Goedemorgen! Voor je ligt/staat de 250ste editie van deze nieuwsbrief. Een mijlpaal. Bizar om te bedenken dat ik al 250 zondagavonden (dat is met vakanties meegeteld ruim 5 jaar!) heb besteed aan het maken van een nieuwsbrief. En met veel plezier: het dwingt mij tot lezen en nadenken en helpt in het duiden van het debat. Intussen heeft de nieuwsbrief ruim 1.000 abonnees en wordt de nieuwsbrief veelvuldig geopend en doorgestuurd. Hoewel ik altijd wel reacties ontvang ben ik voor deze editie benieuwd hoe jij deze nieuwsbrief leest, wat je er uit haalt en wat je gedachten zijn. Deel deze door op de reply knop te drukken van deze mail.

Afgelopen twee weken kwam er weer genoeg platform nieuws voorbij. In deze editie heb ik weer een aantal artikelen uitgezocht en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Fortnite-maker tegenover Apple in rechtszaal over machtsmisbruik in App Store | NOS

Ik schreef eerder over deze rechtszaak van Epic Games (een spelletjes maker) en Apple (met de Apple Appstore). Epic is van mening dat Apple zijn macht misbruikt en enerzijds te hoge prijzen rekent voor de dienstverlening (tot 30 procent) en anderzijds een concurrentievoordeel heeft met eigen concurrerende apps binnen de eigen appstore. Niet alleen heeft Apple daarmee een prijsvoordeel (het hoeft niet de 30 procent af te dragen), maar ook het voordeel van toegang tot data (ook van concurrenten) en het voortrekken van eigen apps in de store.

Deze zaak laat twee belangrijke discussies in de platformeconomie zien. Over de positie en macht van de poortwachter (alleen via de Apple Appstore kun je jouw app op een iPhone of iPad krijgen) en over het duivelse dilemma van de marktmeester die op het eigen platform ook aanbieder is. En daarmee een dubbele pet op heeft wat vragen is om oneerlijke concurrentie en in het meest positieve geval wantrouwen en onduidelijkheid.

Het is altijd interessant om te kijken waar in het verleden vergelijkbare zaken hebben gespeeld. Zo hebben supermarkten in mindere mate met huismerken een vergelijkbaar dilemma van (super)marktmeester en aanbieder (van huismerken) in de eigen schappen. Je kunt dit zeker niet 1-op-1 vergelijken met de platform case, maar je kunt er wel veel van leren.

Over de hoogte van de vergoeding van de poortwachter kreeg ik via Twitter een interessante case doorgestuurd waar winkeliers ontevreden waren over de hoogte van de kosten van betalingen die klanten met hun creditcard doen. “Een klant die met de creditcard betaalt, kost de winkelier wel 40 keer meer dan een klant die pint.” Ik ben niet al te diep in de case gedoken, maar voor zover ik het kan overzien heeft MasterCard toegezegd de tarieven te verlagen, is er een ‘Monitoring Trustee’ aangewezen om te controleren of MasterCard zich aan de afspraken zou houden en heeft de ACM geconcludeerd dat dit het geval was. Dit ondersteund door nieuwe wetgeving die al in de maak was. En als ik dan toch linkjes aan het delen ben, dit paper geeft ook interessante inzichten: “Multilateral Interchange Fees – Competition and regulation in light of recent legislative developments”.

Als laatst: wanneer het conflict over de commissie uiteindelijk is opgelost (dat gaat nog wel even duren, wees gerust), dan is het natuurlijk wel de (grote) vraag waar dat voordeel naartoe gaat. Draagt het bij aan de winstmarge van in dit geval Epic, of zien de consumenten dit ook echt terug in de prijzen die zij voor de software en abonnementen moeten betalen. Ook een niet onbelangrijke vraag…

“We Are Devastated”: Instacart Is Deactivating Workers and They Don’t Know Why

Het wordt langzaam maar zeker duidelijk wat de grote platform vraagstukken zijn van de komende jaren. In het vorige artikel ging het over de rol van een (meta)platform als poortwachter en het vraagstuk van de dubbelrol van marktmeester en aanbieder op een zelfde marktplaats. De volgende die in dit stuk centraal staat gaat over transparantie en accountability van (semi) automatische besluitvormingsprocessen. Het kijkje onder de motorkap van de technologie, aangestuurd door een private regulator, om te controleren of de juiste dingen gebeuren en om weerbaar te zijn wanneer er iets mis gaat.

Dit artikel gaat over Instacart: een platform waar je boodschappen bij winkels via de Instacart app kunt bestellen en ‘gig workers’ deze boodschappen voor jou ophalen. Volgens het artikel werken momenteel een half miljoen (500.000!) platformwerkers via het platform. Het platform denkt dit jaar naar de beurs te gaan met een waardering van 39 miljard dollar en was een van de platformen achter de lobby voor de ‘Proposition 22‘ wet in California eind vorig jaar.

In dit artikel komen verschillende platformwerkers aan het woord die zonder duidelijke opgaaf van reden van het platform af worden gegooid: gedeactiveerd. Wanneer zij verhaal halen, krijgen zij weinig duidelijkheid. Een voorbeeld: “It’s been two weeks since I’ve been deactivated, and I’ve lost a lot of income, and I’ve reached out more than 20 times now. No one has told me what documentation they’re asking me to send. The other problem is they’re working exclusively through email. There needs to be a way to talk to an actual person.”

Uit het artikel wordt duidelijk dat de bewijslast bij de platformwerker en niet bij het platform ligt. Je wordt gedeactiveerd, verliest je inkomstenbron en daarna verzand je in een moeras van onduidelijke processen en lukt het niet om een mens aan de lijn te krijgen die het probleem op kan lossen. Als we het dan toch hebben over een wensenlijstje voor regelgeving en/of afspraken, dan is het natuurlijk noodzakelijk dat dit soort platformen processen uitlegbaar maakt op de website en daar ook verantwoordelijk voor kan worden gehouden. Daarnaast is de strategie van ‘schuldig, tenzij’ natuurlijk verwerpelijk, laten we dat dan ook gelijk omdraaien. Je werkt immers met mensen, niet met robots.

Crowd Economy in smart villages – how does it works?

Vaak wordt bij platformen direct aan een digitale oplossing gedacht. Dit terwijl in veel gevallen een platform ‘slechts’ een digitale laag is over een bestaand proces. En daarmee een middel, nooit een doel. De afgelopen jaren maakte ik, tot maart vorig jaar, veel reizen voor interviews en presentaties: van 2012 – 2020 zo’n 60 reizen naar 16 landen. En dan kom je nog wel eens op onverwachte plekken terecht. In 2015 mocht ik spreken en interviewen op de “Crowdsourcingweek Arctic Circle”. Het congres werd gehouden in Vuollerim: een klein mini dorpje vlak naast de poolcirkel. Omdat het dorpje enkele maanden per jaar door sneeuw van de buitenwereld was afgesloten, waren zij gewend om alles wat moest gebeuren met het dorpje op te pakken. Het was een ware ‘offline crowdsourcing community’. En nog steeds zijn zij aan het verkennen hoe zij, ook met behulp van digitale tools, het ‘samen’ van de gemeenschap kunnen versterken. Vorige week kwam dan ook dit bericht voorbij:

“Notes from Smart villages 2021-04-30 Sharings from some practical examples. In Vuollerim, Arctic Circle, Sweden you find this village with 800 inhabits and 7 crowd based companies.”

Leuk om te lezen. En te beseffen dat een platform een middel is die in veel omgevingen kan worden toegepast. In dit geval in een prachtige omgeving waar ik ook nog met sledehonden op pad mocht gaan en het noorderlicht heb mogen aanschouwen. Misschien later dit jaar, wanneer het reizen weer mag, maar weer eens een bezoekje brengen…

Koninklijke onderscheiding voor bedenker OV-fiets – OV-Magazine

Een van de mooiere en succesvolle platform cases in Nederland is natuurlijk die van de OV-fiets. En zoals meer goede ideeën ook hier geboren vanuit frustratie: “en fiets huren op het station was toen nog bureaucratisch, duur, ingewikkeld en tijdrovend. Je moest een formulier invullen, een kopie van je paspoort inleveren en 100 gulden borg betalen. Dat kostte algauw een kwartier. Ronald vond dat dat binnen 1 minuut moest kunnen. En het terugbrengen binnen 30 seconden, want dan moest je je trein halen. Ook moest de OV-fiets goedkoper zijn dan een busretourtje.”

In 2019 werden volgens dit artikel 5,2 miljoen ritjes met de OV fiets gemaakt. Deze case laat zien dat achter iedere verandering een gedreven ondernemer of ondernemend persoon zit die tegen de stroom en verwachtingen in doorzet en volhoudt. Het is dan ook meer dan terecht dat Ronald Haverman twee weken geleden een lintje ontving.

L1NDA en YoungOnes bieden oplossing voor personeelstekort horeca – Emerce

Platformen in de kluseconomie zullen in de toekomst steeds meer verweven worden in bestaande processen. Een aantal weken geleden deelde ik een bericht dat uitzendplatform NowJobs ging samenwerken met ontwikkelaar van planningtools Nostradamus. Lege gaten in de planning kunnen zo worden doorgeschoten naar het platform. Afgelopen week kwam het bericht voorbij dat freelanceplatform YoungOnes gaat samenwerken met L!NDA: ook een planningstool én een uitzendplatform. Ook een interessante combi. Ik ben vooral benieuwd wie de keuze gaat maken of een klus naar het uitzend- of freelanceplatform gaat en wat we nog meer van deze samenwerking kunnen leren.

Ook gelezen

• Onder de motorkap van de arbeidsmarkt gaat het er wild aan toe. Gelukkig maar
• Uber sees driver cost rising as U.S. economy recovers
• Facebook dreigt iPhone-gebruikers: ‘Zonder je data geen gratis app’
• Uber, Lyft have a California playbook to fight proposed U.S. rules on workers
• Hoe Uber met Nederlandse bv’s wereldwijd belastingen ontwijkt
• Amazon had sales income of €44bn in Europe in 2020 but paid no corporation tax

Tweet van de week

Ik heb intussen behoorlijk wat algemene voorwaarden van platformen doorgenomen (verder gaat het goed met mij, maak je geen zorgen ;-)) en het valt mij op hoe vaak bedrijven met algemene voorwaarden weg willen poetsen wat eigenlijk niet kan. In dat rijtje past ook onderstaande melding die ik op Twitter voorbij zag komen.

In de media

Gorillas: de grote disrupter of opportunistische passant? | FoodPersonality Magazine

Voor FoodPersonality werd ik geïnterviewd over ‘flitsbezorger’ Gorillas. Misschien zul je denken: alwéér Gorillas? Ja. Alweer Gorillas. Toch adviseer ik je het stuk te lezen: het is een uitgebreid stuk (3 pagina’s) met een goede analyse.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week veel tijd besteedt aan het schrijven van een nog te publiceren longread over het vraagstuk hoe een provincie zich moet verhouden t.o.v. de platformeconomie. Hier ook een mooi debat over gevoerd: weer veel van geleerd. Daarnaast ook flinke stappen gezet met het eindrapport van mijn onderzoek over portabiliteit van reputatiedata voor platformwerkers. Er komen dus binnenkort twee flink lange stukken aan. Deze week ga ik een weekje met mijn gezin kamperen, waardoor er volgende week maandag geen nieuwsbrief op je digitale deurmat zal vallen. Voor deze editie weer een aantal mooie stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Minimum Viable State: Building a Nomad Internet Country

Platformen en technologische innovaties dwingen bestaande spelers zich te herbezinnen over hun bestaansrecht. Zo had ik een aantal jaren geleden een discussie over de vraag: ‘wat is een bank?’. Destijds was een bank een financiële dienstverlener die via fysieke lokale kantoren het contact had met de klant. Maar wat als je de kantoren weghaalt, wat tegenwoordig de realiteit is. Wat blijft er over? Zo zijn er al banken die meer programmeurs in dienst hebben dan analisten. Eenzelfde discussie zou je bij Picnic kunnen stellen. Is het een supermarkt? Nee. Is het een logistieke dienstverlener? Ja. Is het eet techbedrijf? Ook. Dan de vraag wat Albert Heijn is. Albert Heijn zal nooit de snelheid en innovatekracht van een Picnic kunnen overnemen. Simpelweg omdat het te veel vanuit de gedachte dat het een supermarkt is denkt. En dat is een grote beperking.

Dan de vraag: wat is een land? Voorheen werd vooral gekeken naar de fysieke grenzen. Maar met een groeiend digitaal domein is die gedachte ook verouderd. In die gedachte is dit stuk zeker de moeite van het lezen waard. Dat begint met: “Governments are out of touch. The nation-state model is outdated. It’s time to create the global infrastructure for a borderless world.”

Een aantal interessante fragmenten:

An internet country: “Stanford lecturer Balaji S. Srinivasan argues that we’re ready to build the first countries on the internet. They’ll be cross-border, open source projects with economies built around remote work, civility towards others, and new culture to support their values.”

Building a new layar: “The world as it exists right now has three layers: the local, the national, and the international. Your immediate environment – the local – will always be important, but the nation-state is an increasingly irrelevant and unnecessary layer. Nation-states are expensive and corrupt, detached from their citizens, and incredibly inefficient. <….> The future emphasis will be on two layers: the hyperlocal and the global. So, the question is: What is the global layer needed to support a future where things happen globally and locally, and we want the most citizens possible to engage at both levels?

Wil je meer weten, lees dan zelf het hele stuk.

BlaBlaCar raises $115 million to build all-in-one travel app – TechCrunch

Het was het eerste Europese ‘Unicorn’ platform in de ‘sharing economy’: BlaBlaCar. Het platform komt zo af en toe voorbij in deze nieuwsbrief, omdat ik het interessant vindt om te volgen waar ze mee bezig zijn. BlaBlaCar laat goed zien hoe platformen smal beginnen en vanuit daar de dienstverlening naar gebruikers uitbreidt. Van carpoolen naar bussen naar een ‘alles in één’ app voor het boeken van mobiliteit.

Deze groei heeft overigens niet alleen te maken met de honger naar meer markt en geld. Het heeft ook te maken met het langetermijn bestaansrecht en een sterkere concurrentiepositie. Iedereen weet dat wanneer je niet alleen een mooie niche oplossing, maar ook een totaaloplossing voor je klant kunt zijn, zij ook trouwer aan jou zullen zijn.

Dit komt ook mooi naar voren in de investor call van TakeAway die ik vorige week hier deelde. TakeAway was voorheen puur een verkoop platform (marketplace) en is met de jaren steeds meer eigen bezorgers gaan toevoegen. In de call valt te horen dat bezorgen in eerste instantie vooral geld kostte en waarschijnlijk uiteindelijk wel kostendekkend en misschien winstgevend zal worden. Waarom dan die moeite? Door ook bezorging toe te voegen kan het platform ook eten leveren van restaurants die traditioneel niet deelnamen aan de marketplace van TakeAway, aangezien zij geen bezorging hebben. Het kan een totaaloplossing bieden voor als je honger hebt en iets wilt laten bezorgen. Dat zal resulteren in meer bestellingen per klant. Daarnaast is er een grote kans dat wanneer een klant bij TakeAway de maaltijd niet kan bestellen deze overstapt naar een concurrent en TakeAway deze klant kwijt is. Het gaat volgens Jitse Groen in deze call dan ook niet alleen om die ene misgelopen transactie, maar om de zeg 15 transacties die het platform misloopt door deze ene misgelopen transactie. Dan is de investering in eigen bezorgers opeens heel logisch. (los even van de branding en zichtbaarheid op straat)

Crowdfundactie ‘kinderen Ruinerwold’ groot succes: meer dan 4 ton opgehaald | NU.nl

De afgelopen weken de documentaire serie ‘kinderen van Ruinerwold’ bekeken. Een prachtig gedocumenteerd en super heftig verhaal. Deze week kwam dit bericht voorbij: mensen die de kinderen uit het gezin willen steunen hebben via crowdfunding 4 ton opgehaald. Het geld zal, vanuit een aparte stichting, worden gebruik voor “studie, jobcoaching, tandartskosten, rijlessen, juridische kosten, huisvesting of bijvoorbeeld de inrichting van een nieuwe woning.”

Hoewel er rondom crowdfunding in de media voornamelijk aandacht is rondom lening crowdfunding, blijft donatie crowdfunding mij fascineren. Het is een van de mooiste en puurste vormen van platformeconomie waar drempels en transactiekosten worden verlaagd en individuen worden empowered om goed te doen. Zo was de spelletjeswinkel van een buurman in de problemen door de lockdown en legden 380 donateurs in no-time ruim 10.000euro neer om de winkel van de ondergang te redden.

Wat mij vooral opvalt is dat het bij deze nagenoeg niet gereguleerde en gecontroleerde vorm van crowdfunding maar zelden mis gaat. Misschien is het dan toch waar dat de meeste mensen deugen 😉 Wat je misschien niet weet is dat mijn platformeconomie interesse is gestart vanuit interesse in – en ervaring met – crowdfunding. Ik heb zelf 4 eigen campagnes gedaan en in honderden campagnes bijgedragen / geïnvesteerd. En schreef hier de (praktisch ingestoken) boeken ‘Crowdfunding de hype voorbij‘ en ‘Crowdfunding voor Dummies‘ over. Mijn interesse kwam overigens niet vanuit een succesvolle, maar vanuit een niet succesvolle campagne die mij uiteindelijk een ton heeft gekost. Leergeld zal ik maar zeggen. In het stuk ‘Op je bek gaan: dit leerde ik van mijn mislukte crowdfunding-campagne‘ deel ik mijn ervaringen en lessons learned.

Zijn ‘spookkeukens’ bedreiging of gouden kans voor de horeca? |  NU.nl

“Geen zitplaatsen, geen gastvrouw, geen obers. In zogenoemde cloud, dark, ghost en shared kitchens wordt louter en alleen voor thuisbezorging gekookt. Een ontwikkeling die niet meer te stoppen is, zeggen twee deskundigen tegen NU.nl.”

Er wordt regelmatig geschreven over spookkeukens, de letterlijke vertaling van het Engelse ‘ghost kitchens’. In dit artikel wordt gesproken over ‘cloud, dark, ghost en shared kitchens’. Ik zou eerder spreken over virtuele restaurant merken: restaurants met geen fysieke locatie waar het merk alleen online van bestaat. Het is dan dus ook geen restaurant, maar een productie keuken. In mijn boek Platformrevolutie schrijf ik er ook over. In dit stil op nu.nl een aantal leuke inzichten uit Nederland en België.

Dan de vraag: zijn deze virtuele restaurants een bedreiging of gouden kans voor de horeca? Het enige antwoord dat ik kan geven is: it depends. Dit omdat dit soort restaurants in verschillende vormen kunnen verschijnen. En de ene vorm een grotere bedreiging is voor de horeca dan de ander.

De variabelen:

1. Een virtueel restaurant vanuit een bestaand restaurant. Ook wel ‘satelliet keukens’ genoemd. Een bestaand restaurant opent op andere locaties een productiekeuken om vanuit daar ook bezorging te kunnen organiseren. In dit geval is dit een kans voor bestaande horeca ondernemers;
2. Een virtueel restaurant zonder ‘echte’ restaurant locatie. Een geheel nieuw merk dus, uitgevoerd vanuit een productie keuken. Misschien is dit concurrentie voor bestaande horeca, maar deze nieuwe vorm van horeca zal wel de taart groter maken en een nieuw type horeca ondernemers aantrekken;
3. Een virtueel restaurant vanuit een platform opgezet. In het stuk ‘Covid 19 – a deep dive into food delivery platforms‘ gaat Sangeet Paul Choudary hier op in. Hij omschrijft 3 stappen die een platform neemt: 1) Aggregate consumer demand and delivery logistics as a delivery platform, 2) Partner with restaurants, build network effects, and learn from market-wide data to identify popular dishes, ordering patterns etc. 3) Create a dark kitchen based on this data and optimise cooking operations around demand patterns. In dit voorbeeld leren de platformen op rekening van de restaurants om vervolgens zelf eigen virtuele restaurantmerken te lanceren. Wat een regelrechte bedreiging is voor de horeca. Deze stap valt ook onder de discussie van of platformen zowel marktmeester als aanbieder mogen zijn op een zelfde platform.

Dit blijft een interessante ontwikkeling om in de gaten te houden.

Apple leads the next chapter of podcasting with Apple Podcasts Subscriptions – Apple

Nu het luisteren naar podcasts de laatste jaren steeds populairder aan het worden is, zijn er ook steeds meer partijen die hier serieus geld mee willen verdienen. In het begin zag ik dat contentmakers redelijk platform onafhankelijk opereerden: een aflevering werd op verschillende platformen gedeeld. In dit bericht een aankondiging van Apple dat zij hun podcast platform gaan verbeteren en ook abonnementen gaan faciliteren voor podcastmakers. Zo kun je laagdrempelig en zonder investering geld gaan verdienen met jouw podcast.

Dat klinkt mooi, maar er zijn ook een aantal voorwaarden waar je voor op moet passen. Op het moment dat je van 1 platform afhankelijk wordt, ben je ook kwetsbaar. Het platform kan eenzijdig voorwaarden aanpassen. Het is dan slikken of stikken: je hebt het platform nu eenmaal nodig om jouw publiek te bereiken.

Daarnaast is het de vraag of het gemak dat in dit geval het Apple platform jou biedt opweegt tegen de kosten die het in rekening brengt. Zo rekent Apple een fee van 30 procent + belastingen. Wanneer een luisteraar een jaar is geabonneerd op jouw podcast, zakt dit percentage naar 15 procent + belastingen. Opmerkelijk is ook de zin “Your other podcast revenue — including any ads — will stay 100% yours.”. Wanneer je dus zelf geld verdient door in jouw podcast een reclame te laten horen, dan wordt hier geen commissie op ingehouden. Het probleem is alleen: je het geen idee of dit over een aantal jaren nog steeds zo is.

Voor een Nederlandstalige podcast is het afzetgebied relatief beperkt. Het is dan ook de vraag in hoeverre de diensten van zo’n internationaal platform voor jou echt relevant zijn. Uiteindelijk is het voor een contentmaker belangrijk om het contact met het publiek zelf in de hand te houden. Net als ik doe via deze nieuwsbrief. Er zijn vervolgens genoeg tools die je kunt
gebruiken om abonnees te betrekken en te laten betalen voor een abonnement. Zoals in Nederland via Vriendenvandeshow en Petje.af, de Nederlandse versie van Patreon. Misschien is de drempel voor een abonnee iets hoger om aan te sluiten dan via een druk op de knop in de Apple Podcast app, maar je behoudt wel jouw onafhankelijkheid.

Lang verhaal kort: als een distributieplatform ook jouw klantcontact in handen wil krijgen, dan moet je oppassen. Het is altijd verstandig om deze gescheiden te houden. En waar mogelijk zelf de regie op jouw klantcontact en -gegevens te behouden.

Ook gelezen

• EU cities contemplate life with less Airbnb – Airbnb-packed hotspots don’t want things to continue as before.
• Twitter Catches Fake Amazon Workers Sharing Anti-Union Propaganda
• Boze maaltijdbezorgers in Israël zijn in conflict met Just Eat Takeaway om vakbondsvorming
• Europa komt als eerste ter wereld met regels voor kunstmatige intelligentie. ‘Dit wordt een feest voor juristen’
• Interne mail toont hoe Facebook veiligheidsproblemen wil ‘normaliseren’
• Apple wil mogelijk meer advertenties plaatsen in App Store
• Uber announces $250 million stimulus to bring back drivers
• How big tech got so big: Hundreds of acquisitions
• IT’ers vanuit Afrika inhuren voor klussen in Europa en de VS: ‘Dit is veel leuker en levert professionals uit Afrika meer op’

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Vorige week druk bezig geweest met twee presentaties en een eindstuk van een verkenning over de rol van de provincie in de platformeconomie. Voor deze editie weer een aantal mooie artikelen verzameld en daarnaast een aantal publicaties gedeeld waar ik bij betrokken was. Zo werd ik vorige week twee keer als expert aangehaald in artikelen in De Volkskrant over Amazon en Gorillas, mocht ik digitaal aanschuiven bij De Nieuws BV op NPO Radio1 en  NPO2 en publiceerde ZiPconomy een mooie blog over de ABU bijeenkomst waar ik vorige week over berichtte. Genoeg leesvoer voor deze week dus 😉 Mooie dag!

7 miljoen voor online expediteur Shypple, dat dit jaar 60 miljoen omzet wil maken – MT/Sprout

Veel berichtgeving en discussies gaan over platformen in de to-consumer sector, terwijl juist ook in de to-business markten platformen een grote impact hebben en kunnen hebben. Er zijn 3 kenmerken van markten waar platformen extra waarde kunnen toevoegen:

1. hoge mate van informatieasymmetrie;
2. complexe processen;
3. ingewikkelde regelgeving.

In de logistiek kun je over het algemeen alledrie de vakjes aanvinken. Een mooi voorbeeld van een b2b platform is Shypple: een online expediteursplatform. Klanten zijn niet meer afhankelijk van intransparante expediteurs en ingewikkelde processen, maar kunnen eenvoudig via het platform zelf boeken en monitoren.

Daarnaast biedt een platform en de data en schaal die het heeft de kans om de dienstverlening uit te breiden en daarmee de klant nog meer te ontzorgen. Uit het artikel van Sprout:

“We zijn nu een supply chain management-platform geworden. Naast het boeken van een vracht, helpen we bijvoorbeeld ook bij de financiering van een vracht. Zo kun je een vracht eerder betalen, om liquiditeitsproblemen te voorkomen.’ Daarnaast biedt Shypple klanten een ruimere inzicht in de data. ‘We analyseren bijvoorbeeld wat er precies in de containers zit, hoever de fabriek is met het productieproces en wanneer je je vracht kunt verwachten.”

Hiermee kunnen zij een veel beter verhaal verkopen dat traditionele niet-platform spelers. Dit zal zich ook doorvertalen in de loyaliteit van de klant, die je ook kunt omschrijven als lock-in. Wat in principe natuurlijk niet negatief hoeft te zijn. Een mooie casus van Nederlandse bodem.

YoungCapital schudt uitzendmarkt op met digitaal zelfbedieningsplatform

De laatste tijd komen er veel to-business uitzendplatformen bij: YoungCapital Direct. Deze week werd officieel bekend dat ook YoungCapital met een eigen uitzendplatform op de markt komt. Een interessante, maar ook gewaagde stap. De uitzender lanceerde enkele jaren geleden freelanceplatform YoungOnes en investeerde al enkele miljoenen in dit platform.

Met YoungOnes, dat overigens een aparte BV is die los staat van de bestaande organisatie en operatie, heeft YoungCapital dus al de nodige ervaring kunnen opdoen. Nu is het dus tijd voor een variant in een uitzendjasje.

Dit klinkt overigens eenvoudiger dan het in de praktijk zal zijn. YoungOnes is een losstaande organisatie en ook al maakt het gebruik van de legacy van YoungCapital: toch kan het volledig autonoom opereren. Wel de lusten van YoungCapital, maar niet de lasten zal ik maar zeggen. En hoewel het nu nog niet duidelijk is in hoeverre YC Direct is geïntegreerd is met de moederorganisatie: wanneer je de naam bekijkt dan doet het vermoeden dat dit wel het geval is. Dit is natuurlijk ook een heel logische stap: via het platform kunnen de lastminute klussen die je via een intercedent niet kunt invullen toch worden ingevuld. Het is alleen de vraag welke variabelen meewerken in de afweging om de intercedent te gebruiken of het platform. In het meest ideale geval wordt het platform integraal onderdeel van de uitzendorganisatie. Een omvangrijke stap dat een compleet andere benadering van werken van de gehele organisatie vraagt, maar als het lukt dat heb je natuurlijk goud in handen. Een andere uitzender die hier eerder mee is gestart is Randstad. Deze lanceerden enkele jaren geleden Randstad Go. Dit is meer een intern platform: intercedenten en werkenden hebben toegang tot het platform, dat onderdeel is van de Randstad App. De klant heeft nog steeds traditioneel contact met de uitzender. Een volgende stap zou kunnen zijn om het platform voor een bepaald type klant of klus ook voor de klant open te zetten. En daarmee de klant de keuze laten: veel zelf doen tegen lage kosten of laten ontzorgen door een intercedent en meer betalen.

Want wat sowieso interessant is voor de uitzendmarkt is wat dit met de tarieven doet. Want al klagen veel stakeholders over de commissies van platformen: de gemiddelde marge van een uitzender is hoger dan die van een platform. Ook YC Direct wil het voordeel van lagere transactiekosten door gebruik te maken van een platform doorzetten naar de klant:

“De platformkrachten zijn wel een stuk goedkoper. YoungCapital Direct rekent de opdrachtgever ongeveer €2,50 per gewerkt uur. Dat is volgens Bosveld twee à vijf euro minder dan bij een gewone uitzendopdracht.” Een strategie die uitzendplatform Maqqie ook hanteert: “Wij rekenen zeven procent van de kostprijs in plaats van de 15 tot 25 procent van uitzendbureaus of payrollers”. Een besparing voor de klant van minimaal 50% op de transactiekosten. Dat is fors.

YC Direct is een interessante casus om te volgen, zeker omdat YoungCapital bekend staat dat het niet veel heeft met heilige huisjes en erg datagedreven is. In een eigen persbericht geven zij ook aan dat “klanten hun eigen uurtarief kunnen bepalen”. Ik ben erg benieuwd hoe zij dit binnen het uitzendmodel hebben weten te realiseren.

Als laatst ben ook wel erg benieuwd wat voor impact dit heeft op de discussie met vakbonden: de kans is aanwezig dat de klant straks kan kiezen uit de logistiek uitzendkracht via YC Direct en de logistiek freelancer van YoungOnes. Beiden voor dezelfde klus, maar dan via een andere juridische constructie. Aan de andere kant is dit natuurlijk ook een ontzettend interessant experiment om te leren welk soort werkenden via welk platform wil werken en welk soort klant om welke redenen voor welk platform kiest. Ik hoop dat de bonden hier ook meer over willen leren en niet te snel zullen oordelen.

Al met al kan ik concluderen dat platformen een steeds grotere rol gaan spelen in de bemiddeling tussen vraag en aanbod in de arbeidsmarkt en de transactiekosten voor het wisselen van klus of opdracht de komende jaren alleen maar zullen dalen. Nog een extra reden om haast te maken met de hervorming van de arbeidsmarkt naar zekerheden en verplichtingen voor alle werkenden, ongedacht de vorm van contract.

Hoge Raad: Booking.com is een ‘reisagent’ en moet zich mogelijk aansluiten bij het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Reisbranche – Hoge raad

Is een platform een bemiddelaar? Veel platformen vinden van niet, maar de rechter is het daar niet altijd mee eens. In de zaak FNV > Helpling was de uitspraak bijvoorbeeld dat Helpling geen werkgever is, maar wel een bemiddelaar.

Ook bij Booking.com heeft de Hoge Raad geconcludeerd dat het platform een bemiddelaar is: “Het reserveringsplatform van Booking.com is erop gericht dat klanten met behulp van de faciliteiten van dat platform overeenkomsten aangaan met accommodatiehouders. Ook de administratieve verwerking van de boeking verloopt via de website van Booking.com. Verder is belangrijk dat Booking.com van de accommodatiehouder een beloning ontvangt als de klant via Booking.com heeft geboekt en gebruik heeft gemaakt van de accommodatie. Dit bedrijfsmodel brengt volgens de Hoge Raad mee dat Booking.com ‘bemiddelt’ bij het tot stand komen van overeenkomsten op het gebied van reizen en daarom ‘reisagent’ is in de zin van het besluit van de staatssecretaris.”

Amsterdam wil Airbnb aan banden, ’maar relatie verhuur en overlast ontbreekt’ | Binnenland | Telegraaf.nl

In veel discussies rondom platformen wordt veel gesproken vanuit emotie en aannames, dit ook omdat vaak kennis ontbreekt en er ook weinig onderzoeken en data beschikbaar zijn om wanneer de wil er is om iets op feiten gebaseerd te zeggen, dit ook te kunnen doen. Zo ook in het Airbnb debat. Dus heeft Airbnb SEO Onderzoek gevraagd het e.e.a. uit te zoeken. Natuurlijk moet je altijd voorzichtig zijn met onderzoeken die vanuit een belanghebbende zijn gefinancierd, maar SEO heeft een goede reputatie. Daarnaast is het ook altijd zaak om niet alleen een persbericht, maar het gehele onderzoek te lezen. Niet de meest makkelijke, maar wel de beste oplossing. Uit dit onderzoek:

“Particuliere vakantieverhuur in Amsterdam, bijvoorbeeld via Airbnb, leverde in 2019 een toegevoegde waarde op van 85 miljoen euro. Dat blijkt uit een onderzoek van SEO, dat op verzoek van Airbnb onderzoek deed naar de impact van vakantieverhuur op de stad. Terwijl de gemeente particuliere vakantieverhuur verder aan banden wil leggen, concluderen de onderzoekers juist dat een onderbouwing tussen overlast en vakantieverhuur ontbreekt.”

Harde conclusies. Maar wanneer je het rapport verder leest, zie je wel dat er enige nuance in die uitspraak zit. “Ondanks dat particuliere vakantieverhuur vaak geassocieerd wordt met overlast, is er slechts beperkt inzicht of en in welke mate particuliere vakantieverhuur een oorzaak is voor deze overlast in vergelijking met bijvoorbeeld bezoekers die in andere type accommodaties verblijven of bezoekers die niet in Amsterdam overnachten. Opvallend is dat in een recente studie door het statistisch bureau van de gemeente Amsterdam juist een positieve samenhang tussen het aantal Airbnb-advertenties en buurttevredenheid is gerapporteerd. Dit suggereert een complexe samenhang waar meer onderzoek naar nodig is.”

Het onderzoek kan daarmee enkele aannames ontkrachten, maar dat kan alleen wanneer de regels van de gemeente worden toegepast en het platform hier optimaal aan meewerkt. En we weten dat het best even heeft geduurd voordat dat het geval was. Daarnaast is het duidelijk dat we, ook na dit onderzoek, nog veel niet weten. Want al betaalt de Airbnb toerist bovengemiddeld, blijft deze langer in de stad, wordt meer uitgegeven dan gemiddeld, kan het leiden tot meer buurttevredenheid en draagt het niet bij aan het stijgen van de huizenprijzen: er zijn nog genoeg vragen onbeantwoord. En zoals iedere onderzoeker je na ieder onderzoek zal vertellen: ‘we need more research’. Maar goed dat het begin er is.

Just Eat Takeaway.com Q1 2021 trading update

Het leuke van het gegeven dat steeds meer platformen naar de beurs gaan, is dat er ook steeds meer informatie beschikbaar komt hoe het met de platformen gaat. Wat voor mij vooral interessant is, dat zijn de investor calls. Dit zijn online conference calls waar de grote investeerders de gelegenheid krijgen om hun vragen te stellen aan de board van het bedrijf. Het is interessant om te horen wat de vragen en zorgen zijn van investeerders en natuurlijk om de antwoorden van de board op deze vragen te horen. Deze calls zijn openbaar mee en terug te luisteren. Via deze link luister je de Q1 update van TakeAway.

In de media

Wil je wel de nieuwe Jeff Bezos zijn? De methode-Amazon ontmaskerd | De Volkskrant

Een groot artikel in de Volkskrant vorige week maandag over Amazon. Een mooi en compleet verhaal op de voorpagina en pagina’s 13, 14 en 15. Het artikel is via deze link in PDF te lezen.

De Nieuws BV gemist? Start met kijken op NPO Start

Vorige week maandag mocht ik ook direct online aanschuiven bij De Nieuws BV in een item over Amazon en vakbonden. Dit werd gelijktijdig op NPO Radio1 en  NPO2 uitgezonden.

Platformwerk en de bemiddeling van zzp’ers: de (tussen)stand van zaken – ZiPconomy

“Is platformwerk de bijl aan de worstel van ons arbeidsbestel en een bedreiging voor de uitzendsector en andere bemiddelaars? Of moet er gebalanceerder gekeken worden. In een ABU webinar gingen twee experts, Martijn Arets en advocaat Michiel Vergouwen uitvoerig in op dit onderwerp.” Een mooie blog over het ABU Webinar waar ik vorige week over berichtte.

Nu besteld, 10 minuten later in huis: klant koopt bij flitsbezorger Gorillas behalve boodschappen ook tijd | De Volkskrant

Nogmaals in De Volkskrant, deze keer een artikel over flitsbezorger Gorillas. Het artikel is hier als afbeelding terug te lezen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen weken ben ik druk bezig geweest met een nieuw onderzoek onder platformwerkers naar de portabiliteit van reputatie- en transactiedata naar een digitaal CV. Op dit moment loop een grote enquete waar de eerste 800 responses al zijn binnengekomen. De inzichten zal ik over een paar maanden hier delen. Afgelopen week ook een presentatie gegeven op een webinar van de ABU in een webinar studio, fijn om mijn kantoor in Utrecht weer even uit te mogen 😉 Voor deze editie weer de nodige artikelen verzameld, deel ik een artikel met eigen bijdrage uit de Telegraaf, een podcast interview en een reflectie op de houding van de FNV in het platform debat. Genoeg leesvoer dus. Fijne dag en week!

Deliveroo Share Price: what now after poor London debut? – UK Investor Magazine

Er is de laatste tijd veel geschreven over de mislukte beursgang van Deliveroo. Veel artikelen, zoals deze in het FD, gingen over de investeerders die hun geweten hebben laten spreken en het vanuit maatschappelijk oogpunt niet correct vonden in het platform te investeren.

Nu ben ik daar altijd kritisch op: ik geloof er weinig van dat het geweten van investeerders leidend is bij een dergelijke gebeurtenis. Alles heeft te maken met risico: het model van Deliveroo staat (steeds meer) onder druk en dat is simpelweg een risico voor een investering. Zeker voor een bedrijf met de zetel in Londen ipv San Francisco. Dit artikel gaat hier verder op in:

“In addition to the failure to bring several large funds on board, the dual-class share structure, regulatory uncertainty, general profitability concerns and a miscalculation by the bankers on the pricing in relation to wider demand in the market, it also looks like some hedge funds shorted the stock aggressively from day one. Also the dual-class structure, whereby founders could retain control via enhanced voting rights, particularly appears to have put investors off.”

Speelkwartier is voor crowdfundplatforms voorbij | Revue

Er is al jaren veel discussie over de verantwoordelijkheid van platformen als bemiddelaar tussen vraag en aanbod. Een van de uitdagingen hierbij is dat veel platformen opereren in niet of laag gereguleerde markten. Platformen zijn hier een nieuw soort bemiddelaar waar nieuwe wetgeving voor moet worden ‘ontwikkeld’. Één markt vormt een uitzondering: de markt van crowdfunding. Vooral lening crowdfunding platformen (ik schreef eerder twee boeken over crowdfunding) hebben al sinds het begin onder andere een AFM ontheffing nodig. De drempel is flink om deze markt te betreden, waar je in veel andere platform markten binnen een week aan de slag kunt.

Je zou dan zeggen dat binnen een dergelijke zwaar gereguleerde sector wetgeving snel op orde zou zijn en toezicht goed is georganiseerd. De praktijk lijkt weerbarstig. Het FD publiceerde vorige week de artikelen “weinig inzicht in risico en rendement” en “Crowdfundplatforms presenteren vaak mistige projecten“. Hieruit blijkt dat zelfs binnen een goed gereguleerde markt het nog steeds erg lastig is on regelgeving en handhaving goed in te richten. Ronald Kleverlaan gaat in zijn nieuwsbrief dieper in op deze ontwikkeling. En vergeet niet dat crowdfunding een jaar of 4 ‘voorloopt’ op ontwikkelingen in de kluseconomie.

Wat je hier van kunt leren? Dat het een flinke uitdaging is om wetgeving en handhaving goed in te richten en dat alle betrokken stakeholders samen moeten werken om dit goed te organiseren.

Aandeelhouders Funda maken zich zorgen over toekomst en stappen naar rechter | RTL Nieuws

Funda is het enige voorbeeld dat ik ken waar een sector proactief een eigen platform is gestart en daarmee het eigen bestaansrecht heeft geborgd. Echt een waanzinnige case. Deze case laat ook zien dat een dergelijk platform ook kwetsbaar is: veel innovatie en mogelijkheden tot innovatie heeft invloed op het bestaansrecht van de makelaar. Die ook de grootste aandeelhouder is.

In een paper dat ik samen met Koen Frenken schreef over platformcoöperaties schreven we daar dit over: “Meer in het algemeen blijft de vraag of, en zo ja, onder welke voorwaarden platformcoöperaties tot betere uitkomsten leiden voor betrokkenen en voor de samenleving als geheel. Zo zijn alle platformcoöperaties, op een enkele uitzondering na, ‘single stakeholder’ organisaties, waarbij men zich richt op de belangen van één groep (de aanbieders). Daarnaast zijn coöperaties niet per se heel open. Wanneer platformwerkers een gecentraliseerde coöperatie oprichten, zouden ze een prikkel kunnen hebben om nieuwkomers te weren om de concurrentie voor klussen te beperken. Tenslotte kan een platformcoop natuurlijk zelf ook uitgroeien tot een monopolist, met alle mogelijke nadelen van dien voor de consument.”

Funda kent 2 aandeelhouders: NVM en een STAK met daarin een aantal individuele makelaarskantoren. NVM heeft een duidelijk doel, maar met de groei van hetplatform, de groei van de waardering en de groei van de platform markt is er onrust ontstaan. Zo wil een deel van de certificaathouders na 20 jaar de aandelen verzilveren en is er volgens dit artikel ook onenigheid over de strategie. On Funda klaar te maken voor de toekomst zou er flink moeten worden geïnvesteerd:

“Volgens een groep certificaathouders is de toekomst van huizenwebsite Funda niet veilig onder de huidige eigenaren. De aandeelhouders stappen daarom naar de Ondernemingskamer om het ‘wanbeleid van de NVM aan de kaak te stellen en terug te draaien’.”

Deze casus geeft aan dat het ook bij initiatieven uit de sector belangrijk is om na te denken over een ‘exit’ plan voor deelnemers en om een goede balans te vinden tussen de belangen van de aandeelhouder (in dit geval NVM) en het lange termijn bestaansrecht van het platform.

Uber may stop letting drivers see destinations and name prices

“A year ago, Uber let its California drivers see ride destinations before picking up passengers and let them set pricing in an effort to prove that the drivers were truly independent contractors. It was part of the company’s strategy to block drivers from being reclassified as employees under AB5, California’s gig-work law.

Now, Uber is acknowledging that the move has hurt business and is considering axing its visible destinations and price-naming policies, The Chronicle has learned. The seesaw may disappoint drivers who appreciated that extra control over their work.

Too many drivers cherry-pick lucrative rides and decline other requests, making the service unreliable, the San Francisco company said on Monday. Uber no longer has to worry about proving that drivers are independent contractors, because Prop 22 — the November ballot measure that Uber and fellow gig companies spent $220 million to pass — enshrines their non-employee status.”

Vaak wordt duidelijkheid in regelgeving gezien als iets positiefs, in het geval van Uber in California lijkt deze vlieger niet op te gaan. Nu er duidelijkheid is in regelgeving (verre van perfecte regelgeving, maar dankzij een slimme lobby wel de regelgeving waar chauffeurs het mee moeten doen) wordt een stuk vrijheid van de chauffeurs afgenomen.

LinkedIn confirms it’s working on a Clubhouse rival, too – TechCrunch

In veel verweren van techbedrijven claimen zij dat hun innovatieve diensten de wereld een stukje beter maken. Dit artikel laat zien dat er van innovatie weinig sprake is, tenzij je een leuk idee kopiëren innovatief vindt. Intussen hebben alle grote platformen hun eigen ‘Clubhouse’ variant aangekondigd. En daarmee het idee ook gelijk de das om gedaan: het landschap raakt gefragmenteerd en de kans dat het uitsterft is groot. Tot zover de mythe van het innovatieve karakter van Silicon Valley 😉

Webinar

Webinar Platformwerk – ABU

Afgelopen week mocht ik in een webinar van de ABU (Algemene Bond Uitzendondernemingen) een update geven over platformwerk, en dan in het bijzonder over platformwerk in relatie tot de uitzendbranche. Altijd leuk om dieper in een sector te duiken en na te denken over de impact van platformen op deze sector. Via de link op de pagina is het gehele webinar, inclusief mijn bijdrage, terug te zien.

Na mijn bijdrage ging advocaat Michiel Vergouwen in op het juridische verhaal rondom platformwerk. Michiel doet veel zaken voor de FNV (o.a. de Deliveroo zaak) en is zo ook betrokken bij de zaak FNV tegen Temper. Veel zaken passeerden de revue en er werd ook uitgebreid ingegaan om de zaak tegen Temper. Volgens Michiel kan Temper de zaak niet winnen, al is dat natuurlijk een uitspraak die je kunt verwachten van de advocaat van de FNV. Wat dat betreft was een meer onafhankelijke duiding ook op zijn plaats geweest. Wat mij vooral opviel is de strategie om angst te creëren (ik kan daar bij deze uitspraak echt niets anders van maken) rondom alles dat te maken heeft met ZZP bemiddeling. Op zich een slimme zet: de wetgeving is onduidelijk, handhaving ontbreekt, dus het creëren van angst en onduidelijkheid is een prima manier om een bepaalde ontwikkeling de kiem te smoren. Platformen (in de meest brede zin van het woord) verlagen de drempels voor flexibel werk, wat als gevolg heeft dat het aantal zelfstandigen (toch nog steeds het statuut dat voor velen de meeste flexibiliteit en autonomie biedt) groeit. Door mensen af te schrikken platformen te starten, beperk je die groei. Als dat het doel van FNV is: missie dik geslaagd.

Het probleem hier is, en dat zag ik ook bij de zaak van FNV tegen Helpling in 2018, dat er veel onjuiste informatie in het debat wordt toegevoegd en er niet tot nauwelijks wordt gekeken naar degene waar het over gaat: de werkende zelf. Daarnaast is defensief ipv constructief per definitie een zwaktebod.

Ik heb mij de afgelopen tijd verdiept in de uitzendsector. Een corona jaar doet rare dingen met een mens 😉 Dit deed ik o.a. voor een onderzoek naar de verschillen tussen uitzend- en freelanceplatformen. Het verweer vanuit FNV is dat freelancers die via freelanceplatformen werken geen pensioen opbouwen en geen zekerheden hebben. Wat niet wordt gezegd is dat uitzendkrachten die via vergelijkbare platformen met een uitzendconstructie werken dat ook niet of nauwelijks doen. Deze werkende blijven in de ‘A fase’ zitten, de contracten zijn nagenoeg altijd met uitzendbeding en in de uitzend-cao ga je pas pensioen opbouwen op het moment dat je 26 weken voor
een zelfde werkgever werkt. Gezien de relatieve korte tijd dat werkenden aan een platform zijn verbonden en de lage drempel om via verschillende platformen (en dus werkgevers) te werken, is het de vraag welk deel van de platformwerkers daadwerkelijk pensioen op zal bouwen. Natuurlijk zijn er verschillen en natuurlijk zijn er bij freelanceplatformen activiteiten waar je iets van kunt vinden. Zo hanteren enkele platformen een boete wanneer je niet op komt dagen en geen vervanging regelt: dat mag wat mij betreft verboden worden. Daarnaast zitten er verschillen in tarieven en is er concurrentie op voorwaarden: dat is iets dat je niet moet willen. Maar in plaats van te kijken hoe je naar een ‘best of both worlds’ oplossing voor werkenden en samenleving toe kunt werken (desnoods in een uitzendconstructie), regeert nog steeds de angst voor verandering. En drijf je partijen uit elkaar in plaats van naar elkaar toe. Met een dergelijke houding is een constructief debat uitgesloten. En dat is echt een gemiste kans. Daarmee sus je je gemoedsrust op korte termijn (vakje ingekleurd, zaak gesloten), maar ontloop je verantwoordelijkheid op de lange termijn.

Ik ben een ongelofelijke optimist, maar dit inzicht draagt niet bij aan het vertrouwen dat het arbeidsmarktdebat de komende jaren de goede kant op zal gaan. Ik zal de komende tijd op een rij zetten wat de exacte verschillen (positief en negatief) zijn tussen de voorwaarden voor uitzend- en freelanceplatformen voor dagklussen om zo dit debat te voeden met feiten in plaats van selectief geframede stukjes informatie. En hoop daarmee het debat voor iedereen wat verder te helpen.

Ook gelezen

• Google, Facebook, Amazon, Apple and Microsoft. Call Them Tech Frenemies for Life. – How the tech giants are both cooperating while competing in hardware, software and technology services
• Facebook does not plan to notify half-billion users affected by data leak
• Registratieplicht vakantieverhuur Amsterdam gaat in
• China legt webwinkel Alibaba recordboete van meer dan 2 miljard euro op
• Pandemic recovery will take more than soaring growth – to fuel a more equitable economy, countries need to measure the well-being of people, too.
• China legt webwinkel Alibaba recordboete van meer dan 2 miljard euro op

In de media

Verdienmodel bij online platforms wankelt door strijd met tegenstanders | Financieel | Telegraaf.nl

Protest tegen de platformeconomie is er al jaren, maar steeds vaker boeken tegenstanders overwinningen in de rechtszaal. De uitspraken dwingen platformbedrijven om anders met hun mensen om te gaan, en zetten vraagtekens bij de toekomst van het verdienmodel van spelers als Uber en Deliveroo. „Wegkijken gaat niet meer.” Artikel is ook (op de laatste alinea na) terug te lezen in deze PDF.

Aflevering 5: In gesprek met Martijn Arets, internationaal platform expert – Tulpenfonds | Podcast on Spotify

“Maudie Derks gaat in gesprek met Martijn Arets, expert op het gebied van de online platformeconomie. In deze aflevering staat de online platformeconomie dan ook centraal. Ook de verkiezingsuitslag wordt besproken, wat gaat er gebeuren met de arbeidsmarkt?”

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week veel tijd besteed aan de voorbereidingen voor een nieuw onderzoek. Samen met Jeroen Meijerink van de Universiteit Twente ga ik onderzoek doen naar onder welke voorwaarde platformwerkers interesse hebben in het meenemen van hun reputatie- en transactiedata in de vorm van een digitaal CV. Dit alles is onderdeel van een nieuw project dat ik ben gestart waarbij ik in 2021 met 6 klusplatformen zal toewerken naar een afsprakenstelsel voor de export van reputatie- en transactiedata naar een digitaal CV. Onderdeel van dit project zijn verschillende onderzoeken naar platformwerkers en naar het effect van geïmporteerde ratings op het vertrouwen van opdrachtgevers. Binnenkort meer, maar bij deze dus alvast een tipje van de sluier opgelicht. Ook deze week weer de nodige stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Besteld en 10 minuten later in huis: startups willen supermarktbranche opschudden | NOS

Afgelopen week was er veel aandacht voor de onverwachte explosie van startups in het domein van super snel boodschappen bezorgen. FD, Trouw en ook NOS (die laatste inclusief bijdrage van ondergetekende) namen de moeite om over dit fenomeen te berichten. De belofte van deze startups is dat de hoognodige pot pindakaas binnen tien minuten aan de deur wordt bezorgd. Investeerders zien hier wel brood in, zo kreeg het Duitse Gorillas deze week een investering van 240 miljoen euro. In december kreeg het bedrijf ook al 37 miljoen van investeerders.

In dienst

Opvallend is dat deze platformen hun koeriers in dienst nemen. Zo moet je om te mogen rijden voor Gorillas minimaal 20 uur per week beschikbaar zijn. Het is natuurlijk de vraag of dit een constructie is die blijft. Deliveroo nam immers ook oorspronkelijk de riders in dienst en op de website van Gorillas stond de eerste keer dat ik keek bij de FAQ dat er nog geen optie is om als freelancer te kunnen rijden. Toen ik net keek kon ik de tekst niet meer vinden. Verkeerd gekeken of…

Op zich kan het natuurlijk prima dat de koeriers ook in een later stadium gewoon in dienst blijven. Een platform als Gorillas is een stuk eenvoudiger dan bijvoorbeeld maaltijdbezorging: je hebt minder onzekerheden in het proces. Zo heeft Gorillas eigen lokale ‘hubs’ waar de goederen zijn opgeslagen, waar Deliveroo en anderen afhankelijk zijn van de timing van de restaurants. Dit maakt het bezorg proces ook veel voorspelbaarder, waardoor er mogelijk minder noodzaak is om met allerlei ingewikkelde in demand constructies te gaan werken.

Kan het uit?

Een belangrijke vraag die altijd terecht wordt gesteld wanneer investeerders miljoenen tegen een muur aangooien in de hoop dat er iets blijft plakken is: kan het model uit op het moment dat de bezorging niet meer wordt gesubsidieerd door geld van investeerders. Wat een model als deze sterk maakt is dat het niet alleen om bezorging, maar ook om de verkoop van producten gaat. Met een beperkt assortiment en gebruik makend van lokale hubs in wijken (met 10 minuten bezorgtijd moet je denken in postcodegebieden, niet in steden) leer je snel wat er in een wijk populair is en kun je de kracht van het eigen merk ook gebruiken om eigen huismerken te maken en de marge te vergroten. Daarnaast kan het model worden uitgebreid met andere soorten logistieke dienstverlening.

Waar gaat het heen?

Om zicht te krijgen waar dit soort ontwikkelingen heen gaan is het altijd interessant om te kijken hoe vergelijkbare startups op andere continenten het doen. In de VS heb je bijvoorbeeld GoPuff. In een artikel op CNBC wordt daar het volgende over gezegd: “GoPuff, based in Philadelphia, was launched in 2013 by two college students at Drexel University. The company aims to take on traditional convenience stores by offering a range of household essentials like over-the-counter medicines and cleaning supplies to snack foods and alcohol.” Je ziet dus dat het aanbod van te bezorgen goederen kan worden uitgebreid in verschillende categorieën. GoPuff heeft overigens net een investering van 1,15 miljard dollar binnengehaald en wordt momenteel gewaardeerd op 8,9 miljard dollar. Een van de investeerders is Softbank, het investeringsvehikel dat we nog kennen van onder andere Uber en WeWork. In dit artikel lees je meer over het bedrijf, onder andere over de doelgroep die het aanspreekt: “The average goPuff shopper is in their mid to late 20’s, but has expanded from targeting only students to including busy, career-focused individuals and parents.” En dat het naast een vaste prijs per bezorging ook met een abonnementsmodel werkt: “Frequent goPuff shoppers can opt to purchase a membership to become part of the “Fam.” The membership costs $5.95 per month and includes free delivery on every order.” Verder heft dit bedrijf ook de bezorgers gewoon in dienst. Van GoPuff lees ik dat zij de goederen in ongeveer 30 minuten bezorgen. Dat lijkt mij een een reëlere belofte. De tien minuten van Gorillas en anderen is bizar weinig en het is de vraag of de investering om dit te kunnen garanderen de juiste is.

Waar dit in Nederland uiteindelijk geen gaat, dat is de vraag. In de VS concurreren dit soort platformen vooral met “stores with strong “convenience” offerings” zoals de 7/11. In Nederland hebben we dit soort winkels een stuk minder. Daarnaast concurreren zij in de VS met bestaande bezorg apps: “GoPuff isn’t the only company working to expand the scope of products that consumers can get delivered to their doorstep within an hour or on the same day. Amazon’s 2-hour Fresh service, as well as DoorDash, Uber Eats, Postmates and Instacart, have added categories like groceries, personal care items and household goods.” Ook hier zijn we in Nederland een stuk minder ver mee. Wat natuurlijk niets zegt waar het heen zou kunnen gaan. Al met al zou je kunnen zeggen dat dit soort platformen weer een extra speler in de markt vormen die zich richt op online, boodschappen, gemak en snelheid. En daarmee wordt het landschap nog diverser en moeten de bestaande spelers nog harder aan de bak om waarde voor hun klanten te creëren.

Rabobank met financieringsproduct verkooppartners bol.com – Emerce

Het uitdagende van een platform is dat je minimaal twee klanten hebt: de aanbieders en de klanten. Demand and supply. Beiden moet je tevreden houden en dat is lang niet altijd even makkelijk. Het platform model is dan ook behoorlijk ingewikkeld om succesvol te maken.

Bol is duidelijk op zoek naar hoe het de aanbieders van toegevoegde waarde kan zijn. In dit stuk: “Rabobank brengt voor ondernemers op bol.com Flexibele Financiering uit, een razendsnel verstrekte lening voor een bedrag tussen de 5.000 en 250.000 euro. <….> Via de API’s van bol.com kijkt Rabobank naar de omzet van afgelopen twaalf maanden en de PSD2-transacties. Op grond daarvan doet de bank aan bol.com-ondernemer een leningsvoorstel. Als deze het indicatieve voorstel accepteert, volgt de dag erna nog videotelefonisch contact en staat vier dagen later het geld op de rekening.” Slim.

Deliveroo IPO: Will Shu, Amazon, Index Ventures stand to get rich

Deliveroo gaat binnenkort naar de beurs. Uit dit stuk wordt duidelijk dat de aandelen die Will Shu, de oprichter van Deliveroo, dan een half miljard pond waard zullen zijn. Er zijn jaren dat ik het niet verdien. In het licht van de grote winsten van de aandeelhouders is het bericht “Deliveroo to offer £16m ‘thank you fund’ for riders” dat enkele weken geleden verscheen niet heel veel waard: die 16 miljoen is een fooi. Je zou het woord ’thank’ van ’thank you fund’ dan ook prima kunnen vervangen voor een woord van vier letters dat begint met een F. Maar dat is mijn mening.

Enfin. Ook Amazon komt in deze blog als grote winnaar uit de bus: het zou 1 miljard pond aan de beursgang kunnen verdienen. Ik denk alleen niet dat het Amazon hier om het geld gaat. Amazon heeft vooral een uitdaging in de last mile delivery en kan daar Deliveroo en de ervaring van het bedrijf heel goed bij gebruiken.

Intussen hebben enkele investeerders aangegeven niet te willen investeren bij de beursgang van Deliveroo: zij maken zich zorgen over hoe het bedrijf met de koeriers om gaat. Dat is natuurlijk heel sympathiek, maar met de rechtszaken in de UK (Deliveroo is van origine een Engels platform) rondom Uber is de onzekerheid van de status van de koeriers natuurlijk ook een enorm risico voor investeerders. Ik geloof graag dat de investeerders een sociaal hart hebben, maar vermoed toch dat ze zich hier iets roomser dan de paus positioneren.

Helft van online aankopen wordt via marktplaatsen gedaan | NU.nl

“Meer dan de helft (54 procent) van de online aankopen van producten in Nederland wordt via marktplaatsen gedaan. Dat blijkt donderdag uit onderzoek van Multiscope en de Hogeschool van Amsterdam.”

Dat is flink. Er zit wel een kleine adder onder het gras. De onderzoekers differentiëren in ’traditioneel’ e-commerce bedrijf vs online marktplaats. Coolblue vs Bol/Amazon. Het overgrote deel van de marktplaatsen is ook e-commerce bedrijf. Een (groeiend) deel van de omzet komt uit het marketplace/platform deel, maar een substantieel deel van de omzet komt uit het verkopen van spullen uit eigen magazijn. Het ziet er niet naar uit dat daar in dit onderzoek rekening mee is gehouden. En dan is het misschien juist dat ‘van alle online aankopen van nieuwe producten al 54% via online marktplaatsen gedaan wordt’ (beter: websites die een online marktplaats component bevatten), maar dan mag de vermelding dat ‘van alle online omzet maximaal 30% via het marketplace model wordt gegenereerd’ niet ontbreken. Alsnog een flink percentage, maar wel een belangrijke en relevante nuance.

Wat mij overigens verbaasde is dat het onderzoek, waar de HvA (een met publiek geld gefinancierd instituut) aan heeft meegewerkt, achter een hele dikke paywall (1.295,- per exemplaar) is gestopt. Er lijkt geen open access variant beschikbaar te zijn. Gemiste kans. Ik ben van mening dat met publiek geld gefinancierde onderzoeken altijd ook voor het publiek leesbaar zouden moeten zijn.

How Franchising Paved the Way for the Gig Economy | KQED

Ik heb vaker nagedacht over hoe platformwerk in veel gevallen gelijkenissen heeft met franchising. Ik heb nog weinig hierover terug gelezen in de literatuur en wil daarom deze blog delen die ik vorige week tegenkwam:

“Franchising helped set a legal precedent for the kind of control gig companies customarily exercise over their workers.

With the development of apps, gig companies have gone a step further than the franchise model. Instead of requiring franchisees to buy into the brand to run their own business, gig workers sign up on their platforms to do piecemeal gigs. This “platform argument” has been key to how many gig companies justify their employment practices to regulators.

Gig company executives and their legal teams consistently argue they are not running taxi or delivery businesses, but instead tech companies that have created platforms to connect consumers to independent service providers. Under this platform argument, Uber drivers, Instacart grocery shoppers or DoorDash deliverers are not employees, but rather entrepreneurs running their own businesses.

This argument has been very successful, largely because of the way the U.S. now enforces antitrust law, says University of Utah economist Marshall Steinbaum.

“The business model of gig companies is dependent on the weakening of antitrust,” says Stein
baum, who published a paper on the issue.”

Het paper staat dan ook bij deze op mijn leeslijst. (en die is helaas nog wat lang….)

In de media

Populariteit maaltijdbezorging zorgt voor opkomst ‘spookkeukens’ | Horecava

“Spookkeukens in opmars door stijging populariteit van maaltijdbezorging. Restaurants waar je wel eten kunt bestellen maar ze niet kunt bezoeken.”

Besteld en 10 minuten later in huis: startups willen supermarktbranche opschudden | NOS

De nieuwe bedrijven halen momenteel honderden miljoenen op met hun snelheidsbelofte. Maar hoe kan je zo’n snelle bezorging – van borrelnootjes tot deodorant – garanderen?

Ook gelezen

• Amazon keeps trying to troll US Congress members in perplexing new PR strategy
• Governance challenges of mobility platforms: the case of Merwede, Utrecht
• China Considers Creating State-Backed Company to Oversee Tech Data
• Baantje naast bijstand opstap naar zelfstandigheid (ben ik natuurlijk benieuwd onder welke voorwaarden platformwerk een opstap kan zijn of worden)
• Ferris en 79 anderen rijden rond voor Thuisbezorgd in Arnhem: ‘Tien keer beter dan de Appie’

Eigen publicaties

Uber erkent chauffeurs in de UK als ‘worker’. Is dit goed of slecht nieuws? – ZiPconomy

Het stuk dat ik vorige week voor mijn nieuwsbrief schreef is intussen ook als blog op ZiPconomy terug te lezen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Vorige week was er groot nieuws van Uber in de UK. Het bedrijf maakte een ommezwaai door de taxi chauffeurs die via het platform te erkennen als ‘worker’. Is dit goed nieuws? Of zit er een addertje onder het gras? Voor deze editie maakte ik een uitgebreide analyse. Veel leesplezier en een mooie week!

Een van de meest prangende discussies rondom platformwerk, en eigenlijk in heel arbeidsland, is die van de status van de werkende. Is deze werknemer (via welke waanzinnige of schimmige constructie dan ook) of niet. De uitdaging in deze discussie is dat het constant over ‘trade-offs’ gaat. Flexibiliteit of zekerheid. Autonomie of gezag. Het is vaak of-of, bijna nooit en-en. Het een beweegt niet richting het ander: er is geen beweging in te krijgen. Het lijkt de polder wel 😉

De discussie rondom Uber zit in eenzelfde vacuüm gevangen. Uber wil dat de chauffeurs flexibel en dus freelancer zijn, waarbij het goed om te weten is dat het overgrote deel van de taximarkt voor Uber ook al uit freelancers bestond en Uber ook met fleetpartners (onderaannemers) werkt. De vakbonden willen dat zij in dienst van het bedrijf treden: een nobele strijd waarbij de kans reëel is dat mocht dat gebeuren de omstandigheden niet al te best zullen zijn. Het blijft een kwetsbare markt en je kunt het de vakbond niet kwalijk nemen dat het, misschien tegen beter weten in, strijd voor een eerlijke arbeidsmarkt. Bij gebrek aan leiderschap en daadkracht bij overheid moet iemand het doen zal ik maar zeggen.

Uber is wereldwijd in menig rechtszaak rondom de status van de chauffeurs verwikkeld. Het bedrijf weet dat het uiteindelijk meer zekerheden zal moeten bieden aan de chauffeurs, maar probeert het werkgeverschap te vermijden. Dat is de reden dat het bedrijf, samen met enkele andere platformen, in California via een 200 miljoen dollar kostende ‘proposition 22’ lobby in 2020 een eigen categorie heeft weten te creëren. Een freelancer plus of een werknemer min, het is maar net wie je het vraagt. Deze zogenaamde ‘proposition 22’ vormt een blauwdruk dat het bedrijf gebruikt om in onder andere Canada als Europa te lobbyen voor andere regelgeving.

Een van de meest opzienbarende uitspraken is de zaak waar enkele weken geleden de rechter in de UK bepaalde dat een bepaalde groep chauffeurs die in 2016 via het platform geen freelancer, maar ‘worker’ zijn. Worker is een tussencategorie in de UK: een soort ‘werknemer light’ (of: ‘freelancer plus’). Uber is het in eerste instantie niet met de uitspraak eens en reageerde als volgt: “We respect the Court’s decision which focussed on a small number of drivers who used the Uber app in 2016. Since then we have made some significant changes to our business, guided by drivers every step of the way. These include giving even more control over how they earn and providing new protections like free insurance in case of sickness or injury. Vorige week verraste Uber vriend en vijand met een opiniestuk waarin Uber CEO Dara Khosrowshahi aankondigde vanaf dat moment de 70.000 chauffeurs die via het platform in de UK rijden als ‘worker’ te gaan behandelen. Khosrowshahi geeft aan dat de uitspraak enkele weken het bedrijf duidelijkheid had gegeven wat wél kan en dit de aanleiding is geweest voor deze stap. Deze stap houdt praktisch in dat chauffeurs in de UK, de tweede grote markt van Uber, recht hebben op tenminste het minimumloon, 12,07% vakantiegeld en een bijdrage voor pensioen. Dit komt bovenop de in 2018 ingevoerde ‘free insurance to cover sickness, injury and maternity and paternity payments’. Zekerheden die chauffeurs nu krijgen, zonder dat het effect heeft op de flexibiliteit die bij het rijden via de app komt kijken.

De reacties op de stap van Uber zijn wisselend en er is veel wantrouwen. Niet heel verrassend gezien de historie van het bedrijf. En hoewel de stap eentje in de goede richting is, zijn er nog veel vragen. En juist deze vragen laten zien dat flexibiliteit (zeker in combinatie met betaling per rit en inbreng van eigen bedrijfsmiddelen) en zekerheid nog steeds lastig zijn te combineren. Dit komt het duidelijkst naar voren in het vraagstuk rondom het minimumloon. In de UK is dit volgens Uber momenteel 8,91 pond per uur en volgens de cijfers van Uber verdient een chauffeur in Londen gemiddeld 17 pond per uur. Voor de duidelijkheid: het aangekondigde minimumloon is een ondergrens: chauffeurs kunnen altijd meer verdienen.

Hoe bereken je het minimumloon?

Hoe bepaal je een minimumloon wanneer een chauffeur per rit wordt betaald? The devil is ook hier in the details. De tijd die door Uber wordt meegenomen in de berekening van het minimumloon is die van het accepteren van een rit tot het moment dat de klant de taxi weer heeft verlaten. De wachttijd is voor rekening en risico van de chauffeur. Dat maakt een flink verschil: in dit onderzoek (figuur 3) komt naar voren dat een chauffeur gemiddeld 30 procent van de tijd wacht op een ritje. Dit is wat de rechter bij punt 136 hier over zegt:

“If the reality is that Uber’s market share in London is such that its drivers are, in practical terms, unable to hold themselves out as available to any other PHV operator, then, as a matter of fact, [when they have the Uber app switched on] they are working at [Uber London’s] disposal as part of the pool of drivers it requires to be available within the territory at any one time. … if, however, it is genuinely the case that drivers are able to also hold themselves out as at the disposal of other PHV operators when waiting for a trip, the same analysis would not apply.”

Waar het op neerkomt is dat op het moment dat een chauffeur in ingelogd dat deze vrij is om tegelijkertijd voor andere aanbieders ritjes te accepteren en vrij om ritjes van Uber te weigeren. Voor veel chauffeurs is Uber niet de enige ‘bemiddelaar’ die zij gebruiken om ritjes te verkrijgen. Uit een onderzoek van Ipsos (in opdracht van Uber) uit 2018 blijkt dat 37 procent van de respondenten aangeeft “ook te rijden met andere taxibedrijven naast het aanbieden van hun diensten via de Uber app”. Ook een rapport uit 2019 van de Gemeente Amsterdam geeft aan dat “de meeste chauffeurs meerdere applicaties gebruiken. Ook bestelt gemiddeld 26% van hun klanten de taxi op een andere manier vooraf”. Je kunt dus zeggen dan op het moment dat een chauffeur ritjes kan weigeren en ook na het inloggen bij Uber ritjes voor anderen kan accepteren en uitvoeren het vreemd zijn als de chauffeur dan ook nog van Uber krijgt doorbetaald. Wat in het voordeel van Uber zou spreken. Aan de andere kant is het ook vreemd dat het volledige risico bij de chauffeur komt te liggen en kan het gegeven dat zij ook voor anderen rijden ook komen vanuit de noodzaak dat er te weinig ritjes bij Uber te verkrijgen zijn. De vraag is dus: is de flexibiliteit een keuze of noodzaak? Dat zal per geval verschillen. Het probleemvan de redenatie van Uber is dat het volledige risico van wachttijd en geen ritjes bij de chauffeur blijft liggen, terwijl Uber controle heeft op hoeveel chauffeurs actief kunnen zijn op het platform. Ik zou ervoor pleiten dat Uber meer verantwoordelijkheid neemt in het reduceren van risico voor de individuele chauffeur (en daarbij dus ook zelf de pijn voelt wanneer er te weinig ritjes zijn), wetend dat dit ten koste gaat van een deel van de flexibiliteit voor die chauffeur.

Wat ook van invloed is op dit minimumloon is de manier waarop Uber de kosten meeneemt van het gebruik van de auto, brandstof, verzekering en afschrijving van de investering voor het mogen opereren als taxichauffeur. Ik heb begrepen dat daarvoor de HRMC (Her Majesty’s Revenue and Customs) systematiek wordt gebruikt, wat als ik het goed interpreteer neerkomt op 52 eurocent vergoeding per gereden kilometer. Wat chauffeurs aan zal moedigen om veel te rijden om de vaste kosten over veel kilometers te kunnen verdelen.

Conclusie

De vraag is nu: is de stap van Uber in de UK er eentje in de goede richting? Uit dit stuk komt naar voren dat er geen eenduidig antwoord is te geven. Het is goed dat Uber in de UK water bij de wijn doet, maar de uitwerking laat ook zien dat zekerheid en flexibiliteit nog steeds op gespannen voet staan. En ook de vraag mag worden gesteld of de (gewenste) flexibiliteit een keuze of noodzaak is. Waarbij het altijd belangrijk is om te kijken wat de ‘standaard’ in de markt is.

Kijkend naar het grote plaatje valt de keuze van Uber om in de UK voor de ‘worker’ categorie te kiezen (ik zeg bewust kiezen, omdat de uitspraak van de rechter voor op selecte groep chauffeurs van toepassing was) binnen de lijn die het bedrijf alweer even geleden heeft ingezet. Dat Khosrowshahi in zijn opiniestuk de meeste regelgeving rondom arbeid nog steeds ‘outdated’ noemt laat zien dat de strijd voorlopig nog niet is gestreden. Extra cru is het voor de chauffeurs die de rechtszaak in de UK hadden aangespannen. In een poging op te komen voor de rechten van de chauffeurs hebben zij Uber een aanleiding aangereikt een in hun ogen halve verantwoordelijkheid te nemen. Waar zij naar mijn mening ook te weinig zicht hebben gehad op de trade-off flexibiliteit versus zekerheid. Niet dat hen iets kwalijk is te nemen: ook zij strijden voor betere rechten voor hun collega chauffeurs. En de impact voor het debat in Nederland? Ik verwacht dat deze casus hier weinig impact op zal hebben. De ‘worker’ categorie is een unieke categorie in de UK en in Nederland verwacht ik niet dat er snel een derde smaak bij zal komen. Voorlopig zal hier het debat over de contractvorm dus nog wel even doorgaan en zal flexibiliteit versus zekerheid nog wel even een ‘trade-off’ blijven. Maar ik laat mij graag verrassen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week druk geweest met de laatste fase van mijn onderzoek naar portabiliteit van reputatiedata en verschillende online presentaties. Ook staan er twee nieuwe onderzoeken in de steigers, maar daarover later meer. In deze editie veel aandacht voor het onderwerp transparantie in de platformeconomie. Een onderwerp waar naar mijn mening niet genoeg over kan worden geschreven. Want hoewel platformtechnologie informatie asymmetrie oplost, creëren veel platformen juist ook weer informatie asymmetrie richting gebruikers. En dat is geen goede zaak. Gelukkig dat er veel initiatieven zijn om  aan de slag mee te gaan.

Veel leesplezier weer en fijne week!

ACM ziet risico’s van betaald ranken voor consumenten en concurrentie | ACM.nl

Deze week werd bekend dat bij Thuisbezorgd afgelopen jaar meer restaurants extra geld hebben betaald om hoger in bezorgapp te komen. Een strategie die door meer platformen wordt toegepast. En een strategie om vraagtekens bij te zetten. Vaak heeft de consument geen idee dat dit ook impact heeft op de ranking: zij gaan ervan uit dat alleen echt relevante variabelen worden meegenomen bij het opzetten van de ranking na een zoekactie. Radar had hier in 2019 een prachtig item over, check vooral het stuk waar de woordvoerder wordt geconfronteerd met deze praktijken en de vraag wat nu de meest relevante zoekresultaten zijn.

Ook de Autoriteit Consument & Markt (ACM) stelt nu na onderzoek vast dat er risico’s zijn verbonden aan betaald ranken voor zowel de concurrentie als de consument.

“Als er veel aanbieders ‘betaald’ hoog in de ranking staan, kan dat leiden tot minder goede aanbiedingen voor consumenten. Ten eerste kunnen aanbieders de extra commissie doorberekenen in de prijs. Ten tweede kunnen betalingen voor een betere positie ten koste gaan van concurrentie op prijs en kwaliteit. Het is nu immers mogelijk om met een extra betaling hoger in de ranking te komen in plaats van met het doen van een beter aanbod. Tot slot, de aanbieders die door de betaling een hogere plek innemen in de zoekresultaten, zijn mogelijk minder relevant voor de consument dan de andere aanbieders. Platforms sorteren normaal gesproken de aanbieders vooral op relevantie voor de consument, zoals reviewscores en herhaalaankopen. Maar door betaald ranken houdt het platform bij het sorteren ook rekening met zijn eigen beloning. <…> De ACM doet vervolgonderzoek naar de rol van transparantie bij betaald ranken.”

Goed dat de ACM hier aandacht aan besteedt. Sowieso is de ACM goed bezig wanneer het gaat om de platformeconomie. Transparantie is ontzettend belangrijk voor een eerlijke platformeconomie. Het is dan wel van belang dat ook goed wordt nagedacht over hoe controle en handhaving wordt ingericht. Op een manier dat het voor iedereen ook werkbaar is.

Dutch court rulings break new ground on gig worker data rights | Financial Times

Nog een bericht over transparantie in de platformeconomie: “Amsterdam court orders more algorithmic transparency at Ola but rejects claims of absence of human oversight at Uber <…> An Amsterdam court has ordered Ola to be more transparent about the data it uses as the basis for decisions on suspensions and wage penalties, in a ruling that breaks new ground on the rights of workers subject to algorithmic management.”.

En ook: “In the case against Ola Cabs, the Amsterdam District Court found that the car-booking app had used an entirely automated system to make deductions from one driver’s earnings — a finding that attracts greater legal protection. Anton Ekker, the lawyer representing the drivers, said that to his knowledge, it was the first time a court had found that workers were subject to automated decision-making as defined in Article 22 of the EU’s General Data Protection Regulation — thus giving them the right to demand human intervention, express their point of view and appeal against the decision.”

Bij Ola sprak de rechter uit dat er sprake was van volledig automatische besluitvormingsprocessen, bij Uber was dit volgens de rechter niet het geval. Een interessante casus wanneer het gaat over algoritmisch management en de weerbaarheid van hen waar dit over gaat. Niet alleen bij platformen, maar bij arbeid in de meest brede zin van het woord. Omdat algoritmisch management (en geautomatiseerde surveillance management) niet alleen bij platformen, maar in steeds meer werkomgevingen voorkomt en voor zal gaan komen. Zeker nu we ook steeds meer online werken en zullen blijven werken.

Deze zaak laat ook weer zien dat gebruikers van platformen recht hebben op informatie over de processen die voor hun van toepassing zijn. Dit is ontzettend belangrijk, want intransparantie in deze beslissing systemen zorgt voor minder vrijheid van de werkende en extra macht vanuit het platform. En dat is iets wat we niet zouden moeten willen.

Amazon Mechanical Turk Workers Launch Effort To Push Back Against Exploitative Labor Practices Through Turkopticon Platform

Transparantie in de platformeconomie deel 3: Turkopticon. Ik was Turkopticon al even uit het oog verloren, totdat ze afgelopen week weer eens in mijn Twitter timeline voorbij kwamen. Turkopticon is een community en een stuk technologie dat is ontwikkelt om platformwerkers op Amazon Mechanical Turk (AMT: het horror platform in de kluseconomie) te ondersteunen. Op dit platform kunnen werkenden wel worden beoordeeld, maar hebben platformwerkers zelf weinig tot geen (eerder geen dan weinig) rechten. Een opdrachtgever kan bijvoorbeeld een uitgevoerde klus zonder opgaaf van reden afkeuren, waardoor de werker niet krijgt uitbetaald. Ook hebben opdrachtgevers geen reputatie profiel, waardoor zij als het ware vogelvrij zijn. De tool van Turkopticon is een crowdsourcingstool waar werkers op AMT ervaringen van opdrachtgevers konden delen. Een soort van crowdsourced reputatie systeem dus.

De tool wordt door henzelf als volgt omschreven: “Turkopticon adds functionality to Amazon Mechanical Turk as you browse for HITs and review status of work you’ve done. As you browse HITs, Turkopticon places a button next to each requester and highlights requesters for whom there are reviews from other workers. Bad reviews let you avoid shady employers and good reviews help you find fair ones. You can view reports made against requesters with a quick click.”

Je zou Turkopticon ook als een moderne vakbond kunnen omschrijven: “Turkopticon is a worker-run non-profit organization whose mission is to organize mutual aid, resources, and advocacy to make Amazon Mechanical Turk work a good job.”. Volgens mij voor iedereen die nadenkt over de toekomst van vakbonden een relevante casus om te (blijven) volgen. Want volgens mij kunnen vakbonden, of movements die het concept vakbond uitdragen, veel leren van ‘crowdsourcing’ methodes wanneer het gaat om zorgen voor betere condities voor platformwerkers. En juist bij platformwerk is dit enorm belangrijk, omdat de onbalans in macht maar op één manier kan worden gebroken: door te organiseren. Dit doe je alleen door relevant te zijn en de ontwikkeling van een dergelijke tool is daar een mooi voorbeeld van. Daar kan menig (of beter gezegd: iedere) vakbond nog iets van leren.

NOWJOBS en Nostradamus ICT sluiten strategisch partnership – Emerce

Wanneer het gaat om de impact van platformen op de arbeidsmarkt blijft de discussie veelal steken bij een aantal usual suspects. Wanneer de discussie wel verder gaat, dan gaat deze veelal niet verder dan een blik op losse platformen die vraag en aanbod met elkaar verbinden.

Wat naar mijn mening zwaar onderbelicht is, is hoe platformen en platformtechnologie binnen bestaande processen en binnen organisaties een rol gaan spelen. Voor dat laatste deelde ik de afgelopen maanden al voorbeelden van platformen die interne mobiliteit en interne marktplaatsen faciliteren. In dit artikel op Emerce een mooi voorbeeld van hoe platformen binnen bestaande processen kunnen worden geïntegreerd. En dit stuk wordt geschreven dat Nostradamus (o.a. een planningstool voor horeca organisaties) een koppeling heeft gemaakt met Nowjobs: een uitzendplatform. Op het moment dat in de planning geen gebruik kan worden gemaakt van de eigen poole van de organisatie, kan de klus direct worden ingeschoten naar Nowjobs en kunnen kandidaten uit de Nowjobs poole reageren. Zonder tussenkomst van een uitzendbureau en met minimale transactiekosten.

Een mooie casus die laat zien hoe platformen bestaande processen kunnen verbeteren en transactiekosten kunnen verlagen.

Lancering Nationale Bruggenbank: 11 maart 2021 | Rijkswaterstaat

Ik heb de laatste jaren veel deeleconomie voorbeelden de revue zien passeren, maar ook ik moest even twee keer lezen toen ik deze voorbij zag komen: “een onafhankelijk platform van overheden voor overheden, waar vraag en aanbod van gebruikte bruggen samenkomen.”

“Brugbeheerders beschikken over alle informatie van de verschillende bruggen die zij in beheer hebben. Om die reden weten zij goed wanneer bruggen beschikbaar komen voor hergebruik en welk type brug zij zelf nodig hebben op een specifieke locatie. Belangrijk is dus dat deze kennis en informatie bij elkaar kan komen op een centrale plek.”

Slim.

Google haalt uit naar Microsoft in discussie over betalen voor nieuws | NU.nl

De lobby van Google die boos is op de lobby van Microsoft die eigen belangen behartigt. Had natuurlijk liever gezien dat de tech lobby eensgezind één front zou vormen… Het zou mij niet verbazen dat tech lobby eindigt in twee kampen: zij met advertisement / data handel als businessmodel en zij die zonder advertisement als businessmodel. De lobby zonder advertisement zal overheden ‘steunen’. Prima, zolang we niet vergeten dat ook dat zware lobby is.

Ook gelezen

• Uber Canada proposes changes to labour laws to provide workers with some benefits – de internationale prop22 lobby is begonnen…
• Spain agrees on labor reform that will recognize delivery platform riders as employees
• De oorlog tegen onze kinderen – We gedragen ons alsof er in de tijd na ons geen mensen meer zullen zijn, alsof onze kinderen en kindskinderen niet de aarde zullen beërven die wij ze nalaten. Omdat we ons de mensen van de toekomst niet kunnen voorstellen, stellen we ze ons niet voor.
• De lokale ondernemer kan prima tegen Amazon op (een wat naïef stuk…)
• Rechter haalt streep door ‘Airbnb-verbod’ Amsterdamse centrumbuurten
• Vier pijlers voor een dynamische arbeidsmarkt. Met werkzekerheid voor iedereen

In de media

Jasper (23) is één van de 285 maaltijdbezorgers van Deliveroo die naar de rechter stappen | Trouw

285 Deliveroo bezorgers hebben zich bij FNV gemeld voor een arbeidscontract. In dit stuk in Trouw mocht ik duiding geven aan deze gebeurtenis.

De onzichtbare economie van de crowdworkers | Trouw

Aan dit artikel over de online kluseconomie, de roze olifant in de kamer bij ieder debat over platformwerk, mocht ik een bijdrage leveren.

Martjin Arets – collaborative economy expert by Gigapod • A podcast on Anchor

Een podcast interview met ondergetekende voor het Zweedse platformbedrijf Gigapod.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week deelde ik via Twitter: “I love it when a plan comes together”. Binnenkort volgt meer nieuws, maar er staat iets heel gaafs te gebeuren: een wereldprimeur. Ik snap het: flauw om er verder niets over te zeggen, maar ik wil de in deze tijden toch een stukje positiviteit delen 😉 Afgelopen week weer mooie colleges verzorgd voor het blok Platformeconomie aan de Global School for Entrepreneurship en ook de nodige klanten mogen helpen met platformvraagstukken. Nadat in maart vorig jaar iedereen in de survival modus ging merkte ik in oktober dat de blik weer op de toekomst is gericht, wat vooral voor mijn werkzaamheden erg prettig is. Ik heb het nu drukker dan ooit, al kan ik niet wachten om ook echt weer fysiek op pad te mogen. Maar daarin ben ik vast niet de enige. Fijne week!

Van onderzoek naar oplossingen: discriminatie en de platformeconomie | ZiPconomy

Onlangs (mede)organiseerde ik een online workshop over discriminatie in de platformeconomie. Afgelopen week werd het verslag van deze workshop in de vorm van een blog gepubliceerd op ZiPconomy.

Je zult zien bij het lezen van het stuk dat ook in de platformeconomie discriminatie plaatsvindt. Een van de vragen die centraal stond in de discussie is of discriminatie bij platformen meer of minder voorkomt dan in de niet platformwereld. Dat is lastig te zeggen voor dé platformeconomie en verschilt per casus. Zo zal discriminatie vermoed ik minder voorkomen bij platformen met een ‘open inschrijving’ voor werkenden, waar het algoritme de match maakt (toewijst) en waar de uit te voeren werkzaamheden door iedereen zonder voorkennis en -opleiding uit te voeren is. Maaltijdbezorging bijvoorbeeld. Daar wordt opgemerkt dat dit juist een kans is voor hen die in de traditionele arbeidsmarkt geen kans krijgen.

Discriminatie zal vermoed ik vaker voorkomen wanneer de klant zelf de aanbieder uitkiest en weinig houvast heeft wat betreft ‘erkend’ vertrouwen. Zoals iemand die een Airbnb appartement boekt of iemand die een Airbnb appartement verhuurt. Op het moment dat er weinig informatie aanwezig is dat het vertrouwen versterkt en er bijvoorbeeld geen automatische goedkeuring in het spel is, is de kans op discriminatie groter. Dan is wel de vraag: is deze groter, gelijk of kleiner dan de niet platformmarkt? Meer onderzoek zal dit moeten uitwijzen.  Daarnaast is het belangrijk om goed na te denken welke informatie je wel en niet toont in een profiel. Ik kan mij voorstellen dat veel persoonlijke informatie in de profielen overbodig is, zolang het platform dit maar ook consistent doorvoert. Wanneer ik een hotel boek via Booking heb ik ook geen idee wie de hoteleigenaar is. Misschien zijn al die verhalen over de noodzaak van persoonlijk vertrouwen in de platformeconomie wel overrated en leiden die alleen maar af van de kern en vergroten de kans op discriminatie. Ik gooi maar even een knuppel in het hoenderhok 😉

Als laatst merkte ik in de discussie dat het woord ‘discriminatie’ soms gelijk werd getrokken met het maken van keuzes wie je wel en niet uitkiest. En juist die keuze en daarmee het maken van de best mogelijke match is natuurlijk iets dat platformen en platformtechnologie ontzettend goed kan faciliteren. Het is daarin juist belangrijk om ervoor te zorgen dat er een keuze kan worden gemaakt op de feitelijke skills. In dat opzicht liggen er nog genoeg kansen.

Apple gaat vragen: wilt u dat deze app u overal volgt? En nu is Facebook boos | De Volkskrant

De discussie en strijd tussen techbedrijven en overheden is goed op gang, maar ook tussen de techbedrijven onderling is er nu de nodige discussie. In dit voorbeeld: “Als Apple binnenkort zijn software voor iPhones en iPads bijwerkt, moeten gebruikers expliciet instemmen wanneer apps hun activiteiten volgen.” Goed voor wie privacy onderdeel is van het businessmodel is, minder fijn voor hen die moeten leven van advertenties. In dit stuk wordt terecht de opmerking gemaakt dat onder de AVG het al verplicht is om gebruikers vooraf expliciet toestemming te vragen voor het verzamelen van gegevens. Wat mij opvalt is dat in de advertentie campagne van Facebook de nadruk vooral ligt op de kleine ondernemers die nu minder kans krijgen om tegen lage kosten hun doelgroep online te bereiken. Er wordt weinig gesproken over de gebruikers waar de discussie over zou moeten gaan. Want ik heb (zeker nu tijdens covid) veel sympathie voor kleine ondernemers, maar wil graag wel zelf de keuze maken of dit impact heeft op mijn privacy.

Nu Apple met de store meer inzet op privacy (Apple heeft overigens ook zo zijn eigen problemen met de store), is het de vraag wat Google gaat doen met de Android store. Het bericht van vorige week dat Google stopt met het volgen van surfgedrag voor gepersonaliseerde reclame zou hoop kunnen geven. Al zou het mij niets verbazen wanneer dit een slimme actie is om in de EU discussie over een verbod van gepersonaliseerde advertenties te kunnen zeggen: “een wet is niet nodig, kijk maar, we hebben het zelf al geregeld”. Ik zeg: regel het in de wet en laat dit soort zaken niet over aan de goodwill van bedrijven om wel of niet mee te werken. Privacy is immers geen leuke bonus, maar een fundamenteel recht.

Gezocht: eerlijk werk! | FNV

Vorige week lanceerde FNV een eigen documentaire: “Gezocht: eerlijk werk! Dossier schijn-zzp”. In een tweet deelde ik mijn eerste reactie: “Een campagnevideo een documentaire noemen, slimme marketing. Maar het blijft natuurlijk een campagnevideo.”.

Je kunt en moet van de campagnevideo vinden wat je wilt en ik kan gaan zeuren over feitelijke onjuistheden en het gegeven dat hier natuurlijk een verre van objectief beeld wordt geschetst van de behandelde casussen. Maar laat ik dat nu eens niet doen. Wat ik in deze post wil doen is ingaan de constatering dat FNV in deze video laat zien dat symptoombestrijding een verloren zaak is en we het moeten gaan hebben over de onderliggende vraagstukken.

Het dossier platformwerk is niet nieuw voor FNV: het staat al een tijd op de agenda. Diverse rechtszaken zijn gevoerd. Sommigen zijn verloren, anderen gewonnen. Opmerkelijkste gegeven is dat er voor de platformwerker tot nu toe, ook niet bij de gewonnen rechtszaken, ook maar iets is veranderd. Op zich geen probleem: het is ook geen strijd voor de korte termijn, maar het begint wel op te vallen. Wel heb ik soms de vraag voor wie de strijd wordt gevoerd. Gezien de activiteiten zou de bond vele duizenden platformwerkers als lid moeten hebben om ‘break even’ te kunnen draaien op dit dossier. Ik verwacht niet dat dit het geval is. Het gaat dus duidelijker om een groter plaatje en een ‘angst’ voor de platformisering van de arbeidsmarkt. Ook dat is natuurlijk een keuze.

Er zitten natuurlijk genoeg relevante onderdelen aan de platformisering van de arbeidsmarkt waar terecht zorgen over zijn en waar het legitiem is dat een vakbond zich daar druk over en hard voor maakt. Al roep ik al langer van de FNV dat ik vind dat er teveel naar de symptomen wordt gekeken en dat onderliggende oorzaken en waarden nogal links blijven liggen. Dat is prima op het moment dat het vraagstuk overzichtelijk is: maaltijdbezorgers, taxichauffeurs of thuisschoonmakers. Het wordt problematisch wanneer blijkt dat de zaak complexer is dan je in eerste instantie dacht. En dat is juist hetgeen dat deze documentaire aantoont.

In de video staat voor het eerst in de platformwerk campagne ook een niet platformbedrijf tussen een rijtje platformen: Lyceo. Lyceo is een instituut voor onderwijsondersteuning: bijles, huiswerkbegeleiding, examentraining en ga zo maar door. Degenen die de studenten begeleiden zijn freelancer. Lyceo zou je niet snel als platform categoriseren. Mogelijk dat er intern wel met platformtechnieken wordt gewerkt voor (zelf)planning en organisatie, maar het is geen ‘p2p’ platform als de anderen in het dossier van FNV. In de video wordt aangegeven dat deze werkers ook in dienst zouden moeten worden genomen en Lyceo verantwoordelijkheden ontwijkt door dit niet te doen en met deze constructie te werken.

Want FNV net de keuze van deze casus bewust of onbewust laat zien dat de keuze voor freelance of andere ‘a typische contractvormen’ binnen heel veel dienstverlening bemiddelaars gemeengoed is. Zo heb ik bij het opzetten van Platformwerk.nl veel to-consumer platformen bekeken die bemiddelen in klusjes in en om het huis, huiswerkbegeleiding, klus studenten, oppas, schoonmaak en ga zo maar door. Ook heb ik veel traditionele to-consumer bemiddelaars bekeken die zonder platform vraag en aanbod met elkaar verbonden. Zeker die laatste categorie betreft bedrijven die vaak al tientallen jaren opereren. Wat mij toen opviel is dat geen enkele van deze dienstverleners hun werkers in dienst nam. In veel gevallen werd niet eens over de status van de werkende gecommuniceerd. En als dit werd gedaan, dan werd voornamelijk doorverwezen naar de regeling dienstverlening aan huis: een gedoog regeling die eigenlijk niets oplost, behalve dat door het bestaan van de regeling beleidsmakers het idee hebben dat er iets is geregeld en zij zich geen zorgen hoeven te maken en aan hun verplichtingen hebben voldaan.

Dit laat zien dat het vraagstuk dat speelt bij platformwerk op heel veel meer plekken in de arbeidsmarkt voorkomt. En dit versterkt ook mijn eerdere punt dat symptoom bestrijden zonder ook het fundament ter discussie te stellen kansloos is. Door voor Lyceo te kiezen in deze video laat FNV zien dat het daar ook bewust van is. En daag ik hierbij iedereen in dit debat uit om te stoppen met alleen maar campagnes over symptomen te voeren en het vanaf nu voornamelijk te hebben over de structurele onderliggende vraagstukken en samen te werken aan een oplossing en de hervorming van de arbeidsmarkt waar de werkende en niet de contractvorm centraal staat.

Noot: ik gaf aan dat ik niet zou gaan zeuren over feitelijke onjuistheden, maar ik wil er toch ééntje belichten. In de campagnevideo van FNV claimt professor Mijke Houwerzijl dat ZZP’ers niet meebetalen aan werknemersverzekering, maar nu wel compensatie via de TOZO ontvangen. Wat niet wordt verteld is dat de NOW, de pot waar werkgevers compensatie uit ontvangen voor werknemers, ook niet via de werknemersverzekeringen wordt betaald. Beiden worden betaald uit de algemene middelen: de gezamenlijke belastingpot waar iedereen aan heeft bijgedragen. Het was naast het niet melden van feitelijke onjuistheden dan ook redelijk geweest om te vermelden dat ZZP’ers een fractie (je zou een het fooi kunnen noemen) aan compensatie ontvangen in vergelijking met werknemers. In sommige gevallen een factor 10. Het zou de bonden sieren wanneer zij ook hier een schijnwerper op zouden kunnen richten. Misschien nog een documentaire met de titel: “Gezocht: eerlijke compensatie”? 😉 (vette leestip: de blog ‘een gebrek aan samen’)

Extra handjes in een handomdraai met easyjobs | Twinkle

Met de komst van de WAB was het wachten totdat payrollers ook eigen platformen zouden starten. De eerste is inmiddels een feit: easyjobs van Payroll Select. “De meest gebruiksvriendelijke uitzendmarktplaats, gespecialiseerd in gigs (korte klussen) en jobs (uitzendkrachten) van Nederland”. Zo hebben uitzenders er weer een concurrent bij en zullen platformen in uitzendland meer gemeengoed worden.

Platform voor duurzame overnachting Campspace haalt miljoen op | De Ondernemer

Veel platformen beginnen smal in een bepaalde niche, om vervolgens met die ervaring en klantengroep de dienstverlening te verbreden. Wat je eigenlijk dan altijd ziet gebeuren is dat er dan weer ruimte ontstaat voor nieuwe niche spelers die voor hun specifieke niche een betere oplossing hebben. Zo ook het Nederlandse Campspace: een platform voor kleinschalige outdoorovernachtingen.

Luistertip

Facebook, Free Speech and the Fight for Digital Democracy, With Marietje Schaake and Carl Miller – Intelligence Squared | Podcast on Spotify

Listen to this ep
isode from Intelligence Squared on Spotify. In this week’s episode Marietje Schaake International Director of Policy at Stanford University’s Cyber Policy Centre speaks to Carl Miller about Facebook’s recent legal battle with Australia, Trump’s deplatforming from Twitter and how we can preserve democracy and civil liberties in the age of Big Tech.

Ook gelezen

• Maaltijdbezorger Deliveroo gaat naar Londense beurs
• Deliveroo will set up £50m pandemic recovery fund in charm offensive
• CMA investigates Apple over suspected anti-competitive behaviour – The CMA has launched an investigation into Apple following complaints that its terms and conditions for app developers are unfair and anti-competitive.
• Uber-chauffeurs mogen smartphone niet meer gebruiken in Brussel
• Non-standard work in the Nordics: Troubled waters under the still surface
• The API Economy and Digital Transformation in Financial Services: The Case of Open Banking

In de media

Wat Is Er Mis Met Platformen – Martijn Arets by De “Wat is er mis met” Podcast | Free Listening on SoundCloud

Stream Wat Is Er Mis Met Platformen – Martijn Arets by De “Wat is er mis met” Podcast from desktop or your mobile device

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

De kluseconomie was afgelopen weken volop in het nieuws. Deliveroo verloor in Nederland een zaak en maaltijdbezorgers kunnen zich als werknemer van het platform melden. In de UK won een groep Uber chauffeurs een zaak waarbij de rechter bepaalde dat deze specifieke groep geen freelancer, maar ‘worker’ is. Niet te verwarren met werknemer. In Italië oordeelde de rechter dat maaltijdbezorgers in dienst moeten en (wederom) in Nederland concludeerde de arbeidsinspectie in een uitgelekt conceptrapport en later in een wederom uitgelekt eindrapport dat freelance platform Temper toch een uitzendbureau is. Al is het natuurlijk aan de rechter (en niet aan de vakbond of de inspectie) om een eindoordeel te vellen.

Wie niet verder kijkt dan de koppen in de krant, zou zeggen dat het einde van veel platformwerk modellen in zicht is en we binnenkort weer over kunnen naar de orde van de dag. Terug naar hoe het was. In deze editie ga aan de hand van 5 artikelen ik dieper in op de ontwikkelingen en pleit ik ervoor dat overgaan op de orde van de dag misschien voor veel instituties de meest comfortabele, maar voor de samenleving de slechtste keuze is die we kunnen maken.

Wat opvalt in het debat en de bovengenoemde rechtszaken is dat er voornamelijk aandacht is voor de symptomen en niet voor de onderliggende oorzaken die deze symptomen veroorzaken. Dat is op zich niet zo verrassend: symptomen zijn over het algemeen goed te bestrijden, of op zijn minst prima tegen te ageren. Systeemveranderingen daarentegen zijn ingewikkeld en, niet geheel onbelangrijk: vragen om het loslaten van verworven rechten (voor een steeds kleinere groep) met het vertrouwen om daar uiteindelijk sterker (voor iedereen) uit te kunnen komen. En zie hier de ‘Catch 22’ van een arbeidsmarktdebat dat gaat over hokjes in plaats van de onderliggende waarden en waarheid. Het een kan niet zonder het ander en daardoor zit het debat al jaren vast.

Fijne week en veel leesplezier!

Dit verdient een verpleegkundige | NU.nl

De transactiekosten voor het wisselen van werk(zaamheden) en klus worden dankzij technologie lager en lager. Technologie als platformen zet de werkende centraal, waardoor de autonomie van de werkende wordt vergroot en locatie en diploma steeds vaker van ondergeschikt belang zullen zijn. Dit gaat verder dan alleen het bepalen waar en wanneer gewerkt kan worden. En dit beperkt zich niet alleen tot flexibele krachten: ook binnen de traditionele arbeidsrelatie zorgt technologie voor deze groeiende autonomie.

Toen Borstlap (je weet wel, dat rapport waaruit niemand mocht cherry picken en waar iedereen nu uit cherry picked…) het had over ‘vast minder vast’ ging het dan ook niet alleen over het makkelijker kunnen ontslaan van een werknemer, maar ook over zaken als interne mobiliteit. Niet alleen ten goede van de werkgever, maar zeker ook ten goede van de werkende. Want juist die werkende is op zoek naar autonomie en zoekt daarbij naar de weg van de minste weerstand. Zo deelde Anneke Westerlaken van CNV in dit artikel op Nu.nl haar volgende bevinding:

“Steeds meer verpleegkundigen kiezen ervoor om uit loondienst te treden en verder te gaan als zelfstandige. Niet eens per se om geld; financieel is het helemaal geen aantrekkelijke stap, ook omdat je als zzp’er zelf verantwoordelijk bent voor je pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Verpleegkundigen kiezen hier vaak toch voor omdat ze meer zeggenschap willen hebben over waar en wanneer ze werken. Het is een keuze die een vlucht is van iets anders, dat is geen goede ontwikkeling.”

Mooi om dit van iemand van een vakbond te horen. Die ‘vlucht’ naar de weg van de minste weerstand zullen we de komende jaren meer en meer zien, zowel vanuit de werkende als de werk-/opdrachtgever. Geen grote verrassing in een kenniseconomie. Maar voor veel instituties toch even wennen.

Hilde Palland (CDA) wil duidelijkheid voor zzp’ers: ‘Pas als de regels helder zijn, kun je discussiëren over handhaving’ – ZiPconomy

ZiPconomy heeft een serie interviews in aanloop naar de verkiezingen over hoe de verschillende partijen kijken naar de toekomst van de arbeidsmarkt. In dit interview komt het concept ‘werknemer tenzij’ voorbij. “Bij twijfel ben je werknemer. Ik stel voor om dat in elk geval zo te doen voor platformbedrijven. Pas als een werkende kan aantonen dat hij bewust ondernemer is en in zijn eigen inkomen kan voorzien, mag hij werken via een platform als zzp’er. Dat geeft de echte zzp’ers duidelijkheid en rust.” Een idee dat een flinke tijd geleden door Gijs van Dijk (PvdA) ook al werd voorgesteld.

Om te beginnen is dit natuurlijk een zwaktebod: het lukt niet om duidelijke kaders op te stellen wanneer iemand wel of geen zzp’er is, dus dan maar op deze manier. Iedereen met een beetje ambitie zou dit niet mogen accepteren. En dan nog, als we de ambitie even overboord gooien en gaan voor het gemak: is dit een werkbare oplossing?

Voor heel de kluseconomie gaat dit sowieso niet werken. Om te beginnen bij de to-consumer platformen. Deze werken doorgaans via de regeling dienstverlening aan huis. De rechter heeft in de Helpling zaak al geoordeeld dat het platform wel een bemiddelaar, maar geen werkgever is. Deze platformen ‘concurreren’ met de zwarte markt en op het moment dat zij hun aanbieders in dienst nemen is het platform binnen een paar maanden failliet en de aanbieders weer terug in de zwarte markt (oppas, thuisschoonmaak, studiehulp, etc.). Daarnaast zijn er meer traditionele matching bureautjes in deze sectoren dan platformen. Moeten zij de aanbieder dan ook in dienst nemen? Gaan we echt kijken naar de manier waarop een transactie tot stand komt hoe we de status classificeren? Dat lijkt mij een onwenselijke en onwerkbare situatie.

Wanneer we naar de to-business platformen kijken is deze regeling misschien heel fijn voor hen die het gevoel heeft als schijnzelfstandige te werken, maar al die freelancers die bewust hebben gekozen voor het ondernemerschap zadel je wel weer op met een enorme administratieve last. Dus wat in het stuk wordt neergezet als ‘dat geeft de echte zzp’ers duidelijkheid en rust’ zou je ook kunnen zeggen: ‘dat zorgt voor een onwenselijke administratieve druk voor echte zzp’ers’. Want hoe moet een zzp’er dan bewijzen dat hij/zij een echte zzp’er is, als het de overheid al jarenlang niet lukt om deze toetst waterdicht te maken?

Ook zie ik steeds meer platformen in to-business markten zullen opereren waar voorheen iedereen ook al als freelancer werkte (technici, journalisten, designers, specifieke vakmensen als loonwerkers, etc. etc. etc.). Deze markt zal de komende jaren nog flink groeien: de informatie asymmetrie is groot en transactiekosten zijn hoog, dus is het logisch dat platform technologie hier waarde gaat toevoegen.

Daarnaast zul je zien dat in een situatie van ‘werknemer tenzij’ platformen gedwongen worden hun businessmodel aan te passen van marge op transactie naar abonnementsmodel en wel de matchmaking faciliteren, maar de administratie niet meer op zich nemen en outsourcen via een derde partij. Dat laatste doen ze overigens toch altijd (escrow), maar wel op een manier waarop het in het platform is geïntegreerd. Daar zullen weer andere partijen in springen en zo is onder de streep het probleem niet opgelost. Niet dat ik ertegen ben dat bepaalde groepen platformwerkers in dienst moeten, maar ik probeer wat meer naar het grotere plaatje te kijken en voorspel bij iedere andere oplossing een eeuwig durend kat-en-muis spel.

Is het ‘werknemer tenzij’ concept de oplossing? Niet voor heel de platformeconomie, mogelijk voor een heel specifiek deel, zoals bijvoorbeeld:

• stuksprijs
• match door algoritme
• geen significante invloed op tarief en voorwaarden
• on demand transactie
• 1 opdrachtgever (kan ook 1 matchmaker zijn)
• tarief onder bedrag X

Het is dus mogelijk, maar ook hier zullen de voorwaarden zo specifiek zijn dat het een flinke uitdaging wordt om een categorie hierin te vangen. Andere oplossing is om te zeggen dat bijvoorbeeld het werknemer tenzij principe werkt voor alle maaltijdbezorgers. Al is het de vraag of hen waar veel over wordt gesproken, maar weinig mét wordt gesproken (de bezorgers zelf) hier blij mee zijn. Dat lees je ook in de laatste bijdrage in deze editie.

Zo zie je maar weer: iedere pleister zorgt er voor dat op andere plekken andere pleisters los beginnen te laten. De tijd van pleisters plakken is voorbij. Leuker kan ik het helaas niet maken, ook niet makkelijker 😉

World Employment and Social Outlook 2021: Snelle groei digitale economie vraagt om coherent beleid

De afgelopen zes maanden zijn veel rapporten verschenen over platformwerk, het fenomeen waarbij online marktplaatsen faciliteren dat vraag en aanbod van kortlopende klussen elkaar kan vinden om vervolgens een transactie uit te voeren. De rapporten van SER, SEO, TNO en SCP zijn de meest complete rapporten over dit onderwerp. SCP concludeerde: ‘Platformwerk biedt flexibiliteit en ruimte, maar ook onrust en onzekerheid’ en de SER meldde dat platformwerk ‘meer kansen, maar ook meer risico’ met zich meebrengt. In de rapporten komt naar voren dat platformwerk in Nederland nog klein is, dé platformwerker niet bestaat en de effecten van platformen op de arbeidsmarkt zowel positieve als negatieve kanten kent. Waarbij het de taak van samenleving en beleidsmakers is om de positieve kanten te versterken en de negatieve kanten zoveel mogelijk in te perken.

Afgelopen week publiceerde de ILO (International Labour Organization) een groot rapport over platformwerk.  De kern van het rapport: “Snelle groei digitale economie vraagt om coherent beleid – De groei van de digitale arbeidsplatformen biedt opportuniteiten en uitdagingen voor werknemers en bedrijven. Er is nood aan een internationale beleidsdialoog.” Ook hier wordt de bal dus bij alle stakeholders neergelegd. Ik heb het ruim 260 pagina tellende rapport nog niet helemaal gelezen, maar van wat ik heb gezien is het zeker de moeite waard. Geen zin of tijd om het boekwerk door te lezen? Check dan de video van de presentatie van het rapport afgelopen week. Om de video te bekijken is het volgende wachtwoord nodig: .$1rcmDi

Uitzendbureaus versus klusplatformen: nieuwe wijn in oude zakken of oude wijn in nieuwe zakken? – ZiPconomy

“Er zijn steeds meer online platformen om freelancers met korte klussen te matchen. Waarin verschillen deze online klusplatformen ten opzichte van de traditionele uitzendbureaus? Internationaal platformexpert Martijn Arets en universitair HRM-deskundige Jeroen Meijerink deden onderzoek. Zij interviewden een aantal plaformen en kregen input van diverse experts.”

Dit artikel deelde ik al eerder in deze nieuwsbrief, maar het leek mij in het kader van dit debat goed om hem nog een keer te delen om nog eens goed te laten zien wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen uitzendbureaus en platformen. In deze longread komen ook twee belangrijke vragen naar voren die volgens mij, zeker ook in het kader van de berichtgeving rondom het inspectierapport rondom Temper, maar ook in het licht van de lancering van enkele uitzendplatformen, van belang is:

“Ook brengt het onderzoek nieuwe vraagstukken omtrent de rol en verantwoordelijkheden van platformen naar boven. Zo is het de vraag in hoeverre uitzendplatformen zich aan hun zorgplicht kunnen houden. Wordt deze zorgplicht ‘uitbesteed’ aan de gebruikers van het platform? Een andere vraag is in hoeverre de matching algoritmes die (freelance) platformen ontwikkelen, kunnen worden gezien als (indirect) alloceren, iets dat voor nu alleen is toegestaan binnen het uitzendstatuut. Wij verwachten dat dit vraagstuk urgenter zal worden op het moment dat (freelance) platformen in meerdere sectoren en voor meerdere functies zullen worden ingezet, waarmee de complexiteit van de matching zal toene
men.”

Ook in hoger beroep oordeelt rechter: Deliveroo-bezorgers zijn geen zelfstandigen | door Rens Lieman, schrijver en journalist

Een goed overzicht van de uitspraak in de zaak FNV <> Deliveroo. Een belangrijke vraag is nu natuurlijk of er maaltijdbezorgers zijn die hun werknemerschap op zullen eisen. En daarna: hoe Deliveroo dit in de app zal verwerken en hoe dit verder allemaal praktisch georganiseerd zal worden. Want dat klinkt misschien wat eenvoudiger dan dat het in de praktijk zal zijn.

Daarnaast is het de vraag: hoe reageren de Deliveroo bezorgers zelf? Zijn zij blij met de uitspraak? Onderzoeker Niels van Doorn kwam met dit verhaal op Twitter:

“While we’re celebrating the A’dam court’s decision that Deliveroo riders should be classified as employees, riders online are not so happy – and this should give us some pause. Basically many are saying: if I wanted a minimum wage job I’d join Thuisbezorgd (Just Eats Takeaway) While they like the idea of getting paid for waiting time, they are afraid that they 1) won’t be able to reject orders anymore, 2) will lose free login (i.e. no more working whenever you want), 3) will see a limit to the number of hours they can work, 4) will be deactivated (because Deliveroo won’t hire all of them as employees), 5) will only make minimum wage (instead of a chance to make more when it’s really busy), 6) those on student visas won’t be able to work over 16 hours, while they need more $ to support themselves.”

Wat ook laat zien dat we soms best wat meer met degenen mogen praten waarover we praten…

Als laatst laat deze tweet van Niels van Doorn zien dat de Deliveroo zaak niet op zich staat en dat er echt een systeemoplossing nodig is: “Gig platforms are embedded in existing labor markets, political economies, and regulatory frameworks. We do not only fail workers because we fail to regulate “the gig economy” – we fail them because we should have shored up regulation & enforcement across low-wage industries.”

Met de winst op Deliveroo lijkt een symptoom aangepakt, maar wanneer gaan we het over het fundament hebben?

En de oplossing?

Roos Wouters van de Werkvereniging deed 8 jaar een voorstel dat steeds vaker wordt herhaald: koppel zekerheden en verplichtingen los van de contractvorm om concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen. Universele zekerheden en verplichtingen voor alle werkenden. Hiermee maak je het gat tussen vast en flex kleiner en zet je de werkende en niet de contractvorm centraal. Wat mij betreft een super idee.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke regelmatig wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week begon de module Platformeconomie dat ik geef op de ‘Global School for Entrepreneurship‘. De module heb ik zelf opgezet en dit is de tweede keer dat ik hem ook echt uit mag voeren. Erg leuk om met internationale studenten te werken aan hun eigen bedrijf en te bedenken hoe platformdenken hier een bijdrage aan kan leveren. Diverse platformondernemers delen hun ervaringen tijdens de colleges. Afgelopen week was ook de workshop over ‘discriminatie in de platformeconomie’. In een van de komende edities volgt een uitgebreid verslag. Afgelopen week ook een mooie mijlpaal voor deze nieuwsbrief: de 1000ste abonnee heeft zich ingeschreven! Goed nieuws. Dan nu over naar de orde van de dag: ook deze week heb ik weer de nodige artikelen voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne dag en week!

Zo ziet het platformpopulisme van Uber en Robinhood eruit: democratisering beloven, maar vooral de elite verrijken – De Correspondent

Twee weken geleden verscheen dit stuk op De Correspondent en via verschillende wegen kwam het stuk in mijn mailbox terecht. Ik dacht eerst dat het een stuk met een titel van 5 jaar geleden was. Je weet wel, in die tijd dat men nog wat naïef dacht dat de platformeconomie een apart soort economie was, waar de regels voor de reguliere economie niet zouden gelden en marketeers nog op hun blauwe ogen werden geloofd 😉

Het stuk is geschreven naar aanleiding van de ophef rondom het platform (eigenlijk is het geen platform, maar gewoon een app en een stukje technologie) Robinhood. Robinhood is een app die drempels om te beleggen drastisch verlaagt en daarmee beleggen voor een grote groep mensen bereikbaar heeft gemaakt. Dit FD artikel geeft een goed inzicht in het bedrijf en de oprichter. Dit verlagen van kosten en toegankelijk maken voor een grote groep wordt door sommigen als ‘democratiseren’ geframed, maar aan dat woord zou ik als ik jou was niet te veel aandacht aan besteden. Er is namelijk niets dat wijst om democratisering: het enige dat gebeurt is dat drempels en kosten worden verlaagd, waardoor een dienst voor een grotere groep gebruikers beschikbaar wordt gemaakt in een markt die voorheen werd gekenmerkt door hoge drempels en grote en complexe transacties. De ‘gewone man/vrouw’ heeft daardoor toegang tot deze dienst, maar heeft verder natuurlijk weinig te zeggen over de dienst. In tegendeel: de marge voor dit soort diensten is minimaal, waardoor je als klant echt niets te zeggen hebt.

Dat zogenaamde democratiseren hebben we natuurlijk al veel vaker gezien. Een voorbeeld hiervan is crowdfunding, de ‘democratisering’ van de financieringsmarkt. Waar voorheen de drempel om aandeelhouder van een bedrijf te worden hoog was, kun je nu via een platform binnen een paar minuten al voor 20euro aandeelhouder worden. Ik was zelf het ‘subject’ dat in 2011 dit als eerste ter wereld voor elkaar kreeg. Dat ging toen niet helemaal goed: ik verloor 100.000euro en mijn aandeelhouders waren hun inleg kwijt. Mijn onbetaalbare lessen deelde ik in dit stuk. Ook de andere vormen van crowdfunding: lenen, voorverkoop en donatie, had last van kinderziektes. Uiteindelijk duurde het flink wat jaren voordat crowdfunding volwassen werd en is het nu op veel vlakken gereguleerd en zijn perverse prikkels om snel en zonder na te denken te investeren uit de systemen gesloopt. Voor apps als Robinhood verwacht ik eenzelfde ontwikkeling. In het FD stuk staat dan ook: “Belangrijker is de vraag of Robinhood de aandelenhandel niet té aantrekkelijk heeft gemaakt. Alsof het een computerspelletje is, met confetti over het scherm bij winst en aanmoediging via sociale media.” ‘Democratiseren’ van de financiële markt vraagt dus ook een heroverweging van de bestaande checks & balances die voor een markt zijn opgezet, om ervoor te zorgen dat mensen nog steeds een goed geïnformeerd besluit nemen en bewust zijn van de risico’s. En dan is het beleggen nog steeds toegankelijk voor ‘de gewone man/vrouw’, maar wel op een verantwoorde manier. Want voor gokken, daarvoor ga je maar naar het casino. En van een pyramidespel worden doorgaans maar een paar mensen heel erg blij.

En het stuk in De Correspondent? Lees het en vindt er van wat je wilt vinden. Ik zie het beschreven platformpopulisme vooral als een klaagzang tegen (platform)bedrijven die de mazen in de wet opzoeken (en oprekken), de verantwoordelijkheid (op een onverantwoorde manier) bij de nietsvermoedende gebruiker leggen, met veel geld de markt kopen (en de concurrent vermorzelen) en daarmee een model najagen dat alleen op korte termijn werkt (of zou mogen kunnen werken) waarbij het verdienmodel een stuk minder interessant is wanneer de echte kosten om het goed te laten lopen moeten worden betaald. Is dit nieuws? Voor mij niet. En ik hoop voor velen niet. Wat mij betreft zou je het woord ‘platformpopulisme’  in dit stuk dan ook prima kunnen vervangen voor ‘platformnaïvisme’. Want wie zich nu nog door dit soort praktijken laat verrassen, die is af.

Arbeidsinspecteur houdt poot stijf: Temper-freelancers zijn geen zelfstandig ondernemer – MT/Sprout

Freelance bemiddelingsplatform Temper is volgens de arbeidsinspectie geen platform, maar een uitzendbureau. Dit staat in een gelekt rapport van de arbeidsinspectie. Temper is het hier niet mee eens en ziet zichzelf als een prikbord. De uitdaging in deze zaak zit in het gegeven dat platformen geen prikbord zijn (ze sturen wel degelijk), maar heel anders opereren dan een uitzendbureau dat doet. In de eerder gepubliceerde longread ‘Uitzendbureaus versus klusplatformen: nieuwe wijn in oude zakken of oude wijn in nieuwe zakken?‘ gaan we (heel) uitgebreid in op de verschillen en de gelijkenissen.

In deze casus komt de complexiteit die we in de longread beschrijven goed naar voren. Temper faciliteert de werkende en helpt ” bij het aanvragen van hun btw-nummers, de startup stelt eisen aan freeflexers wat betreft hun werkervaring, verzorgt de werving en selectie van personeel, heeft door middel van een ratingsysteem invloed op de selectie van freelancers en berekent een gemiddeld uurtarief, waarbij het bedrijf opdrachtgevers adviseert dit uurtarief te gebruiken.” De grens tussen wat wel en niet met alloceren te maken heeft is onduidelijk.

Ook kan een platform als private regulator de regels van het spel eenvoudig aanpassen, waardoor activiteiten waar kritiek op is eenvoudig kunnen worden aangepast, waardoor de discussie weer van voren af aan begint. Zo “oefent Temper volgens de Inspectie SZW gezag uit over de freeflexers door een boeteclausule – van 100 euro – te hanteren wanneer freeflexers na de annuleringstermijn een klus afslaan.” Als dit echt een probleem is, kan Temper dit eenvoudig uit het systeem halen en bijvoorbeeld het opkomstpercentage duidelijker in het profiel laten zien. Aangezien Temper ook faciliteert om zelf een vervanger te regelen wil je als werkende dat dit percentage hoog is, aangezien anders een klant jou niet snel in zal huren. Daar zit geen harde sturing in aan de kant van het platform, maar het effect is hetzelfde. Ik voorzie een lang kat-en-muisspel.

En hoewel FNV enthousiast reageerde op het gelekte rapport, denk ik dat de zaak toch een stuk complexer ligt. En kijk ik uit naar de inhoudelijke discussies die nog komen gaan.

Crypto jobs – find blockchain freelance jobs and get paid in cryptocurrency

Door abonnee Bas van de Haterd werd ik gewezen op dit ‘gig platform’ met de belofte: “Find crypto jobs around the globe. Get paid in crypto.” Op het platform worden klussen aangeboden en gevraagd. Een deel daarvan is inderdaad crypto gerelateerd. De uitbetaling vindt plaats in crypto currencies. Aangezien het om online gigs gaat, zullen vraag en aanbod zich overal ter wereld bevinden. Een interessant platform om te volgen en een leuke case voor beleidsmakers. Bij online gigs is er al een uitdaging rondom regulering en belasting: daarvoor zouden internationale afspraken moeten worden gemaakt. Als de klussen dan ook nog eens in cryptocurrencies worden uitbetaald is dat natuurlijk een mooie kans om overal ter wereld te werken en geen cent belasting te betalen 😉

Zo wordt HousingAnywhere nog dit jaar de grootste in Europa – MT/Sprout

“Sprout challenger HousingAnywhere heeft 24 miljoen euro opgehaald en neemt verhuursite Kamernet over. Doel: Europa’s grootste verhuurplatform voor jongeren worden.”

Een mooi voorbeeld van een succesvol Nederlands platform. Het platform bestaat al sinds 1999. Zo zijn er stiekum toch best wat succesvolle Nederlandse platformen die niet heel erg opvallen, maar onder de radar best erg succesvol zijn.

“Inmiddels staat er een bedrijf dat 10 miljoen unieke bezoekers per jaar op zijn websites trekt, met een aanbod van meer dan 60.000 woningen. In de regel worden die voor periodes van 3 tot 12 maanden verhuurd.”

Het is ook interessant om te zien hoe een dergelijk platform door de jaren heen uitbreidt. Niet alleen de overnames, maar ook van de eerste versie tot waar het nu staat. Van een kamer ruil website tot “een compleet property management platform voor huurders en verhuurders, met onder meer een betaalmodule.”

3F secures ground-breaking national sectoral agreement for delivery riders -| ETF: European Transport Workers’ Federation

De Deense vakbond 3F sloot een aantal jaren geleden al als een van de eerste vakbonden een cao af met een platform(pje) voor thuisschoonmakers. Destijds groot nieuws, al is niet helemaal duidelijk wat het effect was. En nu wederom een bericht van diezelfde vakbond: zij hebben een cao afgesloten voor de koeriers van Just Eat.

Het is natuurlijk de vraag waar je je met een cao op moet richten: op de sector, of op de manier waarop vraag en aanbod bij elkaar komt? Ik zou zelf voor de eerste keuze gaan: de sector. Het zou gek zijn wanneer een bezorger die in loondienst is en per uur wordt betaald meer of minder zou verdienen op het moment dat de bestellingen via een platform of via een telefoon binnenkomen, of of deze in dienst is van een platform of van een restaurant. Met dit soort cao’s krijg je wel dit soort onderscheid en ik vraag mij af of dat een goede ontwikkeling is.

En die cao in Nederland? Maaltijdbezorgers in loondienst vallen onder de Horeca cao: een best beroerde cao. Tot 1.976 ervaringsuren bij een zelfde werkgever verdien je in de horeca het Wettelijk Minimum Loon. Met een bruto uurtarief variërend van 2,99 (!!) per uur (15 jaar) tot maximaal 9,94 per uur (21 jaar en ouder). Het is dan ook niet gek dat FNV de bezorgers van platformen het liefst in de TLN cao zet, maar dan heb je weer diezelfde discussie. (lees ook deze blog)

In dat opzicht hebben de bezorgers van Just Eat in Denemarken het beter voor elkaar: die verdienen 16,60 euro per uur. Toch net iets meer dan de Horeca cao in Nederland 😉

Het is ook de vraag wat hier nu het nieuws is: Just Eat heeft de koeriers in dienst, dus die vielen waarschijnlijk al onder een cao. En nu onder een eigen cao. Alleen liggen de problemen juist niet bij dit type platformen, maar bij de platformen die per klus betalen en waar de beloningen variëren en soms niet al te transparant zijn. Kun je dit dan wel een overwinning noemen? Of is het gerommel in de marge? Ik ben er nog niet uit.

DoorDash buys Chowbotics, maker of Sally, the salad-serving robot

Het is alweer even stil rondom de ‘dark kitchens’ van maaltijdbezorgplatformen als Deliveroo en UberEats. Virtuele restaurants (waarom zou een bezorg restaurant een fysieke locatie met stoeltjes moeten hebben) waar het eten heel efficiënt uit een productiekeuken komt.

Deze week kwam dit bericht voorbij: “San Francisco delivery service DoorDash said Monday that it has bought Hayward’s Chowbotics, which makes Sally, an autonomous kiosk that can whip up dozens of made-to-order salad combinations with little human intervention. Chowbotics’ robots can also produce customizable grain and poke bowls, parfaits, cereals and snacks. Diners select their choices on a touchscreen that shows nutrition information.”

Het beeld dat ik hierbij krijg is een zo goed als onbemande ‘dark kitchen’ waar het eten automatisch wordt bereidt en waar de koeriers voor de deur staan om het eten bij de klant langs te brengen. De keuken zit in een vrachtwagen, zodat deze eenvoudig op verschillende plekken kan worden neergezet. Klinkt misschien wat ver weg, maar ik denk dat een dergelijk scenario dichterbij is dan we ons nu voor kunnen stellen. En misschien natuurlijk ook weer niet en dan zit ik er helemaal naast 😉

Workshop verslag

Verslag workshop Skills in de kluseconomie – Kluspaspoort.nl

Na de blog op ZiPconomy vorige week over de workshop ‘skills in de kluseconomie’ is deze week ook het meer uitgebreide verslag gepubliceerd. Hier heb ik ook maar gelijk een Engelse variant van laten maken, die terug te lezen is via deze link.

Ook gelezen

• Kieswijzer voor Modern Werkenden
• Disrupting Latam’s Grocery Market: Online Retailer Jüsto Bags $65M Series A
• Een Collectieve AOV voor een platform van 22.000 zelfstandigen
• Scapino Ballet Rotterdam lanceert streamingplatform

In de media

Met spoed gezocht: skiwanten, sneeuwboots en schaatsen: de uitleeneconomie draait op volle toeren. | Trouw

Voor een artikel in Trouw over de deel/uitleeneconomie mocht ik een inhoudelijke bijdrage leveren.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke regelmatig wordt verstuurd.