Goedemorgen! Afgelopen week had ik een mooie sessie bij en voor Rijkswaterstaat met mooie discussies hoe zij zich zouden kunnen en moeten verhouden tot de platformeconomie. Wat mij steeds opvalt in dit soort sessies met publieke instituten is dat er al ontzettend veel mooie dingen gebeuren, maar dat er echt sprake is van een interne informatie asymmetrie. Oftewel: men weet vaak van elkaar niet wie met wat bezig is. Daarnaast is er een gebrek aan standaarden, afsprakenstelsels en een gemeenschappelijke taal. Oftewel: decentraal verkennen, leren en falen, maar uiteindelijk moet je wel op elkaar aan kunnen sluiten. Ik heb hierbij het gevoel dat er een degelijk fundament ontbreekt dat nodig moet worden opgezet.
Afgelopen week ook weer voor het eerst naar Brussel geweest. Namens de Wageindicator Foundation nam ik deel aan een partner meeting van Reshaping Work. Erg leuk om mensen die ik vooral voor covid regelmatig ontmoette nu weer in het echt te zien. Dat zul je vast herkennen.
Voor deze editie weer een aantal stukken geselecteerd en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!
Leefbaar tarief in de platformeconomie: waarom krijgen platformen het niet voor elkaar? – ZiPconomy
“Meer Nederlandse ondernemers in de platformeconomie willen dat freelancers fatsoenlijk betaald krijgen. Waarom lukt dat nog niet? En wat is eigenlijk een eerlijk tarief?
Om dat te becijferen stelde de WageIndicator Foundation een model op, in samenwerking met het Nederlandse platform Temper. Dat deed de stichting eerder op verzoek van het internationale maaltijdbezorgplatform Glovo. Volgens de stichting moet een gemiddelde fulltime platformwerker in Nederland minstens 18 tot 20 euro per uur verdienen om te overleven. Als hij ook bedrijfskosten heeft, is dat bedrag hoger.”
Interessante discussie over wat nu een eerlijk / leefbaar tarief is voor platformwerkers. Hierbij is het verleidelijk om naar de context per werkende te kijken. Betreft het een student die bijklust voor biergeld in de kroeg of een kostwinnaar die afhankelijk is van het inkomen dat via het platform wordt verdiend. Maar los van de context moeten mensen natuurlijk gewoon fatsoenlijk betaald worden. En dat maakt dit soort berekeningen interessant en relevant. En houdt de boel ook eerlijk en zorgt ervoor dat er geen concurrentie op tarief is. Net als dat ik veel mensen spreek die met een vergelijkbare onderbouwing van mening zijn dat het minimum jeugdloon discrimineert en afgeschaft zou moeten worden.
Los daarvan is een schaarse arbeidsmarkt natuurlijk hét moment om minimum tarieven en lonen te verhogen. Waarbij wel moet worden gekeken hoe werkenden ook meer dan een minimum tarief kunnen verdienen, aangezien een minimum tarief of loon al snel zowel de bodem als het plafond is. Daarom ook goed dat er in dit stuk niet over een minimum, maar over een leefbaar tarief wordt gesproken.
Disclaimer: Wageindicator is een klant van mij en ik ben al ruim een jaar (tot mijn grote genoegen) actief betrokken bij de ‘gig’ sector van deze stichting. Niet dat een dergelijke betrokkenheid invloed heeft op wat ik over deze onderwerpen zeg, maar het leek mij voor de volledigheid wel goed om dat bij dit stuk te vermelden.
Musk neemt Twitter over: dit weten we (niet) over zijn plannen | NOS
Twee weken geleden ging ik in deze nieuwsbrief al uitgebreid in op het bod dat Elon Musk op Twitter heeft gedaan en deed ik enkele suggesties hoe een infrastructureel platform als Twitter beschermd zou kunnen worden door o.a. alternatieve eigenaarschapsmodellen. In die nieuwsbrief schreef ik dat ik de kans dat zijn poging zou slagen klein achtte. Hoe snel kan het gaan… In twee weken tijd is het Musk gelukt om niet alleen 43 miljard dollar bij elkaar te krijgen, maar het is hem ook gelukt om via druk van investeerders zijn zin te krijgen.
Natuurlijk zijn er nog wat hobbels: zo moet de overname door de mededingingsinstanties nog worden goedgekeurd. De kans lijkt groot dat dit gaat gebeuren: Twitter is immers het enige social media netwerk dat Musk bezit.
Dit is gelijk een mooie aanleiding om eens verder na te denken over hoe marktmacht te definiëren. Zeker wanneer het gaat over overnames van zulke infrastructurele platformen. Moeten wij als samenleving willen dat één (veel te) rijke individu de portemonnee kan trekken om een dergelijk bedrijf van de beurs te halen? En mag eigenaarschap en bestuur dan wel hand in hand gaan? Of moet dit, zoals bij het Steward Ownerschip Model, van elkaar gescheiden worden. Moet op een moment dat een bedrijf een bepaalde macht, omvang of status heeft, er niet een soort van ‘golden vote’ komen waar een onafhankelijke entiteit (eventueel vertegenwoordigd door gebruikers) het laatste woord heeft? Natuurlijk wil je dit soort initiatieven van organisaties zelf zien, maar op het moment dat er een groot publiek belang dient, vindt ik het prima en interessant om dit gesprek te voeren.
Valt dit onder mededingingsrecht? Ik heb geen idee. Ik denk dat dit recht sowieso een stuk breder / holistischer benaderd zou moeten kunnen worden. Maar voor mij natuurlijk ook prima om dit ergens anders onder te brengen, als het maar wordt geregeld 😉
Is het een ramp voor de wereld en/of voor Twitter dat Musk nu de baas wordt en hoogstwaarschijnlijk zijn (libertaire en onvoorspelbare) visie op het platform los gaat laten? Dat hoeft natuurlijk niet zo te zijn. Twitter heeft natuurlijk flink wat jaren stilgestaan en de ideeën van Musk om de algoritmes openbaar te maken en de identiteit van gebruikers te controleren om hiermee de ’trollen’ tegen te gaan zijn op zijn minst interessant te noemen. Een frisse wind kan wat dat betreft geen kwaad. Aan de andere kant is Musk voorstander dat Twitter weer het ‘marktplein’ wordt waar je alles maar moet kunnen zeggen. Musk houdt er wat dat betreft een nogal brede definitie van ‘vrijheid van meningsuiting’ op na. Dit terwijl juist roep om moderatie en het maken van spelregels voor social media platformen steeds luider wordt. Zo luid, dat in Europa deze regels zijn geborgd in de Digital Service Act waar ik vorige week over schreef. En aan die regels moet ook een libertair als Musk zich gewoon houden. Dat is dan wel weer een wat geruststellende gedachte.
Water nu gaat gebeuren: dat weet niemand. Maar wat een gebeurtenis als deze wel laat zien is dat we ontwikkelingen als de Digital Service Act alleen maar kunnen toejuichen (ik weet het: het is nog niet perfect, it’s a start….) en we vanuit het borgen van publieke waarden en democratische legitimiteit goed moeten nadenken over hoe private infrastructurele platformen invloed hebben op het publieke debat en hoe het publieke belang hier in te borgen. En alleen dat is al een goed iets.
Digitale transformatie van Ahold Delhaize naar een netwerkorganisatie – Koneksa Mondo
Veel verhalen over platformen gaan over nieuwe bedrijven die succesvol als nieuwe en autonome organisatie een nieuwe platform ‘silo’ opzetten. Minder aandacht gaat naar de casussen hoe bestaande bedrijven platform denken toepassen om te innoveren. Daarom wil ik aandacht besteden aan deze interessante blog van Marco Derksen over de casus van Ahold van de transformatie naar een netwerkorganisatie:
“Ahold Delhaize en dan met name Albert Heijn, heeft in toenemende mate te maken met de concurrentie van zowel internationale als lokale techbedrijven als Amazon en Picnic. Bedrijven die door hun technologische infrastructuur snel kunnen inspelen op de behoefte van de klant en daarin ook snel kunnen opschalen. Het antwoord voor AH is zelf ook slimmer samenwerken in het netwerk en snel kunnen schalen. Een strategie die AH jaren geleden al heeft ingezet, maar die door de coronacrisis versneld is uitgevoerd.” <….> “in de visie op digitale transformatie is aandacht voor het ‘human design’ van organisaties en introduceert het begrip ‘human platform’ als verbindende factor. De aandacht voor de menselijke kant van digitale transformatie om te komen tot een andere mindset, nieuwe vaardigheden en werkwijzen.”
Een aantal aspecten mbt de digitale transformatie die in dit artikel voorbij komen:
- Concurrentie draait niet langer om ketenoptimalisatie, maar gaat steeds meer om de som van alle verbindingen in het netwerk. Meer verbindingen is meer kracht en dominantie in de markt.
- Door de coronacrisis is de digitale transformatie van AH in een stroomversnelling gekomen. Veel plannen die er lagen zijn versneld doorgevoerd. Sommige projecten zijn wel drie jaar naar voren geschoven.
- AH wordt steeds meer een datagedreven netwerkorganisatie. API’s (Application Programming Interface) spelen daarbij een belangrijke rol in het koppelen van systemen en het uitwisselen van gegevens tussen systemen. Maar naast API’s voor technische systemen werkt AH ook aan API’s voor teams om de menselijke samenwerking te kunnen opschalen. Human API’s voor het human platform.
Het hele verhaal lees je in deze blog op de website van Marco. Check dan ook gelijk de rest van zijn website: het is een verzameling van ontzettend veel interessante content.
Marktplaats rolt alternatief voor Gelijk Oversteken-functie uit | NU.nl
Hoewel het imago misschien wat stoffig is, is Marktplaats toch echt een van de meest succesvolle Nederlandse platform voorbeelden die ik ken. Wanneer je het hebt over het oplossen van informatie asymmetrie en het verlagen van transactie- en zoekkosten, dan is dit natuurlijk een prachtig voorbeeld.
Wat ik interessant vind aan de Marktplaats casus is dat waar het platform een aantal jaren geleden écht niets deed voor de gebruikers, het toch steeds meer functionaliteiten is gaan ontwikkelen om het vertrouwen in de transacties te vergroten. Zoals met het uitrollen van deze functionaliteit. Niet heel spannend, niet revolutionair, maar wel van grote toegevoegde waarde.
“Marktplaats introduceert maandag een functie waarmee kopers beter worden beschermd in het geval dat een product niet of beschadigd aankomt of als de inhoud van een pakket afwijkt van wat is afgesproken met de verkoper.”
‘Bossware is coming for almost every worker’: the software you might not realize is watching you | The Guardian
Binnen de platformeconomie wordt veel gesproken over ‘een algoritme als baas’. Met het steeds meer op afstand werken van werkenden zal technologie een steeds belangrijke rol gaan spelen in het faciliteren, maar ook in het controleren van werkenden. Dit artikel geeft een goed overzicht van de impact van deze zogenaamde ‘bossware’ en stelt een aantal belangrijke vragen.
In de media
Slechte omstandigheden voor flitsbezorgers: ‘Manager stelde voor te doen alsof ongeluk nooit was gebeurd’ | AD.nl
Radical Riders is nu een half jaar in de lucht. De vakbond zet zich in voor koeriers en flitsbezorgers. En dat blijkt hard nodig. In korte tijd zijn er al meerdere inzamelingsacties gehouden voor koeriers die na een fietsongeluk grotendeels hun inkomen verloren hebben. ,,De rode draad: het recht om ziek zijn wordt geschonden.’’
Het verafschuwde platformwerk wordt straks een bron van waardevolle carrières – Loopbaan pro
Denk je aan platformwerk, dan bekruipt je een slecht gevoel, terwijl platformwerk de potentie heeft om waardevolle loopbanen t
e creëren.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
