Het fijne aan mijn nieuwe functie als onderzoeker bij de Universiteit Utrecht is dat ik tijd heb om full focus op de vraagstukken binnen mijn onderzoek te duiken. De afgelopen weken ben ik in de wereld van de platform coöperaties gedoken en heb ik veel geleerd over wat er nu wel en niet nieuw is aan deze ontwikkeling, wat de kritische succesfactoren zijn en wat de vragen voor de toekomst zijn. De puzzel is nog lang niet klaar, maar het is reuze fascinerend. Deze week was ook de laatste bijeenkomst van de ‘denktank shortstay verhuur’ van de Gemeente Amsterdam waar ik deel van uit maak. Mooi om te zien hoe de stad zich in een jaar tijd heeft ontwikkeld. Mijn belangrijkste les: leer alles over (de impact van) een ontwikkeling door zo vroeg als mogelijk in te stappen en mee te werken. Dat hebben ze daar erg goed gezien. En gedaan.

Ook deze week weer 5 mooie stukken, voorzien van mijn duiding en gedachten. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Hong Kong taxis may join hands with Uber | Marketing Interactive

Waar platformen als Uber zich op dit moment nog richten op het rekruteren van individuele workers, is het zeker denkbaar dat dit in de toekomst gaat veranderen. Het richten op de individuele worker heeft als voordeel dat deze direct een flinke afhankelijkheid heeft en dus noodgedwongen ’trouw’ zal blijven aan jouw platform, maar op het moment dat er meerdere platformen in één markt actief zijn, dan is het aannemelijk dat zij in elkaars vijver gaan vissen. Immers: het andere platform heeft dan al de investering gedaan in die worker voor eventuele checks en andere papieren. Die afhankelijkheid is dus (gelukkig) ook maar relatief.

In dit stuk een taxi bedrijf uit Hong Kong over hun mogelijke samenwerking met Uber: “After all, the taxi industry may not have the technology platform like ours to provide tailor-made services. If we cooperate together, they can also make use of our backup customer service and even capitalise on our good image to regain consumer confidence as they are now having an image problem”.

De marge op dit soort transacties zal lager zijn. De bestaande organisatie zal ook een deel van de taart willen én zal de collectieve rechten van de chauffeurs beschermen. Aan de andere kant is het voor een platform als Uber wel een stuk makkelijker om slechts met enkele partijen in een stad te hoeven communiceren. Zeker voor een platform met de groeiambities als Uber het overwegen waard.

Daarnaast kan iedereen zich, zoals in de quote wordt gezegd, ook concentreren op hetgeen waar hij of zij goed in is. Taxibedrijven zijn goed in taxi’s organiseren, niet in marketing en technologie. En daar ligt juist de kracht van een technologiebedrijf als Uber.

De platformeconomie kan (nog) zonder algoritmewaakhond – NRC

De laatste tijd zijn er veel discussies over het gebrek aan transparantie van de algoritmes van tech bedrijven. Moet daar geen ’trusted 3rd party’ voor komen om de belangen van alle stakeholder te borgen?

In deze column geeft Anna Gerbrandy een prettige duiding in deze discussie.

De crowd houdt crowdfunding platformen scherp in de gaten | Crowdfundmarkt

In crowdfunding land wordt nu gesproken over exit strategieën van crowdfunding platformen. Op het moment dat het platform stopt (bewuste keuze of faillissement), moeten de zekerheden en belangen van de gebruikers die afhankelijk zijn van het platform (de investeerders die lopende leningen hebben via het platform) geborgd zijn. Veelal via een aparte BV of stichting. Deze kosten worden betaald vanuit een beheervergoeding. Het platform moet dit dan actief in de communicatie meenemen.

Een interessante gedachte mochten (klus) platformen infrastructurele taken van de overheid gaan overnemen om deze exit strategie ook in de discussie mee te nemen. De impact van een platform dat opeens weg gaat is groot. Zie de discussies in Londen (Uber is verboden en als zij hun zaak verliezen moeten zij uit Londen vertrekken), Denemarken (Uber verliet Denemarken na nieuwe wetgeving waar ze het niet mee eens waren) en Austin (zelfde situatie als Denemarken).

Bij crowdfunding gaan de voorwaarden (logischerwijs) ver. Er is immers nog een verplichte en dus ook noodzakelijke administratieve afwikkeling die nog tot 4 jaar door kan lopen. Maar ook bij deel- en klusplatformen zou er een clausule kunnen worden opgenomen dat na het stoppen de data wordt teruggegeven aan de gebruikers, de software open source voortleeft en de contacten database van de gebruikers voor de desbetreffende gebruiker wordt opengesteld.

Voordeel voor de gebruiker is dat je zeker weet dat ook als het platform stopt, je niet in één keer alles wat je hebt opgebouwd kwijt bent. Maar ook voor platformen die starten kan dit een positief effect hebben. In de nieuwsbrief van Erwin Blom kwam de volgende discussie naar voren naar aanleiding van het stoppen van Storify:

“Diensten komen en gaan natuurlijk. Als gebruiker ben je er aan overgeleverd. Door jou ben ik kort geleden met Vimsy aan het experimenteren. Wel twijfel ik nu om daar veel energie in te stoppen. Komt de volgende vraag in mij op;

Zal de uitfasering van ‘oudere’ diensten nieuwe diensten in de weg gaan zitten?

Vimsy en andere diensten, kunnen geen uitspraken doen over hoe lang ze de diensten actief houden. Hoe bepaal je als gebruiker hoeveel tijd je in die dienst zal investeren als de levensduur niet ingeschat kan worden.”

Op het moment dat je bij de start al een exit strategie hebt bedacht én deze communiceert, dan kan dit ook de gebruikers over de streep halen om zich bij jouw platform aan het sluiten en hun tijd te investeren in het maken van een profiel, opbouwen klantenlijst, etc. Omdat deze dan is verzekerd dat in het geval het platform de stekker er uit haalt, al deze inspanningen niet voor niet geweest zijn.

Het enige voorbeeld dat ik ken die hier rekening mee houdt is online reputatie systeem Traity. Ik interviewde de founder in Madrid. Zij waren bezig om alle data in de blockchain te zetten. Op het moment dat het platform omvalt zorgt dit er niet voor dat iedereen zijn data kwijt is….

Moving to a Local Selling Model | Facebook Newsroom

Belasting innen in het land waar de waarde wordt gecreëerd. Een discussie die enkele maanden geleden na een top in Estland in meerdere Europese landen werd gevoerd.

Nu.nl berichtte er hier afgelopen week als volgt over:

“Facebook gaat voortaan lokaal belasting betalen in landen waar inkomsten worden behaald, in plaats van het doorsluizen van geld naar het internationale hoofdkantoor in Ierland.

De belastingen zullen worden betaald in de landen waar Facebook een kantoor heeft, meldt het bedrijf dinsdag.

Facebook spreekt van een ‘lokale verkoopstructuur’ waarbij verkochte advertenties de boeken in gaan als inkomsten in het betreffende land en dus belast kunnen worden.”

Een slimme zet om de druk in de talloze discussies te verlichten. En een goede zaak dat een organisatie als Facebook dit proactief aanpakt.

Ik ben geen fiscalist, maar mijn gezonde verstand heeft nog wel een paar vragen over deze constructie. Ik vermoed dat deze stap vooral een positief effect zal hebben over de afdracht van BTW in het land waar de advertentie wordt verkocht. De Zembla uitzending over Uber bracht een constructie aan het licht waarbij de factuur van Uber vanuit een BV buiten Nederland kwam, waardoor er geen BTW af hoefde worden gedragen. Dit zal met de nieuwe constructie verleden tijd zijn.

De grote ‘maar’ zit er vermoed ik bij de winstbelasting. Want een land kan dan wel winst maken, maar er worden ook kosten vanuit de holding doorberekend. Ontwikkelingskosten, marketingkosten en ga zo maar door. Daarnaast ook een bedrag voor het gebruik van het merk en de ‘intellectual property’. En op die manier kan relatief eenvoudig de winst tot een (onder) nulpunt worden teruggebracht, waardoor er geen winstbelasting hoeft te worden betaald.

Nog niet té vroeg juichen dus….

Decentrale Autonome Organisaties – Crowd runt bedrijf zonder CEO | Revue

Een reuze interessante ontwikkeling: de Decentrale Autonome Organisatie. Voor het eerst gehoord uit de mond van Ronald van den Hoff van Seats2Meet en nu ook in de nieuwsbrief (aanrader!) van co-auteur Ronald Kleverlaan.

Waar op dit moment nog veelal met een traditionele bril wordt gekeken naar decentrale eigenaarschapsmodellen via bijvoorbeeld platform coöperaties, is er technologie op komst die dit soort modellen een hele andere dynamiek zullen geven. Een van de eerste, maar helaas niet succesvolle, voorbeelden is de DOA variant van Uber: La’Zooz. Ik interviewde de oprichters 2 jaar en 1 jaar geleden (videos).

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Platformeconomie top 5

Newest Ride Sharing Service Challenges Uber and Lyft With Its New Flat Fee Pricing for Drivers

In mijn nieuwsbrief van vorige week deed ik een analyse / gedachten experiment wat er zou gebeuren wanneer de overvloed van arbeiders in de platformeconomie zou omslaan naar schaarste.

Interessant is dan ook dit bericht over een nieuwe ‘Uber variant’ die niet een commissie model, maar een abonnementsfee als bijdrage van de chauffeur vraagt. Dus geen (minimaal) 25% commissie per rit, maar een vaste fee (20 dollar per week) als abonnement. Dit is natuurlijk vooral interessant voor arbeiders die relatief veel werk via dat platform doen. Vanuit het platform gezien zie ik de volgende voordelen:

1. Omdat de chauffeur alleen vaste kosten betaald en geen variabele, is de kans groot dat wanneer hij of zij voor jouw platform hebben gekozen, ze ook het meeste werk via jouw platform zullen willen blijven doen. Immers: ieder extra transactie kost geen extra commissie;
2. Het commissie model vraagt voor een platform heel veel werk om vraag en aanbod alleen voor de hoognodige dingen met elkaar in contact te laten treden. Immers: hoe meer contact en transparantie, hoe groter de kans dat de volgende klus buiten het platform zal worden afgesproken en daar gaat je businessmodel. Het abonnementsmodel geeft je als platform dus eigenlijk veel meer mogelijkheden om variabelen aan de klanten aan te kunnen bieden als onderhandelen in prijs, onderling dingen afspreken, cash betalen en meer;

Ik ga het volgen…

Maaltijdbezorgdienst Deliveroo wekt ergernis Tweede Kamer | TROUW

Deze week was het de week van Deliveroo. Nadat zij een paar weken geleden zich af hadden gemeld in de 2e Kamer voor een debat over platformwerk, was deze week de herkansing. Ik heb het debat online gevolgd, helaas is terugkijken niet mogelijk, en het was een uiterst interessant en tenenkrommend ‘spektakel’.

De discussie rondom Deliveroo draait om het voornemen om de contacten van alle koeriers per 1 Februari 2018 niet te verlengen en hen terug in te huren als ZZP’er. Volgens Deliveroo de enige manier om aan de wensen van flexibiliteit van de fietskoeriers tegemoet te komen én om hun (naar eigen zegge) een hoger salaris te kunnen. Dat dit ook best handig voor hunzelf is, dat wordt veelal niet gemeld. Je snapt dat de koeriers, die als ZZP’er zelf hun administratie en verzekeringen moeten regelen, hier niet blij mee zijn. De vakbonden ondersteunen de koeriers (en maken ze ook wel een beetje gek) en de politiek is ook in de discussie gestapt.

Woensdag voor het debat meldde Philip, de directeur van Deliveroo in Europa, op BNR dat hij een verzekering voor alle chauffeurs had geregeld en het debat met vertrouwen in zou gaan. Maar in het debat, waar hij naar mijn mening een erg zwakke indruk achter heeft gelaten, bleek dat Deliveroo wel een zorgplicht met bijbehorende verzekering heeft, maar dat er van een echte verzekering voor de koeriers absoluut geen sprake is. Kabinetsleden boos, BNR boos en olie op het vuur voor de strijd van de koeriers.

Telegraaf

In dit stuk, dat ook afgelopen woensdag verscheen (Blendle link), wordt aangegeven dat je niet persé naar de KvK moet gaan als rider. ‘Ze kunnen ervoor kiezen dat wij sociale premies inhouden, maar dan zonder dat er sprake is van een arbeidsrelatie’. De constructie die hier achter zit is als volgt: Deliveroo regelt niet de belasting voor de riders, maar JAM! (18-) of Verloning.nl (18+), hiervoor betaalt de rider een vergoeding.

Ook wordt er geschetst over een nieuwe vorm van inplannen en flexibiliteit: “wij hebben een nieuwe manier van werken. Vroeger moest de bezorger een tijdvak invullen van minimaal drie uur wanneer hij beschikbaar was voor ons. Sinds wij hebben besloten om alleen nog met zzp’ers te werken, hoeft dat niet meer. Als de bezorger zin heeft om te bezorgen, dan kan die zich aanmelden op de app. Dat kan tijdens een tussenuur, maar ook ’s avonds. De bezorger is helemaal vrij om te werken wanneer die wil en als die zich aangemeld heeft, mag de bezorger ook gewoon opdrachten weigeren” Na het bekijken van een filmpje van Deliveroo zelf blijkt dat ‘nieuwe’ mbt flexibiliteit relatief: ze werken nog steeds met een planning systeem tot een week van te voren, je wordt nog steeds beloond als je veel werkt (dan heb je voorrang op het inplannen van slots) en je kunt wel on demand inloggen, maar dan moet je het geluk hebben dat er een slot vrij is. Toch iets anders dan de uitspraak in De Telegraaf.

Resumé

Het laatste woord over deze case is nog (lang) niet gezegd. De rol van de directeur is duidelijk een ‘incasseer’ rol: van bovenaf wordt opgelegd dat we x gaan doen en dat is het verhaal dat je naar buiten moet vertellen. Lijkt me best een vermoeiende baan. Aan de andere kant geeft Deliveroo wel aan meer te willen doen voor de koeriers, maar niet vanuit een dienstverband. Volgens hun moet het systeem op de schop. En daar hebben ze dan, geredeneerd vanuit hun eigen belang, wel weer een punt. Omdat het best kan zijn dat mensen over 5 jaar voor enkele platformen per dag aan het werk zijn en dan za het huidige systeem alleen maar verder onder druk komen te staan. Dus naast ons focussen op de huidige (probleem) cases, waarbij we moeten zorgden dat de rechten van iedereen geborgd zijn, is het ook belangrijk om open te staan voor de toekomst.

p.s. lees ook dit stuk over Deliveroo in België. Daar lijkt het wel een manier te hebben gevonden om hun freelance koeriers een verzekering aan te bieden. Hier het korte krantenartikel en hier de PDF van het uitgebreide stuk.

Airbnb Readies a Premium Tier to Compete More With Hotels, Sources Say – Bloomberg

Het is naar mijn mening een kwestie van tijd dat het aanbod op Airbnb in verschillende categorieën op gaan splitsen, zodat je als guest meer weet wat je te wachten staat. Wil je een unieke local experience met de drempels van het af moeten spreken met de host, een niet perfect schoongemaakte kamer en de nodige gebreken, of ga je voor een luxe verblijf. Beiden ‘extremen’ worden nu op het platform aangeboden, maar het is eigenlijk niet mogelijk om te selecteren bij het zoeken naar een verblijf.

Nu Airbnb zich steeds meer gaat richten op de zakelijke gebruiker (= interessante doelgroep: hogere tarieven, waarschijnlijk langer verblijf en… gemiddeld veel meer reizen en dus boekingen per jaar dan een normale toerist), is het ook tijd om hier op in te spelen op de website. Daarnaast zal dit ook drempels verlagen voor toeristen en zakelijke reizigers die  ergens slechts één nacht verblijven. Ik boek bijvoorbeeld eigenlijk altijd een Airbnb als ik ergens langer dan 2 nachten verblijf. Als ik ergens 1 of 2 nachten verblijf, dan liever een hotel. Geen gedoe met afspreken sleutel, sociaal contact (geen tijd voor) en geen verantwoording afleggen. Maar als ik weet dat een Airbnb automatische acceptatie, een smartlock en verder qua service de hotel standaard heeft, dan zou ik ook voor de reizen met 1 of 2 nachten overwegen een Airbnb te boeken. En dat is extra handel.

Behalve duidelijke categorieën op de website kan het bedrijf ook nog een stap verder gaan. En zal dit ook doen volgens dit bericht:

“Airbnb Inc. is close to launching a new service that will match guests with quality-inspected home and apartment rentals. The product is intended to attract higher-paying travelers who have yet to use Airbnb because they prefer the amenities guaranteed by fancy hotels, said three people familiar with the project.”

Bijzonder aan dit project is dat er niet alleen een selectie wordt gemaakt, maar dat Airbnb ook daadwerkelijk eigen mensen / inspecteurs langs gaat sturen om de locatie te checken voordat het wordt opgenomen in dit programma. Weer een stap van het ‘asset light’ platform naar een ‘meer traditionele business’. Waar natuurlijk niets mis mee is, maar wel interessant om te volgen, omdat zij hiermee direct de concurrentie aangaan met de bestaande hotels.

Overleven als Uberchauffeur – de Volkskrant

Een journalist ging 5 maanden lang als Uber chauffeur in Amsterdam aan de slag. In dit goede en vermakelijke stuk deelt hij zijn ervaring en gedachten. En krijg je een mooi kijkje achter de schermen en het contrast tussen het verhaal naar buiten en de werkelijkheid binnen het wereldje.

Fundraising Framework for Marketplace Startups in 2016 – Pawel’s blog

Super interessante en overzichtelijke analyse van de verschillende levensfasen die een platformeconomie startup doorgaat en welke modellen, teams, prioriteiten en groeistrategieën hier bij komen kijken. Niet op een bierviltje, maar op een zakdoekje. Daar kun je nét even iets meer op kwijt…

Discutabel

Capital Circle on Twitter: “0,3% op spaargeld? Capital Circle biedt alternatieven met zekerheid. Al 3 jaar leider in rendement met 6,3 pct netto | Twitter

Soms denk ik: “leren ze het dan nooit!?”. Crowdfundingplatformen (je weet wel, crowdfunding = risico in ruil voor een goed rendement) die adverteren met de lage spaarrente. En vervolgens klagen dat de AFM strengere regels oplegt…

In de tweet staat ‘alternatieven met zekerheid’. Dat triggerde mij om de site eens te bezoeken. Ook op de homepage staan zekerheden centraal: “Capital Circle is het eerste crowdfundplatform waar zekerheden en rendement centraal staan.” Ik heb, ook voordat Capital Circle er was, nog nooit een platform horen zeggen dat rendement en zekerheden níet centraal stonden.

Hoewel de cijfers van het platform indrukwekkend zijn, is het ook interessant om eens te zien hoe uniek hun zekerheden zijn:

• Stichting Derdegelden: (het geld van) het platform en de leningen is juridisch gescheiden. Als het platform omvalt, dan is (in theorie) de pot met geld en de vorderingen vanuit de crowd veilig gesteld. Dit is standaard.
• Administratieve afwikkeling: als het platform failliet gaat, dan neemt deze BV de afwikkeling van de lopende leningen over, gefinancierd uit de 1% beheerfee die voor het faillissement naar Capital Circle gaat. Goed dat hier over is nagedacht, dit zal uiteindelijk verplicht worden, maar ook dit is een mooie maar geen unieke zekerheid;
• Toezicht vanuit het AFM: dit is verplicht, zonder dit toezicht zouden ze nooit mogen opereren;
• Website security; goed dat ze dit doen, maar wat heeft dit met de zekerheid te maken dat de ondernemer waar ik in investeer zijn lening af kan lossen?;
• Jaarrekening controle door EY: voor zover ik weet worden jaarrekeningen altijd gecontroleerd. Ook die van mij. Niet door EY maar door Schuiteman Accountants;
• Zekerheden in een aparte BV: kijk, dit klinkt interessant. Jammer dat ik daar niet meer info over kan vinden. Overigens hebben meer platformen soortgelijke constructies.

Al met al kan Capital Circle nooit zekerheid beloven, ze kunnen er alleen alles aan doen om risico’s te verkleinen. Zekerheid nooit. En daar staan dan ook een hoger rendement tegenover dan de 0,3% rente op je spaarrekening. Maar om dat in een advertentie te gaan vergelijken….. dat zijn appels en meloenen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Er was de afgelopen week weer flink wat berichtgeving in de media rondom de platformeconomie en dan in het bijzonder over de kluseconomie. Deze keer niet zozeer vanuit de platformen zelf (behalve het gebruikelijke Uber ‘nieuws’), maar vanuit de vakbonden en politiek. Ik heb weer 5 mooie stukken uitgezocht en voorzien van mijn gedachten en duiding. Als je weinig tijd hebt en niet weet welke je moet kiezen: begin bij de eerste 😉 Fijne week!

Platformeconomie top 5

This is the greatest challenge to the future of Singapore’s gig economy, according to a Foodpanda exec | Business Insider

De grootste discussie in de opkomst van de kluseconomie gaat over de kwetsbaarheid van degenen die het werk leveren. Platformen outsourcen hun HR aan een algoritme en hebben de technieken in huis om de werkenden te sturen, onderdrukken en afhankelijk te maken.

Bovenstaand beeld wordt momenteel in de media geschetst in discussies rondom o.a. Deliveroo. In alle opzichten een ‘race to the bottom’.

Een belangrijke kanttekening die ik wil maken bij deze berichtgeving en gedachten is dat dit scenario uitgaat van een markt van overvloed aan de aanbod kant. Voor jou tien anderen. Maar is met een alsmaar groeiende kluseconomie het wel reëel om alleen uit te gaan van dit scenario? Of komt er een moment dat de markt in balans is, om vervolgens over te slaan naar een markt van schaarste.

In deze blog over Foodpanda met een interview met de managing director van Foodpanda:

Mr Andreani admits that the greatest challenge to Foodpanda’s expansion in Singapore is delivery rider fleet expansion.

“The demand for freelance riders is greater than ever, especially with the launch of companies such as Amazon Prime Now.”

Op het moment dat de vraag naar ‘gig workers’ groter is dan het aanbod zullen de platformen moeten gaan concurreren op voorwaarden voor de voor hun broodnodige groep klussers. En dan zijn de rollen omgedraaid.

Ik zie de situatie zich als volgt ontwikkelen:

1. Op dit moment gaan de platformen als Deliveroo voor volledige flexibiliteit. Wat ze als het ware aan het doen zijn is het algoritme aan het trainen, zonder enig risico voor het bedrijf. Is er geen bestelling? Dan heeft de bezorger pech en kost het Deliveroo niets. En zolang er meer koeriers dan ‘vacatures’ zijn, kan het bedrijf een hoop maken;
2. Op het moment dat het algoritme een stuk wijzer is geworden, dan kan deze de vraag veel nauwkeuriger voorspellen. Aan de hand van datum, weersomstandigheden, evenementen, file informatie en ‘historische’ data uit het eigen systeem moet het bedrijf tot zeg (natte vinger) 80-90% kunnen voorspellen op welke dag er hoeveel fietskoeriers nodig zijn. Op basis van die gegevens kan het een risico inschatting maken en mensen in dienst gaan nemen.

Stap twee komt ook voor uit de volgende quote uit het bericht:

“Rather than showering consumers with unsustainable discount codes and deals, or overburning by maintaining a low-efficiency logistics setup (which are all great & easy for short-term gains), successful companies (are able to) not compromise on customer experience, while building a high efficiency setup,” he adds.

Want dat is iets wat nogal eens wordt vergeten: als jij jouw personeel slecht behandeld en weinig zekerheden geeft, dan kun je dit ook niet van hun verwachten. En juist dát is extreem vervelend in deze markt waar iedere bezorger hét offline contactmoment is met jouw klant. Er zijn overigens al een paar platformen in de VS die van het volledig flexibele ‘Uber model’ zijn afgestapt, omdat zij merkten dat dit funest was voor de customer experience. En ook dat is geen rocket science.

Toekomst

Voeren we hier de juiste discussie? Immers: over een jaar of 20-25 zal een groot deel van dit soort banen zijn geautomatiseerd. Ten eerste moeten we er voor zorgen dat het ook de komende 20-25 jaar goed gaat én is het een heel belangrijk en interessant leerproces.

Daarnaast zegt mijn logica dat:

1. Volledig zelfrijdende auto’s zeker niet als eerst in een stad met alle denkbare variabelen zullen rijden (en iemand of iets de pizza ook nog naar de deur moet brengen);
2. Fietskoeriers pas al een van de laatste ‘aan de beurt’ zijn. Bij een fietskoerier zitten de kosten voor het merendeel in de arbeid. De kosten voor de fiets zijn verwaarloosbaar. Bij een taxi zit een groot deel van het kapitaal ook in de auto die toch al moet worden aangeschaft. Hierdoor is het interessanter om deze te vervangen. Bij een fietskoerier zal dit minder snel uit kunnen, al zin er wel al experimenten met robot karretjes en bezorg drones. Maar voordat dat op grote schaal operationeel is….

FNV wil zaak tegen Uber starten, maar chauffeurs ‘durven niet’ – Amsterdam – PAROOL

FNV heeft zich duidelijk op de kluseconomie geworpen. Na de samenwerking met de RidersUnion (fietskoeriers), willen zij nu ook een proefproces tegen Uber starten. Daarnaast hoorde ik dat ze ook op zoek zijn naar een Helpling schoonmaker voor een proefproces.

In dit artikel wordt aangegeven dat de commissies van Uber van 20-30% erg hoog zijn en dat de chauffeurs niet ZZP’er, maar pseudo-werknemers zijn. Een paar gedachten om de discussie in de juiste context te zetten, zonder direct een oordeel te moeten vellen over goed en slecht:

1. Chauffeurs bij de TCA zijn ook ZZP’er;
2. Ik kan nergens vinden (en TCA geeft ook geen reactie op Twitter) wat de commissie is van TCA. Ik sprak onlangs een chauffeur die voor een Utrechtse centrale reed en hij moest 25% commissie betalen voor een rit die via de centrale geboekt is. Als TCA een aanzienlijk lagere commissie zou vragen aan haar chauffeurs dan neem ik aan dat we dit al lang in de discussie hadden gehoord;
3. Uber chauffeurs durven niet een proefproces aan te gaan (wat ik begrijp, is ook best iets heftigs), maar ik vraag mij af of een TCA chauffeur die wel zou durven op het moment dat hij of zij ook daarna nog graag normaal voor de centrale zou willen rijden.

In het stuk wordt ook gerefereerd naar de rechtzaak die Uber heeft verloren in de UK, alleen is dit nog geen definitieve uitspraak. Er komt nog een beroep. En de passage “Overigens is Uber in Londen inmiddels verboden.” is ook onjuist. De vergunning is niet verlengd, Uber is in beroep gegaan en tot de uitspraak mag Uber nog gewoon in Londen blijven rondrijden.

Laten we de discussie dus alsjeblieft doen op basis van feiten en niet op aannames op basis van eigen agenda.

Kijk terug: De ‘spooktaxi’s’ van Uber

“Zembla onderzoekt de praktijken van Uber en vraagt zich af: wie betaalt de prijs voor deze goedkope ritten op afspraak?”

Zeer goede uitzending van Zembla over Uber in Amsterdam. Hieruit blijkt dat op wat papier wordt bedacht en verteld in de praktijk toch echt anders loopt. Uber chauffeurs hebben een vergunning waarmee zij geen passagiers op straat mogen oppikken. In de praktijk lijkt dit zeer regelmatig te gebeuren.

Bijzonder is dat de inspectie geen middelen heeft om hierop te handhaven. In deze uitzending komt de baas van Uber Nederland ook aan het woord. Zijn verhaal is prima, alleen zijn antwoord wanneer de verslaggever vraagt waarom zij niets doen tegen de Uber chauffeurs die de wet overtreden is waardeloos. “wij zijn een technologiebedrijf en hebben geen verantwoordelijkheid over wat hier gebeurt”. Gemiste kans.

ASML draait flexibilisering terug | Het Financieele Dagblad

Een bewijs uit de meer ‘high skilled’ markt dat op het moment dat de vraag groter is dan het aanbod, de voorwaarden vanzelf worden aangepast. Niet zozeer omdat het bedrijf goed wil doen, maar omdat het anders de toekomst in gevaar brengt.

BBC Documentary – The Town That Took on the Taxman – BBC

Waanzinnige docu over een klein dorpje in de UK die het zat is dat de lokale koffiebar meer belasting betaald dan de gemiddelde multinational. Zij zetten een plan op om met het hele dorp ‘offshore’ te gaan. Niet omdat zij geen belasting willen betalen, maar omdat zij een signaal af willen geven dat wat er nu met grote bedrijven en belasting gebeurt onacceptabel is. Kijken!

Opmerkelijk

Steun Sytze in zijn strijd tegen Deliveroo | PvdA

Niet alleen FNV, maar ook PvdA springt in de bres voor de kluswerker. Niet geheel toevallig: Gijs van Dijk van de PvdA was jarenlang vice voorzitter bij de FNV. It’s a small world.

In mijn ogen (en zoals je weet bemoei ik mij regelmatig met het onderwerp crowdfunding) laat PvdA hier een aantal kansen liggen.

1. Het verhaal is dat Sytze (en ook Kees) een proces tegen Deliveroo wil starten, omdat hij geen schijnzelfstandige wil worden;
2. Sytze is student en betaald zijn drankjes in de kroeg met werken voor Deliveroo. Lijkt mij niet dat hij daardoor erg afhankelijk is en zit te wachten op pensioenopbouw. Wel verzekering tijdens werk overigens;
3. De campagne loopt op de pagina van de PvdA. Vanuit de PvdA positionering snap ik dit, maar naar mijn mening was de boodschap veel sterker en echter overgekomen wanneer er gebruik was gemaakt van een bestaand crowdfunding platform. Daarnaast is niet inzichtelijk hoeveel geld er is opgehaald (er staat al een aantal dagen een tekst dat er 5.000euro is opgehaald) én ook niet door wie. Als je een boodschap wilt uitdragen dat ‘de crowd’ dit belangrijk vindt, dan is dat een absolute minimum vereiste;
4. Het benodigde bedrag is 7.500,-. Nergens wordt duidelijk gemaakt waar dit nu exact voor nodig is;
5. Het geld van de campagne wordt op de rekening van de PvdA overgemaakt, duidelijkheid in hoe dit nu precies zit ontbreekt.

Uiteraard heb ik zelf ook een paar euro gedoneerd om te zien hoe de communicatie met de donateurs zal verlopen. Ik houd je op de hoogte….

In de media

The Case for Replicating Online Platforms, Not Scaling Them – Reinvent

Door een online media kanaal in de VS werd ik afgelopen week geïnterviewd over mijn kijk op de ontwikkeling van de deeleconomie en kluseconomie. Het is een leuk en lang (ruim een uur) gesprek geworden.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Het was weer een mooie week met een interessante avond over Platformarbeid bij Stibbe in Amsterdam (met een jurist als discussieleider, dat zou iedereen moeten doen) en een optreden bij BNR Nieuwsradio rondom Airbnb in Amsterdam en andere platform perikelen. Ook deze week weer 5 mooie stukken gevonden en van mijn, soms wat kritische, duiding voorzien. Mooie week!

Platformeconomie top 5

Weer een maatregel tegen Airbnb, heeft dat zin? | NOS

Short stay verhuur via platformen als Airbnb ligt onder uur in Amsterdam. Waar veel partijen pleiten voor het terugschroeven van het aantal dagen dat je jouw huis mag verhuren van 60 naar 30 dagen per jaar, gooit de PvdA (de partij die jaren lang toerisme in Amsterdam heeft gepromoot) de knuppel in het hoenderhoek door te pleitten voor een algemeen verbod. De verkiezingen komen er weer aan….

Hoewel de juristen denken dat een verbod niet mogelijk is, lees ook dit goede stuk in Trouw, denk ik dat het geen goede stap is om dit soort activiteiten in zijn geheel te verbieden. Een argument: ‘helemaal verbieden is makkelijker dan 30 dagen handhaven’. Naast dat ik dit betwijfel, mag in mijn ogen ‘makkelijker’ nooit een aanleiding zijn.

Nu verbieden (ik ben trouwens wel voor een proefprocesje, er mengen zich de laatste tijd wel erg veel amateur juristen met een agenda in discussies over platformen) zou ook zonde zijn. Amsterdam is al sinds December 2014 bezig met leren hoe met deze ontwikkeling om te gaan en begint met het invoeren van de meldplicht en de samenwerking met Booking.com nu eindelijk grip te krijgen op de vakantieverhuur. Het moment dat je grip hebt (en nee, we zijn er nog niet), dan kun je dit ook in gaan zetten om de ontwikkeling te gaan sturen. Van volgen naar leiden. En, zoals in dit stuk ook staat vermeld, kun je deze vorm van accomodaties ook gebruiken om meer spreiding van toeristen in de stad te krijgen. Daarnaast klinkt verbieden wel mooi, maar ook dit moet worden gehandhaafd.

Te vaak wordt er in de discussie in de platformeconomie, ook wanneer het om arbeid gaat via platformen, het argument gebruikt dat het voor de gebruikers, de demand kant, alleen om het geld gaat. Daarbij wordt voorbij gegaan aan de oplossing die het platform biedt waar simpelweg markt voor is. Toen ik twee weken geleden in New York was heb ik bewust niet voor een hotelkamer gekozen. Ik moet er niet aan denken om 7 dagen een hotelkamer als uitvalsbasis te hebben. Dankzij mijn Airbnb had ik een ’thuis’ in New York. Dat de accommodatie iets goedkoper was, dat was eigenlijk maar een bijzaak. En dat is nu weer iets waar de gevestigde orde iets van zou moeten leren.

Deeleconomie heeft behoefte aan een wettelijk kader – Finance – Trends.be

“Ondernemers die van een deelplatform een business willen maken, hebben nog een paar juridische katten te geselen. Er zijn niet enkel fiscale en arbeidsrechtelijke problemen, ook de zoektocht naar een gepaste verzekering is een lastige opgave.”

Hoewel je vaak hoort dat regels beperken, hebben regels en een wettelijk kader ook één groot voordeel: ze scheppen duidelijkheid.

In dit stuk wordt in het eerste deel ingegaan op de roep om duidelijke regels bij onze zuiderburen en daarna wordt gesproken over hoe lastig het is om een goede verzekering voor jouw platform te vinden.

Undercover bij Amazon: uitgeput personeel slaapt op de werkvloer | NOS

“Journalist Alan Selby, een ‘superfitte marathonloper’, trof op de werkvloer slapende collega’s aan, uitgeput personeel moest vanwege de zware werkdruk en de lange werkdagen naar het ziekenhuis. En het aantal pakketjes dat iemand per uur moest verwerken was “onmogelijk” te halen.

Amazon zegt in een reactie tegen de krant dat het een “veilige en positieve werkomgeving biedt, met marktconforme salarissen en voordelen vanaf dag een”.

Grote platform bedrijven zijn net…. bedrijven. Hoewel er vaak met eel respect over de technologische componenten en de exponentiële groeicurves van dit soort platformen wordt gesproken, is intussen ook wel duidelijk dat ook dit soort bedrijven (en misschien wel: juist dit soort bedrijven) geen heilige boontjes zijn. Een greep uit de berichtgeving deze week:

1. De arbeid omstandigheden bij Amazon in de ‘warehouses’ zijn beroerd. En niet zo’n beetje ook;
2. Door een ‘procesfout’ bij Uber konden in Colorado chauffeurs met een crimineel verleden en chauffeurs zonder rijbewijs de weg op;
3. Uber betaalde in 2016 100.000dollar aan hackers die de gegevens van 57 miljoen klanten hadden gestolen om de data te verwijderen en te zwijgen over de hack.

Wat ik interessant/opmerkelijk vindt is dat op het moment dat er een ‘fout’ wordt geconstateerd de reactie over het algemeen altijs is: ‘dat is heel vervelend, wij herkennen ons niet in de problemen en als er iets mis gaat zorgen wij er voor dat het opgelost wordt en het niet meer zal gebeuren’. De vrijblijvendheid druipt daar vanaf en het is dan ook goed dat de autoriteiten onderzoeken hebben ingesteld.

Amazon’s Last Mile

“Over the last couple decades, Amazon has built out an extensive shopping service, making it second nature to order an item and expect it on your doorstep in a couple days. But how many customers know that their deliveries are arriving courtesy of a controversial, Uber-like program called Amazon Flex?

When news of Amazon Flex first bubbled up just over two years ago, Ben Sachs highlighted two concerns: one, the Flex workers are classified as independent contractors yet are subject to close monitoring; and two, Amazon was perpetuating the idea that being a contractor leads to a “flexibility” that being an employee mythically does not allow. He ultimately noted that this was a “development worth watching.”

De discussie of platformwerkers wel of geen werknemer zijn heeft er een nieuwe interessante case bij: Amazon Flex.

“Flex drivers sign up for a “block,” show up to the facility to retrieve their packages, and use the Flex app to follow a suggested route.”

Waar Uber alleen met prijs vraag en aanbod kan sturen, valt het mij op dat ik steeds meer platformen zie die hun ‘supply’ workers laat inschrijven voor diensten. Deliveroo doet dit ook. En als je een meer gewaardeerde koerier bent, dan krijg je voorrang. Bijzonder bij Amazon is ook dat je een ‘suggested’ route krijgt. Wat dat betreft weinig flexibiliteit. Je kunt waarschijnlijk ook geen pakketjes weigeren.

Over flexibiliteit gesproken: ik kom er steeds meer achter dat de flexibiliteit waar platformen mee schermen maar heel relatief is. Zo is 70% van de bestellingen bij Foodora in Nederland op vrijdag, zaterdag en zondag. Voornamelijk in de avonden.

Ook valt het mij steeds meer op hoeveel platformen schermen met ‘extra inkomsten’ Ik snap dat wel: als je dat platform gebruikt voor al je inkomsten, dan zal de discussie over de houdbaarheid van het model alleen maar heftiger worden.

Inside the Revolution at Etsy – The New York Times

Etsy, een marktplaats waar mensen hun zelfgemaakte items kunnen verkopen, heeft een heftige periode achter de rug. Het bedrijf begon als een enorm visie gedreven organisatie, mannen kregen bijvoorbeeld ook 6 maanden zwangerschapsverlof, maar na de beursgang kwam er van buiten de roep om een snellere groei, een gezondere bedrijfsvoering en meer sales.

In deze blog wordt dit proces uitvoerig in beeld gebracht. De enige vraag die nog staat is: is het proces zoals het is gegaan erg? En had Etsy het overleefd, wanneer er geen mes in de kosten was gegaan en de touwtjes strak waren getrokken. Ik denk dat dit een bijzonder interessante discussie zal opleveren over hoe je een gezonde, sociale en internationale marktplaats kunt runnen. En hoe je een organisatie met een sociaal DNA kunt beschermen tegen investeerders met een andere agenda.

In de media

Ask me anything over de platformeconomie | BNR Nieuwsradio

Airbnb wil dat de maximale verhuurtermijn van zestig dagen in Amsterdam in stand blijft. De Amsterdamse PvdA wil juist een verbod instellen op vakantieverhuur in de stad, bijvoorbeeld via platforms als Airbnb.

Welke impact hebben deelplatforms als Airbnb, Uber, Deliveroo en Helpling op de samenleving? Welke problemen duiken nog meer op? Maak je er zelf gebruik van? Wil je dat doen? Heb je er last van?

Ik mocht weer een uur lang als expert aanschuiven in de show, was weer erg tof om te doen!

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Na een bezoek aan Brussel en New York weer geland op Nederlandse bodem. In New York bezocht ik een congres over platform coöperaties, waar in ik in 3 dagen veel nieuwe inzichten heb verkregen die weer een hoop inzichten en food4thought hebben opgeleverd. De meeste talks zijn op video terug te zien. De talk van Juliet Schor (resultaten onderzoek naar een van de meest succesvolle platform coops Stocksy), het Breakout Panel – Next Labor: Designing Platform Cooperatives in a Worker-Centered Wayen de registratie van een public event ‘what happened to the future’ onderleiding van Douglas Rushkoff zijn zeker de moeite van het terugkijken waard. Ook zal ik mijn gedachten later nog in een blog delen.

Afgelopen week was er zowel in Den Haag als in de media weer de nodige aandacht voor de klusjeseconomie (arbeid via platformen) en mocht ik duiding geven in artikelen voor de NOS en Flexnieuws.nl. Ook deze week heb ik weer 5 artikelen voor je uitgezocht en van mijn duiding voorzien. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Uber loses court appeal against drivers’ rights – BBC News

In veel landen is er veel discussie over de vraag: is iemand die via een platform werkt in de klusjeseconomie (de gig economy) nu een zelfstandig ondernemer of een werknemer. Want hoe zelfstandig ben je als je voor je inkomen afhankelijk bent van een platform, je het merk van het platform uitdraagt, de route en klantcontacten worden bepaald door het platform en je ook niet je eigen prijs kunt bepalen?

Onderdeel van deze discussie is ook de vraag om een hervorming (of heroverweging) van ons huidige stelsel met de vraag of sociale zekerheden niet moeten worden losgekoppeld van het dienstverband.

5 Interessante linkjes om te verkennen op dit vlak:

1. Afgelopen donderdag was er een rondetafel sessie in de 2e Kamer over de klusjeseconomie. Aanleiding is de stap die Deliveroo heeft gezet om hun koeriers te verplichten om ZZP’er te worden en om de betaling van een uurloon naar een stuksloon aan te passen. Via deze link kun je de hele sessie terugkijken én krijg je toegang tot een aantal interessante ‘position papers’ van verschillende stakeholders in deze discussie;
2. Ook de NOS besteedde afgelopen week aandacht aan deze discussie. In een duidelijke video (disclaimer: ik mocht op de achtergrond input leveren) wordt de klusjeseconomie en de belangrijkste vraagstukken aangesneden. In de begeleidende blog wordt de discussie ook vanuit diverse invalshoeken belicht;
3. In de VS heeft Uber 100 chauffeurs gedeactiveerd (in het artikel wordt het woord ‘ontslagen’ gebruikt, maar dat is juridisch niet juist, maar het komt wel op het zelfde neer) omdat zij alleen wilden rijden op momenten dat er een ‘surge pricing’ was. Op zo’n moment is de vraag naar Uber taxi’s hoger dan het aanbod en zet Uber een vermenigvuldiger in op de ritprijs om vraag omlaag en aanbod omhoog te krijgen. Deze chauffeurs weigerden ritjes aan te nemen buiten de ‘surge pricing’ periodes, wat tegen de ‘community guidelines’ van Uber is. De vraag die bij mij naar boven komt is: in hoeverre botsen de zelf opgezette community guidelines met de wet?;
4. Een tweet van Jeremias Prassl (zie ook deze video van een eerdere presentatie): “London Central Arbitration Cttee finds that @Deliveroo cyclists are not workers for purposes of union recognition b/c of substitution clause in contract. [NB – not same as Employment Tribunal; it’s a specialised collective labour law body]” Hieruit blijkt maar weer dat de discussie altijd ingewikkelder is dan je in eerste instantie denkt.
5. De video’s van het ‘Reshaping Work in the Platform Economy’ conference en dan in het bijzonder de presentaties van Jeremias Prassl en Benjamin Sachs.

In het geval van Uber (link in de titel van dit bericht) deed de rechter in de UK afgelopen week een duidelijke uitspraak: de chauffeurs die voor Uber rijden zijn werknemer van het bedrijf en hebben recht op alle voordelen die bij de werknemersstatus hoort.

Het is duidelijk dat deze discussie nog lang niet voorbij is….

Een nieuwe geldkraan voor Uber – NRC

Uber krijgt een nieuwe investering van 10 miljard dollar. Dat is het verhaal naar buiten. In werkelijkheid is het verhaal ‘iets’ genuanceerder. Uit het NRC stuk: “Maandag bevestigde Uber dat een investeringsfonds van het Japanse techconcern Softbank van plan is om 10 miljard dollar (8,6 miljard euro) in de Amerikaanse deelrittendienst te steken. Het gaat om een belang van zo’n 14 procent in Uber” > Er wordt dus 10 miljard betaald voor 14 procent van de aandelen. Tot zover een duidelijk verhaal.

In een artikel op TechCruch blijkt dat het verhaal gecompliceerd is: Softbank investeert 1 miljard in Uber en neemt voor 9 miljard aandelen van bestaande (vroege) investeerders over. “The group led by SoftBank and Dragoneer Investment Group is also expected to invest a much larger amount by buying up to $9 billion in Uber shares from employees and other shareholders, likely bringing its total ownership to at least 14% of the company. These shares are expected to be purchased at a lower valuation, that has still not been determined.”;

Wat valt er nu te zeggen over deze deal? (disclaimer, ik ben geen investeerder, maar probeer mijn gezonde verstand te gebruiken):

1. De netto investering is 1 miljard dollar;
2. De waardering van Uber staat nog ter discussie, maar zoals het er nu naar uit ziet niet hoger zijn dan de vorige ronde, wat gezien de discussies over het bedrijf niet heel verrassend is, maar naar aanloop van de beursgang in 2019 niet heel hoopgevend;
3. De deal is nog verre van zeker (lees ook de update onderaan het TechCrunch stuk);

En tja, 1 miljard klinkt als veel geld (en is het ook), maar als je in het NRC stuk leest dat het bedrijf 645 miljoen dollar verlies leed in het laatste kwartaal, dan staat dit bedrag in een heel ander perspectief. Concurrent Lyft haalde onlangs overigens ook 1 miljard op, alleen is dit bedrijf alleen in de VS actief en heeft het vorige week bekend gemaakt binnenkort ook in Canada live te gaan. Zij hebben dus een veel minder risicovolle strategie, zullen in hun markt in de VS waarschijnlijk al break even draaien en zullen met die 1 miljard het een stuk langer uit houden en gebruiken voor groei in plaats van het dweilen van een kraan die open staat.

To be continued….

Booking.com werkt mee aan tegengaan illegale verhuur Amsterdam | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

“Hotelwebsite Booking.com heeft een overeenkomst gesloten met de gemeente Amsterdam om illegale verhuur van woningen tegen te gaan.” Mooie stap van de gemeente Amsterdam in de strijd om controle te kijken op shortstay verhuur via online platformen. De strategie om duidelijk te communiceren wie er wel en vooral ook wie er niet meewerkt zal vermoed ik wel invloed hebben gehad op het proces.

Het valt mij, ook tijdens het congres in New York, nog steeds op hoe weinig (maar dan ook echt héél weinig) er naar overheden wordt gekeken wanneer men praat over een ‘eerlijke’ platformeconomie. De overheid, nationaal en lokaal, heeft enorm veel invloed in het sturen van ontwikkelingen door belasting, beleid, wetgeving, subsidie en meer. Daarnaast werd er in New York terecht opgemerkt dat de overheid een van de grootste klanten is van bijna alle techbedrijven. Ook via die weg kan de nodige druk worden uitgeoefend. In de praktijk zie ik hier nog weinig van terecht komen. Dan is het natuurlijk makkelijk om te wijzen naar de overheid, maar ook andere stakeholders in de discussie zouden hier meer mee moeten doen en meer op moeten sturen.

The era of blind faith in big data must end | Cathy O’Neil – YouTube

Interessante TED talk van data scientist Cathy O’Neil. “Algorithms decide who gets a loan, who gets a job interview, who gets insurance and much more — but they don’t automatically make things fair.”

Al langer pleit ik voor meer transparantie (eventueel via een ’trusted 3rd party) in algoritmes. Dit omdat de gebruikers geen inzicht hebben in de variabelen die worden meegenomen. Nog te veel mensen zijn in mijn ogen naïef en denken dat een algoritme van bijvoorbeeld Uber zo is ingericht om een zo goed mogelijke automatische match te maken tussen vraag en aanbod. Dat zit er zeker in, maar intussen weten we echt wel dat er meer variabelen die in dienst staan van de aandeelhouders in algoritmes worden meegenomen. En dat is op zich natuurlijk ook geen rocket science. Bedrijven proberen hun klanten op alle mogelijke manieren te beïnvloeden om gedrag te sturen met als doel winstmaximalisatie. Ik was zelf eerder immers ook marketeer 😉 Dat is dus geen nieuws.

Wat ik van deze video heb geleerd, is dat een andere ‘error’ in algoritmes zit. Algoritmes worden immers veelal gevoed door historische data. Maar wie zegt dat deze data niet enorm biased zijn? Kijk deze video voor een paar duidelijke voorbeelden.

Aanstaande dinsdag geeft zij overigens een talk in Utrecht. Voor zover ik kon zien zijn er geen kaarten meer. Op de vraag van mij of de talk wordt opgenomen kreeg ik het antwoord dat zij dit niet wilde. Interessant voor iemand die pleit voor meer openheid 😉

Kickstarter onthult donatieplatform met abonnementsmodel voor makers | NU.nl

“Crowdfundwebsite Kickstarter heeft een nieuw platform onthuld. Met Drip betalen mensen maandelijks een bedrag om hun favoriete makers te ondersteunen.”

Waar crowdfunding voornamelijk geschikt is voor incidentele en project financiering, zijn er nog weinig goede tools op de markt om een constante stroom inkomsten uit een fanbase te halen. Dit terwijl dit erg interessant kan zijn voor individuen met een grote fanbase als vloggers, maar ook onderzoekers (die niet alleen wetenschappelijk publiceren ;-)).

Tot voor kort wat Patreon (al ruim 100mln in geïnvesteerd en een waardering van 450mln) de beste papieren. Afgelopen week maakte crowdfunding platform Kickstarter bekend ook een soortgelijke service uit te rollen. Hiermee gaat het platform verder dan alleen het ‘kickstarten’ van project en product financiering.

Waar ik vooral benieuwd naar ben is of zij dit als twee aparte diensten in de markt gaan zetten, of of zij ook combinaties gaan maken. Dat je een klassieke crowdfunding campagne kunt gebruiken om geld op te halen en spullen voor te verkopen, maar dat enthousiastelingen zich ook direct voor een lange termijn financieel aan jouw droom kunnen verbinden. Juist die combi vindt ik interessant en biedt een unieke propositie.

Daarnaast is het afwachten of dit ook in de Nederlandse cultuur gaat werken. Tot nu toe zijn er nog weinig interessante Nederlandse Patreon cases. Een obstakel is vermoed ik het ontbreken van de mogelijkheid voor betalen met IDEAL. Dat is toch echt iets wat voor het brede Nederlandse publiek onmisbaar is.

Onderzoek

Vision paper released: A cooperative vision for the collaborative economy | Cooperatives Europe

Cooperatives Europe heeft een ‘vision paper’ uitgegeven: ‘A cooperative vision for the collaborative economy.’ Ik was bij de presentatie in Brussel aanwezig. Interessant om te zien dat er de laatste tijd erg veel aandacht voor de platformeconomie is vanuit de coop hoek.

In de media

Pijlsnel op de pedalen voor jouw maaltijd, dat heeft ook een keerzijde | NOS

Naar aanleiding van de rondetafel bijeenkomst over arbeid via platformen in de kamer en de Deliveroo protesten heeft NOS een explainer video over ‘werken in de platformeconomie’ gemaakt en een begeleidende blog geschreven. Ik werd als expert en onderzoeker voor deze productie geïnterviewd.

Platformeconomie, interview Martijn Arets | Flexmarkt.nl

Voor Flexmarkt.nl mocht ik duiding geven in de discussie rondom de klusjeseconomie. Altijd fijn om wat ruimte te hebben om mijn verhaal te doen.

Eigen publicaties

Things Network: Global IoT van Nederlandse bodem | Trivento.nl

Voor Trivento schreef ik een artikel over The Things Network. Een waanzinnig project van Nederlandse bodem waarin met minimale middelen een wordt gewerkt aan een wereldwijd dekkend open source Internet of Things netwerk. De plannen om op te schalen met blockchain en dit te bekostigen via een ICO maken dit verhaal alleen maar nog interessanter.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

In al het enthousiasme rondom het bekend maken van mijn nieuwe onderzoeken (en parttime aanstelling) bij de Universiteit Utrecht ben ik vorige week helemaal vergeten nog een belangrijke mijlpaal bekend te maken: de release van mijn nieuwe boek ‘Crowdfunding voor Dummies’. De afsluiting van een mooi schrijf- en denkproject met Koen van Vliet. Komende week ben ik in Brussel te vinden bij de bijeenkomst ‘A cooperative vision for the collaborative economy‘ en donderdag vlieg ik naar New York voor ‘The People’s Disruption: Platform Co-ops for Global Challenges‘. In één week een flinke kickstart aan kennis, netwerk en inzichten rondom platform coöperaties: een van de twee onderzoeken waar ik mij de komende 1,5 jaar mee bezig ga houden. Voor deze week heb ik weer 5 mooie stukken gevonden en voorzien van mijn duiding en gedachten. Mooie week!

Platformeconomie top 5

Uber, Lyft, take heart from fellow disrupters and gig responsibly

Bij discussies over nieuwe ontwikkelingen kan het geen kwaad om ook eens terug in de tijd te kijken. Omdat veel discussies niet voor het eerst worden gevoerd en je kunt leren van de fouten en successen van anderen.

Zo ook de discussie rondom arbeid via platformen. In dit stuk:

“Uber, Lyft and Deliveroo are not the first companies to threaten to upend the world of work. As long ago as the 1930s, employment agencies were the bad guys. They were stepping in as intermediaries between companies and workers. The result was a dizzying disruption of the traditional notion of a job for life: triangular employment relationships and temporary jobs. “

“My guys in France in the late 1960s, they were all under threat of getting beaten up by the unions, getting put in prison by the labour legislators,” says Jonas Prising, the chairman and chief executive of ManpowerGroup, one of the world’s biggest employment agencies. “What’s happening to Uber is what happened to our industry, but it’s happening at warp speed.”

“There is no great secret to how these companies came in from the cold. They compromised.”

Compromissen sluiten in combinatie van een ‘warp speed’ groei is de sleutel. Daarnaast zou het goed zijn als de platformen zich ook verenigen om gezamenlijk belangen te verdedigen met een gezamenlijk verhaal en wensenlijstje. Nu zijn het een paar platformen die, vaak vanuit het negatieve, de aandacht naar zich toe trekken, wat niet bevordelijk is voor een constructieve discussie.

Up & Go Is A Worker-Owned Alternative To On-Demand Home Cleaning Service – Fastcompany

Een app waar je een schoonmaker mee kunt boeken. Dat is op zich niet nieuw. Wel nieuw is het wanneer deze app niet als doelgroep schoonmakers, maar kleine schoonmaak coöperaties heeft en de ambitie heeft om zelf ook een coöperatie te worden in eigendom van de klanten (de schoonmaak coöperaties). In New York ga ik hopelijk de oprichters even spreken, maar alvast vooruitlopend een aantal gedachten:

• Het is interessant om te zien dat er in NY blijkbaar een ecosysteem van stakeholders is die gezamenlijk dit soort ideeën een boost kunnen geven: advies, funding en het bouwen zelf;
• Door te werken via dit platform houden de schoonmakers meer geld over: aan de ene kant vragen en krijgen zij een hoger uurloon en aan de andere kant is de commissie van het platform slechts 5% (tegen minimaal 20% bij andere platformen). Ik vraag mij wel af of de klanten ook echt wel extra voor ‘for good’ willen betalen. Op zich zorgt het verschil in commissie ook al voor een mooi voordeel;
• De bestaande cleaner coops zijn niet alleen slecht in tech (vandaar de behoefte aan een speler als Up&Go), maar ook in marketing: “These coops were basically spending up to $1,000 to secure a single repeat customer through fliers, and relying on referrals to grow.”. Hierbij groeit mijn vraag/twijfel of coops zelf moeten investeren in IT en Marketing, of de samenwerking met een externe partij toch niet ene betere keuze is. En we dan juist op zoek moeten naar hoe we zo’n externe partij duurzaam kunnen maken;
• Up&Go is nu nog geen coöperatie. Op mijn vraag wat de ambities zijn, kreeg ik terug: “Up & Go is in the process of being organized as a ‘second-level’ co-op, or a co-op of the worker co-ops that use Up & Go.”. Gevaar is natuurlijk wel dat dit mis gaat. Eerder zagen we dat ook bij Juno, een Uber concurrent die de chauffeurs mede-eigenaar wilde maken. Voordat dat zover was, werd de app al voor 200mln door een concurrent overgenomen. Met een berg rechtzaken als gevolg.

Het intappen op bestaande professionals, zeker wanneer deze zijn verenigd in een coöperatie, is voor ieder platform natuurlijk reuze interessant. Je hebt relatief weinig kosten om in één keer een aanzienlijk aantal mensen binnen te halen en je bent verzekerd van een zekere mate van professionaliteit.

Big data meets Big Brother as China moves to rate its citizens | WIRED UK

“The Chinese government plans to launch its Social Credit System in 2020. The aim? To judge the trustworthiness – or otherwise – of its 1.3 billion residents.”

De Chinese overheid is al een tijd bezig met experimenten rondom een rating en reputation systeem voor iedere inwoner van het land. Enerzijds doodeng: het systeem kan een ultiem middel worden om een volk te beheersen, te sturen en te onderdrukken. Dat is ook terug te lezen in het volgende fragment:

“Indeed, Sesame Credit is basically a big data gamified version of the Communist Party’s surveillance methods; the disquieting dang’an. The regime kept a dossier on every individual that tracked political and personal transgressions. A citizen’s dang’an followedthem for life, from schools to jobs. People started reporting on friends and even family members, raising suspicion and lowering social trust in China. The same thing will happen with digital dossiers. People will have an incentive to say to their friends and family, “Don’t post that. I don’t want you to hurt your score but I also don’t want you to hurt mine.”

Anderzijds zitten er ook heel interessante elementen aan: “For the majority of Chinese people, they have never had credit scores and so they can’t get credit. “Many people don’t own houses, cars or credit cards in China, so that kind of information isn’t available to measure,” explains Wen Quan, an influential blogger who writes about technology and finance. “The central bank has the financial data from 800 million people, but only 320 million have a traditional credit history.” According to the Chinese Ministry of Commerce, the annual economic loss caused by lack of credit information is more than 600 billion yuan (£68bn).”

Onder de streep blijf ik kritisch kijken naar deze ontwikkeling. Een stap in de goede richting zou kunnen zijn om transparantie in de algoritmen en databronnen te geven. En om zaken als ‘recht om vergeten te worden’ en het afschrijven van reputatie scores (zodat een fout niet je hele leven blijft achtervolgen) in te voeren. Omdat anders een scenario als in ‘The Circle‘ wel erg dichtbij komt.

Community Finance: Initiatieven van onderop vragen condities van bovenaf | Revue

In de nieuwsbrief van Ronald Kleverlaan komen regelmatig interessante berichten voorbij over community funding. Projecten waarbij de buurt zelf controle neemt over (onderdelen van) hun omgeving. In zijn laatste nieuwsbrief kwamen deze twee interessante projecten voorbij:

1. Community Development Trusts (CDT’s) zijn eigendom van en worden geleid door de lokale gemeenschap. Ze hebben tot doel de lokale gemeenschap duurzaam te versterken en richten zich daarbij op een breed scala van economische, sociale, culturele en ruimtelijke onderwerpen. Ze worden echter wel ondernemend (met business-case) gerund.
2. Op het eilandje Gigha zijn bewoners daarin nog een stap verder gegaan: zij hebben zich georganiseerd in de Isle of Gigha Heritage Trust en een groot deel van hun eiland voor 4 miljoen pond gekocht. Er ligt een businesscase onder om het geheel renderend te houden. Belangrijk daarin zijn economische activiteiten als het toerisme en de exploitatie van enkele windmolens.

En de rol van de overheid? Enerzijds is het interessant om te bekijken hoe de overheid meer de rol van facilitator in dit soort projecten kan nemen. Door het wegnemen van drempels en het faciliteren met kennis en expertise (wat ook wegnemen van drempels is). Overheid als platform dus. Aan de andere kant moet er ook gewaakt worden voor de balans en gelijkheid in de samenleving wanneer dit soort projecten mainstream gaan worden. Omdat je anders het risico loopt dat de welgestelden de controle en eigenaarschap over de omgeving overnemen en diegenen met minder tot geen middelen eenzaam achter blijven. En de bottom-up beweging de kloof tussen arm en rijk groter maakt.

TransferWise announces whopping $280M investment as early shareholders cash in  |  TechCrunch

Het gaat goed met Transferwise: een platform waar je internationaal geld kunt overmaken tegen een fractie van de kosten die een bank daarvoor zou rekenen. Deze week hebben zij 280 miljoen opgehaald tegen een waardering van 1.6 miljard. Ik kan mij nog goed herinneren dat ik vijf jaar geleden bij de directeur van een grote Nederlandse bank aan tafel zat en hem over het bedrijf vertelde. Hij had weinig interesse, ondanks dat Richard Branson er toen al 100 miljoen in had gestoken en de oprichters ook aan de wieg hadden gestaan van Skype en PayPall.

Waar veel fintech startups de gevestigde orde nodig heeft om verder te komen, is Transferwise een van de weinigen die autonoom met een enorme snelheid een plek in de markt heeft veroverd. Knap gedaan.

Boek!

Crowdfunding voor Dummies door Martijn Arets, Koen van Vliet (Boek) – Managementboek.nl

Daar is hij dan: Crowdfunding voor Dummies. Voor iedereen die wil weten of crowdfunding voor zijn of haar project geschikt is, wat de voor- en nadelen zijn, welke afwegingen moeten worden gemaakt en hoe je uiteindelijk een succesvolle campagne runt.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Een ‘special edition’ van deze nieuwsbrief om een mooie nieuwtje te delen.

In 2012 startte ik mijn expeditie in de platformeconomie. Gestart vanuit de overtuiging dat de opkomst van de platformeconomie de komende 10 jaar iedere sector zal beïnvloeden, hield ik mij bezig met het verkennen en duiden van het landschap, het analyseren van de dilemma’s en het doorgronden van toekomstscenario’s. Hierbij was de hoofdvraag van de expeditie altijd: “Wat moet er gebeuren om de platformeconomie haar maximale potentie te laten bereiken op een manier waarbij alle betrokken stakeholders er de juiste waarde uit halen?”

Sinds 2012 interviewde en sprak ik in 13 landen ruim 400 ondernemers en experts rondom deze ontwikkeling, bezocht ik tientallen bijeenkomsten in de rol van spreker of onderzoeker en publiceerde ik honderden video’s, artikelen, blogs en nieuwsbrieven met mijn duiding en gedachten. Met deze unieke kennis, naam en netwerk op zak adviseer ik inmiddels menig lokale en nationale overheidsinstantie, corporate en nonprofit en wordt ik 2 tot 3 keer per maand in de media aangehaald als expert.

Tweesprong

Hoewel ik intussen durf te zeggen dat mijn expertise uniek is, weet ik ook dat ik nog lang niet antwoord op al mijn vragen heb. Nu had ik er voor kunnen kiezen om mijn kennis en een investering van 5 jaar van mijn tijd en energie te kapitaliseren door organisaties te gaan adviseren hoe de transitie naar een platform model te kunnen maken. Financieel interessant, maar om juist nu uit het verkennen van een razend interessante ontwikkeling te stappen leek mij geen goed idee.

Prangende platform vragen

Wanneer je kijkt naar de grootste uitdagingen voor de platformeconomie, wanneer het gaat om het bereiken van de maximale potentie op een manier waarop alle directe en indirecte stakeholders er de juiste waarde uit halen, dan zijn er twee vragen die er uit springen:

1. Hoewel de platformen die we nu kennen ‘empowerment’ van het individu faciliteren, ligt het eigenaarschap en de governance van het platform bij een kleine groep aandeelhouders. Het vooropstellen van het aandeelhoudersbelang, in combinatie met de afhankelijkheid van haar gebruikers, kan ongewenste (maatschappelijke) effecten met zich meebrengen. Kan dit ook anders?
2. Waar in het begin veel aandacht ging naar het technische aspect van (de impact van) platformen, gaat de discussie nu steeds meer naar de kansen maar ook bedreigingen door platformen voor onze samenleving. Platformen verlagen drempels en bieden hiermee mensen kansen op onderwijs, werk, hulp en sociaal contact. De grote vraag is alleen of platformen de kansen op werk, inkomen en zingeving nu ook echt vergroten.

Dit zijn belangrijke vragen die bijdragen aan een duurzaam en inclusief platform model. Vragen die tot nu toe nog onbeantwoord bleven.

De diepte in

Hoewel ik de eerste 5 jaar van de expeditie met veel partijen en individuen heb samengewerkt, was het wel een redelijke ‘solo’ expeditie. Daar komt nu verandering in. Met gepaste trots kondig ik de tweede fase van mijn expeditie in de platform economie aan: de verdieping. Per direct start ik voor 18 maanden parttime bij de Universiteit Utrecht binnen het ‘Copernicus Institute of Sustainable Development’ om mij te bemoeien met twee onderzoeken die ingaan op de hierboven gestelde vragen.

Één onderzoek zal zich richten op de kansen en obstakels van platform-coöperaties en zal een verkenning zijn van platform modellen met gedeeld eigenaarschap en governance. In de Verenigde Staten komt het steeds vaker voor dat de gebruikers van platformen zich middels een coöperatie verenigen en gezamenlijk investeren in een eigen app om een lokaal alternatief te bieden aan de grote platform monopolies. Een bekend voorbeeld is Green Taxi uit Denver: 800 chauffeurs legden ieder 2.000 dollar in om een eigen app te ontwikkelen, waarmee ze momenteel over een marktaandeel van 34% beschikken. Dit is een onderwerp waar ik mij al langer mee bemoei. Afgelopen jaar bezocht ik al platform coöperatie congressen in Londen en New York (volgende week ga ik weer), maar nu heb ik de kans om full focus mij op dit onderwerp te storten.

Het tweede onderzoek gaat zich met de titel ‘Platformsamenleving: nieuwe kansen voor inclusiviteit’ richten op de mate waarin verschillende platformen nieuwe kansen scheppen voor de samenleving. Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen op de effecten van platformen op de economische en sociale positie van jongeren, en de beleidsopties en -instrumenten om de inclusiviteit van platformen te vergroten. In dit onderzoek richt ik mij op deelplatformen, arbeidsplatformen en kennisplatformen.

Beide onderzoeken doe ik onder de leiding van -en in samenwerking met- Koen Frenken, hoogleraar innovatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht. De samenwerking gaat al heel wat jaren terug, we schreven onder andere samen een stuk over deeleconomie in The Guardian, en nu hebben we een kans gecreëerd om echt samen te gaan werken.

De andere helft

Met 3 dagen in de week voor de universiteit blijven er tot 2 dagen over voor andere zaken. Deze schaarste in tijd dwingt dan ook weer tot focus en keuzes. En dat is prettig. In deze dagen zal ik blijven schrijven aan de boeken ‘De Platformrevolutie’ en ‘Wavemakers’ en zal ik mijn kennis en visie blijven delen als spreker op (internationale) congressen en bijeenkomsten. Ook zal ik als adviseur en sparringspartner rondom ontwikkelingen in de platformeconomie voor overheid, corporates en startups actief blijven. Daarnaast zal ik uiteraard doorgaan met het delen van mijn inzichten via de video interviews op mijn YouTube kanaal (intussen staan er bijna 400 online), mijn wekelijkse nieuwsbrief en vanuit mijn expertrol in de media.

Dank!

Deze mooie stap is ook een goed moment om een aantal mensen te bedanken die de eerste 5 jaar van de expeditie hebben mogelijk gemaakt. Zonder hun hulp was ik nooit op dit punt gekomen waar ik deze stap had kunnen zetten. Seats2Meet, Schuiteman Accountants, MKB Servicedesk, stichting DOEN en alle Crowd Expedition stagiaires en vrijwilligers (Dave, Claartje, Kelly, Roel, Rosanne, Gino, Eva en Jurgen). En natuurlijk alle ruim 300 crowdfunding supporters van de 4 crowdfunding campagnes rondom mijn expedities. Voor het eerste onderzoek bedank ik het “Strategisch Thema Instituties voor een Open Samenleving van de Universiteit Utrecht” en bij onderzoek 2 de “NWO Nationale Wetenschapsagenda”. Ook bedank ik natuurlijk Koen Frenken voor het gunnen van deze kans. En bovenal mijn familie en in het bijzonder Jannette die mij de afgelopen 5 jaar heeft gesteund. Dank!

De discussies over de platformeconomie stonden deze week in het teken van Deliveroo in België. Een interessante discussie die nog wel even zal duren. In deze update ‘slechts’ een top 3, dit om extra aandacht te geven aan een aantal interessante video’s van keynotes van het congres ‘Reshaping Work in the Platform Economy’. Komende woensdag volgt een extra editie van deze nieuwsbrief waarin ik mijn plannen voor ‘Crowd Expedition deel 2’ uit de doeken zal doen. Voor nu: mooie dag!

Platformeconomie top 3

Koeriers Deliveroo voortaan enkel per levering betaald | BRUZZ

In België was er afgelopen week de nodige ophef over maaltijd bezorg platform Deliveroo. Deliveroo werkte met haar koeriers voorheen samen met payroll coöperatie SMart (video interview volgt volgende week) waarbij SMart zorgde voor de verloning, afdracht sociale lasten en…. verzekering. Daarnaast had de coöperatie ook bijdrage fiets en smartphone en het faciliteren van helmen en fietslampjes bij Deliveroo afgedwongen. Daarnaast hadden zij een afspraak gemaakt dat koeriers per dienst minimaal 3 uur werden betaald. Deze week maakte Deliveroo een eind aan de samenwerking. Het bedrijf gaat een systeem van stuksloon invoeren en neemt verder (voor zover nu bekend) geen verantwoordelijkheid voor de koeriers. Een aantal gedachten:

• Deze situatie is niet uniek: in Nederland heeft Deliveroo hetzelfde aangekondigd. Dit was dan ook de reden van de oprichting van de Riders Union. Aangezien de circa 1.700 riders van Deliveroo België nu al zijn aangesloten bij SMart, biedt dit een unieke kans om te verenigen en een statement te maken;
• In Nederland is deze ’transformatie’ van het model overigens niet direct radicaal ingevoerd: alleen nieuwe riders krijgen met het nieuwe stuksloon model te maken. Ook in België worden al vragen gesteld of Deliveroo dit voor bestaande riders mág beslissen;
• De samenwerking met SMart was uniek: SMart pakte eigenlijk de rol van payrol en vakbond inéén;

Ook over de timing van deze actie valt het e.e.a. te zeggen. In een stuk op bruzz.be valt te lezen: “Eerder deze week maakte Minister van Economie Alexander Decroo (Open VLD) bekend dat wie diensten levert via een app of een digitaal platform in de deeleconomie, dat vanaf volgend jaar onbelast kan doen voor een bedrag tot 500 euro per maand. Daarnaast maakte minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) dat ook werknemers, zelfstandigen en gepensioneerden tot 500 euro onbelast per maand kunnen bijverdienen.” In datzelfde stuk ontkent Deliveroo overigens dit dit de aanleiding is.

In een publicatie van SMart zelf valt te lezen: “Deliveroo kondigt nu aan dat ze de samenwerking met SMart stopzet, nét op het moment dat de sociale dialoog met de vakbonden tot een collectieve arbeidsovereenkomst voor deze sector zou leiden.”

Conclusie: de vraag die nu op korte termijn speelt is waarom Deliveroo deze move heeft gemaakt. Ik denk:

• Dat zij in beginnen te zien dat het samenwerken met externe partijen gevaren met zich meebrengt: je geeft een stuk controle uit handen. Zeker in een tijd dat je onder vuur ligt. Dan is het (als korte termijn reactie) beter om snel de stekker er uit te trekken, voor je het weet zorgt de samenwerking er voor dat jouw belangrijkste asset, de koeriers, zich collectief tegen je keren. (al is dat denk ik wel al te laat…);
• Dat zij hun shift in model (van per uur naar stuksloon) nu internationaal willen doorvoeren;
• Dat zij hier een hoop (terechte) kritiek op de hals halen: onder het excuus van flexibiliteit kun je een hoop maken, maar er is een grens. Die flexibiliteit is overigens ook maar relatief: als je met stuksloon wordt betaald dan ga je natuurlijk alleen rijden op de momenten dat er veel vraag is (weekenden en avonden). En ik heb ook gehoord dat je als je veel rijd, je ook eerder nieuwe rides krijgt.

En intussen houdt UberEats verstandig haar mond.

Denmark Moves to Integrate the Sharing Economy Into Its Legal System – Skift

Waar in Nederland de nationale overheid regulering van de deeleconomie voornamelijk bij de gemeenten zelf neerlegt, zie ik om ons heen steeds meer landen een nationale visie (of experiment) rondom de deeleconome opkomen. Over België heb ik het vaker gehad en nu gaat ook in Denemarken de nationale overheid iets van de deeleconomie (beter gezegd: platformeconomie) vinden.

Een voorbeeld: “Denmark said on Monday that homeowners will be free to let their properties for at least 90 days a year. A voluntary tax program will be introduced, and the deductible base raised. Danish Tax Minister Karsten Lauritzen talks on the new legislation included meetings with Airbnb.”

Ik was in eerste instantie erg enthousiast over dit nieuws. Totdat ik deze passage las: “The lesson we learned from Uber was that our legislation wasn’t designed in an appropriate way” to deal with such newcomers, Business Minister Brian Mikkelsen  said. “We need to make sure that our laws are more agile and better prepared for the future.”

Hier krijg ik toch het gevoel dat de lobby van Uber en Airbnb de nodige successen hebben geboekt….

NHS enlists Uber-style start-up to kick-start social care | Financial Times

De platformeconomie begint ook langzaam maar zeker stappen te zetten in de gezondheidszorg.

“A British start-up has broken ground by partnering with the National Health Service to improve efficiency and relieve pressure in the social care sector.

The start-up, known as Cera, is one of a clutch of companies that is trying to change how social care is delivered, by creating an Uber-like technologyplatform that matches patients with carers more efficiently.”

Mooi initiatief, alleen moeten we ons als maatschappij wel afvragen of we willen dat a) hoe afhankelijk we in nutsvoorzieningen willen worden van private partijen en b) hoe we met deze data omgaan. Een vraag die bij mij naar boven kwam bij het lezen van dit stuk: waarom hebben we geen ‘national investment fund’ waarin overheid een aandeel kan nemen in dit soort bedrijven. Om ook zo de belangen van de ‘burgers’ te behartigen als aandeelhouder. Volgens mij super interessant, mits goed uitgevoerd. In China heeft de overheid een soort van verplicht aandeel in dit soort bedrijven en dan is ook de vraag of dit wenselijk is voor de macht van de overheid. Lastig dilemma…

In de media

Waarom het sociaal overleg zoals we het kennen passé is  | De Morgen

In de Belgische media ging het deze week begrijpelijk veel over de move van Deliveroo. Ik kreeg als ‘buitenlands expert’ ook mijn ‘2 quotes of fame’. Het stuk is overigens ook als PDF terug te lezen.

Voor- en nadelen van de platformeconomie | Mijn Zakengids

Een herpublicatie van een artikel dat eerder in Elsevier verscheen over de voor- en nadelen van de platformeconomie.

Eigen publicaties

Questions from Gig Workers session at ‘Reshaping Work in the Platform Economy conference – Deeleconomie in Nederland

Twee weken geleden vond het congres ‘Reshaping Work in the Platform Economy’ plaats in Amsterdam. Op het programma stond een sessie met diegenen waar veel óver wordt gepraat, maar waar weinig mét wordt gepraat: de gigworkers. Ik nam de hele sessie op en deelde het via deze blog.

Opportunities and debate on local services platforms – YouTube

Presentatie door Benedikt Franke, co-founder of Helpling. Hierin praat hij niet alleen over zijn eigen bedrijf, maar gaat hij vooral in op de uitdagingen en de verschillen in beleid in de verschillende landen waar zij actief zijn.

What do gig workers need from law? – YouTube

Interessante presentatie door Benjamin Sachs, Professor of Labor and Industry at Harvard Law School.

He talks about three basic categories:

1. They need what we might call “minimum standards protections” – these are the very basic, minimum rights that everyone should enjoy.
2. They need a collective voice and a right to engage in some kind of collective bargaining with the platforms on which and for whom they work.
3. They need some kind of protection from technology-related job loss.

Humans As A Service – Regulating work in the gig economy – YouTube

Presentatie door Jeremias Prassl van de University of Oxford. In zijn presentatie deelt hij zijn gedachten en ervaringen rondom het reguleren van de klusjeseconomie.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week heb ik mij twee dagen ondergedompeld in goede gesprekken en presentaties op het ‘Reshaping Work in the Platform Economy’ congres. Weer een hoop nieuwe inzichten opgedaan, die stuk voor stuk nog even moeten landen. Een aantal belangrijke keynotes heb ik opgenomen op video en zullen de komende 2 weken online komen. De eerste twee video’s, inclusief een interview met Helpling oprichter en CEO Benjamin Franke, vind je onder in deze nieuwsbrief. Mooie week!

Platformeconomie top 5

Airbnb select to offer loans and advice to hosts under new scheme | Technology | The Guardian

Dat Airbnb zijn horizon aan het verbreden is, dat is al even duidelijk. Zo berichtte ik vorige week nog over een concept van een eigen Airbnb flat. Dit bericht gaat verder in op de groeiwensen van het platform:

“Airbnb is looking to take an increasingly active role in ensuring the homes it offers for rent on its site are pleasant to stay in, from offering loans to hosts for home improvements to actively partnering in the construction of an apartment block in Florida, according to reports.”

Leningen om je huis Airbnb proof te maken. Dat lijkt ver te staan van de ‘roots’ van het originele verhaal.

“The home improvement loans are part of a programme being trialled by the company, dubbed Airbnb Select, according to industry news site the Information. The programme will highlight homes and hosts that are more likely to appeal to travellers seeking a high-quality, hotel-like experience, the Information says, as well as offer them guidance and assistance to further iron out the wrinkles in their offering.

That can range from advice on cosmetic improvements to their homes, to help shooting the best photographs, as well as more significant aid such as the loans, which would be repaid through revenue made from future bookings.”

Een paar gedachten over deze ontwikkeling:

• Platformen verschuilen zich vaak achter het predikaat ’tech company’. Ze ontkennen bijvoorbeeld een hotel- of taxibedrijf te zijn, mede ook om niet te hoeven voldoen aan de regulering. Argument in deze discussie is dat zij ‘slechts’ hun klanten met een platform/marktplaats faciliteren en geen of minimale sturende rol hebben. Wanneer de activiteiten zoals in dit stuk staan omschreven werkelijkheid worden, dan is er zeker geen sprake meer van een onafhankelijke marktplaats;
• Waar Airbnb begon als ‘disruptor’ in een sector door te faciliteren, zal het model een stuk ingewikkelder worden, maar ook kwetsbaarder voor concurrentie uit de gevestigde orde of voor nieuwe startups. Airbnb gaat van niche naar steeds meer mainstream;
• Airbnb schept onduidelijkheid in haar belofte met de zaken die de laatste tijd naar buiten komen. En zal een keuze moeten maken. Wordt (en blijft) Airbnb hét platform dat jou als toerist een lokale ervaring aanbiedt? Eerst alleen via accommodatie en nu ook via ‘local experiences’. Extra groei opties zitten in het faciliteren van extra diensten rondom deze ‘local experience’ reis: verzekeringen, vliegtickets en meer. Of gaat het vol in op de accommodatie tak door er voor te zorgen dat je niet alleen (soms knullig) bij een local thuis overnacht, maar ook extra (business) smaken krijgt om zo een totaaloplossing te worden voor accommodaties? In mijn ogen twee verschillende beloften die lastig te verenigen zijn… En wat Airbnb weer kwetsbaar maakt.

Welke stappen Airbnb in de (nabije) toekomst ook gaat zetten, de volgende 3 punten zorgen er wel voor dat het erg interessant is om dit bedrijf te blijven volgen:

1. een bekende en sterke merknaam hebben
2. een enorme community waar ze relatief eenvoudig (of: toegankelijk) nieuwe dingen op kunnen uitproberen en voor kunnen experimenteren
3. een goed gevulde bankrekening, toegang tot extra kapitaal en een goed lopende business waarvan de opbrengsten kunnen worden gebruikt voor nieuwe avonturen.

Ik blijf ze volgen…

Deeleconomie startup AirDnD wordt ShareDnD – Deeleconomie in Nederland

Dat AirDnD op een dag zijn naam zou wijzigen, dat is natuurlijk geen verrassing. Zeker niet wanneer je ziet dat de domeinnaam ShareDnD.nl al ruimn twee jaar geleden werd vastgelegd 😉

Interessant aan deze startup is dat zij vanaf dag 1 een aardig confronterende maar ook constructieve strategie hebben ingezet. Confronterend door de naam (de mooie uitleg in het persbericht dat ‘air’ voor alles in de deeleconomie staat is natuurlijk niet meer dan een dikke middelvinger/knipoog) en de manier waarop zij heel snel heel veel aanbod op het platform verzamelden om de potentie weer te geven. Daarnaast zijn het natuurlijk slimme marketeers, dit zie je ook in dit bericht terug. Airbnb de schuld geven voor je naamsverandering is natuurlijk PR-wise heel slim. Constructief omdat zij zelf met een voorstel tot regulering kwamen en vanaf het begin zich open stelden voor discussies in Den Haag.

Het meest interessant aan ShareDnD is dat zij een goed voorbeeld zijn van hoe platformen activiteiten die eerst zo klein en gefragmenteerd waren dat het voor niemand de moeite waard was om zich druk over te maken uit dit grijze gebied hebben getrokken en onderwerp van discussie hebben gemaakt. Thuisrestaurants waren altijd zo’n kleine markt en zo gefragmenteerd dat geen enkele instantie zich hier druk over hoefde te maken. Totdat er een platform kwam dat drempels voor vraag en aanbod drastisch verlaagde en flink marketing in ging zetten om de dienst te promoten. Wat thuisrestaurants in potentie een serieus alternatief in de markt kan maken. Ik zeg met nadruk het woord ‘kan’, want de strategie geeft natuurlijk geen garantie geeft dat AirDnD, uhm… ShareDnD een succes zal worden. Dat zal de tijd ons leren.

Antitrust & Competition Policy Blog

Een van de discussies rondom de onmacht van ‘workers’ via platformen is dat zij zich niet of maar beperkt mogen organiseren, onder andere door de mededingingswet. Mijn kennis op dit onderwerp is nog beperkt, maar het lezen van deze blog bracht mij wel de nodige inspiratie en food4thought.

Inde volgende nieuwsbrief zal ik ook een keynote van Benjamin Sachs van Harvard Law School delen waar hij hier ook een aantal interessante voorstellen over doet.

Zorgeloos leven volgens Jos de Blok – VPRO Tegenlicht

Voor niemand echt meer een verrassing, maar daarom niet minder inspirerend: het voorbeeld van Buurtzorg. Een prachtig voorbeeld van wat er gebeurt wanneer je de mensen die je aanneemt omdat zij iets kunnen ook echt serieus neemt en de verantwoordelijkheden bij hen neerlegt om te doen waar ze goed in zijn om te doen. Klinkt als een Johan Kruijf uitspraak: eenvoudig en logisch, maar in de praktijk voor veel organisaties lastig om in de praktijk te brengen.

Als je goed naar Buurtzorg kijkt, dan zie je dat de organisatie veel kenmerken heeft van een platform: het faciliteert haar gebruikers (de zorg uitvoerders) om het best en zonder zorgen hun werk te kunnen doen en verlaagt drempels via technologie. Door los te laten en te faciliteren kon Buurtzorg jaar op jaar een mooie groei realiseren. Nu kun je zeggen: de organisatie is niet asset light, want er komt veel menselijk werk bij kijken om de teams te helpen, met de zorgverzekeraars in gesprek te gaan, etc. Eens, maar als je weet dat bij bijvoorbeeld Uber 15.000 mensen in dienst zijn om het platform te maken wat het nu is (bij dit aantal zit geen enkele chauffeur), dan is ‘asset light’ opeens ook een rekbaar begrip.

Ik ben benieuwd wat de volgende stappen van Jos en Buurtzorg zullen zijn. Het is duidelijk dat Jos verder wil, maar nog niet weet wat. In de Tegenlicht uitzending spreekt hij over Zorgeloos: een nieuwe zorgverzekeraar. Bij het live gaan van de uitzending is dit idee al gedownsized naar een inkooporganisatie. Niet verrassend: het opzetten van een zorgverzekeraar is een heel ander spel: een enorm low interest product en alleen vanaf dag 1 als groot project met veel geld neer te zetten. Dat vereist een heel ander soort leider en team dan Buurtzorg.

Laatste food4thought: nu Jos een stapje terug lijkt te gaan doen is het ook goed om na te denken over de continuïteit van de organisatie. Ik denk dat het interessant is om de opties te verkennen om de uitvoerders van Buurtzorg te betrekken bij de organisatie door over te stappen naar een coöperatief model.

Help a homeless person to train up and get into work

In de categorie platformen die mensen helpen om weer deel te nemen in de samenleving een mooi voorbeeld uit de koker van de oud-CEO van JustPark (parkeerplaatsen delen). Op dit platform kunnen daklozen, met ondersteuning van een organisatie, een opleiding of cursus crowdfunden. Om hiermee weer een stap dichter bij de ‘normale’ maatschappij te komen staan. Een initiatief dat de moeite van het volgen waard is!

Eigen publicaties

How platforms enable work? Introduction in the gig economy. – YouTube

Zeer interessante keynote (video) van Vera Demary waarin ze het landschap van arbeid via platformen duidt. Aan te bevelen als introductie om een goed beeld te krijgen van het landschap en de uitdagingen. Zit je al dieper in het onderwerp? Dan kun je de eerste 10 minuten overslaan.

Building an international local home services platform – YouTube

Interview dat ik deed met Helpling oprichter en CEO Benjamin Franke. Naast het interview nog interessante gesprekken met hem gehad, omdat je nu eenmaal niet alles op camera kunt bespreken. Tijdens dit interview kwam ik op een inzicht hoe platformen over 2-3 jaar alsnog in nieuwe landen kunnen groeien zonder zwaar te investeren in het marktleiderschap. Hoe precies? Dan zie je in de video. En lees je binnenkort in een meer uitgebreide blog.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week had ik als ‘European Young Leader’ interessante discussies over de platformeconomie en de toekomst van werk op de ‘State of Europe high-level roundtable’. En omdat ik toch in Brussel was een tof interview gehad met SMart: een coöperatie die drempels voor freelancers verlaagd en collectieve voordelen biedt. De video komt deze week online. Deze week ben ik vanuit Deeleconomie in Nederland als partner aanwezig bij de ‘Reshaping Work Conference‘. Ook hier zullen in de volgende nieuwsbrief de eerste video’s worden gedeeld. Voor nu heb ik weer 5 mooie stukken van mijn gedachten en duiding voorzien. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Uber and Lyft Haven’t Solved the American Traffic Crisis—Yet | WIRED

De belofte van ‘ride hailing’ (het bestellen van een taxi via een app als Uber en Lyft) is dat deze ‘nieuwe’ vorm van mobiliteit bij zal dragen aan een ‘Mobility as a Service’ model waar toegang tot mobiliteit interessanter wordt dan bezit. Waardoor onder de streep minder auto’s worden verkocht en worden geparkeerd, met als resultaat een prettigere leefomgeving.

Uit dit onderzoek van de universiteit van Californië (the work is based on 4,100 online surveys distributed to a sample of Americans in seven big metros: Boston, Chicago, New York, Seattle, San Francisco, Los Angeles, and Washington, DC.) blijkt dat dit utopisch beeld nog lang niets is bereikt. En het zelfs zo zou kunnen zijn (de onderzoekers houden een slag om de arm omdat zij niet toegang hebben tot alle data en beweegredenen) dat ride hailing er op dit moment voor zorgt dat er juist meer auto’s op de weg rijden.

Een aantal interessante fragmenten uit dit artikel:

• 49 to 61 percent of ride-hailing trips wouldn’t have been made without those services to provide them. That means Uber and Lyft might not be taking fossil fuel-puffing cars off the road. They could be adding them on.
• It doesn’t matter who owns the vehicle, it matters how many miles are driven on the road. So me swapping out a trip that I would have driven myself for a trip that I’m riding in is still the same number of miles.” In fact, she points out, it could be more, thanks to the time your Lyft driver spends zooming to neighborhoods with surge pricing, or idling about while waiting for fares. More time on the road means, potentially, more time for a car to release carbon emissions, or to get into a crash.
• Extrapolated way out, this research looks more dystopian than friendly-Wilshire Boulevard-in-the-sunshine. Uber and Lyft could be contributing mightily to traffic. They could be choking downtowns with fumes. They could be helping, incrementally, to move affluent riders from public transit systems to privately driven cars.

Dit onderzoek bevestigd mijn vermoeden dat ride hailing in veel gevallen geen concurrent is van taxi’s. In dit onderzoek komt naar voren dat 1% van de respondenten bij de afwezigheid van Uber of Lyft voor het desbetreffende ritje de taxi zou hebben genomen. Onder dit item zie je de hele grafiek.

Het is belangrijk om te melden dat er een aantal variabelen nog niet bekend zijn. Wat ook in dit artikel wordt vermeld: “According to this and other research, ride-hailing does reduce incidents of drunk driving. In some cases—but not all—it competes with public transit. In some cases—but not all—it adds cars) to the road.”

Zijn deze uitkomsten an sich nu echt zo interessant? Als je de huidige situatie als eindpunt ziet: ja. Maar dat is natuurlijk onzin: we zitten in een mobiliteitstransitie die pas eindigt op het moment dat de zelfrijdende auto is ingeburgerd. Wat kun je hier dan wel van leren? Dat de verhalen van nieuwe ‘disruptieve’ innovaties lang niet altijd zo veelbelovend zijn (op korte termijn) als wordt gezegd. En dat het goed is om de ontwikkeling goed in de gaten te houden, te onderzoeken en te experimenteren hoe deze ontwikkeling in het huidige beleid en de huidige economie kan worden ingebed. Om op die manier de maximale potentie hier uit te halen. En dat is ook iets waar later in dit artikel nog op wordt ingegaan.

Dan als laatst: in de discussie rondom de toekomst van mobiliteit wordt in mijn ogen nog te veel nadruk gelegd op het technische stuk: de ratio. Dit terwijl we al lang weten dat wij mensen niet rationeel, maar emotioneel handelen. En dat als iets technisch misschien efficiënter kan er vaak veel variabelen zijn die in die gedachte niet worden meegenomen. In het kader hiervan is het interessant om het Volkskrant artikel ‘Zo veel voordelen, en toch zo weinig animo voor carpoolen‘ (Blendle link) te lezen. Daar leer je dat de praktische voordelen van het carpoolen (efficiënter, geld besparen, etc.) het in veel gevallen verliezen van de minder logische voordelen: het ongegeneerd in je neus kunnen peuteren en een rustmomentje wanneer je lekker in je eigen ‘cocoon’ zit aan het begin en eind van de werkdag.

Vakbonden én werkgevers niet te spreken over regeringsplannen deeleconomie – Knack

In een tussentijdse evaluatie van de belasting op de deeleconomie in België zijn de partners niet enthousiast. Hoewel ik zelf ook het een en ander heb aan te merken op deze regeling (zo wordt dezelfde arbeid die via een platform wordt geregeld gunstiger belast dan wanneer deze arbeid ‘offline’ wordt geregeld), denk ik dat het nu nog veel te vroeg is om hier iets zinnigs over te zeggen of het wel of niet goed werkt. Enkrijg ik het vermoeden dat door termen als ‘onbezonnen’ te gebruiker het best kan zijn dat de gevestigde partijen (met gevestigde belangen) ook niet veel baat hebben bij hebben bij en verandering in het systeem en macht. En juist dat de discussie zou moeten zijn….

Airbnb’s home-hotel hybrid will open in Florida next year  |  TechCrunch

Waar Airbnb oorspronkelijk draaide rondom het ‘benutten van onbenutte capaciteit’, weten we dat dit al lang in veel gevallen het geval niet meer is. Op zich niets mis mee, maar laten we die mythe dan ook maar direct begraven.

Dat ze een stap verder gaan, blijkt uit dit stuk:

“The company is collaborating with development firm Newgard Development Group to build a 324-unit building in Kissimmee, FL that will be branded as an Airbnb building. Tenants in the building will be able to rent their apartments or individual rooms (exclusively on Airbnb, of course) for up to 180 days of the year, and will be encouraged to do so. The first building will be called Niido, powered by Airbnb.”

Je kunt dus straks een appartement kopen dat is ingericht om regelmatig te verhuren via Airbnb. Alles in het gebouw is hier op ingericht.

Ook interessant, of misschien zelfs nog interessanter, is de vermelding van het ‘Friendly Buildings Program’, dat volgens dit artikel al in september 2016 is gelanceerd. Dit programma ‘allows hosts to share revenue from each rental with the landlord or building owner. <> On average, tenants share 15 percent of revenue with landlords/owners.’ Op deze manier krijgen huisbazen dus een extra incentive om Airbnb verhuur toe te laten (of misschien zelfs aan te moedigen) voor haar huurders. Ik kan mij voorstellen hier ook een interessant experiment in zit voor VvE’s waarbij de VvE profiteert van Airbnb verhuur in het pand. Dat zou een pleister kunnen zijn op de wonden van het overlast binnen een VvE.

Als je naar het grotere plaatje kijkt begint het duidelijk te worden dat veel platformen om de groei door te kunnen zetten en een stabiele ‘supply’ kant op te bouwen steeds meer in zullen gaan zetten op zekerheden van vaste en stabiele aanbieders. Als elke stad een Airbnb gebouw heeft zoals boven beschreven dat geeft dit een enorme stabiliteit voor het aanbod in de stad. SnappCar doet een beetje het zelfde door jou de kans te bieden een mooie auto te (private) leasen die je vervolgens in kunt zetten op het platform. Met logo en al. Wat er op zou kunnen wijzen dat in de ‘deeleconomie’ het aanbod van onbenutte capaciteit niet voldoende is om een alternatieve markt te kunnen aanbieden en de platformen op zoek gaan naar manieren om hun kern te verstevigen.

Uber, Airbnb Get Dragged Into Scandinavian Welfare Economics – Bloomberg

Het is altijd interessant om te zien hoe andere landen om ons heen omgaan met de opkomst van de platformeconomie. In dit stuk:

Denmark wants to bring the so-called sharing economy into its legal codex so that companies like Uber and Airbnb can be absorbed into the Scandinavian welfare model.

The Danish government sees little point in resisting the changes these companies represent. Instead, it’s putting forward a number of measures designed to fold the business concept into its tax and labor laws.

“If you want people to understand the prospects, in terms of new jobs and new technology, then it also has to contribute to the financing of the welfare society we live in.”

Kort samengevat: de platformeconomie wordt als iets onomkeerbaars gezien dat moet worden ingebed in de reguliere economie, waardoor ook de platformeconomie bij gaat dragen aan de welvaartsstaat. In het kamerdebat over de platformeconomie in onze eigen kamer kwam een vergelijkbaar beeld naar voren.

De EU mag wel wat harder rennen, vindt e-Estonia – NRC

Nu Estland voorzitter is van de EU staat de digitale revolutie plotseling bovenaan iedere politieke agenda. En dat is nodig ook:

“Volgens de Commissie zullen in de toekomst negen op de tien banen digitale vaardigheden vereisen, terwijl gemiddeld 44 procent van de Europeanen als digibeet te boek staan. Zij schat ook dat de EU 415 miljard euro aan extra inkomen per jaar laat liggen, als alles bij het oude blijft.”

In dit stuk lees je interessante weetjes over Estland als meest digitale land ter wereld:

“Zo wordt er in Luxemburg ‘een data-ambassade’ gebouwd: een plek in een datacentrum waarover Estland jurisdictie behoudt, met een backup van cruciale informatie zodat de digitale overheid bij een calamiteit kan blijven functioneren.”

Niet iedereen is overigens zo’n voorstander van deze digitaliseringsslag. Zo maakte ik afgelopen donderdag in Brussel nog een pittige discussie mee tussen een minister uit Estland en een aantal hackers en experts die van mening waren dat digitaal stemmen (wat ze in Estland al sinds 2009 doen) nooit 100% veilig kan zijn en dat hacker communities uit heel de wereld hier al jaren voor waarschuwen. Soms is een rood potlood dus helemaal zo gek nog niet….

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).