Afgelopen week een presentatie gegeven op het ‘VNG Realisatie congres 2018’ over platformen en lokale overheden. Interessant is om op de website onder het kopje ‘presentaties’ de slides van veel presentaties door te scannen om te ontdekken wat er allemaal speelt in gemeenteland. VNG deed overigens ook zelf een verkenning van de vraag hoe gemeenten zich verhouden tot platformen. Ik werkte hier ook aan mee. Met o.a. deze mindmap als resultaat.

Afgelopen week waren er weer mooie stukken in overvloed om iets van te vinden. Ik verzamelde de 5 meest interessante en voorzag ze van mijn duiding en gedachten. Mooie week!

p.s. heb je deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier. Delen wordt gewaardeerd. Fijne week!

Oproer tegen Thuisbezorgd.nl kraait op vele plekken | Het Financieele Dagblad

Het is al een tijdje onrustig in thuisbezorgd land. De restaurateurs voelen zich klemgezet door Thuisbezorgd.nl en roepen om -én komen met- alternatieven.

Hoewel een paar weken geleden met eten.com een landelijke tegenhanger werd aangekondigd zijn er intussen ook best wat lokale alternatieven in Enschede, Zwolle, Almere, Goes, Hellevoetsluis en Emmen.

In dit artikel, dat een mooi overzicht biedt van de alternatieven op de markt, is de oprichter van eten.com sceptisch over het succes van de lokale alternatieven op de lange termijn. Zij zouden niet op kunnen tegen de marketing power van Thuisbezorgd.

Lokale afzetmarkt
Ik ken de cijfers niet, maar ik vermoed dat de thuisbezorgd markt grotendeels afhankelijk is van lokale klanten: mensen die in de bezorg radius van een restaurant wonen. Je moet niet vergeten dat Thuisbezorgd ‘slechts’ een sales platform is: de bezorging wordt in de meeste gevallen door de restaurants zelf gedaan. Op het moment dat alle lokale restauranthouders zich verenigen, een korte tijd flink investeren in marketing en na een overgangsperiode van een maand of 6 collectief hun samenwerking met Thuisbezorgd opzeggen, dan kan Thuisbezorgd adverteren wat het wil, maar zonder aanbod op de site ben je nergens.

Aangezien een platform als Thuisbezorgd groeit per postcode(gebied) zou een decentrale aanpak op korte termijn mogelijk juist de grootste kans van slagen hebben: op het moment dat het aanbod lokaal goed is, dan is het pas interessant voor een klant om over te stappen.

Schaalvoordeel
Hoewel het op korte termijn activeren van restaurateurs en het doen van lokale reclame heel effectief kan werken, verwacht de klant uiteindelijk een gelijkwaardige en het liefst nog betere klantervaring. Niemand gaat bestellen via een brakke app. En dat is het gevaar van een versplinterd landschap: dat je straks 100 lokale alternatieven hebt met….. 100 brakke apps. De taximarkt laat ons zien dat de klant gaan voor prijs en convenience. Dat is dus ook wat je de klant moet bieden. Want je kunt wel met zijn allen het contract bij Thuisbezorgd opzeggen, maar op het moment dat je je klant geen goed alternatief biedt (verplichte winkelnering), dan zal er vroeg of laat een ondernemer komen die een betere oplossing bedenkt en… hup…. alle klanten lopen weer bij je weg.

Hier ligt dus zeker de toegevoegde waarde van een landelijk platform als eten.com. Een meta platform dat wordt gerund als een tech bedrijf en dat, mogelijk met hulp van Horeca Nederland, een stevige ICT- en marketing basis neerlegt. De lokale groepen kunnen vervolgens gebruik maken van de materialen die de meta organisatie hen aanlevert. Een soort van best of both worlds: de voordelen van lokaal (snel, betrokken) en nationaal (kwaliteit en continuïteit) gecombineerd. Wat dat betreft is het al mooi dat eten.com een coöperatie is: dit zal ook voor de lange termijn de belangen van de leden borgen.

Prototyping on-demand shuttle bus services in Singapore

Geweldig initiatief van de overheid in Singapore: Beeline. “Beeline is an open, cloud-based smart mobility platform developed to provide data-driven shuttle bus services for commuters. Through Beeline, commuters are empowered to “crowd- start” and activate more direct, private express bus routes that cater to their travel needs, especially during peak periods.”

The 4 Things You Need to Thrive in the Gig Economy

Via de dagelijkse (!) nieuwsbrief van Erwin Blom van Fast Moving Targets kwam dit artikel voorbij. Harvard Business Review interviewde 65 gig workers en Erwin haalde deze 5 elementen die belangrijk zijn voor het goed functioneren in de gig economy er uit:

Place. Wie geen bedrijfsomgeving meer heeft om naar toe te gaan, doet er goed aan op zoek te gaan naar een lokatie waar hij / zij zonder afleiding en druk kan werken
Routines.
Purpose.
People.

Ik denk, en ik deelde deze gedachte twee weken geleden voor het eerst, dat het belangrijk is om niet alle soorten flexibele arbeid op één hoop te gooien. Dit stuk gaat over, en ze benoemen het zelf ook, de freelance economy. Gemiddeld wat langer durende opdrachten, uitgevoerd door professionals met een track record die op hun eigen manier een stukje unieke waarde toevoegden en die redelik autonoom handelen. Dit staat, in mijn beleving, haaks op wat we nu scharen onder de ‘gig economy’ of ‘kluseconomie’. Hier gaat het om korte, opgeknipte werkzaamheden, welke alleen economisch rendabel zijn omdat platformen de transactiekosten verlagen. De ‘worker’ biedt weinig unieke toegevoegde waarde, heeft buiten het platform veelal geen klanten en bouwt een afhankelijkheidspositie tegenover het platform op, omdat hij/zij makkelijk inwisselbaar is. Voor jou tien anderen.

Dit stuk van HBR gaat dus over de freelance economie. Niet over de gig economy. Ik zal dit stuk afsluiten met dezelfde zin als dat ik 2 weken geleden deed: “Zolang we deze twee ‘uitersten’ op één hoop blijven gooien, wordt het lastig om de juiste duiding in de discussie aan te brengen.”

Gissen naar hoe duurzaam Airbnb is – Trouw – Blendle

Hoe duurzaam is die hele deeleconomie nu eigenlijk? Een vraag die terecht regelmatig terugkeert. Alleen bij peer2peer autodelen is dit bewezen. Deze week publiceerde Airbnb een onderzoek naar de duurzaamheid van het platform. De conclusie: “Airbnb reizigers in Nederland besparen CO2 uitstoot van 60.000 auto’s”. Daar kun je mee thuiskomen.

In dit artikel in Trouw (link via Blendle) vind je een interessante discussie over de (on)mogelijkheden die zo’n onderzoek als deze met zich meebrengt. Ik deel dit niet om het onderzoek te veroordelen, maar juist om te laten zien hoe moeilijk het is om hier, met de beste bedoelingen, iets zinnigs over te zeggen.

Ride-sharing apps are driving NYC cabbies into financial ruin | New York Post

In dit stuk en in het stuk ‘Why are New York taxi drivers killing themselves‘ lees je hoe een taxi markt en het leven van taxi chauffeurs in de VS kapot worden gemaakt. De cijfers zijn niet mals. Een paar ‘hoogtepunten’:

• De prijs van een taxi vergunning in NYC was in 2014 nog ruim 1 miljoen dollar. Nu nog maar 200.000.
• NYC heeft een maximum gesteld aan het aantal taxi’s: 13.600. Het aantal ‘ride hailing’ auto’s die via apps passagiers ophalen staat nu op 63.000. In 2015 waren dit er nog 20.000.
• In veel staten is er een minimum prijs voor taxi ritjes. Deze gelden niet voor ‘ride hailing’ services.

Ik moest bij het lezen van deze twee stukken denken aan de premiere avond (ik schreef er later deze blog over) van de docu ‘Taxibotsing’ van Frans Bromet in Pakhuis de Zwijger. Een docu over de opkomst van UberPop in Amsterdam. Ook hier zaten enkele taxi chauffeurs, die ook een rol in de docu speelden, in de zaal. Hoewel de taxi chauffeurs zeker geen heilige boontjes zijn en écht de nodige steken hebben laten vallen in het verleden en heden, is hetgeen nu gebeurt niet puur op deze groep mensen af te schuiven. Als je de bovenstaande 3 punten lees, dat moet het ook duidelijk zijn dat de (lokale) overheden ook de nodige steken hebben laten vallen en hun verantwoordelijkheid moeten pakken. En verantwoordelijkheid moet nemen voor het gevoerde beleid.

Onderzoek

Interessante voorbeelden uit een paper van Nathan Schneider over initiatieven die de data terug in de handen van de gebruiker legt.

In de media

De deeleconomie blijkt vooral weggelegd voor hogeropgeleide Nederlanders  | TROUW

Voor Trouw werd ik gevraagd commentaar te geven op een onderzoek over wie actief zijn in de deeleconomie.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Na een week vakantie vandaag weer volle bak aan de slag met mijn onderzoeken in de platformeconomie. Hoofd weer ‘leeg’ en volle kracht vooruit. En alvast twee expedities naar Brussel en Estland in april voorbereiden. Voorlopig mijn laatste twee reizen voordat onze derde zich eind mei zal melden.

In deze editie weer 5 stukken voorzien van mijn duiding en commentaar. Let ook goed op de vermelding van Mastodon: een Twitter alternatief die de voordelen van een centraal platform brengt zonder de nadelen van… een centraal platform. Nog heel pril, geen idee of ze het gaan redden, maar zeker interessant om van te leren.

Fijne week!

p.s. heb je deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier. Delen wordt gewaardeerd. Fijne week!

The 50 Best Gig Economy Apps to Land Your Next Gig – Wonolo

Deze post wilde ik oorspronkelijk beginnen met de tekst “hier een lijst met 50 platformen om te laten zien dat de kluseconomie verder gaat dan alleen alleen taxi ritjes, eten bezorgen, schoonmaken en klusjes.” Maar toen ik de lijst doornam om mijn statement kracht bij te zetten kwam ik eigenlijk nauwelijks verder dan de eerder genoemde werkzaamheden. Want eigenlijk zegt het woord kluseconomie het al: klusjes.

Ik omschreef dit eerder al een keer als “in hapklare brokjes geknipte (en vaak repeterende) werkzaamheden. Kleine afgebakende klusjes. Dit brengt een extra afhankelijkheid met zich mee, omdat je als individu dit soort werk nooit zonder platform zou kunnen doen: de opbrengsten van 1 ‘gig’ kunnen nooit op tegen de acquisitie- en organisatiekosten. Dat kan alleen door een platform die a) processen automatiseert middels software (apps) en algoritmes en b) de klusjes met een grote schaal faciliteert, waardoor kosten kunnen worden verdeeld over een heel groot aantal klusjes.”

De markt waar een platform zich op stort moeten natuurlijk ook wel businesswise interessant zijn:

• het betreft een regelmatig terugkerende activiteit;
• het betreft een markt waar consumenten nu al geld aan uitgeven met een marktpotentieel van enkele tientallen miljarden;
• het betreft een gefragmenteerde markt zonder dat er één partij een monopoliepositie inneemt;
• het betreft een markt waar de dienstverlening of product redelijk universeel is en daardoor relatief makkelijk (internationaal) schaalbaar.

En dan is het opeens niet zo heel gek dat in deze lijst van 50 voorbeelden weinig verrassende platformen te vinden zijn.

Wat mij wel aan het denken zette is dit fragment uit de inleiding:

“One study by Intuit predicts that by 2020, 40% of American workers will be independent contractors. The reason? The workforce is becoming mobile as the digital age empowers workers to complete a job from anywhere. Freelancers can choose jobs or projects from anywhere in the world, and employers have access to a wider pool of workers who are qualified for specific projects.”

Naast dat dit fragment een heel rooskleurig beeld schetst van de kansen en de onafhankelijkheid van de workforce, val ik ook wel een beetje over het fragment over independent contractors. Ik denk dat het niet heel slecht zal zijn om eens na te denken of we alle soorten ‘freelancer’ jobs op één hoop moeten gooien. Omdat een ZZP (ik ben meer fan van de term Zelfstandig Professional) contract voor een paar maanden waarbij een worker wordt ingehuurd om zijn of haar specifieke expertise een heel ander verhaal is dan de Deliveroo koerier die per bestelling wordt betaald en bij protest zo wordt ingeruild voor een ander. Zolang we deze twee ‘uitersten’ op één hoop blijven gooien, wordt het lastig om de juiste duiding in de discussie aan te brengen.

Airbnb is for everyone | Airbnb Citizen

Dit bericht begint met de aanhef: ‘Dear Boutique Hotel and Bed and Breakfast Owners’. Het is duidelijk dat Airbnb zijn landschap aan het verbreden is. En het heeft de nieuwe markten ook zeker wat te bieden: een internationaal platform met miljoenen gebruikers.

Deze stap is niet meer dan logisch: uiteindelijk zal Airbnb een totaaloplossing worden voor iedere soort accommodatie die je je maar kunt wensen. Omdat ieder persoon afhankelijk van de context van de reis (zaken, privé, kinderen, kort, lang, etc.) op iedere reis weer andere behoeften heeft.

Deze stap maakt Airbnb ook kwetsbaar en minder uniek. In de ‘niche’ (voor zover je van een niche kunt spreken…) waar Airbnb is begonnen waren zij uniek, maar nu komen zij in het speelveld van een aantal machtige spelers als Booking.com. Spelers met (ook) diepe zakken. En op het moment dat Airbnb zich meer losweekt van zijn ‘roots’, komt er ook daar weer ruimte voor nieuwe spelers.

Ben ik tot slot benieuwd of Airbnb haar naam eeuwig aan zal houden, aangezien het ‘air bed’ misschien nog wel symbool staat voor de vrijheid, maar verder eigenlijk niets meer te maken heeft met de uiteindelijke activiteiten van het platform.

Facebook Needs To Understand The Difference Between Fault And Responsibility

In de discussie rondom verantwoordelijkheden van platformen hebben we er sinds vorige week weer een mooie case bij: Facebook vs Cambridge Analytica. De kop van dit artikel slaat de spijker op zijn kop in deze case. Zal dit Facebook de kop kosten? Een platform blijft natuurlijk altijd kwetsbaar en als er een nieuw platform komt waarmee je via een Facebook koppeling zo je data en contactlijsten kunt overzetten, dan is die kans wel aanwezig. Alleen blijft dan wel de vraag hoe een platform te ontwerpen waar de (privacy) van de gebruiker wel centraal staat. Omdat voor het neerzetten van een succesvol social network nu eenmaal 1 centrale hub moet zijn waar iedereen bij zit.

Een tijd geleden stuitte ik op een decentraal en open source variant van Twitter: Mastodon. Een platform waar geen Venture Capital geld in zit met nog een beperkt aantal gebruikers, maar in de opzet zeker interessant om in de gaten te houden. Hoewel heteen centraal platform is, wordt er gewerkt in communities die verantwoordelijk zijn voor de governance, dit zou nepnieuws etc. kunnen tegengaan: “Mastodon comes with effective anti-abuse tools to help protect yourself from online abuse. With small, interconnected communities, it means that there are more moderators you can approach to help with a situation. This also means you can choose who sees your posts: friends, your community, or the entire fediverse.”

The “Sharing” Economy v. 2018

Interessante slide deck om eens doorheen te bladeren van platformeconoie onderzoeker Hugo Gruyader. Gewoon om een goed beeld te krijgen van wat er speelt. Voor mij sprong de onderstaande slide er uit met een overzicht in welke corporates in de automotive industry betrokken zijn bij platformen in de mobility sector. Het overzicht is verre van compleet, maar geeft wel aan dat het een druk speelveld is:

Uber Agrees on Southeast Asian Sale to Grab – Bloomberg

“Uber Technologies Inc. has reached an agreement to sell its Southeast Asian ride-hailing business to rival Grab”. Interessant dat deze move in veel media wordt gebracht als een verlies, terwijl het bedrijf bij een verkoop steeds een aanzienlijk belang in de ‘lokale’ marktleider verwerft.

Interessant is ook de rol van investeerder Softbank in deze deal: “SoftBank Group Corp., a major backer of Grab’s and Uber’s as well as China’s Didi Chuxing, has pushed consolidation to improve the profitability of a global ride-hailing business that bleeds billions of dollars a year.” Eerder schreef ik dit stuk over de rol van deze investeerder in de ‘ride hailing’ markt.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Terwijl ik van een weekje vakantie geniet op Vlieland, draait de wereld natuurlijk gewoon door. Voor mijn vakantie was ik nog twee dagen in Bratislava om een presentatie over ‘Decentral ownership and governance of sharing economy platforms’ op de ShareTechsummit te geven. Mooie ervaring weer en goede gesprekken gehad.

Tussen de zandstormen door heb ik weer een aantal mooie stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en mening. Fijne week!

Heb je deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier. Delen wordt gewaardeerd. Fijne week!

Didi Chuxing took on Uber and won. Now it’s taking on the world | WIRED UK

Toen Didi in 2016 Uber ‘versloeg’ in thuisland China dachten veel mensen dat de strijdbijl daarmee begraven was en de ‘buit’ verdeeld. Niets is minder waar. In dit zeer lezenswaardige stuk krijgen we een kijkje achter de schermen van dit miljardenbedrijf. Een bedrijf dat in alle opzichten de absolute tegenpool lijkt te zijn van concurrent Uber. Waar Uber in de beginjaren stond voor een compromisloze mannelijke macho cultuur, wordt Didi sinds 2014 geleid door een vrouw die dit artikel afsluit met de volgende woorden: “I think the key is: be humble. And be open minded. And not to think you know everything.” Niet een zin die je ooit uit de mond van Travis zou hebben gehoord.

Naast een interessant inkijkje in de cultuur van het bedrijf (dat intussen meer waard is dan Uber), geeft dit artikel ook een mogelijk nog interessanter kijkje in de (groei)strategie en toekomstvisie van het bedrijf. En de schaalvoordelen die een data bedrijf als Didi voor de lokale markten kan bieden.

Foodora fires courier for refusing to quit workers’ chat group | afr.com

Veel workers in de kluseconomie zijn georganiseerd in officiële, maar vaker ook niet officiële, chatgroepen via o.a. Telegram. Hoewel algoritmes de planning en beoordeling van workers vervangt, hebben workers voor platformen altijd nog de nodige praktische vragen. Wanneer deze door de ‘crowd’ zelf worden opgelost, is dit in het voordeel van het platform. Crowdsourcing pur sang.

Maar op het moment dat de toon van de discussie kritisch wordt en de workers deze groepen gebruiken om zich te organiseren tégen het platform, dan is de situatie voor de platformen opeens een stuk minder relaxed. Dit is dan ook gelijk het kritische punt wanneer je kijkt naar de monopolie posities van platformen. Deze lijken sterk, maar aangezien de platformen ‘asset light’ opereren en zelf de middelen niet in bezit (of onder contract) hebben, is zo’n monopolie ook vrij kwetsbaar. De macht van een platform is groot wanneer vraag en aanbod gefragmenteerd zijn en elkaar niet weten te vinden, maar op het moment dat een van deze groepen zich weet te organiseren, dan is het model bijzonder kwetsbaar.

Dit stuk gaat over een casus waarbij een ‘rider’ van Foodora werd ontslagen nadat hij weigerde het beheer van een privé groep aan het bedrijf over te dragen.

“Mr Klooger set up the invite-only “Teamchat Foodora Melbourne” in 2016 via the encrypted messaging service Telegram to allow cyclists to exchange tips about the job and swap shifts.

But after Foodora removed base rates and set pay at $7 a delivery, cyclists started using the group to talk about pay and conditions and to find out what other similar jobs were paying.”

Deze casus is in meerdere opzichten interessant. Zeker vanwege de vraag in hoeverre een platform dit soort zaken van een freelancer mag verwachten en of het platform in dit geval niet gewoon werkgever is. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ‘Mr Klooger’ in zijn strijd wordt vertegenwoordigd door een vakbond….

Airbnb and the Unintended Consequences of Disruption – The Atlantic

“Tech analysts are prone to predicting utopia or dystopia. They’re worse at imagining the side effects of a firm’s success.”

Interessante read over de ‘bijeffecten’ van nieuwe platformen. Bijeffecten waar we (ook de founders) bij de lancering in eerste instantie niet aan hebben gedacht. Zo heeft Airbnb geen negatief effect op de hotellerie, maar wel op huizenprijzen.

“Like just about every story these days about revolutionary tech platforms, Airbnb is a story both of democratized access to commerce and the unintended consequences of those democratizing efforts, even when they succeed on their own terms.”

Andrew Keen: ‘Mijn hoop is vooral gericht op Jeff Bezos’ | Sprout

“Ondernemende criticaster Andrew Keen waarschuwde als een van de eersten tegen de gevaren van internet.” Mijn Wavemakers co-auteurs interviewden in de VS Andrew Keen over zijn nieuwe boek, waarin hij pleit voor een Internet of People, in plaats van een Internet of Things.

Interessant is dat ook bij hem de mooie case van Estland (lees ook deze blog) onder de aandacht is gekomen. Ook Unilever komt in zijn verhaal voor. Weer een voorbeeld waarin Amerikanen kijken naar Europa wanneer het gaat om tech in combinatie met publieke waarden. Ook las ik afgelopen week een blog van SXSW waar tijdens dit tech festival met respect werd gesproken over de nieuwe privacy wetgeving GDPR/AVG die per eind mei van kracht wordt. Volgens mij hebben we hier een mooie USP voor Europa te pakken.

Interessant is dat hij Jef Bezos, de oprichter van Amazon en rijkste man op aarde, als rolmodel voor de toekomst ziet: “het intellectuele vermogen, hij kan vooruitdenken en heeft als rijkste mens aller tijden ook de financiën”. Hoewel zijn prestaties zeker bijzonder zijn, hoor ik ook steeds meer kritiek op het feit dat heel Amazon draait op het uitbuiten van de onderklasse. Niet iets wat je van een rolmodel zou mogen verwachten….

Tweet van de week

Doet mij denken aan ‘The Circle’. Niemand is een brave burger en een uitspraak als ‘brave burgers moeten niet bang zijn’ is natuurlijk idioot. Meer kan (en zal) ik er niet over zeggen.

Eigen publicaties

Tijdens mijn ‘Tour de France’ interviewde ik in Parijs de oprichter van CoopCycle. Net als Applicolis een meta platform waar lokale worker coops op in kunnen tappen om hun ‘local delivery’ te organiseren.

Hoewel de twee platformen voor een buitenstaander er misschien identiek uitzien, heb ik tijdens de gesprekken ontdekt dat er een wereld van verschil is. Hoewel CoopCycle en Applicolis beiden een platform coop zijn die lokale worker coops in de local delivery faciliteren, gedraagt Applicolis zich als een ‘normale’ startup. CoopCycle is meer een ‘movement’ en heeft een meer activistische toon. Binnenkort zal ik hier meer over schrijven.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Voor je ‘ligt’ de 100ste editie van deze wekelijkse nieuwsbrief. De profielpagina geeft hiermee intussen een mooi overzicht van de ontwikkelingen van de platformeconomie van de afgelopen 2 jaar met ruim 500 artikelen, allen vergezeld van mijn gedachten en duiding. Het archief begint nu ook voor mijzelf steeds vaker een naslagwerk te worden. Ik zal binnenkort maar eens een blogje schrijven over wat deze nieuwsbrief mij oplevert. Op nummer één zal komen te staan dat het maken van deze nieuwsbrief mij dwingt om veel te lezen en iedere week 5 stukken te vinden waar ik een mening over vorm die ik wil delen. Hoewel je misschien zou zeggen dat nummer één doel van een nieuwsbrief het opbouwen van een (personal) brand is wat moet leiden tot conversie (presentaties, advies, etc.), merk ik dat in mijn geval het maken van deze nieuwsbrief er voor zorgt dat ik een betere professional wordt. Het houdt mij scherp en bij de tijd. Ik zie ook dat de nieuwsbrieven door de tijd heen steeds langer zijn geworden, maar dit heeft geen effect op het openingspercentage (bijna 50%) en het uitschrijf percentage. De afgelopen 12 maanden hebben maar 4 mensen zich uitgeschreven. 3 Van hen hebben na het uitschrijven nog oude edities opgevraagd. Dat is best bizar weinig.

Afgelopen woensdag avond kwam ik weer terug van mijn ‘Tour de France’. In 5 dagen reisde ik ruim 3.000 kilometer om in gesprek te gaan met 3 platform coöperaties, 2 worker coops en wat losse experts. Hoewel het in een tijd als deze logisch klinkt om lekker laagdrempelig via Skype te gaan interviewen, heb ik weer eens gemerkt wat de toegevoegde waarde is van fysiek naar een plek afreizen. Je krijgt zoveel meer los wanneer je iemand in de ogen kijkt, in de werkomgeving rondloopt en een hapje gaat eten. Daarnaast heb ik ook veel spontane ontmoetingen gehad die mij een heel goed en interessant beeld hebben gegeven van de dynamiek van het speelveld.

Genoeg intro voor vandaag. Ook voor deze 100ste editie heb ik weer 5 artikelen uitgezocht en van mijn mening en duiding voorzien.

Heb je deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier. Delen wordt gewaardeerd. Fijne week!

Daimler buys remaining 25% stake of car sharing startup car2Go from EuropCar for $85M  |  TechCrunch

Bij innovatie worden bestaande organisaties nogal eens weggezet als dinosaurussen die niet kunnen meebewegen en gedoemd zijn om uit te sterven. Hoewel innovatie binnen een bestaande grote organisatie inderdaad moeilijk is en veelal mislukt (net als dat de meeste startups falen, maar dat mag dan weer van de buitenwereld), zie ik rondom platform economie wel heel veel activiteit in de mobility sector. Op zich niet vreemd: iedereen weet dat er tussen nu en zeg 20 jaar de zelfrijdende auto het straatbeeld zal bepalen en dat alle kaarten dan opnieuw zijn geschut. Iedereen in deze sector is nu bezig te ontdekken (en te borgen) waar zijn of haar plekje in dit nieuwe ecosysteem zal liggen. Naast bedreigingen (veel partijen van buiten de mobiliteitsbranche met hele diepe zakken azen op een plekje), biedt deze transitie ook veel kansen.

Een veel gebruikte strategie is het starten van nieuwe initiatieven óf het investeren in (en faciliteren van) startups. In dit artikel een kijkje in de keuken van de strategie van Daimler.

Interessante fragmenten:

• “German automaker Daimler has been steadily investing in a stream of new transportation services as it positions itself for the next generation of car ownership and travel. Today, it consolidated its position in one of those business: it paid €70 million ($85 million) to buy the remaining 25 percent of car-sharing company car2Go that it did not already own, valuing car2Go at €280 million ($341 million).” Valt het jullie ook op dat de bedragen die met dit soort transacties omgaan op zijn zachtst gezegd in schril contrast staan met de bedragen die in de scale-up wereld omgaan?
• “Some have speculated (numerous times) that Daimler might be planning to merge car2Go with DriveNow, a similar service from BMW. Consolidating Daimler’s ownership in car2Go might be a step towards doing that.” Ik verwacht dat de komende jaren nog meer van dit soort modellen zullen samengaan en bestaande spelers in een sector elkaar op (moeten) gaan zoeken om samen sterk te kunnen staan. Enerzijds de enige manier om een vuist te kunnen maken tegen de miljarden uit de VS en China, maar ook omdat de eindklant uiteindelijk vooral interesse zal hebben in een totaal oplossing: Mobility as a Service via één aanbieder.

The Network Effects Manual:  13 Different Network Effects (and counting)

Netwerkeffecten zijn volgens velen de basis van de potentie van de platformeconomie. Toch lees ik hier erg weinig over terug. Veelal worden netwerkeffecten over 1 kam geschoren: hoe meer mensen meedoen, hoe beter een dienst werkt. Ik geloof daar niet in. Hoe het netwerkeffect werkt en of je een globaal, nationaal, lokaal of hyperlokaal netwerk effect nodig hebt om een platform succesvol te maken hangt sterk af van het soort transactie dat op het platform plaatsvindt. Dat klinkt wat abstract, hierbij dus twee voorbeelden:

• Facebook werkt omdat iedereen op Facebook zit. Ik ben destijds in de tijd van Hyves naar Facebook overgestapt omdat ik ook vrienden van buiten Nederland aan mijn social network wilde toevoegen. Hoe meer mensen op Facebook zitten, hoe groter de kans dat je bekenden tegenkomt. Je kunt wel naar een concurrent overstappen, maar als jij de enige bent dan heb je daar weinig te zoeken. Facebook heeft dus een internationaal netwerkeffect;
• SnappCar (peer2peer auto delen) heeft de ambitie om het grootste autodeel platform van Europa te worden. Dat gun ik ze van harte, maar als gebruiker zal ik nooit meer dan 5 tot 10 minuten fietsen voor een deelauto. (behalve als ik een hele speciale auto voor een speciale gelegenheid als een huwelijk zoek). SnappCar heeft daarom een lokaal of zelfs hyperlokaal netwerk effect nodig. Natuurlijk spelen er schaalvoordelen mee dat investeringen in technologie, merk, marketing en ontwikkeling over veel gebruikers kan worden verdeeld, maar de transactie zal altijd lokaal blijven.

Dit is ook de reden dat ik voor sommige platform modellen die een lokale en terugkerende transactie faciliteren twijfels heb of zij op lange termijn kunnen blijven bestaan. De kans dat mensen zelf een lokaal alternatief neerzetten en bij een vervolg transactie deze buiten het platform organiseren is immers aanwezig. Zeker nu de kosten voor technologie drastisch dalen, de autoverzekeraars ook de klant direct bedienen met een auto deel verzekering en reputatiesystemen ook door externe partijen worden opgepakt.

Het artikel ‘The 13 Network Effects & How They Actually Work’ gaat over de verschillende soorten netwerk effecten. Het is taaie kost, misschien zelfs wat saai, maar geeft een heel interessant overzicht van de verschillende soorten netwerkefecten die bestaan. Een ‘nice to read’ dus.

New pilot ‘accelerator’ launched for UK Platform Co-operatives | P2P Foundation

Het valt mij op dat in de platform coop sector, online platformen waarbij het eigenaarschap en de governance van een platform bij de gebruikers ligt, er veel aandacht is vanuit de coöperatie en vakbond hoek. Op zich is dat natuurlijk ook prima te verklaren: platform coops bieden coöperaties innovatie en toegang tot nieuwe markten en een kans om hun horizon te verbreden. Daarnaast is het voor hun ook interessant om te leren hoe platform coops digital governance inzetten. Voor vakbonden zijn platform coöperaties een kans om zichzelf opnieuw uit te vinden en in te stappen in een stroming waarbij gebruikers van platformen zich verenigen en samen een vuist maken. Typisch iets dat de kern is van een vakbond. Dus: aanhaken of de boot missen.

Interessant is dat de Co-operatives UK nu een eigen accelerator heeft opgezet om platform coops een boost te geven. Enerzijds natuurlijk hartstikke aardig, anderzijds ook hartstikke slim om zo dicht bij het vuur te leren over de strategie en motivatie van platform coops. Daarnaast is het ook slimme PR.

“UnFound will give these early-stage platforms the opportunity to access the UK’s first structured programme of support.

Successful applicants will benefit from a team of six mentors and a series of masterclasses to support and develop the business planning and co-operative governance of their platform. Support is being made available through The Hive, a business support programme for co-operatives from Co-operatives UK and The Co-operative Bank. The accelerator culminates with live crowdfunding session, where the teams will pitch for financial support from 400 delegates at Co-operatives UK’s Co-op Congress event in London on 23rd June.”

Hoe lokale platformen de macht van Thuisbezorgd en Uber kunnen breken – Wisdom of the crowd

Goed en fijn leesbaar stuk over welke elementen bepaalde sectoren waar platformen actief zijn sterk of zwak maken met de nodige aandacht voor de meer lokale alternatieven. De passage “Toch moeten ook de restauranthouders, taxicentrales en horecabazen niet denken dat ze er met het ontwikkelen van een app al zijn” in het stuk is ook precies wat ik vindt, alleen wordt er vervolgens in het stuk in mijn beleving vooral de nadruk gelegd op technologische innovaties (betaalsysteem, spraakassistent en kunstmatige intelligentie).

Mijn ervaring is dat het succes van een platform maar slechts deels in technologische innovatie ligt. De technologie van bijvoorbeeld Uber en Airbnb is indrukwekkend, maar niet uniek. Je maakt het verschil met je totaal propositie, strategie, marketing, etc. Dit is ook de reden dat ik erg benieuwd ben of ’traditionele’ organisaties in een sector de omslag kunnen maken van bijvoorbeeld een taxibedrijf naar een digital first tech bedrijf. Met de ervaring van de retailers, die het over het algemeen ook niet is gelukt om zich te transformeren naar een digital first organisatie, denk ik dat het lastig gaat worden.

In Frankrijk afgelopen week had ik interviews met de initiatiefnemers achter een aantal platform coöperaties die een heel andere strategie hanteren. Zij bouwen een meta platform voor een land. In dit meta platform zit de (ontwikkeling van de) software en worden collectieve afspraken gemaakt en inkopen gedaan (o.a. verzekering, lobby, etc.). Vervolgens heb je per stad een ‘worker cooperative’ waar -in dit geval- de fietskoeriers in zitten. Per stad 1 coop. Alle coops in het land zijn vervolgens weer eigenaar en bestuurder van de meta coop. Op die manier kunnen de worker coops zich richten op hetgeen waar zij goed in zijn en de meta coop (het meer digital first bedrijf) waar zij goed in zijn. Ik geloof hier wel in.

The Lean Marketplace book – How to build an online marketplace business

In Helsinki wordt door Sharetribe al een aantal jaar aan de ‘WordPress for Marketplace software’ gebouwd. Iedereen kan, zonder enige technische kennis, binnen een paar uur een eigen professioneel uitziende (deel)marktplaats online hebben staan. De software is open source, alleen voor de hosting wordt betaald. Ik interviewde en sprak de mannen achter deze startup al een aantal keer en schreef ook dit artikel (doorscrollen voor de video) over het bedrijf.

Tijdens de gesprekken met de oprichters werd al snel duidelijk wat hun probleem is. Hoewel het voor iedereen toegankelijk is om een marketplace online te zetten, is het nog altijd erg lastig om een succesvolle marketplace te runnen. Ik zeg altijd dat in de succesformule van een platform misschien maar 20% techniek zit. De overige 80% is strategie, marketing, etc. Dat is dan ook dé bottleneck van Sharetribe.

Om de gebruikers te helpen om een succesvolle marketplace op te zetten zijn zij een tijd geleden een eigen ‘academy‘ gestart. Deze week is ook hun boek uitgekomen:

“In this practical guidebook you’ll learn The Lean Marketplace method: everything you need to know about building a successful online marketplace business, from testing your idea to building your minimum viable platform to growing your marketplace.”

Ik heb hem nog niet g
elezen, maar ga hem zeker bestellen. Volgens mij sowieso een must read voor iedereen die een succesvolle marktplaats wil bouwen én voor iedereen die de dynamiek van dit soort marktplaatsen (ook vanuit een beleid en strategisch perspectief) wil leren begrijpen.

Eigen publicaties

Tijdens mijn ’tour de France’ vorige week interviewde ik in Toulouse de oprichter van Applicolis. Applicolis zou je kunnen omschrijven als een ‘Platform as a Service’ model, waarbij de organisatie een hele infrastructuur (ICT, datamanagement, overkoepelend merk, etc.) voor lokale ‘worker coops’ in de food delivery markt neerzet. Op die manier hoeven deze kleine lokale worker coöperatieven niet meer zelf in technologie en marketing te investeren om een alternatief tegen de Deliveroo’s en Foodora’s van deze wereld te bouwen, maar kunnen ze gebruik maken van Applicolis. Dit platform heeft de ambitie om ook zelf een coöperatie te worden, zodat ook de belangen van de gebruikers op lange termijn zijn geborgd. Check dit 15 minuten interview. Volgende week deel ik een video interview met een vergelijkbaar project CoopCycle waarmee ik in Parijs een interview had.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

De week voor de platformeconomie in Nederland begon gisteren goed met een dreigende bestorming van het Uber hoofdkantoor in Amsterdam. In de Metro mocht ik de situatie van duiding voorzien. Dit deed ik overigens vanuit Frankrijk, waar ik deze week een rondreis maak om in gesprek te gaan met initiatiefnemers en betrokkenen bij enkele nieuwe platformen in de ‘local delivery’ sector waar de bezorgers zelf bestuurder én eigenaar zijn van het platform. De eerste 2 interviews zitten er op en ik zit as we speak op mijn hotelkamer in Poitiers het interview voor morgen voor te bereiden. Door alle reis-drukte duurde het dan ook een dagje langer voordat ik mijn 5 geselecteerde artikelen weer van duiding kon voorzien. Fijne week!

Eten.com opent aanval op Thuisbezorgd.nl met nieuw platform – rtlz.nl

Restauranthouders in Nederland uiten al een tijd lang hun onvrede over de dominante marktpositie van Thuisafbezorgd.nl. Waar twee maanden geleden Horeca Nederland met BookDinners de aanval inzette op Iens.nl, zijn het nu de restauranthouders zelf die met een alternatief voor Thuisbezorgd.nl komen. Met eten.com willen de restauranthouders de touwtjes (weer) zelf in handen krijgen.

Deze case is interessant om te volgen omdat:

1. het gaat blijken of (en hoe) de restaurateurs een volwaardig alternatief kunnen optuigen;
2. het nog moet blijken of dit alternatief niet alleen in het belang van de restaurateurs, maar ook in het belang van de klanten staat;
3. wat bij een succes de reactie van Thuisbezorgd gaat zijn;
4. of het de restaurateurs gaat lukken om de kostprijs van het platform op een dusdanig niveau te krijgen, dat de percentages ook echt omlaag kunnen.

Extra interessant is het gegeven dat eten.com een coöperatie is waar de aangesloten restaurants lid én bestuurder van zijn. Een platform coöperatie. Op deze manier worden de belangen van de doelgroep op lange termijn geborgd.

Het platform gaat overigens pas in Juni dit jaar echt live. Wanneer je nu naar de site gaat vind je nog een redelijk eenvoudige website waar de nodige standaard instellingen in het template staan. Niet een al te beste start (of timing), maar wie weet wat dit nog gaat brengen. Sowieso een interessante case om te volgen.

SoftBank Leads $535M Round Into DoorDash – Crunchbase News

DoorDash, een Amerikaanse versie van Deliveroo, heeft weer een flinke investering op zak. Dit bericht trok mijn aandacht toen ik ontdekte wie die investeerder is: Softbank. In een post een week of 2 geleden vertelde ik al dat Softbank eerder al in Grab, Didi, Ola (India), 99 (Brazilië) en Uber investeerde. Het ziet er naar uit dat deze investeerder zijn grip op local delivery en local mobility aan het verstevigen is. Follow the money…

This Startup Is Challenging Mechanical Turk—on the Blockchain | WIRED

“Amazon’s Mechanical Turk dominates the market for on-demand microtasks. Gems is using cryptocurrency to appeal to workers and task-requesters.”

De laatste jaren hoor je wel vaker over ‘de blockchain variant van…..’ oplossingen. Ik ben daar om eerlijk te zijn wat allergisch van geworden. Waarom? Omdat het de eindgebruikers namelijk geen snars zal interesseren wat er onder de motorkap van een platform gebeurd. Het gaat om de oplossing. En als een blockchain onder de motorkap voor een betere oplossing zorgt, dán wordt het past echt interessant.

Waarom dan aandacht voor dit stuk? Amazon Mechanical Turk (een micro taks platform) heeft de reputatie dat het een enorm slechte ‘werkgever’ is voor de aanbieders op het platform. Op zich een goede basis voor ‘disruptie’. Dit ga je niet voor elkaar krijgen door een betere technologie te bouwen, maar door een betere eindpropositie neer te leggen voor alle stakeholders. In het geval van Amazon Mechanical Turk dus ook zeker naar de opdrachtgever kant. Want die de klanten heeft, die heeft de macht.

Om een betere propositie neer te kunnen zetten heb je goede papieren en geld nodig. En juist dat viel mij op in dit artikel. Gems, daar heb ik het nu over, wordt niet opgezet door een stel blockchain nerds, maar door 2 ervaren ondernemers die al eens een succesvol platform hebben neergezet. Geld is er ook genoeg: er is al 60 miljoen opgehaald. En, ook heel belangrijk, een aantal prominente personen in Silicon Valley hebben zich achter het idee geschaard.

Als laats heb je, ook niet onbelangrijk, ook inzichten nodig over hoe je de propositie kunt verbeteren. En daar hebben deze twee mannen goed over nagedacht, blijkt uit het volgende fragment:

“To attract task-requesters, the brothers have devised a mechanism to reduce redundancy in microtasks, which they hope will translate into fewer payments for duplicate work. Whereas requesters on other crowdwork platforms often pay as many as 15 workers to complete the same task to ensure accuracy, Gems will ask workers to “stake” a token—now valued at about 7.5 cents—on any given task. They’ll get that money back, plus payment, once a veteran worker with a proven accuracy rate signs off on their work. Requesters will pay both the veteran worker and the rookie, but theoretically, that will be cheaper than paying a dozen workers to all complete the same task.”

Studies Are Increasingly Clear: Uber, Lyft Congest Cities – The New York Times

“One promise of ride-hailing companies like Uber and Lyft was fewer cars clogging city streets. But studies suggest the opposite: that ride-hailing companies are pulling riders off buses, subways, bicycles and their own feet and putting them in cars instead.

And in what could be a new wrinkle, a service by Uber called Express Pool now is seen as directly competing with mass transit.”

Op zich is dit natuurlijk geen rocket science. Op het moment dat een taxi heel goedkoop en eenvoudig te boeken is, zal de vraag toenemen. Zo maakte ik zelf ‘vroeger’ nooit gebruik van taxi’s, maar door Uber rijdt ik regelmatig in een taxi.

Moeten we dan dit soort oplossingen direct afschrijven wanneer we kijken naar het effectiever inzetten van on demand vervoer om steden leefbaarder te maken? Natuurlijk niet. Zo is er deze week in Amsterdam weer een interessante startup uit de VS neergestreken die, in samenwerking met Daimler, on demand ride sharing (de deeltaxi) in busjes gaat faciliteren. Misschien zijn de auto’s van Uber simpelweg te klein en is het probleem opgelost door simpelweg grotere auto’s in te zetten.

Uiteindelijk moet de discussie over (stedelijk) vervoer / mobiliteit op een meer meta niveau worden gevoerd. Op het moment dat je dat gaat organiseren, ga je pas echt een efficiency slag maken.

Facebook en Google en de risico’s van ‘platformisering’ in het onderwijs

“Welke invloed hebben platformen, zoals Google en Facebook, op het onderwijs? En wat zijn de risico’s?” Luistertip van deze week is deze podcast van Kennisnet met José van Dijck. Zij schreef mee aan het zeer interessante (en hier gratis legaal te downloaden) boek ‘De Platformsamenleving’ en heeft een heel interessante kijk op de ontwikkelingen in het platform landschap.

In de media

Tijd voor vernieuwing in de taxibranche? | Metronieuws.nl

Het kan je niet ontgaan zijn: gisteren werd bekend dat ontevreden taxi chauffeurs plannen maken om het Uber hoofdkantoor in Amsterdam te bestormen. Ik werd door Metro geïnterviewd om duiding te geven in deze situatie.

Eigen publicaties

Democratising and decentralising local food delivery on blockchain – YouTube

De eerste video van mijn ‘Tour de France’ is live: een kort interview met de oprichter van een blockchain platform dat de ‘local food delivery’ sector wil decentraliseren en democratiseren. Op de achtergrond het prachtige Grenoble, waar ik na een vertraging van 4 uur gelukkig toch nog ben aangekomen 😉

“De aanbevelingen van de Denktank Toeristische Verhuur aan de gemeenteraad van Amsterdam staat nu online op: https://t.co/AXYeqs8F9t”

Afgelopen jaar maakte ik deel uit van een denktank van de Gemeente Amsterdam over hoe de stad om moet gaan met vakantieverhuur. Na een stuk of 10 heel interessante en leerzame sessies hebben wij als denktank een adviesrapport opgeleverd. En daarmee ook onszelf als denktank uit onze functie ontheven. Omdat je niet een denktank moet laten bestaan om het te laten bestaan.

In bovenstaande link vind je een Twitter draadje met de belangrijkste punten uit het rapport. Waar ik er nog 1 aan toe wil voegen: maak keuzes op basis van gedegen onderzoek en niet op basis van politieke agenda en sentiment. Dat puntje heeft het rapport helaas net niet gehaald, maar vond ik nog wel de moeite van het vermelden waard.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week was ik in Leuven voor het congres ‘The Platform Economy – legal status of online intermediaries‘.  Van de 350 gasten (!) was zeker 90% werkzaam als advocaat. Interessant om te zien dat (de interesse voor) dit onderwerp begint te groeien.

Deze week staat in het teken van de voorbereidingen van mijn ’tour de France’ die a.s. zaterdag van start gaat. 5 Dagen Frankrijk voor interviews met 4 initiatieven rondom ‘local delivery’ die zich als coöperatie hebben georganiseerd. Heel benieuwd!

Ook deze week weer 5 stukken voor je uitgezocht en voorzien van mijn (soms iets uitgebreide) duiding. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Watch out Uber, French taxi startup Heetch is coming for you – Verdict

De Franse taxi app ‘Heetch’ heeft een investering van 20 miljoen dollar omtvangen om Europa verder te veroveren. Hoewel je met 20 miljoen in deze markt niet ver zult komen (Uber verloor in 2017 ruim 4 miljard), werd ik getriggerd door de claim dat deze app een ‘meer ethische aanpak dan Uber’ zou hebben. Mijn vraag is dan direct: hoe dan? En hoe verder ik in deze case dook, hoe meer gelijkenissen met Uber ik ontdekte.

Een stukje geschiedenis:

• Heetch startte in 2013 met een service waarbij niet professionele chauffeurs in Frankrijk hun diensten konden aanbieden via een platform. Ritjes waren alleen te boeken na 20:00 ’s avonds. De verklaring van het bedrijf waarom zij niet de wet overtraden: “Heetch argued that young people were just looking for a safe way to get back home and don’t use taxis anyway.” Een ijzersterk argument om te verklaren waarom de wet niet op jouw bedrijf van toepassing is 😉 Waar Uber als een legaal bedrijf startte en vervolgens de randen van de wet ging verkennen, draaide Heetch deze strategie om;
• “In March 2017, a court in Paris ruled that Heetch had been illegally operating a transportation company.” Ook de founders van de app krijgen een (milde) boete. Interessant dat hier over een ’transportation company’ wordt gesproken: platformen proberen in hun communicatie vooral een ’tech company’ of een marktplaats te zijn;
• Het platform heeft tijdens het faciliteren van illegale transacties de nodige naamsbekendheid gekregen en een flinke gebruikersgroep gecreëerd. Dit was vermoed ik voor investeerders de reden om te vertrouwen dat Heetch met een legale versie met officiële taxi chauffeurs potentie heeft. In september 2017 haalt het platform 12 miljoen en in januari 2018 20 miljoen dollar op en start met een een vergelijkbare dienst, maar dan met erkende chauffeurs. In het begin nog met focus op nachtritjes, niet veel later ook overdag.
• Heetch positioneert zich als ‘de Europese’ variant van Lyft. Goed om te weten is dat hoewel de uitstraling van Lyft heel sympathiek is, dit platform al voor Uber is begonnen met het aanbieden van illegale taxidiensten. En was hiermee de inspiratie voor Uber om hier ook in te stappen. Sympathiek voor de eindklant dus, maar is dat ook zo? Zie ook dit artikel.
• Interessant is dat in de twee artikelen de cijfers behoorlijk uiteen lopen. Van: “So far, Heetch’s offering is small but growing. It has 12,000 drivers in total; 10,000 across France and 2,000 across four more countries: Sweden, Italy, Belgium, and Morocco.” tot “5,000 professional drivers and handles 70,000 rides per week” Als dit juiste cijfers zijn, dan is de dienst in 4 maanden flink gegroeid. Maar je weet het: neem nooit cijfers die een platform zelf communiceert zonder (geverifieerde) onderbouwing serieus: het zijn veelal de marketeers die aan de knoppen draaien (zei de voormalig marketeer).

Maar nu de vraag: heeft Heetch zijn leven gebeterd en is het platform nu het beste jongetje van de klas? Wat de belofte van het bedrijf betreft lees ik dezelfde mooie verhalen, pak uw bullshot bingo kaart er maar bij:

• ‘We have always tried to build a true community with our drivers’
• ’the company wants to provide a more sociable experience of ride-sharing’
• ‘we’re trying to make something more friendly, more about sharing and a bit different’
• ‘we want our passengers to feel as if they are sharing a moment in the ride’

Al met al blijft het lastig om nu te oordelen of dit lege marketingpraat is, of dat Heetch de zaken ook écht anders aanpakt. Het gegeven dat de commissie voor de chauffeurs niet 25% (Uber), maar 15% is, klinkt ook erg mooi, maar de ervaring leert dat veel platformen beginnen met een lage commissie en op het moment dat de gebruiker afhankelijk is, deze commissie omhoog gaat.

Wat misschien het meest positieve van het verhaal van Heetch is, is dat er in de markt blijkbaar nog genoeg ruimte is voor alternatieven tegenover de grote ‘unicorn’ spelers en dat de markt mogelijk geen absolute ‘winner takes all’ markt is. En dat is dan weer goed nieuws voor de gebruikers, de chauffeurs en de samenleving.

Online meebeslissen | Rathenau Instituut

Overheid en (digitale) participatie heeft de laatste tijd een niet al te beste reputatie. Zeker na het afschaffen van de rederendumwet afgelopen week. Toch is het niet alleen maar kommer en kwel. In dit interessante rapport van het Rathenau Instituut wordt ingegaan op de succesfactoren voor digitale participatie.

“Uit onze analyse blijkt dat digitale participatie de democratie kan versterken. Om het risico op teleurstelling en onvrede te beperken, kan de overheid of politiek aan enkele voorwaarden voldoen:

1. Verbind het proces aan een concrete agenda of besluit.
2. Wees helder over het proces en doel.
3. Geef feedback aan de deelnemers.
4. Doe meer dan handtekeningen verzamelen.
5. Mobiliseer op maat: online en offline.
6. Herhaal en verbeter.”

Deze punten worden in de gehele voorpublicatie en in de brief aan het parlement van concrete voorbeelden voorzien. Altijd interessant om even in te duiken en inspiratie op te doen.

Algorithmic Impact Assessments: Toward Accountable Automation in Public Agencies

Algoritmes maken op steeds meer plekken, zowel commercieel als publiek, belangrijke beslissingen. Grote kritiekpunt is dat deze algoritmes doorgaans een ‘black box’ zijn. Er is geen inzicht in welke data wordt gebruikt (en hoe betrouwbaar deze data is) en welke variabelen met welke wegingsfactoren worden meegenomen om de uitslag te bepalen.

In dit artikel (leestip!) wordt een voorstel gedaan voor een framework rondom “Algorithmic Impact Assessments (AIAs)”, met als uiteindelijke doel om:

1. Respect the public’s right to know which systems impact their lives and how they do so by publicly listing and describing algorithmic systems used to make significant decisions affecting identifiable individuals or groups, including their purpose, reach, and potential public impact;
2. Ensure greater accountability of algorithmic systems by providing a meaningful and ongoing opportunity for external researchers to review, audit, and assess these systems using methods that allow them to identify and detect problems;
3. Increase public agencies’ internal expertise and capacity to evaluate the systems they procure, so that they can anticipate issues that might raise concerns, such as disparate impacts or due process violations; and
4. Ensure that the public has a meaningful opportunity to respond to and, if necessary, dispute an agency’s approach to algorithmic accountability. Instilling public trust in government agencies is crucial — if the AIA doesn’t adequately address public concerns, then the agency must be challenged to do better.

In het artikel wordt en duidelijke context geschetst en worden de 4 doelen nader toegelicht. Een hele goede stap in meer bewustwording en ‘accountability’ van algoritmes.

Europcar Group and SnappCar Join Forces to Offer a New Car Sharing Solution in Germany and Denmark: Drive & Share

Europcar nam onlangs voor 10 miljoen euro een belang in SnappCar. De laatste tijd zie ik veel stakeholders in de mobiliteit sector dit soort investeringen doen. Logisch: met de komst van de zelfrijdende auto (= urgentie) wordt het speelveld in de mobiliteitsbranche opnieuw verdeeld. Niemand weet hoe dit er precies uit komt te zien, dus is het zaak om hier op te anticiperen.

Deze week werd bekend gemaakt dat Europcar een programma in Duitsland lanceert waarbij de consument een auto kan leasen (private lease) en vervolgens ook kan verhuren via het SnappCar platform. SnappCar doet dit al enige tijd in Nederland. Dit om een stabielere ‘supply’ voor het platform te bewerkstelligen.

Deze samenwerking is interessant omdat Europcar met de ervaring en infrastructuur van SnappCar een dergelijke service snel en relatief eenvoudig in Duitsland kan implementeren. En voor SnappCar Duitsland levert deze samenwerking een snelle en stabiele supply op voor het platform. Een duidelijke ‘win-win’.

Turo sues SF over airport rental car classification – San Francisco Chronicle

Een vermakelijk stuk waarin de strijd tussen peer2peer autodeel platform Turo (VS) en de gevestigde orde wordt uitgelicht. De inzet: de belasting die auto verhuur bedrijven moeten betalen om vanaf het vliegveld te mogen opereren.

Interessant aan dit stuk is dat de complexiteit van het ‘in een hokje stoppen’ van een platform hier goed naar voren komt. Een platform, ook wel two-sided marketplace genoemd’ als Turo, in Nederland biedt ParkFlyRent een vergelijkbare ‘airport’ oplossing, heeft te maken met vraag en aanbod. Waar bij een gangbaar peer2peer autodeel platform als SnappCar het duidelijk is dat de verhuurder een particulier is, is dit bij dit soort platformen minder duidelijk. Turo is voor de ‘supply’ kan een deelplatform. Maar voor de ‘demand’ kant zie ik dat veel van dit soort platformen zich positioneren als een redelijk traditionele verhuurder. Het is alleen zo dat de verhuur vloot dan ’toevallig’ auto’s van particulieren zijn. En dat maakt de discussie nog wat ingewikkelder.

In de media

Tien vragen aan.. Martijn Arets, platform expert #proptech – Rethinking Real Estate

Onlangs deed ik een bijdrage aan een event van ProptechNL over de impact van platformen in de property sector met ook een linkje naar de nieuwe AVG/GDPR. Voor deze sessie werd ik door Menno Lammers een uur lang voor zijn podcast geïnterviewd. Altijd erg leuk om hardop over interessante vraagstukken te bomen.

ABU whitepaper | Wat is de impact van platformwerk

De ABU (Algemene Bond Uitzendondernemingen) publiceerde vorige week een whitepaper over de impact voor platformwerk. Platformwerk heeft vanuit deze branche de aandacht, aangezien veel klusplatformen in meer of mindere mate eigenlijk digitale uitzendbureau’s zijn. Aan de ene kant een bedreiging, maar aan de andere kant zeker ook een kans. In deze whitepaper wordt ik als platform expert aangehaald. Collega Koen Frenken werd vorige week door de ABU gevraagd naar zijn kijk op platformwerk. Over een week of twee verschijnt er ook een uitgebreid interview met mij in hun magazine Reflex.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie
of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week mocht ik een bijdrage leveren aan een toffe sessie van PropTechNLover AVG/GDPR en De Platformrevolutie. Dat gaat nog hele interessante vraagstukken en zaken opleveren. AVG is voor veel tech ondernemers een flinke kluif, maar uiteindelijk draait het om de gebruiker. Naast AVG komt PSD2 er binnenkort overigens ook nog aan. Genoeg kansen en kopzorgen zou ik zeggen 😉

Ook mocht ik deze week bekend maken dat ik deel uit ga maken van de ‘advisory board’ van het ‘Reshaping Work in the Platform Economy‘ congres in Oktober in Amsterdam. Vorig jaar was ik al aanwezig en verrast door de kwaliteit van het evenement. Tof om hier nu een bijdrage aan te kunnen leveren.

Deze week begint gelijk goed met een bezoek aan het congres “The Platform Economy – Legal Status of Online Intermediaries” in Leuven. Benieuwd naar alle nieuwe inzichten.

Deze week weer 5 mooie stukken voor je uitgezocht en voorzien van mijn mening en duiding. Fijne week!

The gig economy is being fuelled by exploitation, not innovation | WIRED UK

De kluseconomie staat onder druk. Of in ieder geval de reputatie. Om beter inzicht te krijgen in ‘hoe het is om te werken in de gig economy’ verscheen er deze week een interessant artikel van een journaliste die op de fiets klom voor Foodora (“Je bent een soort robotje dat precies doet wat ’m verteld wordt”) en het boek “Uber voor alles”waarin journalist Rens Lieman de kluseconomie verkend door aan de slag te gaan voor o.a. Deliveroo, Uber en Helpling.

De voorbeelden die voorbij komen in artikelen over de kluseconomie zijn niet fraai. Maar er wordt naar mijn mening één belangrijke fout gemaakt: er wordt niet gekeken naar het grotere plaatje. De slechte omstandigheden van laag opgeleide, precaire, workers die als een commodity worden ingezet, op stuksprijs worden afgerekend en door strenge regels en beperkende voorwaarden kort worden gehouden zijn niet platform specifiek. Platformen en technologie zorgt er voor dat deze vorm van arbeid kan groeien en dat de aansturing kan worden ‘geperfectionaliseerd’, maar in basis is er weinig nieuws aan de horizon. De discussie over Uber chauffeurs is dezelfde discussie die werd gevoerd over PostNL bezorgers. Het is dan ook belangrijk om deze ontwikkeling in het juiste kader te plaatsen en beoordelen.

Maar dat het ver kan gaan, dat mag duidelijk zijn. In dit artikel over de gig economy twee schrijnde voorbeelden:

• Lane, who had worked for DPD for 19 years, missed appointments with specialists and died after collapsing as a result of his diabetes. He reportedly missed appointments because he felt under pressure to complete his rounds for DPD and faced £150 penalties for every day he failed to find cover. He was fined for attending one appointment and subsequently missed three others. He collapsed at the wheel of his DPD delivery van late last year before dying in hospital in January.
• One firm that delivers on behalf of Amazon requires drivers work for free until they have built up £1,500 in credit. This money is then held against them. Restrictions placed on couriers are strict and make earning even minimum wage a relentless slog.

Waar de discussie in mijn ogen meer over zou moeten gaan:

1. Hoe zorgen we er voor dat werkgevers (meer) verantwoordelijkheid nemen voor hun werknemers, en dan in het bijzonder de ‘precaire’ groep;
2. Hoe zorgen we er voor dat de voordelen die technologie met zich meebrengt (efficiency, controle, betere klantbeleving en meer) niet ten koste gaan van degenen die het werk doen;
3. Hoe maken we de systemen die in deze kluseconomie de ‘workers’ aansturen niet puur op basis van ratio, maar ook de factor ethiek/emotie mee wordt genomen in het design.

Zie ook onderstaand filmpje over de gig economie. Waar, naast de roep om meer regulering, gelukkig ook nog aandacht wordt besteed aan de kansen van de kluseconomie. Want dat wordt in menig discussie nog wel eens vergeten….

Impactonderzoek Thuisafgehaald – Deeleconomie in Nederland

Tussen alle verhalen van de grote winstgedreven platformen zou je bijna vergeten dat er ook nog een heleboel kleinere platformen zijn die voornamelijk een positieve maatschappelijke impact nastreven. Thuisafgehaald is daar één van. “Avance Impact heeft in 2017 een innovatief onderzoek gedaan voor Thuisafgehaald om de impact te meten van matches tussen thuiskoks en afhalers die (tijdelijk of langer) in een kwetsbare situatie zitten.” De resultaten:

Persoonlijke effecten voor afhalers

• Afhalers eten gezonder;
• Thuis gekookt warm eten geeft de afhalers een positieve beleving;
• De afhalers worden gezien en gehoord door de thuiskoks, en horen er weer bij;
• De afhalers doen mee;
• De afhalers hebben een groter netwerk en zijn minder eenzaam;
• De afhalers hebben een hogere zelfredzaamheid.

De belangrijkste maatschappelijke opbrengsten:

• De afhalers kunnen langer zelfstandig thuis wonen;
• Verminderde belasting van hulpverleners;
• Inclusie van mensen met een bijzonderheid;
• Gezondheidswinst en hierdoor uitgestelde zorgbehoefte.

Waanzinnig om te zien wat voor positieve impact dit platform weet te realiseren.

Uber preparing to sell Southeast Asia Unit to Grab

Uber is volop in ontwikkeling. Dat mag ook wel: in 2017 steeg het verlies t.o.v. 2016 met 61% naar 4,5 miljard dollar. Ok, het verlies begon aan het eind van het jaar af te nemen, maar met een omzet van 11,1 in 2017 (14% hoger dan in 2016) is zo’n verlies toch best heftig. Voor een bedrijf dat in 2019 naar de beurs wil.

Met een ‘legacy’ van ruim 16 miljard en een hoop lijken in én uit de kast merk ik dat veel mensen zich afvragen wat de toekomst Uber gaat brengen en of het bedrijf überhaupt nog wel toekomst heeft.

In dit bericht gaat het over de voorbereidingen die Uber treft om zijn activiteiten, in ruil voor aandelen, in Zuid Oost Azië te verkopen aan concurrent Grab. Deze heeft naar eigen zegge een marktaandeel van 95% in de regio. Uber deed eerder een vergelijkbare deal met de belangen in China (aan DiDi in ruil voor 20% aandelen) en Rusland (fusie met Yandex in ruil voor 37% aandelen).

Wat kun je hier uit opmaken?

• Dat de strategie van Uber om direct de hele wereld te veroveren is mislukt. Als dat al de bedoeling was;
• Door direct groot in bijna alle landen te starten en dit marktaandeel later om te ruilen voor aandelen in de ‘lokale’ winnaar, heeft Uber nu wel een flinke vinger in de pap bij de conculega’s. Dit is strategisch natuurlijk hartstikke handig en slim;
• Dit kan natuurlijk ook gewoon strategie zijn geweest (al zal die vermoed ik niet van Travis zijn gekomen, die wilde gewoon winnen, koste wat kost);
• Uber lijkt hiermee meer te focussen op de markten waar het een goede kans maakt om tegen een ‘behapbare’ investering het marktleiderschap in die landen te veroveren. Dit vermoedelijk ook om de geldkraan die nu wagenwijd openstaat onder controle te krijgen, mede ook voor de geplande beursgang in 2019.

Misschien het meest interessante uit deze zet is dat het Japanse Softbank, die onlangs een belang van 15% in Uber nam, vanuit de rol van investeerder een hele machtige speler begint te worden in dit segment. Deze investeerde eerder in Grab, Didi, Ola (India) en 99 (Brazilië). En heeft daarnaast nog een aantal andere interessante tech bedrijven in zijn portfolio, zoals een aandeel van bijna 30% in Alibaba. Dit aandeel kochten zij oorspronkelijk voor 20 miljoen in 2000. Bij de beursgang van het bedrijf was hun aandeel 60 miljard waard. Prima investering 😉

Wanneer 1 investeerder de vinger in de pap heeft bij al deze lokale winnaars, dan wordt het natuurlijk heel logisch dat er achter de schermen samen wordt gewerkt en gezamenlijk in nieuwe ontwikkelingen als de zelfrijdende auto wordt geïnvesteerd.

Dus als het om de toekomst gaat van ‘on demand’ mobiliteit, is het niet eens zo gek om Softbank heel erg goed in de gaten te houden…

CryptoCribs: A Peer-to-Peer Electronic Rental System – PDF

Een paar weken geleden berichtte ik over CryptoCribs: de Airbnb variant voor crypto currency fanaten. In dit stuk stelde ik hardop de vraag / twijfel of decentrale platformen (al dan niet via blockchain) wel of niet rekening houden met publieke waarden. In New York kwam ik de oprichter van Arcade City tegen en stelde hem deze vraag. Zijn antwoord was: nee.

In deze interessante whitepaper doet de oprichter van CryptoCribs zijn visie uit de doeken. Sowieso een interessant document om te lezen met veel informatie over netwerkeffecten. Wat mij het meest opviel en aanspreekt is de volgende zin op pagina 9: “While CryptoCribs plans to act as an intermediary initially, our intention is to progressively disintermediate ourselves.” <> “I initially plan to operate CryptoCribs as a centralized platform and establish a curated list of trustworthy, dependable nodes first. These nodes will be enabled to transact freely and without costs on the CryptoCribs platform.”

Om de lege reputatieprofielen te vullen zal CryptoCribs dus initieel starten als een ’traditioneel’ centraal platform, om vervolgens wanneer er genoeg reputatie scores zijn binnengehaald de stap te kunnen zetten naar een decentraal platform. Ingewikkeld verhaal, maar echt een interessante gedachte. Ik heb intussen contact met de oprichter en hoop hem ergens de komende maanden te interviewen. Wat altijd een uitdaging is: het zal niet de eerste keer zijn dat ik een blockchain ondernemer interview en aan het eind van de rit niet helemaal te begrijpen wat de kern van het verhaal is 😉

When Uber drivers don’t own cars: Developing world tests ‘sharing economy’ – CSMonitor.com

“Als je niets hebt, dan kun je ook niets delen” was een uitspraak die Koen Frenken eerder een keer deed in een debat over (on)gelijke kansen in de deeleconomie. Maar…. waar een wil is, is een weg. “The be-your-own-boss appeal of gig-economy jobs like Uber is especially strong in countries with low formal employment – and often high inequality. But in places where car ownership itself is a significant hurdle, middlemen become key.”

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

How Delivery Apps Like Seamless and Uber Eats May Put Your Favorite Restaurant Out of Business | The New Yorker

Zoals ik wel vaker zeg is hetgeen op dit moment gebeurt in de platformeconomie geen eindpunt, maar een tussenfase. In de transitie naar een meer platformgedreven economie zijn we pas ‘net’ onderweg. Het gegeven dat de modellen en strategieën die we nu zien geen eindpunt (hoeven te) zijn, is belangrijk in het duiden van de ophef die soms ontstaat.

Zo ook bij de groei en potentie van bezorg apps als Deliveroo en Foodora. Veel discussies gaan (terecht) over werknemerstatus, machtsverhouding, monopolie en oneerlijke concurrentie. Alleen de vraag ‘kan dit model op lange termijn wel uit?’, wordt nooit gesteld. Het feit dat deze platformen groeien als kool geeft namelijk niet automatisch antwoord op de vraag of het model duurzaam is.

Om te bepalen of een (platform) model duurzaam is, is het belangrijk om te kijken of alle betrokken stakeholders er onder de streep iets mee opschieten. Bij een food delivery service heb je 4 stakeholders: platform, eindklant, bezorger en restaurant.

Platform
Platformen verlagen transactiekosten. Alleen is in veel gevallen nog niet duidelijk hoeveel deze transactiekosten worden verlaagd en of het model, op het moment dat de Venture Capital geldstroom is opgedroogd, tegen de huidige voorwaarden (o.a. lage prijzen voor de klant), winstgevend is. Zeker wanneer je in gedachte houdt dat de meeste platformen naarmate ze meer ‘volwassen’ worden, zij ook meer kosten gaan maken.

Eindklant
In deze sector denk ik dat de eindklant altijd wel happy is: gemak van on demand toegang tot een breed assortiment tegen een lage prijs. Tenzij de reputatie van deze diensten zo beroerd wordt, dat de klant de platformen uit principe (en schaamte / schuldgevoel) de rug toe keren.

Bezorger
Hier ligt nu natuurlijk een hele interessante discussie. Het platform wil optimale flexibiliteit en alleen geld uitgeven wanneer er ook daadwerkelijk geld binnenkomt. Dit staat redelijk op gespannen voet met het zijn van een goede werkgever. Aangezien bij food delivery 90% van de bestellingen in een timeframe van 90 minuten worden bezorgd, zal het in veel gevallen niet leiden tot een vast hoofdinkomen. Wat niet betekent dat de platformen niet hun verantwoordelijkheid moeten pakken voor deze bezorger mbt verzekering en aansprakelijkheid. Het is de vraag of de platformen de huidige lage kosten voor bezorgers op lange termijn volhouden. Ik vermoed het niet.

Restaurant
Tegen de extra omzet die een bezorg platform binnenbrengt, staan uiteraard ook kosten. Hoewel een gezond verstand misschien zou zeggen dat de extra omzet welkom is en een restaurateur nooit zijn waar beneden kostprijs zou verkopen, blijkt uit dit artikel dat het in de praktijk anders uitpakt. Veel restaurateurs hebben eigenlijk geen idee of de extra omzet wel bijdraagt aan een hogere winst. Wanneer de commissie van het platform is betaald, blijft er vaak weinig geld meer over. Daarnaast kan het ook zomaar zijn dat de klant die via een Deliveroo besteld anders gewoon bij jou aan tafel had gezeten en naast de maaltijd nog een hoop andere dingen (dranken, nagerecht, fooi en géén 30% commissie) had besteld.

Na het lezen van het artikel heb ik een tijd over deze case nagedacht. Immers: bezorgservices bestaan natuurlijk al jaren. Ik denk, hardop denkend, dat er met de opkomst van de Deliveroo’s van deze wereld twee dingen zijn die vaak buiten beschouwing worden gelaten:

1. De commissie die deze nieuwe spelers rekenen is flink: “Foodora en Deliveroo rekenen 2,50 euro voor de bezorging en een commissie van respectievelijk 30 en 20 tot 25 procent over het totaalbedrag van de bestelling.” (2016) En de horeca ondernemers maar klagen over de verhoging van Thuisbezorgd van 12 naar 13 procent 😉
2. Deliveroo sluit veel restaurants aan die voorheen geen bezorging deden. Ik vermoed dat de kostprijs voor dit type restaurants voor een maaltijd een stuk hoger liggen dan de meer ‘fast food’ restaurants die traditioneel worden thuisbezorgd. De marge die een restaurateur maakt op een familiezak friet en een paar frikandellen zal vermoed ik een stuk hoger zijn dan wanneer er met verse ingrediënten wordt gekookt.

Genoeg food4thought om niet direct aan te nemen dat de modellen die we nu zien, op lange termijn houdbaar zijn.

Onderzoek onder deelfietsgebruikers || CROW Fietsberaad

In het heetst van de strijd van de ‘deelfiets oorlog’ in Amsterdam vorig jaar was een van de argumenten die je steevast voorbij hoorde komen: “die fietsen zijn niet voor Amsterdammers, maar voor toeristen”. Enkelen onderzoekers van de Universiteit Utrecht hebben een grote enquete uitgezet onder de gebruikers van FlickBike en wat blijkt:

“Het beeld dat naar voren komt is dat FlickBike gebruikt werd onder jonge, hoogopgeleide, werkende mannen, met name wonend in Amsterdam. Het model voorziet in een behoefte: de deelfiets was onder meer een oplossing voor gebruikers omdat OV-haltes te ver weg zijn. Daarnaast waardeerden gebruikers het parkeergemak en de beschikbaarheid van de fiets. De deelfiets werd grotendeels voor privé gebruik en blijkt vooral een alternatief te zijn voor OV en te voet.”

Check ook de presentatie van de cijfers in deze PDF.

Maar wat zegt dit onderzoek ons nu? Ten eerste is het het eerste onderzoek dat ons echt inzicht geeft in wie deze deelfietsen gebruiken, waarvoor en waarom. En laat ons zien dat freefloating deelfietsen (die je dus ‘overal’ neer mag zetten) ook van grote toegevoegde waarde kan zijn voor een gemeente. MITS er een goed beleid aan ten grondslag ligt. En dat waren ze in Amsterdam vergeten (en gaan ze nu met ’terugwerkende kracht’ neerzetten).

Hoewel het erg prettig is om meer inzicht te hebben en het sowieso altijd uniek is om van deelbedrijven cijfers te hebben (die worden zelden beschikbaar gesteld), is het ook (altijd) belangrijk om ook kritisch te kijken:

1. De verhouding Amsterdammer vs toerist die in dit onderzoek worden gepresenteerd geven geen goed beeld van de verhouding in de praktijk. Immers: de verhouding is gebaseerd op de gebruikers die een enquete hebben ingevuld. Er is een kans dat Amsterdamse gebruikers meer geneigd zijn om met een dergelijk onderzoek mee te doen dan toeristen;
2. Het merk FlickBike is (voor zover ik weet) geen internationale speler. Een toerist heeft dus nog nooit van het bedrijf gehoord en zal eerder kiezen voor services en apps die hij/zij al kent. Je gaat niet voor een weekje Amsterdam een nieuwe app installeren, account aanmaken en meer. Dit zie je bij Uber ook heel sterk gebeuren. Je komt in een vreemde stad en je kiest voor hetgeen je al kent. Dit zou ook het lage aandeel toeristen kunnen verklaren.

’Kabinet opent de aanval op Deliveroo’ | Financieel | Telegraaf.nl

Hoewel “het tot 2020 duurt voor de nieuwe zzp-regels van kracht worden die de geflopte wet DBA vervangen” krijgt “de fiscus iets meer handvatten om bedrijven als ‘kwaadwillend’ te kunnen aanmerken”.

Hoewel het natuurlijk belangrijk is dat ‘kwaadwillenden’ worden aangepakt, moet men niet vergeten om duidelijkheid te scheppen in de grijze gebieden waar veel platformen in opereren. Ik zie de laatste tijd steeds meer platformen ontstaan waar je wat vraagtekens kunt stellen over hoe ‘zelfstandig’ de worker is en of het platform niet een verkapt uitzendbureau is. Het feit dat er zowel vanuit vraag én aanbod interesse is in dit soort platformen geeft aan dat er een bepaalde behoefte is in de markt naar deze flexibiliteit en er moet worden gekeken hoe deze op een duurzame en verantwoorde manier kan worden vormgegeven.

Sidewalk Labs Launches Coord, a City-Planning Platform | WIRED

“The Alphabet company is the latest to offer an “operating system” for the age of urban mobility.” Waanzinnig project. Waarbij we ons natuurlijk wel de vraag moeten stellen of we dit soort ‘meta platformen’ die een cruciale rol kunnen gaan spelen in de infrastructuur van onze samenleving wel in handen van een beursgenoteerd bedrijf moeten willen hebben. En als het antwoord daarop ‘ja’ is, dan is is het belangrijk om te bedenken hoe we publieke belangen hierin gaan borgen en ook aan de opdrachtgever kant (de overheid) voldoende controle én kennis gaan krijgen om niet in een té afhankelijke situatie terecht te komen…

Lessons From The Most Digitally Advanced Country In The World

Ik ben nu al 3 keer in Estland geweest (binnenkort ga ik voor de 4e keer) om te ontdekken hoe dit land het meest digitale land ter wereld werd (lees ook mijn blog). Het blijft mij fascineren.

In dit stuk een interessant en leerzaam interview: “Estonia is the most digitally advanced society in the world. How did that happen? The country’s former CIO, Taavi Kotka, explains the special ingredients that Estonia has, but highlights how other countries can follow in its wake.”

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Deze week de voorbereidingen gestart voor een ‘Tour de France’ in maart. In 5 dagen tijd ga ik circa 5 platform coöperaties in Frankrijk interviewen voor een case study. Een reis om naar uit te kijken. Afgelopen week voor Trivento een interview gedaan met de CIO van Royal Flora Holland. Mooi om te zien hoe een offline platform zich transformeert naar een digitaal platform. En dat terwijl de dagelijkse handel intussen gewoon doorgaat. Deze blog komt over een week of 2 online. Deze week ook weer 5 mooie stukken voor je uitgezocht, waar onder een interessante discussie op Twitter rondom verantwoordelijkheden van (crowdfunding) platformen. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Almachtige allesbedrijven –  De Groene Amsterdammer

Als je deze week tijd hebt om één artikel te lezen, laat het dan deze zijn. In dit stuk omschrijft journalist Jaap Tielbeke de impact van de platformeconomie (in brede zin van het woord) en de dilemma’s en scenario’s voor de toekomst.

Een paar quotes uitgelicht:

• “We betreden een nieuw tijdperk waarin data de belangrijkste grondstof zijn, arbeiders worden aangestuurd door algoritmes, en waarin één bedrijfsmodel overheerst: het platform.”
• “Veel bedrijfskundigen raken enthousiast over het platformmodel, omdat ze de fundamentele spanningen tussen kapitaal en arbeid over het hoofd zien. Alsof de overheid alleen maar een beetje hoeft bij te sturen om alles in goede banen te leiden.” > ik zou kapitaal en arbeid willen aanvullen met maatschappij.
• “Amazon gaat verder dan alleen e-commerce, ze bouwen de infrastructuur van de 21ste-eeuwse economie. De advertentiemarkt kan bij de volgende recessie zomaar instorten, maar de vraag naar pakketbezorging, streaming en werken in de cloud zal alleen maar toenemen. Dat zijn precies de productiemiddelen die Amazon in handen heeft.”
• “Ondanks alle futuristische retoriek over robotisering en een baanloze toekomst leunen de platformen nog verdacht veel op goedkope arbeidskrachten.”
• “We moeten inzien dat deze discussie niet over technologie gaat’, zegt ze (Shoshana Zuboff, hoogleraar aan Harvard Business School) aan de telefoon. ‘Het gaat over een nieuwe vorm van kapitalisme, met een specifieke logica van accumulatie, waarbij data worden vergaard om het gedrag van mensen te voorspellen en te manipuleren. Dat creëert een economie die totaal verschilt van alles wat we eerder hebben gezien.’
• Paul Manson: “Het commerciële succes van de techgiganten zou een stuiptrekking zijn van een systeem dat op zijn laatste benen loopt. ‘Het kapitalisme heeft de grenzen van zijn aanpassingsvermogen bereikt’
• “Ondanks alle ophef over nepnieuws en zorgen over privacy is er nog steeds geen serieus alternatief voor Facebook, en de coöperatieve varianten van Airbnb of Uber slaan nog geen deuk in een pakje boter.”

Met het laatste punt over de coöperatieve varianten heeft de geïnterviewde natuurlijk helemaal gelijk, maar het is nog veel te vroeg om hier iets zinnigs over te zeggen. Zolang platformen met miljarden aan VC geld nog met verlies hun dienstverlening kunnen verkopen, is er geen ruimte voor een ‘gezond’ decentraal alternatief. Daar kan niemand tegenop. Wel is het belangrijk om te beseffen dat hetgeen we nu zien gebeuren geen eindpunt is, maar een onderdeel van een transitie. En ook de grote ‘unicorn’ platformen een rol hebben in die transitie. Zoals ik altijd zeg: om bepaalde markten open te breken heb je klootzakken met veel geld nodig. Een hoge baas van BMW zie onlangs “laat Uber maar miljarden investeren in het laten wennen van consumenten van mobiliteit via een app. Dan stappen wij later in de trein en bouwen een beter product”.

Jaap sluit het stuk af met: “Zo ligt dankzij de opkomst van nieuwe technologie een aloude vraag plots opnieuw op tafel: wie bezit de productiemiddelen? En wie heeft er dus de macht om vorm te geven aan de toekomst? Voorlopig zijn dat platformkapitalisten als Jeff Bezos, maar wie weet is de alleswinkel straks wel een staatsbedrijf.”. Of de gebruikers zelf zou ik zeggen.

Koninklijke Horeca Nederland wil eigen Thuisbezorgd.nl | Economie | AD.nl

Koninklijke Horeca Nederland heeft na de ‘lancering’ van BookDinners (lees hier mijn uitgebreide analyse) de smaak te pakken en onthult nu ook de plannen, of in ieder geval de ambities, voor een eigen concurrent van Thuisbezorgd. Het platform waar veel horeca ondernemers blij mee zijn, afhankelijk van zijn en…. boos op zijn.

Een paar gedachten:

• In het AD stuk staat dat Thuisbezorgd een marktaandeel heeft van 30%. Dat is veel. Maar kloppen die cijfers? Tadek Solarz wees mij op een artikel van januari dit jaar uit Retailtrends waarin staat dat de thuisbezorgdmarkt zo’n 700 miljoen euro per jaar beslaat. In dit stuk van RTLZ staat dat de omzet van het laatste halfjaar van 2017 van Thuisbezorgd 35 miljoen was (met een stijging van 35%). Maximaal 70 miljard over een heel jaar. 10% van de landelijke markt. Best een verschil. Ik vermoed dat de zorgen zich vooral richten op het potentieel van deze markt. In 2025 is deze markt naar verwachting verdubbeld naar 1,5 miljard. En het geen rocket science om te bedenken welke partijen daar van gaan profiteren….
• Thuisafgehaald zal de komende jaren nog wel de nodige concurrentie krijgen van de Deliveroo’s, Foodora’s, UberEats en anderen;
• Het is de vraag hoe belangrijk een landelijk dekkend netwerk is. In het stuk wordt gesproken over een groeiend aantal lokale initiatieven;

Tot slot: een quote in het stuk over de ambities van een eigen platform: ,,We onderzoeken de mogelijkheden en spreken allerlei partijen, want het moet haalbaar zijn én het moet technisch kloppen.”. Technisch kloppen. Ik blijf het herhalen (sorry): een succesvol platform is meer dan techniek alleen. Technisch moet het op orde zijn, maar met alleen een platform ben je er niet. Daar mogen nog wel een hele boel resources tegenaan worden gegooid om dat succesvol te maken.

Mijn advies aan KHN: zorg er eerst voor dat BookDinners een daverend succes wordt. Daar valt veel te halen en met een recensie en boeking platform is het voordeel van een landelijk platform bewezen. Die markt van thuisbezorgers is de komende tijd druk genoeg. Met partijen met betere papieren en diepere zakken dan de KHN ooit van zou kunnen dromen… (niet vervelend bedoeld, maar zo is het echt).

Met één account altijd een deelfiets bij de hand – NRC

“Tien aanbieders van deel- en huurfietsen in Nederland gaan samenwerken. Ze willen het gebruik van deelfietsen makkelijker maken, vooral voor mensen die fietsen van verschillende bedrijven willen gebruiken. Klanten moeten nu voor elke aanbieder een aparte app installeren en apart borg betalen. Door de samenwerking hoeft dat niet meer. De initiatiefnemers hopen dat meer bedrijven zich aansluiten.”

Kijk, dat is een hele goede stap in de richting. Knap gedaan. Mooi ook dat wanneer dit een succes wordt, dat dit vermoedelijk ook de voorwaarde gaat worden voor iedere gemeente die zij stellen voor een fietsaanbieder die actief wil worden in de stad. Slim dat de sector zo zelf de lead pakt.

Amsterdam heeft besloten om 3 partijen toegang te geven op de markt. In dit artikel: „Amsterdam doet alsof de deelfiets een tweede kans krijgt, maar zoals het er nu uitziet zijn er meer barrières dan kansen. Een verbod op vrij parkeren in het centrum is zeer ontmoedigend. Met zulke belemmeringen krijgt de deelfiets geen ruimte.”

Op het moment dat je als sector zelf de lead pakt, dan voorkom je dit soort ’taferelen’.

Deliveroo-koeriers willen zelf ‘ethische’ maaltijdleverdienst oprichten | BRUZZ

Een bericht uit België: “Nu de onderhandelingen tussen directie en vakbonden bij de maaltijdleverdienst Deliveroo mislukt zijn, willen enkele koeriers een eigen platform oprichten. Het idee wordt alvast toegejuicht door de coöperatie voor freelancers Smart en krijgt ook steun van Brussels minister van Economie Didier Gosuin (Défi).”

In Frankrijk zijn er twee platform coops met een zelfde idee bezig: CoopCycle en Applicolis. Het idee is om een meta coöperatie op te zetten waar de software, het merk, etc. in worden ontwikkeld. En dat iedere stad een worker coop opricht. De worker coops zijn dan weer de bestuurder en eigenaar van de meta coop. CoopCycle komt op mij over als een meer activistisch initiatief, Applicolis lijkt het strategisch beter voor elkaar te hebben. Begint maart reis ik door Frankrijk om met onder andere deze twee initiatieven in gesprek te gaan.

Een discussie over verantwoordelijkheid platformen – Twitter

Hoeveel verantwoordelijkheid neem je als platform / marktplaats voor de transactie die via jouw website tot stand komen? Een discussie waar we de komende jaren nog niet over zullen zijn uitgepraat.

Naast verantwoordelijkheid is er ook ‘eerlijkheid’ of ‘integriteit’ van een platform belangrijk om in deze discussie mee te nemen. Een platform is wat ze noemen een ’two sided marketplace’. Het gegeven dat de marktplaats twee kanten, vraag en aanbod, bedient, wordt naar mijn mening in nog té weinig discussies meegenomen. Op het moment dat het platform ook van beide kanten een commissie ontvangt maakt deze discussie misschien wel nóg relevanter.

In crowdfundingland, en dan vooral lening crowdfunding (ook wel crowdinvesting genoemd), zijn er ook genoeg discussies te voeren over de rol van het platform. Waar het platform aangeeft een onafhankelijke marktplaats te zijn, maakt de AFM zich zorgen dat investeerders te veel vertrouwen op het platform en te snel in projecten stappen zonder zich goed in te lezen en bewust te zijn van de risico’s. Dit wordt versterkt door de situatie dat er meer geld om te investeren is dan goede projecten. Sommige projecten van enkele honderdduizenden euro’s lopen binnen enkele minuten vol.

Deze week lanceerde Kapitaal op Maat, een Nederlands crowdfinancing platform, de dienst ‘automatisch investeren’. Als investeerder geeft je aan in welke sectoren, en onder welke risico classificaties je wilt investeren, en op het moment dat er een project live gaat, investeer je automatisch het door jou vooraf ingestelde bedrag. Nu begrijp ik helemaal dat de investeerdersmarkt hier op zat te wachten: met crowdfinancing wil je gespreid investeren (risicospreiding), waardoor de gemiddeld geïnvesteerde bedragen relatief laag zijn. Hierdoor wil je niet heel veel tijd kwijt zijn met het bijhouden en uitvoeren van de investeringen. En is een dergelijke optie ideaal. Maar….. dit druist (naar mijn mening) wel flink in tegen de koers die de AFM is ingezet om mensen meer bewust te maken van de risico’s bij een investering. En nog belangrijker: het platform gaat van ‘marktplaats’ naar ‘adviserend’. Immers: het advies (o.a. over risico) activeert automatisch een investeringstrigger. En aangezien het platform de geldvrager ook als klant heeft, en hier ook een commissie van ontvangt, zou dit een verkeerde prikkel op kunnen leveren. Een oplossing zou kunnen zijn om de vraag en aanbod kant van crowdfinancing van elkaar los te koppelen, zodat deze dubbele belangen niet met elkaar kunnen botsen…

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

In het leven kun je niet alle kansen die voorbij komen oppakken. En soms is dat best lastig. Deze week kreeg ik vanuit mijn ‘Young European Leader’ rol de vraag of ik mij wilde inschrijven voor een leadership program in New York vanuit de Obama Foundation. Een kennismaking met Barack himself was (vanzelfsprekend…) onderdeel van het 10 maanden durende programma. ‘Helaas’ ben ik nu met zoveel andere interessante dingen bezig en ben ik ook erg gehecht aan een goede work/life balance met mijn gezin. En heb ik bedankt. Kan niet alles hebben 😉 Afgelopen week was ik o.a. in Brussel bij een super interessant congres van het ‘European Trade Union Institute. Een zaal vol met vakbondsmensen. En het was best gezellig ;-). Later in deze nieuwsbrief vind je een paar gedachten op Twitter die ik tijdens deze dag heb opgedaan. Ook heb ik weer 5 mooie stukken verzameld en voorzien van mijn mening en duiding. Fijne week!

Platformeconomie top 5

CryptoCribs wil Airbnb slapeloze nachten bezorgen – De Tijd

In de slipstream van het succes van Airbnb (en dankzij de weerstand en gebreken) zagen we al de nodige niche platformen voor specifieke doelgroepen, zoals Misterbnb (“Rent a gay room or a gay bed and breakfast”), opkomen. Deze platformen waren voornamelijk nog traditioneel georganiseerd.

En dan is er nu ook een blockchain variant bijgekomen: CryptoCribs. Een ‘Airbnb’ in de blockchain. Als verdienmodel betaal je niet 20, maar 5 procent commissie. “Bij elke boeking en elke positieve review gaat daar 0,2 procent van af.’ Intensieve gebruikers kunnen na een tijd dus gratis boeken via CryptoCribs.” Een ‘aflopend’ commissiemodel zie je eigenlijk nog nergens, maar is eigenlijk heel logisch. Een platform heeft relatief veel kosten om een nieuwe klant aan te haken. Wanneer deze vaker terugkomt, dan kan die investering over meerdere transacties worden verdeeld en kan de prijs omlaag.

Gaat dit Airbnb echt wakker maken? Dat valt nog te bezien. Ik heb over een ruime maand waarschijnlijk een interview met een van de founders. De grootste vraag die ik heb is: gaat dit ook het maatschappelijke probleem oplossen? Gaan dit soort platformen publieke waarden in de code ‘inprogrammeren’ en hoe gaan zij om met het nemen van verantwoordelijkheden richting directe en indirecte stakeholders? Want dat iets decentraal is, betekent niet automatisch dat het voor de directe en indirecte gebruikers ook een betere oplossing is. Een reactie op Twitter op mijn bericht over CryptoCribs geeft dan ook de nodige food4thought:

Bezorger daagt Deliveroo voor de rechter met steun van PvdA – Volkskrant

De ophef rondom het voornemen van Deliveroo om hun ‘riders’ niet meer als werknemer maar alleen als ZZP’er aan te nemen gaat een nieuwe fase in. PvdA is een maand of twee geleden begonnen met een crowdfunding campagne om Deliveroo rider Sytze financieel te helpen het bedrijf aan te klagen. Zie ook dit stuk.

De campagne is geslaagd en de rechtzaak van Sytze kan zijn zaak beginnen. Voordat ik hier verder ga vindt ik het belangrijk om te melden dat de zaak rondom Deliveroo in mijn ogen een hele belangrijke is: het kan niet zo zijn dat een werkgever (platform of niet) wegloopt van zijn verantwoordelijkheden en alle risico in de schoenen van een relatief kwetsbare groep workers schuift.

Toch zijn er een paar zaken in deze campagne die mij achter mijn oren doen krabben. De rol van de PvdA wisselt in de berichtgeving, zelfs binnen één artikel, van initiator naar supporter. “Wij steunen deze student omdat het hier gaat om het omzetten van een arbeidscontract met alle zekerheden naar schijnzelfstandigheid met alle onzekerheden”.

Met het gegeven dat er momenteel rechtzaken worden voorbereid tegen klusplatformen vanuit FNV en PvdA lijkt het er sterk op dat de regie aan deze kant ligt. Zie ook dit stuk over FNV en een mogelijke Uber rechtzaak. Toen ik via Google ontdekte van Sytze ook lid is van het bestuur van de ‘Jonge Socialisten van de PvdA in Amsterdam’ kreeg ik het gevoel dat het hier om een 1-2’tje gaat. (tenzij hij door zijn Deliveroo contact met PvdA zo enthousiast is geworden, dat hij maar ook gelijk ambassadeur is geworden.)

Ook de crowdfunding campagne is verre van transparant. Hoewel er in de media al groot is gecommuniceerd dat de campagne is geslaagd en PvdA hiermee een primeur heeft, is hier op de crowdfunding pagina zelf niets van te merken. Hier staat al vele weken dezelfde tekst: “Het gaat de goede kant op, we hebben al €5.000 opgehaald voor Sytze! Maar we zijn er nog niet, help jij ook?” En hoewel de PvdA in het Volkskrant artikel schets met een opbrengst van ruim 7.000euro door bijna 400 donateurs, is er geen transparantie in wie hebben gedoneerd en wat er nu precies is opgehaald. Ik heb zelf ook een donatie gedaan (de beste manier altijd om informatie uit eerste hand te ontvangen) en nog geen bericht ontvangen dat de campagne is geslaagd. Ik zeg niet dat de PvdA de boel hier belazerd (op een eigen crowdfunding pagina onder eigen website kun je namelijk doen wat je wilt), maar ik vind dit wel een gemiste kans in transparantie (alles wat de schijn tegen je kan zetten moet je gewoon voorkomen) en ook zeker in marketing. Hier hadden ze zoveel meer uit kunnen halen. Zonde.

Amsterdam, other EU cities, urge Brussels to take action on Airbnb data – DutchNews.nl

Deze week was er een 2-daagse conferentie waar verschillende steden bijeenkwamen om te praten over de uitdagingen die vakantieverhuur via sites als Airbnb, Booking en Wimdu met zich mee brengt.

Waar het juridisch gezien altijd lastig (lees: nagenoeg onmogelijk) is om een platform iets op te leggen, maken gemeenten om te kunnen handhaven jaarlijks enorme kosten om via omslachtige manieren de handhaving te organiseren. In dit stuk lees je dat de jaarlijkse kosten voor Amsterdam op 4 miljoen euro liggen.

Amsterdam heeft destijds al de vraag in Den Haag neergelegd voor een landelijke aanpak en is toen weer terug naar huis gestuurd. Hoewel de stad goede stappen maakt om de vakantieverhuur onder controle te krijgen, zijn er steeds meer stemmen die vragen om landelijke regulering.

Amsterdam moet hebben gedacht: “als ze in Den Haag niet luisteren, dan maar naar Brussel!”. Aan het eind van de conferentie presenteerden verschillende steden een brief aan de Europese Commissie waarin zij de commissie vragen om met regels te komen rondom het inzichtelijk maken van wie de verhuurders zijn en het delen van data door de platformen.

Het is nog geheel onduidelijk of hier iets mee gaat gebeuren natuurlijk. Als de EU een platform verplicht om data te delen zou dit een unicum zijn. Misschien PR-wise voor de EU een goede zet om juist de macht van een platformsoort dat een directe maatschappelijke impact heeft in te perken. Het zou mij overigens ook niets verbazen als deze brief een politieke zet is om de nationale overheden onder druk te zetten: “als jullie het niet regelen, dan passeren wij jullie en zoeken het hogerop”. Slim.

De reactie van Airbnb is niet verrassend: “Airbnb already limits the number of nights hosts can share their homes in Amsterdam and shares data on the positive impacts of home sharing. The best way to be good partners to cities is for other companies to step-up and follow our lead.” Airbnb pleit dus voor een strategie waarbij de platformen de lead houden. Lees ook deze eerdere post waarin ik inga op de gedachte dat dankzij de samenwerking met Airbnb Amsterdam heeft ontdekt dat ze juist voor een platform onafhankelijke strategie moeten gaan.

Wel flexibel, maar niet écht zelfstandig – NRC

In de discussie of een platform wel of geen werkgever is, is de vraag hoe ‘vrij’ de freelancer is om te bepalen zelf invulling aan werk te geven, leidend. Schoonmaakplatform Helpling maakte deze week bekend dat schoonmakers die via het platform (bij particulieren) werken voortaan hun eigen tarieven mogen bepalen. Een mooie stap in het meer ‘autonoom’ maken van de schoonmaker die via het platform werkt.

ACM beboet huisverhuurder Belvilla voor misleidende prijzen | NU .nl

ACM beboet huisverhuurder Belvilla voor misleidende prijzen | NU .nl

“Vakantiehuisverhuurder Belvilla is door de Autoriteit Consument en Markt (ACM) op de vingers getikt wegens het misleidend vermelden van prijzen bij het boeken van vakantiehuizen.”

In principe is Belvilla natuurlijk ook ‘gewoon’ een verhuurplatform dat vraag en aanbod van vakantie accomodaties bij elkaar brengt. Ik ben benieuwd of de ACM ook met deze bril naar de meer p2p platformen kijkt.

Er komen overigens steeds meer vragen nu platformen meer ‘in de gangbare economie’ beginnen te landen. Zo maakte Universiteit Groningen onderzoekster Rosalie Koolhoven tijdens de hoorzitting in de Tweede Kamer twee weken geleden nog de opmerking dat volgens het nieuwe artikel artikel 7:417 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek (dit heb ik uiteraard even bij haar geverifieerd) een bemiddelaar geen commissie mag vragen van de huurder. Het is nog maar even de vraag of dit ook voor vakantieverhuur geldt, maar wel een interessante om in de gaten te houden. De position paper die Rosalie voor deze bijeenkomst schreef is overigens ook een aanrader om te lezen.

Eigen publicatie

Een Uber-app van het volk? | Marketingfacts

Het stuk over platform coöperaties dat ik oorspronkelijk voor Trivento schreef is deze week ook doorgeplaatst op Marketingfacts. In deze blog ga ik in op de ontwikkeling van platform coöperaties en de succesfactoren.

Twitter wijsheden

Wanneer ik als gast aanwezig ben op een congres, dan deel ik vaak mijn gedachten en inzichten via Twitter. Als experiment deel ik de, in mijn ogen, meest interessante tweets van het congres van het ‘European Trade Union Institute’ waar ik afgelopen week in Brussel aanwezig was.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of duiding nodig over de platformeconomie of op zoek naar een spreker?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).