Deze week weer een flink aantal nieuwe expedities ingepland. Record staat straks op 4 landen in 4 dagen. Stilzitten is niet echt mijn ding 😉 Deze week ook weer flinke stappen met het Wavemakers boek, het boek ‘Crowdfunding voor Dummies‘, een artikel over de innovatiestrategie van platformen en mijn nieuwe onderzoek (daarover binnenkort eindelijk meer). En een presentatie gegeven voor een mooie coöperatie met 1.500 leden die de platformgedachte in de strategie gaat laten terugkomen. Tussen de bedrijven door ook nog 5 mooie artikelen bij elkaar gevonden (het was lastig kiezen!) en voorzien van mijn gedachten en duiding. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Worden wij beter van Platforms?

Via Marco Derksen (die ook een foto van het stuk maakte) en Albert Boswijk werd ik op deze column gewezen. Een goede vraag waar niemand nu al antwoord op kan geven. Wat niet zegt dat we er niet alvast over na kunnen denken welke dynamieken de uitkomst naar het positieve of negatieve kunnen sturen. Een korte samenvatting en aanvulling:

1. De ’traditionele’ wereld is een oligopoli, de digitale wereld een monopoli. Als je naar de digitale platform wereld van de Facebook en Google platformen van deze wereld kijkt klopt dat helemaal. Al deel ik niet de mening dat een oligopoli er voor zorgt dat er goed voor een consument wordt gezorgd: uiteindelijk gaat men in een oligopoli ook voor eigen gewin en heeft men er het belang bij om de consument te verleiden (voor te liegen) tot aankoop en andere stakeholders kort te houden om bijvoorbeeld de prijs te drukken of winstmarge te verhogen. Er is niet voor niets dat in de ’traditionele’ oligopoli markt zoveel toezichthouders en belangenverenigingen actief zijn om de consument te beschermen;
2. Het is goed om in de platform wereld een onderscheid te maken tussen platformen die wel en die niet afhankelijk zijn van een groot netwerkeffect. Dat zegt namelijk iets over hun kwetsbaarheid voor (lokale) alternatieven. Voorbeeld: ik ben van Hyves naar Facebook overgestapt omdat ik ook buitenlandse vrienden wilde toevoegen aan mijn sociale netwerk. Omdat iedereen nu op Facebook zit en het nodig is dat het netwerk wereldwijd is, is er plaats voor een heel beperkt aantal spelers (of 1 die de verschillende spelers in bezit heeft zoals Facebook). Netwerkeffect is groot en cruciaal. Wanneer je kijkt naar platformen als Uber, Helpling, SnappCar, Peerby en eigenlijk bijna alle ‘deeleconomie’ platformen met uitzondering van Airbnb, dan zie je dat de transactie fysiek en lokaal is. Oftewel: de (internationale) netwerkeffecten van het platform zijn minder relevant omdat vraag en aanbod dicht bij elkaar in de buurt woont en er een fysieke transactie plaatsvindt. Voorbeeld: SnappCar mag de grootste van de wereld willen worden, maar ik ga nooit verder dan 5 minuten fietsen voor een auto. Natuurlijk heeft het bedrijf een concurrentie voordeel mbt investeringen in ontwikkeling platform, support, branding, etc. Maar het model blijft kwetsbaar. Zeker wanneer lokale initiatieven / alternatieven met elkaar gaan samenwerken, samen investeren in (open source) software en data standaarden afspreken. Zodat ik met de lokale SnappCar concurrent uit Houten ook een auto kan huren wanneer ik een keer in Groningen ben en een auto nodig heb;
3. In de laatste 3 alinea’s (lees ze even voor het gemak) worden een paar variabelen vergeten. Het aanbod groeit, maar de concurrentie van aanbod binnen platformen vaak niet: het platform is geen transparante marktplaats en de prijs wordt veelal door de marktplaats zelf bepaald of gestuurd. Waarbij de machtspositie van een platform en dus de afhankelijkheid van de gebruikers (zowel vraag als aanbod, die eerste komt in dit stuk niet aan de orde) in het geval van monopoly natuurlijk een grote zorg is.
4. Het stuk over prijs elasticiteit mist een paar variabelen. Er zijn namelijk meer variabelen dan alleen prijs en aanbod: het gaat hier niet om een homogeen product, maar om een dienst. Die vraag stijgt ook doordat de platformen drempels verlagen waardoor de dienst, bij zowel vraag als aanbod, toegankelijk wordt voor mensen en markten waar dit oorspronkelijk niet het geval is. De diensten spelen in op convenience: een taxi voor je deur met 3 klikken op je scherm en geen gedoe met cash betalen. Hierdoor gaat de vraag omhoog (drempels gaan omlaag), is de bezettingsgraad hoger en kan de prijs omlaag én kan de chauffeur (in theorie) onder de streep ook nog eens meer geld overhouden. Daarnaast zullen ook veel assets op de markt komen vanuit particulieren (daar draait de platform economie tot nu toe toch het meest op), die voorheen niet op de markt waren als aanbod en waarvan de kostprijs niet alleen hoeft te worden betaald uit de inkomsten van de transactie. Zo betaalde je je hypotheek al uit je salaris en zijn de extra inkomsten uit Airbnb, ook al zijn deze niet marktconform, alsnog een welkome aanvulling.

Al met al goed om onszelf dit soort vragen te blijven stellen en te beseffen dat er ook andere varianten mogelijk zijn dan een winners take all market. Het blijft mij opvallen dat echt niemand (nog) rept over de variabele dat het netwerkeffect bij veel platformen in wat wij de deel- of klusjeseconomie noemen van minder groot belang is. En ruimte geeft voor lokale alternatieven.

Uber Starts Charging What It Thinks You’re Willing to Pay – Bloomberg

The ride-hailing giant is using data science to engineer a more sustainable business model, but it’s cutting drivers out from some gains.

Waar de ritprijs van een Uber ritje werd berekend op basis van een aantal heldere variabelen (starttarief, tijd en afstand), is het bedrijf nu aan het experimenteren adhv machine learning hoeveel een bepaalde klant bereid is te betalen voor een rit. Ik zag een aantal verwonderde reacties voorbij komen, alleen in de kern is dit natuurlijk helemaal niet nieuw. En je kunt je afvragen of je dit als negatief moet ontvangen. Walter Ploos van Amstel reageerde dan ook: “Why not? Airlines, hotels and many other industries use revenue management and price differentiation”

Wat wel nieuw is, is dat dit gebruikt wordt voor een platform dat ‘bemiddelt’ tussen 2 individuele partijen (chauffeur <> klant), waarbij de rechten van de chauffeur in het gedrag komen (en zijn) en er voor de aanbieders van de dienst (de chauffeurs) geen mogelijkheden zijn om met elkaar te vergelijken wat de inkoop en verkoop prijzen van van hun dienstverlening via het platform. En dat Uber, naar mijn idee veel meer dan de hotels en airliners waar Walter het over heeft, gebruik en manipulatie van datatot een kunst heeft verheven. (lees ook dit stuk)

Can A Global Alliance Of 22 Mayors Tame Airbnb, Uber, And The Gig Economy? | Fastcompany

Afgelopen week werd in New York de ‘Sharing City Summit’ gehouden. Vanuit Nederland waren hier o.a. een aantal ambtenaren vanuit de Gemeente Amsterdam en Harmen en Pieter van ShareNL bij (zij lanceerden daar ook de ‘sharing cities alliance‘). Mooi om te zien hoe verschillende steden van elkaar leren over hun aanpak en visie op de ontwikkelingen in de platform economie. Interessant uit dit stuk:

Alicia Glen, New York City’s deputy mayor for housing and economic development. “This is not about any one digital company,” she tells Fast Company. “When we started, it was a very company-by-company exercise. Now it’s clear to me that it’s more sector-by-sector.”

Dit zie ik in meerdere steden gebeuren. Waar het eerst ging op reactie en policy rondom een platform als bijvoorbeeld Airbnb, zie je nu dat de discussie breder gaat. Simpelweg omdat het bij 1 platform begon, maar er nu een hele markt aan het ontstaan is van verschillende platformen binnen 1 sector. En lang niet alle platformen open staan voor een gesprek. By far.

Lyft and Hyrecar are teaming up on rideshare rentals – Rideshare Central

De ‘gig economy’ meets ‘deeleconomie’. Het peer2peer auto deel platform HyreCar (een variant op SnappCar) is een samenwerking aangegaan met Lyft. Je hebt dus geen auto meer nodig om als ’taxichauffeur’ voor Uber concurrent Lyft aan de slag te gaan. Weer een slimme manier om drempels te verlagen om potentiële chauffeurs over de drempel te halen om voor Lyft te gaan rijden.

Driving with Lyft using HyreCar will let drivers who are thinking of buying or leasing a vehicle, experiment with a number of different options.

Ben je over de streep? Dan kun je of je eigen auto kopen of via Lyft een auto leasen.

Met deze ‘service’ heb je dus echt geen excuus meer om je niet aan te sluiten bij Lyft. Ik ben trouwens wel benieuwd wat de ervaring voor de ‘verhuurders’ van HyreCar gaat worden. Ik kan mij voorstellen dat een auto die voor taxi doeleinden wordt gebruikt meer risico heeft op schade (zowel auto als interieur) en dat de korte ritjes (veel remmen, optrekken, etc.) ook niet ideaal is voor de auto. De vermelding ‘Flexible renting options by day, week or month’ kan er ook op duiden dat er een categorie ‘professionele’ peer2peer car rental verhuurders (dan is business2peer) zal worden aangetrokken, wat ook weer positief is voor HyreCar.

Online jobs in gig economy growing fast, finds new index | The Guardian

“Jobs advertised on sites such as as Freelancer.com and PeoplePerHour leapt by 14% since May, says Online Labour index.”

Interessant om te zien hoe hard deze markt groeit. Ik ben om eerlijk te zijn nog benieuwder naar de groei van de gig economy in de fysieke wereld. Dit onderzoek gaat ‘alleen’ over de online werkzaamheden. Daarnaast zegt de stijging van het aantal advertenties niets over de hoeveelheid werk en uren.

Must read

‘Ik ben bezorgd over de impact van innovatie’ | Het Financieele Dagblad

Harvard-professor Sheila Jasanoff wil een groter en diepgravender internationaal debat over de ethische, juridische en politieke aspecten van innovatie en disruptie. Maar ze vindt meer steun in Europa dan in de VS. ‘Jonge wetenschappers leren hier niet meer om na te denken over de sociale gevolgen van wetenschap en techniek.’

Fijn dat na een periode van tech optimisme nu ook de juiste vragen steeds meer worden gesteld….

Events

The People’s Disruption: Platform Co-ops for Global Challenges

Op 10 en 11 November vindt in New York de 3e editie van het ‘Platform Coop’ congres plaats. Een samenkomst van een diverse groep mensen die allemaal bezig zijn met meer coöperatieve eigenaarschapsmodellen (en governance modellen) van online platformen. Met Iceland Air vlieg je al voor 390euro op-en-neer. Dat kan dus geen reden zijn om niet te gaan. Ik ben er sowieso weer bij.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Na een mooie expeditie door Denemarken, twee interviews met Deense deeleconomie startups Deemly en Meploy en een toffe deeleconomie meetup in Kopenhagen ben ik weer op Nederlandse bodem geland. Afgelopen week ook nog een sessie gedaan met de Onderzoeksraad voor de Veiligheid ihkv de verkenning van de digitale transitie. Altijd een goede aanleiding om vanuit een andere hoek op de ontwikkelingen van de platformeconomie te kijken. Voor de deur van de presentatie ook nog commentaar mogen geven voor BNR over een ontwikkeling rondom Uber. Daarover in deze nieuwsbrief meer. Goede week!

Platformeconomie top 5

ACM pleit voor meer transparantie bij online reviews | ACM.nl

De ACM heeft een onderzoek gedaan naar online reviews en kwam met de volgende regels:

• Informeer consumenten over de manier waarop reviews worden verzameld en weergegeven;
• Behandel positieve en negatieve reviews zoveel mogelijk gelijk;
• Plaats reviews zo snel mogelijk, in ieder geval op publicatiedatum en niet op schrijfdatum. Als de review die eerder is geschreven later wordt gepubliceerd met de schrijfdatum komt hij niet bovenaan en is daarmee slecht vindbaar;
• Wees transparant over het verhaal achter de review, zoals ‘reviewers mochten het product gratis testen’, ‘de reviewer heeft een beloning ontvangen voor het schrijven van de review’, ‘de review is aangepast na contact met het bedrijf’ etc.

Ik moet er nog even in duiken, maar ik vermoed dat bij dit onderzoek de focus lag op geschreven reviews en niet op de sterren systemen. Bij deze laatste methode pleit ik er voor om meer transparantie te krijgen in de manier waarop gemiddelden worden berekend en welke variabelen er worden meegenomen.

In dit onderzoek lijkt het daarnaast vooral te gaan over hoe online reviews het koopproces van klanten beïnvloed en niet op hoe reviews als een soort van intern audit systeem kan worden gebruikt om gebruikers meer of minder rechten te geven of zelfs van het platform te verbannen. En juist daar ligt, met de opkomst van arbeid via platformen in het achterhoofd, de komende tijd een interessante uitdaging.

The dark side of platform monopoly | Platform Strategy

Sangeet Paul Choudary is een platform expert die ik intussen al een jaar of 5 volg. Hij schreef enkele super interessante boeken over hoe je schaalbare platformen bouwt. Waar ik mij voornamelijk focus op peer2peer (of c2c) platformen, richt hij  zich op platformen in de breedste zin van het woord. Hoewel zijn verhalen vaak vrij technisch zijn, is het juist interessant om ook hem eens vraagtekens te zien zetten bij de ‘platform monopoly’ scenario’s waar veel platformen naartoe streven.

Is the Gig Economy Working? – The New Yorker

“These are jobs that don’t lead to anything,” he said, without looking up from his work. “It doesn’t feel”—he weighed the word—“sustainable to me.”

Goede en interessante longread (met de nadruk op ‘long’) met goede vragen over de opkomst van de Gig Economy.

Adviseur EU Hof: Uber is gewoon een taxibedrijf – rtlz.nl

Een bekende Amsterdamse filosoof zei het al eens heel pakkend ‘maar dat is logisch’. En toch is de vraag ‘is Uber een taxibedrijf’ een vraag die onder andere het Europese hof al een tijdje bezig houdt. Na een uitspraak deze week lijkt het alsof Uber de zaak gaat verliezen. Wat zou betekenen dat zij ‘gewoon’ als taxibedrijf te boek zullen staan en zich aan de lokale regels voor taxibedrijven moeten houden. Uber is het daar niet mee eens, die vindt dat zij een tech bedrijf zijn.

In mijn ogen onzin: de bewering van Uber dat zij een martkplaats zijn slaat kant noch wal. Op een marktplaats kunnen vraag en aanbod zich vrij bewegen. Bij Uber is dit niet het geval: het (niet transparante) algoritme maakt de verbinding tussen chauffeur en klant. Daarnaast stuurt de app het gedrag van haar gebruikers, hier worden slimme technologieën gebruikt om gedrag te beïnvloeden. Niks onafhankelijke en transparante marktplaats dus.

Technologie is geen rocket science | FD

Het internet is in een kwart eeuw tijd veranderd van experimentele speeltuin tot een business waar het maar om één ding draait: world domination. Marleen Stikker, directeur van de Waag Society en een van de eerste Nederlandse internetpioniers, betreurt dat. ‘We kunnen niet alles op zijn beloop laten.’

Leuk interview met Marleen Stikker, directeur van de Waag Society. Mooi hoe zij experimenteren en de vragen stellen die te weinig worden gesteld.

Ik werd eerst vooral aangetrokken door de titel. We hebben het, ook in platformeconomie, vaak over technologische innovatie. En dat terwijl heel veel technologie die wordt gebruikt eigenlijk helemaal niet zo ‘vers van de pers’ is. Net als dat het idee achter een nieuwe unicorn zo origineel is: ook daar draait het om de executie. Laten we dus minder over technologie praten. Dat is achter de motorkap. En sowieso iets dat de meeste mensen niets interesseert: het gaat immers om de oplossing.

In de media

Item Uber | BNR Nieuwsradio

In ‘BNR Spitsuur’ was ik deze week telefonisch te gast om commentaar te geven op de berichtgeving rondom de EU rechtzaak van Uber over de vraag: ‘is Uber een taxi- of technologiebedrijf?’

Afgelopen week heb ik mogen ervaren hoe de publicatie van een (niet onomstreden) onderzoek op NOS.nl een goede aanleiding om het over het grotere plaatje te hebben. Het onderzoek ging over Airbnb en Amsterdam en de grote vraag die daaruit voortkwam was: hoe ga je als stad om met platformen als Airbnb en waarom doen zij de dingen die zij doen? In de middag mocht ik een uur bij BNR Nieuwsradio aanschuiven, om in de avond live mijn verhaal te doen bij Nieuwsuur. Dankzij een dikke auto met privé chauffeur kon ik ook de reeds geplande presentatie tussendoor in Arnhem geven. Een beetje gekkenhuis op zijn tijd kan ook geen kwaad en zo’n auto met chauffeur went snel kan ik je zeggen ;-). Intussen zit ik as we speak in het vliegtuig naar Denemarken voor interviews en gesprekken met Deense platformeconomie startups. In deze update geef ik weer duiding op 5 mooie platformeconomie publicaties. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Airbnb ruim verdubbeld in Amsterdam: 1,7 miljoen overnachtingen | NOS

Laat ik maar gelijk beginnen met heissa rondom Airbnb en Amsterdam deze week. Colliers, een adviesbureau voor de hotelsector, publiceerde samen met de Hotelschool Den Haag een rapport met de cijfers van Airbnb in Amsterdam van 2016. Nu mag je altijd vraagtekens zetten bij onderzoeken die door partijen met een bepaald belang hebben binnen het domein van hetgeen is onderzocht, zeker wanneer de cijfers uit het onderzoek drastisch afwijken van hetgeen dat uit andere bronnen eerder naar buiten kwam. Zo vertelde dit rapport dat eind 2016 32.000 woningen in Amsterdam op Airbnb stonden, terwijl andere cijfers met een beter herleidbare bron op de helft zat (zie afbeelding hier onder). Daarnaast werden de cijfers als feiten gebracht, maar met de gebruikte data verzamel methode (scrapen) en een flink aantal onbekende variabelen, zijn absolute cijfers uitgesloten.

Interessant, zeker ook in de ‘fake news’ discussies van de laatste tijd is dat veel media het bericht 1-op-1 overnamen. Toen ik in de uitzending bij BNR zat, waren nog geen tegen cijfers voor handen.

Airbnb reageerde later in de middag met een tegenreactie waarin het de cijfers ontkracht. De gemeente Amsterdam bracht het bericht dat er binnenkort een meldplicht wordt ingevoerd voor Airbnb verhuurders. Hiermee wordt een verhuur account gekoppeld aan een fysieke identiteit. Een stap die een hoop overlast kan voorkomen. Mits goed uitgevoerd, maar daarover later meer. San Francisco doet dit overigens al een tijdje en had net afgelopen maandag een rechtzaak gewonnen waarin Airbnb word verplicht deze meldplicht ook als vereiste voor inschrijving mee te nemen.

En het Colliers onderzoek? Tja. In het artikel in Het Parool met de tegenreactie van Airbnb geven Dirk Bakker en Jeroen Oskam de volgende reactie:

Dirk Bakker van Colliers International noemt de data uit zijn onderzoek ‘buitengewoon accuraat’. “Airbnb deelt nooit data. Daarom vind ik het moeilijk om nu te reageren op data. Iedereen kan bovendien zien dat er iets aan de hand is met Airbnb. Ook op sociaal vlak. Als Airbnb nooit data deelt en nu wel moet het bedrijf de ballen hebben om met ons om de tafel te gaan.”

Het kan aan mij liggen, maar ik lees tussen de regels: “Sukkels, jullie zijn er allemaal met beide ogen ingetrapt. Wij hebben ons podium gekregen en ons punt kunnen maken. Fijne dag!”.

p.s. bij de redactie van Nieuwsuur was intussen al bekend dat de cijfers niet te controleren zijn. We hebben er toen dus voor gekozen om de cijfers niet in de uitzending te bespreken en de insteek van de meldplicht te kiezen. De enige juiste keuze naar mijn mening.

Juno, Uber’s “driver-friendly” competitor, sold to Gett for $200 million but left little for its drivers — Quartz

In een tijd dat we ons steeds meer zorgen maken over alle chauffeurs die voor diensten als Uber en Lyft rijden, leek Juno er een verfrissende strategie op na te houden. Het in New York gelanceerde ‘ride hailing platform’ stak niet alleen ‘slechts’ 10% commissie in zijn zak (tegen 25% marktconform), maar het platform had ook de ambitie om een deel (ik kan mij 50% herinneren) van de aandelen van het bedrijf in handen van de chauffeurs te laten komen. Juno werd dan ook al snel hét voorbeeld van hoe het ook kan.

Maar helaas. Afgelopen week kwam het bericht voorbij waarin bekend werd dat Juno voor 200 miljoen is overgenomen door concurrent Gett. Dag mooie ambitie, dag licht aan de horizon van de ‘gig economy’.

Regulating the internet giants: The world’s most valuable resource is no longer oil, but data | The Economist

Interessant stuk over de vraagstukken rondom de bergen data die platformen over ons verzamelen. Ik heb dit onderwerp niet als prominent punt in alle campagnes voorbij zien komen, volgens mij zijn we hier nog veel te weinig mee bezig. Een goede start is het lezen van dit stuk.

Waar ook nog niet veel over wordt geschreven is de invoering van PSD2 en GDPR:

De financiële sector moet data gaan delen en vrijwel gelijktijdig wordt de zeggenschap van burgers en consumenten over hun eigen data versterkt. Met de komst van twee complexe sets aan nieuwe Europese wetgeving – PSD-2 en GDPR – wordt de digitale samenleving er niet eenvoudiger op.

In dit stuk ‘de strijd om persoonlijke data barst los’ lees je er meer over. Onlangs nog deelgenomen aan een discussie hier over bij een Fintech bijeenkomst. Hier werd duidelijk dat een van de uitdagingen wordt het beveiligen van de data. Banken hebben hier (vanuit regelgeving) standaarden voor, maar hoe zit het met de partijen die wij via PSD2 toegang geven tot onze bank data? Dat zal vast in de kleine lettertjes staan. Die jij en ik natuurlijk trouw zullen lezen…

Nog steeds niet pessimistisch? Lees dan dit stuk: “The great British Brexit robbery: how our democracy was hijacked”

How BlaBlaCar faced growing pains and had to change its focus  |  TechCrunch

Interessante stuk over de strategie en zoektocht van BlaBlaCar. Het stuk omschrijft ook een grote reorganisatie die de scale up onlangs heeft gehad. Een aantal boeiende fragmenten:

• There are 8 million active drivers on BlaBlaCar, representing 1.3 million cars sold every year.
• Brusson talked about insurance products, cars, maybe shorter distance rides and even product deliveries.
• “It took us ten years in France to build the equivalent of what we built in 2 years and a half in Russia,” Brusson said.

Hoewel de potentie van BlaBlaCar enorm is, blijft het lastig om een platform als dit ook op lange termijn succesvol te maken. In een eerder interview dat ik had met een van de founders viel mij op dat zij een enorm sterke focus hadden. Als ik dit stuk lees, dan is daar niet veel meer van over. De mogelijkheden voor BlaBlaCar zijn eindeloos. En dat is zowel een zegen als een vloek.

China beoordeelt straks alle burgers op basis van big data – NRC

Het was al weer even geleden dat er iets in de media verscheen over de ‘Sesame Credits’ uit China. Een reputatiescore die is opgebouwd uit vele databronnen, maar die ook wordt beïnvloed welke standpunten je inneemt en met wie je omgaat. Met een behoorlijke fysieke impact: met een te lage score mag je het land niet uit of mag je niet studeren.

Eerder schreef ik het stuk ‘is online reputatie management doorgeslagen?‘. Als je dit stuk leest, dan kun je eigenlijk maar 1 conclusie trekken: ja.

In de media

Amsterdam gaat meldplicht bij Airbnb-verhuur invoeren | Nieuwsuur

Deze week was ik te gast bij Nieuwsuur. Check de link voor het hele artikel + uitzending of klik hier als je alleen in mijn fragment geïnteresseerd bent.

Amsterdam slaat slag in strijd tegen Airbnb: inwoners verplicht verhuur te melden – Volkskrant

Artikel waarin de meldplicht die de Gemeente Amsterdam de dag er voor heeft aangekondigd verder wordt uitgediept.

Ask me anything: De Deeleconomie – BNR Nieuwsradio

In het programma ‘Ask me anything’ stond De Deeleconomie centraal. Een uur lang gingen we in gesprek over dit onderwerp (n.a.v. de Airbnb publicatie). Fijn om ook eens lekker de tijd te hebben om dit onderwerp te bespreken.

Foto van de week

Deze week bracht de expeditie mij naar Lissabon voor een keynote voor de Economics Department van de ISCTE-IUL Business School. Mooie ervaring weer en altijd een prachtige stad om te zijn. Komende week een expeditie naar Denemarken voorbereiden en verder werken aan een onderzoeksplan waar ik jullie hopelijk snel meer over kan vertellen. In de tussentijd selecteerde ik weer 5 mooie platformeconomie reads en voorzag ik ze van mijn commentaar en gedachten. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Uber to offer UK drivers sickness cover in return for £2-a-week fee | Technology | The Guardian

Move expected to cost several million pounds a year is latest attempt to head off criticism over conditions for its 40,000 UK drivers

Zorg om uitwassen app-baan – De Telegraaf – Blendle

In Londen, Berlijn en het Italiaanse Turijn kwamen ze al in actie voor betere arbeidsomstandigheden, de fietskoeriers van internetplatformen als Foodora, Deliveroo en Ubereats. Ook in Nederland rukt de app-economie op, maar vakbonden krijgen er nog amper een voet aan de grond.

Goed dat hier (terechte) vragen worden gesteld. Ik zie alleen wel één hele grote maar: de ‘uitwassen’ die in dit stuk worden beschreven zijn niet platform specifiek, maar gerelateerd aan een economie waarin steeds meer flexibele krachten worden ingezet en werkgevers geen verantwoordelijkheid nemen voor deze groep ‘workers’.

Vakbonden weten niet goed wat ze er mee aan moeten.

Het stuk heeft ook een sterkte invloed vanuit de vakbondsgedachte. Ik denk dat een van de grote problemen van vakbonden is dat zij uberhaupt niet weten wat ze met de freelancers en flexwerkers in het algemeen aanmoeten. En dan krijg je al snel uitspraken over ‘echte banen’ en ‘goede en slechte werkgevers’. Volgens mij ligt het iets dieper dan alleen dat.

Hobbyist of ondernemer, de fiscus weet het niet | de Volkskrant

Goed en helder stuk (via Blendle) over belasting en deeleconomie. Eigenlijk niets op aan te merken of aan te vullen, maar dat mag geen reden zijn om hem niet te delen 😉

Bijverdieners van acht deelplatformen moeten minder belastingen betalen | De Tijd

Acht onlineplatformen hebben een erkenning van de fiscus op zak waardoor hun leden nog maar 10 procent belastingen op hun bijverdienste moeten betalen. Het tarief voor de deeleconomie kan nu echt van start gaan.

Mooi dat, ondanks de twijfels die ik in een eerdere editie deelde, de Vlaamse regering haar plannen doorzet voor (een experiment in?) het heffen van een speciale deeleconomie belasting.

De verschuldigde belasting zal rechtstreeks worden ingehouden via het elektronisch platform, naar analogie met de bedrijfsvoorheffing.

Volgens mij moeten we sowieso veel meer naar een systeem met voorheffingen, al zal daarvoor het hele belasting systeem wel drastisch moeten worden vereenvoudigd.

Verboden voor frauderende klussers | Economie | AD.nl

Doet een klusser zich beter voor dan hij is op website Werkspot, dan neemt het platform maatregelen in het belang van de klanten. Al honderden klussers zijn geroyeerd.

Een mooi kijkje achter de schermen van Werkspot.nl.

In de media

Autohoje – Soluções de mobilidade em Lisboa

Voor wie Portugees spreekt (of genoegen neemt met een Google Translate vertaling): een publicatie in een Portugees mobiliteitsblog over deeleconomie en mobiliteit.

Foto van de week

In deze (eenmalige) middag editie (dingen gaan zoals ze gaan) weer een verzameling van 5 mooie platform economie artikelen. Deze week gaat de expeditie naar Lissabon, waar ik een keynote mag verzorgen op een business school. Afgelopen week ook een mooie sessie gedaan voor ‘Share North’ over gedeelde mobiliteit. Komende weken staan ook Kopenhagen, Gent en mogelijk ook Helsinki op het programma. Even de blik weer buiten de landsgrenzen werpen 😉 Fijne week!

Platformeconomie top 5

Flatbewoners halen slag thuis voor de rechter: geen Airbnb in hun appartementsgebouw – Het Nieuwsblad

Airbnb verhuur: wanneer mag het wel en wanneer niet? Vanuit de (lokale) overheid wordt vaak een beperking opgelegd, zo mag je in Amsterdam jouw woning maximaal 60 dagen per jaar aan 4 personen tegelijk verhuren. Naast dat de handhaving nog altijd een uitdaging is (al worden hier wel goede stappen gezet door o.a. samenwerking met de platformen), dan nog kun je je afvragen of je die 60 dagen per jaar kotsende Engelsen in je portiek moet dulden.

Voor woningen die gezamenlijke faciliteiten delen is er ook een mogelijk om afspraken rondom short stay verhuur via platformen als Airbnb te maken. In veel gevallen geldt de besluitvorming op basis van een meerderheid. Best lullig wanneer je in de minderheid bent, of jouw complex voor de meerderheid in bezit is van een commerciële partij. In België lijkt dit nu anders te gaan:

Horeca Vlaanderen – dat de belangen van de hotel- en bed&breakfast-sector ver­dedigt – waarschuwde eerder al voor zulke discussies. “Volgens het nieuwe Vlaamse Logiesdecreet – sinds 1 april van kracht – mag je in Vlaanderen ook alleen nog via Airbnb verhuren als je daar de volledige toestemming voor hebt. In het geval je een appartement huurt of bezit, en de andere bewoners van het gebouw zo’n verhuring niet zien zitten, heb je dus een serieus probleem.”

De discussie blijft lastig: gun jij je mede VvE genoot wel of geen extra zakcentje. Zeker wanneer je weet dat hij of zij dit nodig heeft om financieel rond te kunnen komen (en mogelijk ook de VvE bijdrage te betalen).

Ik denk dat de oplossing deels ligt in een strengere screening van de platformen (zuipende Engelsen krijgen geen toegang meer) of niche platformen die zich op een specifieke reizigers doelgroep richt. Wat weer discussies rondom uitsluiting met zich meebrengt.

Berlin Residents Pool Their Money To Buy City’s Electricity Grid

What if you owned a share of your city’s electricity grid? Along with your fellow citizens, you could decide where your energy comes from, how much it costs and even receive a portion of the profits each year.

It sounds like a dream, but if the BürgerEnergie Berlin (BBE) initiative has its way, it could become a reality.

Mooi voorbeeld van ‘power2thecrowd’ hoe een gemeenschap zelf de touwtjes in handen neemt middels gedeeld eigenaarschap.

Vraagtekens die ik hier altijd bij zet zijn o.a.:

1. Voor hoeveel ‘gedeeld eigenaarschap’ initiatieven kun je je als persoon druk maken? Uiteindelijk hebben we ook (indirect) de overheid de opdracht gegeven om een aantal publieke taken voor ons te organiseren. De overheid heeft hier weer een deel van geprivatiseerd. Is dit dan niet een soort van omgekeerde wereld en zouden we de overheid niet meer moeten aanspreken om dit soort infrastructuur voor het publieke belang ook in publiek (overheids)bezig te houden?
2. Kan hierdoor de kloof tussen arm en rijk en laag en hoog opgeleid niet groter worden? Immers: de rijke hoog opgeleiden hebben meer de skills en resources om alles voor zichzelf te organiseren, de minder hoog opgeleiden en minder rijken blijven dan met de ‘restjes’ achter. Oftewel: in hoeverre tast gedeeld eigenaarschap een vorm van solidariteitsprincipe aan?

Zomaar wat food4thought. Voel je vrij om hier op te reageren.

Only 4 percent of Uber drivers remain after a year says report

Only 4 percent of people who sign up to drive for the ride-hailing service are still driving a year later, according to a report in The Information.

Dat is toch een zorgwekkend (of beter geformuleerd: dramatisch) getal voor een organisatie die een stabiele business wil opbouwen. Hoewel het ‘gig economy’ model een exponentiële groeicurve op korte termijn kan bewerkstelligen, zie ik ook regelmatig platformen andere keuzes maken om minder hard te groeien, maar wel met een kwalitatief goede én trouwe userbase.

A New Wrinkle in the Gig Economy: Workers Get Most of the Money – The New York Times

Stocksy, an online photo stock site, is an example of start-ups that aim to treat their professionals as owners rather than as freelance labor.

Ik heb het in de vorige nieuwsbrieven vaker gehad over Platform Cooperativism. Oftewel: platformen in beheer en eigenaarschap van de gebruikers (veelal de aanbieders). Hoewel steeds meer mensen het hier over hebben, ontbreekt het eigenlijk nog aan een flink aantal goede representatieve voorbeelden. Een van de beste voorbeelden is Stocksy: een stock foto website dat is opgezet als een platform coop. In dit stuk in de New York Times(uit 2016 al weer, maar hierdoor niet minder mooi) lees je het verhaal achter de keuzes die de founders hebben gemaakt.

Centraal in deze ontwikkeling is natuurlijk niet zozeer het platform, maar nieuwe manieren van gedeeld eigenaarschap en de invloed van technologie hier op. Het platform faciliteert en biedt veel nieuwe kansen, maar het is en blijft een (belangrijke) tool.

Tijdelijke betaalapp voor vrijmarkten – Emerce

Ik roep al een tijdje dat de (digitale) middelen die voorheen alleen voor grote partijen toegankelijk waren, uiteindelijk ook toegankelijk worden voor iedereen. In platform business zie je bijvoorbeeld dat het bouwen van een (marktplaats) platform voor iedereen beschikbaar is via de ‘WordPress voor platform software’ Sharetribe. Zie hier een korte explainer video of een uitgebreid interview met founder Juho. Vandaag zag ik dit bericht op Emerce voorbij komen: zelfs mensen op de vrijmarkt kunnen voor 1 dag pin transacties aannemen, zonder te hoeven investeren in abonnementen of lastige constructies. Mooi om te zien dat dus steeds meer tools echt voor de crowd beschikbaar komen en dat we daarmee meer en meer empowered worden om onszelf te organiseren én om laagdrempelig dingen te DOEN.

Voor je ‘ligt’ alweer mijn 54ste wekelijkse nieuwsbrief. Ruim een jaar geleden begonnen om wekelijks mijn duiding en mening te delen en daarmee ook mijn eigen wekelijkse schop onder mijn reet om tientallen artikelen te lezen en er iets van te gaan vinden. Binnenkort volgt een blog met mijn lessons learned. Afgelopen week mooie mijlpalen met een ‘few seconds of fame’ bij EditieNL, het 30.000ste woord van ‘Crowdfunding voor Dummies‘ en een eerste zitting in de denktank rondom toeristische verhuur vanuit de Gemeente Amsterdam. Super interessant en een mooie kans om met mijn kennis en mening bij te dragen aan een oplossing. In deze nieuwsbrief heb ik weer 5 mooie stukken voor je geselecteerd. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Een contract voor vier jaar en scholing: is de toekomst aan de tussenbaan? – Volkskrant

“Tussen het bijbaantje van vakkenvuller en de vaste baan introduceren supermarkten en levensmiddelenzaken een nieuw fenomeen: de tussenbaan. Een medewerker kan een tijdelijk contract krijgen voor vier jaar. Tegelijkertijd ontvangt hij geld voor scholing, zodat hij daarna naar verwachting makkelijker elders werk vindt.”

Mooi hoe verschillende stakeholders (buiten de overheid om) zelf oplossingen vinden voor de beperkingen van de huidige contractvormen. Zeker omdat ook de vakbond hier bij is betrokken. Uiteindelijk zullen we meer flexibele constructies moeten krijgen die in het belang zijn van zowel werknemer (of ZP’er) als werkgever. Maar wanneer ik de nieuwste drama verhalen over de wet DBA hoor, dan zou ik er eerder voor pleiten dat er eerst een aantal ‘basis’ processen op orde moeten komen.

In alle discussies rondom de toekomst van arbeid en gig economy ontwikkelingen denk ik steeds vaker na over dat bepaalde zekerheden in het leven nog veel te veel vastzitten aan die verdomde vaste baan. Misschien wordt het eens tijd om die twee van elkaar los te weken….

Uber drivers are comparing fares with riders to check their pay from the company — Quartz

Wederom een verhaal van een ongezonde relatie tussen Uber en haar chauffeurs. Als klant krijg je een prijs te zien wat de rit gaat kosten, als chauffeur ook. Maar wat nu als de klant een omweg te zien krijgt en de chauffeur de korte efficiënte weg? Dan krijg je een prijsverschil dat het platform in zijn zak kan steken. Naast de 25% marge die al over het bedrag dat de chauffeur krijgt wordt ingehouden. Chauffeurs controleren nu Uber door met een extra smartphone bij een rit aanvraag als klant in te loggen en een zelfde rit aan te vragen. De printscreens met verschillende tarieven is het bewijs. Voor nu, want uiteraard is het eenvoudig voor Uber om op basis van de rit aanvragen en locatie de ‘controle’ smartphone van de chauffeur te identificeren en deze via het ‘Greyball’ project een schaduwapp voor te schotelen met andere informatie. Wantrouwen is de default in deze relatie. Niet de beste ingrediënten voor een duurzame relatie als je het mij vraagt.

CWI-onderzoeker maakt hogere omzet bij hotelboekingen mogelijk — CWI Amsterdam

“Met een nieuwe wiskundige methode kan een hotel op langere termijn gemiddeld 5% meer omzet halen als rekening wordt gehouden met online reviews.

Reviews hebben een tweezijdig effect, dat het optimaliseren van bijvoorbeeld hotelprijzen compliceert: aan de ene kant hebben reviews invloed op de vraag, en aan de andere kant heeft de perceptie van de prijs-kwaliteitsverhouding van de klant invloed op de review of rating die hij zal geven. Op de lange termijn kan het dan in het voordeel van het hotel zijn om eerst zijn prijs niet te hoog te zetten. De klant zal dan namelijk een positievere rating geven. Dit resulteert in een hogere vraag naar het hotel, wat op de lange termijn hogere opbrengsten oplevert.  Ik zie ook mogelijkheden voor toepassing van mijn modellen op collaborative consumption, waarbij producten of diensten worden gedeeld onder relatieve onbekenden, zoals Couchsurfing, Airbnb, Blablacar, Lyft en Uber.”

Technisch een erg interessant onderzoek. Ik spreek binnenkort met de onderzoeker af om verder te bomen van dit soort technieken op de platformeconomie.

Why Kickstarter Decided To Radically Transform Its Business Model

Mooi (en lang) verhaal van de zoektocht van de founders van Kickstarter om hun bedrijf, tegen de huidige stroom van Silicon Valley in, klaar te maken voor een langetermijn duurzaam model.

That Four-Star Rating You Left Could Cost Your Uber Driver Her Job

“Netflix just switched its rating system from a five-star scale to a far simpler thumbs-up/thumbs-down. With so much confusion over what star ratings actually mean for the gig workers that earn them, is it time for Uber, Lyft and Instacart to do the same?”

Interessant stuk met de nodige food4thought over de zin en vooral onzin van het 5-sterren rating systeem dat veel platformen gebruiken.

Special

Nederlandse overheid en blockchain

Hoewel overheid en experimenteren niet altijd door 1 deur gaan, kom ik de laatste tijd regelmatig interessante experimenten tegen. Een daarvan is een serie blockchain experimenten waar de Nederlandse overheid momenteel mee bezig is. Op deze pagina vind je een mooie verzameling. Check ook dit Blockchain Magazine.

In de media

Haast? App een scooter! – RTL Nieuws

Vanaf Juli dit jaar zal de startup Felyx in Amsterdam met een (electrisch) deelscooter concept van start gaan. Betalen per minuut en waar je ook bent, binnen 3 minuten lopen moet je een scooter kunnen vinden. De redactie van EditieNL benaderde mij afgelopen week voor meer achtergrond informatie en donderdag mocht ik voor de camera mijn mening over het concept delen. De 10 minuten interview werd uiteindelijk 2 zinnen in het item. 😉

Events

Martijn Arets: de impact en toekomst van platformorganisaties­ als Airbnb en Uber – Media Villa Arnhem (Arnhem)| Meetup

Ik spreek tegenwoordig gemiddeld 60 keer per jaar als spreker op grote events in binnen en buitenland en deel hier mijn kennis over de opkomst van platformorganisaties. Meestal zijn deze bijeenkomsten besloten, heel soms ook openbaar te bezoeken. Op 2 mei is zo’n openbare presentatie bij Media Villa Arnhem. Wil je er bij zijn: schrijf je in. De stoelen gaan hard, dus wees er snel bij.

Platformeconomie top 5

Twitter fights investor plan to turn it into co‑operative | The Sunday Times

Waar veel media platformen de laatste jaren flinke stappen hebben gemaakt, lijkt Twitter al jaren op een zelfde (dood?) spoor te zitten. De waardering voor het bedrijf zijn jarenlang door het dak gegaan, bergen met geld zijn er uitgegeven om het platform te laten groeien, maar uiteindelijk is het model ergens halverwege blijven steken. Twitter heeft op zich best een houdbaar verdienmodel, maar niet tegen de waardering (en het leiderschap) dat het bedrijf (noodgedwongen?) heeft. Voor het boek Wavemakers zijn we deze case flink aan het doorzagen en al even geleden las ik het boek ‘The Twitter Story‘. Als je dit boek hebt gelezen, dan snap je misschien ook wel beter waarom het eigenlijk nooit een echt succesverhaal is geworden.

Natan Schneider, een van de bedenkers van het ‘platform cooperativism’ lanceerde enige tijd geleden de #BuyTwitter hashtag. Het idee: Twitter is voor veel mensen van grote waarde, de gebruikers zijn degenen die met data waarde in het platform stoppen, dus waarom zouden de gebruikers ook niet de eigenaar van het platform moeten worden?

Op zich een mooi idee, maar ik denk niet dat dit een reële en juiste oplossing is. Immers: naast het stuk eigenaarschap zou de ‘crowd’ ook het leiderschap van het bedrijf moeten vervangen en zouden ook grote investeringen nodig zijn om het platform op de rails naar een meer duurzame toekomst te brengen. Hoewel ik niet in het project geloof, is het natuurlijk wel een erg interessant gedachte experiment.

How Uber Uses Psychological Tricks to Push Its Drivers’ Buttons – The New York Times

Lang en pittig stuk waar wordt ingegaan hoe Uber technisch hoogstaande, maar moreel discutabele technieken gebruikt om voor Uber gewenst gedrag bij bestuurders te realiseren:

Uber helps solve this fundamental problem by using psychological inducements and other techniques unearthed by social science to influence when, where and how long drivers work. It’s a quest for a perfectly efficient system: a balance between rider demand and driver supply at the lowest cost to passengers and the company.

Employing hundreds of social scientists and data scientists, Uber has experimented with video game techniques, graphics and noncash rewards of little value that can prod drivers into working longer and harder — and sometimes at hours and locations that are less lucrative for them.

Sowieso een interessant dilemma hoe je als platform bepaalde assets die je zelf niet bezit toch via technologie kunt sturen in gewenst gedrag. En de morele keuzes die hier bij komen kijken.

Lees ook dit stuk waar Uber reageert op dit artikel. Goed om te lezen, zij het niet dat Uber niet ingaat op de grootste beschuldiging in The New York Times.

BlaBlaCar changes gear by offering drivers car leases| Reuters

Lift app BlaBlaCar (de enige Europese Unicorn in platform economie) bundelt krachten met Opel en gaat haar gebruikers een gunstige lease auto aanbieden. Dit is interessant vanuit drie aspecten:

1. Dit is een mogelijk (extra) verdienmodel voor BlaBlaCar. Uit het artikel: “The start-up’s 9 million drivers buy an estimated 1.3 million new cars each year.” Dat is dus een mooie kans voor Opel (de waardering van Opel ligt om via het platform een nieuwe markt aan te boren en voor BlaBlaCar om op een relatief eenvoudige manier extra inkomsten te genereren en een extra voordeel te kunnen geven aan haar gebruikers;
2. Met 9 miljoen chauffeurs en 40 miljoen gebruikers lijkt het duidelijk waar de crux ligt: er moeten meer chauffeurs bij. Dit is voor BlaBlaCar weer een mooie manier om extra chauffeurs aan het platform toe te voegen. Het zou mij namelijk niets verbazen dat zij bepaalde voorwaarden stellen (minimaal x-ritjes per maand) aan een gunstige deal met Opel. Dit zie ik de laatste tijd trouwens meer gebeuren. Ook bij peer2peer autodeel platform SnappCar wordt de groei vertraagd door een tekort aan aanbod op het platform. Dat is dan ook een van de redenen dat zij sinds kort met een private lease maatschappij samenwerken en je voordelig een auto (met SnappCar bestickering) kunt leasen onder de voorwaarden dat je de auto 4x per maand via het platform verhuurt;
3. Het is weer een voorbeeld van hoe autofabrikanten op zoek zijn naar hun businessmodel en bestaansrecht voor over 10-20 jaar.

Interessante voetnoot: BlaBlaCar werd bij de laatste grote investering in 2015 gewaardeerd op 1,6 miljard. Opel werd eerder dit jaar voor 2,2 miljard overgenomen.

Digital trade unions will empower tomorrow’s sharing economy employees | WIRED UK

Interessant stuk rondom de vraag: “How can vulnerable workers better protect themselves in the digital age?” Met een paar mooie voorbeelden en food4thought:

If our existing unions are too shackled to the past to reinvent themselves for this task, then other pro-worker, tech-savvy, fleet-of-foot social innovators are likely to step forward. History suggests that sooner or later labour finds ways of responding to changes in how capital organises itself. Maybe that age-old dynamic is all played out – perhaps we’ve reached the “end of history” in terms of how workers organise.

Uber software defrauding drivers and passengers – Uber Lyft Drivers

Slim truukje om naast een marge op transactie nog meer geld te verdienen: je laat degene die jou moet betalen (klant) een lange en dure route zien en degene die jij moet betalen (leverancier) een korte en goedkope route. Dat is in het kort waar deze rechtzaak om draait:

Uber has devised a “clever and sophisticated” scheme in which it manipulates navigation data used to determine “upfront” rider fare prices while secretly short-changing the driver, according to a proposed class-action lawsuit against the ride-hailing app.

When a rider uses Uber’s app to hail a ride, the fare the app immediately shows to the passenger is based on a slower and longer route compared to the one displayed to the driver. The software displays a quicker, shorter route for the driver. But the rider pays the higher fee, and the driver’s commission is paid from the cheaper, faster route, according to the lawsuit.

Het is lastig na te gaan of deze informatie klopt, maar als het klopt, dan is het weer een indrukwekkend schandaal dat kan toegevoegd aan een nog indrukwekkender rijtje schandalen. Als het stuk niet klopt, dan is het alsnog goed voor de bewustwording om te beseffen hoe data mensen kan manipuleren en de noodzaak tot transparantie of een onafhankelijke derde partij om dit soort praktijken te voorkomen.

Zelf in de media

The Sharing Economy: Innovation Vs. Regulation

“Uber and Airbnb started small and have morphed into market leaders. Today you can share anything from a ride to a meal to a designer gown. What’s next? Amsterdam has a plan.”

Artikel op Forbes.com naar aanleiding van de Amsterdam Sharing City perstour waar ik vorige week een presentatie mocht geven voor een groep van 10 internationale journalisten. Tof medium om in vermeld te worden. In September zal deze journalist mij ook interviewen rondom het boek Wavemakers dat in oktober zal verschijnen.

Eigen publicaties

Van online naar offline kinderkleertjes ruilen met Krijgdekleertjes – Deeleconomie in Nederland

In deze video (en podcast) ga ik in gesprek met Cerian van Gestel, een van de oprichters van kinderkleertjes deel initiatief Krijgdekleertjes. Interessant aan dit initiatief is dat zij zijn begonnen als puur online platform en er langzaam maar zeker achterkomen dat de offline ontmoetingen het beste werken. En ze hier iets mee moeten.

Reizen als een echte local met MeetJune – Deeleconomie in Nederland

MeetJune is een deeleconomie platform die jouw als toerist écht een stad laten bezoeken als een local. Woon, eet en wordt rondgeleid door een locale inwoner. Bij mij op kantoor ga ik in gesprek met Gábor, een van de oprichters van dit initiatief.

Het was weer een mooie week met een presentatie voor een internationale groep journalisten (o.a. BBC, Economist, Huffington Post), interviews met Fairbnb en MeetJune (video’s komen deze week online) en de eerste stappen in een nieuw onderzoek waar ik mij na de zomervakantie als het goed is de komende 1,5 jaar mee bezig ga houden. Meer kan ik er helaas nog niet over zeggen. En gelukkig ook weer genoeg mooie artikelen waar ik een keuze uit kon maken. Goede week!

Platformeconomie top 5

Waarom niemand grip krijgt op Airbnb-verhuur – NRC

Goed stuk dat de dynamiek van de uitdagingen rondom de problemen met Airbnb in Amsterdam weergeeft. Aan de ene kant de bewoners die zelf op onderzoek uitgaan en aan de andere kant de gemeente die vanwege een stuk legacy en beperkte juridische mogelijkheden ook aan alle kanten vastloopt. Vanaf deze maand ben ik lid van een denktank vakantieverhuur gemeente Amsterdam. Vooral ingestapt vanwege interesse in wat de uitdagingen in de praktijk zijn en ik verwacht met mijn kennis van de platform economie de discussie van de juiste context te kunnen voorzien en de verschillende stakeholders extra bagage te kunnen meegeven om tot een goede oplossing te komen. Aan de hand van de berichtgeving rondom mijn deelname (had die zelf gemist, maar ok) al de eerste discussies op Twitter over dit onderwerp gehad en gelijk gemerkt wat het sentiment is en dat 140 karakters een beroerde beperking zijn in het voeren van online discussies ;-).

Lyft and Uber rates surge to unbelievable prices after BART stoppage – SFGate

Online platformen lijken steeds vaker publieke functies van de (lokale) overheid over te nemen. Zelden wordt de vraag gesteld of wij dit nu wel moeten willen? De bekende discussie van marktwerking vs publiek belang waar mensen gelijk behandeld zouden moeten worden. Illustratief voor deze discussie is dit bericht van een real life situatie waarin het vervoer via diverse ride hailing services onbetaalbaar werd toen opeens de vraag explosief steeg. Ander voorbeeld is het nieuws dat Uber komende maand Denemarken zal verlaten. Dit zagen we ook in o.a. Austin gebeuren. Platformbedrijven zitten als het ware achter een real time controle paneel, waarmee ze experimenten kunnen doen met grote groepen mensen en, zoals in het voorbeeld van Denemarken, besluiten om plotseling een heel land te verlaten. Strategisch super interessant, alleen vergeten we af en toe dat het om experimenten met echte mensen gaat.

Uber launches pilot program for digital slugging | WJLA

Uber gaat in de VS een experiment doen met ride sharing: liften. Net zoals BlaBlaCar doet. In principe is dit een lastig model, aangezien de vergoeding doorgaans een bijdrage in de kosten is en hiermee niet lucratief. Tenzij er een ander voordeel bij komt kijken. In de VS bestaat op sommige routes slugging (zie hier een uitleg). Een beetje wat wij kennen van het experiment met de spitsstrook: je mag alleen op deze baan rijden als er 3 mensen in de auto zitten. En dan is het opeens extra interessant om mensen mee te nemen en helemaal als je er naast winst in tijd ook nog een extra zakcentje aan overhoudt….

RydenGo gets ready to take on Lyft and Uber  |  TechCrunch

Qua businessmodellen is de platformeconomie niet zo spannend: de meeste platformen pakken een marge op transactie. Vaak van de kant van de aanbieder (Uber) en af en toe ook van beide kanten (Airbnb). RydenGo doet dit niet: zij vragen een maandelijkse abonnementsfee van 20 dollar. Interessant model, zeker ook voor de chauffeur die vaker rijdt. En het is algemeen bekend dat de ‘heavy users’ voor de platformen de meest interessante groep is.

Nog een ‘anders dan anders’ iets in RydenGo is dat de prijs niet door een algoritme, maar door een handmatige vraag en aanbod proces wordt gesteld. En dat lijkt mij haaks staan op het ‘on demand’ karakter van deze business….

Buy Congress’ Internet Data by Misha Collins – GoFundMe

Een koekje van eigen deeg. Het congres in de VS heeft vorige week een uiterst discutabele wet aangenomen waar internet providers browser data mogen doorverkopen. Dat heb ik er in ieder geval van begrepen. Nu is er op GoFundMe een campagne gestart om de data van alle betrokkenen bij deze wet op te kopen en openbaar te publiceren.

Eind goed….

Café ’t Sluisje definitief verkocht aan buurtbewoners – PAROOL

Een paar maanden geleden deelde ik een artikel waarin werd vermeld dat omwonenden van café ’t Sluisje de sluiting wilden voorkomen en het pand zelf wilden opkopen. Dit is nu ook echt gebeurd: 85 omwonenden hebben samen 900.000euro bijeen gelegd. Het ontbrekende deel wordt via bankfinanciering geregeld. En zo is het kroegje gered van de ondergang. Mooi voorbeeld van hoe mensen tegenwoordig zelf het heft in handen (kunnen) nemen. Kanttekening is wel dat dit alleen kan op het moment dat de ‘crowd’ ook iets te besteden heeft. Wat mogelijk tot gevolg kan hebben dat mensen met (veel) geld zich steeds beter zullen kunnen organiseren en de buurt naar hun hand kunnen zetten en mensen met geen of weinig geld hier in achter blijven.

Foto van de week

Groepsfoto van de ‘Amsterdam Sharing City’ dag, waarin een groep journalisten (o.a. Economist, BBC, Huffington Post) zich een dagje onderdompelden in de deeleconomie in Amsterdam. Ik mocht, samen met Harmen en Pieter van ShareNL, de kickoff doen. Mooie ervaring en mooi voor het netwerk.

Platformeconomie top 5

Platform Companies Are Becoming More Powerful — but What Exactly Do They Want? – The New York Times

Interessante blog voor als je meer wilt weten over de beweegredenen en uitdagingen van de grote schaalbare platformen. Een van de punten die naar voren wordt gehaald is de ambitie van platformen om een monopolie positie te verwerven. Met als voorbeeld Facebook:

“The logic is seductive and often self-evident: Facebook is more useful if everyone is on it, therefore everyone should be on Facebook”

Ik denk dat dit voor veel platformen een ‘harde’ werkelijkheid is, maar dat dit niet voor alle platformen geldt. Ik denk juist dat er ruimte is voor platformen waar de transactie of de community lokaal zijn (en dan echt lokaal, zoals in een stad of maximaal een provincie) voor een niet monopolistische markt. Zeker wanneer we frameworks gaan ontwerpen en standaarden gaan afspreken zodat kleine lokale communities zich via API’s met elkaar kunnen gaan verbinden én gezamenlijk in de infrastructuur investeren.

Dit is een onderwerp dat mij de laatste tijd steeds meer bezig houdt. Mogelijk kan ik je hier binnen nu en 2 maanden iets nieuws over melden…

AirDnD door ontbrekende regelgeving volgens organisator niet illegaal | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

AirDnD, het platform dat huiskamerrestaurants en haar (potentiële) klanten met elkaar verbindt, heeft in Amsterdam een restaurantweek geïnitieerd. In dit stuk op Nu.nl is het heel interessant om de reacties van de twee partijen in de discussie te zien:

AirDND gaat er redelijk ‘bleu’ in met de uitspraak: “Er is nog geen duidelijke regelgeving omtrent AirDnD, dus in onze ogen is het niet illegaal wat wij doen”. Natuurlijk weten zij wel beter, maar het is interessant omdat dit de uitgangspositie is van veel tech startups. Zij brengen het alsof zij iets nieuws doen en dat de huidige regels nier op hun dienst zijn ingesteld. En dat zij hiermee in principe niets illegaals doen. Kijk ook eens naar dit fragment van een presentatie van Kees Koolen (ex Booking.com en Uber) op The Next Web. Die overtuiging is heel interessant.

Koninklijke Horeca Nederland gaat er, zoals het een traditionele belangenvereniging dit vaak doet, verontwaardigd op in. En even los van de vraag of zij wel of geen gelijk hebben: ik denk dat zij door de houding geen positieve bijdrage in de discussie leveren.

Dan nog even kort over de regels: die zijn inderdaad niet helder. Thuisrestaurants zijn iets dat al honderden jaren bestaat, maar het was altijd zo kleine en gefragmenteerd dat de instanties er niet echt iets over hoefden te vinden. Nu is er een platform die de drempels voor zowel vraag als aanbod enorm verlaagd en nu is deze vorm van horeca opeens in potentie (ik herhaal: in potentie) een concurrent voor de bestaande horeca. Ik ben het er niet mee eens dat je thuisrestaurants en horeca over één kam moet scheren, maar vind het ook niet dat er niets aan hoeft te worden gedaan. Oplossing start met een houding dat er iets moet komen dat alle stakeholders beter moet maken.

Gig economy workers demand basic employment rights with more than 1.3 million people ineligible for sick pay | The Independent

“Hundreds of thousands of workers in the gig economy want guaranteed employment rights such as holiday pay, and say that the Government should take action, a new survey shows.

More than 1.3 million people are now working in casual part-time jobs without guaranteed hours or pay if they are sick, research by the Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD) found. The majority of those surveyed (63 per cent) believe they should be legally entitled to the basic rights enjoyed by employees.

More than half felt firms were exploiting a lack of regulation and just 38 per cent said that they felt like their own boss.”

Ik ben erg benieuwd waar dit heen gaat. Probleem kun je misschien het beste met Amerikaanse terminologieen uitleggen. Daar ben je ‘employee’ of ‘independent contractor’. In markten waar een machtige (bijna) monopolie partij is gekomen en waar de werkzaamheden eenvoudig te kaderen zijn en door ‘iedereen’ te doen (dit kan een Uber zijn, maar ook een PostNL) kennen we nu ook de ‘dependent contractor’. Oftewel: zelfstandig maar zwaar of compleet afhankelijk van die ene opdrachtgever.

Podcast: The Benefits of Collaborative Leadership and Employee Ownership – Shareable

“King Arthur Flour, founded in 1790, is America’s oldest flour company. However, the company’s approach to social impact, executive leadership, and stock ownership is very different from the vast majority of traditional corporations.

In this interview, LIFT Economy partner and worker-owner Ryan Honeyman interviews King Arthur Flour’s three co-CEOs: Karen Colberg, Suzanne McDowell, and Ralph Carlton. They describe why they consider King Arthur Flour to be “America’s oldest startup” because of the company’s innovative leadership structure and 100 percent employee ownership model.”

Gewoon een fijne en goede podcast om te luisteren onderweg. Geen diepgaande analyse, maar gewoon een luistertip.

Eigen publicaties

Video registratie symposium ‘Advancing Research into the Sharing Economy’ – Deeleconomie in Nederland

Op 15 Maart 2017 werd in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht een symposium georganiseerd met als thema ‘Advancing Research into the Sharing Economy’. Helaas kon ik er zelf niet bij aanwezig zijn, maar  aangezien ik de onderwerpen te belangrijk vond om zich tot 4 muren te beperken huurde ik een cameraman in om de presentaties vast te leggen. Zie hier het resultaat.

Drempels verlagen als payment provider – Deeleconomie in Nederland

De deeleconomie (platformeconomie) verlaagt drempels voor particulieren om transacties met elkaar te doen. Zo verlaagd AirDnD drempels voor thuiskoks en potentiële klanten voor thuiskoks en SnappCar de drempels voor autobezitters en gebruikers.

Maar hoe zit het met de platformen zelf? Wie verlaagd hún drempels? Op softwaregebied kennen we Sharetribe, de open source aanbieder van marktplaats software. De WordPress voor deel platformen zeg maar. Maar er zijn meerdere spelers in het ecosysteem.

Afgelopen week ging ik in gesprek met Frans Eliëns, directeur van Payment Provider PayCheckout. Via een eenvoudig model faciliteren zij een ‘split payment’ oplossing voor platformen. Zo wordt de betaling van de eindgebruiker netjes uitgesplitst tussen bijvoorbeeld de verhuurder en het platform (de commissie).

Foto van de week

Keynote with a view… Afgelopen week was ik te gast bij Stedin om een presentatie te geven in een serie ‘zinvol leiderschap’. We hadden alle tijd: 90 minuten keynote, gevolgd door een dik uur goede gesprekken en discussies met de aanwezigen.

Uber lokt chauffeurs met korting op rijopleiding en lease-auto – rtlz.nl

“Taxibedrijf Uber heeft grote moeite met het vinden van chauffeurs. Minder dan één procent van de 1000 aanmeldingen per week gaat uiteindelijk voor het bedrijf rijden. Daarom lokt Uber potentiële chauffeurs met kortingen op rijopleidingen en hulp bij het aanvragen voor vergunningen.”

Het is duidelijk dat dit niet lijkt op het schaalbare model dat platformen als Uber ambiëren. Het zou mij niets verbazen dat zij dit in Nederland blijven doen om

1. te wachten op (voor hun) gunstigere regels;
2. de merknaam Uber sterker neer te zetten om vervolgens andere activiteiten met minder weerstand die wel schaalbaar zijn uit te rollen (UberEats)
3. omdat met het Europese hoofdkantoor in Amsterdam (dat van 400 naar 1.000 medewerkers wil groeien) Nederland alleen daarom al een belangrijke markt is (en mogelijk ook een interessante test markt).

Platformeconomie top 5

SXSW showed us the future of ride sharing, and it’s not Uber

In Austin vond vorige week South by Southwest plaats: het grootste tech festival ter wereld. Interessant is dat juist op de plek waar alle tech evangelisten bijeen kwamen en van de meest bekende tech scaleups ter wereld de grote afwezige was: Uber. Uber en Lyft hebben namelijk in Mei 2016 uit protest van een nieuwe wet de staat verlaten.

Ik raad je aan om het hele verhaal hier een keer te lezen. Waarom? Omdat we in Austin een uniek kijkje in het post-Uber tijdperk kunnen nemen. Wat gebeurt er wanneer een samenleving gewend is om een taxi met een druk op de knop te bestellen, en dan opeens de aanbieders (Uber en Lyft) zich in een paar dagen terugtrekken? Aan de ene kant blijft de vraag komen, aan de andere kant staan er ook opeens 10.000 chauffeurs ‘op straat’.

In Austin kun je zien (en lezen) dat er intussen allerlei nieuwe initiatieven in het gat dat Uber en Lyft hebben achtergelaten zijn gesprongen. Meest succesvolle en interessante is RideAustin: een non profit ride hailing platform die voldoet aan alle standaarden, die aantrekkelijke voorwaarden hebben voor zowel chauffeurs als klanten én een sterke lokale betrokkenheid middels goede doelen etc. Aantal interessante punten uit het stuk ‘Business Impact Hailing a Different Ride in Austin‘ van MIT Technology Review:

• Residents have embraced the startup, which gave its millionth ride in late February and currently averages nearly 60,000 rides a week. Growth has been accelerating: it took 31 days from the company’s June 15 launch for it to give its 10,000th ride but less than 100 to hit 100,000, and it hit a million in just under 250 days.
• The $100,000 raised for local charities has certainly attracted plenty of media attention, and the company partners with major events like the Austin City Limits Music Festival to keep its profile high. It is quite transparent with its data as well.
• RideAustin’s management team is small—just six people—and that low overhead is helping it reach a rare milestone in the ride-hailing business: unlike Uber, whose passengers only pay an estimated 41 percent of the cost of each ride, RideAustin is moving close to profitability.

Ik ben overigens erg benieuwd hoe Uber en Lyft naar deze ontwikkeling kijken. Ik heb ook eens ergens gelezen dat er vermoedens zijn dat Uber en Lyft deze casus zelf hebben gecreëerd als experiment. Who knows…

Podcast: Trebor Scholz on Moving From Uber to Platform Cooperatives – Shareable

De laatste tijd ben ik mij steeds meer in platform coops aan het verdiepen. In New York en Londen bezocht ik congressen en er is ook online flink wat over te vinden. Dit interview met de bedenker van de term ‘platform cooperativism’ Trebor Schulz is erg interessant om te beluisteren. Ik deelde mijn gedachten en aantekeningen in dit openbare Google Docs document. Iets te veel op te copy-pasten in deze nieuwsbrief ;-).

The Tesla Network (Ridesharing Platform) Is A Bigger Opportunity Than Selling Cars – Tesla Motors (NASDAQ:TSLA) | Seeking Alpha

Weer wat interessante food4thought over de toekomst van de mobiliteitsmarkt. Jouw (zelfrijdende) Tesla mag je straks alleen delen via een Tesla ridesharing platform. Hier wordt in dit stuk op ingegaan.

Ik ben om eerlijk te zijn wat sceptisch over een Tesla ridesharing network. Waarom? Omdat uiteindelijk het netwerk met de grooste dichtheid (en daarmee de kortste aanrijdroute, hoogste efficiency, etc.) zal winnen. Dat ga je niet met 1 automerk voor elkaar krijgen.

Daarnaast zijn de schattingen van hoeveel je met jouw zelfrijdende auto kunt verdienen ook erg technisch ingestoken. In dit stuk wordt de auto 6 uur per dag ‘uitgeleend’ aan anderen, wat een jaaromzet van 9.000 dollar oplevert. Maar moet die auto niet tussen ritjes door af en toe worden schoongemaakt? Hoe zit het met afschrijving en extra onderhoud? Belasting? Al met al genoeg vraagtekens rondom dit verhaal, maar dat de toekomst van zelfrijdende mobileit super interessant is en de kaarten nog lang niet zijn geschud, dat staat als een paal boven water….

Weyts wil Uber in Vlaanderen legaliseren – Trends.be

“Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) werkt aan een nieuw wettelijk kader voor taxidiensten, waarin zowel klassieke taxi’s als nieuwe spelers zoals het alternatieve platform Uber kunnen opereren.”

Interessant om te volgen hoe de Vlaamse overheid de toekomst aan het verkennen is. Discutabel in dit stuk is dat er (mogelijk) een verschil komt tussen taxi’s op een standplaats en straattaxi’s. Maar het is nog te vroeg om hier iets zinnigs over te zeggen.

Eigen publicaties

Wavemakers interview: Mark Vletter van Voys – Wavemakers

Voor het boek Wavemakers ging ik afgelopen week samen met Hans van der Loo in gesprek met Mark Vletter, oprichter van telecomaanbieder Voys. Voys werkt volgens een uniek organisatiemodel en gebruikt daarbij onder andere Holacratie. Het bedrijf heeft daarmee geen bazen en managers en is volledig zelfsturend. Zó zelfsturend dat Mark niet meer eindeverantwoordelijk is binnen zijn eigen organisatie.

Met Mark spreken we over zijn het verhaal achter Voys, de 5 Wavemakers leiderschap elementen en meer. Kijk en luister naar een dik uur vol inspiratie over één van de meest bijzondere en nuchtere ondernemers én ondernemingen in Nederland.

De integrale video staat nu online. In een dik uur heb je ‘m uit. Deze case gaan we verder gebruiken voor in het boek, er komt een case en we zullen de komende maanden diverse uitspraken uit de video als losse video’s publiceren. Maar voor nu dus de ruwe versie met het hele verhaal.

Businessagent Partners with Crowdrating on Equity Crowdfunding Risk Ratings – Crowdfund Insider

Via de nieuwsbrief van Ronald Kleverlaan kwam dit interessante stuk voorbij. In de crowdfundingmarkt, en zeker met aandelen crowdfunding, is het inschatten van risico’s en het toetsen van waarderingen een grote uitdagingen. In het algemeen wordt dit door de platformen zelf gedaan. Zij maken hoogstens gebruik van een aantal externe credit rating tools, maar het blijft natuurlijk de vraag hoe onafhankelijk een platform hier is. Wetende dat een platform succesvolle cases nodig heeft om levensvatbaar te zijn. Dit stuk geeft weer een kijkje in deze ontwikkeling.