Goedemorgen! Dank voor de leuke reacties n.a.v. mijn eerste nieuwsbrief na onze wereldreis. Voor wie hier interesse in heeft: een deel van de foto’s van Namibië staan online. Afgelopen week mijn eerste presentatie na de reis gegeven over platformen in de zorg en de agenda voor de komende maanden in 2023 loopt alweer aardig vol. Gaan weer een aantal toffe dingen gebeuren. Om meer ervaring en feeling te krijgen met AI tools heb ik mij deze week ingeschreven voor de cursus ‘Bouw 4 AI-apps in 4 weken’. Ik heb al een paar ideeën van tooltjes die ik in elkaar wil knutselen.
Vorige week deelde ik een stuk en quote over de rechtszaak tussen FNV en Temper. Ik was vergeten de link toe te voegen, dus bij deze!
Fijne week!
Van Twitter naar X: kans of kansloos
Als er één onderwerp dat de media heeft beziggehouden tijdens mijn wereldreis dan is het wel de rebranding van Twitter naar X. In no-time was de bekende blauwe vogel zowel van het hoofdkantoor als in de App-store verdwenen en vervangen voor de veelbesproken X.
Dat Musk andere ambities heeft met Twitter is al lang duidelijk. En wat die ambities precies zijn, dat was eigenlijk al veel langer bekend dan iedereen nu denkt. Het idee voor X gaat terug naar 1999 en was de voorloper van wat later PayPal werd. Musk had toen al de ambitie voor een ‘financial superstore’: een idee waar hij uiteindelijk veel geld mee verloor en in de ijskast moest zetten, omdat hij hier verder intern geen draagvlak meer voor kreeg. Dit hele verhaal is mooi samengevat in dit draadje op Twitter. Intussen is de ambitie van ‘financial superstore’ uitgebreid naar ’the everything store’. Waar het financiële stuk nog wel een cruciale rol in speelt.
Musk wordt geïnspireerd door het Chinese WeChat: een ‘super-app’ die in China door 1,4 miljard mensen wordt gebruikt. In een artikel van BBC wordt deze app als volgt omschreven:
Its services include messaging, voice and video calling, social media, food delivery, mobile payments, games, news and even dating.
It is like WhatsApp, Facebook, Apple Pay, Uber, Amazon, Tinder and a whole lot more rolled into one.
It is so woven into the fabric of Chinese society that it is almost impossible to live there without it.
Duidelijk. Al wordt in het artikel ook duidelijk dat er zelfs aan WeChat haken en ogen zitten.
WeChat is de natte droom van iedere ondernemer. Dat Musk deze ambitie heeft is vanuit een ambitieus zakelijk perspectief dan ook helemaal niet gek. En door Twitter te kopen heeft hij een groep van enkele honderden miljoenen gebruikers die regelmatig op het platform inloggen. Dat is een mooi en sterk begin.
De grote vraag is: gaat het deze ondernemer, die toch al vaker ‘against all odds’ dingen voor elkaar heeft gekregen, lukken om dit tot een succes te maken?
Waarom dit een kansloos verhaal is
Laat ik realistisch beginnen. Ik denk dat het nagenoeg onmogelijk is om een dergelijke ‘global super-app’ van de grond te krijgen. Natuurlijk is het de vraag welke definitie voor ‘succes’ je wilt gebruiken, maar ik ga voor deze analyse uit van een mega succes. Niet een leuk winstgevend platform met enkele diensten, maar hét platform waar alles samenkomt. Een platform zoals Dave Eggers omschrijft in zijn boek ‘De Cirkel’. Een moonshot, om in Musk termen te praten.
In het BBC-artikel wordt ingegaan op de verschillen tussen WeChat en de poging van Musk:
For one, most people in China access WeChat on smartphones, rather than desktop computers, due to the relatively late development of the internet in the country.
“Which means they live in the walled gardens of apps rather than the open web. It is much easier to build an ‘everything app’ on smartphones than on computers,” he says.
Mr Fang also says that China’s lack of competition regulation – which contrasts with most Western countries – allows an app like WeChat to effectively block rival platforms, such as shopping platform Taobao and video app Douyin.
Dan mijn gedachten waarom dit enorm lastig gaat worden:
- Timing: WeChat begon in een tijd dat er nog nagenoeg geen concurrentie was. Die is er nu wel. Op alle domeinen waar WeChat actief is zijn er buiten China al dominante platformen actief. Iets dat ook nog per land of continent verschilt.
- Complexiteit: WeChat is een app in één land. Met één set aan regels en één munteenheid. Wanneer je dit over meerdere landen wilt uitspreiden, dan krijg je al te maken met heel veel (!!!) extra variabelen. Ingewikkeld, maar geen onoverkomelijke horde.
- Regelgeving: veel platformen, zeker niet alleen in China, zijn groot geworden in een wereld waar (nagenoeg) geen platform-specifieke regelgeving bestond. Regelgeving bestond wel, alleen waren platformen zo slim (en de ontvangende partij zo naïef) zich zo te profileren dat zij ‘nieuw’ waren. Dit is intussen wel anders, wat bijdraagt aan de complexiteit van het geheel. Om een beeld te krijgen hoe sommige platformen zich anders positioneren en zich dondersgoed bewust waren dat er regelgeving op hen van toepassing waren: check deze video uit 2016 (wie geen 2 minuten de tijd heeft, begin dan bij 1:45) waar Booking oprichter Kees Koolen over regelgeving negeren praat (“als je je daar door laat tegenhouden dan wordt je nooit groot en dat is dan je eigen schuld”) in de periode dat hij (eventjes) COO van Uber was:
- De kracht van de niche: een platform werkt veelal het best wanneer het de focus behoudt op een specifieke niche. Wanneer je je op een geïsoleerd probleem focust, dan kun je al jouw energie focussen op het zo goed als mogelijk oplossen van dit probleem. Ga je breder: dan verlies je focus en geef je ruimte voor anderen om een niche te veroveren.
- Veel gebruikers is geen recept voor een groot succes: Twitter heeft honderden miljoenen gebruikers. Het idee is om deze gebruikers, die regelmatig gebruik maken van het platform, te verleiden om andere diensten af te nemen en zo beetje bij beetje de taart te vergroten. Dit klinkt mooi en logisch, maar in de praktijk is dit zelfs binnen een zelfde categorie al heel lastig. Zo heeft Booking vele miljoenen mensen die een accommodatie boeken, waarvan je weet dat ze ook zaken als vervoer, verzekering en meer nodig hebben. Toch lukt het Booking (niet het voorbeeld van een platform met technische superioriteit) niet om dit goed in het platform te integreren en per klant een hogere omzet te genereren. Dit terwijl er een heel duidelijke kans ligt. Ook de ambitie van Uber om ‘de app voor jouw mobiliteit’ te worden, ik omschreef in dit stuk in 2019 waarom dit het platform sterker maakt, is tot dusver niet echt van de grond gekomen. Ook Meta heeft dit gemerkt bij het introduceren van hun Twitter-alternatief Threads. Na een vliegende start zien we “a nearly 70% decline in the number of daily active users since its July 7 peak”. Het meenemen van gebruikers is een ‘lekker begin’, maar echt niet meer dan dat.
- Een wankele basis: als je vanuit een basis verder wilt bouwen, dan is het nodig dat die basis oersterk is. En juist dat lijkt mij een probleem bij Twitter. Musk heeft de afgelopen maanden het fundament van Twitter behoorlijk toegetakeld door belangrijke afdelingen die bij moeten dragen aan een stevig fundament weg te slopen / te bezuinigen.
- (on)betrouwbaarheid: een platform is niet een op zichzelf staand ding. Het is een web aan verbindingen met talloze andere stakeholders. Grote platformen zijn doorgaans succesvol geworden nadat zij hun platform openstelden voor anderen om eigen businesses op te bouwen. Deze externe partners lopen een groot risico wanneer zij op basis van jouw infrastructuur eigen tools gaan bouwen. Hiervoor is vertrouwen en stabiliteit nodig: je wilt niet dat het platform van de een op de andere dag de regels of API toegang en voorwaarden aanpast, zodat jouw business in elkaar stort. Om in cliché-termen te praten: het gaat om het bouwen van een ecosysteem, niet een egosysteem. En juist dat laatste is wat Musk met Twitter de laatste tijd heeft gedaan. Musk heeft de regels en voorwaarden van het platform met zeer grote regelmaat zonder enige aankondiging en uitleg aangepast en ook zijn definitie van ‘free speech’ blijkt op zijn zachtst gezegd discutabel. Weinig ondernemers zullen nu een risico nemen in het bouwen van – en investeren in – producten in het ecosysteem wanneer er geen vertrouwen is.
Wat dit een kansrijk verhaal kan maken
Het is doorgaans makkelijker om te bedenken waarom iets niet zal lukken in plaats van andersom. Je kunt dit afserveren als ‘gezeik vanaf de zijlijn’, maar je kunt het ook omdraaien door deze punten als input te gebruiken om het wél goed te doen. Het is maar hoe je er naar kijkt.
Is X gedoemd te verdwijnen? Ik geloof dat niet. Hoewel veel gebruikers klagen, zijn er maar heel erg weinig die daad bij het woord voegen en hun account opzeggen. Daarnaast lukt het alternatieve platformen tot dusver nog niet om serieus voet aan de grond te krijgen. En zolang er nog geen sprake is van interoperabiliteit (iets dat overigens nu wel in de wet is vastgelegd!), zal het lastig worden om een serieuze concurrent op te zetten. Op het moment dat er werkelijk sprake is van interoperabiliteit (jouw mobiele nummer is immers ook gewoon van jou en als KPN klant kan ik goed een sms sturen naar een klant van T-Mobile), dan wordt het voor anderen veel eenvoudiger om concurrerende diensten te bouwen. Nog beter: dan is het zijn van een dominant platform niet meer een absolute voorwaarde voor bestaansrecht. Interoperabiliteit wordt vaak als een bedreiging voor platformen gezien, maar ik denk dat het juist ontzettend veel kansen met zich meebrengt. Het is maar hoe je er naar kijkt en het hangt er ook voor af of je echt waarde wilt toevoegen, of achterover leunend een dominante positie in de markt wilt uitmelken.
Terug naar Twitter/X: wat is er nodig om X wél succesvol te maken?’. Ik denk door het creëren van waardevolle diensten voor een deel van de huidige gebruikers. Het is een illusie dat je alle ruim 300 miljoen gebruikers mee krijgt in een nieuwe dienst, maar als je met tien procent begint dan heb je al een flinke ‘kick-start’ te pakken. Dit zie je nu al een beetje gebeuren, met programma’s voor ‘creators’ die donaties en abonnementen aan volgers en aanbieders kunnen aanbieden en het ‘Creator Ads Revenue Sharing Program’ waarbij je als Twitteraar (uhm… X-er-aar?) meedeelt in de advertentie-inkomsten rondom jouw bereik. Vanuit daar kun je doorbouwen naar andere diensten, de volgers van de creators het ecosysteem in zuigen, misschien een eigen wallet met eigen currency bouwen en zo beetje bij beetje een eigen ‘super-app’ ontwikkelen. Wat mee zou kunnen helpen is een link met andere bedrijven van Musk. Zo neem ik aan dat al die rondvliegende satellieten ook wel iets moeten kunnen produceren (kaarten? Dit te combineren met data van alle Tesla’s die rondrijden), zodat hij in eerste instantie niet afhankelijk is van andere partijen voor het neerzetten van de eerste diensten.
Het is dan wel de vraag wat er nog van social media netwer Twitter over zal blijven. Wanneer alleen de ‘waardevolle’ gebruikers worden gebruikt voor een vliegende start van een eigen ecosysteem, kan het zo maar zijn dat het social media platform Twitter een stuk minder relevant voor X zal worden. De overige 90% is dan allen relevant om als publiek te dienen voor de 10% ‘super users’. Dat Musk al veel functies heeft opgeheven die moeten zorgen voor een kwalitatief goed netwerk dat ook nog eens aan (Europese) wetgeving voldoet (je gaat mij niet wijsmaken dat hij echt gelooft dat AI alles voor hem op gaat lossen), laat wat mij betreft zien dat hier niet zijn prioriteit en toekomst ligt.
Wat de uitkomst zal zijn: het zal niet van de een op de andere dag plaatsvinden. Het uitrollen van een ‘super-app’ kost simpelweg gewoon ontzettend veel tijd en geld. En een succesvol social media platform slopen ook. Voor nu is het dus vooral speculeren en klagen. En laten dat twee dingen zijn die mensen op Twitter ontzettend goed kunnen 😉
Doordash zet in op fooien voor bezorgers.
Fooien maken, zeker ook in Amerika, een belangrijk deel uit van het inkomen van bezorgers. Dit was al zo voor platformen en deze ‘standaard’ hebben platformen ook overgenomen. Over het overnemen van standaarden (en het niet brengen oplossingen) is het interessant om het stuk en boek ‘Uber pitched itself as a solution — instead, it’s ‘a symptom of a very broken job market’ te lezen.
Er zijn via een platform verschillende manieren om de klant te verleiden een fooi te geven. In het artikel ‘Tipping ‘nudges’ are now popping up on DoorDash. If you don’t leave a gratuity, you’ll hear about it.‘ wordt omschreven hoe dit Amerikaanse bezorgplatform klanten nog meer gaat ‘verleiden’ om een fooi te geven aan de bezorger.
Je zou dit een sympathieke ontwikkeling kunnen noemen: het inzetten van technologie om meer verdiensten voor de bezorger te genereren. Hulde! Als je iets meer van de historie van het bedrijf dan zou je hier ook wat sceptischer tegenover kunnen staan. Zo was Doordash een belangrijke driver achter een groep platformen die in California ruim 200 miljoen dollar (!!) investeerde voor de lobby voor een eigen wet rondom de status van de werkende en rekende het eerder fooien mee in een discussie toen het de bezorgers een minimumtarief moest betalen.
Daarnaast is het natuurlijk ontzettend discutabel dat een groot bedrijf de verantwoordelijkheid van ‘fair pay’ in de schoenen van de individuele consument schuift. Ook als dat betekent dat het bedrijf de ‘standaard’ van een sector overneemt. Dat de standaard in een markt het slecht betalen van werkenden is, maakt het niet legitiem om deze 1-op-1 over te nemen.
Urban Company Lured Women Into the Gig Economy—Then Pushed Them Out
Home services platform Urban Company helped Indian women get into the gig economy. Now they say it’s setting impossible targets and then abandoning them.
Een interessant artikel over de opkomst en de ‘val’ van een gig platform in India.
Paris says tough Airbnb rules ‘working’ as violations fall
Interessant stuk over de Airbnb regelgeving in Parijs. Mooi hoe het hier lukt om de juiste balans te vinden tussen het borgen van publieke waarden en commerciële verhuur.
VergelijkRefurbished.nl – Hét nieuwe platform voor een duurzamere product keuze
Platformen zijn vaak succesvol in een niche en lossen informatie asymmetrie op in een gefragmenteerde markt. Dat laat het platform dat in dit stuk op MTSprout wordt omschreven mooi zien: het brengt een overzichtelijk aanbod van refurbished en ’tweedekans’ producten.
In de media
Mijn blog die ik schreef voor de WageIndicator Foundation over de kluseconomie in Indonesië is afgelopen week ook doorgeplaatst op Zipconomy:
Martijn Arets
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event? Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.
