Goedemorgen! Afgelopen week druk geweest met het afmaken van een concept voor een pilot waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werkervaring opdoen via een platform om vervolgens met een digitaal getuigschrift hun kansen op de arbeidsmarkt te gaan verkennen. Dit doe ik ivm mijn finaleplaats voor de ‘NSVP Inclusief Platformwerk challenge‘.  Op 9 juli pitchen en over een maandje weet ik meer… Ook is mijn concept ‘kluspaspoort’ als case genoemd in het rapport “Good work innovations in Europe: Reimagining the social contract” van de invloedrijke Britse denktank RSA. Wat resulteerde tot een mailtje van een organisatie die in Afrika bezig is om ‘JobTech’ op de kaart te zetten. Zij hebben interesse om het kluspaspoort concept (binnenkort volgt een nieuwe internationale naam) in Afrika te introduceren. Deze week ook goed nieuws van de uitgever ontvangen: er komt een derde druk van mijn boek Platformrevolutie. Het kan niet op 😉 Voor deze editie weer 5 mooie artikelen voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. En ook twee stukken (Aljazeera en Trouw) toegevoegd waar ik zelf aan het woord ben. Fijne week!

Let Users Own the Tech Companies They Help Build | WIRED

Let Users Own the Tech Companies They Help Build | WIRED

“Startups typically either go public or get acquired. But a more sustainable, accountable option would be to give the user base a stake.”

Het concept rondom platform coöperaties heeft al flink wat jaren mijn aandacht. Met de opkomst van grote platformen verscheen het tegengeluid met de eenvoudige een aantrekkelijke stelling: “wat wanneer degenen die afhankelijk zijn van het platform mede-eigenaar en bestuurder zijn?”. Oftewel: een Uber app van de taxi chauffeurs zelf, een Deliveroo app van de restaurants en maaltijdbezorgers en een Helpling app van de thuisschoonmaaksters. De interesse in dit vraagstuk ging zo ver dat ik er drie keer voor naar New York vloog om de platform coöperatie congressen aan ‘The New School’ te volgen. En daar ook een bijdrage te leveren mbt de Nederlandse context. Ook deed ik een ’tournee’ van een week door Frankrijk om daar een aantal platform coöperaties te bezoeken en sprak ik met initiatiefnemers in Londen, Brussel en Berlijn. Dat was pré corona zul je begrijpen 😉 Een deel van de bevindingen schreef ik samen met Koen Frenken op in het paper ‘zijn platformcoöperaties levensvatbaar?” En op mijn YouTube kanaal vind je ook een aantal video interviews.

Deze beweging startte vanuit het idee om ‘from scratch’ coöperatieve platformen te bouwen. Een mooie en sympathieke gedachte, maar in de praktijk erg lastig. Daarom zag ik al vrij snel een verschuiving van de focus van de community naar vraagstukken hoe bestaande coöperaties platformen kunnen inzetten (en daardoor coöperatieve waarden in platformen worden geborgd) en hoe gedeeld eigenaarschap en bestuur in andere vormen kunnen worden geïntegreerd in bestaande structuren. Ik denk dat dit een hele goede stap is geweest: de focus op ‘wat als taxi chauffeurs hun eigen app bouwen’ is erg nauw en de kans op succes is klein. Daarnaast is het de vraag of we met dit soort coöperatieve alternatieven beter af zijn. In het paper zeggen we dan ook: “Meer in het algemeen blijft de vraag of, en zo ja, onder welke voorwaarden platformcoöperaties tot betere uitkomsten leiden voor betrokkenen en voor de samenleving als geheel. Zo zijn alle platformcoöperaties, op een enkele uitzondering na, ‘single stakeholder’ organisaties, waarbij men zich richt op de belangen van één groep (de aanbieders). Daarnaast zijn coöperaties niet per se heel open. Wanneer platformwerkers een gecentraliseerde coöperatie oprichten, zouden ze een prikkel kunnen hebben om nieuwkomers te weren om de concurrentie voor klussen te beperken. Tenslotte kan een platformcoop natuurlijk zelf ook uitgroeien tot een monopolist, met alle mogelijke nadelen van dien voor de consument.” Kijk naar wat er bijvoorbeeld met Funda (waar NVM als coöperatie grootaandeelhouder is) door de jaren heen is gebeurt: te veel focus op de makelaar, veel innovaties tegengehouden door de makelaars en uitsluiting van anderen (tot de ACM daar een stokje voor stak).

Wie in mijn beleving het gedachtegoed van platform coöperaties echt goed heeft doorontwikkeld is Nathan Schneider. Samen met Trebor Scholz heeft hij destijds de term ‘platform coöperaties’ op de kaart gezet. Waar Scholz (soms iets te enthousiast) meer de vertegenwoordiging naar buiten op zich nam, bleef Schneider meer op de achtergrond en in de schaduw staan. Maar wat gedachten betreft hoort hij zeker op de voorgrond.

In dit artikel spreekt hij over een concept rondom ‘exit to community’. Hier gaat hij gelukkig verder dan het idee dat de aandeelhouders bij een ‘exit’ niet het bedrijf verkopen aan bijvoorbeeld Facebook of naar de beurs gaan, maar het bedrijf aan de gebruikers verkoopt. Hij gaat in het stuk in op verschillende manieren van eigenaarschap en betrokkenheid van verschillende soorten stakeholders binnen en buiten platformen.

Samen met Morshed Mannan, een ‘PhD on democratic firms in the platform economy at Leiden Law School’ heeft hij ook een nieuw paper over dit gedachtengoed geschreven: “In a new article for the Georgetown Law Technology Review, we have detailed several pathways for how “exit to community” could work. These strategies build on longstanding examples, from the electric co-ops that power much of rural America to the Employee Stock Ownership Plan that serves around 14 million US workers today. We also explore newer possibilities raised by decentralized social media and blockchain technology.” Ik moet het stuk nog lezen (met 71 pagina’s is het eerder een boek dan een paper), maar ik weet nu al dat het zeker de moeite waard is.In diezelfde lijn is het stuk ‘de werkerscoöperatie’ van van Slooten en Holscher ook erg interessant om te lezen. Ook een mooi idee hoe stakeholders van een platform invloed kunnen uitoefenen op het bestuur van het platform.

Niet alles dat Schneider en Mannan bespreken is nu al mogelijk, soms zal er een wet moeten worden aangepast. Maar een kleine wijziging kan volgens de auteurs grote gevolgen hebben: “In 1979, Congress quietly amended the rules so that pension funds could invest in venture capital. This small move helped open the floodgates for Silicon Valley, giving rise to the tech economy we know today. As Congress now considers the future of American infrastructure, it should notice the impulse for user-ownership coming from both small startups and tech giants. These early steps could be the start of a new paradigm for innovation—this time led not by large investors, but by the people who make technology valuable by using it.”

Genoeg food 4 thought. Waarbij het belangrijk is om je niet stuk te bijten op het feit dat iets wel of niet een coöperatie is, maar dat je naar de onderliggende waarden kijkt. Dezelfde tip die ik altijd aan iedereen in het debat rondom arbeid meegeef: kijk niet te veel naar de vorm van contract, maar naar de onderliggende waarden ;-).

Career Wallets – een win-win en een no-regret move voor de arbeidsmarkt Career Wallets | KPMG

Career Wallets – een win-win en een no-regret move voor de arbeidsmarkt Career Wallets | KPMG

Er is veel discussie over de steeds flexibeler wordende arbeidsmarkt. Er wordt gesproken over ‘doorgeslagen flex’ en ‘het vaste contract’ (wat overigens niet bestaat: wel het contract voor onbepaalde tijd) waarbij het dienstverband de heilige graal voor de werkende lijkt te zijn. Eigenlijk voeren we hiermee de compleet verkeerde discussie. Alsof flexibel en zekerheid niet in één hokje passen. Dat is natuurlijk een ongelooflijk zwaktebod. Een zwaktebod waar de polder de achterban mee denkt te helpen, maar deze in de praktijk door deze houding alleen maar enorm benadeeld. Waarom? Omdat flexibiliteit en zekerheid prima in één vakje moeten kunnen. Is dat gelukt, dan kan het weer om de werkende draaien en diens autonomie. Want als er iets duidelijk is geworden de laatste jaren, is dat we de werkende veel meer zelf aan het roer moeten laten staan. Ongeacht binnen welke contractvorm hij of zij werkt. Kansloos trekken aan een (dood) paard versus faciliteren, respecteren, serieus nemen en prikkelen. Alsof een manager jou kan motiveren om een leven lang te leren… In eerdere nieuwsbrieven is dit onderwerp al vaker voorbij gekomen, zoals het stuk over hoe Schneider Electric via een eigen platform interne mobiliteit faciliteert.

Waarom dit pleidooi voor een andere blik op de arbeidsmarkt? Omdat ik ervan overtuigd ben dat het bittere noodzaak is. Technologie en platformen verlagen de transactiekosten voor het wisselen van werk, opdracht of klus en trekken zich daarbij niets aan van (organisatie)grenzen. Past de manier waarop wij met werk omgaan zich niet aan, dan loopt de arbeidsmarkt vast. En dat is onnodig.

Een van de ontwikkelingen die de transactiekosten voor het wisselen van werk, opdracht of klus zal verlagen zijn de zogenaamde ‘career wallets’. Ik ben daarmee in contact gekomen in mijn onderzoeken naar de portabiliteit van reputatie- en transactiedata voor platformwerkers. Een optie is om een soort ‘gig wallet’ te ontwikkelen waar de data van de werkende in wordt opgeslagen, maar dat is een ongelooflijk ingewikkeld en kostbaar proces. Waar dan weer een verdienmodel aan moet worden gehangen wat alles nog ingewikkelder (en kwetsbaarder) maakt. Dan is het beter om een data export zo in te richten dat deze ergens anders op kan worden aangesloten.

Wat is een career wallet? In dit stuk lees je er meer over: “Een Career Wallet is een systeem waarbij de medewerker (lees: werkende) centraal staat, niet de werkgever. De Career Wallet is een persoonlijke omgeving waarin de medewerker zélf gegevens beheert en, waar nodig en mogelijk, deelt met externe partijen zoals (potentiële) werkgevers. De medewerker is in control. Diploma’s, certificaten en veel meer kunnen in de Career Wallet worden gedownload en worden toegevoegd aan de oplossing. De oplossing verifieert dat de data afkomstig is van de source. Jij beslist zelf waar de data wordt opgehaald en hoe lang de data wordt bewaard.”

Zie het als een paspoort voor werk. Waarbij de werkende zelf in controle is welke data met wie wordt gedeeld. De inhoud van deze digitale portemonnee is nu nog beperkt: identiteit, opleidingen, diploma’s en certificaten. In de toekomst zijn de mogelijkheden eindeloos: referenties, skills, netwerk, ambities en ga zo maar door. Op die manier wordt het veel makkelijker en laagdrempeliger van werk te wisselen. Maar ook van opdracht of klus. Waarbij het niet draait om de vorm van contract of om wie de ‘werkgever’ is, maar om de individu en het maken van de beste match tussen hetgeen gedaan moet worden (of dat nu uren, weken, maanden of jaren duurt) en degene die dit uit kan voeren. Voor zowel werkende als werk-/opdrachtgever een ideaal scenario: de beste mensen op de juiste plek tegen minimale inspanningen. Maar dan moet eerst nog even worden geregd dat flexibiliteit en zekerheid in één vakje passen en de polder écht in het belang van de werkende in de toekomst (en niet in het verleden) gaan denken. Aan de slag!

Working with OTAs: The Indirect Distribution Dilemma | By Peter O’Connor – Hospitality Net

Heeft het voor hotels waarde om met Online Travel Agents (lees: platformen) te werken? Volgens deze studie met data van Booking is dat zeker het geval:

“Our findings clearly demonstrate a statistically positive effect on profitability for hotels that participated in Booking.com compared to those that did not.  <…> Overall our results show that the benefits of OTA participation substantially outweigh the costs, resulting in a clear and substantial boost to hotels’ bottom line. This challenges conventional wisdom about working with OTAs, with findings clearly demonstrating that, when all revenues and costs are considered, hotels that work with Booking.com are more profitable, with any direct or indirect costs absorbed by the resulting increased revenues, leading to enhanced financial performance.”

Dit bericht, dat ik door verschillende Booking medewerkers gedeeld zag worden, geeft een academische onderbouwing van de toegevoegde waarde van Booking. De reactie was: “zie je wel!”. Altijd fijn een bevestiging in een tijd van veel kritiek.

Er is alleen één ding dat degenen die deze berichten hebben geplaatst over het hoofd zien. Natuurlijk hebben platform als Booking een positief effect op de omzet van een hotel. Volgens mij is er niemand die daar over twijfelt en daar was en is ook geen kritiek op. De grote discussie gaat natuurlijk over of de strategie van platformen als Booking (maar ook steeds meer Google!!) die zoekresultaten opkopen en het daarbij voor hotels bijna onmogelijk maken om organische zoekresultaten te verkrijgen gewenst is. En de discussie over de manier waarop het platform door o.a. pariteitclausules de markt in haar greep houdt en zoveel marge over een transactie maakt dat dit onder de streep jaarlijks een winst van vele, vele miljarden oplevert. De discussie is dus niet of (in dit geval) Booking waarde toevoegt voor een hotel, maar of de vergoeding die het vraagt voor het toevoegen van die waarde proportioneel is en of het platform de markt oneerlijk of onwenselijk naar zijn hand zet. Ik kreeg iet het gevoel dat dit iets is dat bij de afzenders is
opgevallen. Maar misschien zie ik het verkeerd…

‘Techbedrijven verzetten zich hevig tegen voorgenomen regelgeving VS’ | NOS

‘Techbedrijven verzetten zich hevig tegen voorgenomen regelgeving VS’ | NOS

Hoewel veel initiatieven om ‘big tech’ aan te pakken uit Brussel komen, zie ik dat de VS misschien wat laat op gang komt, maar wel een stuk daadkrachtiger is. In dit stuk een mooi overzicht:

“Amerikaanse techbedrijven zijn geschrokken van een serie nieuwe wetsvoorstellen, zes in totaal, van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden. Deze hebben als doel om de macht van Amazon, Apple, Facebook, en Google in te perken. Volgens The New York Times is er een flinke lobby op gang gekomen.”

Toekomst online platformen | Rathenau

In het bovenstaande stuk heb ik het over initiatieven en wetten vanuit Brussel. Via deze link een PDF van het Rathenau Instituut over twee Europese wetsvoorstellen rondom platformen: de  Digital Services Act ( DSA) en de Digital Markets Act (DMA). In 6 A4-tjes ben je weer helemaal bijgepraat, inclusief het standpunt vanuit Nederland. Aanrader!

Ook gelezen

In de media

Amazon is overal en overal is Amazon. Willen we dat wel? | Trouw

Amazon is overal en overal is Amazon. Willen we dat wel? | Trouw

Voor een artikel in Trouw over Amazon werd ik gevraagd duiding te geven aan de opkomst van Amazon. Ik sprak voornamelijk over de ‘consumptiemaatschappij on steroids’ en hoe een bedrijf als Amazon winsten privatiseert en de rekening bij de maatschappij neerlegt. Twee quotes uit het stuk: “We moeten ons afvragen of we willen dat de winst wegvloeit naar een bedrijf dat wel profiteert van onze infrastructuur, maar niet bereid is om hieraan bij te dragen door belasting te betalen” en “Willen we in een wereld leven waarin werknemers als inwisselbare robots worden ingezet en opgebrand? Willen we dat de drempels om te consumeren maar lager en lager worden; dat we vanuit onze luie stoel alles wat in ons brein opkomt maar snel en gratis kunnen bestellen?”

ماذا فعلت كورونا بأكبر موقع إلكتروني لحجز الفنادق في العالم؟ | هولندا | الجزيرة نت

ماذا فعلت كورونا بأكبر موقع إلكتروني لحجز الفنادق في العالم؟ | هولندا | الجزيرة نت

Het is je vast opgevallen dat Booking de afgelopen tijd niet al te positief in het nieuws is geweest. De grote vraag is natuurlijk: wat is de impact van dit soort incidenten op een platform als Booking. Een journalist van Aljazeera interviewde mij over de dit vraagstuk. Spoiler alert: ik vermoed niet al te veel. Lees meer in het artikel. Mocht je net als ik geen Arabisch kunnen lezen, dan zal Google Translate zeker een heel stuk op weg helpen ;-).

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Recommended Posts