Goedemorgen! Voor je ‘ligt’ weer een aardige longread. In 4 artikelen geef ik je een kijkje in hoe platformen (en dan niet altijd als ‘stand alone’ entiteit) een rol kunnen spelen in de organisatie van arbeid in de ’toekomst’. Afgelopen week mocht ik een bijdrage leveren aan het seminar inkomensheffing bij digitale platforms, georganiseerde door het Ministerie van Financiën. Verder in de nieuwsbrief deel ik mijn inbreng. Komende week ben ik te vinden bij de derde editie van de ‘Reshaping Work’ conference in Amsterdam. Een unieke conference waar alle stakeholders bijeen komen. Ik zit al twee jaar in de advisory board van de conference en mag vanaf de zijlijn mij af en toe met het congres bemoeien. Dit jaar ligt de focus op ‘crowdwork’: de online kluseconomie. Een trend die in veel discussies achterwege wordt gelaten, mede ook omdat de uitdagingen voor beleidsmakers hier een stuk groter zijn dan bij de kluseconomie waar vraag en aanbod elkaar fysiek ontmoeten. Fijne week!
Gig-werk wordt de norm. Maar wanneer haakt de technologie aan? – ZiPconomy
Platformwerk wordt op dit moment nog voornamelijk georganiseerd via ‘stand alone’ platformen in de c2c markt. Waar minder (in mijn ogen: te weinig) over wordt gesproken is hoe platformen als (SaaS)tool de organisatie van arbeid binnen organisaties zullen veranderen.
Voor veel organisaties neemt de flexibele workforce een redelijk stabiel percentage van de gehele workforce in beslag. Ik hoorde onlangs dat dit bij zorginstellingen zo’n 10-15% is. Het probleem met deze flexibele workforce is dat de organisatie doorgaans niet goed is ingericht om deze te managen. Contacten met freelancers liggen vaak niet bij HR maar bij de afdelingen en door het gebrek aan standaarden in facturatie is het overzicht aan kosten vaak zoek. Om in platform jargon te spreken: de transactiekosten zijn onnodig hoog en er is sprake van informatieasymmetrie. In dit artikel: “Uit een onderzoek onder HR-organisaties heeft Bersin geconstateerd dat slechts 8% van de respondenten gelooft dat hun organisatie klaar is om tijdelijke werknemers goed te managen.” Acht procent. Bedenk eens hoeveel kansen hier blijven liggen en hoeveel onnodig geld en energie er worden verspild. Dat is bizar. Of schandalig, het is net hoe je er naar kijkt 😉
Het is dan ook niet meer dan logisch dat de juiste tooling, juist: platform software, organisaties in staat zal gaan stellen de tijdelijke workforce beter te managen en effectiever in te zetten. Hier ligt voor organisaties een kans, maar voor traditionele arbeidsbemiddelaars (lees: uitzendbureaus) een bedreiging. “Innovatieve organisaties wenden zich vaker tot de freelancemarkt om hun wervingsbehoeften te vervullen en behouden zelf de controle over het proces, in plaats van het uit te besteden aan agencies.” Het empoweren van de organisatie kan dus slecht nieuws zijn voor de bemiddelaar waar het businessmodel (groten?)deels is gebaseerd op informatieasymmetrie.
Maar met alleen technologie zijn we er nog niet. “Organisaties blijven voor interne en externe werknemers volledig verschillende werkwijzen gebruiken in de werving, onboarding en het management. De meeste organisaties zien tijdelijke werknemers nog steeds als uitbesteding en als transitionele of tactische behoefte in plaats van een strategische talentpool.” Naast de praktische organisatie zal HR dus ook veel meer een rol als facilitator van arbeid en cultuur moeten worden, ongeacht de relatie die een stakeholder met het bedrijf heeft. Daar kun je een hoop technologie tegenaan gooien, maar de kern zit natuurlijk ‘gewoon’ in leiderschap en strategie.
En waar gaat dat naartoe? In dit artikel wordt geconstateerd dat er veel losse systemen zijn om verschillende soorten workforces te organiseren, maar dat een stuk software ontbreekt dat alle soorten van werk, ongeacht de vorm van contract, combineert. Herkenbaar? Ja, ook hier is er behoefte aan een ‘entry app’ voor de arbeidsmarkt. Net als dat Uber de toegangspoort wil worden voor mobiliteit en Booking en Airbnb de toegangspoort voor leisure. Maar dan in dit geval niet voor, maar achter de schermen.
Case: Elanza
Om bovenstaand verhaal wat handen en voeten te geven en naar het nu te trekken beschrijf ik een praktijkcase van een platform die hier nu al mee bezig is. Een tijdje geleden schreef ik over het Deense Meploy, maar sinds een paar weken is er ook een interessante Nederlandse case: Elanza. Afgelopen week sprak ik met de oprichters.
Elanza is een platform dat freelance zorgprofessionals verbindt met zorginstellingen. Een ‘stand alone’ platform met een eigen supply pool. Naast het stand alone platform zetten zij hun software ook in een white label variant weg bij zorginstellingen. Deze hebben veel problemen met het managen van hun flexibele schil en het verwerken van de facturen. De white label variant van Elanza stelt deze instellingen in staat om deze flexibele schil veel beter te organiseren en om de transactiekosten te verlagen. Aanbieders bij de zorginstellingen maken een profiel aan, houden hun uren bij via het platform en via een koppeling met bestaande administratieve systemen is de facturering foutloos. Een volgende stap zou zijn dat bij een tekort in de eigen flexibele schil achter de schermen een link wordt gemaakt met de Elanza supply pool. En op het moment dat er te weinig werk is voor de eigen flexibele schil, kan de instelling er voor kiezen hen te faciliteren met opdrachten bij anderen via het stand alone platform.
In de toekomst zou het mogelijk zijn dat het systeem ook andere contractvormen ondersteund. In het vorige stuk beschreef ik dat deze trend een bedreiging kan vormen voor uitzenders, maar er ligt natuurlijk ook een kans voor deze branche. Ten eerste door zelf dit soort software te gaan ontwikkelen of dit soort platformen in te lijven. Daarnaast zouden de eigen systemen van uitzenders klaar moeten worden gemaakt om in te kunnen tappen op dit soort platformen, zodat deze platformen ook kunnen putten uit de pool van de uitzender. Kans of bedreiging: het ligt er maar net aan hoe je er mee om gaat.
Mobiliteitscoöperaties in de zorg: Inventarisatie van diverse samenwerkingsvormen in de regio
Tijdens bijeenkomsten met vakbonden roep ik wel eens dat platformen kunnen bijdragen aan meer vaste banen. Of in ieder geval meer vastigheid en zekerheden voor de werkenden.
Veel zaken in de platformeconomie zijn zoals ieder weldenkend mens weet niet nieuw. De werkzaamhedendie via platformen lopen bestaan al lang. Het platform legt ‘slechts’ een digitale laag over de fysieke wereld heen. In basis niets nieuws.
Mijn idee bij de uitspraak dat platformen kunnen leiden tot meer zekerheden voor de werkenden komt vanuit de gedachte dat op het moment meerdere bedrijven gebruik maken van platform software om de arbeid te organiseren zij het aanbod ook prima kunnen poolen en daarmee de risico’s, pieken en dalen middelen met een grotere groep. Een soort van collectief systeem.
Is zoiets nieuw? In basis natuurlijk niet. Zo bestonden in de vorige eeuw in de havens van Rotterdam en Amsterdam de zogenaamde Havenpools. “De Stichting Samenwerkende Havenbedrijven (SHB) leende bij pieken en andere momenten van personeelsgebrek arbeiders uit aan de zogenaamde vaste havenbedrijven. De SHB’ers vielen met een vast dienstverband bij de havenpool onder de haven-cao en de bedrijven garandeerden de afname van een bepaald aantal poolarbeiders. Wanneer er tijdens deze ‘garantie’ geen werk was – de leegloop – werd het loon volledig doorbetaald. Ongeveer de helft van die leegloop was voor rekening van de garanderende ondernemers en in het restant werd voorzien door het Algemeen Werkloosheidsfonds dat deel uitmaakte van de Werkloosheidswet.”
Dan weer even terug naar de case van Elanza. Op het moment dat zeg 20 zorginstellingen hun (freelance) bestand onderbrengen in een gezamenlijke pool, dan zouden zij op die manier de risico’s van geen werk kunnen middelen en zo meer stabiliteit kunnen bieden voor deze groep. De toegevoegde waarde van het platform is dat de organisatie veel eenvoudiger en tegen lagere transactiekosten kan worden gerealiseerd. Je zou zelfs een stap verder kunnen gaan en via deze constructie ook andere risico’s als arbeidsongeschiktheid kunnen poolen. Dit zou dan weer direct een concurrent kunnen worden van traditionele verzekering aanbieders.
Dan is de vraag: maar hoe dan? En daar gaat dit zeer interessante rapport ‘mobiliteitcoöperaties in de zorg’ over. Voor dit onderzoek zijn tien verschillende soorten arbeidspools onderzocht:
- Werkgeversnetwerk met matchingsplatform.
- Commercieel servicebureau.
- Stichting met matchingsbureau.
- Mobiliteitsnetwerk met matchtafels.
- Coöperatieve vereniging met pool.
- Matchingsnetwerk met commerciële coördinator.
- FlexBV binnen een holding.
- Stichting met vervangingspool.
- Werkgeversnetwerk met regionale flexpool.
- Coöperatie met uitzendbureau.
Per soort pool worden de voors- en tegens op een rijtje gezet, De hoofdvragen van dit rapport:
- Welke samenwerkingsvormen gericht op het in- en uitlenen van personeel komen er op dit moment binnen de zorgsector voor?
- Wat zijn de belangrijkste randvoorwaarden die samenwerkingsmodellen succesvol maken?
- Welke goede voorbeelden zijn er?
Vervolgens worden (op pagina 5 en 6) de overkoepelende lessen getrokken: wat zijn de voordelen en de aandachtspunten en wat zijn de belangrijkste randvoorwaarden die samenwerkingsmodellen succesvol maken?
Een zeer interessant rapport om eens de tijd voor te nemen om door te lezen.
Uitzendkracht profiteert niet van krappe arbeidsmarkt, zzp’er wel – ING – Kennis over de economie
Uit het nieuwe rapport van ING: “De uitzendsector krijgt steeds meer concurrentie van online platformen die veelal met zzp’ers werken. Zzp’ers zijn, mede door al deze ontwikkelingen, in bepaalde segmenten inmiddels een geduchte concurrent voor de uitzendsector, wat zorgt voor druk op het traditionele uitzendmodel.”
Werkenden sourcen hun marketing, sales en administratie uit via een online platform, veelal in ruil voor een marge over de inkomsten. Platformen verlagen daarmee drempels voor werkenden om werk nog flexibeler rondom de eigen behoeften op dat moment te organiseren.
Dit zorgt voor extra urgentie (hoeveel urgentie kun je hebben??) om goed te kijken hoe zekerheden voor alle werkenden goed kunnen worden geborgd en de balans tussen individu en collectief wordt hersteld.
Debat
Afgelopen week mocht ik een bijdrage leveren aan het seminar inkomensheffing bij digitale platforms, georganiseerde door het Ministerie van Financiën. Goede opkomst vanuit alle stakeholders: de multi stakeholder workshops die ik eerder dit jaar organiseerde hebben iets moois in gang gezet. Het ziet er naar uit dat het debat de goede kant op gaat, al blijft het een uitdaging om de kaders te stellen van waar we het nu echt over hebben (er loopt veel door elkaar), wat nieuw is (heel veel is niet nieuw), de context helder houden (platformen concurreren niet alleen met bestaande bedrijven, maar ook met zwarte markt) en wat platform specifieke kansen en uitdagingen zijn. En wat niet.
De digitale laag die platformen over bestaande markten legt brengt bijvoorbeeld kansen met zich mee mbt datadeling en efficiënte belasting en handhaving. Het is wel belangrijk om kritisch te zijn wat nu écht van toegevoegde waarde is, zodat er geen buitenproportionele regeldruk ontstaat t.o.v. traditionele bemiddelaars. Oftewel: omdat iets kan, betekent het niet dat het ook moet.
Tijdens het debat verdedigde de ik stelling: ‘Digitale platforms hebben een verantwoordelijkheid dat gebruikers op platforms hun fiscale verplichtingen kunnen nakomen.’ Doel was met mijn betoog het debat te openen en aan te jagen. En dat is aardig gelukt 😉 Lees hier onder mijn pitch.
Event
Volgende week maandag 28 oktober lanceert Ronald van den Hoff zijn nieuwe boek ‘hoera het wordt ingewikkeld! Omgaan met de complexiteit van morgen’. Ik heb intussen de eerste bladzijden gelezen en het boek geeft de nodige prikkelende food4thought als ‘accepteer complexiteit… of: hoe begin je met échte keuzes maken’. Ik ben er bij, inschrijven kan hier.
Brainwave
To be continued…..
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
