Goedemorgen! Afgelopen week was ik in Brussel bij de Single Market conference “Collaborative Economy: Opportunities, Challenges, Policies”. Mijn verwachtingen waren niet heel hoog, maar ik werd positief verrast. Hoewel er in de collaborative economy (ik noem het meestal platform economie) nog te veel op 1 hoop wordt gegooid, is het niveau van discussie en awareness is wel een stuk beter dan 2 jaar geleden.
Voorafgaand aan de conference had ik nog afspraken met twee nieuwsbrief volgers: bij een vakbond en bij een coöperatie. Wat mij bij vakbonden opvalt is dat zij op institutioneel niveau niet al te constructief de discussie rondom platformeconomie voeren, maar wanneer je medewerkers 1-op-1 spreekt er veel besef, interesse én ideeën leven. Oftewel: trek je niet te veel aan van de oneliners, achter de schermen is er echt wel wat in gang gezet.
Ook deze week weer 5 artikelen op een rij gezet en voorzien van mijn duiding en commentaar. En een Engelstalige blog waarin ik de Airbnb oprichters uitdaag om ambitie (en ballen) te tonen en van Airbnb een coöperatie te maken. Wie weet…. Fijne week!
We work. We share. We launch: meploy Community bonus program.
In Kopenhagen ontmoette ik een dik jaar geleden de oprichter van het gig platform Meploy. Meploy is gestart als platform dat freelancers aan bedrijven koppelt voor kortlopende klussen. Al snel maakten zij een belangrijke switch: zij pakten de verantwoordelijkheid van het werkgeverschap en namen de mensen die zij via hun platform wegzetten in dienst. En werden zij een compleet digital first uitzendbureau.
Ik bleef Michael, de oprichter, volgen, kwam hem regelmatig in het buitenland tegen, zo ook afgelopen donderdag in Brussel. Hij vertelde mij dat ze tegenwoordig voor vaste klanten de hele flexibele inhuur faciliteren. Deels met het flex netwerk vanuit de klant, deels met de profielen op het Meploy platform. En afgelopen jaar factor 10 zijn gegroeid.
Meploy is een platform dat een beetje laat zien hoe ik verwacht dat de kluseconomie de komende jaren zich zal ontwikkelen. Van het faciliteren van klusjes voor consumenten steeds meer een middel om de flexibele schil van organisaties via een platform, al dan niet whitelabel, te organiseren. Dit is voor organisaties super interessant. Ook omdat de organisatie dan ook, naast de eigen flexibele schil die in het systeem wordt gezet, ook gebruik kan maken van de talent pool van het platform. Dit kan voor de uitzendbranche een flinke impact kan hebben. Of die impact een kans of een bedreiging is, dat is aan de uitzendbranche zelf. Dit is een stuk van de kluseconomie waar nog niet over wordt gesproken, maar die volgens mij een enorme impact gaat hebben….
Een aantal dagen voordat ik Michael sprak las ik ook zijn laatste blog waarin hij bekend maakt dat hij vanaf nu ieder jaar 10% van de winst zal verdelen onder hen die dat jaar via het platform hebben gewerkt. Hij heeft ook nagedacht over een coöperatief model, maar gezien de vluchtige relatie van workers met het platform zag hij daar geen toegevoegde waarde in. Volgens mij heeft hij nu een prima en unieke oplossing neergezet.
London’s food couriers under attack – BBC London
Wie denkt dat het rondbrengen van voedsel een relaxed bijbaantje is, die moet vooral (niet) dit filmpje van de BBC bekijken. In Londen is het in sommige buurten letterlijk levensgevaarlijk om dit beroep uit te oefenen.
Kunnen we hier de platformen de schuld van geven? Natuurlijk niet. Het voorbeeld in dit item gaan dan ook over koeriers die in ‘dienst’ zijn van een aantal restaurants die gezamenlijk hun logistiek organiseren.
Wat heeft dit item dan met de kluseconomie te maken?
- Het laat zien dat we niet alleen wanneer we een mening moeten vormen over een ontwikkeling naar de manier waarop de transactie tot stand is gekomen moeten kijken. Ik haalde het voorbeeld van TakeAway.com er al eerder bij: 1,4% van hun bezorgingen wordt gedaan door eigen koeriers, 98,6% door koeriers waar het platform geen zicht en grip op heeft. Oftewel: het grootste deel van de ‘gig economy’ wordt zonder tussenkomst van een online platform georganiseerd en bestond voor de komst van de platformen ook al. Natuurlijk is het prettig om de peilen op een grote speler te kunnen richten, maar als je jezelf een beetje serieus neemt dan weet je ook wel beter. Wat niet betekent dat de grote spelers geen verantwoordelijkheid hebben natuurlijk. Verre van;
- Wanneer we voorbij de (overigens heel belangrijke) korte termijn discussies kijken, is het ook tijd om te bedenken hoe platformen de omstandigheden van een groep workers die al jaren bestaat, maar die te gefragmenteerd waren om echt iets voor te organiseren kan verbeteren. De vraag is een beetje wie de handschoen oppakt. De platformen? De overheid? De vakbonden? Idealiter natuurlijk een combinatie van. Misschien hier binnenkort maar eens iets voor organiseren. Interesse? Je weet mij te vinden.
Tech Workers Now Want to Know: What Are We Building This For? – The New York Times
How to break platform or company power? Dit is de vraag die ik mijzelf stelde tijdens een presentatie (link: begin bij slide 17) op het Permanent Beta festival eerder dit jaar bij Seats2Meet in Utrecht.
Ik kwam erop uit dat door mensen samen te brengen en een gezamenlijke actie op te zetten (wat van alles kan zijn). Dit kan bij platformen vanuit vraag (de klant), aanbod (de aanbieders), aandeelhouders/investeerders en de medewerkers zelf. Over deze laatste groep, die blijkbaar steeds bewuster wordt van de mogelijke impact van hun acties, gaat dit stuk:
“Across the technology industry, rank-and-file employees are demanding greater insight into how their companies are deploying the technology that they built. At Google, Amazon, Microsoft and Salesforce, as well as at tech start-ups, engineers and technologists are increasingly asking whether the products they are working on are being used for surveillance in places like China or for military projects in the United States or elsewhere. That’s a change from the past, when Silicon Valley workers typically developed products with little questioning about the social costs.”
Een goede ontwikkeling, maar wel heel erg afhankelijk van de cultuur en het type mensen dat wordt aangenomen. De vraag is dan ook dat wanneer de arbeidsmarkt minder overspannen is (nu is er een war on talent bij techbedrijven, dus je moet je mensen tevreden houden) of dit nog steeds zo krachtig is. Maar op zich: het personeel als controlerende macht is natuurlijk een interessante ontwikkeling.
Wimdu haalt de stekker eruit – TravelPro
Ik wordt regelmatig om advies gevraagd door journalisten die, geïnspireerd door de voorbeelden met miljarden waarderingen, een artikel willen schrijven over hoe je makkelijk rijk kunt worden met een platform. Die gesprekken duren meestal heel kort. Want rijk met een platform worden, dat is maar voor een enkeling weggelegd. Voor de ‘happy’ 0,01 procent. Een succesvol platform neerzetten dat geen verlies, laat staan winst, maakt is namelijk een hele kunst. De meeste platformen falen. En soms keihard. Zo ook de voormalige Airbnb concurrent Wimdu.
Hoewel dit nieuws wordt gebracht alsof het platform van de een op de andere dag stopt, ziet het er naar uit dat het al langer slecht ging met het platform:
- 2011: Rocket Internet (o.a. ook Zalando) steekt 90mln in Wimdu
- 2016: er wordt bekend dat het grootste deel van de investering op is, er wordt gezocht naar een koper;
- 2016: 9Flats koopt Wimdu (9Flats heeft slechts 10mln investering ontvangen en heeft dus nooit veel voor Wimdu kunnen betalen)
- 2016: enkele weken later koop het 50 jaar oude vakantiehuis verhuur bedrijf Novasol beide merken;
- 2018: de stekker wordt uit Wimdu getrokken.
Belangrijkste vraag is nu natuurlijk: wat is het echt verhaal? Wimdu is dus, ondanks een mooie investering, nooit van de grond gekomen. Novasol heeft uiteindelijk waarschijnlijk een schijntje voor het merk, het aanbod van het platform en een stuk ICT betaald. Het zal ook zomaar kunnen dat Novasol het aanbod van Wimdu overzet naar het eigen platform. En dit al vanaf het begin de bedoeling was. We zullen er waarschijnlijk weinig meer van horen. Voor mij wel een les om af en toe eens dieper in het verhaal en de cijfers te duiken. En een bevestiging dat het neerzetten van een succesvol platform, ook al heb je veel geld opgehaald, een grote uitdaging is.
Reflections on a food delivery workshop that almost did not happen (part 2) | Platform Labor
Onderzoeker Niels van Doorn zit momenteel in New York voor veldwerk in de kluseconomie. In deze blog beschrijft hij de outcomes van een sessie tussen diverse UberEats riders en Uber. Hij is iemand die deze twee stakeholders al vaker naast en tegenover elkaar heeft gezet, zoals ook in onderstaande video die ik maakte op het Reshaping Work congres in Amsterdam vorig jaar. Zie hier ook alle video registraties die ik maakte van de keynotes.
Mooi aan dit soort dingen is dat we eindelijk iets te horen krijgen van de groep waar iedereen over praat, maar bijna niemand mee praat. Ik wilde eerst een samenvatting van het stuk maken, maar het leest zo makkelijk weg, dat ik je toch echt adviseer om het stuk zelf te lezen. Let wel op dat dit een uniek voorbeeld is van de markt in New York, waar relatief veel fulltime gig workers werken. Dit is anders in Nederland, waar (volgens de berichten) een groot deel van het bezorg werk door studenten wordt gedaan.
Deze serie kent uiteraard ook nog een deel 1. Die is minder de moeite van het lezen waard. Deze blog gaat meer in op het organisatorische proces vooraf en hoe moeilijk het was om vertegenwoordigers van platformen zelf bij deze sessie aanwezig te laten zijn. Uiteindelijk kwam alleen een vertegenwoordiger van UberEats opdagen. De andere platformen lieten het afweten.
Het valt mij sowieso op dat Uber de laatste jaren heel zichtbaar is geworden in het debat. Ook op plekken waar je ze misschien niet zo snel zou verwachten. Zo stond er tijdens een bijeenkomst eerder dit jaar in Brussel in een zaal vol vakbondsmensen een public policy manager van Uber op het podium. Wat ik heb gemerkt, ik kwam hem vervolgens op meerdere bijeenkomsten tegen, is het effect wanneer de ‘elephant in the room’ in… ’the room’ is. Dan matigt iedereen toch wel zijn toon wanneer het over dit platform gaat (the elephant) en denkt 2x na voordat er iets wordt gezegd. Niets is namelijk makkelijker dan de ‘elephant’ bashen. Een gezamenlijke vijand/pispaal. En dat veranderd wanneer deze zelf aanwezig is. Niet dat hierdoor dingen niet worden gezegd, maar het niveau van de discussie wordt wel een stuk hoger. Een voorbeeld voor anderen.
Gekkies…
Getting worse? Leuk geprobeerd om met een dramatische kop aandacht te trekken, maar misschien moeten ze eerst de feiten wat beter op een rijtje zetten… Zolang we niet weten wat het aantal gewerkte uren is, is het een kwestie van gissen waarom Uber chauffeurs door de jaren heen minder zijn gaan verdienen. En ja, dan is ‘getting worse’ slechts één van de opties. Leuk geprobeerd…
Eigen publicaties
Airbnb as a cooperative: a viable scenario?
Twee weken geleden kwam het nieuws naar buiten dat Airbnb de hosts aandelen wil geven. In dit stuk (de Nederlandse versie verschijnt volgende week) ga ik verder in op deze actie en daag ik Airbnb uit om een stap verder te gaan door Airbnb om te vormen tot een coöperatie.
Heb ik het idee dat dit ooit gaat gebeuren? Nee. Wat ik met dit stuk wil illustreren is:
- Laten zien dat platform coöperaties een alternatief kunnen zijn in platformland;
- Mensen bewust maken dat een platform coöperatie niet persé een coop vanaf het begin hoeft te zijn, maar dat we ook na kunnen denken over modellen waarbij een bestaand platform in fases wordt overgenomen door de gebruikers;
- Dat gedeeld eigenaarschap mooi is, maar dat het probleem bij Airbnb niet bij de hosts ligt: die verdienen al goed geld met de verhuur van hun huis;
- Dit wel een goede aanleiding is voor de discussie over gedeeld bestuur en eigenaarschap van platformen.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
