Goedemorgen! Voor je ‘ligt’ de 200ste editie van mijn wekelijkse nieuwsbrief. Al ruim 4 jaar deel ik iedere week mijn inzichten en analyses van de ontwikkelingen rondom de platformeconomie. Hiermee probeer ik bij te dragen aan de ontwikkeling en het volwassen worden van de platformeconomie in Nederland. En hoewel ik goede dingen zie gebeuren, besef ik dat we nog een lange weg te gaan hebben. Een lange weg met mooie kansen en uitdagende vraagstukken. Ook zie ik dat een steeds bredere groep met dit onderwerp aan de slag gaat, een heel goed teken.
In deze jubileum editie geen berichtgeving over andere platformen, maar de kick-off van een uniek nieuw onderzoek. De komende 12 maanden zal ik 2 dagen in de week mijn tijd besteden aan een eigen onderzoek naar hoe portabiliteit van reputatiedata van platformwerkers kan bijdragen aan een meer inclusieve arbeidsmarkt. Dit doe als onafhankelijke onderzoeker. Om mij heen heb ik een team van partners weten te verzamelen die dit onderzoek financieel en inhoudelijk supporten: UWV, FNV, Seats2Meet, YoungOnes, Freshheads en ETUI (European Trade Union Institute). Een (bewust) diverse groep waar ik trots op ben dat zij mij het vertrouwen hebben gegeven om dit vraagstuk te kunnen onderzoeken. Het is de verwachting dat er nog 1 tot 3 partners in een later stadium aansluiten.
In dit bericht het persbericht dat vandaag om 08:00uur openbaar is gemaakt. Veel leesplezier en een fijne week!
Platformdeskundige Martijn Arets gaat onderzoek doen naar manieren waarop reputatiescores duurzaam kunnen worden verankerd op platformen in de kluseconomie. Een pluriforme groep partners ondersteunt dit onderzoek, dat juist nu zeer relevant is, aldus Arets: “De rol van platformen groeit en biedt kans aan mensen die elders moeilijker aan een baan komen. Die opdrachtnemers worden steeds afhankelijker van reputatiescores. De impact van een diploma is nihil, terwijl de impact van reputatie maximaal is.”
De markt van platformen in de kluseconomie groeit en neemt steeds meer een unieke positie in bij het samenbrengen van vraag en aanbod van werk. Die unieke positie zit hem onder meer in het feit dat platformen inclusieve bemiddelaars zijn, zegt Martijn Arets: “Recruiters selecteren op basis van bias en cultuur, op een platform heeft iedereen een gelijkwaardige kans. Platformen bieden daardoor kansen aan mensen die elders niet aan de bak komen.”
Met het groeien van deze specifieke toegevoegde waarde van platformen, wordt de vraag hoe systemen daadwerkelijk functioneren én verbeterd kunnen worden steeds belangrijker. Een van de meest interessante vragen daarbij is de rol van de reputatiescore. Onderzoek toont aan dat de impact van reputatiescores voor opdrachtnemers op veel platformen doorslaggevend is bij het krijgen van nieuw werk.
Het onderzoek richt zich op de vraag hoe reputatiescores kunnen bijdragen aan meer empowerment voor de werkende. Arets legt uit: “We gaan op zoek naar het antwoord op drie vragen. We gaan kijken hoe platformen kunnen zorgen dat de scores meten wat ze moeten meten. Daarnaast gaan we onderzoeken hoe data portabel kunnen worden gemaakt. Het gaat hier om de vraag hoe een omgeving kan worden georganiseerd waar mensen hun score kunnen meenemen naar een ander platform. In de derde plaats onderzoeken we hoe de continuïteit van de data geborgd kan worden als bijvoorbeeld een platform failliet gaat.”
Arets is erg verheugd over de sterke en gevarieerde groep partners die zich aan het onderzoek verbindt: “We kiezen bewust voor samenwerking met partners uit de praktijk. We hebben een zeer pluriforme set aan partners die normaal gesproken niet vaak samen optrekken.” Over de aanleiding om het onderzoek te ondersteunen zegt Marije Ottenvanger van FNV: “FNV vindt het belangrijk dat werkers zelf beschikken over hun reputatiedata. Ze zetten zich immers hard in om een goede score te krijgen en te behouden. Daarom zijn wij partner: om mee te denken over technologische vooruitgang die eerlijk en transparant uitpakt voor elke betrokkene en juist ook voor de werkenden zelf.”
Martijn Arets merkt dat de partners enthousiast zijn vanwege de concrete insteek van het onderzoek: “Er wordt veel geroepen over dataportabiliteit, maar er is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan. Dit onderzoek wil de praktijk ondersteunen. Zo ondersteunen we de platform-sector bij de verdere volwassenwording en bij het versterken van haar unieke positie met betrekking tot het samenbrengen van vraag en aanbod op de markt van flexibele arbeid. Bovendien dragen wij bij aan een sterkere positie van de opdrachtnemer in deze markt.”
Achtergrondinformatie
Martijn Arets is internationaal platform expert en verkent sinds 2012 de opkomst van de platformeconomie en de impact op de samenleving. Hij werkt voor het onderzoek samen met de meest gerenommeerde wetenschappers op het vakgebied en met de volgende partners: UWV, YoungOnes, Seats2Meet.com, FNV, Freshheads en ETUI. Het onderzoek loopt van april 2020 tot april 2021. Meer informatie is te vinden op www.kluspaspoort.nl.
Goedemorgen! Twee weken geleden stelde ik de vraag: wat is de impact van Corona op de vraag en aanbod van platformen. Ik meldde toen dat sommige platformen die bemiddelen in thuisschoonmaak een terugval zagen van 40 tot 80 procent en dat ook taxichauffeurs flink duimen aan het draaien zijn. En ook dat logischerwijs freelance bemiddelingsplatformen in sectoren die nu worden geraakt (zoals horeca) net als niet platform bemiddelaars het moeilijk hebben.
Intussen zijn er wat artikelen verschenen die iets inzicht geven op de impact op andere platformen en ook op de aanbodkant en zijn er wat voorbeelden voorhanden hoe snel platformen als ‘private regulator’ kunnen schakelen. Dat zal dan ook de rode draad zijn van deze editie.
Volgende week ontvang je de 200ste editie van deze nieuwsbrief. Al meer dan 4 jaar deel ik mijn observaties en analyses over de opkomst van de platformeconomie. De 200 nieuwsbrieven samen tellen meer dan 250.000 woorden, ongeveer 180.000 woorden meer dan mijn aankomende boek ‘Platformrevolutie’. Welke overigens eind juni zal verschijnen. De 200ste editie zal bestaan uit een uitgebreid stuk over een nieuw onderzoek dat ik onlangs ben gestart met 7 mooie partners. Dan weet je nu alvast waar de editie van volgende week over zal gaan. Fijne week!
Update: de impact van Corona op de vraag en aanbod van klusplatformen
Tot nu toe was er nog maar weinig bekend over de aanbodkant van platformen: nu veel mensen hun baan verliezen lijkt het logisch dat de platformen veel aanmeldingen van platformwerkers zien. Inschrijven als aanbieder op een platform is nu eenmaal eenvoudig en verloopt doorgaans, tenzij het een uitzend constructie betreft, volledig digitaal en binnen een half uur tot een dag moet het profiel wel online kunnen staan. Of die mensen vervolgens ook aan de slag kunnen is natuurlijk maar de vraag. Er bestaat zelfs een risico dat de aanbod kant groeit en de vraagkant gelijk blijft of zelfs krimpt, waardoor de aanbieders er gemiddeld gezien zelfs sterk op achteruit kunnen gaan en er een race2thebottom kan ontstaan. Immers: voor veel mensen zal het een ‘beter iets dan niets’ scenario zijn.
Vorige week kwam Appjobs via hun ‘Appjobs Institute‘, met cijfers naar buiten van de groei van het platform, de sectoren waar mensen naar zoeken en de resultaten van een interne enquete onder 1.400 platformwerkers. Appjobs kun je zien als een startpagina voor de kluseconomie. Op het platform kun je aangeven waar je woont en vervolgens geeft het platform een overzicht via welke klusplatform je welke klussen kunt doen bij jou in de omgeving of via een online klusplatform. Over de platformen vind je vervolgens wat informatie en is er de mogelijkheid om het platform een rating te geven. Vervolgens kun je via Appjobs ook bij de platformen als aanbieder een profiel aanmaken. Via een link kom je dan bij het platform zelf terecht. Dit is een unieke link en het ziet er naar uit dat het verdienmodel van Appjobs het leveren van ‘recruitment leads’ voor klusplatformen is.
In een Linkedin post deelt Appjobs CEO Alok Alström dat het platform in maart dit jaar 100.000 nieuwe bezoekers heeft gehad die op zoek zijn naar werk via platformen. Volgens Alok het hoogste aantal ooit voor Appjobs. Appjobs geeft ook aan dat zij 900.000 ‘members’ hebben. Een member bij Appjobs is een bezoeker die een account op het platform heeft aangemaakt. Voor de context van de cijfers (en de conclusies die je trekt) is het goed om te weten dat het niet duidelijk is hoeveel members nu ook daadwerkelijk klussen zijn gaan uitvoeren via platformen en wat de cijfers zeggen over de daadwerkelijke activiteiten binnen de kluseconomie.
In de eerste Appjobs grafiek is te zien op wat voor soorten platformwerk de bezoekers van de website naar op zoek waren. Het valt op dat sinds corona de categorie freelance, delivery en online survey met een groei van 200-300 procent veel aandacht hebben gekregen van de aanbod kant. Driving, house- en babysitting en cleaning bleven gelijk of daalden.
Het iLabour project van het Oxford Internet Institute leert ons weer wat meer van de vraagkant, de klantkant, van online klusplatformen. In onderstaand figuur is een duidelijke daling van het aantal klussen die beschikbaar is op het platform waar te nemen.
Hier over schrijven de onderzoekers het volgende: “This finding indicates that the downscaling effect may be dominating over the distancing effect. While this is only a preliminary finding, it suggests clear implications for workers and policymakers. For workers who are losing their jobs and freelancing gigs, this finding suggests that going online to find project work may unfortunately not be a viable way to claw back lost income. For policy makers, it suggests that many self-employed people, including online workers, will probably need financial support to get through the crisis.”
Je zou op basis van deze cijfers kunnen zeggen dat het aanbod op platformen van online werk, het zogenaamde crowdwork, stijgt (de categorie freelance en online survey van Appjobs) en de vraagkant sterk is gedaald. Minder werk voor meer mensen. Ik ben benieuwd wat voor effect dit heeft op de tarieven.
Een laatste grafiek komt wederom van Appjobs. Zij hebben een enquete uitgezet onder 1.400 bezoekers van hun website die aan het zoeken waren naar klussen en gevraagd wat hun motivatie is om op zoek te gaan. Wat mij opviel was dat 68% van de respondenten aangaf geen inkomen te hebben. En waarschijnlijk kijkt naar platformwerk als snelle manier om geld te verdienen. Eem 52% gaf aan op zoek te zijn naar platformwerk vanwege het verliezen van een baan. Hier onder alle cijfers:
Nu is het niet verstandig om op basis van bovenstaande cijfers al een conclusie te trekken en het is belangrijk dat er nog meer onderzoek wordt gedaan naar het effect van een crisis als corona op vraag en aanbod van platformen.
Hoe wendbaar zijn platformen
Dan is het interessant om te zien of platformen sneller kunnen schakelen dan niet-platform-bemiddelaars in tijden van crisis. Ook hier valt nog weinig over te zeggen, omdat je dan ook een benchmarkt moet hebben. En die is er (voor zover ik weet) nog niet.
Wel zag ik een aantal voorbeelden voorbijkomen die laten zien dat platformen met een grote (freelance) supply pool snel overschakelen naar andere markten. Dit is ook logisch, omdat platformen als ‘private regulator’ heel eenvoudig de processen aan kunnen passen. Daarnaast focussen veel platformen zich op niet gereguleerd werk, wat ook de aanbod kant heel flexibel inzetbaar maakt. Daarnaast verwacht ik dat zij hun pool vooral zullen proberen te plaatsen bij organisaties in plaats van individuele eindklanten. Dit vanwege de schaal, snelheid en de kosten die je maakt om een nieuwe klant aan te sluiten. Die zijn namelijk behoorlijk hoog voor een individuele (particuliere) klant.
Een stijging van 108% ten opzichte van ‘voor corona’. In het artikel staan nog een paar voorbeelden van werkzaamheden die nu opeens booming zijn op het platform. Daarnaast verwacht ik dat ze ij YoungOnes ook goed naar het UWV rapport ‘Arbeidsmarkteffecten corona-crisis – inventarisatie acute tekorten en overschotten’. Een mooi lijstje waar de prioriteiten de komende periode op moeten worden gelegd;
Dit stuk gaat over een naar eigen zegge unieke ongevallen- en aansprakelijkheidsverzekering die je per uur af kunt sluiten. Alicia, de aanbieder van deze verzekering, heeft in no-time een shift gemaakt van verzekering voor horeca via Temper naar verzekering voor transport via Temper. Dat de nieuwe markt nog lang niet goedmaakt voor wat is verloren gegaan wordt duidelijk uit de volgende quote: “In het eerste weekend na de livegang verzekerde Alicia 300 bezorguren op Temper. In de pre-coronatijd verzekerde Moerman overigens ruim 8.000 gewerkte horeca-uren per week via het platform.”
Uber
Uber lanceerde de ‘work hub’. “Uber Works connects people to shift work like food production, warehouse, and customer service in Chicago, Dallas, and Miami. And with Uber Freight, where carriers get paid for every load they deliver, we’re providing priority eligibility screening for drivers with a Class A Commercial Driver’s License.
As we respond to COVID-19, the Work Hub will also include opportunities outside of Uber. During this challenging time, we will be teaming up with companies that are currently hiring, like Domino’s, Shipt, CareGuide, and others, to get drivers connected to jobs. We’re also including links to job postings for other companies. We’ll continue to add new partnerships and listings to the Work Hub as we find more opportunities for you, so check the Driver app regularly for updates.”
Naast dat het goed is dat Uber dit voor de chauffeurs doet, is het ook voor het platform zelf een heel interessante testcase hoe zij hun supply kunnen inzetten voor andere soorten (bezorg)klussen. Dit omdat alleen taxi wel erg smal is en daarnaast ook kwetsbaar voor een crisis als deze.
Doordash
‘DoorDash now delivers from over 1.800 convenience stores nationwide, kopte Techcrunch onlangs. Snel geschakeld.
Amazon
Als laatst zijn platformen waar de handel door het dak gaat dankzij corona. Alle boodschappen bezorg services hebben het drukker dan ooit. En ook Amazon zoekt 100.000 extra mensen om de vraag aan te kunnen. En in deze tijd is het platform, dat bekend staat niet al te veel over te hebben voor de werknemers, erop gebrand dat de productie door kan gaan. En ging het zelfs zo ver dat het de directeuren van Abbott Laboratories en Thermo Fisher Scientificzover zouden hebben gekregen dat ze een samenwerking hebben toegezegd voor het leveren van corona testen voor Amazon personeel, “ondanks dat ze momenteel verplicht zijn alle coronatesten aan de Amerikaanse overheid te leveren.”. Hoezo moraal?
In de media
Op ‘quarantainekamp’ via Airbnb (don’t try this at home) – Newsweek België
De nieuwsbrief van vorige week is ook gepubliceerd op Zipconomy.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
Goedemorgen! Afgelopen week gaf ik online een presentatie over de platformeconomie voor 150 medewerkers van de Gemeente Rotterdam vanuit mijn tot webinar omgebouwde kantoor. Presenteren, binnenkomende vragen lezen, twee camera’s en audio bedienen en de livestream controleren vroeg flink wat van mijn multi-task capaciteiten, maar het was erg leuk om te doen. Zeker voor herhaling vatbaar. Ook werd vorige week in De Telegraaf mijn opiniestuk gepubliceerd waarin ik omschrijf wat ik zie gebeuren in deze corona crisis. In deze editie van de nieuwsbrief geen verhalen over platformen, maar een uitgebreide en ietwat aangescherpte versie van dit opiniestuk. Ik hoop dat het je de nodige food4thought geeft. Fijne week!
Het is een onwerkelijke tijd. Terwijl ik parttime thuiswerk met drie jonge kinderen, weet ik dat ik mijn ouders zeker nog een maand niet meer zal zien. In de eerste week van de crisis zag ik al 20 procent van mijn jaaromzet voor 2020 verdampen. Het coronavirus heeft mij en mijn omgeving op allerlei manieren in zijn greep. Ook ik vind het spannend en maak ik mij zorgen over wat komen gaat. Maar naast het leed, zie ik ook veel mooie dingen gebeuren. Dit zou wel eens een kantelpunt kunnen zijn naar een nieuw sociaal stelsel waarbij degenen die echt waarde toevoegen in de samenleving hiervoor beter worden beloond en zekerheden weer collectief worden georganiseerd, ongeacht de vorm van het contract dat je hebt. Maar dan moet er wel nog echt wat gebeuren.
Verbonden, veerkrachtig en flexibel
De verbondenheid is groot. Initiatieven om elkaar te helpen en een hart onder de riem te steken, schieten als paddenstoelen uit de grond. Ik geniet van de veerkracht die ik binnen organisaties zie. Iedereen heeft een ‘wij regelen dit’-mentaliteit en neemt verantwoordelijkheid. Binnen no-time werken hele bedrijven thuis en werken teams autonoom aan oplossingen. Deze crisis leert ons dat managers de autonomie van het individu jarenlang hebben onderschat en onderdrukt. Ik vermoed dat organisaties veel kleiner en wendbaarder kunnen worden en we prima uit kunnen met een stuk minder managementlagen in organisaties. Dit zolang we uitgaan van de autonomie van het individu en dat de meeste mensen er het beste mee voor hebben. Zet de default op vertrouwen in plaats van wantrouwen en controle. Dat scheelt een hoop.
Zelfs ons eigen kabinet en sociale partners, die normaal gesproken alles ontwijken wat met consensus te maken heeft, hebben in een paar dagen een indrukwekkend pakket noodmaatregelen uit de grond gestampt. Samen. Het is duidelijk: onder druk wordt alles vloeibaar.
Beroepsgroepen die écht belangrijk zijn
Tegelijkertijd legt deze crisis ook een aantal weeffouten in onze samenleving bloot. Weeffouten waar we ons al lang van bewust waren, maar we hadden de luxe om ze te negeren. Tot nu.
Deze crisis maakt duidelijk welke beroepen belangrijk zijn voor de continuïteit van onze samenleving. Welke beroepen er echt toe doen. Pijnlijk om te zien is dat dit niet de beroepen zijn die we waarderen met het meeste inkomen. Het zijn de onderbetaalde zorgmedewerkers, docenten, journalisten. De hulpverleners, gemeenteambtenaren, supermarktpersoneel en de logistieke medewerkers. De beroepsgroepen waar jarenlang op is bezuinigd die nu met een ongelofelijke toewijding ons land overeind houden. Zonder vragen. Wanneer deze crisis voorbij is, zou het goed zijn om eens goed te kijken hoe we hier een betere balans in kunnen creëren. Dit stelt ook Sarah O’Connor in haar blog ‘It is time to make amends to the low-paid essential worker – The coronavirus crisis has exposed the plight of a precarious army labouring around the clock’.
Nu klinkt ‘zonder vragen’ heel barmhartig en in veel gevallen is dit ook zo. Ik heb dan ook veel respect voor iedereen die nu het klokje rond werkt om deze crisis te bezweren. Maar in veel gevallen hebben mensen ook simpelweg geen keuze. Dit wordt onder andere in dit artikel ‘The workers with no choice but to keep on with the job’ krachtig omschreven. Onderzoeker Vili Lehdonvirta vatte het pakkend samen in deze tweet: “The two-class system of the pandemic society: the home-bound zoomers and the street-running gigsters who serve them. Other positions are unstable—anyone holding them soon collapses into one of the two.” Want wie denkt dat iedereen een keuze heeft, moet misschien eens vaker buiten de eigen bubbel treden.
Steun voor iedereen?
Met het noodpakket is een historische stap gezet, nu is het een kwestie van doorpakken. En ik hoop echt van harte dat het geen administratieve chaos wordt. Voor iedereen zijn het onzekere tijden, maar het valt op dat jouw zekerheden en weerbaarheid sterk afhangen van de vorm van je contract. Werknemers in loondienst komen er over het algemeen beter vanaf dan flexwerkers en zelfstandigen.
Politiek en sociale partners praten al tijden over een basisvangnet voor alle werkenden en een herontwerp van ons sociale stelsel. Deze crisis lijkt het moment om de eigen kortetermijnbelangen opzij te zetten en aan de slag te gaan met een oplossing voor iedereen. Ik hoop dat na een eensgezinde start niet bij een volgende stap iedereen weer in de verdedigingsmodus schiet en alleen vecht voor de belangen van de eigen achterban. We hebben na de presentatie van het Borstlap rapport gezien: alle partijen stonden samen op het podium, maar hadden zich nog geen dag later alweer in de eigen loopgraven ingegraven. Het is geen verrassing dat dat ons als samenleving, maar ook de ingegraven partijen zelf, niet verder helpt. Dus hup: de ego’s aan de kant, kijk naar voren en het grote plaatje, luister niet alleen naar degenen met de grootste mond (en het beste lobby apparaat) en houdt die eensgezindheid vast.
Tot slot
Natuurlijk heb ik ook zorgen. Zorgen over de onzekerheid hoe lang dit gaat duren. Zorgen over iedereen die nu om welke reden dan ook buiten de boot valt. Zorgen over hoe straks verder. En wanneer dat straks dan is. Ook zorgen over of de rekening van het ongekende steunpakket straks niet juist bij degenen komt te liggen die het hardste werken, het minst klagen, het slechtst zijn georganiseerd en het minste verdienen. Terwijl de grote slimme partijen die nu een flink deel van de steuntaart op peuzelen straks vrolijk het aandeelhoudersbelang weer vooropzetten en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid als vanouds ontduiken. Zorgen dat deze crisis uiteindelijk de kloof tussen arm en rijk alleen maar zal vergroten. En zorgen dat dit ‘unieke’ momentum om tot een langverwachte (en broodnodige) systeemverandering te komen niet het gewenste effect heeft. Want al ben ik een optimist, de realist in mij verteld mij dat we nog een lange weg te gaan hebben.
Naast alle ellende en onzekerheid, zie ik kansen om nu eindelijk de problemen die jarenlang vooruit zijn geschoven aan te pakken. Laten we de dit moment gebruiken om opnieuw na te denken over inkomensverdeling. En ons af te vragen welk sociaal vangnet we nodig hebben voor alle werkenden in onze economie. Ik pleit voor een verplicht universeel collectief en sociaal vangnet voor alle werkenden, met toegang tot verzekeringen en pensioen.
Geef de overheid na tijden van gebrek aan leiderschap en visie weer een kans.Never waste a good crisis, zou ik zeggen. Dan kijken we over een paar jaar niet alleen terug op een crisis die ons land in de afgrond stortte, maar ook een crisis waar we als samenleving sterker uit zijn gekomen. Ik begrijp dat dit geen gemakkelijke taak is, maar na eerdere mislukte pogingen zie ik het nu echt als het moment van ‘nu of nooit’. Dan maar nu zou ik zeggen…
Goedemorgen! Afgelopen week zou ik eigenlijk in Milaan zijn voor een tweedaagse workshop over platform design. Niet geheel verrassend ben ik niet naar Milaan geweest. Wel heb ik aan de tweedaagse in de vorm van een online workshop deelgenomen. Een bijzondere ervaring om met de tools Zoom en Miro twee lange dagen met 25 deelnemers uit meer dan 15 landen en een stuk of 10 tijdzones samen te werken. Het was intensief, maar een waanzinnige ervaring en erg veel van geleerd. Onder aan deze editie vind je de ‘groepsfoto’.
Waar ik in de laatste twee edities van mijn nieuwsbrief in ben gegaan op platformen die vraag en aanbod van vrijwilligerswerk bijeenbrengen en hun reactie op de Corona crisis, wil ik voor deze week eens kijken naar een aantal platform gerelateerde vraagstukken rondom platformwerk die door de Corona crisis komen bovendrijven.
In de goede economische tijden, zeg een week of 5 geleden, stelde ik regelmatig de vraag: zijn platformen vooral succesvol in tijden van hoogconjunctuur? Hoewel het eenvoudig is om daar over te filosoferen, is het nu een (hopelijk voor iedereen korte) periode waar we iets zinnigs over deze vraag kunnen gaan ontdekken en zeggen.
Het is nu intussen duidelijk dat de markt van klusplatformen, die wordt gekenmerkt door korte klussen (zowel van duur als van periode aanvraag tot uitvoer) van zeg een paar minuten tot maximaal een dag of twee, misschien wel het hardst wordt geraakt in tijden van crisis. Bij platform voor thuisschoonmaak Helpling werd in de eerste week al 40% van alle thuisschoonmaken geannuleerd. De verwachting is dat dit op zal lopen tot 50 – 60%. In Italië is al 80% geannuleerd. Bij concullega Homeworks was dit in de eerste week al 60%. Ook Uber chauffeurs klagen over een enorme terugval van werk en komen amper nog uit de kosten.
Ook op andere platformen is een terugval te zien. Zo spitte ik wat klussen door op de website van Temper en ontdekte dat ook daar het aanbod niet om over naar huis te schrijven is. Op het platform dat zijn oorsprong kent in de horeca staat nog maar weinig klussen en voor de klussen die beschikbaar zijn, komen veel reacties. Zo krijgt een oproep voor een ‘passievolle cateringmedewerker’ 139 aanmeldingen. De gemiddelde responstijd van deze klant staat op 72 uur, wat mij doet vermoeden dat de klus automatisch is ingeschoten, maar de klant nu even niet op mensen zit te wachten.
De belangrijke vraag is nu wel natuurlijk: hoe zit dit met de rest van de markt? Want hoewel de terugval bij Helpling en HomeWorks dramatisch is, zal dit bij de rest van de markt, die zich grotendeels in het zwarte circuit afspeelt, vast niet anders zijn. En zullen naast Temper alle bemiddelaars voor flexwerkers in de horeca het momenteel heel moeilijk hebben. Mijn vermoeden is dat er weinig verschil zal zijn in de terugval van vraag via platformen als via niet-platform bemiddelaars.
Wat zijn dan wel platform unieke vraagstukken die de moeite waard zijn om nogmaals te stellen in tijden van crisis? Ik zet er hier 4 op een rij:
Kunnen platformen sneller schakelen dan niet platform organisaties in tijden van crisis?
Welke rol kan een platform spelen voor haar gebruikers in tijden van crisis?
Hoe het fabeltje van platform als prikbord nu echt achterhaald is
Hoe de crisis laat zien dat verplichte zekerheden, los van de vorm van het contract, een must is.
Kunnen platformen sneller schakelen dan niet platform organisaties in tijden van crisis?
Waar ‘traditionele’ organisaties veelal wat moeizaam en traag bewegen, zijn platformen continu bezig met het verbeteren van hun dienstverlening. Alle gebruikers zijn realtime proefkonijnen (en daar kun je wat van vinden), waardoor een platform snel kan leren, valideren en doorontwikkelen. Snel schakelen, nieuwe dingen bedenken, valideren en opschalen zit in het DNA van een platform organisatie.
Ook nu is de snelheid waarmee platformorganisaties op deze crisis inspelen niet te missen. In de laatste twee edities deelde ik al wat voorbeelden van platformen die vraag en aanbod van vrijwilligerswerk met elkaar verbinden die binnen enkele dagen het platform hadden aangepast voor deze crisis. De Coronahulp variant van NLVoorelkaar heeft (naar eigen zegge) nu al 85.000 paginabezoeken gegenereerd op de speciale website en de 67 lokale actieplatformen. Een ander mooi voorbeeld is Open Social, een Nederlandse SaaS-dienst en bouwer van online communities. Zij maakten ‘in 48 uur tijd een platform waar ziekenhuizen en andere medische bedrijven apparatuur en kennis kunnen uitwisselen.’ Intussen maken 400 organisaties wereldwijd gebruik van dit platform.
Hoewel bovenstaande voorbeelden indrukwekkend zijn, zegt het nog niet veel over de wendbaarheid van bestaande klusplatformen met een bestaand groep werkenden waar van de een op de andere dag de vraag wegvalt. Buiten Nederland doen de platformen flink hun best om de weggevallen business op te vangen. In het artikel ‘Disrupting ‘Business as Usual’: How COVID-19 is impacting platform-mediated labor and social reproduction’ van Niels van Doorn et al (leestip!!), omschrijven de auteurs hoe het er aan de andere kant van de plas aan toe gaat:
“Now that NYC’s ride-hailing industry is taking a big hit due to COVID-19, which is also wreaking havoc on the restaurant and hospitality industry, drivers and restaurant workers are turning to delivery platforms to salvage part of their income while Uber and Amazon are exploring the possibility of delivering test kits in the near future. Uber and Lyft are also trying to capitalize on an increased need for the private transportation of vulnerable people and critical goods, through their Uber Health and LyftUp initiatives, respectively. Meanwhile, DoorDash is partnering up with NYC’s government to deliver food to “medically fragile students”, and it has also launched a “package of commission relief and marketing support” for new and existing partner restaurants.”
Ook het Nederlandse Temper probeert het roer om te gooien. In een Linkedin post van een van de Salesmanagers staat dat het platform per 16 maart is opengesteld voor andere ‘sectoren die hulp kunnen gebruiken’ als warehousing, supermarkten, bezorgdiensten, transportbedrijven, callcenters en zorg’. De tijd zal het lerenof platformen als Temper sneller dan andere bemiddelaars in staat zijn om te schakelen tussen verschillende markten met eenzelfde ‘supply’ pool. Technisch hebben ze zeker een voorsprong, maar uiteindelijk moet je ook bij de klant binnen zien te komen en de juiste mensen in het bestand hebben die ook op andere plekken aan de slag kunnen gaan. Ik ga het volgen.
Welke rol kan een platform spelen voor haar gebruikers in tijden van crisis?
Een platform kan in principe een grote rol spelen voor haar gebruikers in tijden van crisis. Het platform kan gebruik maken van de schaalvoordelen om snel nieuwe klanten te vinden, kan gebruikers ontlasten door bijvoorbeeld commissies tijdelijk niet te innen en ga zo maar door. Maar uiteindelijk zal een platform, net als menig ander bedrijf, in veel gevallen eerst de eigen toekomst proberen te borgen. In NRC afgelopen week een interview met de nieuwe topman van Booking.com. Op de vraag wat hij voor de getroffen hotels kan doen antwoordde hij: “Ik ben de kerstman niet, ik kan niet zomaar geld gaan uitdelen”. Nu drukt hij zich hierbij niet heel tactisch uit, iets dat hij in het stuk vaker doet, maar de mogelijkheden zijn inderdaad beperkt. Al ben ik er wel van overtuigd dat wanneer er een wil is, er altijd vanuit de schaalvoordelen van het platform iets gedaan kan worden om de pijn van de gebruikers iets, al is het maar iets heel kleins, te verlichten. En misschien is het sowieso goed om eens te kijken of een deel van de winst, Booking maakte in 2016 nog 2,4 miljard euro winst op een omzet van 7,1 miljard, kan worden gereserveerd in een fond voor calamiteiten. Dat zal bij een beursgenoteerd bedrijf erg lastig worden, dus misschien moeten we na de Corona crisis maar nog eens serieuzer gaan nadenken over coöperatieve platform modellen of andere eigenaarschap vormen als het Steward Ownership Model waar ik eerder over schreef. Want iets meer verantwoordelijkheid zou op zijn plaats zijn.
Hoe het fabeltje van platform als prikbord nu echt achterhaald is
Veel klusplatformen noemen zichzelf een prikbord, wijzend naar het prikbord bij supermarkten waar je met een briefje iets aan kunt bieden en iemand jouw briefje af kan halen om vervolgens een transactie met jou te doen. Voor wie deze nieuwsbrief al langer leest zal het geen verrassing zijn dat ik die hele prikbord metafoor de grootste onzin vindt. Een platform heeft als ‘private regulator’ een belangrijke vinger in de pap bij het realiseren van een transactie. Dat is in principe goed, prikborden werken nooit op grote schaal, maar de machtspositie van de private regulator kan ook misbruikt worden door het platform.
Met de Corona crisis heeft menig platform laten zien dat het debat over wel of geen prikbord toch echt verleden tijd is. Zo besloot Airbnb eenzijdig om de door hosts op individueel niveau opgestelde annuleringsvoorwaarden te overrulen ten koste van de hosts. Uber en andere taxi platformen besloten om in sommige steden de dienstverlening te staken. En freelance platformen zijn naarstig op zoek naar andere afzetmarkten waar ze er alles aan doen om hun bestaande pool platformwerkers te matchen met klanten in andere sectoren. Dit allemaal voor het goede van vooral het platform, maar ook de aanbieders. Prima natuurlijk, maar ik denk dat deze crisis meer dan ooit heeft laten zien dat een platform toch echt wel meer is dan alleen een simpel prikbord. Laten we die discussie dan ook maar snel achter ons laten.
Hoe de crisis laat zien dat verplichte zekerheden, los van de vorm van het contract, een must is.
Hoewel dit punt zeker na alles wat nu al is gebeurt in deze crisis eigenlijk geen toelichting meer nodig heeft, toch nog even een tekenend praktijkvoorbeeld. Vorige week las ik het artikel “Uber Asks US Government to Give Its Workers Health Insurance In a desperate bid, Uber wants a federal fix to the problem of its drivers wanting livable wages and healthcare coverage.”
Uber CEO Dara Khosrowshahi heeft met succes in de VS een lobby gevoerd waarbij een deel van het noodpakket is gereserveerd voor ‘gig economy workers’. Op de korte termijn natuurlijk fijn, maar op lange termijn (zoals ook in het artikel van Niels van Doorn et al wordt vermeld) is dit een probleem, omdat via deze weg de huidige handelswijze wordt gelegitimeerd. Zoals Veena Dubal het in een tweet verwoordde: “Gig companies get out from the billions of dollars they owe states for refusing to pay into unemployment insurance funds.“
De eindconclusie van de auteurs van het stuk op Vice is duidelijk: “When you take all of this into account, it’s easy to see what Khosrowshahi is doing here—it’s what Uber has been doing this past decade: begging for more subsidies to continue this unsustainable business model. The U.S. should be moving toward universal free healthcare for all, but that’s not currently the world we live in. And so all Khosrowshahi is acknowledging in his letter is that the business model his company pioneered has left millions of people around the country vulnerable and his company has done little to fix it.
Tijd voor een systeemverandering….
Gespot
Opdracht geannuleerd? Dit kun je doen! – ZiPconomy
Zou een crisis als deze een momentum zijn om weer eens goed na te denken over belangenbehartiging van werkenden? FNV lijkt hier wel iets in te zien en geeft in deze tijden veel aandacht aan de problemen voor zelfstandigen door de Corona crisis. FNV Zelfstandigen heeft daarom een brochure (zie hier) opgesteld met een aantal tips en adviezen over hoe om te gaan met afgezegde afspraken en geannuleerde opdrachten. En is er een enquete om te verkennen wat de vragen en problemen zijn bij zelfstandigen in deze tijd.
De groepsfoto
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie? Tegenwoordig ook gespecialiseerd in online presentaties 😉
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
Goedemorgen! Afgelopen editie deelde ik een korte analyse van de markt van platformen die vraag en aanbod van vrijwilligerswerk bijeenbrengen en kwam ik tot de conclusie dat er weliswaar genoeg platformen zijn die vraag en aanbod van vrijwilligerswerk voor deze crisis bijeenbrengen, maar dat er nog wel ruimte was voor verbetering. Ik kreeg als reactie veel tips met nieuwe initiatieven, maar ook van bestaande initiatieven die een ‘corona’ uitbreiding op de huidige dienstverlening hebben geïnitieerd. Daarnaast zag ik veel bestaande niet vrijwilligersplatformen op meerdere manieren reageren op de situatie. In deze editie ga ik dan ook in op deze 3 onderwerpen. Fijne dag!
Platformen vrijwilligerswerk reactie
De vier grootste platformen die vraag en aanbod van vrijwilligers matchen heb ik vorige week al behandeld: NLvoorelkaar, WeHelpen, Deedmob en Mijnbuurtje. Binnen een week hebben alle vier de platformen op ieder een eigen manier actie ondernomen om bij te dragen aan het matchen van vrijwilligers voor de Corona crisis.
NLvoorelkaarlanceerde een speciale Corona pagina op het platform. Slim is dat zij gebruik maken van het bestaande netwerk van 70.000 vrijwilligers die via het platform actief zijn. In het netwerk van het platform zitten ook 59 gemeenten. Met deze cijfers is de kans op succes natuurlijk groot: vanuit een stevige basis vooruit werken.
Ook Mijnbuurtje heeft een speciale Corona release doorgevoerd op alle lokale platformen die zij faciliteren. Daarnaast heeft het wat extra service aangekondigd voor bestaande klanten.
Deedmob lanceerde het geheel nieuwe platform Coronahelpers. Wat opvalt bij dit platform is dat de vraag vooral komt vanuit bestaande partners. Het is dus geen platform dat eenvoudig vraag en aanbod tussen individuen faciliteert. Het is de vraag in hoeverre een tijdelijk platform gaat werken. Andere initiatieven hebben ervoor gekozen voor een uitbreiding op het bestaande platform. Ik heb het idee dat dat een betere keuze is.
Het meest innovatief is Whapp, het nieuwe initiatief van WeHelpen. “Met Whapp kun je niet alleen zelf om hulp vragen, maar ook jouw hulp aanbieden aan andere gebruikers. Wanneer iemand in jouw omgeving om hulp vraagt, zoekt Whapp gebruikers die bij die vraag passen. Als jij een match bent, stuurt Whapp je een berichtje met daarin de vraag. Voel je je geroepen om te helpen, dan kun je direct met de hulpvrager chatten.” Een waanzinnig leuk concept en goed uitgevoerd, al ben ik wel erg benieuwd hoe lang het duurt voordat deze service werkt. Whapp zoekt naar hulp in een straal van 7 km rondom de vraagsteller, de transactie is immers lokaal. Om dit platform / deze app goed te laten werken heb je dus best wat massa nodig. De app is overigens niet geheel nieuw: in 2019 lanceerde WeHelpen de app al en na diverse pilots voor verschillende gemeenten was de Corona crisis een goede aanleiding om de app versneld landelijk in te voeren.
Nieuwe initiatieven
De afgelopen dagen zijn er echt ontzettend veel mooie nieuwe initiatieven voorbij gekomen. Ik zal er hier een paar uitlichten:
Roamler initieerde het platform ‘Bezorg de Zorg’. De omschrijving: “Het zorgpersoneel van Nederland werkt tijdens de Coronacrisis keihard om de overvolle gezondheidsinstellingen draaiende te houden. Juist zij, die nu zó belangrijk zijn, lopen dagelijks tegen problemen aan die thuisblijvers in mindere mate ervaren, zoals het doen van boodschappen, om nog maar te zwijgen over de lege schappen die ze aantreffen. Om deze hardwerkende professionals te helpen, gaat de Roamler community (vrijwillig) aan de slag! Zij gaan boodschappen doen én bezorgen, via het het Roamler platform. Zorgverleners kunnen via de website bezorg-dezorg.nl een boodschappenlijst indienen en worden daarna gematcht aan een Roamler die voor hen de taak oppakt en de boodschappen komt brengen.” Top initiatief.
Het team van Part-up heeft de afgelopen week ook het klokje rond gewerkt om verschillende organisaties in de zorg te faciliteren met hun platform software. In deze post: “Spreadsheets voldoen niet meer om het werk dat herverdeeld moet worden, te organiseren. Terwijl zorgpersoneel rondom de intensive care wordt ingezet, matchen wij de overige medewerkers en vrijwilligers met al het werk dat blijft liggen, zodat de zorg door kan blijven draaien.” Oftewel: optimaal gebruik maken van de beschikbare capaciteit binnen de eigen organisatie.
Laurens Walling, een van de oprichters van deze coöperatieve platform organisatie, vertelde mij ook dat hun software nu ook wordt ingezet om vrijwilligers van buiten ziekenhuizen te matchen met vraagstukken waar de zorg op dit moment mee te maken heeft. Hij vertelde mij dat ziekenhuizen hier al jaren mee bezig zijn, maar dit meestal beperkt bleef bij een contact formulier op de website, waarna iemand handmatig een match maakte. Via het platform worden nu direct een pool vrijwilligers ontsloten aan de medewerkers van het ziekenhuis. Geen centrale matching meer en een proces vele malen sneller en efficiënter dan voorheen. En juist die snelheid, dat is wat juist nu van grote toegevoegde waarde is.
Van mijn eigen buurman: #steundekeukens. Een eenvoudige website waarop klanten kunnen zien welke restaurants in de buurt nog open zijn voor afhalen of die bezorgen.
Helpende Hand: een simpele webapp, gemaakt door Erwin Blom van FastMovingTargets, om vraag en aanbod in je wijk, buurt familie of vereniging bij elkaar te krijgen.
Een mooi initiatief: Studenten helpen scholieren. “Bijles en studiebegeleiding voor scholieren, door studenten. Want ook al zijn de scholen dicht, jij verdient een goede begeleiding bij jouw schoolwerk.”
Het platform dat de meest rigoureuze beslissing heeft genomen in Airbnb. Het platform, dat in 2020 naar de beurs zou moeten gaan (die kans is klein), maakte het volgende nieuws bekend: “Airbnb is updating its cancellation policy to allow guests to cancel reservations anywhere in the world for a full refund.” Een mooi gebaar, maar wel met een grote impact voor de ‘andere’ kant van de marketplace: de aanbieders. Want waar Airbnb de commissie van geannuleerde verblijven misloopt, ligt de rekening van deze beslissing natuurlijk voor het overgrote deel bij de verhuurders. En die krijgen met deze beslissing een grote klap te verwerken. In hetzelfde bericht zegt Brian Chesky, een van de oprichters, het volgende: “we know our hosts depend on money from Airbnb. 50% depend on it to pay their rent/mortgage.”. Het is natuurlijk de vraag wie het beste de pijn van deze gemiste transactie zou kunnen dragen: de toerist of de verhuurder. Het is opmerkelijk dat Airbnb de kant van de toerist heeft gekozen, over de rug van de verhuurders. Daar leek Airbnb niet geheel blind voor. Chesky: “We are working on some bold ideas to support hosts, and we will have news very soon.” Dat ‘bold idea’ kwam even later naar buiten en was minder ‘bold’ dan is aangekondigd. In dit stuk: “In a letter sent Tuesday to House Speaker Nancy Pelosi and House Minority Leader Kevin McCarthy, the online travel company recommended that the legislature pass a collection of tax relief and loan measures that would specifically benefit its network of hosts. The measures would provide both short-term help for property managers and, longer term, potentially make the short-term rental business more profitable for them.”
Een uiterst discutabele stap. Met deze actie heeft Airbnb vrienden gemaakt bij iedereen die een accommodatie heeft geboekt en hier vanwege Corona van af wil. Maar het laat daarmee tegelijkertijd de verhuurders zitten. En dit is, los van de illegale hotels waar je wat mij betreft geen medelijden mee hoeft te hebben, voor heel veel verhuurders (die 50%) echt een probleem. Vooral opmerkelijk omdat voorheen verhuurders zelf de ruimte hadden om zaken als ‘cancellations policies’ zelf te bepalen en dit door Airbnb is overruled.
Wat je ook van deze actie wil vinden: met deze actie in gedachte is de discussie of Airbnb een prikbord of een bemiddelaar is natuurlijk volledig verleden tijd.
UberEats
Bij de maaltijdbezorg platformen is het aanbod van restaurants de afgelopen week behoorlijk gegroeid. De vraag lijkt nog niet te ‘profiteren’ van de situatie. De meeste mensen zijn ook thuis en kunnen dan ook prima zelf koken is mijn gedachte hierbij. UberEats maakte deze week bekend om nieuwe restaurants geen activeringskosten (400euro) in rekening te brengen en de procedure om toegelaten te worden als restaurant te versnellen naar maximaal 48uur. Prima actie.
Voor klanten besloot het bedrijf om tijdelijk geen bezorgkosten in rekening te brengen. Ook natuurlijk erg aardig. Er is dan wel een hele grote ‘maar’. Want het is toch best opmerkelijk dat in tijden van crisis de klant een incentive krijgt in plaats van de (nu meer dan ooit) kwetsbare bezorger. Praktisch gezien laat deze actie zien dat het duidelijk is aan welke zijde van de marktplaats de schaarste ligt. Het platform doet overigens, net als concullega Deliveroo, wel iets voor de bezorgers. Bezorgers die met Corona zijn besmet krijgen financiële steun. Alleen zijn de voorwaarden voor die steun zo strikt, dat ik net verwacht dat daar in Nederland een koerier voor in aanmerking zal komen.
In dit NRC stuk mocht ik ook een bijdrage leveren. Twee fragmenten:
“Volgens Martijn Arets, onderzoeker en expert op het gebied van online platformen, legt het coronavirus op pijnlijke wijze bloot dat we onze arbeidsmarkt verkeerd hebben ingericht. „Welke rechten en plichten je hebt, hangt af van je contract. En of er een organisatie is die voor jouw rechten opkomt”, zegt Arets. „Je ziet dat de onderkant van de arbeidsmarkt ook in de platformeconomie niet weerbaar is.””
Arets zegt te hopen dat deze crisis zal leiden tot wetgeving om juist deze groep in de toekomst beter te beschermen. En niet door iedereen in dienst te nemen zoals vakbond FNV wil. „Dat gaat niet werken”, zegt Arets. „Zorg nou eens dat alle werkenden dezelfde collectieve basisverzekering hebben die iedereen dezelfde bescherming biedt, ongeacht het contract dat je hebt. Gebruik alle eensgezindheid en het momentum nu om tot een collectieve oplossing te komen.”
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
Goedemorgen! Mijn buren kwamen gisteren terug van hun vakantie en zeiden: we zijn in een heel ander Nederland teruggekomen. En dat is helemaal waar. De onzekerheid hield en houdt mij (en ik vermoed ook de rest van het land) in zijn greep. Fijn dat er nu keuzes zijn gemaakt, maar rustiger zal het er niet op worden. Ik had oorspronkelijk deze nieuwsbrief al klaargezet met 5 artikelen, toen besloten om een stuk te schrijven over de 5 punten waarop deze crisis een harde vinger op bestaande systeemfouten legt totdat gister avond bekend werd dat het land nu echt op slot gaat. Binnen al die onzekerheid bedacht ik mij: welke rol kan een platform spelen in het creëren van iets van orde in deze chaos. En dat is dan ook precies waar deze editie om draait.
Ik zal de komende weken soms overdag en vooral ’s avonds wanneer de kinderen slapen aan het werk zijn. Want dat thuiswerken klinkt als een waanzinnig concept, maar met kinderen van 1, 5 en 6 zal dat in de praktijk toch een uitdaging worden. Presentaties zijn afgezegd, maar mijn onderzoek en boek lopen door. Volgende week zal mijn stuk over de systeemfouten alsnog verschijnen, moet er nog even op kauwen. Veel sterkte met het vinden van jouw draai in deze nieuwe situatie.
Hoe platformen ons door de Corona crisis heen kunnen trekken
De (terechte) maatregelen om grip te krijgen op de Corona crisis hebben een grote impact op de dagelijkse gang van zaken van onze maatschappij. Er is een grote onbalans in werkdruk en zorgtaken. Met het sluiten van scholen en kinderdagverblijven en het verplicht thuiswerken voor wie dat kan is iedereen voor zich bezig om de ballen in de lucht te houden. Daarnaast zijn er groepen in de zogenaamde ‘vitale sectoren’ die wel door móeten werken, maar daardoor moeite hebben om de dagelijkse organisatie van bijvoorbeeld een gezin rond te krijgen. Deze onbalans valt niet te organiseren door centrale instituties. Enerzijds omdat deze op een laag pitje draaien en geen capaciteit hebben en anderzijds omdat de zorgvraag (in de meest brede zin van het woord) die er nu is niet centraal te coördineren is.
Een vraag die mij het afgelopen weekend bezighield was: “Waarom is er eigenlijk geen platform die mensen die iets kunnen (boodschappen, koken, oppassen en bepaalde niet gekwalificeerde zorgtaken) verbindt met mensen die iets nodig hebben?”.
Gistermiddag (tijdens het buitenspelen met de kinderen) en avond ben ik hierin gedoken. Het antwoord: er is veel. Heel veel. Maar of het bestaande aanbod hét antwoord gaat geven op deze vraag? Ik ben er nog niet van overtuigd. Een korte analyse.
Digitale participatie platforms
Tijdens mijn zoektocht, waar ik ook diverse tips via Twitter op binnenkreeg, ben ik veel mooie initiatieven tegengekomen.
Grofweg zou ik deze initiatieven willen indelen in 3 categorieën:
Platformen voor algemene communicatie doeleinden binnen buurten. Denk hierbij aan buurtplatformen als Nextdoor of algemenere middelen als Facebook groepen en Buurt Whatsapp groepen;
Een iets bredere kijk op platformen en samenleving vind je in het rapport ‘Digitale ondersteuning van zelfredzaamheid en participatie’ heeft het Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeenten (KING) een flinke inventarisatie gemaakt hoe gemeenten platformen kunnen gebruiken voor informatievoorziening en burgerparticipatie. Het rapport ‘Keuzewijzer e-tools’ is in dat kader ook interessant om door te lezen, maar blijft – zoals de titel ook zegt – vooral in de tooling zitten.
In het KING rapport wordt een interessante hoofdindeling gemaakt van de onderzochte platformen. Op basis van de input van diverse platformbeheerders zijn zij gekomen tot een hoofdindeling in 3 hoofdcategorieën, variërend van algemeen tot specifiek.
Wat mij opviel
Wat mij opviel bij de platformen die ik heb bezocht:
Uiteindelijk gaat het om lokale transacties: mensen die ontmoeten elkaar fysiek, dus je hebt op (hyper)lokaal niveau een goede balans tussen vraag en aanbod nodig. Aan de andere kant zie je dat de platformen wel veelal landelijk opereren of een ‘meta platform’ hebben. Door veel lokale communities te faciliteren maak je vanzelf gebruik van schaalvoordelen voor ontwikkeling, begeleiding en strategie;
Een platform is techniek, maar het succes hangt af van de mensen die het uitvoeren. Veel platformen hebben lokaal eigen mensen of vertegenwoordigers om gebruikers op het platform te helpen;
De platformen hebben allemaal behoorlijk veel functionaliteiten (kennisbank, agenda, projectpagina’s, etc.) en soms zijn er meerdere belangen (gemeenten die het in een breder project stoppen);
Er kan op de meeste platformen echt van alles worden gevraagd en aangeboden, wat het lastiger maakt om een goede en snelle match te maken tussen vraag en aanbod.
Dilemma
Het is lastig om een keuze te maken welk platform op dit moment de beste papieren heeft. Dat is namelijk volledig afhankelijk van welk probleem je aan wilt pakken en wat de doelstellingen zijn. Voor waar naar ik op zoek ben merk ik dat bij de bestaande platformen het vaak groot aantal stakeholders en de grote diversiteit aan functionaliteiten en soorten dienstverlening een probleem om op korte termijn zijn om snel meters te kunnen maken.
Zo ben ik onder de indruk van het werk van o.a. NLvoorelkaar, WeHelpen en Deedmob, maar de enorme verscheidenheid aan categorieën en de lange flow om een transactie te kunnen maken zorgden ervoor dat ik afhaakte. Datzelfde probleem hebben veel goedbedoelde bottom up initiatieven als een Linkedin groep waar (oud) zorgmedewerkers die hulp willen bieden zijn verenigd en het sympathieke www.gewoonmendendiewillenhelpen.nl . Ook was ik onder de indruk door het Ready2Help project van het Rode Kruis. 40.000 Mensen hebben zich hier aangesloten om een hulpvraag te ontvangen bij een noodsituatie. Niet heel geschikt voor hetgeen waar ik naar op zoek was, maar wel een erg mooi initiatief.
Conclusie
Ik denk dat er momenteel genoeg middelen en groepen zijn om vraag en aanbod van hulp aan elkaar te koppelen. Er zijn ook de nodige niche marktplaatsen die ook in te schakelen zijn. En daarnaast werken de zelf opgezette Whatsapp en Facebook groepen vaak ook natuurlijk helemaal prima.
Maar toch. Toch ga ik de komende week nog eens verder nadenken en met mensen verder sparren of het toch een goed idee is om voor dit soort situaties een specifiek platform te bouwen. Mocht daar iets uitkomen, dan kom ik daar in deze nieuwsbrief uiteraard op terug.
Goedemorgen! Afgelopen week weer meters gemaakt in de voorbereiding van mijn nieuwe onderzoek. Website is bijna klaar en nog twee weken en dan zal ik het hele verhaal en plan delen. In mijn vorige nieuwsbrief deelde ik dat ik met de trein naar Milaan zou gaan voor een cursus over ‘platform design’. Twee dagen later werd bekend dat dit toch niet zo’n goed idee zou zijn en blijf ik dus gewoon in Nederland. De tijd die ik voor de cursus heb gereserveerd gebruik ik nu om mijzelf nog een paar dagen in een huisje in de bossen op te sluiten om aan mijn nieuwe boek te werken. Daarvoor ook weer veel nieuwe ideeën, zoals een hoofdstuk: ode aan de informatie asymmetrie. Gaat nog wat worden 😉 In deze editie weer een paar mooie artikelen en een link naar een ABU rapport over platformwerk waar ik een bijdrage aan mocht leveren. Fijne week!
De vraag is in deze nieuwsbrief al vaker voorbij gekomen: is het een goed idee dat een platform zowel marktmeester als marktkoopman is. Het platform kan immers de data die het verzameld van andere aanbieders op het platform gebruiken om zelf ook eigen aanbod op het platform te plaatsen. En vervolgens het eigen aanbod voorrang te geven in de zoekresultaten.
Ik heb veel over deze vraag nagedacht en ik heb ook gekeken of dit vraagstuk ook in andere sectoren al eens heeft gespeeld. En zo kwam ik op dit artikel uit 1997 uit over huismerken. Want eigenlijk speelt hier nagenoeg het zelfde vraagstuk. Een paar fragmenten uit dit artikel:
Vanuit de marktmeester:
“Wie bepaalt wat waar komt? Het klinkt misschien wat bot, maar dat doen wíj natuurlijk. Het is onze winkel en het is ons schap. Wij geven ons huismerk de beste plekjes. Want we verdienen er nu eenmaal goed aan.”
Vanuit de aanbieders die worden verdrongen:
“Ik vind dat supermarkten met hun huismerken misbruik maken van hun machtspositie op het schap. Grote supermarktketens hebben de kleine zelfstandige kruideniers verjaagd en nu slaan ze toe op binnen de eigen winkel. Zij hebben de strijd aangebonden met de fabrikanten van supermarktartikelen. Hun wapen: het huismerk. Hun doel: hogere winstmarges. Het gevolg: fabrikanten van merkartikelen raken in de knel en de consument krijgt minder keuze.”
Op Twitter stelde ik de vraag of iemand goede artikelen kende over mededingingsvraagstukken rondom huismerken. Het bleef stil. Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat de consument alleen maar blij is met de lagere prijzen van de kwalitatief goede huismerken, maar er zit ook de M van Markt in de afkorting van de ACM. De aanbieders zijn kwetsbaar. Daarnaast wordt in dit stuk ook terecht aangehaald dat dit soort activiteiten ook ten koste kunnen gaan van innovatie. Er is voor aanbieders immers geen incentive meer om te investeren in innovatie wanneer de successen worden gekopieerd door de marktmeesters en de investeringen in deze innovatie daarmee niet kunnen worden terugverdiend.
Wat mij betreft een interessante vergelijking en goede food4thought. Mocht jij hier ook gedachten over hebben, deel deze gerust in een reply op deze mail.
In deze nieuwsbrief spreek ik veel over platformen: tweezijdige marktplaatsen. En hoewel deze ook technisch gezien zo werken, is het ook belangrijk om te kijken hoe de gebruiker er tegenaan kijkt.
Ik denk dat we steeds meer naar een scenario gaan waar het aanbod op een platform het platform wel als een platform ziet, maar de vraagkant (de klant) het platform als de aanbieder en daarmee ook verantwoordelijke ziet. Ik bestel een Uber en vertrouw er op dat ik een goede en veilige taxi krijg. Hoe het bedrijf dit achter de schermen regelt, maakt mij als klant niet uit. Ik check immers ook niet of de machinist van mijn trein de juiste papieren heeft: daarvoor vertrouw ik dat de NS haar werk doet.
Dan zijn er twee opties: het platform neemt alle verantwoordelijkheid voor een transactie, ook als het mis gaat. Of het platform gaat duidelijker communiceren dat het ‘slechts’ een matchmaker is en niet garant kan staan voor kwaliteit en continuïteit.
Uit de Radar aflevering via deze link wordt duidelijk dat veel klanten van Bol.com geen idee hebben dat het een platform is. Zij vertrouwen het merk Bol.com, kopen iets op de website van Bol.com, krijgen een bevestiging en factuur van Bol.com zijn daarmee in de veronderstelling dat zij iets kopen bij….. Bol.com
Airbnb neemt maatregelen om overlast tegen te gaan – NRC
Het zal je vast niet ontgaan zijn: Airbnb heeft flink wat maatregelen aangekondigd:
“Airbnb gaat vrijwillig advertenties van verhuurders weren die niet benodigde registratienummer bij de gemeente hebben aangevraagd. Ook komt de website met een plan van aanpak om overlast in drukke wijken te bestrijden, onder meer door met decibelmeters geluidsoverlast te meten en een telefonische hulplijn voor buurtbewoners.”
In 2016 schreef ik in NRC het opiniestuk ‘Airbnb moet de regels zelf handhaven’. In die tijd had ik als reactie op het artikel afgelopen week misschien gezegd: goede zet! Met de kennis van vandaag zeg ik eerder: “prima zet, wel heel erg laat en zeker geen aanleiding om de ingeslagen weg van een platform onafhankelijke handhaving strategie te verlaten”. Want een platform onafhankelijke handhaving strategie is natuurlijk de enige oplossing waar we mee tevreden kunnen zijn.
Het kan natuurlijk niet anders dan dat deze actie in verband staat met de aankomende beursgang van Airbnb. Ook werd deze week bekend dat Airbnb en andere platformen data gaan delen voor onderzoek: “Airbnb and three other P2P rental platforms agree to share limited pan-EU data“. Een veilige manier om punten te scoren in het publieke debat.
Kan het model uit?
Twee weken geleden stelde ik de vraag ook al in deze nieuwsbrief: kan het Airbnb model uit? Kan het model uit wanneer het platform alle verantwoordelijkheden neemt om een verantwoorde manier op grote schaal vakantieverhuur te faciliteren.
Aan de ene kant schrijf ik in dat stuk over de toegenomen kosten van Airbnb. Wanneer ik het stuk van afgelopen week lees over telefonische hulplijnen denk ik gelijk: wat kost dat? Wegen de kosten van de extra service om het model overeind te houden op tegen de marges die het platform per transactie maakt? Ik heb zo mijn twijfels.
Tweede vraag is: kunnen de technieken om de zekerheid en controle te automatiseren maatschappelijk door de beugel? In het nieuwe bericht van Airbnb wordt gesproken over decibelmeters. Dat is natuurlijk een enorm reactief middel: uiteindelijk moet je er voor zorgen dat er geen geluidsoverlast wordt veroorzaakt. Daarnaast is het de vraag of het ophangen van decibelmeters proportioneel is. Ik ben van mening dat dit zeker niet het geval is. Airbnb is bezig om meer technologie in te zetten om zekerheden en publieke waarden zogenaamd te borgen. Zo deelde ik een paar weken het artikel waarin het volgende wordt beschreven:
“Airbnb has developed technology that looks at guests’ online “personalities” when they book a break to calculate the risk of them trashing a host’s home. Details have emerged of its “trait analyser” software built to scour the web to assess users’ “trustworthiness and compatibility” as well as their “behavioural and personality traits” in a bid to forecast suitability to rent a property.”
Waar je met de decibelmeters nog twijfels zou kunnen hebben bij de proportionaliteit: bij deze casus kan ik mij geen twijfel voorstellen. Bovenstaand verhaal is een oplossing bedacht vanuit de gedachte dat technologie alles wel recht kan trekken, zonder na te denken over de vraag of het wel zo’n goed idee is.
Is Airbnb dan te redden?
Waar iedereen eerst iets had van: “als er één model goed in elkaar zit en winstgevend is, dan is het Airbnb wel”, zijn er nu toch gegronde twijfels. In ieder geval bij mij.
Wat zou Airbnb moeten doen? Of wat zal Airbnb gaan doen? Airbnb heeft natuurlijk heel slim een enorme klantenkring opgebouwd met de ‘nieuwe’ dienstverlening die het platform heeft grootgemaakt: vakantieverhuur bij particulieren. Die klanten en de merknaam zijn veel waard. Wat ik verwacht is dat Airbnb meer in zal gaan zetten op een meer veiliger aanbod: boutique hotels, bestaande B&B’s, hotels, maar ook andere dienstverlening rondom travel. Daarmee zal Airbnb minder uniek worden, maar misschien is dat de enige weg om op lange(re) termijn succesvol te kunnen zijn.
Op zich geen gekke en verkeerde strategie. Mogelijk is dit de enige manier waarop Airbnb deze plek had kunnen bemachtigen. De markt leek verzadigd met een paar grote spelers in de accommodatie sector en door naam op te bouwen via iets dat voorheen een niche was hebben ze toch een grote naam weten op te bouwen.
Bij maaltijdbezorging zag je het ook: in veel landen was er al een nationaal leidend platform rondom sales van ’take-away’ maaltijden waarbij de restaurants zelf de bezorging op zich namen. Een 1-op-1 kopie van bijvoorbeeld Thuisbezorgd maken was een nagenoeg onmogelijke opgave. Daarom dat Deliveroo en UberEats met eigen delivery een nieuwe markt hebben gecreëerd, om vervolgens ook restaurants toe te laten met eigen koeriers en zelfs ook afhalen te faciliteren. Thuisbezorgd beweegt als reactie ook deels de kant op van deze platformen, waarmee misschien over 5 jaar de platformen die er nu zijn maar voor een klein deel zelf bezorgen (en hier op toeleggen) en voor het grootste deel gebruik maken van de koeriers van de restaurants zelf. Kort gezegd: er is dan niets veranderd, maar een paar andere spelers hebben de kans gehad een plekje in de markt te veroveren… We gaan het meemaken…
Inhuur spoorwerkpersoneel gaat digitaal via RailApp – ZiPconomy
Aangezien ik er in geloof dat de grootste impact van platformen op de bemiddeling van arbeid zich in de 2business markt zal gaan plaatsvinden volg ik deze ontwikkelingen met extra interesse. Deze week kwam deze mooie case voorbij:
“VolkerRail gaat voortaan de inhuur van (technische) specialisten voor werk aan het spoor via de planningstool RailApp doen. Dat is een mooi succes voor het Rotterdamse bedrijf RailApp, dat handig inspeelt op de behoefte aan digitalisering van inhuur in deze nichemarkt.”
Interessant aan deze casus is dat het platform de samenwerking en uitwisseling tussen veel verschillende stakeholders mogelijk maakt. En zowel proactief als reactief. “Het leent zich uitstekend voor de inhuur van externe medewerkers – zoals VolkerRail nu doet – en voor leveranciers die onderling opdrachten uitzetten voor uitzendkrachten, gedetacheerden en zzp’ers bij andere (collega-)bedrijven. Ook kunnen zzp’ers zelf eenvoudig een account aanmaken en hun eigen beschikbaarheid delen en dienstuitnodigingen ontvangen.”
Dus niet alleen een ‘stand alone’ platform waar een losse groep vragers en een losse groep aanbieders bijeen komen, maar technologie om bestaande (inhuur) processen beter te organiseren en informatie asymmetrie te reduceren. “Het werken met RailApp moet het inhuurproces sneller, efficiënter en veiliger maken. “Je praat hier over bedrijfs-overschrijdende processen”, legt Perdon uit. “Vaak werden er veel e-mails met Excel-sheets gestuurd door opdrachtgevers aan leveranciers en vice versa. En daar kwamen dan allerlei aanpassingen op en belletjes tussendoor. Dan is het lastig om nog scherp te hebben wat nu precies de bedoeling is en wat de stand van zaken is. Als via RailApp aanvragen worden verstuurd en gepland is de data direct zichtbaar voor alle betrokkenen. Ook de ingeplande medewerker ziet dezelfde info en weet precies waar hij wordt verwacht. Dat scheelt heel veel ruis in de keten.””
Tweet
Tijdens de Data Sharing Days woonde ik een presentatie van Ruben Verborgh bij. Afgelopen week zag ik deze tweet voorbij komen met een link naar zijn slides. Een interessante verzameling om eens doorheen te scrollen.
Afgelopen week gepubliceerd: Whitepaper Platformwerk in 2020: de tussenstand. Een whitepaper waarin “opnieuw de feiten en cijfers op een rij zijn gezet en experts zijn gevraagd deze te duiden”. Ik mocht een bijdrage leveren.
Een van de passages: “Twee jaar geleden adviseerde Martijn Arets om collectief een dataplatform te bouwen. Die aanbeveling staat nog steeds. Omdat referentiedata gekoppeld zijn aan een specifiek platform, is de drempel om op meerdere platformen actief te zijn groot voor platformwerkers. Kan er niet een soort werkpaspoort komen, zodat competenties overdraagbaar worden? De uitdaging is om meer voorbij het belang van de individuele uitzender en naar het brancheniveau te kijken. Dit is een kans om collectief voordeel door samenwerking te laten zien en je unieke toegevoegde waarde als uitzender te bewijzen. Door de klant mee te nemen in het proces, bouw je ook een betere band op.
Altijd leuk om ook eens te worden geïnterviewd door Crunchbase, aangezien ik deze website ook veel als bron voor mijn artikelen gebruik.
Dit stuk gaat uitgebreid in op de ‘ride hailing’ (oftewel: taxi app) markt in Europa.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
Goedemorgen! Vorige week in Berlijn een mooie start gemaakt met interviews voor mijn nieuwe onderzoek. Binnenkort komt de podcast online. Ook heb ik mijzelf een cursus ‘2-day platform design masterclass’ cadeau gedaan. Zie je wel dat zelfstandigen zich ook ontwikkelen? 😉 In Maart pak ik de trein naar Milaan om nieuwe inzichten op te doen over de platform design toolkit en wat concepten in mijn hoofd in een canvas te gieten. Er zijn trouwens nog een paar plekken vrij: via deze link krijg je als ‘vriend van de nieuwsbrief’ 10% korting op de ticketprijs.
Komende week weer volop aan de bak voor mijn nieuwe boek en een paar dagen naar Duitsland met het gezin voor hopelijk wat sneeuw. Volgende week maandag zal er dan ook geen nieuwsbrief zijn: mijn laptop blijft thuis. Fijne week!
DoorDash is learning just how binding arbitration is — Quartz at Work
De platformeconomie, deeleconomie, kluseconomie, gig economy of hoe je het ook wilt noemen werd lang gezien als een andere planeet. Een aparte planeet met eigen regels en (economische) logica. Een planeet waarbij het platform wel wist wat het beste was voor alle directe en indirecte stakeholders en waar overheid en andere instituties werden vervangen door algoritmes, steeds weer (eenzijdig) wijzigende algemene voorwaarden en de belofte voor het beste doen voor de klant. Intussen zijn we gelukkig wat wijzer. Of beginnen we wat wijzer te worden. Ik gok op het laatste. En ieder begin is er eentje.
Dus zien we de laatste tijd steeds meer praktijken uit de ‘normale’ economie zich ook in de platformeconomie manifesteren. En dat is een goed ding. Zo zijn platformen in de VS altijd erg goed geweest om via de algemene voorwaarden af te dwingen dat workers het platform niet aan kunnen klagen, de verantwoordelijkheid nooit bij het platform lag, etc. Leuk op papier, maar in de praktijk zorgt dit natuurlijk voor problemen. En zo hebben ook platformbedrijven uiteindelijk baat bij bijvoorbeeld vakbonden die namens de aanbieders de belangen vertegenwoordigen en verdedigen. Net als dat iedere gezonde werkgever of werkgeversorganisatie vakbonden nodig heeft, en in deze tijd veel moeite moet doen om vakbonden te helpen te overleven. Dat is ook puur een stuk eigenbelang.
Een voorbeeld van hoe een platform door het afdwingen van beperkte inspraak via algemene voorwaarden zichzelf in de vingers snijdt is dit voorbeeld van het Amerikaanse platform Doordash. Via de algemene voorwaarden tekenen workers er voor dat zij niet gezamenlijk het platform mogen aanklagen. De gedachte zal geweest zijn: verdeel en heers. Dat is prima, totdat er 5.000 workers het bedrijf aan willen klagen en het platform veel kosten kwijt is voor al deze losse zaken en vervolgens vraagt of het toch geen ‘class action’ zaak mag worden. Het antwoord van de rechter: nee. Karma is a bitch 😉 In dit stuk:
“Similar to other gig-economy platforms, DoorDash includes an arbitration agreement in its contracts with couriers, or “Dashers,” who deliver customers’ food orders. But after facing a flood of claims, DoorDash balked at the costs of going into arbitration.
“No doubt, DoorDash never expected that so many would actually seek arbitration,” Alsup concluded. “Instead, in irony upon irony, DoorDash now wishes to resort to a class-wide lawsuit, the very device it denied to the workers, to avoid its duty to arbitrate. This hypocrisy will not be blessed, at least by this order,” he wrote.”
Deze week werd ook bekend dat crowdfundingwebsite Kickstarter, zij staan sowieso bekend als een heel verantwoordelijk bedrijf, naar eigen zeggen als eerste in de tech industry een vakbond krijgt. En stond in Wired het stuk: “Gig economy workers have a new weapon in the fight against Uber – Uber, and its competitors, are multinational behemoths. To take them on, gig economy unions are going global”
I stumbled across a huge Airbnb scam that’s taking over London | WIRED UK
“The curious tale of a man called Christian, the Catholic church, David Schwimmer’s wife, a secret hotel and an Airbnb scam running riot on the streets of London.”
Een waanzinnig stukje onderzoeksjournalistiek van een journalist die een Airbnb appartement in Londen huurde, bij aankomst ontdekte dat het appartement er heel anders uitzag dan op de advertenties was beloofd, ontdekte dat in het zelfde gebouw 24 vergelijkbare appartementen worden aangeboden en gaat uitvoerig op zoek naar de eigenaar, de afkomst van de fake recensies en meer. Een lange en uitgebreide zoektocht waarin duidelijk wordt dat niet alleen in Amsterdam problemen zijn met de handhaving van Airbnb en andere vakantieverhuur platformen waarop illegale hotels worden aangeboden.
“From sharing economy dream to scam economy nightmare – All of these accounts are essentially one person, or at least one company. And yet they have all passed Airbnb’s account verification and safety processes, with most supplying government identification, selfies, email addresses and phone numbers.”
Uiteindelijk wordt duidelijk dat er geen houden aan is en onder de huidige regelgeving ook in Londen het platform niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor het faciliteren van illegale transacties. Natuurlijk kun je het platform hier niet 100% voor verantwoordelijk houden, maar het zet wel stevige vraagtekens bij de vraag of de inspanningen die nu worden gedaan genoeg zijn en, als dat wel het geval is, of het businessmodel dan uit kan. Oftewel: is vakantieverhuur op grote schaal (maatschappelijk) verantwoord te organiseren?
Intussen gaat de illegale verhuur gewoon door. Het is niet zozeer dat de verhuurders van illegale hotels in dit artikel niet weten dat wat zij doen niet mag, maar met beperkte handhaving zonder data blijft het een nagenoeg kansloze zaak.
“Think about it – without standing outside an apartment and ticking off each day that someone’s stayed, it’s impossible for the authorities to police the rule. That’s why everyone just ignores it, basically.”
NewB is een nieuwe coöperatieve bank in oprichting in België. Vaak is het beeld bij dit soort initiatieven dat het vooral voor veelouderen een verlangen is naar het verleden en dat jongeren voor dit soort coöperatieve projecten niet te porren zijn.
NewB laat zien dat die aanname in ieder geval voor dit project niet kopt. Hieronder een grafiek waarin in het roze vlak de nieuwe deelnemers (intussen hebben ze 116.00 leden!) zijn geplot. Het grijze vlak zijn de leden die eerder zijn ingestapt, maar niet in de laatste campagne hebben geïnvesteerd. Het groene vlak de leden zie zowel bij de eerste als bij de laatste campagne hebben deelgenomen. Interessant is dus om te zien dat in het begin toen het concept nog net stond coöperanten tussen de 30 en 75 zijn ingestapt. Bij de laatste campagne is een enorme piek te zien in de leeftijd van zeg 23 tot 40. Al met al een mooi project om te blijven volgen.
Amazon zet de aanval in: wat kan de Nederlandse markt verwachten? – Vastgoedmarkt
De laatste weken wordt er veel geschreven over de vermoedelijke komst van Amazon naar Nederland dit jaar. Fijn aan dit stuk vond ik dat er ook wat nodige context en nuance aan bod komt. Zo komt er aan bod dat er veel wordt gekeken naar hoe Amazon in Duitsland, terwijl dit is niet te vergelijken met de situatie in Nederland. Ook gaat men in op het gegeven dat het Amazon niet puur om de ‘winkel’ / marketplace, maar om het ecosysteem denken gaat. De winkel is een manier om bij de consument binnen te komen om vanuit daar meer producten en diensten aan te gaan bieden. Dat is dan ook de reden dat het voor Amazon prima is om veel geld te verbranden in het vergaren van marktaandeel.
Als laatst een in mijn ogen behoorlijk naïeve houding van de voorzitter Inretail, brancheorganisatie voor detailhandelsbedrijven in non-food. Hij gelooft er in dat de markt van ecommerce ook nog best weer kan krimpen en dat ‘de problemen van fysieke winkels met bereikbaarheid en parkeren zijn op te lossen. Het voordeel voor online van de maximale voorraad zal minder worden, wanneer fysieke winkels hun voorraadbeheer beter op orde hebben. De toename van data zal fysieke winkels in staat stellen hun klanten beter te bedienen.’
Altijd bijzonder om te zien hoe sommige sector vertegenwoordigers nog zo heilig geloven in de toegevoegde waarde van de eigen leden. Ik maakte zoiets ook een keer mee op een congres met 300 makelaars waar ik sprak. Daar was de voorzitter van de branchevereniging voor taxateurs aan het woord. Zijn overtuiging was dat big data en technologie een goede ondersteuning voor de taxateur zal worden, maar dat de taxateur in persoon als professional altijd een eindoordeel zal moeten doen. Dit herhaalde hij meerdere malen, terwijl echt de hele zaak dacht: “wat denk je zelf? Jullie branche bestaat bij de gratie van de verplichting van hypotheekverstrekkers voor een taxatierapport. Op het moment dat de hypotheekverstrekker ook een taxatie van een tech bedrijf accepteert, dan is jullie branche binnen no-time weg”. In jezelf geloven is een goed iets, maar je moet niet overdrijven 😉
Boekingssites willen EU-onderzoek naar oneerlijke Google-zoekresultaten | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
“Meer dan dertig boekingssites hebben maandag in een brief aan Eurocommissaris Margrethe Vestager de zoekresultaten van Google bekritiseerd. De boekingssites vinden dat Google eigen reserveringssystemen voortrekt in de zoekresultaten en willen dat de Europese Commissie (EC) de concurrentiepositie van de techgigant gaat onderzoeken.”
Wat als een marktmeester ook marktkoopman is op het eigen platform? Dat is natuurlijk een heel slecht idee. Zeker wanneer er geen controlerende partij is die mee kan kijken of de eigen waar op het marktplein geen voorkeursbehandeling krijgt. Een prima idee dus om hier de komende jaren veel aandacht aan te besteden.
Dit soort praktijken zie je overigens ook bij e-commerce platforms als Amazon. De marktmeester zit op alle data en kan zien welke producten goed lopen. Deze biedt vervolgens deze producten zelf ook aan en laat de andere aanbieders minder goed naar voren komen in de zoekresultaten. Super slim, maar zwaar ongewenst.
Een ode aan de context en feiten
Aannames in plaats van feiten doen zzp-debat geen recht – ZiPconomy
Als lezer van deze nieuwsbrief zal het je vast zijn opgevallen dat ik erg voor context en feiten in het debat. In het debat over de platformeconomie, maar ook over de (toekomst van de) arbeidsmarkt in het geheel. In dit stuk een belangrijke en broodnodige oproep van @hugojanruts om de aannames en niet representatieve clichés die het debat over Zelfstandige Ondernemers weinig goed doen te vermijden. En ons te beperken tot de feiten.
In de media
Gemeente kan verhuurplatforms niet aanpakken zonder data | Nieuw Amsterdams Peil
Naar aanleiding van mijn berichtgeving over de Airbnb casus in Amsterdam in mijn nieuwsbrief vorige week werd ik geïnterviewd voor dit stuk op NAP.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
Goedemorgen! Afgelopen week mocht ik een presentatie gegeven bij de ‘Code Verantwoordelijk Marktgedrag‘. Mooi om te zien hoe verschillende stakeholders ook onderling afspraken kunnen maken over goed opdrachtgeverschap. We hebben meer van dit soort voorbeelden nodig. Het leuke van presentaties geven is, naast dat dit voor mij een belangrijke manier is om mijn expedities te financieren, dat ik met allerlei nieuwe sectoren en disciplines te maken krijg en de kans krijg om te bedenken over welke impact de platformeconomie hier zal hebben. Mocht je nog op zoek zijn naar een spreker, laat het gerust weten.
Op het moment dat deze nieuwsbrief bij jou op de digitale deurmat valt zit ik in de trein naar Berlijn voor interviews over online reputatie en portabiliteit van reputatiedata. Dit doe ik voor mijn nieuwe onderzoek waar ik binnenkort meer over bekend maak. Van dit interview komt ook een podcast aflevering en een blog. Fijne week!
p.s. deze nieuwsbrief heeft stilletjes de grens van 800 abonnees doorbroken! Een waanzinnig aantal. Weet jij mensen waarvan je denkt dat deze wekelijkse nieuwsbrief van toegevoegde waarde is? Stuur deze gerust door of wijs ze op de aanmeldpagina.
Amazon Flex drivers are using bots to cheat their way to getting more work
In dit bericht kun je een 15 minuten video zien over Amazon Flex: een dienst waarbij zelfstandige individuen in hun eigen auto pakketjes voor Amazon rondbrengen. Ze krijgen per ‘blok’ betaald en zijn zelf verantwoordelijk om binnen de gestelde tijd het aantal pakketjes dat zij meekrijgen af te leveren. Vrolijk zul je van de video overigens niet worden, maar dat wordt je eigenlijk nooit van gig economy verhalen uit de VS in de doelgroep ‘commodity’ arbeid aan de onderkant van de arbeidsmarkt.
Amazon Flex is een van de manieren waarop Amazon probeert hun grootste logistieke uitdaging het hoofd te bieden: last mile delivery. De kosten voor delivery bij Amazon omhoog: in Q4 2017 gaf het bedrijf 7,3 miljard uit aan bezorging, een jaar later was dit al 9 miljard. Hierbij is het grotendeels afhankelijk van externe leveranciers. En dat is een risico. Zo stelden deze eerder hun tarieven tussen de 9 en 13 procent naar boven bij. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Amazon de delivery graag zelf in handen wil hebben, wat nu voor 23% het geval is. Alleen wil het bedrijf wel de lusten, maar niet de lasten. En werkt het dus met voornamelijk zelfstandige chauffeurs die alle risico’s zelf dragen.
In dit artikel gaat het vooral over hoe de Amazon Flex koeriers bots (automatische software) gebruikt om aan klussen te komen. Dankzij de bots kunnen zij snel op nieuwe klussen reageren en deze claimen. Dit klinkt slim en ik zag veel enthousiaste reacties, maar het is natuurlijk een vicieuze cirkel, want straks moet iedereen bots gebruiken en is het alsnog lastig om een klus te krijgen. Daarnaast is het een ‘oplossing’ voor een probleem dat in de kern natuurlijk nooit zou mogen gebeuren: te lage vergoedingen en te veel aanbieders op het platform t.o.v. de vraag.
Wat Amazon zou moeten doen? Als een van de meest waardevolle bedrijven ter wereld met aan het hoofd de rijkste man ter wereld zou het het bedrijf niet misstaan om meer verantwoordelijkheid te nemen voor de gehele keten. Het platform lijkt iedere keer weer nieuwe manieren te zoeken om te kunnen groeien op rekening van anderen en dat is natuurlijk een kwalijke zaak. In principe zou het prima een eigen transportbedrijf kunnen opzetten en de losse eindjes met systemen als Flex kunnen oplossen. Aangezien zij op basis van data best aardig kunnen voorspellen wat het aanbod van pakketjes op dag X zal zijn, zouden zij het aantal chauffeurs dat toegang heeft tot de app kunnen beperken, zodat er een meer gezonde balans is tussen beschikbaar werk en aantal chauffeurs dat werk zoekt. Dat is geen rocket science, zal zul je wel moeten nadenken op basis van welke variabelen je de keuze maakt wie wel en wie niet mag rijden. Ook omdat dit kan leiden tot een verdere uitholling van arbeidsvoorwaarden. Immers: wanneer er 10x meer mensen willen rijden dan je toegang kunt bieden, dan is het verleidelijk om deze mensen op basis van arbeidsvoorwaarden met elkaar te laten concurreren. Daarnaast zou het verstandig zijn om ook nu al eens goed naar de tarieven te kijken of deze in verhouding staan met de geleverde arbeid en kosten die de chauffeur moet maken.
Ik vrees alleen dat een bedrijf als Amazon hier weinig boodschap aan heeft, dus ligt de bal bij beleidsmakers. Zolang beleidsmakers bedrijven als Amazon de ruimte geven om de verantwoordelijkheden zo af te mogen schuiven op de kwetsbare individu zal het bedrijf dit blijven doen.
Gig economy’s new deal for Silicon Valley’s white-collar workers | Financial Times
In het Borstlap rapport stond dat de verwachting is dat platformwerk vooral zal groeien in de ’to consumer’ markt. Ik geloof daar niets van: mijn verwachting is dat platformwerk, of beter gezegd: de rol van platformen om vraag en aanbod bij elkaar te brengen, de grootste impact zal hebben in de ’to business’ markt. En dan niet alleen bij de precaire groep, maar ook bij de zogenaamde ‘white-collar’ groep workers.
Waarom? Omdat (even kort door de bocht):
Veel organisaties gewend zijn om met een flexibele schil te werken, maar deze niet goed in de hand hebben. De contacten en contracten zijn te gefragmenteerd in heel de organisatie en platformen (platform software) kunnen zorgen voor grip op de flexibele schil;
Op het moment dat het makkelijker wordt om als professional jouw skills in te zetten bij verschillende organisaties via platformen, dan zal deze markt groeien;
Platformen kunnen zorgen voor betere interne mobiliteit van organisaties;
De huidige markt bemiddelaars veel baat heeft bij informatie assymmetrie. En laat juist dat hetgeen zijn dat platformen (in potentie) een rol kunnen spelen;
Bestaande bemiddelaars niet genoeg meebewegen met de markt en denken dat we nog in een wereld van 10 jaar geleden leven. In dit stuk: “Big recruitment agencies have long played a role in helping to staff creative teams at tech companies. Now, project work is proliferating with the help of lower-cost apps and virtual agencies. “
Dit zal lopen via losse platformen die zowel offline als online werk bemiddelen en SaaS oplossingen voor interne platformen. En wat hybride constructies.
Ook in deze markt zullen er verschillende soorten platformen een rol gaan spelen en zal er goed moeten worden gelet of het voordeel in lagere transactiekosten echt komen door effectievere matchmaking, of door het verleggen van transactiekosten. In dit stuk: “investors really need to separate out whether [a company] is growing because of a good business model — or because of employee misclassification and an unfair cost advantage.”
Elektrische deelscooter moet stad van auto’s verlossen – NRC
Nu de deelstepjes in Nederland niet zijn toegestaan en vanwege falend beleid de deelfiets met een 2-0 achterstand bezig is om sympathie te winnen lijken steeds meer partijen hun hoop te richten op de deelscooter. Het ziet er naar uit dat de samenwerking tussen lokale overheden en aanbieders goed verloopt. Dat een scooter een heel stuk duurder is om aan te schaffen zal er ook aan bijdragen dat aanbieders deze apparaten niet lukraak in een stad ‘rondstrooien’. En dat is fijn. In dit stuk een informatief overzicht van de stand van zaken op de Nederlandse markt.
Wat mij opvalt aan dit artikel, maar ook in de bredere discussie, zijn twee punten.
Eerste punt komt al uit de kop: de elektrische deelscooter moet de stad van auto’s verlossen. Een mooie pitch naar gemeenten en investeerders, maar ik zie in geen enkel onderzoek onderbouwd staan dat het gros van de gebruikers van deze diensten voorheen die rit in hun auto zouden hebben gemaakt. Dat zou zo kúnnen zijn, maar het is een gevaarlijke aanname. Een soortgelijke pitch had Uber in het verleden ook: dat je door Uber je auto de deur uit kon doen. Totdat bleek dat een groot deel van de Uber ritjes concurreren met het openbaar vervoer en de fiets en helemaal niet met de auto.
Tweede punt is het word deelscooter. Of deelfiets. Of deelstep. Ik twitterde dit weekend nog: “Welke auto correct op redacties zorgt er toch iedere keer weer voor dat het woord ‘huur’ wordt vervangen voor het woord ‘deel’?” Want dit heeft natuurlijk niets te maken met delen, maar het is gewoon een hele slimme en effectieve manier van verhuren. Een free floating on demand rental systeem zou je het kunnen noemen.
In 2015 schreef ik al samen met Koen Frenken, Pieter van de Glind en Toon Meelen het artikel ‘wat is deeleconomie’. Wat deze deelsteps nu doen, noemden we toen de ‘product-dienst’ economie. Zie hiervoor onderstaand figuur.
Dat delen een stuk lekker bekt dat snap ik en dat de aanbieders het zo proberen te verkopen is hun goed recht, maar het lijkt mij goed om bij dit soort concepten in het maatschappelijke debat het woord ‘delen’ zoveel mogelijk te vermijden. En ik stel ook voor dat beleidsmakers en journalisten hier ook kritisch op zijn en kijken wat er daadwerkelijk gebeurd ipv hoe een aanbieder zijn product noemt.
Dat ik er tegen ben om dit soort verhuur services ‘delen’ te noemen, betekent trouwens niet dat ik in potentie de toegevoegde waarde er niet van inzie. Ik denk dat die toegevoegde waarde in potentie juist erg groot is de impact en besparing door dit soort concepten groter is dan wat een echt peer2peer deel model ooit zou kunnen realiseren. Maar dat is weer een ander verhaal.
WSJ News Exclusive | Airbnb Swings to a Loss as Costs Climb Ahead of IPO
Van alle platformen die naar de beurs willen, leek Airbnb lange tijd veruit de beste papieren te hebben. Zwarte cijfers, een stabiele groei en met 3 miljard op de bank een gezonde balans.
Ik zet al een tijdje vraagtekens of platformen de kosten van transacties genoeg verlagen om het model en de waarderingen te verantwoorden. Ook zeg ik vaak dat platformen transactiekosten verlagen, maar ook verleggen naar de gebruikers. Daarbij is het altijd de vraag welke verantwoordelijkheden een platform moet nemen en of wanneer ze die nemen, het model uit kan.
Dit stuk over Airbnb schetst daar geen rooskleurig beeld over. In de eerste 9 maanden van 2019 maakte het bedrijf 322 miljoen dollar verlies. In diezelfde periode een jaar eerder maakten zij nog 200 miljoen dollar winst. Dit zou je kunnen toeschrijven aan investeringen, maar het volgende fragment laat zien dat ook de vaste operationele kosten flink stijgen:
“One category of costs that has grown particularly fast is general and administrative expenses, which more than doubled year-over-year to total $175 million in the third quarter, according to another person close to the company. This category covers business overhead, such as the costs to run Airbnb’s San Francisco headquarters, and legal, accounting and human-resource functions.”
Daarnaast heeft het bedrijf toegezegd 150 miljoen dollar te investeren in ‘safety issues’ na een reeks serieuze incidenten. Ook worden met terugwerkende kracht veel aanbieders extra gecheckt.
Het model van Airbnb klinkt mooi: je hebt een enorm gefragmenteerd aanbod en door technologie houd je de transactiekosten laag, waardoor deze (incidentele) aanbieders hun woning kunnen verhuren tegen acceptabele transactiekosten. Maar wat als nu blijkt dat het ‘onboarden’ van gebruikers een stuk meer moet kosten om de boel veiliger te houden, er meer controles nodig zijn en bepaalde diensten minder schaalbaar blijken dan vooraf gehoopt? Dan zou het zomaar kunnen dat het model zoals het nu is niet uit kan.
In dit artikel wordt dit als volgt samengevat: “Being responsible is also a lot more expensive than just creating the platform.”
Alternatief zou zijn om te focussen op aanbieders met een professioneler karakter. Oftewel: aanbieders die relatief vaak verhuren, waardoor de investering per gebruiker hoger kan zijn omdat de omzet per gebruiker dit ook is. Alleen dan heb je het niet over incidentele vakantieverhuur, maar over professionele verhuur, dus een bed&breakfast, hotel of een (illegaal) hotel.
Ik zie sowieso al een tijdje een trend dat veel platformen de focus verleggen naar een stabieler en professioneler aanbod. Dit komt ook deels voort uit de verwachtingen van de klanten.
Hoe zou Airbnb er dan over 5 jaar uit kun
nen zien? Ik verwacht veel meer professionele aanbieders: de verified listings door Airbnb. En de meer traditionele aanbieders: bed&breakfasts, boutiquehotels, normale hotels, etc. Oftewel: een beetje wat Booking.com nu is, maar dan een stuk prettiger werkbaar voor de klant.
Voor de korte termijn: Airbnb heeft eerder aangegeven in 2020 naar de beurs te willen. Ik ben benieuwd wat er gaat gebeuren. Zeker omdat door het Coronavirus de handel in China flink is teruggedrongen, wat ook vast veel effect zal hebben op de omzet van 2020. Dit in combinatie met een stijging van de kosten zou er voor kunnen zorgen dat het enige platform waar nog hoop voor was op een beetje fatsoenlijke beursgang nu ook in het water valt…
Afgelopen week was er in Amsterdam een expertmeeting rondom de uitdagingen die de stad heeft met vakantieverhuur. Ik kon er helaas niet bij zijn, maar heb later wat fragmenten bekeken.
De fragmenten die ik aan kan bevelen zijn de introductie van Koen Frenken van de Universiteit Utrecht (fragment 3) en het fragment van Jan de Ridder van de Rekenkamer Metropoolregio Amsterdam (fragment 10).
Koen Frenken geeft in 10 minuten een duidelijke introductie over de platformeconomie en gaat in op de vraag wat er nu anders is aan platformen ten opzichte van niet-platform bemiddelaars. Hij geeft hierin aan dat platform ‘private regulators’ zijn en op 3 manieren zelf regels bepalen en handhaven:
Juridisch: door eenzijdig terms and conditions op te leggen (je kunt alleen meedoen wanneer je deze accepteert) en door deze continu aan te passen;
Poortwachter: via de technologie kunnen gebruikers zonder opgaaf van reden worden afgesloten of gedeactiveerd;
Data: door data te verzamelen kan het platform op persoonsniveau sturen, prikkels inzetten voor gewenst gedrag en prijsvorming bepalen.
Daarmee verklaart hij ook dat het niet vreemd is dat beleidsmakers moeite hebben met deze platformen: bij het opstellen van regels was nooit voorzien dat dit soort private regulators op de markt zouden komen.
Jan de Ridder brengt de volgende interessante punten in:
Er moet onderzoek worden gedaan naar de motivaties van verhuurders om ook duidelijker te kunnen sturen in communicatie om gewenst gedrag te bereiken;
Alles valt of staat met politieke keuzes;
Ook de gemeente zelf zal de data huishouding beter op orde moeten hebben en ook zelf betere analyses maken.
Al met al is de Airbnb case een interessante casus en moet deze ook in een breder perspectief worden gezien: de case is een goed oefen model op de vraag hoe (lokale) overheden grip kunnen krijgen op platformen die transactie in de leefomgeving faciliteren.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
Goedemorgen! In de nieuwsbrief van vorige week maakte ik in de inleiding de volgende opmerking: “Mijn gedachte is dan ook: overschatten we de toegevoegde waarde en rol van organisaties in de discussie over vast en flex.” Dat ik niet alleen sta in deze gedachte bleek uit het aantal reacties dat ik ontving naar aanleiding van deze opmerking. De vraag die in de reacties centraal staat is: wat is de toekomst van de (rol en toegevoegde waarde van de) organisatie? In deze editie ga ik hier verder op in. Daarnaast nog een uitgebreide analyse / samenvatting van een onderzoek naar maaltijdkoeriers. Altijd fijn dat er veel onderzoekers zijn die praten mét de mensen waar veel anderen het vooral óver hebben. Afgelopen week weer veel mooie gesprekken gehad, onder andere een gesprek met een televisiezender voor een aflevering over platformeconomie. Deze zal, als alles door gaat, in mei verschijnen. Mooie timing met mijn nieuwe boek. Fijne week!
Networks and the Nature of the Firm – From the WTF? Economy to the Next Economy
In de nieuwsbrief van vorige week maakte ik in de inleiding de volgende opmerking: “Mijn gedachte is dan ook: overschatten we de toegevoegde waarde en rol van organisaties in de discussie over vast en flex.” Dat ik niet alleen sta in deze gedachte bleek uit het aantal reacties dat ik ontving naar aanleiding van deze opmerking. De vraag die in de reacties centraal staat is: wat is de toekomst van de organisatie? En worden platformen in de toekomst wat nu organisaties zijn en fabrieken in de industriële revolutie waren? Ik moet nog wat tijd vinden om hier verder over na te denken en te lezen, maar ik vind het een fascinerende gedachte. Zowel fabrieken, organisaties en nu ook platformen hebben een centraliserende en coördinerende functie. En wanneer het gaat over het borgen van publieke waarden en het beschermen van (precaire) werkenden, zou het concept van een platform wel eens de meest voor de hand liggende partij kunnen zijn…
Van Damion Bunders, hij doet bij de Universiteit Utrecht onderzoek naar platform coöperaties, ontving ik als reactie op mijn opmerking 3 interessante linkjes.
“The existence of high transaction costs outside firms led to the emergence of the firm as we know it, and management as we know it….The reverse side of Coase’s argument is as important: If the (transaction) costs of exchanging value in the society at large go down drastically as is happening today, the form and logic of economic and organizational entities necessarily need to change! The core firm should now be small and agile, with a large network. … Today, we stand on the threshold of an economy where the familiar economic entities are becoming increasingly irrelevant. The Internet, and new Internet-based firms, rather than the traditional organizations, are becoming the most efficient means to create and exchange value.”
In dit artikel wordt ook verwezen naar de blog ‘The Future of Firms. Is There an App for That?‘. Zoals gezegd sprak het fragment mij aan, maar ik ben het er niet helemaal mee eens. Misschien komt het ook door de denkwijze uit 2015, ik vermoed (of hoop) dat de auteurs intussen hun denkwijze hebben bijgesteld. In deze twee stukken wordt erg uitgegaan van het ‘super platform voor werk’. Een autonome marktoplossing die alles voor ons zal regelen. Ik zie het niet zo eenzijdig en verwacht eerder dat platformen als losse entiteit, vanuit overheid, vanuit de gebuikers en als Software as a Service oplossing organisaties en individuen instaat stellen werk en projecten veel efficiënter en autonomer en met lagere transactiekosten te organiseren. Kort gezegd verwacht ik dat de gebruikers meer centraal staan dan het (ego en belang van het) platform zelf. Daarnaast zullen we nog ontdekken dat transactiekosten een breder begrip is dan puur economisch en dat de manier waarop we nu tegen transactiekosten en efficiency aankijken wat (erg) beperkt is.
“The classical conceptualization of the working class, of workers’ collective action and, especially, of trade unionism, was implicitly or explicitly based on the Standard Employment Relationship that, for a few decades, has been dominant in North America, Europe, Japan and Australasia. The ‘classical’ model of collective bargaining, which has shaped the world’s traditional labour movements, was based on this conceptualization. However, it is now increasingly undermined by the rapid spread of ‘informal’ or ‘precarious’ labour in the global North. It is our contention that the ‘classical’ view of the working class and workers’ collective action is fundamentally biased and takes as a norm or standard what was in fact an historical exception. The real norm or standard in global capitalism is insecurity, informality or precariousness, and the Standard Employment Relationship is an historical phenomenon which had a deep impact in a limited part of the world for a relatively short period of time. If, as we argue, the ‘Rest’ is not now becoming like the ‘West’, but the other way round, then the ‘traditional’ forms of collective action that have developed in the North Atlantic region during the last two centuries are gradually losing much of their impact. New forms of collective action are emerging, though these are often still at an embryonic stage. It is, therefore, high time to rethink the concept of the working class and the ways in which it can further its interests.”
“Digital platform businesses primarily utilise on-call contingent workers, using their own tools and equipment, to perform the productive work associated with the supplied service. The expansion of this business model has led some to proclaim that traditional ‘jobs’ will come to an end. Some welcome this development, others fear its consequences for the stability and quality of work – but most see it as driven primarily by technology, and therefore largely ‘inevitable’. This article provides historical and theoretical perspective on the expansion of digitally mediated work, to better understand the range of forces (technological, economic and socio-political) at work. It shows that the major features of platform work were all visible in earlier periods of capitalism, but they became less prominent with the rise of the ‘standard employment relationship’ in the 20th century. The rise and fall of the standard employment relationship is described with reference to the changing context for the labour extraction effort of private employers. A better understanding of the complete range of forces driving changes in work organisation, and a rejection of the assumption that they are technologically determined and hence inevitable, can inform regulatory and political responses to the rise of platform work.”
Wederom: genoeg food4thought. Mocht je nog meer stukken hebben die betrekking op dit onderwerp hebben: stuur ze gerust door.
The Appeal and Challenges of Platform-Based Work from the Perspective of Three Migrant Workers | Platform Labor
Zoals wel vaker in discussies over (de toekomst van) werk wordt er veel gesproken over de werkenden, maar erg weinig mét de werkenden. Daarnaast ontbreekt de context van het debat en de ontwikkeling. Die combinatie is niet bevordelijk voor de kwaliteit van het debat. Ook over maaltijdbezorging en thuisschoonmaak wordt er weinig gekeken naar – en gesproken met – degenen die het werk uitvoeren. En dat is essentieel om te snappen wat de dynamieken zijn van de interactie tussen platform en worker (om te begrijpen wat de impact is van het platform als bemiddelaar in de transactie) en om te snappen in welke omstandigheden de workers eerder zaten en wat hun alternatief is. Ik hoor nog te vaak de opmerking ‘maar ze kiezen er zelf voor’. Het is fijn voor degene die de opmerking maakt dat deze die keuze heeft. Maar dat betekent niet dat iedereen de luxe van een keuze heeft.
Onderzoeker Niels van Doorn, hij kwam al vaker in deze nieuwsbrief voorbij, doet onderzoek naar de condities van platformwerkers in de maaltijdbezorging en thuisschoonmaak in New York, Amsterdam en Berlijn. Samen met zijn collega Darsana Vijay publiceerde hij een 3-luik waarin 3 platformwerkers worden uitgelicht mbt hun werkzaamheden, hun achtergrond en hun alternatief. Hier onder een aantal highlights, maar lees de blogs als je tijd hebt ook zelf, met een kwartiertje heb je ze gelezen.
Een stukje context over wie we het hebben: “Mohammed, José and Andrei all turned to platform-based gig work to make more money to support their families. They each faced difficulties in finding work, especially work that granted some flexibility so that they could schedule it around their existing jobs. The differences in their background, such as documentation status, level of education, linguistic proficiency and number of dependents impact the extent to which they are dependent on platform-based work – and for how long.”
In dit deel wordt ingegaan op de voor- en nadelen van platformwerk in de maaltijdbezorg en thuisschoonmaak sector.
Voordeel: lage drempel en snelle toegang tot werk en inkomen
Een voordeel van platformwerk is dat het relatief eenvoudig en snel toegang geeft tot betaald werk: “The relatively low institutional barriers to paid work opportunities formed a major motivation to try out platform-mediated labor for Andrei, José and Mohammed.” Ook is platformwerk, in tegenstelling tot veel ander werk, een goede manier om snel geld te verdienen: “Unlike the construction business, app-based food delivery doesn’t come with these search costs/frictions and after signing up with Deliveroo he could start making money right away.” Ook goed om te vermelden is dat veel platformen met ‘factoring’ bedrijven samenwerken. Wat betekent dat je als worker er voor kunt kiezen om de verdiensten direct uit te laten keren in ruil voor een klein percentage van de inkomsten. Het geld staat direct op jouw rekening, iets waar veel werk- en opdrachtgevers nog iets van kunnen leren.
Opvallend is de bevinding van de lage drempel om te starten niet alleen zit in de ‘inclusiviteit’ van platformen (er is geen poortwachter aan de deur die bepaalt wie wel en niet mag werken).
“These low barriers exist not only because platform companies frequently use an expedited, largely automated, and online “hiring” process they call “onboarding”, but also due to how some companies do not strictly enforce formal requirements such as business licenses (which independent contractors need in order to operate), social security numbers, or work permits. Getting access to a platform often entails having to shoulder disproportionate risks by breaking the law, which some platform companies seem to condone especially when they need more workers.”
Maaltijdbezorging en thuisschoonmaak bevinden zich in de ’to consumer’ markt. Ik ben benieuwd of deze praktijken ook plaatsvinden in de ’to business’ markt. Ik verwacht dat controle op zaken als ‘business licenses’ en ‘work permits’ een nog kleinere rol spelen bij online platformwerk, het zogenaamde crowdwork. Dit werk wordt 100% digitaal uitgevoerd en vraag en aanbod bevinden zich veelal in andere landen en op andere continenten. Ik verwacht dat hier deze controle bij veel platformen heel beperkt is.
Voordeel: (relatieve) autonomie en flexibiliteit
Een ander voordeel van het platformwerk zoals hier beschreven is de relatieve autonomie en flexibiliteit die je als worker hebt ten opzichte van ander werk. “Platform-based work certainly offers more autonomy and flexibility compared to the other kinds of low-wage jobs these three workers could get with their limited education and undocumented status. Yet this is not to say that Andrei, José and Mohammed have complete control over when and how they work or how much they earn.” Ik sprak over ‘relatieve’ autonomie en flexibiliteit: uiteindelijk ben je als worker altijd afhankelijk van wanneer er vraag is en legt het platform ook bepaalde regels op die jou als worker in de autonomie beperken.
Nadeel: “Opaque/unfair performance evaluation and access to work”
“While Uber Eats does not deploy a self-scheduling system, Andrei echoed José’s suspicion that couriers with a better rating are assigned more orders in the platform. Like José, however, he has no way of substantiating this notion, which is based on a mix of personal experience and rumors. In contrast, he knows for sure that cancelling accepted orders too frequently will get him locked out of his account while Uber places it “under review”. This disciplinary policy, which can be enforced for up to three days, severely impacts his ability to work and secure
a livelihood and stands in sharp contrast to the “freedom” associated with working for Uber Eats.”
Bij veel van dit soort platformen is het onduidelijk op basis van welke variabelen processen en algoritmes zijn ingericht, wat tot gevolg heeft dat workers extra hun best doen om zich te houden aan de regels van het platform. En ook al geeft het platform aan dat bepaalde regels niet ‘hard’ zijn en dat er flexibiliteit is voor de worker, toch kun je wanneer je afhankelijk bent van de inkomsten het je niet permitteren om te ontdekken waar de werkelijke grenzen liggen. Uit onderzoek van Juliet Schor bleek dat workers die niet afhankelijk zijn van de inkomsten van het platform veel verder durven te gaan in het ‘challengen’ van de algoritmes en regels van het platform. Zij hebben immers minder tot niets te verliezen. In deze video geeft ze inzicht in haar onderzoek over dit fenomeen.
Nadeel: “Dynamic wage setting and income instability”
“A common theme in all three interviews was the struggle to maintain a stable income from platform-mediated work. We have already discussed how the three men’s ability to get access to jobs is conditional on how their work performance is evaluated. Additionally, platforms also make frequent changes to how wages and incentives are determined, which makes it difficult for gig workers to anticipate how much they will be able to earn through a platform in a given week – or even per hour.”
Platformen experimenteren veel met de beloning voor de worker. In veel gevallen is het ook niet transparant wat het bedrag is dat de klant betaald en wat het bedrag is dat de worker ontvangt. Omdat de workers allemaal al freelancer werken en per klus worden betaald, is het risico van minder aanvragen direct op rekening van de worker. Wanneer zij in dienst van het platform zouden zijn, dan was dit risico voor de rekening van het platform.
“Here, we continue our discussion of some of the challenges they encountered while doing platform-mediated work, while also touching on the question of what – if anything – comes after platform labor. We close with a brief reflection on potential institutional and regulatory measures that are responsive to the predicament of many migrant platform workers.”
Kort samengevat:
Blocking, fines and deactivation: “Platforms do not just encourage circumscribed forms of good behavior; they punish bad behavior too.”
Platforms do not shoulder extra-wage responsibilities: “Labor platforms leverage migrant workers’ entrepreneurial spirit and, in many cases, their lack of familiarity with national social security, labor, and fiscal legislation, expecting them to take care of their own insurances, learn about tax regulations, and bear any unforeseen expenditures.”
Platforms treat them as dispensable: “By making reputation and experience crucial for couriers’ income opportunities, platforms encourage workers to invest mentally, physically, and economically in the job. At the same time, however, these companies do not incentivize them to remain on the platform for a longer period of time. ….. They also feel like this dedication to their work is largely unrecognized, or at least unrewarded, by the platform companies. Platform representatives responsible for dealing with worker complaints are often rude, unresponsive, and/or unhelpful.”
Conclusie
Hoewel veel van de hier boven besproken onderwerpen al in het debat worden meegenomen, vond ik de drieluik een goede en vooral ook laagdrempelige toevoeging voor het debat. Ik denk dat er veel meer onderzoek moet komen naar welke kansen en bedreigingen platformen bieden voor verschillende doelgroepen aanbieders. Waarbij ook moet worden gekeken naar wat de alternatieven zijn voor deze doelgroepen. In de conclusie van het drieluik zeggen Niels en Darsana hier het volgende over:
“Again, this should be an institutional arrangement that recognizes migrant workers’ struggles as well as their right to a decent standard of living. The options available to migrant workers should not be limited to a binary choice between precarious platform labor and conventional forms of exploitative, insecure and/or criminalized work.”
Oftewel: erkennen dat er voor de doelgroep van dit onderzoek sowieso een probleem is en welk werk zij ook doen precair werk is. Door dit te erkennen komt er ook meer verantwoordelijkheid te liggen bij beleidsmakers en vakbonden wat hier mee te doen.
This Man Created Traffic Jams on Google Maps Using a Red Wagon Full of Phones
Complexe ontwikkelingen kun je uitleggen in woorden. Of in kunst. Het valt mij op dat de laatste tijd steeds meer kunstprojecten worden opgezet om bewustwording te creëren over de vraagstukken van deze tijd. Speels en visueel en daardoor voor een breed publiek toegankelijk en te begrijpen. Ik zet er 3 op een rij.
0.0146 seconds
Tijdens de DataSharingDays was er in een aparte ruimte de ‘attention fair‘. Design researcher and artist Julia Janssen presenteerde een aantal projecten, zoals het project 0.0146 seconds: “In one-click, you accept 835 privacy policies. It will take hundreds of hours to read all these conditions. An inhumane difference to the 0.0146 seconds in which you thoughtlessly clicked agree – An inhumane task for a single person to read this all.” Het boek waar alle 835 privacy policies in zijn afgedrukt geven een ‘mooie’ impressie van de ondoordringbaarheid van deze business. De ‘fair’ bestaat overigens uit nog een aantal interessante en toegankelijke projecten, je vindt ze hier.
Ghost Work machine
Tijdens het event ‘het internet is stuk’ in Tivoli ontmoette ik Merijn van Moll en Ruben van de Venn. Zij ontwikkelden de ‘ghost work machine’. Een apparaat dat automatisch clickworkers via Amazon Mechanical Turk inhuurt om met de computermuis een vierkantje over te trekken. Een robot arm tekende real-time het vierkantje op een ruit die de clickworker op dat moment tekende. Op een scherm zag je de gegevens van de clickworker en op de achterkant van het apparaat verscheen de ID code van de worker op de aftiteling van het project.
“Nowadays, we are not only increasingly delegating and automating tasks and processes, there also new forms of work that are being created for people. With the emergence of services such as Amazon’s Mechanical Turk, specific parts of automatic processes are being outsourced to human workers. These Human Intelligence Tasks are tasks that a machine cannot execute, for example retyping a scanned receipt or entering a Captcha code. In this way machines selectively delegate tasks to humans, creating a human working class that remains largely invisible. Merijn van Moll and Ruben van de Ven want to make this feedback loop between man and machine visible. This creates a new ritual in which the spirit of the worker is invoked again and again.”
Virtual traffic
jam
“By pulling 99 phones down empty streets, artist Simon Wreckert made it look like they were gridlocked on Google Maps.”
Het idee is eenvoudig, maar in die eenvoud ook briljant. Gooi 99 oude telefoons in een bolderwagen, open op alle telefoons Google Maps en creëer zo een virtuele verkeersopstopping.
“Isn’t it crazy [how] much space is used by a car in a city compared to the usage? The hack shows us what is possible with this technology and who we rely on.”
Een mooi project om te laten zien hope technologie impact heeft op de publieke ruimte. Herkenbaar voor iedereen die navigatie gebruikt en wel eens denkt: op deze weg reed vroeger vast niemand. Fijn voor mij, maar rot voor de mensen die hier wonen. Simon: “My subjective feeling was that even this short time was already enough to change the traffic in the street.”
Vanuit de trein, tram of bus op de fiets: 9292 gaat deelfietsen toevoegen | NU.nl
“Reisplanner 9292 gaat het aanbod voor deelfietsen toevoegen. Naar verwachting moeten gebruikers vanaf de zomer te zien krijgen waar OV-fietsen (NS) en de huurfietsen van het Haagse vervoersbedrijf HTM te vinden zijn. Daarnaast is het bedrijf in gesprek met andere aanbieders van deelfietsen om hun aanbod aan de reisplanner toe te voegen.”
Natuurlijk een mooie stap. Al was direct mij reactie: wie gebruikt er nog 9292? Mijn ervaring is dat Google een stuk prettiger werkt. Het zou mooi zijn wanneer deze stap onderdeel is van de inhaalslag die het platform nodig heeft om een volwaardige concurrent voor Google Maps te worden voor het OV.
“9292 is een samenwerkingsverband van alle OV-bedrijven in Nederland. We verstrekken namens hen OV-informatie. Dit doen we door reisadviezen via de website en apps te geven, maar ook door het verstrekken van Open Data.” Dit soort platformen verdienen de voorkeur van de gebruiker, maar dat gebeurt natuurlijk alleen wanneer de oplossing ook van een vergelijkbare kwaliteit is als die van de concurrent.
92929 Zal dus meer dan alleen de ‘deel’fietsen moeten toevoegen en daarnaast ook een manier vinden om alles eenvoudig af te rekenen. De transactie zal dan ook via het platform moeten verlopen. Alleen dan bied je een unieke oplossing voor de gebruiker (ook die zonder OV kaart).
Wvttk
Een beetje offtopic, maar in het kader van ‘context loont’ en met het Borstlap en WRR rapport nog vers in het geheugen nog twee linkjes.
Achter de cijfers – Editie #77: over een keurslijf voor zzp’ers
Lezenswaardige analyse van het zojuist verschenen TNO rapport ‘Dynamiek op de Nederlandse Arbeidsmarkt 2019‘. Met onder andere: “In de wetenschap en de praktijk worden zij vaak benaderd als een homogene groep. Uit onderzoek blijkt echter dat zzp’ers steeds meer heterogeniteit vertonen, zowel in demografische eigenschappen, als in de redenen om voor zzp-schap te kiezen. Door zzp’ers als homogene groep te beschouwen, is het mogelijk dat universele maatregelen om de kwetsbaarheid van zzp’ers te reduceren niet effectief zijn.” Fijn dat dit nog eens wordt benadrukt. Dé zzp’er bestaat niet. Dé platformwerker overigens ook niet. Net als dat dé mens of dé werkende niet bestaat.
Uit de analyse van Martin komt dat (en dit is een nattevingerberekening) slechts 37% van de zelfstandigen ook echt bescherming nodig heeft. Uit de TNO cijfers blijkt dat slechts 7% van de zzp’ers een gedwongen zzp’er is. Een compleet ander beeld dan dat doorgaans in het debat wordt gemeld.
Bij de presentatie van het Borstlap rapport werden een aantal maatregelen voorgesteld om de ‘vaste baan’ weer interessant te maken, De bevinding van de commissie is dat veel mensen freelancer worden omdat zij niet de vrijheid krijgen binnen een dienstverband en hierdoor voor zichzelf beginnen. De maatregelen zouden ervoor moeten zorgen dat dit weer wel het geval zal zijn. Ik was direct sceptisch: dit is een probleem van leiderschap en cultuur. Niet iets dat je met een aantal algemene maatregelen recht trekt.
Toch is er echt urgentie voor organisaties om hier iets mee te doen. In dit stuk: “Ze (jonge werkenden) zijn ontevreden over de doorgroeimogelijkheden, de bedrijfscultuur en de begeleiding: bijna de helft van de jonge werknemers gaat binnen twee jaar op zoek naar een nieuwe baan, blijkt uit onderzoek.” Die urgentie en ambitie zou ook zonder maatregelen op moeten komen en je zou je kunnen afvragen of de voorstellen eerder beknellend dan versnellend werken. Een conclusie waar Han Mesters, sector banker van ABN AMRO, ook op kwam:
“Er ligt dus een duidelijke verantwoordelijkheid bij het management van bedrijven om precies die randvoorwaarden te creëren waarmee hun kostbare ‘human capital’ zo goed mogelijk wordt ingezet. Bij de huidige conjunctuur en vooral het structurele tekort aan arbeid kunnen we erop vertrouwen dat bedrijven er alles aan zullen doen om deze verantwoordelijk naar behoren te dragen. Een al te rigide invulling van de vorm waarin ze hun menselijk kapitaal moeten gieten, draagt hier niet in alle opzichten aan bij.”
Tweet
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
