Goedemorgen! Op het moment dat je deze nieuwsbrief leest zit ik nog in Parijs. Ik heb mijn zoontje Joep (9) voor zijn verjaardag een weekendje met mij in Parijs gegeven. Ervaringen zijn altijd leuker dan (nog meer) spullen, zeker als je er ook nog eens zelf bij kunt zijn ;-). En een ervaring… dat is het! Super mooi. Vandaar ook een iets kortere nieuwsbrief dan gebruikelijk.

Vorige week mij, naast het paaseieren zoeken en stokbroden eten, ook erg goed vermaakt met de kickoff van de platformexpeditie voor de provincie Zuid Holland. Weer veel mooie inzichten gedeeld én opgedaan rondom het vraagstuk ‘provincie als platform’. De komende maanden zal ik hier vast nog de nodige lessen delen. Deze week (lees: dinsdag) begint met een presentatie bij Rijkswaterstaat over hoe zij zich (zouden kunnen) verhouden tot de platformeconomie en donderdag op naar Brussel voor eindelijk weer een fysieke bijeenkomst van het Reshaping Work netwerk. Zij organiseren op 13 en 14 oktober weer het fysieke Reshaping Work congres in Amsterdam. Zet deze dus alvast in je agenda.

Voor nu: fijne week!

Tweede grote EU-techwet moet burgers online beter beschermen | NOS

Een maand na de presentatie van het voorlopige akkoord van de Digital Market Act (DMA) ligt er nu ook een akkoord voor een tweede grote set an wetgeving die het platform landschap eerlijker en transparanter moeten maken: de Digital Service Act. Een set aan regels die zich specifiek richt op content platformen.

Uit het NOS stuk: “Als onderdeel van de wetgeving is het straks niet langer toegestaan om gepersonaliseerde advertenties te tonen die zijn gebaseerd op gevoelige data van gebruikers over hun religie, seksuele voorkeur en etniciteit.” <…> “De nieuwe regels verplicht de bedrijven om allemaal regels te hebben om op te treden tegen illegale content.” <…> “Platforms moeten straks ook elk jaar gaan kijken wat hun grootste risico’s zijn, welke maatregelen ze nemen en daarover rapporteren.” <…> “De wetgeving moet er daarnaast ook toe leiden dat toezichthouders meer grip krijgen op de algoritmes van online platforms. Die worden gezien als de motor van onder meer polarisatie, haatzaaien en misinformatie. De vraag is echter wel of de wetgeving daar daadwerkelijk iets aan kan veranderen.”

Wederom een mijlpaal va Europese bodem, al heb ik wel het idee dat er nog genoeg vragen zijn en handhaving ook echt een uitdaging gaat worden. Maar het gegeven dat platformbedrijven transparanter moeten worden en worden gedwongen te zijn hun keuzes beter te overwegen is natuurlijk een goed iets. En je moet ergens beginnen.

Deliveroo fined in France after court rules it abused riders’ rights – TechCrunch

In een rechtszaak in Frankrijk heeft de rechter uitspraak gedaan dat Deliveroo bezorgers in het land geen freelancers, maar werknemers zijn. Het bedrijf is het daar (niet geheel overwacht) niet mee eens en claimt dat “six earlier decisions by civil courts in France which they said had sided with the company’s position that riders are self-employed.”

Je zou kunnen zeggen: ‘just another court case’, maar naast de uitslag van de juridische status was er wel echt iets opmerkelijks in deze uitspraak: “Two former execs have also been fined €30,000 and given one-year suspended jail sentences for abusing the country’s labor laws, it reported.” Het ziet er naar uit dat in Frankrijk (en ook eerder met PostNL in België) niet alleen de bedrijven zelf, maar ook de direct betrokkenen verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor hun activiteiten.

Flitskoeriers | Een Podcast over Media

Over maaltijdbezorgers en koeriers in het algemeen gesproken hierbij een luistertip voor de aflevering waarin Alexander Klöpping en Ernst-Jan Pfauth UvA onderzoeker Niels van Doorn interviewen over flitsbezorgers. Niels deed en doet onderzoek naar maaltijdbezorgers en thuisschoonmaaksters in New York, Amsterdam en Berlijn en heeft (net als veel van zijn collega onderzoekers in dit domein) een zeer uitgesproken (en goed onderbouwde) mening over het fenomeen gig economy.

Ga je veel nieuws leren over deze aflevering? Ik denk het niet. Waarom ik hem dan toch tot het eind heb afgeluisterd en jou aanmoedig dit ook te doen is om de conclusie van deze aflevering. Waar Niels Alexander en Ernst-Jan, maar zoals ik het interpreteer ook zichzelf, het besef bijbrengt dat er geen eenvoudige oplossing is voor de problemen waar over gesproken wordt wanneer het gaat om (maaltijd)bezorgers. De enige echte oplossing is een debat over de waarde van werk en de manier waarop wij werkenden erkennen en belonen. En dat is iets waar ik het 1000% mee eens ben. En dat erkennen is een eerste stap. Dat zouden meer mensen (en belangenclubs, die veelal zeggen te strijden tegen schijnzelfstandigheid en intussen schijnzekerheid promoten en hiermee de kern an het probleem negeren) moeten doen. Want als je ook niet weet hoe dan wel, dan kun je dat beter uitspreken en vanuit daar aan iets goeds gaan werken. Dat toegeven is een cruciale eerste stap. En erkennen dat je het niet alleen kunt. En dat is helemaal niet erg.

DAC7 – Taxation of the digital economy – PwC

Heb jij al gehoord van de nieuwe DAC7 wetgeving? Ik tot voor kort nog niet, totdat ik onlangs een CIO presentatie bij PwC gaf. En ook al heb ik de klok horen luiden, maar weet ik nog niet helemaal waar de klepel is, zal ik toch proberen de grove lijnen van dit voorstel te omschrijven aan de hand van het stuk op de website van PwC. Omdat ik het belangrijk vind dat jij als lezer van deze nieuwsbrief op de hoogte bent van dit voorstel.

“De EU voert nieuwe regelgeving in om de fiscale transparantie in de digitale economie te vergroten. Digitale platforms worden verplicht inkomsten van verkopers op hun digitale platformen te identificeren, traceren en rapporteren.” <…> “Digitale platforms die hun platform ter beschikking stellen aan te rapporteren verkopers om commerciële activiteiten te verrichten, vallen in beginsel onder DAC7. Het begrip commerciële activiteiten is ruim geformuleerd in de richtlijn en omvat de verhuur van onroerende goederen, persoonlijke diensten, de verkoop van goederen, de verhuur van vervoersmiddelen en beleggingsdiensten.”

Toen ik eerst van DAC7 hoorde dacht ik: “prima: een mooie manier om platformen meer verantwoordelijkheden te geven voor de transacties die zij faciliteren”. Toch heb ik na wat langer nadenken wat twijfels. Ik begrijp de voordelen voor de overheidsinstanties. Zij  hebben al een enorm uitvoeringsprobleem met de steeds meer gefragmenteerde en internationaliserende markt. Dus waarom het probleem niet aanpakken bij de bron? Ik vraag mij wel af of de wetgeving niet een beetje een overkill is en de regeldruk voor platformen hiermee niet té hoog zal worden, waardoor ook zij keuzes zullen maken in wie wel en niet toe te laten. En je hiermee een voordeel van het laagdrempelig deelnemen aan economische activiteiten (deels) wegneemt.

Veel tijd voor reflectie lijkt er niet te zijn: “De lidstaten moeten uiterlijk op 31 december 2022 DAC7 implementeren en vanaf 1 januari 2023 in werking stellen. Digitale platformen zijn in 2024 voor het eerst rapportageplichtig over het kalenderjaar 2023. Digitale platforms moeten al vanaf 1 januari 2023 een proces hebben geïmplementeerd om verkopers te identificeren.”

Ik ga het vanaf nu volgen. Heb je informatie of relevante (voor de niet-fiscalist leesbare en begrijpbare) artikelen over DAC7? Stuur ze vooral door.

In de media

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Ik hoop dat je mooie paasdagen hebt gehad: aan het weer heeft het niet gelegen! Ik ben afgelopen weken in de weer geweest met verschillende onderzoeken vanuit de kenniskring Platformeconomie van de Haagse Hogeschool, een presentatie bij Roamler Care over platformen in de zorg en verschillende bijdragen in de media. En een mooi nieuwtje: KlusCV is genomineerd voor de Dutch Interactive Awards. Een mooie erkenning!

Deze week begint goed met de start van een platformexpeditie met de Provincie Zuid-Holland, die gaat leiden tot een beter beeld hoe een platform er bij de overheid zou moeten zien. Of beter nog, gaat leiden tot concrete uitwerking van hoe dat er uit ziet. Samen met Marco Derksen mag ik deze expeditie in de rol van ‘expeditie leider’ (eerder: begeleider/facilitator) mee op pad. Ontzettend veel zin in en uiteraard zullen diverse learnings ook in deze nieuwsbrief voorbij komen.

Voor deze week weer een paar mooie stukken voor je uitgezocht, waaronder een (wat uitgebreide) analyse van de wens van Elon Musk om Twitter te kopen. Fijne week!

You—Yes, You!—Would Be a Better Owner for Twitter Than Elon Musk | WIRED

Vorige week werd bekend dat Elon Musk een bod van 43 miljard dollar heeft gedaan op alle aandelen van social media platform Twitter. Of hij nu ook echt de baas zal worden van dit platform is nog maar zeer de vraag: het bestuur heeft een beschermingsmechanisme in werking gezet waardoor het voor Musk lastig (lees: nagenoeg onmogelijk) wordt om zonder medewerking van het bestuur genoeg aandelen Twitter te kopen om het voor het zeggen te krijgen.

(update: dit stuk is geschreven op 19 april 2022. Zes dagen later lukte het Musk toch om Twitter te kopen. Een bizar scenario, maar de hier onder beschreven oplossingen zijn nog steeds (of beter: nu juist) relevant. Ik heb verder niets gewijzigd aan de oorspronkelijke tekst en zal in de nieuwsbrief van 2 mei 2022 hier verder op ingaan.)

Hoewel de kans klein is dat Musk, een gevierd ondernemer en door sommigen iets te veel als een god aanbeden, de eigenaar zal worden van Twitter, is het wel een mooie aanleiding om eens verder te denken over het eigenaarschap en bestuur van dit soort platformen die tot een formaat zijn uitgegroeid dat je ze zou kunnen bestempelen als publieke infrastructuur. Publiek, maar met een private marktmeester. En dan is de vraag: is dit wenselijk.

Wat betreft de situatie met Musk is het natuurlijk een behoorlijk ambitieuze, en intussen sterk naar zwaar arrogantie neigende, zet om een dergelijk platform in handen van één privaat persoon te krijgen. Een beursgenoteerd bedrijf maakt ook niet altijd de beste keuzes wanneer het gaat om publieke waarden, maar hebben dan nog altijd het ‘voordeel’ van de versnippering van het aandeelhouderschap. Wanneer één zeer vermogend persoon aan het roer komt, dan zou je dat kunnen zien als en democratie die wordt verkocht aan een dictator. Geen fijn scenario.

In dit artikel hebben de auteurs (ook) niet heel vertrouwen in de ambities van Musk: “Musk’s stated intent to steward Twitter on behalf of democracy and free speech is familiar. In 2018 he promised audiences at South by Southwest that there would be direct democracy in his colonies on Mars—even as he was obstructing union organizing among Tesla workers. And in 2020, as the pandemic began, he forced Tesla production to resume in Fremont, California, against the recommendations of local health officials, resulting in infections. Handing absolute power to one person is never a good way to get more democracy.”

Hoe borg je dan wél het publieke belang in dit soort organisaties en hoe voorkom je dat een of ander rijk persoon het in zijn hoofd kan halen de boel maar te verkopen om zo zijn eigen mening door te kunnen drukken?

Om te beginnen zou je dit kunnen vastleggen in het juridische ‘design’ van het platform. Een voorbeeld hiervan is door gebruik te maken van het Steward Ownership Model: een model waarbij het kapitaal altijd dienend staat aan de onderneming. Platformbedrijf Sharetribe (zie blog), maar ook de Booking uitdager Moonback maken gebruik van dit model. Om te voorkomen dat medewerkers (met stemrecht) en aandeelhouders (zonder stemrecht) door samen te spannen alsnog hun zin kunnen doordrijven, maken dit soort bedrijven gebruik van een ‘golden vote’, welke is ondergebracht in een aparte stichting. In het Wired artikel komt ook een ander mooi voorbeeld naar voren: “when the unicorn biotech company Ginkgo Bioworks went public in 2021, it ensured that employees control how the technology is used, even as retail investors share in the profits. They did so by implementing a dual-class structure in which employees’ shares have 10 times the voting power of investors.”

Een andere optie is het coöperatieve model, waarbij de leden eigenaar en bestuurder zijn van het platform. Hierbij is het belangrijk om onder de leden verschillende belanghebbende stakeholders vertegenwoordigd te hebben. Anders dan krijg je het Funda effect, waarbij er één dominante groep belanghebbenden (de makelaars via de NVM) is die alleen de eigen belangen verdedigd. En ben je weer terug bij af.

Een laatste voorbeeld komt ook uit het Wired artikel: “One promising practice is what blockchain enthusiasts call “progressive decentralization”—the gradual distribution of power and wealth as a project matures. The blockchain platform Gitcoin, for example, distributed governance tokens to users, giving them the ability to vote on how the platform works and where to allocate development resources. Other blockchain projects are rediscovering older forms of shared ownership by incorporating as cooperative businesses.” DAO meets Cooperative zal ik maar zeggen. En om heel eerlijk te zijn zie ik dit als een van de meest veelbelovende ontwikkelingenvan deze tijd. Waar de technologie van DAO’s (Decentralized Autonomous Organizations, veelal met blockchain) wordt gecombineerd met meer dan honderd jaar kennis, ervaring en onderzoek over gedeeld eigenaarschap en bestuur van coöperaties. Zoals je misschien weet volg ik de ontwikkeling en wereld van platform coöperaties nu al een jaar of 7 en ook in dit wereldje zie ik deze combi steeds vaker terugkomen. In November dit jaar ga ik hier meer over leren tijdens een congres in Rio de Janeiro (iemand moet er toch naartoe… ;-)).

Bovenstaande voorbeelden gaan over hoe je het ‘from scratch’ goed in kunt richten. Het probleem is alleen dat veel van dit soort modellen minder interessant zijn voor investeerders en daardoor lastiger ambitieus te schalen zijn. Daarnaast is er in het geval van Twitter een praktisch probleem: het gaat om een bestaand platform.

In dit geval is er een andere interessante oplossing. Een oplossing die door Nathan Schneider en anderen is neergezet als ‘exit to community’. Waarbij het bedrijf niet naar de beurs gaat of wordt verkocht aan een andere grote speler, maar aan de community die mede verantwoordelijk is voor het succes van het platform.

Vanuit dit gedachtegoed geven Nathan Schneider en Danny Spitzberg in dit Wired stuk Musk het ‘advies’ om Twitter ‘vrij’ te kopen, om vervolgens terug te geven aan de community. Mijn reactie op Twitter hierop was: “Op zich zou het een mooie geste zijn van Musk om Twitter om te zetten naar een coöperatie en dit stuk publieke infrastructuur ’terug’ te geven aan de samenleving. Hij heeft immers 50% van zijn vermogen en 100% van zijn succes te danken aan publiek geld (= subsidies).” Al met al een mooi voorstel, maar de kans dat Musk dit gaat doen is natuurlijk klein.

Wat is dan wél het juiste model? Ik denk niet dat er een ‘one size fits all’ oplossing is, maar dat het wel interessant is om met verschillende hybride modellen te experimenteren. Zo vindt ik het ‘golden vote’ principe van het Steward Ownership Model interessant, waarbij je de community ook in een vereniging/coöperatie/DOA mee zou kunnen nemen in de besluitvorming. Ik denk dat het belangrijk is, voor zowel het publieke belang als het lange termijn belang van deze platformen, om op zoek te gaan naar modellen waar alle belanghebbenden een bepaalde mate van inspraak hebben. En daarnaast zou je vanuit een beleidsperspectief iets kunnen bedenken dat platformen die uitgroeien tot een ‘nutsfunctie’ ook bepaalde bescherming principes voor dit soort overnames zou moeten hebben en een verplichte inbreng van de gebruikers. Ik noem maar wat. Helaas dus geen kant en klaar antwoord, maar ik hoop dat ik je met dit stuk weer wat ‘food for thought’ heb gegeven om op verder te borduren.

Werkplatform Temper dekt zzp’er tegen arbeidsongeschiktheid

Het is al even stil in de media en politiek over de 2B freelance platformen. Het is überhaupt erg stil wanneer het gaat om de Z(Z)P discussie. Laat staan dat er een verwachting is dat er iets substantieels staat te gebeuren. Iedereen zit veilig verstopt in de eigen kuil. Lekker verantwoord bezig 😉

Wat interessant en mooi is om te zien dat freelance bemiddelaars niet stil zitten. Zij willen al tijden meer doen voor de freelancers die via hun platformen klussen vinden, maar lopen daarmee ook het risico om in een eventuele rechtszaak als argument voor werkgeverschap terug te krijgen. Dat dit deze platformen niet weerhoud iets te doen zagen we al een aantal jaren geleden toen Uber en Deliveroo verzekeringen voor de aanbieders in de dienstverlening opnamen. Ook volgden onder andere 2B freelance platformen Temper en YoungOnes enkele jaren later met enkele optionele verzekeringen.

Temper zag dat freelancers deze verzekering mondjesmaat inzetten en maakte vorige week een volgende belangrijke stap met een verplichte verzekering: “Flexwerkers die minimaal tien diensten via Temper hebben gedraaid en door ziekte of ongeval worden geveld, krijgen na een wachttijd van twee weken twee jaar 70% doorbetaald van het inkomen dat ze de voorgaande drie maanden via Temper hebben verdiend. Dat wordt in het eerste jaar 90% als ze lid zijn van de FreeFlex Foundation, een soort vakbond van zelfstandige flexwerkers.” De premie wordt indirect door de opdrachtgevers betaald door een verhoging van de gebruikskosten van het platform van 3 naar 3,5 euro per uur.

Binnen verzekeringsland is men ook enthousiast over de door Alicia ontwikkelde verzekering. Het ontving vorige week de  NVGA AM Innovatieprijs voor deze  ‘Embedded Insurance voor freelancers’ oplossing.

Facebook owner Meta targets finance with ‘Zuck Bucks’ and creator coins

De laatste weken kwam er veel voorbij over de ambities van Meta (Facebook) in de Metaverse: de parallelle online wereld waar Zuckerberg zijn zinnen op heeft gezet. Zo wil Facebook het bereik vergroten door een Web en een telefoon versie te maken van Meta’s Horizon Worlds. Binnen Horizon zou worden betaald met een eigen valuta: ‘Zuck Bucks’. Want wie dacht dat met het afkappen van de Libra plannen dacht dat de ambities van Meta voor een eigen munt in de ijskast zouden zijn verdwenen is een ei 😉 Wat mij betreft een enorm aandachtspunt voor beleidsmakers; een eigen digitale munt zonder enige controle binnen een digitaal domein door een dominante marktpartij met vele belangen lijkt mij iets waar je iets van moet vinden. Meta is hier natuurlijk niet de enige in, maar wel een uitzonderlijke speler gezien de verschillende activiteiten die het bedrijf onderneemt. Als laatst kwam voorbij dat Meta bijna de helft van de verkoopopbrengsten op het platform in eigen zak wil steken. Wat een innovatie…

Nieuwe fase voor flitsbezorgen: supers gaan uit eigen schappen leveren | NOS

De optie voor het snel bezorgen van boodschappen lijkt in een volgende fase te zijn beland: “Spar werkt samen met fietskoeriers van Deliveroo en Thuisbezorgd om vanuit twintig winkels boodschappen bij klanten thuis te brengen. Albert Heijn start volgende week in twee Amsterdamse winkels met diezelfde bezorgers een proef.”

Voor de bezorgdiensten zijn deze samenwerkingen een mooie manier om snel te kunnen schalen, zonder last te hebben van de beperkingen die gemeenten opleggen in het openen van nieuwe lokale distributiepunten. Voor gemeenten aanleiding om nu eens echt dieper na te gaan denken hoe deze explosie van vervoersbewegingen past binnen een leefbare (binnen)stad.

Trots!

In de media

Zes tips om b2b van waarde te zijn in platformeconomie – PwC

Experts Martijn Arets en Ron Martinek bespreken kansen en bedreigingen voor bedrijven die zich vanuit business-to-businessoogpunt richten op platformen.

Klusjesman gezocht – Telegraaf (PDF download)

‘Klusjesman gezocht’ > een artikel in de Telegraaf over klusplatformen. Inclusief bijdrage van ondergetekende en vermelding van KlusCV:

Boodschappen bezorgd binnen 10 minuten | Hart van Nederland

Afgelopen zaterdag werd ik voor een item bij Hart van Nederland gevraagd om wat duiding te geven aan de ontwikkelingen rondom flitsbezorgers. Het item begint rond 13:14.

Publicatie

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week weer mooie sessies mogen begeleiden bij de Masterclass Klant- en Toekomstgericht Innoveren bij Nyenrode en voor het bestuur van de stichting Centraal Register Techniek over platformen en afsprakenstelsels. Altijd erg leuk om te doen en voor mij een manier om weer nieuwe inzichten uit andere sectoren te halen. Komende week staat in het teken van het in de steigers zetten van nieuwe onderzoeken en voorbesprekingen voor presentaties die komen gaan. In deze editie van mijn wekelijkse nieuwsbrief, alweer de 288ste (!!) editie, heb ik weer een aantal stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Volgende week overigens een weekje geen nieuwsbrief ivm een weekendje weg. Moet ook gebeuren 😉 Mooie week!

The best marketplaces run on commission | Sharetribe

Hoe verdienen platformen geld? Of ze geld verdienen of verlies draaien: daar is in de media regelmatig aandacht voor. Maar hóe zij geld verdienen en wat hun businessmodel is, daarover blijft het vaak stil.

Het team van Sharetribe deed uitgebreid onderzoek naar de top 100 (to consumer) marketplaces van 2021 en zocht uit welke verdienmodellen worden gebruikt. Het is een zeer uitgebreid en lezenswaardig stuk geworden voor iedereen die zich in dit vraagstuk wil verdiepen.

De ‘key learnings’ volgens Sharetribe:

1. At 33% and 26.6% of the platforms surveyed, service marketplaces and marketplaces selling physical goods are thriving. Delivery, rental, and digital goods marketplaces are also represented.
2. Marketplace type affects the revenue models that work best. For product selling and rentals, a classic commission-only model is the most common choice, at 80% and 92% respectively. On service marketplaces, a wider distribution of revenue models shows that services are not as easily monetized through just one business model. Delivery marketplaces have a similar distribution of revenue models to service marketplaces. On digital goods marketplaces, subscriptions are popular.
3. Your pricing should take into account the value you provide for your users and competitor pricing. While we saw stark differences in minimum commission and subscription prices, the marketplaces surveyed are also equally varied.
4. Sellers are likely to pay commissions, while subscription payments usually fall to the buyers. If a marketplace monetizes both sides, the most common revenue model was commission and subscription combined. Often these are charged from different user groups.

De top 100 lijst is samengesteld door Andreessen Horowitz: een bekende Venture Capital partij in de VS die veel investeert in platformen en hier ook de nodige kennis over deelt. Deze lijst en bijbehorende informatie is ook zeker de moeite van het checken waard.

Sharetribe is een Finse partij en een steward owned organisatie (zie interview) die software maakt waarmee je zelf heel eenvoudig een eigen platform kunt beginnen. Binnen een paar uur heb je jouw platform online staan. Ik volg Sharetribe al een aantal jaar en ben een aantal keer op bezoek geweest op hun kantoor in Helsinki (zie ook dit interview). Zij hebben ook een eigen academy met ontzettend veel interessante en relevante informatie en tips hoe je een succesvol platform start. Voor iedereen die iets praktisch met platformen wilt doen een aanrader om hier eens een paar uur te browsen en lezen.

Direct uitbetalen met Payday | ABN AMRO Doorpakken

Er zijn verschillende manieren om als organisatie in te stappen in de platformeconomie. Tijdens mijn presentaties heb ik hier veel goede gesprekken over. Je kunt zelf een platform beginnen, spullen verkopen via platformen, een bestaand platform overnemen en ga zo nog maar even door. Een andere optie is om nieuwe diensten te ontwikkelen die interessant zijn voor platformen om te integreren. Hierbij moet dit wel altijd aansluiten bij je bestaande kern / legacy.

ABN AMRO heeft dit met PayDay goed begrepen en ontwikkelde een dienst die door platformen kan worden ingezet om de platformwerker snel te kunnen uitbetalen. En snel, dat is ook echt snel: binnen 1 minuut heeft de werkende zijn of haar geld op de rekening staat. Deze dienst past goed binnen de achtergrond en expertise van ABN en is interessant voor kluseconomie platformen. Immers: zij kunnen zich hiermee onderscheiden naar de werkende. Wel zo fijn in een schaarse arbeidsmarkt.

Uit onderzoek van PayDay blijkt dat: “Het aanbieden van directe uitbetaling via Payday resulteert in een verhoogde NPS, meer actieve en gemotiveerde gig-werkers en meer gewerkte opdrachten.”.  Slim.

FTC case against Weight Watchers means death for algorithms – Protocol

Vorige week heb je in het bericht over de Digital Market Act (DMA) kunnen lezen dat beleidsmakers de duimschroeven bij grote techbedrijven aanschroeft. In het kader van deze ontwikkeling, de DMA staat namelijk absoluut niet op zichzelf, dit bericht over de  Federal Trade Commission (FTC): “It may have found a new standard for penalizing tech companies that violate privacy and use deceptive data practices: algorithmic destruction.”

Verder in het stuk: “In a March 4 settlement order, the agency demanded that WW International — formerly known as Weight Watchers — destroy the algorithms or AI models it built using personal information collected through its Kurbo healthy eating app from kids as young as 8 without parental permission.”

Dit gaat verder dan ‘sorry’ zeggen (iets dat big tech waanzinnig goed kan) en het betalen van boetes (waar big tech ook erg goed in is). Het gaat hier om het vernietigen van hetgeen dat met illegaal gebruikte (en soms: gejatte) data is gemaakt. Hoewel ik erg benieuwd ben naar de controle en handhaving, is deze casus een goed voorbeeld wat anderen ook af zou moeten schrikken.

Just Eat Takeaway.com and McDonald’s announce long-term global strategic partnership to drive delivery growth

Het ziet er naar uit dat Thuisbezorgd meer en meer inzet op eigen bezorging. Deze samenwerking met McDonald’s laat dit duidelijk zien. Volgens dit nieuwsbericht heeft Just Eat Takeaway heeft nu 500.000 koeriers ‘in dienst’. Dat gaat snel dus. Ik verwacht dat zij als ‘delivery’ bedrijf steeds meer samenwerkingen zullen zoeken met verkopende partijen om hun diensten mee te integreren. En intussen ben ik benieuwd hoe dit eindigt.

Nepreviews per 28 mei verboden op internet | Economie | tubantia.nl

“Het is vanaf 28 mei verboden om nepreviews te plaatsen of laten plaatsen bij webwinkels of op digitale platforms. De Eerste Kamer stemde vanmiddag in met het wetsvoorstel daartoe.”

Europese regelgeving zal cryptowereld ingrijpend veranderen | Revue

“Het Europees Parlement ging deze week akkoord met strenge wetgeving die de cryptowereld flink zal opschudden. Komende maanden werken Europese instanties de regels onder de naam Markets in Crypto-assets (MiCA) tot in de details uit.”

Goede samenvatting in de nieuwsbrief van Ronald Kleverlaan.

In de media

Wie gaan profiteren van de Digital Market Act (DMA)? | iBestuur

Mijn bijdrage in deze nieuwsbrief vorige week over de Digital Market Act vorige week is nu ook integraal op de website van iBestuur geplaatst.

Nieuws – HR Tech Review – De expert community die HR Technologie in perspectief plaatst.

Mijn bijdrage in deze nieuwsbrief vorige week over de Digital Market Act vorige week is nu ook integraal op de website van HR Tech Review geplaatst.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Vorige week was ik druk met het uitbouwen (en structureren) van mijn onderzoeksagenda: er komen weer wat mooie dingen aan. Daarnaast was vrijdag het Wageindicator event ‘Grip on Pay’ met 17 sprekers uit 12 landen en +200 inschrijvingen vanuit alle continenten. Echt global dus. Een combi van praktijk, beleid en wetenschap. Ook was ik maandag te zien in een item van Radar over de verantwoordelijkheden van e-commerce platformen in het controleren van het aanbod op hun platform en mocht ik vrijdag de CEO van Apple op BNR Nieuwsradio van ongevraagd advies voorzien.

Deze 287ste editie van mijn nieuwsbrief geen lijst met artikelen, maar een deepdive op 1 ontwikkeling: de Digital Market Act. Afgelopen vrijdag werd hier een akkoord over bereikt en het leek mij goed om hier eens goed bij stil te staan.

Fijne week!

Afgelopen week is er een historisch (voorlopig) akkoord gesloten uit de strijd tussen de ‘big tech’ platformen en beleidsmakers (lees: de rest van de wereld). Onderhandelaars van de EU-lidstaten en het Europees Parlement hebben in Brussel een voorlopig akkoord bereikt voor de Digital Market Act: de DMA. De DMA is een serie verboden en verplichtingen die moeten leiden tot een eerlijk internet voor bedrijven en consumenten. Het doel is om de macht van big tech bedrijven die een poortwachters functie hebben te beperken om zo een eerlijker en meer concurrerend speelveld te creëren. En de consument meer keuze te geven tegen betere voorwaarden.

De focus ligt op platformen die een zogenaamde poortwachter functie hebben en daarmee voor zowel andere bedrijven als consumenten de voorwaarden van het spel bepalen. De nieuwe wet is van toepassing op bedrijven met een beurswaarde van minimaal 75 miljard euro, een jaaromzet van minimaal 7,5 miljard en met minstens 45 miljoen gebruikers per maand. Het gaat dus echt om ‘big’ tech.

Wat houdt de DMA in?

Zoals gezegd is het doel van de DMA om een eerlijker speelveld te creëren. Nu misbruiken de grote tech platformen hun macht om concurrentie dwars te zitten, innovatie te stoppen, eigen diensten voor te trekken en vooral de aandeelhouder te spekken. De commissie is van mening dat bestaande (mededinging) wetgeving niet geschikt is om dit type bedrijven te beteugelen. Jarenlang was er, zoals de EU commissarissen zeggen, een wild westen. Dat moet nu voorbij zijn. Of in ieder geval een stuk minder wild.

De (in mijn ogen) belangrijkste onderdelen van de DMA:

• Beperkingen op het combineren van persoonlijke gegevens uit verschillende bronnen;
• De mogelijkheid voor consumenten om apps van derden te installeren;
• Platformen mogen eigen diensten niet (meer) voortrekken;
• Gebruikers mogen vooraf geïnstalleerde software verwijderen;
• App stores moeten worden opengesteld voor alternatieve betaalmogelijkheden;
• Interoperabiliteitsvereisten voor berichtendiensten, wat betekent dat bericht platformen als WhatsApp, Facebook Messenger of iMessage zich zullen moeten openstellen en samenwerken met kleinere berichtenplatforms. Voor groepschats wordt deze vereiste over een periode van vier jaar uitgerold.

Wat is er eigenlijk oneerlijk in de huidige situatie?

Dit gaat over poortwachters die hun positie misbruiken puur voor eigen gewin. Het bekendste voorbeeld gaat over de Apple App store als poortwachter voor een app én betaling op de iPhone. Maar ook minder zichtbare zaken als het achter de schermen en onderling delen, verkopen en combineren van data, het voortrekken van eigen diensten zonder dat deze persé beter zijn en meer. Dit geeft bedrijven die hier afhankelijk zijn veel nadeel, beperkt innovatie en is uiteindelijk ook gewoon slecht voor de consument. In zowel aanbod, kwaliteit als prijs.

De impact van de DMA

Waar de grote tech platformen zich doorgaans weinig aantrokken van regelgeving en de miljoenenboetes als risico incalculeerden, heeft de DMA serieuze impact. Overtreden van de DMA kan leiden tot een boete van 10 tot uiteindelijk maximaal 20 procent van de jaaropzet. Dat is serieus geld. Het doel van de wetgeving is om het speelveld weer open te breken en de concurrentiemacht vanuit de huidige big tech aanbieders te breken. Ik zie dat zeker gebeuren. Daarnaast zal het de grote tech platformen ook weer op scherp zetten: zij kunnen niet meer ‘lui’ opereren en cashen vanuit macht, maar moeten (weer) gaan opereren vanuit macht.

Wie gaan van de DMA profiteren? Eigenlijk alle partijen, commercieel en ideëel, die niet (of minder goed) konden groeien of een minder goede service konden aanbieden vanwege de belemmerende beperkingen van deze poortwachters. Ik denk dat op korte termijn vooral grote game aanbieders goed zullen profiteren, maar ook bijvoorbeeld alternatieve messenger aanbieders.

Voor de consument moet de DMA leiden tot betere dienstverlening, meer keuze, innovaties, betere bescherming van data en lagere prijzen. Bedrijven krijgen meer mogelijkheden om te innoveren en hebben straks geen (of in ieder geval minder) last van dominante poortwachters die eenzijdig de regels opleggen (welke vaak vooral de aandeelhouder dienen). Wel de lusten en niet de lasten zal ik maar zeggen. Want ik wil wel duidelijk zijn: de spelers waar het nu over gaat hebben ons veel gebracht, maar de voorwaarden zijn voor zowel bedrijven als consumenten veel te eenzijdig opgelegd en in veel gevallen niet dienend aan de klant, maar aan de aandeelhouder.

En die aandeelhouder, die zal de impact het meest voelen. De impact op de poortwachters is dat dit het einde is van een ontzettend lucratief verdien- en groeimodel. Een model dat zij jarenlang met succes hebben weten te verdedigen en waar het laatste woord nog niet over zal zijn gezegd. Maar ook een model dat nu echt wel op zijn eind is. Dat zal pijn doen. De omzet voor Apple uit de App Store was in 2020 zo’n 60 miljard euro. Deze omzet is overigens in tien jaar tijd met 3.500 procent gestegen. Ik vermoed de kosten niet 😉

De reactie van Big Tech

De reactie vanuit de big tech platformen is zoals te verwachten. Apple en Google waarschuwen dat de DMA innovatie zal tegenhouden en gevaren oplevert voor privacy en (cyber)veiligheid. Zij hebben iets te verdedigen en ik zal daar niet te veel van wakker liggen. Goed om te weten is dat de DMA niet uit de lucht komt vallen. Besef je dat de grote tech platformen veel te verliezen hebben en deze verandering maximaal zullen proberen te vertragen. Zoals ze al jaren doen. Geen medelijden mee hebben: zij zijn faciliterend en dienend aan de samenleving. Niet andersom.

Het grotere plaatje

De DMA staat niet op zichzelf, maar is een van de wetten (let op: dit is nog een voorlopig akkoord) vanuit de EU die moeten leiden tot een meer gelijk en open internet. Dit begon (voor zover ik het kan zien) bij de AVG, waarbij bedrijven worden gedwongen bewust na te denken welke informatie op te vragen, op te slaan en te gebruiken. Daarnaast zijn er ook de nodige regelingen die moeten bijdragen aan transparantie in automatische besluitvormingsprocessen, menselijke contactmogelijkheden bij klachten, etc. Etc. Het ziet er naar uit dat de EU hier echt een compleet pakket heeft neergelegd.

De DMA is alleen van toepassing op Europa, maar ik vermoed dat het internationaal een nieuwe ondergrens gaat worden en een voorbeeld voor andere landen. Wat dat betreft is de impact mondiaal. Niet zo gek dat de platform lobby zijn best heeft gedaan.

Mijn advies voor de big tech platformen

Voor het BNR programma ‘zakendoen met’ werd ik afgelopen week gevraagd om de CEO van Apple een ongevraagd advies te geven. Dit was mijn antwoord: “Voor Tim en zijn collega’s valt dit niet uit de lucht: dit is de laatste fase in een strijd die al zeker tien jaar duurt. En hoewel Tim en zijn lobbyisten nog wel even zullen tegenstribbelen weet hij echt wel dat het anders moet en kan. Mijn advies zou zijn om de knop om te zetten en weer vanuit kracht en toegevoegde waarde te denken in plaats van opereren en cashen vanuit een machtspositie. Dat zal misschien op de korte termijn veel minder lucratief zijn, maar ik daag hem uit om weer innovatief te denken hoe hij én veel aandeelhouderswaarde kan genereren en tegelijkertijd zich volledig te richten op het toevoegen van waarde voor de klanten die hij bedient.”

In de media

Levensgevaarlijk kinderspeelgoed makkelijk te verkopen via Bol.com – Radar – het consumentenprogramma van AVROTROS

Wat is de rol en verantwoordelijkheid van een e-commerce platform als Bol wanneer het gaat om controle van aanbod door externe verkopers? Vorige week mocht ik bij Radar duiding geven aan de rol en verantwoordelijkheden van platformen als Bol.

BNR Zakendoen: over de DMA

Luister naar dit fragment van 25-03-2022 14:10 uur. BNR Nieuwsradio. Blijf scherp.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week weer mooie stappen gezet met KlusCV, onder andere met het formaliseren van de processen en documenten. Klinkt misschien niet zo heel spannend, maar nu KlusCV staat is het tijd om het een en ander strak te trekken voordat de volgende platformen zich aansluiten. Dit zorgt er voor dat alles ook op lange termijn goed blijft staan en alles goed is geregeld wanneer KlusCV groeit of wanneer we bijvoorbeeld naar een volgend land uitbreiden.

Deze week een aantal voorbesprekingen voor aankomende presentaties (yes, we mogen weer!), nieuwe stappen in onderzoek en natuurlijk op vrijdag het online Wageindicator ‘Grip On Pay’ event. Mocht je tussen 14:00 en 16:00 tijd hebben: dan mag je dit echt niet missen. Check de link met het hele programma.

Voor nu: fijne week en veel leesplezier (in willekeurige volgorde ;-)).

Takecarebnb zoekt en screent gastgezinnen voor Oekraïense vluchtelingen | NU.nl

Platformen spelen op verschillende manieren een rol in de coördinatie van hulp met de oorlog in Oekraïne. In mijn timeline zijn al tientallen crowdfunding projecten voorbij gekomen: van inzameling voor de financiering van spullen en het ophalen van vluchtelingen tot het leveren van (188) drones voor (burger)journalistiek en verkenningsvluchten.

Om maar niet te spreken over de manier waarop social media platformen een rol spelen in deze oorlog. Lees bijvoorbeeld ook het stuk “Hoe TikTok een cruciale rol speelt in Oekraïne“.

Ook voor de coördinatie van opvang wordt platform technologie gebruikt om een grote groep hulpbehoevenden te koppelen aan zij die hulp willen bieden. De actie van Airbnb viel mij het eerst op: het platform beloofd 100.000 vluchtelingen gratis huisvesting via het platform aan te bieden, al is het wel de vraag wie die rekening betaalt. Ik vermoed de hosts. Prima natuurlijk, maar geef hen dan ook de volle credits 😉 Enfin.

Wat interessant is aan de Airbnb casus is dat zij niet samenwerken met individuele particulieren, maar met hulporganisaties. Een logische stap. Wie dit ook doet dat is het Nederlandse Takecarebnb: “In hotels, leegstaande kantoorpanden, maar ook bij gastgezinnen worden Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Al 25.000 gezinnen hebben zich daarvoor aangemeld. Takecarebnb is de stichting die die gastgezinnen controleert of ze daarvoor geschikt zijn. Wat doet die organisatie eigenlijk en hoe gaan ze te werk?”

Ook Takecarebnb (in 2020 werden volgens het jaarverslag nog ‘slechts’ 125 matches via het platform gemaakt) werkt samen met bestaande hulporganisaties: Rode Kruis, NLvoorelkaar, VluchtelingenWerk en het Leger des Heils. Naast het jaarverslag biedt ook dit artikel op Nu.nl een interessant kijkje achter de schermen.

Ik vind Takecarebnb een interessante casus. Aan de ene kant interessant, omdat het bestaande organisaties met elkaar verbindt en hen een technische (en ook operationele) oplossing biedt om een specifiek soort vraag en aanbod van hulp met elkaar te verbinden. Waarbij de bestaande organisaties kwaliteit en waarden borgen en de platform partij (in dit geval een stichting) alleen de bruikbare ‘legacy’ van de partner organisaties benut. Een ‘best of both worlds’ oplossing. Aan de andere kant zou een dergelijk platform ook een bedreiging kunnen zijn: het zou de partner organisaties ‘lui’ kunnen maken om ihkv het efficiënt maken van processen niet verder zelf te innoveren en te snappen hoe dit soort matching werkt en zaken waarvan we nu verwachten dat deze door partijen in het publieke domein worden opgepakt vercommercialiseren. Ook al is dit via een stichting: ook deze moet de rekening kunnen betalen. Dus ook al is een platform een stichting: je zou toch ook een manier moeten vinden om de democratische legitimiteit te borgen. Zeker wanneer het zou gaan om een structurele samenwerking.

Is booking Airbnbs a good way to help Ukrainians in the war with Russia? – Vox

Een middel om mensen in Oekraïne te steunen is door Airbnb locaties in het land te huren en te betalen, om vervolgens (gepland en dus bewust) niet op te komen dagen. Dit fenomeen is aangewakkerd door influencers en er is volgens dit stuk via deze weg al meer dan 2 miljoen dollar (via 61.000 nachten) gedoneerd aan de bevolking van Oekraïne. Nu is het aanlokkelijk om direct een halleluja verhaal te houden hoe platformen als Airbnb kansen bieden om mensen direct te helpen, enz. enz. enz. Je kunt er ook een stuk genuanceerder naar kijken. Zoals dit stuk op Vox.com.

“In the case of booking Airbnbs or buying things off Etsy, for instance, you’re helping a specific subset of the population in Ukraine that already has access to better resources, whether Airbnb-able property or simply the internet. Those in the most dire need could be left out altogether.”

Het is een fijn en gewogen artikel dat de voor- en nadelen mooi belicht. Dus geen halleluja verhaal, maar ook niet azijnpissen. Het gaat ook dieper in op het meer ‘peer-2-peer’ donaties doen in plaats van via een hulporganisatie:

“Our experience doing universal basic income and poverty alleviation in Africa shows that when you know a sense of the name and face of the person you’re reaching, exactly where, with some immediacy and transparency, it builds trust, but also builds connection.

This is backed by existing research that people identify more with “individual victims” than “statistical” ones. Giving cash directly to an identifiable individual or family allows donors to build deeper relationships with recipients than a donation to traditional relief organizations that will make its way to recipients the donor will never know.”

Een aanrader om te lezen dus.

De opmars van DAO’s: de toekomst van online organisaties? | RTL Nieuws

Vorige week besteedde ik aandacht aan Web3 en DAO’s: Decentrale Autonome Organisaties. Ik schreef onder andere over de Israëlische blockchain startup La’Zooz. Dit moest dé eerlijke en decentrale tegenhanger van het ‘kapitalistische’ Uber worden. Het verhaal werd door velen gretig overgenomen en verspreidt, maar in de praktijk is er helaas niets van terecht gekomen.

Waarom dit voorbeeld? Omdat ik merk dat veel mensen denken dat platformen een technisch ding zijn. Drie jongens (ja, vaak jongens / jonge mannen) die op een zolderkamer een app in elkaar fietsen en hier vervolgens stinkend rijk mee worden. Dat sommige founders met hun platform stinkend rijk worden, dat is waar. Maar dat het technische tooltje een autonome geldmachine is geworden, dat is natuurlijk klinkklare onzin. Techniek bij een platform is van levensbelang, maar geen garantie voor succes. Zo ken ik veel keihard gefaalde platformen die de meest ingenieuze perfecte technologie hadden. En ken ik ontzettend succesvolle platformen, wiens techniek ontzettend brak is.

Ik dwaal af. Waarom dit voorbeeld? Omdat dit laat zien dat een succesvol platform neerzetten vakwerk is. En dat dit niet een technische uitvinding is die vervolgens zonder extra zorg een miljardenbedrijf wordt. Nee: waar veel platformen beginnen met een klein team, groeit het team ontzettend hard wanneer het platform ook groeit. Zo werken bij Uber meer dan 20.000 mensen wereldwijd. En ook bij Booking en Thuisbezorgd werken meer dan 10.000 mensen per platform. Daar zitten veel programmeurs bij, maar nog meer andere disciplines.

Daarom zijn de verhalen van compleet decentrale autonome organisaties inspirerend, maar is er in veel gevallen toch ook een vaste club nodig (die ook prima decentraal kan opereren natuurlijk) om de continuïteit te borgen.

Dit komt ook naar voren in dit stuk “De opmars van DAO’s: de toekomst van online organisaties?“:

“Volgens blockchain-adviseur Marloes Pomp van de Dutch Blockchain Coalition is het in de praktijk niet zo simpel. “Er zitten heel vaak gradaties in, dus niet alles is decentraal. Er zijn sommige DAO’s die heel ver zijn gegaan in decentralisatie, maar heel vaak zit er toch een kernteam achter die de boel wat organiseert en aanjaagt.”

Ook van Esch zegt dat het vaak eerder om hybride vormen gaat. “Je gaat niet stemmen over elke regel code die je moet aanpassen. Daarom zie je vaak dat DAO’s een aantal sub-comités aanstellen, die dan beslissingsbevoegdheid krijgen over verschillende onderwerpen.”

Een onderwerp waar ik mij de komende jaren nog verder in zal verdiepen. Stay tuned 😉

Spain ordered Uber and other gig-economy giants to hire delivery workers as full employees. The companies mostly skirted the rules, and now no one is happy.

“Uber says it can’t find workers and accused a rival of ignoring a Spanish law. Workers say Uber itself is avoiding the law through staffing agencies.”

Interessant stuk over het kip-ei scenario nadat een platform wordt gesommeerd de werkenden in dienst te nemen.

Two ultra-fast delivery startups shut down in one week – CNN

Waar gehakt wordt… Met de hoge snelheid dat flitsbezorgbedrijven geld verbranden, zijn zij afhankelijk van een continu toevoer van vers geld. Komt daar een kink in de kabel? Dan is het al snel voorbij. Maar waar de een omvalt, is er altijd wel weer een ander die het wél lukt vers kapitaal op te halen. Zo haalde het Turkse Getir vorige week ruim 695 miljoen euro op tegen een waardering van bijna 11 miljard (!!!) euro.

The future of work demands cooperation – Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen

Een fijn overzicht met verschillende manieren waarop coöperaties voor werkenden bij kunnen dragen:

“I distinguish four types of new cooperatives that differ in how they balance flexibility and security.”

1. First there are cooperatives that provide a shared service, but without changing anything about the self-employed status.
2. A second type of cooperative allows workers to become employed by the cooperative, including social security coverage, but without restricting their freedom to do business.
3. Platform cooperatives use a platform of their own, which means that members have a say in its governance so that decisions align better with their interests. In one form of this, workers stay self-employed but use the cooperative to obtain clients over the platform.
4. In the second form, freelancers are employed by the cooperative and operate with fixed prices on the platform.

Lees het hele stuk voor meer context en ook voorbeelden bij de 4 bovenstaande punten.

In de media

Episode 47: GigCV – Alternative Model of Governing Data Portability in the Labour Market – Hubungan Internasional | Podcast on Spotify

Listen to this episode from Hubungan Internasional on Spotify. The discussion of platform or gig economy has been a very worldwide issue nowadays. Martijn Arets, the founder of GigCV, tries to address the most profound problems faced by gig workers around the globe. What is GigCV? How does it work using data portability? What is the most appropriate governance which can benefit all actors? Watch Suci Lestari Yuana’s talk with Martijn Arets in Podcast Hubungan internasional Ep. 47!

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week was behoorlijk vol met afspraken voor onderzoeken in de kluseconomie (binnenkort meer nieuws), een meeting met een groot Duits platform voor KlusCV, voorbereidingen voor enkele aankomende presentaties, een opname voor Kassa (uitzending 21 maart), de lancering van de minor Platformeconomie aan de Haagse Hogeschool en meer. En ik maakte bekend dat ik op 1 april 2023 met mijn gezin voor een periode van 4 maanden de wereld ga verkennen. In die periode dan ook geen nieuwsbrief, maar je hebt nog een ruim jaar om aan dat idee te wennen 😉

In deze editie weer de nodige mooie stukken voor je verzameld, geef ik een update over KlusCV en nodig ik je uit voor een mooi online event over platformwerk vanuit een globaal perspectief. Mooie week!

Worstelen met Web3 – NRC

Een mooie column van Ernst-Jan Pfauth, welke tegenwoordig ook voor NRC schrijft, over Web3. Dit onderwerp is al eerder in deze nieuwsbrief voorbij gekomen: de zogenaamde democratisering van het internet. Bij Web1 werd de papieren folder gedigitaliseerd en de drempel om te publiceren was erg hoog. Web2 kenmerkt zich met de opkomst van social media en andere lagere drempels om als individu zelf op het web te publiceren en acteren. De belofte van Web3 is de ultieme ‘democratisering’ van het internet, waarbij ook eigenaarschap en bestuur transparant en decentraal zal zijn.

In dit stuk: “Ik leerde dat Web3 op blockchains draait en dat daardoor iedereen kan meedelen in de nieuwe platforms. Als u waarde creëert voor een nieuw equivalent van Facebook, krijgt u daar een ‘token’ voor terug. Dat is een soort verhandelbaar aandeel met stemrecht. Daardoor zijn gebruikers van een platform tevens eigenaren, waardoor hun belangen centraal staan, en niet die van adverteerders. Ook delen alle gebruikers mee in de economische waarde – in plaats van alleen een clubje aandeelhouders. Maar mijn kinderlijke naïviteit heb ik in de mediatheek achtergelaten. Want ook het eerste web en Web 2.0 beloofden democratisering. Tot twee keer toe werd die belofte niet ingelost. Integendeel.”

Ook zeer luisterwaardig is de aflevering van Ernst-Jan over Web3 in zijn podcast ‘Een Podcast Over Media’.

Ik deel het enthousiasme, maar ook de kritische houding. Ook in de podcast komen een aantal zaken naar voren die mijn wantrouwen niet wegnemen. Zo wordt er gesproken over de hoge winsten die ‘first movers’ nu maken, wat wordt goedgepraat door te zeggen dat je als pionier prima goed geld moet kunnen verdienen. Exact hetzelfde argument dat ik hoorde van de eerste Bitcoin miners destijds. Een zelfde groep die ook pleitte voor een democratisering van het internet. Democratie, waar je zelf vooral beter van wordt, dat moet je niet willen. Zeker niet in een week van de gemeenteraad verkiezingen 😉 Het is prima om voor het risico dat je loopt beloond te worden, maar laten we daar dan wel een maximaal rendement aan koppelen, zodat het ook voor late(re) instappers nog interessant is.

En hoewel ik veel kansen voor mooie dingen in Web3 zie, een ontwikkeling die ook een groot effect kunnen hebben op de platformeconomie, ben ik ook wel benieuwd waar dit momentum nu vandaan komt. Na een enorm inspirerende, maar ook waanzinnig complexe, presentatie over de ‘blockchain versie van Uber: LaZooz’ bij Seats2Meet in Utrecht (video presentatie en video interview) reisde ik in 2016 naar Tel Aviv om 2 weken lang in gesprek te gaan met ondernemers die bezig waren met blockchain en platformen. De verhalen die ik nu over Web3 hoor over Decentralized Autonomous Organizations (DAO’s), hoorde ik toen ook. Al was de technologie toen nog lang niet zover als nu.

En waarom ik zo enthousiast wordt van Web3? Juist om wat ik eerder schreef over de transparantie in eigenaarschap en bestuur en het decentrale karakter. Ik besefte mij deze week dat hier enorm veel gelijkenissen liggen met coöperaties en in het bijzonder platform coöperaties. Vanuit die invalshoek en kennis zal ik dan ook de komende maanden Web3 verder verkennen en onderzoeken. Omdat ik denk dat coöperaties en Web3 een heel stuk meer gemeen hebben én van elkaar kunnen leren dan je in eerste instantie misschien zou denken.

P.s. voor de echte nerds: meer interesse in coöperaties en blockchain / Web3? Check dit paper “Fostering Worker Cooperatives with Blockchain Technology: Lessons from the Colony Project” van Morshed Mannan. (dank Damion Bunders voor het linkje)

Course Hero scoops up Scribbr for subject-specific study help – TechCrunch

Hoe groot is de kluseconomie? Dat is een vraag die ik veel krijg. Er zijn wat onderzoeken die hier een antwoord op pretenderen te geven, maar je loopt altijd aan tegen een uitdaging in het verzamelen van de data én het zetten van de juiste definitie. Want wat is nu precies platformwerk? Wat neem je mee? En wat niet? En ook niet onbelangrijk: wat is nu echt nieuw?

Neem nou het voorbeeld van Scribbr. Een platform voor het nakijken van een scriptie of een verslag, dat naar eigen zegge al door 25.000 studenten is gebruikt. Het werk wordt uitgevoerd door 700 freelance editors. De match tussen vraag en aanbod wordt automatisch gemaakt en er wordt gebruik gemaakt van algoritmes om kwaliteit te borgen en te checken.

Scribbr is duidelijk een platform. Maar is het ook een kluseconomie platform? Voor de klant maakt dit misschien niet zoveel uit en is dit ook niet zichtbaar: die maakt het niet uit hoe de organisatie aan de achterkant is georganiseerd. Als het werk maar gedaan wordt. Voor de organisatie is het model dan weer wel essentieel. Niet alleen vanuit een organisatie en kosten perspectief, maar ook omdat zij anders de doelgroep werkenden waarschijnlijk veel moeilijker zou kunnen binden.

Moederbedrijf Thuisbezorgd gaat met Gorillas boodschappen bezorgen in Spanje | NU.nl

“Just Eat Takeaway, het bedrijf achter Thuisbezorgd.nl, gaat in Spanje samenwerken met flitsbezorger Gorillas. Spanjaarden kunnen dan via het platform van Just Eat boodschappen bestellen, en die worden aan huis afgeleverd door Gorillas. Plannen voor zo’n samenwerking in Nederland zijn er op dit moment niet.”

Het is een interessante zoektocht van het platform Thuisbezorgd. Wat is het nou? Van origine was het een verkoopplatform voor maaltijden, waarbij de verkoop via het platform werd georganiseerd en de bezorging door het restaurant. In de volgende stap is het platform ook steeds meer zelf gaan bezorgen en zijn er zelfs pilots in Duitsland gestart met het bezorgen van boodschappen. Hierbij zou Thuisbezorgd dus doorgroeien naar een logistieke organisatie. En met deze pilot zou het bedrijf weer naar de basis terugkeren: een verkoop platform, dat de logistiek grotendeels uitbesteedt. In dit geval niet aan de leveranciers van de zaken die worden verkocht, maar aan een andere logistieke partij: Gorillas.

Waar dit gaat eindigen? Niemand die het weet. Uiteindelijk gaat het om wie het klantcontact en -voorkeur heeft. Niemand wil de anonieme ‘commodity’ logistieke leverancier zijn die in dienst staat van verkopende partijen. Dat model is niet lucratief. Dus zal het de komende jaren nog wel even stuivertje wisselen worden…

Verantwoording bij het onderzoek naar de strijd om kennis op Wikipedia – De Groene Amsterdammer

“Van edit-wars tot persoonlijke aanvallen – achter de schermen van de grootste encyclopedie ter wereld brandt geregeld een hevige strijd om de waarheid los, hoewel dat voor de gewone bezoeker van Wikipedia grotendeels onopgemerkt blijft. Samen met De Groene Amsterdammer deed de Utrecht Data School onderzoek naar die strijd. Waar wordt hevig over gedebatteerd op de Nederlandstalige Wikipedia? Hoe is de strijd om kennis de afgelopen twee decennia veranderd? En welke rol speelt iemands geslacht in de Wikipedia-gemeenschap?”

Super interessant en leeswaardig artikel over de crowdsourced encyclopedie Wikipedia. Moest ook gelijk denken aan mijn interview met de toenmalige executive director van de Wikimedia Foundation in San Francisco in 2015. Time flies…

Event alert!

Gig Work: Grip on Pay – March 25, 2022 – WageIndicator.org

Op vrijdag 25 maart organiseert de Wageindicator Foundation, in Nederland bekend van Loonwijzer.nl, weer een mooi gratis online webinar over een relevant vraagstuk in de kluseconomie: Grip On Pay.

“WageIndicator’s 4th webinar on gig work, Gig Work: Grip on Pay, revolves around payment in the world of platforms. Does an algorithm pay you better or worse than a regular employer? Should you get paid when you are waiting for the next gig? And how much should you then receive? Is there a Gender Pay Gap in the platform world? How to ensure Living Wages for platform workers? Top speakers will answer these questions, and more, during this webinar. So, get ready for some global insights and solutions!”

De line-up aan sprekers is waanzinnig en met een global blik. Waar veel events met global alleen naar Europa en de VS kijken, is global hier ook echt global.

Ik ben zelf betrokken als adviseur bij het ‘gig team’ van de Wageindicator Foundation en ben dan ook een van de organisatoren van dit event.

Update KlusCV

Het is intussen alweer bijna twee maanden geleden dat ik KlusCV lanceerde. Tijd voor een korte update:

• In de eerste maand na de lancering waren 1.000 cv’s gedownload. De teller staat een maand later op een totaal van 2.000! Downloaden van het cv is voor platformwerkers uiteraard gratis;
• Ik ben in gesprek met verschillende (uitzend én freelance) platformen om ook aan te sluiten bij KlusCV en voer gesprekken met o.a. Duitse platformen voor lancering in Duitsland;
• KlusCV zelf wordt ook doorontwikkeld door het team van Freshheads. Op de korte termijn staat een uitbreiding van de huidige website op de planning. Ook wordt er gewerkt aan een manier dat ontvangers van een KlusCV kunnen verifiëren of de ontvangen PDF ook echt een origineel KlusCV PDF is. Dit alles zonder dat er centraal herleidbare data wordt opgeslagen, dat is en blijft het uitgangspunt van KlusCV;
• Ook wordt er gewerkt aan diverse validatie onderzoeken om te onderzoeken wat de impact is van de meegenomen data op de kans dat de werkende daadwerkelijk op een andere plek op de arbeidsmarkt wordt aangenomen.

Tot zover.

Wetenschappelijke publicatie

The feasibility of platform cooperatives in the gig economy – ScienceDirect

Afgelopen week werd een (open access!!) wetenschappelijk paper dat ik samen met drie andere auteurs schreef gepubliceerd. Altijd een mooi moment, want waar de doorlooptijd van het schrijven tot publiceren van een nieuwsbrief editie 1 dag betreft, is dit in het geval van wetenschappelijke publicaties vaak minimaal een jaar. Daarom een extra mooi moment om stil bij te staan.

Over dit paper (kopie uit een tweet van co-auteur Damion Bunders): “We do three things
in this paper on platformcoops. First, we develop a taxonomy of four different ways that cooperatives can and already do tackle issues of precarity and economic dependence in the gigeconomy faced by platformworkers and in nonstandardwork more broadly. Secondly, as investor-owned platforms still vastly outnumber platformcoops, we turn to classical theories on the rarity of labour-managed firms and evaluate their relevance in the context of the gigeconomy. Thirdly, based on this theoretical framework, we then perform a feasibility analysis of platformcoops across popular sectors of the gigeconomy. As such, we raise awareness for specific challenges that platformcoops are likely to face in these sectors.”

De komende jaren kun je meer wetenschappelijke papers van mij verwachten. Op dit moment werk ik met veel verschillende wetenschappers samen aan onderzoeken en papers over reputatie transfer en allerlei vraagstukken om de platform- en kluseconomie beter te leren begrijpen. En wie weet komt daar nog een keer een strikje van een PhD omheen, maar dan moeten universiteiten eerst gaan erkennen dat je ook zonder een master dit niveau aankunt 😉

In de media

The Platform Economy and How it can Contribute to a More Inclusive Society | Marketplace Risk

Door de initiatiefnemers van Marketplace Risk werd ik geïnterviewd over mijn reis door de platformeconomie en mijn KlusCV / GigCv project.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Mijn agenda werd afgelopen week wederom overhoop gegooid door een quarantaine van een van de kids. Geen klachten, wel ongemakken 😉 Gelukkig tussen het thuisonderwijs (groot respect voor de docenten!) door mooi stappen kunnen maken met KlusCV, waar binnenkort dankzij de inspanningen van het development team van Freshheads een verificatie optie wordt toegevoegd voor de gedownloade cv’s. Ook kan ik melden dat ik, samen met twee onderzoekers van de VU en de kenniskring platformeconomie van de Haagse Hogeschool weer een nieuw onderzoek start naar prijsstelling van tarieven op to-business kluseconomie platformen. Om zo weer bij te dragen aan wat feiten in het debat. En omdat het een heel interessant vraagstuk is natuurlijk.

Komende woensdag vertrek voor een paar dagen naar Duitsland met mijn gezin. Volgende week maandag zal ik dan geen nieuwsbrief versturen: op 7 maart valt de eerstvolgende editie weer op je digitale deurmat. Fijne week!

Drie Europese wetten die ons online leven gaan bepalen – VPRO Tegenlicht

In deze nieuwsbrief al vaker voorbij gekomen, maar Tegenlicht zette de drie aankomende Europese wetten rondom platformen, internet en AI op een overzichtelijk rijtje:

“Wetgeving voor de digitale wereld loopt al lange tijd achter. De afgelopen tien jaar hadden technologiebedrijven nagenoeg vrij baan. De Europese Unie brengt daar dit jaar eindelijk verandering in. Wat houden die nieuwe EU-wetten in?”

Waarbij het denk ik belangrijk is om te beseffen dat dit slechts een begin is en we continu scherp zullen moeten blijven én moeten blijven experimenteren en leren. Waar het ‘vroeger’ prima was om een wet te bedenken om deze vervolgens voor een eeuw in te kunnen zetten, zal het met wetten rondom deze onderwerpen belangrijk zijn om continu te toetsen of de beoogde doelen nog behaald worden.

Daarnaast ben ik erg benieuwd naar hoe de handhaving van deze wetter er uit gaat komen te zien. Daarmee valt of staat natuurlijk het succes en de impact. Wanneer ik kijk hoe het met de handhaving van AVG vergaat dat wordt ik daar niet al te vrolijk van. Niet alleen vanwege de beperkte middelen, maar vooral ook vanwege de beperkte blik op de uitvoer. Wanneer je dit soort zaken traditioneel blijft organiseren, dan kun je het aantal FTE’s vertienvoudigen en nog steeds achter de feiten aanlopen.

Krijgt Trump met Twitter-alternatief ‘Truth Social’ zijn megafoon terug? | NOS

Het was natuurlijk niet heel verrassend nieuws: het eigen social media platform van Trump: Truth Social. Waarheid, maar dan wel de eigen versie van de (gewenste) waarheid zal ik maar zeggen. In dit artikel van NOS lees je er meer over.

Gekscherend zou je kunnen zeggen dat de komst van een platforms als deze, dat in potentie mensen in een alternatieve bubbel zou kunnen vangen (voor zover dat nu niet al het geval is), eigenlijk voornamelijk goed nieuws is.

Waarom? Omdat men al een tijd bezig is om te kijken hoe social media platformen meer verantwoordelijkheid kunnen en moeten nemen. Het is een discussie die al even duurt, maar waar op de een of andere manier niet een al te grote urgentie lijkt te zijn om met een oplossing en richtlijnen te komen. Mogelijk dat een presidentskandidaat die heeft bewezen graag alternatieve feiten (lees: keiharde leugens) te verspreiden en te herhalen voor wat meer urgentie kan zorgen.

Dan wordt het wel een uitdaging om de grens te zetten van wat een social media platform is en wat niet. Dit omdat er natuurlijk ook genoeg interne fora en communities zijn waar mensen van gedachten wisselen. Waarbij we denk (ongehinderd door veel kennis over dit specifieke onderwerp) ik het beste de ‘echte’ social media platformen en communities van elkaar kunnen scheiden op basis van hoe informatie binnen het platform wordt verspreidt. Is er sprake van een algoritme die bepaald soort boodschappen versterkt, dan is er sprake van een social media platform. Hiervoor is het Wired artikel ‘Free Speech Is Not the Same As Free Reach‘ een interessante leidraad. Wanneer iemand 1-op-1 een gesprek voert is het prima, maar wanneer deze door een algoritmische roeptoeter wordt verspreidt, dan zijn er regels. Vast geen waterdicht concept, maar volgens mij wel een interessante invalshoek.

‘Disruption’ Is a Two-Way Street | WIRED

In de begindagen van Uber was ‘disruptie’ een waard dat in bijna iedere startup pitch terugkwam. Maar wat is disruptie? En zouden we niet kritischer moeten zijn naar hen die pretenderen disruptief te zijn? (hint: JA!). Ben je geïnteresseerd in dit soort vragen, dan is deze blog op Wired echt iets voor jou.

“Companies evoke the image of a bloated, inefficient, or chaotic status quo. Technological intervention is framed as both necessary and good. Those “being disrupted” are reduced to passive recipients of whatever technological solution will be thrown in the mix. After all, if the social space is static, technology will have the power to change it, but never be changed in return. Disruption is sold as a one-way street and its positive connotations remain the sole preserve of the tech company. <…> There is a line created between disruption and fraud, disruption and destruction, disruption and illegality. Tech companies become the arbiters of that line.”

Bottom line: echo niet de beloften van (tech) bedrijven (zoals jaja: flitsbezorgers), besef dat technologie alleen nooit voor een verandering zal zorgen en accepteer dat zaken (en samenlevingen) een stuk complexer zijn dat in de belofte van een nieuwe speler wordt uitgelegd.

Laat techbazen weer snel terugkeren op aarde | FD

Het ziet er naar uit dat de interesse van de witte mannen van big tech die rond of na hun midlife crisis (cliché maar waar) zitten vooral uitgaat naar andere werelden dan onze eigen wereld. Naar de ruimte en naar de online metaverse wereld. In dit opiniestuk pleit universiteitshoogleraar José van Dijck dat consumenten en overheden deze ambities van bigtechbedrijven daarom langs de meetlat van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) zouden moeten leggen.

Een prettig, maar natuurlijk ook niet geheel nieuw geluid. Zo maken veel mensen zich al jaren zorgen en/of druk dat de knapste koppen in Silicon Valley zich druk maken hoe ze jou langer op een pagina kunnen houden (om zo meer advertentie geld aan jou te kunnen verdienen) en meer data kunnen ontfutselen (ook om zo meer advertentie geld aan jou te kunnen verdienen) in plaats van zich in te zetten voor echte problemen in de wereld.

Wel nieuw / recent is dat het erop lijkt dat techbedrijven en -miljardairs zich steeds meer gaan richten op online (de metaverse: de parallelle online wereld) of ‘buiten onze aarde’ omgevingen die veelal nog ongereguleerd zijn. Fijn zo’n regelvrije zone, maar ook een gevaarlijke en onwenselijke situatie.

En al is de situatie niet zo zwart/wit: toch is het duidelijk dat bigtechbedrijven hun prioriteiten en capaciteiten meer op de echte problemen op en voor deze wereld zouden moeten richten.

Oh. En belasting betalen in plaats van het herverdelingsvraagstuk zelf op te willen lossen 😉

Gig worker bill backed by Uber and Lyft passes in Washington State House | Engadget

“A new bill that guarantees benefits for ride-hail drivers while still classifying them as gig workers has passed the Washington State House. It’s backed by Uber and Lyft, as well as the local Teamsters union, and represents a compromise between all parties involved. Under the legislation, drivers are guaranteed benefits that include paid sick leave, a minimum pay rate and a resource center for drivers who want to appeal their deactivation — all while still being classified as gig workers.”

Interessante stap weer in de discussie en lobby in de VS rondom de status van de werkende. In dit geval: freelancer with benefits. Ik vond vooral deze opmerking het meest interessant: “They’re also holding the gun at our heads with the possibility of an initiative. They spent $200 million on California. It comes down to the reality that we don’t have the money to buy TV ads. They do. They will misinform the public with a barrage of TV ads, so we will lose an initiative. We could lose everything.” Het voelt een beetje als ‘slikken of stikken’ onder de druk van ‘big money’ van ‘big tech’.

In de media

Pioniers in de nieuwe wereld van solliciteren: KlusCV versus SkillsCV | HR Tech Review

Een mooie stuk waarin niet alleen KlusCV aan bod komt, maar ook SkillsCV:

“SkillsCV moet ‘s werelds eerste tool worden waarmee kandidaten zelf werk kunnen vinden op basis van hun skills. <…> SkillsCV is gebaseerd op technologie die nu alleen loopbaanadviseurs gebruiken. De initiatiefnemers willen deze techniek beschikbaar maken voor baanzoekers en studenten, zodat ze een beter beeld krijgen van hun kansen op de arbeidsmarkt. Ze delen hun gegevens anoniem en in een cv-formaat dat herkenbaar is voor recruiters.”

Een interessant initiatief (je leest er hier meer over) om te volgen en de uitnodiging om in gesprek te gaan om te kijken of en hoe beide initiatieven (die overigens echt twee compleet verschillende initiatieven zijn) elkaar mogelijk kunnen versterken.

Gorillas past bedrijf aan: Duitse flitsbezorger nu Nederlands – NRC

Gorillas is nu officieel geen Duits, maar een Nederlands bedrijf. En dat doen ze om meer dan alleen een ‘gunstig’ vestigingsklimaat.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week was een drukke week, die begon met 4 mediaoptredens bij BNR (2x), NOS en Radio 1. Dinsdag mocht ik samen met een relatie van het UWV de KlusCV casus presenteren op het congres ‘Het Kan Wel’, dat werd georganiseerd door De Omslag. Op woensdag werd ik geïnterviewd over KlusCV door onderzoekers van een universiteit in India. En donderdag was ik door PwC gevraagd een bijdrage te leveren bij de CIO-ontmoeting met als thema ‘Platform Revolutie’. Het was interessant om met een selecte groep CIO’s door te praten over platform ontwikkelingen, wat weer veel nieuwe inzichten en vragen heeft opgeleverd voor platformen in het to-business domein. Je merkt het: ik vermaak mij wel.

Voor deze nieuwsbrief weer een aantal artikelen voor je geselecteerd en voorzien van mijn duiding en commentaar. Onder aan deze editie vind je de verwijzingen naar de video, podcast en uitzendingen waar ik afgelopen week een bijdrage aan leverde. Fijne week!

Uber Eats está contra las cuerdas, o por qué tu cena tarda más de una hora en llegar

Een interessant Spaanstalig artikel, dat prima te lezen is dankzij Google Translate.

De vraag: wat nu wanneer maaltijdbezorgers die via platformen klussen uitvoeren niet als freelancer, maar via een dienstverband de klussen uitvoeren, houdt velen al een tijdje bezig. Platformen claimen een vernietiging van werkgelegenheid en economische activiteiten en vakbonden menen dat het allemaal wel mee valt.

Daarom is het interessant om in andere landen te kijken waar deze stap wel al is genomen. In dit artikel gaat het over Spanje. In dit land kregen de platformen drie maanden de tijd om de bezorgers, veelal via tussenpersonen, in dienst te nemen. Het stuk geeft een aardige observatie van de gevolgen. De punten die mij het meest opvielen:

1. Langere wachttijden, voornamelijk tijdens piekuren. Wat op zich niet vreemd is: bij de freelance bezorg constructie is het risico op geen werk voor de werkende, bij de uitzend constructie is dit risico voor het platform;
2. Hogere tarieven;
3. Klanten die daar moeite mee hebben, omdat zij dit niet gewend zijn (ik vermoed dat ze daar wel overheen komen);
4. Platformen die moeten ook nog even wennen aan hun nieuwe rol: “You go into logistics organization, shifts, workers, routes, times… That is something that takes a learning process that cannot be rehearsed in three months [the adaptation time offered by the ‘rider law’]. And, of course , you cannot limit yourself to inflating the number of delivery men, because that entails labor costs that did not exist before in your business”;
5. Het beeld bij werkenden is wisselend: sommige vinden het wel prettig om een vast inkomen te hebben, andere missen de flexibiliteit en de mogelijkheid om meer dan standaard te verdienen.

Het meest interessant vond ik zelf dit fragment: “Fleets can work interchangeably for any of the platforms. In addition, as the ‘riders’ explain, other dynamics have changed. “Before it was rare when you had to manage two orders at the same time. Now I have had up to 4 deliveries to make on the same route,” explains one of these workers.”

De tussenpersonen voor deze platformen kunnen hun ‘vloot’ van werkenden dus eenvoudig verschuiven van het ene naar het andere platformen, maar uiteindelijk ook ritten van verschillende platformen gaan combineren. Dat is een vorm van ‘flexibiliteit’ met hele lage ‘switching costs’ waar ik zelf nog niet aan had gedacht. Ik ben benieuwd hoe dit zich in de praktijk gaat vormen. En ook wat de effecten zijn voor de omstandigheden van de bezorgers.

This group of tech firms just signed up to a safer metaverse | MIT Technology Review

In het geweld van de grote techreuzen die strijden voor een dominante positie rondom de metaverse (just another platform?) is het mooi om te zien dat in dit artikel ook een Nederlandse speler in de spotlight wordt gezet: Odyssey Momentum.

“Odyssey is a digital native foundation established in The Netherlands. It originated in 2016 as a stepping stone for multi-stakeholder collaboration and solutions, bridging the gap between the worlds of large institutions and emerging web3 and AI spaces. Momentum serves as an open source web3 metaverse stack for collaboration that people can freely use to create their own collaborative 3D spaces, initiatives and communities. Users range from developers, start-ups and corporates, to creatives, scientists and other stakeholders. Odyssey raised €4M in its funding round in November, 2021.”

Waarom Alexander Klöpping zich nu opwerpt als boegbeeld tegen Big Tech – NRC

Een stichting met Alexander Klöpping als boegbeeld willen een grote consumentenclaim tegen Apple en Google indienen. Reden: de te hoge percentages (veelal 30%) die deze poortwachters in rekening brengen voor het in de winkel krijgen van een app.

Het is niet de eerste keer dat we klachten horen over deze absurd hoge commissies. Zowel leveranciers van apps (zoals Epic Games) als mededingingsautoriteiten in veel verschillende landen roeren zich in dit vraagstuk.

Ik vind de rechtszaak een interessante stap. Platformen hebben veel baat bij het in stand houden van de fragmentatie van de gebruikersgroep. Op het moment dat gebruikers zich organiseren, dan komt er een (ietsje) betere balans in macht. Dat is bijvoorbeeld zo bij platform coöperaties, maar ook bij deze zaak.

Een grote vraag in deze zaak en bij dit vraagstuk is: wat is dan wel een gerechtvaardigd percentage? Ik hoor uit veel hoeken het percentage van 15 procent. Dat is de helft van het percentage waar nu de grootste inkomsten vanuit komen, maar alsnog flink. Anderen spreken over 2 tot 4 procent: het percentage dat je als credit card maatschappij afroomt voor de dienstverlening. Ik ben benieuwd waar we uiteindelijk op uit gaan komen. Ik neig zelf ook veel meer naar de 2 tot 4 dan de 15. Zeker ook omdat het om zo’n grote markt gaat en de schaalvoordelen voor de poortwachters zo groot zijn, dat ook met een paar procent de winkel met een acceptabel rendement moet kunnen draaien.

Wat dan wel de vraag is of de discussie over het percentage de juiste is. Immers: moet het gaan om een percentage, of over het feit dat Apple exclusief met één store zonder concurrentie kan opereren. Je zou kunnen zeggen dat wanneer er ruimte is voor meerdere winkels er ook een gezonder concurrentie ontstaat en de prijzen automatisch naar een acceptabel niveau zullen dalen.

Laatste vraag: in wiens zakken zal het voordeel verdwijnen? In het verhaal van Klöpping ligt de nadruk op de consument die te veel heeft betaalt. Wat niet vreemd is: het is een consumentenclaim. Maar wat wanneer de percentages van 30 naar 3 procent zullen dalen. Worden de apps dan ook echt 27 procent goedkoper, of verdwijnt die 27 procent dan in de zakken van een andere investeerder? Ik ben benieuwd.

Ook Den Haag, Groningen, Arnhem en Amstelveen ondernemen actie tegen flitsbezorgers – NRC

Na Amsterdam zijn er nu meer steden die in actie komen tegen flitsbezorging. Zo moet Flink in Utrecht een vestiging sluiten, omdat het niet voldoet aan het bestemmingsplan. Wat ook laat zien dat je veel zaken prima binnen bestaande regelgeving op kunt lossen.

In de BNR podcast ‘De Technoloog’ werd mij de vraag gesteld of er niet gewoon landelijk beleid moet komen. Ik denk het niet. Of beter: nóg niet. Ik vergelijk het met de Airbnb casus. Daar hebben de gemeenten eerst zelf gekeken hoe zij het met bestaande middelen op kon lossen en is het in een later stadium naar het nationale niveau getrokken. Waarbij een raamwerk is neergezet waar de gemeenten zelf aan de knoppen kunnen draaien. Simpelweg omdat je per gemeente een andere behoefte (zoals meer of minder toeristen) kunt hebben. Juist die lokale wendbaarheid en dan ondersteund met een landelijk juridisch kader, lijkt mij een prima oplossing. Maar dan moet je eerst uitzoeken wat nu écht het probleem is en wat er schort aan de lokale instrumenten om in te grijpen.

220213 Jitse Groen – Business Class on Vimeo

Thuisbezorgd is, op de stukken na die je als beursgenoteerd bedrijf nu eenmaal moet publiceren, een behoorlijk gesloten bedrijf. Daarom is het interessant om dit 15 minuten durende item te bekijken waar Harry Mens oprichter Jitse Groen interviewt. De reden achter het interview lijkt duidelijk: het gaat niet goed met de koers en er zijn veel vragen (gaat Groen het Amerikaanse Grubhub weer afstoten? Ik denk het wel), dus dan is het altijd prettig om (betaald) bij Mens aan tafel je verhaal te kunnen doen.

In de media

Rare jongens, die flitsbezorgers | BNR Nieuwsradio

Afgelopen week werd ik geïnterviewd voor BNR ‘De Technoloog’ over…. flitsbezorging. Het fijne van deze podcast is dat we een uur de tijd hadden om het over veel zaken te kunnen hebben.

Hoe flitsbezorgers jou in hun mandje lokken | NOS

NOS op 3 maakte deze week een erg leuk item over flitsbezorging, waar alle partijen in het debat aan het woord en in beeld komen. Ik mocht kort wat duiding geven aan deze ontwikkelingen en de vragen en zorgen over dat alles nu zo snel moet en het reduceren van sociaal belangrijke activiteiten tot een noodzakelijke transactie.

Kritische fietsbezorgers starten vakbond vanwege werkomstandigheden | NPO Radio 1

“Ontslagen via de chat na kritiek op je baas: het overkwam Ömür Sönmez. hij was helemaal klaar met de werkomstandigheden als maaltijdbezorger bij Thuisbezorgd.nl en besloot in opstand te komen door een vakbond op te richten: Radical Riders.  Alle kritiek kostte hem uiteindelijk zijn baan….. Hij is te gast om zijn verhaal te vertellen. En ook te gast is Martijn Arets, hij is platform-economie expert en schreef het boek Platformrevolutie.”

Wie gaat er profiteren van de rechtszaak tegen Apple en Google? | BNR Nieuwsradio

“De
stichting App Store Claims eist een miljard euro van Apple en Google. Die bedrijven zouden veel te hoge provisies rekenen op de verkoop van apps en abonnementen. De stichting stelt ons 15 procent goedkopere apps in het vooruitzicht. Maar zelfs als de stichting de rechtszaken weet te winnen, is het nog maar de vraag of apps echt goedkoper zullen worden, zegt platformeconomie-expert Martijn Arets.”

The EU’s Attempt to Ensure Every Platform Worker is Employed Promises to be a Bumpy Ride | Reshaping Work

Het stuk dat ik een ruime maand geleden in het Nederlands publiceerde over de mogelijke impact en verloop van het Europese wetsvoorstel over platformwerk is deze week via Reshaping Work in het Engels verschenen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Vorige week weer een mooie week gehad: voor en met de Haagse Hogeschool ben ik begonnen met het vormgeven en voorbereiden van een minor Platformeconomie die in September zal starten en ik ben ook toegetreden tot de kenniskring van het nog op te richten lectoraat Platformeconomie. Ook zijn deze week de voorbereidingen gestart voor een expeditie met professionals van de Provincie Zuid Holland om het vraagstuk ‘de rol van de provincie in de platformeconomie’ verder te verkennen en vorm te geven.

Vanmiddag ben ik te gast bij het Radio 1 programma ‘je geld of je leven’ over de werkomstandigheden van maaltijdbezorgers en morgen (dinsdag) te gast bij BNR om de podcast ‘De Technoloog’ op te nemen waar ik o.a. meer over KlusCV ga vertellen. Je merkt het al: ik vermaak mij wel 😉

Fijne week!

Kampeerspecialist Obelink wordt marktplaats – RetailTrends

Afgelopen week kwam dit bericht voorbij: “Obelink heeft zijn onlineplatform opengesteld voor derden. Daarmee is het bedrijf uit Winterswijk de eerste kampeer- en outdoorspecialist met een marktplaats.” Wat ze hier eigenlijk zeggen: Obelink (en bekende naam in de kampeer- en outdoorwereld) heeft aan de eigen webshop een platform toegevoegd, waardoor ook anderen spullen kunnen verkopen via de kanalen van Obelink.

Op zich een opmerkelijke stap: er wordt nog niets gezegd over wat voor spullen dit zouden (mogen) zijn en hoe dit bijdraagt aan het aanbod van Obelink aan de huidige klanten. Genoeg ‘maren’, maar op zich is het interessant hoe het bedrijf haar ‘legacy’ inzet om via het eigen platform ook andere producten te verkopen.

Het meest interessant vond ik deze passage: “Voorlopig kunnen de partners enkel producten aanbieden via de website, op termijn worden ook diensten mogelijk. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld een montage of reparatie aan caravan of camper, het organiseren van een kampeerreis of een workshop rond een bepaalde interesse.”

Dat is natuurlijk een heel interessante stap: wanneer je bij Obelink voor een tent komt, heb je mogelijk ook nog andere vakantie gerelateerde zaken nodig. Voor Obelink snijdt het mes hier aan twee kanten: aan de ene kant stellen zij hun merk beschikbaar voor anderen om dit soort diensten te verkopen en pakken daar waarschijnlijk ook nog een mooie marge op. En nog interessanter: het transformeert Obelink van een winkel tot een brede aanbieder in alles rondom kamperen en outdoor. Een ‘one stop shop’. En met zo’n totaal propositie onderscheidt je je in de markt en verstevig je de positie.

Slim op papier, maar ’the devil is in the details’.

Platform Staffyou gaat freelancer minimaal 18 euro per uur betalen. Vlucht naar voren? – ZiPconomy

Dat to-business freelanceplatformen een minimumtarief hebben is niet nieuw. Meestal zitten deze rond de 13 of 14 euro ex. BTW per uur. En dat de tarieven op deze platformen als gevolg van een schaarse arbeidsmarkt door het dak gaan, dat hebben we ook al eerder gehoord. Dan is het een logische stap om deze minimumtarieven te verhogen: de tarieven zijn er naar en de stap zal voor opdrachtgevers op korte termijn geen of weinig pijn doen. In het algemeen ben ik er een voorstander van om minimum lonen juist nu te verhogen: de timing kan haast niet beter.

In die context is het een interessante stap van to-business platform Staffyou dat zij afgelopen week aankondigden het minimum tarief voor freelance klussen (Staffyou werkt zowel met de freelance- als de uitzendconstructie) vast te zetten op 18 euro per uur. De 18 euro is het resultaat van een eenvoudige rekensom: de cao uurlonen op het platform zijn doorgaans 10 euro. Vermenigvuldig dit met de loonkosten factor van een uitzendkracht á 1,75 over het bruto uurloon en rond het naar boven af en je zit op de 18.

Goed om te weten is dat bij de classificatie discussie naar aanleiding van het EU wetsvoorstel platformwerk het tarief geen rol speelt. Maar daar zal het Staffyou denk ik ook niet om te doen zijn: het is een logische stap gezien de huidige arbeidsmarkt en in de discussie over fatsoenlijke tarieven.

Uber, Lyft, Instacart, DoorDash form coalition in Washington state to ‘protect driver independence’ – GeekWire

Een interessant kijkje in de lobby machine van grote ‘gig economy’ (lees: delivery en taxi platforms) in de VS. Het continent waar dit soort ‘gig work’ vele malen groter en ‘volwassener’ (= geen waarde oordeel) is dan bij ons in Nederland.

“This employee-vs.-contractor or hourly-vs.-gig fight, which has been playing out in Seattle, California, Massachusetts and elsewhere, appears to be headed this year to Washington state.

Some of the biggest players in the state’s gig economy – Uber, Lyft, Instacart and DoorDash — have formed an industry group called Washington Coalition for Independent Work which appears to be looking to the initiative process or legislation to help curb the regulation of their businesses.

First reported by politics newsletter The Washington Observer, the newly formed group has hired lobbyists and political fixers to put the brakes on regulation and minimum-wage requirements of their contractor-based employment models.”

In California hebben deze platformen ruim 200 miljoen dollargestopt in een lobby campagne voor een eigen status van bezorgers en taxi chauffeurs via platformen. Dit lijkt (en dat was natuurlijk te verwachten) de blauwdruk te zijn waar de lobbyisten nu rond gaan in andere staten. Dit omdat zij aangeven dat ‘dit is wat de werkende’ wil. Oh, en ja, dit is ook wat de platformen zelf graag willen, aldus de chef van de lobby coalitie in dit stuk.

Amazon Care now available nationwide as demand continues to grow

Het is iets dat we al een tijd aan zien komen: big tech bedrijven die een ecosysteem van diensten en producten aanbieden en zo sector van sector proberen binnen te dringen. Waarbij de combinatie van diensten en producten als een vliegwiel functioneren en zo de macht groter en groter maken. Dit kwam al goed naar voren in het in 2016 verschenen boek ‘De platformsamenleving: Strijd om publieke waarden in een online wereld’, welke hier is te downloaden. Ook interessant is deze lezing van José van Dijck op mijn YouTube kanaal.

Afgelopen week kwam dit artikel over Amazon Care voorbij. Het verhaal van Amazon Care – ‘Healthcare Made Easy’ – zit, zoals is te verwachten, goed in elkaar. De klant wordt goed centraal gezet, wat in bijna alle sectoren waar deze spelers opereren een verademing is. Maar moeten we hier nu blij mee zijn? Is zo’n ‘one stop shop for everything’ dan echt een goed idee? Ik denk het niet en krijg er om eerlijk te zijn ook echt een ongemakkelijk gevoel van. Ik heb onlangs het boek ‘Het alles‘ (oorspronkelijk ‘The Every‘) van Dave Eggers gelezen. Eggers schreef ook al eerder het boek The Circle en Het Alles is hier het vervolg op. Absoluut een tip om te lezen. Niet omdat het zo’n goed verhaal is of zo goed geschreven is, dat valt best mee, maar simpelweg omdat het je aan het denken zet en laat zien wat er gebeurt wanneer onder het mom van gemak en alles tot een risico averse transactie terug te drinken het leven langzaam maar zeker een stuk minder interessant zal worden.

Wolt Market eröffnet in Berlin: Finnischer Lieferdienst Wolt eröffnet eigene virtuelle Supermärkte. | Wolt Newsroom

“The Finnish delivery service Wolt is opening its own virtual supermarkets under the name Wolt Markets. With the opening of its own virtual supermarkets in Berlin, the Wolt delivery service is taking the next step on the way to becoming an “app for everything” and is expanding its range to include the delivery of groceries from its own stores. At the beginning, Wolt opens a network of virtual supermarkets in Berlin. “

Wolt is in Nederland niet actief, maar ik kom ze in Zweden en Duitsland regelmatig tegen. In een Linkedin post van de public policy man van Wolt in Duitsland las ik dat Wolt in Berlijn de eerste ‘virtuele’ supermarkt heeft geopend waar je ook bestellingen af kunt halen. Ik ben overigens erg benieuwd waarom het woord ‘virtueel’ op een fysieke locatie wordt geplakt.

Los daarvan geven dit soort ontwikkelingen, dit is slechts een van de vele voorbeelden, zien in welk vakje dit soort aanbieders moeten worden geplaatst. Of in ieder geval wat de kern van dit soort organisaties is: (last mile) logistiek. Spullen bestellen (eten, boodschappen, medicijnen, whatever) via de eigen app of via een ander en vervolgens, ondersteund door technologie, het product naar jou toe laten komen. Waarbij technologie belangrijk is, maar het eerder een logistiek dan een techniek bedrijf is.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Het ziet er steeds meer naar uit dat mensen weer het vertrouwen hebben om in de nabije toekomst bijeenkomsten te organiseren. Wat ook voor mij als mens, maar ook zakelijk, erg prettig is. Ik kan niet wachten om weer op pad te gaan. Ik ben, net als jij vermoed ik, wel een beetje klaar met al dat online vergaderen en presenteren. Toch heeft het ook zijn voordelen. Zo verzorg ik voor de Global School for Entrepreneurship een blok van 5 weken over de Platformeconomie. Hybride: een aantal studenten zit in het buitenland. Hoewel ik dat niet ideaal vindt, merk ik wel dat het hybride werken ook kansen met zich meebrengt. Zo haal ik regelmatig experts en ondernemers via Zoom het college in om vanuit de praktijk hun ervaringen te delen en om vragen van studenten te beantwoorden. Zo heeft ieder nadeel zijn voordeel.

Afgelopen week weer veel tijd besteed aan het opzetten van verschillende validatie onderzoeken rondom KlusCV. Intussen zijn er onderzoekers van zes universiteiten bij betrokken: ieder weer vanuit een andere discipline. En kwam ik er achter dat KlusCV op een van de deelnemende platformen (Roamler) ook al in België, Frankrijk, Duitsland en de UK draait. Ben ik toch internationaal gegaan zonder dat ik het door had 😉

Ook deze week weer een aantal mooie stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

De kluseconomie stuit op de grenzen van de groei | FD

Een interessant en genuanceerd artikel van afgelopen zaterdag in het FD. Hier worden drie duidelijke pijnpunten / uitdagingen van de kluseconomie behandeld:

1. De verwachting dat de kosten voor arbeid (of dit nu freelance of in dienst is via een uitzend overeenkomst) zullen stijgen, wat de winstgevendheid van platformen onder druk kan zetten en schaalvergroting stimuleert (waarbij schaalvergroting bij de ‘on demand’ platformen het meest relevant is);
2. Het gegeven dat platformwerkers lastig te verenigen zijn, maar dat er wel steeds meer wordt georganiseerd via social media. Waarvan ik vermoed dat dit veelal kortdurende samenstellingen zullen zijn, zoals ook een aantal jaren geleden met de Riders Union: een bottom-up vakbond voor fietskoeriers nadat Deliveroo overschakelde naar het freelance model. Deze vakbond is uiteindelijk geadopteerd door FNV;
3. De onduidelijkheid in regelgeving en gebrek aan handhaving. Er liggen een aantal duidelijke uitspraken en FNV heeft intussen aangegeven de staat desnoods aan te klagen om handhaving af te dwingen. Intussen is vriend en vijand het er over eens dat de nationale overheid zich onwaarschijnlijk laks en onverantwoord opstelt in het debat rondom (de toekomst van) de arbeidsmarkt.

Het artikel in het FD laat ook een ander ‘pijnpunten’ zien in het debat rondom platformwerk zien: de definitie kwestie (of: de ‘alles-over-één-kam-scheer-kwestie). Hoewel platformwerk enorm divers is (on demand vs geplande transactie, eenmalige vs repeterende transactie, op locatie vs online werk, commodity vs specialistische skills, algoritmische vs handmatige match), blijven de maaltijdbezorger en taxichauffeur het debat domineren. Wat op zich niet heel vreemd is: dit zijn zichtbare uitdingen van platformwerk, worden per klus betaald (met veel intransparantie in prijsstelling en gamification) en de impact van het algoritme is erg groot. Maar platformwerk is veel breder dan alleen dat.

In het stuk wordt ook het ING onderzoek uit 2018 aangehaald: “Economen van ING stelden voor de coronacrisis dat bekende namen als Uber, Helpling (schoonmaken) en Temper (klussen in bijvoorbeeld de horeca) de potentie hebben om de hele arbeidsmarkt op zijn kop te zetten. Meer dan een miljoen mensen in Nederland zouden mogelijk hun brood gaan verdienen via platforms.” In dit rapport voorspelde ING dat, afhankelijk van ontwikkelingen mbt regelgeving en innovatie in technologie, over tien jaar 20-70 procent van de bemiddelingsmarkt via platformen zou lopen. Het probleem van dit rapport is, en dat is mede veroorzaakt door de manier waarop ING dit rapport in de media heeft gebracht, is dat iedereen dacht en soms nog denkt dat deze ‘disruptie’ komt door opzichzelfstaande platformen en de ‘Ubers-van-X’en’. Dat is echt onzin. Platformen hebben wel een steeds grotere impact op de organisatie van werk, maar dan meer als organisatie mechanisme dan als zelfstandige entiteit.

Wat naar mijn inziens het grootste pijnpunt van het debat is, is dat er wordt gedaan alsof de kluseconomie een eigen planeet is en het werk dat via deze platformen nieuw werk is of werk waar voorheen de voorwaarden vorstelijk waren. Ik moet je teleurstellen: dat is niet het geval. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat nagenoeg alle to-consumer dienstverlening plaatsvindt onder voorwaarden die, wanneer je er je hele boterham van moet betalen, niet afdoende zijn. Dit geldt zowel voor dienstverlening dat vanuit loon- of uitzenddienst wordt uitgevoerd als vanuit zzp-schap. Om maar te zwijgen over zwart werk (de zwarte markt wordt doodgezwegen in discussies over werk: fijn voor je gemoedsrust, maar daarmee is het probleem niet weg) en de door iedereen gehate, maar door angst voor een kritisch debat en reflectie ook doodgezwegen regeling dienstverlening aan huis. De rol van platformen hierin is dat zij als matchmaker de markt een gezicht geven (deze was voorheen onzichtbaar en gefragmenteerd) en drempels verlaagd, waardoor de markt explosief kan groeien. Wat bijdraagt aan de noodzaak voor een goed gesprek over de waarde van arbeid in de to-consumer dienstverlening markt. Want uiteindelijk zijn de meeste consumenten de meest verschrikkelijke werk- of opdrachtgever die je je maar kunt bedenken.

En hoewel velen (inclusief mijzelf) vinden dat alles te langzaam gaat, is Jamie Woodcock, auteur van The Gig Economy en The Fight Against Platform Capitalism, in het FD stuk toch ook nog voorzichtig positief: “Platformwerk biedt wel werk voor mensen die het elders niet vinden. In industriële sectoren duurde het soms een generatie voordat werknemers dat (zekerheden) afdwongen. In de gig economy gaat dat veel sneller. Ik ben er optimistisch over.’ Laat ik met deze optimistische noot deze reflectie afsluiten 😉

(Als laatst: stuit de kluseconomie op de grenzen van groei? Nee. Maar het zou goed zijn wanneer de prijzen en daarmee de vergoedingen zouden stijgen. En daar kan de krappe arbeidsmarkt goed aan bijdragen. Misschien daarom ook juist nu het moment om de minimum lonen te verhogen.)

Sportleraar, masseur of kapper aan huis? GetEase-app moet het eenvoudiger maken

Via een post op Nu.nl kwam ik bij het platform ‘GetEase‘ uit. Een platform voor het boeken van ‘lifestyle’ diensten als massages, manicures en yoga sessies. Nu nog alleen actief in Amsterdam, maar mogelijk ook binnenkort in andere steden.

Nu is een nieuw kluseconomie platform natuurlijk geen nieuws. Op mijn website Platformwerk.nl staan er intussen een dikke 80. Maar wel weer een voorbeeld hoe platformen in gefragmenteerde markten met veel informatie asymmetrie een rol proberen te spelen. Waarbij het overigens vaak de vraag is of het platform genoeg waarde toevoegt om ook economisch rendabel te zijn. Want dat is in veel gevallen zeker nog geen uitgemaakte zaak.

Uber Eats delivery riders are doing ‘quests’ for more cash. But do they put more than money at risk? | Euronews

On demand platformen in bezorging en taxi werken veelal met freelancers. Dit levert de platformen veel voordelen op: zij betalen niet de rekening van geen werk, lopen minder risico’s en betalen doorgaans een stuk minden loonkosten. Het nadeel voor platformen van die flexibiliteit is dat zij werkenden niet kunnen dwingen om aan het werk te gaan of langer door te werken. Iets dat, zeker in een krappe arbeidsmarkt, voor het platform wel gewenst is. Immers: de klant wil op zijn/haar wenken worden bediend.

Om toch controle te hebben op deze ‘flexibele’ freelance werkenden, wordt veel gebruik gemaakt van gameification technieken. Met speciale ‘quests’ worden werkenden uitgedaagd om meer of sneller te werken. Soms meer dan goed voor ze is. En dan gaat het nogal iets  goed mis. Zeker gezien deze diensten voornamelijk in steden worden aangeboden is dat ook niet zo heel erg gek.

In dit stuk: “If you get paid extra based on the number of deliveries you make in a limited amount of time, the risk of accidents increases as the delivery person naturally rushes to make as many deliveries as possible <…> It is undeniable that the Uber Eats system caused the accident, and I think this case raises the alarm about a system that prioritises profit over safety.”

De bezorger, en daarmee ook de omgeving, loopt daarmee meer risico. “In April last year, a bike courier working for Uber Eats allegedly collided with a 78-year-old man, killing him. At the time of the accident, the courier was in the middle of a “quest” – Uber Eats’ term for its system of delivery challenges.”

Ook de bezorger zelf wordt over het algemeen vaak niet beter van deze ‘quests’, aldus deze quote van onderzoeker Niels van Doorn: “When you’re on a quest, you’re in it to win it: you are less likely to scrutinise the payout/distance ratio and will just accept the incoming order because completing it brings you closer to your target <…> Meanwhile, because the individual orders you accept may have lower payouts, you may eventually pay the bonus out of your own pocket – at least in part”.

Het zou goed zijn om meer onderzoek te doen naar dit soort technieken van ‘gamification’ van het werkproces. Bij het betalen per stuk / bezorging, maar ook binnen het dienstverband. Lees daarvoor ook dit stuk op Reuters: “All the 13 drivers for Blinkit and Zepto whom Reuters interviewed in the key cities of Mumbai, New Delhi and Gurugram said they faced pressure to meet delivery deadlines, which often led to speeding, for fear of being rebuked by store managers.”

Bibi Mob: Araraquara cria ‘Uber’ próprio; motorista leva 95% da tarifa

Een interessant voorbeeld uit Brazilië waar een lokale overheid heeft besloten een eigen taxi app te lanceren. Intussen hebben 200 chauffeurs en 7.000 klanten zich aangesloten bij het platform dat slecht 5% commissie afroomt van iedere transactie. De ambitie van deze stad gaat verder dan alleen een taxi app: “the city is developing two more applications: for motorcycle freight (already in the registration phase) and for food delivery (for the second half of this year).”

Spotify CEO Daniel Ek defends Joe Rogan deal in tense company town hall – The Verge

Je hebt het niet kunnen missen afgelopen week: de commotie rondom de bekende podcaster Joe Rogan op Spotify. Lees hier onder de reactie van de CEO van Spotify:

“Spotify CEO Daniel Ek addressed employees in an internal town hall on Wednesday, during which he explained why he believes Spotify is a platform and not a publisher, as well as why it pursued a deal with Joe Rogan.”

De uitspraak ‘platform, not a publisher’ is er eentje die vaker voorbij is gekomen. En een uitspraak waar iedereen het intussen wel over eens is dat deze, juist in het geval van (social)media platformen zwaar achterhaald is. En dan helemaal op het moment dat je als platform de desbetreffende podcastmaker een deal van honderd miljoen dollar aanbiedt om op Spotify een podcast te maken 😉

YoungOnes boekt recordomzet, aantal werkende freelancers stijgt in 2021 van 5.200 naar 18.000 – Emerce

In een landschap waar cijfers ontbreken
een interessant inkijkje in de groei van freelance platform YoungOnes. Omzet 38mln, 435.180 gewerkte uren (+427%) en op piekdag 20.000 klussen bij 740 opdrachtgevers.

In de media

De traditionele organisatiewijze piept en kraakt: Leve de platformgedachte | iBestuur

Een mooi interview met o.a. ondergetekende in iBestuur over de ‘overheid en provincie als platform’.

Boodschappen in 10 minuten: dat kost flitsbezorgers meer dan jou | NOS

Het team van NOS maakte deze toffe game / animatie om op een speelse manier meer inzicht te geven in de manier waarop flitsbezorgers opereren. Ik leverde ook een inhoudelijke bijdrage aan deze productie.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.