Het zat er al even aan te komen. Op de dag dat platform voor schoonmakers bij huishoudens Helpling een nieuwe investering en de uitbreiding naar Zwitserland bekend wilde maken, verstoorde FNV het feestgevoel. De vakbond daagt het platform voor de rechter.

De boodschap in het persbericht is helder: FNV vindt dat Helpling de schoonmakers die van het platform gebruik maken in dienst moet nemen.

Feitelijke onjuistheden

Wat mij verbaast is dat er wel een aantal flinke feitelijke onjuistheden in het bericht stonden. Zo onjuist, dat dit echt geen toeval kan zijn. Zo spreekt FNV in het bericht over zzp’ers. Dit is onjuist, schoonmaakhulpen vallen onder de regeling dienstverlening aan huis.

“Dit is een uitzonderingsregeling op de verplichte lasten die een werkgever normaal gesproken wel heeft als het gaat om kleinschalige diensten en klusjes van particulieren onderling.“

Daarnaast staat in het bericht dat een hulp 11,50 per uur verdient, terwijl op het platform de aanbieder zelf zijn prijs mag bepalen. Er is wel een adviestarief en een ondergrens, maar geen maximumprijs.

Als voormalig marketeer weet ik dat je af en toe wat zaken moet aandikken, maar toch snap ik niet waarom FNV deze onjuistheden in het bericht heeft geplaatst. De boodschap was met de feiten echt niet minder duidelijk en overtuigend geworden.

Is de keuze om Helpling te dagvaarden willekeur?

Helpling is niet het enige platform dat bemiddelt tussen particuliere vragers en aanbieders volgens de regeling dienstverlening aan huis en commissie rekent. Ook schoonmaakplatformen iemand.nl, ziso.nl en oppasplatform Charley Cares maken gebruik van deze combinatie. Wat dat betreft had FNV het voor het kiezen.

Is Helpling dan echt nieuw?

Platform Helpling stelt huishoudens in staat via een online marktplaats een schoonmaakhulp te vinden. Daarnaast ondersteunt het platform met kwaliteitscontrole (telefonische intake, ID-check en reputatiesysteem), backoffice (klachten, vragen, vervangende hulp bij vakantie) en betaalmodule. Het bedrijf verdient geld door een marge van iedere transactie af te romen. Een veelgebruikt model.

Helpling is zeker niet uniek, dit soort dienstverlening bestaat al jaren. Neem het bedrijf HomeWorks. Een bedrijf dat al 25 jaar lang exact hetzelfde doet als Helping. Het enige verschil is dat dit geen online marktplaats is, maar dat het bedrijf handmatig de match tussen vraag en aanbod maakt. Daarnaast heeft het servicecoördinatoren die toezien op kwaliteit en zelfs met de eerste schoonmaak meegaan. Dit alles maakt het een duur model: de commissie die het bedrijf rekent is dan ook zo’n 39% (t.o.v. 23% bij Helpling).

Als de FNV het belangrijk vindt om voor deze doelgroep op te komen, waarom hebben zij een organisatie als HomeWorks dan niet al veel eerder aangepakt?

Wat gebeurt er als FNV zijn gelijk haalt?

Ik ben geen jurist, heb de aanklacht niet gelezen en kan dus geen voorspellingen in deze zaak doen. Maar als FNV wint en Helpling de huishoudhulpen in dienst moet nemen, dan gaat de prijs van de hulp voor de klant omhoog naar een bedrag van minimaal 20 euro. Nagenoeg geen enkele particulier is bereid dit bedrag per uur te betalen. Er zal niemand meer boeken via het platform en Helpling is binnen de kortste keren failliet. Is daarmee het probleem opgelost? Nee. Die schoonmaak wordt ook daarna nog wel gedaan. Maar dan via de zwarte markt.

Verbrand FNV met deze aanvliegroute haar schepen?

Iedere vakbondsvrouw of -man die ik spreek is overtuigd dat de opkomst van platformen die bemiddelen (in welke vorm dan ook) in arbeid niet meer te stoppen is. Ik zie ook veel kansen in samenwerkingen tussen platformen en vakbonden, zoals het borgen van collectieve afspraken in algoritmes.

Dit is wel een wat onaangename start van de relatie. FNV snijdt zichzelf hiermee flink in de vingers. FNV heeft al een interessant trackrecord in de relatie tot platformen:

1. Aanklacht Deliveroo (binnenkort uitspraak);
2. Samenwerking Temper tussen FNV Horeca en het platform waar de top van FNV en publique zijn ongenoegen uitsprak over de samenwerking;
3. Nu de Helpling case.

Ik kan mij niet voorstellen dat er nu nog een platform is dat met een gerust hart een samenwerking of experiment met FNV aandurft. Een gemiste kans.

Conclusie

Ook al wint FNV de rechtszaak, de schoonmaakhulp wordt er niet beter van. Daarnaast is het duidelijk dat het aanklagen van alleen Helpling over komt als willekeur: het voorbeeld van HomeWorks laat zien dat deze manier van bemiddelen al heel oud is.

Het ziet er dan ook naar uit dat het doel van deze zaak voornamelijk ligt bij het ‘aankaarten van de problematiek achter de platformeconomie’. Een niet onbekende route, maar dit is niet de manier die ik zou hebben gekozen. Voor nu is het afwachten of er ruimte komt voor constructiever debat.