Goedemorgen! Afgelopen week ben ik bezig geweest met enkele nieuwe onderzoeken in de kluseconomie, het voorbereiden van een nieuw Wageindicator event in oktober dit jaar en wat praktische zaken uitzoeken voor onze grote reis (4 maanden) volgend jaar april. Wordt het Azië of toch met een camper of jeep door Europa. Luxeproblemen 😉
Voor deze editie, de 294ste alweer (!!!), een aantal mooie en diverse stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!
ACM komt met leidraad over regels voor platformbedrijven en online ondernemers | ACM.nl
“Online platforms, zoals marktplaatsen, zoekmachines en boekingssites, hebben meer duidelijkheid nodig over hoe ze invulling moeten geven aan de Platform-to-Business-verordening. Dat blijkt uit een marktverkenning die de Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft gedaan. De verordening bevat onder meer regels over welke informatie ondernemers horen te krijgen die via online platforms diensten of artikelen aan consumenten aanbieden. Er gaat een wetsvoorstel naar de Raad van State waarin wordt voorgesteld dat de ACM toezicht gaat houden op deze regels. Daarom bereidt de ACM alvast een leidraad voor waarin ze verder verduidelijkt waar platforms en zoekmachines aan moeten voldoen.”
Volgens mij is dit een volgorde zie we meer zouden moeten zien:
- Ontwikkel regelgeving / een verordening;
- Wijs een verantwoordelijke aan voor handhaving;
- Ga en blijf in gesprek met de sector waar deze op van toepassing is, om het werkbaar te houden met het doel centraal;
- Leer van elkaar, maar sta ook open om een wet aan te passen wanneer dit nodig blijkt (zowel strenger als soepeler).
Een goede zaak dus.
‘We laten Amsterdam nooit meer overnemen door een verdienmodel’ | FD
“Amsterdam gaat de afgeplakte magazijnen van flitsbezorgers zoals Gorillas, Getir of Flink definitief naar het bedrijventerrein verbannen. Het besluit, dat hoogstwaarschijnlijk navolging krijgt in andere steden, zet het verdienmodel van flitsbedrijven flink onder druk.”
De publicaties over flitsbezorgers vlogen je afgelopen week om de oren. Aan de ene kant de gemeenten die vaak selectief verontwaardigd over elkaar heen buitelen om flitsbezorging ‘de kiem te smoren’. Grote woorden, maar vaak op basis van N=1 of zelfs N=geen ervaring en zeker niet op basis van gedegen onderzoek. Aan de andere kant zie ik de flitsbezorgbedrijven die zich zonder al te veel reflectievermogen beklagen dat de hard werkende mens een grondrecht wordt ontnomen. Verontwaardigd zijn dat ze wel inzien dat het in het begin niet helemaal goed ging, maar nu zó hun best doen dat zij het legitiem vinden dat er blind vertrouwen in deze innovatieve partijen zou moeten zijn.
Flitsbezorging vs Airbnb
Ik zie in berichtgeving veel vergelijkingen met Airbnb. Er zitten raakvlakken tussen beide casussen: Airbnb was net als de flitsbezorgers in het begin ook van het groeien tussen de regels door en zeer slechthorend voor feedback en reflectie. Maar waarin de beide casussen absoluut niet op elkaar lijken is de snelheid van de ontwikkeling en de mogelijkheden tot regulering en handhaving. Bij Airbnb was het voor gemeenten in het begin onmogelijk te handhaven: juridisch hadden gemeenten geen poot om op te staan. Je hebt immers te maken met een gefragmenteerde en slecht zichtbare groep aanbieders en afnemers. Daarnaast reageerden gemeenten simpelweg ontzettend traag. Waar ik overigens geen waarde oordeel aan wil verbinden: traagheid op zijn tijd heeft ook zeker nut. Het handhaven en regels maken is bij flitsbezorgers een stuk eenvoudiger. Deze bedrijven hebben eigen panden (de lokale distributiepunten), eigen fietsen en eigen koeriers. Oftewel: je kunt relatief eenvoudig in een bestemmingsplan zaken aanpassen en om te handhaven hoef je alleen maar naar het lokale magazijn te gaan. Kind kan de was doen. En dan kan het zomaar gaan dat regelgeving wat te snel wordt opgetuigd.
Flitsbezorging verbannen: te snel, te selectief
Waar bij Airbnb regelgeving behoorlijk lang heeft geduurd (het was ook wel een wat complexer issue wbt uitvoering), gaat het bij flitsbezorging wat mij betreft te snel en te selectief. Of zoals Walther Ploos van Amstel in zijn blog schrijft:
“Door de aanpak van Amsterdam en andere gemeenten lijkt het alsof overlast in woonwijken alleen door flitsbezorging worden veroorzaakt. Juristen stellen dat van enig gedegen onderzoek naar de problemen geen sprake is. Dat duidt op willekeur bij handhaving, en met het gelijkheidsbeginsel dienen gelijke gevallen gelijk behandeld te worden. Dat lijkt niet het geval. Dan resteert de gang naar de rechter.”
Want hoewel sommige flitsbezorgers zich in het begin te veel als een stier in een porseleinkast hebben gedragen en de onmenselijk grote kapitaalinjectie in deze sector ook echt niet bijdraagt aan een duurzame ontwikkeling, is het te makkelijk om te roepen dat alle problemen zijn opgelost wanneer je deze partijen maar uit je stad veegt. Dat is jezelf willens en wetens voor de gek houden.
Wat wordt vergeten is dat flitsbezorging niet een op zichzelf staand fenomeen is, maar het exponent van een verandering de laatste vijf tot tien jaar in het steeds meer online bestellen, inzicht in waar de bezorger is en het steeds sneller (same day of ‘bestel voor 23:59, morgen in huis) willen hebben van bestelde goederen. En maaltijden, vergeet deze niet. Ook een sector die enorm is gegroeid door nieuwe technologie en bizarre investeringen (lees: sponsoren van gratis dienstverlening om markt te winnen). Een fenomeen waar beleidsmakers jaren lang eigenlijk weinig naar om hebben gekeken, terwijl het aantal dieselbusjes die door de straten scheuren en (e)fietsen met eten over de stoep knallen met het jaar toenam. En denk ook aan de lokale pizzeria en snackbar met tien fietsen op de stoep.
Wat een gemeente als Amsterdam ook had kunnen doen is de opkomst van flitsbezorging als aanleiding gebruiken om nu eens goed na te denken van wie de publieke ruimte is en hoe bezorg activiteiten kunnen plaatsvinden in een stad waar de consument de lusten, maar de samenleving niet de lasten van draagt. En hier, desnoods via vergunningen, beslissingen over moeten maken mbt capaciteit en andere voorwaarden. De leiding kunnen pakken in plaats van selectief verbieden.
Want hoewel ik goede hoop had met de ‘noodknop’ van de gemeente om de opening van darkstores voor 1 jaar te verbieden om zo tot een gedegen beleid te komen, voelt iedereen op zijn of haar theewater aan dat de huidige route tot niets gaat leiden. Want wat doe je met supermarkten die een extra deur inbouwen om via Thuisbezorgd of Deliveroo te laten bezorgen (wat al gaande is). En wat doe je met een Gal en Gal die afgelopen week aangeeft drank binnen een uur vanuit de winkel te willen bezorgen? En moeten we ook niet een keer iets gefundeerds gaan vinden van platformen als Amazon die dankbaar gebruik maken van onze publieke ruimte, maar daar geen cent aan willen bijdragen in de vorm van belasting?
Laat ik duidelijk zijn: ik heb verder geen mening of belang bij de opkomst of het vertrek van deze partijen. Partijen die voor de duidelijkheid geen platformbedrijven zijn en zeker ook geen kluseconomie. Maar wat ik persoonlijk zonde vind is dat gemeenten zo selectief beleid aan het maken zijn, waarbij iedereen vooraf weet dat de uitkomst weinig zal gaan brengen. Het doet mij een beetje denken aan vakbonden die ontkennen dat de zwarte markt bestaat 😉
To be continued vermoed ik…
What Are Blockchain-Based Platform Cooperatives? | Platform Cooperativism Consortium
Zoals je mogelijk weet staan platform coöperaties al flink wat jaren op mijn radar. Ik heb vanuit de Universiteit Utrecht een verkennend onderzoek gedaan, wat heeft geleid tot een PhD plek waar nu waardevol onderzoek wordt gedaan. Daarnaast volg ik sinds 2016 de ontwikkelingen rondom blockchain en platformen. Deze twee onderwerpen komen samen in mijn nieuwe interesse in Decentralized Autonomous Organizations: DAO’s.
Hierbij is mijn idee dat DAO’s heel hip en nieuw klinken, maar dat de basis principes van gedeeld eigenaar en bestuur natuurlijk al ontzettend oud is. Een basis waar vanuit je ontzettend veel kan leren van coöperaties.
De platform coöperatie ontwikkeling kun je vanuit twee standpunten bekijken. De eerste gaat over hoe platformen kunnen worden omgezet in coöperaties. Hoe bijvoorbeeld chauffeurs eigenaar en bestuurder van hun eigen Uber app kunnen zijn. De tweede is het perspectief vanuit de coöperaties. Dan is de vraag: hoe kunnen coöperaties platformen omarmen om hun leden beter te bedienen. Een waanzinnig voorbeeld hierin is SEWA, een ‘Self-Employed Women’s Association’ in India: een federatie van coöperaties met 300.000 leden.
Ook wanneer je kijkt naar DAO’s kun je diezelfde twee invalshoeken gebruiken. Hoe kun je DAO’s versterken met de lessen uit de coöperatie wereld rondom gedeeld bestuur en eigenaarschap. Maar dan ook: hoe kunnen coöperaties profiteren van de ontwikkelingen en mogelijkheden van DAO’s.
In dit artikel worden verschillende varianten aangehaald, zoals deze mooie voorbeelden:
“For instance, let us mention Gitcoin, a platform to pay open-source developers for the work they provide and fund (digital) Public Goods. In particular, it builds on quadratic voting to push forward the projects that the community values.
Closer to the world of cooperatives are the examples of dOrg, a software development managed as a cooperative where decisions are made collectively and that was the first DAO to have the legal status of LLC in the US.
DisCO, an abbreviation for Distributed Cooperatives, is a variant of DAOs and platform co-ops that emphasizes “value sovereignty, care work, and commons” to value invisible work and fund pro bono translations to promote specific causes, and has recently become connected to coops in Spain.”
In dit stuk gaat de auteur nog wat dieper op dit soort vragen in: “Are DAO-cooperatives just platform-cooperatives using a blockchain or are they functionally different?”
Interessant stuk en ik ga de auteur en onderzoeker zeker volgen in zijn zoektocht de komende jaren.
Finetuning the EU’s Platform Work Directive | Oxford Law Faculty
Vijf maanden geleden presenteerde de Europese Commissie het wetsvoorstel rondom platformwerk. Onder andere in nieuwsbrief editie 275 besteedde ik hier aandacht aan. Veel berichtgeving ging uit naar de passage over de juridische status van de platformwerker. In het voorstel wordt de bewijslast of iemand werkgever is omgedraaid. Oftewel: een platform is werkgever, tenzij.
Wat in de media nagenoeg géén aandacht kreeg, was het meest interessante deel van het voorstel waarin werd gesproken over “to ensure fairness, transparency and accountability in algorithmic management in the platform work context”. Drie slimme en zeer bekwaamde wetenschappers hebben afgelopen week een reactie / aanvulling geschreven op dit deel van de platformwork directive:
“Overall, the proposed Directive holds much promise for regulating algorithmic management. It is a well-drafted instrument which builds on the existing acquis in a coherent and targeted way. Adopting the above recommendations would further strengthen the instrument’s role as a powerful blueprint for regulating algorithmic management more broadly.”
Een zeer lezenswaardige (en ook leesbaar: altijd fijn) aanvulling.
Nederlandse uitgevers richten platform op voor audioboeken, e-books en podcasts | NU.nl
“Een aantal Nederlandse uitgevers en boekhandels brengen begin juni samen het nieuwe streamingplatform Fluister uit. Daarmee kunnen mensen luisterboeken en podcasts luisteren en e-books lezen voor 12,99 euro per maand.”
Mooi om te zien hoe een sector met concurrenten elkaar weet te vinden om krachten te bundelen om een eigen platform op te zetten. Waarbij het natuurlijk de vraag is of het wat propositie, prijsstelling en (niche) aanbod voldoende bestaansrecht heeft. Waar ik vooral benieuwd naar ben is hoe deze partijen hun ‘legacy’ als kans gaan inzette
n. Heel vaak wordt legacy als iets negatiefs ervaren, maar als bestaande onderneming heb jij iets dat een willekeurige startup niet heeft. Daar ligt jouw kans. Ik ben benieuwd of deze uitgevers deze weten te benutten.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
