Goedemorgen! Afgelopen deelde ik op Zipconomy mijn blog ‘5 redenen waarom platformen als Uber en Deliveroo niet de nachtmerrie, maar de ultieme droom zijn voor vakbonden‘. Tijd om het debat op een ander niveau te brengen en de context in de discussie te gooien. Ook startte ik met de voorbereidingen voor 3 (besloten) workshops die ik vanuit de Universiteit Utrecht ga organiseren rondom de volgende onderwerpen:
- Transparantie in matching algoritmes middels de algoritme accountant;
- Flexibiliteit, zekerheid en collectiviteit voor de aanbieder in de kluseconomie;
- Hoe portabiliteit van reputatie data kan bijdragen aan een inclusieve kluseconomie.
De workshops vinden in april, mei en juni plaats bij Seats2Meet in Utrecht. Binnenkort komt er het e.e.a. online te staan. Ben je van mening dat je voor een van de 3 workshops waarde kunt toevoegen en móet worden uitgenodigd, stuur dan een reply op deze mail.
Ook deze week weer 5 mooie stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!
EY-platform GigNow: voor ‘de coolste klussen’ | ZiPconomy
Ik noemde het al eerder: 2019 wordt het jaar van de corporate gig platforms. Het ING rapport van vorig jaar mei dat voorspelt dan over 10 jaar tussen de 20 en 70 procent van de uitzendmarkt via platformen gaat lopen heeft daar een mooie bijdrage aan geleverd ;-).
Maar het is niet alleen de markt van intermediairs die we nu kennen waar kansen liggen voor platformen. Juist ook kennis en project organisaties kunnen a) hun eigen flexibele schil (maar ook hun vaste krachten) via platformen organiseren en b) via platformen intappen op een groep (internationale) experts die zich anders niet aan hun organisatie zouden willen binden. Een voorbeeld van zo’n platform is Toptal.com, dat zich profileert als ‘hire the top 3% of Freelance talent’. Internationaal uiteraard.
Platformen als Toptal empoweren top professionals om meer werk te krijgen en beter te verdienen. Toptal is dan ook het andere uiterste van het spectrum van de kluseconomie. Waar aan de ene kant de kwetsbare ‘voor jou 10 anderen’ aanbieder zit (met als extreem voorbeeld Amazon Mechanical Turk als ultiem horror scenario), zit aan de andere kant een groep high skilled worker die via platformen flexibeler kan werken, een internationaal publiek kan bereiken en onder de streep waarschijnlijk meer kan verdienen.
En de aanleiding voor dit stuk? Dat was het bericht van EY een eigen ‘gig’ platform is gestart. Ik heb er snel even naar gekeken:
- “GigNow is a talent marketplace that matches contract workers with gigs at iconic organizations around the world. We make it simple to find the projects you love. We give you the flexibility and choice to control your career.” > de positionering gaat dus uit van een beperkt aantal klanten (ik vermoed van EY) waar je als outsider via EY aan de slag kunt gaan. Een redelijk eenzijdige benadering;
- ‘6 months average gig’. Het gaat dus niet zozeer om klusjes, maar om de wat meer langlopende klussen;
- je kunt je interesse kenbaar maken voor een klus, maar er is nog steeds een ‘human’ recruiter die het proces begeleidt.
Wanneer ik kritisch kijk naar hoe de profilering van het zijn van een ‘gig’ platform en wat er daadwerkelijk gebeurt dan wordt ik er niet heel enthousiast van. De Nederlandse pagina van het platform is trouwens een stuk ‘eerlijker’ over wat het initiatief inhoudt: “GigNow, een online talentplatform waarop wij zelfstandige professionals met een track record in marketing, finance en cyber security matchen met opdrachten bij onze klanten. In de private en publieke sector.” Oké, het is dus een platform (website) waar freelancers kunnen reageren op klussen van EY. In deze vorm dus niet heel vernieuwend, maar het geeft wel inzicht in waar het heen zou kunnen gaan. Want ik ga er voor het gemak maar van uit dat de ambities verder reiken dan dat wat er nu staat. Die ambities die komen in het artikel overigens naar voren.
En die toekomst zou kunnen zijn: dat corporates (klanten van intermediairs) zelf platformen gaan bouwen om talent aan zich te binden en daarmee direct concurreren met traditionele intermediairs. En dat is een interessante ontwikkeling…..
Op nachtelijke stepjacht: veel stress, weinig euro’s | BRUZZ
“De ruim 1.000 deelsteps van Lime zijn overal. Veel minder zichtbaar zijn de mensen die ’s avonds beginnen aan een dolle jacht op zoveel mogelijk steps en enkele tientallen euro’s.”
Ik schreef begin vorig jaar al over de slimme manier waarop deelstep aanbieder Bird er voor zorgde dat de stepjes iedere nacht weer opnieuw over de stad worden verdeeld én worden opgeladen. Via slimme gamification methodes worden ‘Bird Hunters’ gemotiveerd om tegen een vergoeding iedere avond en nacht aan de slag te gaan.
In dit artikel wordt mooi omschreven hoe een avond van de ‘Juicers’ er uit ziet. Dit zijn de ‘watchers’ van concurrent Lime. In dit stuk worden worden een paar minpunten zichtbaar.
Ten eerste even praktisch voor de Hunter/Juicer zelf. Zij zijn afhankelijk van het tarief dat de aanbieder van de steps. Daarnaast kan de aanbieder van de een of andere dag besluiten het model om te gooien, wat direct impact heeft op de inkomsten van de juicer. Is dit erg? Op zich niet, zolang maar duidelijk is dat dit een leuk bijbaantje is. Wel een bijbaantje waarvoor het handig is om een rijbewijs te hebben, want in een auto kun je meer serieuze aantallen vervoeren en dus…. serieuzer geld verdienen.
Het grootste min- of in ieder geval discussiepunt is dat techbedrijven experimenteren met gamification technieken om mensen uit te dagen dingen te doen in de echte wereld. De eerste keer dat we dit zagen (bij mijn weten) is toen de Pokémon VR app doorbrak. Massa’s mensen gingen in het spel dat een digitale laag over de fysieke wereld heen legde op, maar hadden weinig oog voor die fysieke omgeving. Winkels, tuinen, parken en meer werden platgelopen door door het spel verblinde volwassenen. Ook vielen er doden: een Pokémon die net over het randje van een ravijn is geplaatst zorgde in ieder geval voor één dode.
Ook bij Uber in Amsterdam, waarbij het bedrijf probeert chauffeurs te sturen via deze technieken is er discussie. ‘Chasing the surge’ is een uitdrukking om snel naar gebieden te rijden waar de opbrengsten het hoogst zijn. Iets dat ongewenst rijgedrag (wie het eerst komt…), maar ook iets dat maatschappelijk (rondscheurende auto’s en volle straten) nadelen kent. Over de technieken die Uber gebruikt om chauffeurs te overtuigen nog wat langer te rijden liggen na een aantal ernstige ongelukken in Amsterdam onder vuur.
Bij het lezen van dit stuk over de Juicers van Lime kreeg ik een zelfde gevoel. Zelfs een onervaren Juicer als de journalist betrapte zichzelf op onverantwoord gedrag in het verkeer tijdens het spelen van het ‘spel’. Ik denk dat het een kwestie van tijd is voordat er iets mis gaat.
Al met al is het belangrijk om een maatschappelijk debat te starten over de verantwoordelijkheid van dit ‘real life gamification’ methodes. Want hoe waanzinnig interessant en uitdagend de spellen ook kunnen zijn: er moet ook verantwoordelijkheid worden genomen voor dit soort activiteiten die een directe impact hebben in de ‘offline’ wereld.
Uber Lays Out Its Plan for Long-Term Self-Disruption – Bloomberg
“Uber Technologies Inc. is more than just ride-hailing. That’s a key part of the pitch it’s making to investors as the company prepares for an initial public offering this year. In fact, some of Uber’s new lines of business may actively dissuade people from calling one of its cars.”
Dat de ambitie van Uber verder gaat dan alleen taxi’s, dat is al even bekend. De ambitie is om dé toegangsapp voor vervoer te worden. In dit stuk vorige week deelde ik al de uitdagingen en keuzes waar het bedrijf voor staat.
Dat we naar één toegangsapp (in ieder geval lokaal of nationaal) gaan, dat is duidelijk. Het is alleen de vraag in hoeverre deze ene app unieke toegevoegde waarde kan bieden om ook het businessmodel sluitend te krijgen. Een misschien nog belangrijkere vraag, dit is in ieder geval voor Uber het geval: binnen welke termijn.
Ik ben niet al te optimistisch. Hoewel de ambities van Uber groots zijn, zie je dat ze telkens weer initiatieven starten die:
- nieuw zijn: steden zijn er nog niet op ingericht. Regelgeving ook niet. Dat is een risico en kost tijd. En even los van dat steden en regelgeving nog niet klaar zijn voor deze initiatieven: ook strategisch is het nog een zoektocht;
- lokale netwerk effecten hebben, dus kostbaar om te schalen;
- steeds vaker al een (lokale) partij hebben die met veel geld in de markt zit. Een van de voorwaarden voor een markt waar een platform succesvol kan zijn is dat het in een gefragmenteerde markt stapt, dat lukt steeds minder, dus: meer risico.
Het is duidelijk dat Uber nog heel wat geld nodig heeft voordat het het model op orde heeft. De vraag is: krijgen ze het voor elkaar om tot dat punt te komen? De beursgang lijkt daarmee dan ook broodnodig om een kans te maken op lange termijn. De auteur van deze blog sluit zijn stuk dan ook toepasselijk af:
“Still, bike trips are much cheaper than car rides, and Uber’s path to diversification promises to be an expensive one. As the company dabbles in an increasingly wide array of businesses, it’s spending quickly. Uber lost $1.1 billion in the third quarter of last year alone. It’s now in the phase of “building mind share and changing behaviors,” Sundararajan said, “and that is frequently accompanied by losing money.”
Hermes to offer gig economy drivers better rights under union deal | Business | The Guardian
Een mooi voorbeeld van hoe freelancers en zekerheden wél samen kunnen. De koeriers van Hermes in de UK kregen van de rechter gelijk in hun strijd om erkend te worden als ‘worker’.
“The courier company Hermes is to offer drivers guaranteed minimum wages and holiday pay in the first UK deal to provide trade union recognition for gig economy workers.
Under the agreement with the GMB union, Hermes’ 15,000 drivers will continue to be self-employed but can opt into contracts with better rights.”
Is dit goed nieuws voor Nederlandse freelance platform werkers? Ik ben geen jurist, maar voor wat ik er van weet niet. Waarom? Omdat de ‘worker’ categorie in de UK een tussencategorie is. Je bent freelancer, maar je hebt toch recht op bepaalde zekerheden, vakantiegeld, etc. En die categorie hebben we in Nederland niet. Moeten we in Nederland dan ook niet gewoon zo’n derde categorie invoeren? Iedereen die ik daar over hebt gehoord die zegt heel hard ‘nee’. Waarom? Omdat dan misschien een aantal precaire freelancers er op vooruit gaat, maar gelijk zal een hele grote groep precaire werkenden uit de eerste categorie naar de tweede (tussen) categorie worden gedumpt. En daar wordt onder de streep de maatschappij niet beter van. Daarnaast: een derde categorie is weer een patch op een systeem dat eigenlijk rigoureus moet worden herzien. Het invoeren van een tussencategorie is weer een excuus om daar niet aan te hoeven beginnen.
Automated background checks are deciding who’s fit for a home – The Verge
“Automation has turned criminal background checks into pass-fail mechanisms, but advocates say simple algorithms can’t capture the complexity of records.”
Algoritmes waarvan de uitkomst bepaalt of we wel of niet een lening, een huis, opleiding, uitkering en meer krijgen. Het is nu al werkelijkheid en zal in de toekomst alleen maar meer voorkomen.
In dit artikel een interessant en lang verhaal van een case van iemand die werd geweigerd als huurder van een appartement en vervolgens van het kastje naar de muur werd gestuurd.
Hoewel ik verwacht dat dit in de (nabije) toekomst alleen maar meer en meer zal gebeuren, denk ik dat het daarom ook nu belangrijk is om een goede discussie te hebben over wat basis afspraken en gedragsregels. Zo moet het duidelijk zijn waar je terecht kan wanneer je het niet eens bent met de ‘uitspraak’. In dit stuk: “If the company flags your application, and you believe it’s relying on inaccurate information, CoreLogic offers a helpline to call. The company says it will conduct a reinvestigation that will be completed within 30 days, and if any errors are found, will fix the issues.” 30 Dagen. Dat is lang. Daarnaast: het is ook de slager die zijn eigen vlees keurt. Het is dan ook de vraag wie verantwoordelijk moet zijn in dit soort zaken. Nu lijkt het meer dat je schuldig bent tot het tegendeel is bewezen. Maar ook: gaan we blind varen op uitkomsten van algoritmes waarvan we niet weten wat de bron van de data is en welk
e variabelen zijn meegenomen? Wederom: geen wenselijk scenario. Tijd dus voor een goed debat….
Eigen publicaties
5 redenen waarom platformen als Uber en Deliveroo niet de nachtmerrie, maar de ultieme droom zijn voor vakbonden | ZiPconomy
Afgelopen week publiceerde ik een lange blog waarin ik pleit dat platformen niet de nachtmerrie, maar de droom zijn voor vakbonden. Dit zijn de vijf punten die ik behandel:
- Met de groei van de platformeconomie zullen platformen meer en meer baat hebben bij tevreden workers. Daarnaast zijn zij ook het visitekaartje na een puur online contact;
- Platformen centraliseren een markt die al bestaat en die voorheen onzichtbaar en gefragmenteerd was, wat kansen biedt om deze tot nu toe onzichtbare groep workers te vertegenwoordigen en te voorzien van collectieve voordelen;
- Data en algoritmes kunnen toezien op het naleven van collectieve afspraken;
- Hoe meer het opdrachtgeverschap is versnipperd, hoe groter de toegevoegde waarde is van een centrale organisatie;
- Platformen verlagen door hun ‘digital first’ karakter de drempels om te staken.
Ook benoemde ik een paar uitdagingen:
- Bij veel platformen zijn de aanbieders zzp’er. Ondernemers volgens de wet. En die mogen zich volgens de mededingingswet niet organiseren;
- Met locatiedata kan het platform zien wanneer aanbieders zich fysiek verzamelen en vervolgens consequenties aan deze acties verbinden door de aanbieder te ‘deactiveren’ of geen of alleen maar slechte klussen aan te bieden;
- Veel platformen maken gebruik van geautomatiseerde prijsstelling. Als het aanbod hoger is dan de vraag (wat zo zal zijn bij een staking), dan gaat de vergoeding voor de aanbieder automatisch omhoog. Dit zorgt er voor dat aanbieders die op dat moment ‘op de bank zitten’ zich aanmelden. Het is juridisch nog een vraag of dit kan worden gezien als ‘staking breken’, iets dat per wet verboden is.
Het doel van dit stuk is om de discussie op een ander niveau te krijgen en ook de context van de platform ontwikkelingen in de discussie te krijgen. Het stuk stond dit weekend op de nummer 1 van meest gelezen op Zipconomy.com en er kwamen flink wat reacties op het stuk. Hopelijk is een balletje nu gaan rollen.
In de media
Lease een LACK-tafeltje | RTL Nieuws
“Meubelgigant IKEA wil dat klanten ook spullen kunnen huren in plaats van alleen maar kopen. In Amsterdam loopt er in een studentencomplex een proef waar jongeren meubels kunnen huren van IKEA.”
Ik werd door EditieNL gevraagd of de duurzaamheidsclaim van IKEA klopt. Na wat logisch en kritisch nadenken kwam ik op het volgende uit:
- IKEA knapt de meubels na gebruik weer op en doet het in de verkoop. De meubels zijn dan 2 jaar oud. Ik vermoed dat veel normale kopers langer met de meubels doen en als zij die eerder verkopen dat deze op Marktplaats.nl belanden. Het is dus maar de vraag of dit een positief duurzaamheidseffect heeft;
- Zolang IKEA niet speciaal duurzame meubels gaat maken voor de verhuur (meubels die steviger zijn, makkelijker onderdelen te vervangen, etc.) dan zal het ook weinig impact hebben;
- IKEA noemt het heel stellig huren. Ik zie het meer als een slimme (en voor de doelgroep misschien ook welkome) lease constructie. In twee jaar tijd betaal je de meubels af en aan het eind van de rit kun je de meubels voor 25% van de nieuwprijs overnemen. Ik snap IKEA wel dat ze het huren noemen. Als ze het leasen zouden noemen dan zouden ze waarschijnlijk aan een stuk meer regels moeten houden en dit ook bij de service moeten vermelden. Maar onder de streep is het natuurlijk gewoon lease.
Slaat IKEA dan echt geen deuk in een pakje boter met deze service? Zo erg is het ook weer niet. Het is natuurlijk goed dat ze experimenteren en dat kan geen kwaad. Ik heb ook al gehoord dat ze dit ook uitproberen met kantoormeubelen. Het is dus een kwestie van experimenteren en leren totdat ze de juiste doelgroep en assortiment te pakken hebben. Maar noem het dan innovatie in bussinessmodel, niet als mega hippe duurzame oplossing ;-).
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
