Goedemorgen! Deze week verschijnt mijn nieuwsbrief een dagje later: afgelopen zondag avond moest ik een kast via Marktplaats in Apeldoorn ophalen. Wat een mooie platform is dat toch ook: mijn halve huiskamer staat vol met mooie meubels uit heel het land. Daarom met een dag vertraging deze nieuwe editie.
Vorige week een mooie week gehad, o.a. met een bijdrage aan het “DLF Lab: Duurzame Loopbanen voor Flexwerkers – Praktijk ontmoet de Wetenschap”. Ook ontving ik leuke en goede reacties op mijn oproep voor input bij het ‘exit to community’ stuk dat ik schreef in mijn vorige nieuwsbrief. Dank hiervoor. Vandaag ben ik de hele dag met een team van de Provincie Zuid Holland op pad in de verkenning ‘provincie als platform’. We gaan nu ook echt concreet aan de slag en zijn te gast bij Freshheads in Tilburg.
Volgende week een weekje geen nieuwsbrief: ik zit dan in de voorbereiding voor een 4-daagse waar ik 4 dagen mijzelf opsluit in een huisje in de bossen (wees gerust, ik neem hout mee voor de haard en wijn & hapjes) om aan een belangrijk paper te werken mbt een van de onderzoeken rondom KlusCV. Er zijn overigens concrete plannen en ambities om deze onderzoeken te bundelen in een proefschrift. Hopelijk kan ik daar over een paar maanden wat meer over vertellen.
Voor nu: fijne week! (ok: twee weken).
The gig workers fighting back against the algorithms | MIT Technology Review
“In Jakarta, ride-hailing giant Gojek’s fleet of motorbike taxi drivers are building worker power through worker community.”
Een waanzinnig uitgebreid artikel over de context waarin platformen als Gojek in Indonesië opereren. Er wordt omschreven dat in Jakarta al vele communities van riders waren voordat de platformen opkwamen. Een grote verbondenheid, georganiseerd in fysieke hubs in de stad. En hoewel dit type platformen vooral zijn ontworpen om de rider te isoleren en hiermee optimaal te profiteren van het creëren en in stand houden van informatie asymmetrie, waren het juist die communities die de riders weerbaar maakten tegen de algoritmische truukjes van het platform.
Hierbij een fragment uit het stuk: “The more tech-savvy in the driver communities have developed an entire ecosystem of unauthorized apps that help drivers tweak and tune their accounts, Qadri says. Some are relatively trivial, built simply to eliminate a reliance on Gojek’s engineering team: they enlarge the text on the app’s user interface to improve its readability, or help drivers accept jobs automatically, a feature Gojek has by now incorporated.
But the most popular, with more than half a million downloads, spoof a phone’s GPS. They can give the illusion that a driver who is resting is still working. This can avoid penalties for sick time or help quickly graduate an account to higher levels with more earning potential. Such apps can also give drivers access to places with high customer demand without requiring them to muscle into crowded spaces.”
Het lange artikel is de moeite van het lezen meer dan waard. Omdat het een mooi inzicht geeft aan de impact van platformen in landen waar de instituties anders georganiseerd en ontwikkeld zijn. Het probleem (of beter: de gemiste kans) in het platform debat is namelijk dat wanneer er over ‘global’ wordt gesproken, men het eigenlijk alleen maar over Europa en de VS heeft. Daarnaast geeft het een mooi inzicht hoe door te organiseren er een betere balans kan worden gecreëerd tussen werker en platform. Hoewel het natuurlijk ook helpt wanneer er goede regelgeving is die bepaalde ongewenste handelingen van het platform simpelweg verbied.
FNV mag vonnis in Uber-zaak niet ten uitvoer leggen
Deze had ik even gemist tijdens mijn vakantie, maar toen ik wat documenten rondom rechtszaken aan het opzoeken was (sommige mensen hebben rare hobby’s, ik weet het…) kwam ik ook deze uitspraak tegen. Op 13 september 2021 oordeelde de rechter dat Uber chauffeurs werknemer zijn. Uber ging in hoger beroep, maar zou wel al per direct de chauffeurs in dienst moeten nemen. Dat hoeft nu dus niet: Uber mag de einduitspraak in de hoger beroepszaak afwachten. Lees ook dit verslag van Het Parool over de zitting. De finale uitspraak wordt door FNV in het voorjaar van 2023 verwacht.
Op 23 december dit jaar wordt de uitspraak van de hoge raad in de zaak rondom Deliveroo verwacht. Q4 2022 en Q1 2023 zullen er dus (eindelijk) definitieve oordelen worden geveld over deze bedrijfsmodellen.
Is employment status compatible with the on-demand platform economy? Evidence from a natural experiment (PDF)
Op het moment dat de rechter besluit dat de platformwerkers die via Deliveroo of Uber Taxi rijden wel degelijk werknemer zijn, dan zal dit een grote impact hebben op deze sectoren. De platformen waarschuwen niet heel verrassend (met cijfers uit eigen onderzoek) voor een massale verlies van werkgelegenheid (75.000 wanneer dit Europees wordt doorgevoerd) en een grote klap voor de economie (800 miljoen). De vakbonden hebben er vertrouwen in dat in deze schaarse arbeidsmarkt iedereen toch wel aan de bak komt.
De vraag die vaak wordt gesteld is: kan platformwerk ook vanuit een dienstverband. Kan de flexibiliteit ook worden geboden aan niet-freelancers. Het korte antwoord hierop is: ja. Het lange antwoord:it depends ;-). Dat is natuurlijk flauw, maar er zijn veel variabelen die niet eenvoudig in een ja/nee discussie kunnen worden gevangen. De arbeidsmarkt is complex, hoe graag iedereen ook wil doen lijken dat dat niet het geval is.
In het geval van Deliveroo weten we dat het in dienst nemen van bezorgers kan werken, aangezien Deliveroo in Nederland in de eerste periode de koeriers gewoon in dienst had, om vervolgens naar het freelance model over te stappen. Andersom kan ook. In dit paper (PDF) wordt een casus behandeld van “a US-based package delivery platform that shifted a subset of its workers from independent contractors to employees.”.
De conclusie (zonder detail en nuance): “We find that after the transition to employment, scheduling flexibility was retained and part-time drivers’ total working hours increased. We also find that the switch to employee status increased the firm’s operational efficiency. We conclude that employment status can be a feasible option for on-demand platform companies.”
Let wel op: dit gaat specifiek om een delivery platform: de resultaten zeggen dan ook weinig over ander type platformen. Daarnaast zijn er veel variabelen niet in het onderzoek meegenomen. Maar het stuk is zeker interessant om te lezen.
MrBeast Burger sees thousands fill shopping centre – BBC News
Een ontwikkeling die ik tot voor kort nog weinig volgde is die van de ‘creator economy’. Een trend waar individuele namen (influencers) een schare fans/ambassadeurs aan zich binden met content die zij creëren en dit vervolgens ‘monetizen’.
Fast Company schreef hier het volgende over: “More than 50 million people globally consider themselves content creators, and the market size has grown to well over $104 billion. Investors poured a record $1.3 billion into the space. And there’s even been a stronger middle class, with a 41% of creators earning a living wage ($69,000 annually or more) year-over-year.”
Waarom dit dan nu toch mijn interesse heeft? Ten eerste omdat deze creators hun positie hebben kunnen verkrijgen door (heel) slim gebruik te maken van platformen. Hiermee omzeilen zij de traditionele kanalen en bouwen zij hun eigen netwerk en imperium op. Maar vooral omdat zij heel slim gebruik maken van nieuwe diensten om hun naam aan te verbinden en zo, zonder zelf te hoeven investeren in de resources, nieuwe diensten en producten kunnen aanbieden.
Een voorbeeld hiervan, die deze week op Marketingfacts voorbij kwam, is MrBest Burger: een hamburger merk dat is opgezet door YouTuber Jimmy “MrBeast” Donaldson. Hij gebruikte zijn bekendheid via zijn 100 miljoen abonnees (!!!) om in 2020 een eigen burger merk te lanceren. Dit merk werd bezorgd vanuit 1.000 locaties (ghost kitchens) wereldwijd. Je kunt dit zien als ‘kitchens as a service’. Vorige week opende hij zijn eerste fysieke locatie. Meer dan 10.000 mensen stonden in de rij voor een eerste burger.
Een voorbeeld van een nieuwe dienst die specifiek op deze doelgroep is ontwikkeld is Niche: “Niche plans to make money by helping creators find larger audiences of paying customers.”
In het artikel: “The founders of a new social network called Niche believe the next generation of social networks might cater to online communities formed around more specific interests, such as hobbies or creator businesses. <….> It also allows creators, such as artists or writers or musicians, to issue NFTs representing their work, which group members can buy and resell. Since a DAO is a smart contract, the financial tokens created and exchanged on the platform can be structured so that Niche takes small cut of sales.”
Een interessante ontwikkeling om te blijven volgen.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.
