Goedemorgen! Vorige week weer mooie discussies gehad over platformwerk bij NGSZ, weer nieuwe inzichten opgedaan met het doorspitten van de jaarverslagen van TakeAway en mijn duiding en mening mogen delen in meerdere publicaties. Je leest het allemaal in deze editie. De eerste twee stukken zijn qua lengte wat uit de hand gelopen, maar ik hoop dat ze je weer de nodige food4thought opleveren. Fijne week!

Bird Announces New GovTech Products and Team;  Cities Primary Customer for New Offerings   – Bird

In het (relatieve) verleden zag je dat platformen die een nieuwe markt betraden zich primair focusten op de directe stakeholders van het platform: vraag en aanbod. Voor de korte termijn begrijpelijk, maar voor de lange termijn een slecht idee. Online platformen/marktplaatsen opereren immers in ‘offline’ omgevingen. En daar zijn een stuk meer stakeholders om rekening mee te houden. Zie de discussie rondom Airbnb in Amsterdam: misschien zijn vraag een aanbod van het platform super tevreden, maar nu is het tijd om aandacht te besteden aan andere maatschappelijke vragen rondom burenoverlast, buurt, huizenprijzen, samenstelling samenleving, leefbaarheid stad, etc. etc. Ook bij de introductie van Uber Pop, de dienst waarbij iedereen met een geschikte auto taxi ritjes mocht uitvoeren speelde dit scenario zich af. Aanbieders en de vragers waren super tevreden. En toch vonden we het maatschappelijk toch niet zo’n goed idee. Steden als New York die hier meer open voor stonden zijn hun keuzes hierin intussen ook zwaar aan het heroverwegen.

Wat interessant is om te zien is dat steeds meer platformen ook de overheid, en daarmee de publieke waarden, vanaf dag 1 als stakeholder zien om rekening mee te houden. Mooi voorbeeld hier in is de electrische deelstep startup (hoewel je je af mag vragen of je een bedrijf dat in 2017 is gestart en intussen 415 miljoen funding heeft opgehaald nog wel een startup mag noemen) Bird. In deze blog delen zij hun activiteiten hoe zij verwachten de relatie met de lokale overheden goed te houden, de stad meer inzicht te geven over de impact en kansen van ‘free floating last mile’ mobiliteit oplossingen en hoe zij in samenwerking met de overheid bepaalde publieke waarden kunnen borgen.

Hoe zij dit doen? Kort samengevat:

1. Flight control dashboard: the dashboard “will make it easier to provide insights into Bird usage to inform and educate overall operations within a specific city. The initial release of the dashboard will utilize API endpoints on vehicle status and trip data to create aggregated and categorized reports, specifically addressing any complaints and/or other pain points for cities.”
2. Geo Fencing: via de GPS die toch al in de step zit is het mogelijk om te voorkomen dat stepjes in ‘no parking zones’ en ‘no ride zones’ terecht komen. Zoals het er nu naar uit ziet is het een dashboard voor de gemeente, maar kan de gemeente niet direct aan de knoppen draaien. Op zich een begrijpelijke keuze, al ben ik wel benieuwd hoe dit overleg in de praktijk uitpakt;
3. Community Mode: “The Bird app, available to anyone, will provide individuals the ability to easily report to the company incidents of unsafe riding, riding on sidewalks, or poor parking. This will help Bird flag riders’ policy violations, allow the company to remind those riders to follow all rules of the road, and take any further actions necessary against repeat offenders.” Anderen, dus ook niet Bird klanten, kunnen ‘company incidents’ en onveilig rijden via de app doorgeven;
4. Rider Education: “The Bird app will feature prominent, customizable messages at the beginning of every ride, educating riders about local rules and safe riding. Cities will be able to request particular, everyday messages such as “no sidewalk riding,” as well as date-specific messaging such as providing guidance on riding behavior during major holidays and events.”

Je zult begrijpen dat deze acties niet alleen in het kader van ‘doing good’ zijn, maar ook broodnodig om een free floating model (een model waarbij je de step, scooter of fiets in principe overal achter kunt laten, er zijn dus geen verzamelpunten) in een samenleving werkend te maken. Als dit model niet werkt, dan zal een lokale overheid (zeker rond verkiezingstijd ;-)) zich ook snel tegen je kunnen keren. Dit is wat je met de deelfiets (ook wel strooifiets genoemd) in Amsterdam hebt zien gebeuren. Een onbegrijpelijke gebeurtenis naar mijn mening: de gemeente had dit al een jaar eerder aan kunnen zien komen, maar ze hebben dit gewoon over zich heen laten komen. Maar dat terzijde 😉

Los van de intenties en strategische noodzaak vindt ik het goed dat er net dit soort modellen wordt geëxperimenteerd en dat de aanbieders zich proactief opstellen. Ook Bird erkent dit: “The cities we serve are Bird’s number-one customer, and partnering with them to deliver the data, insights, and products they need to advance their mobility programs and reduce congestion in their communities is essential.”

Zijn we er hiermee? Natuurlijk niet. Dit is slechts het begin van de zoektocht. Is dit model dan perfect? Ook niet. Wat je je na het lezen van dit bericht af kunt vragen is:

• Op de een of andere manier moet, mogelijk via een ’trusted 3rd party’, kunnen worden gecontroleerd of de data ook echt wel juist is;
• Waar een aanbieder als Bird enorm data gedreven is (ik vraag mij overigens af hoe lang de term ’tech company’ nog kan worden vastgehouden wanneer de grootste investeringen naar hardware gaan), is de gemeente dit niet. Bij veel gemeenten is er weinig of in ieder geval onvoldoende kennis aanwezig om goed met dit soort data om te gaan. Straks heeft de gemeente 20 dashboards en datasets. Dat gaat niet werken. In deze case is de gemeente (begrijpelijk voor nu, maar niet wenselijk voor in de toekomst) nog volgend. Uiteindelijk zal deze leidend moeten worden of in ieder geval een gelijke gespreksparter;
• Hoewel er veel inzichten zijn, is het Bird die aan de daadwerkelijke knoppen zit. Zoals in bovenstaand punt omschreven is dit voor nu begrijpelijk, maar moet de praktijk uitwijzen of dit wenselijk is;
• Het is de vraag of Bird zelf wel genoeg verantwoordelijkheid neemt: het biedt dashboards en een app waar mensen mee kunnen klagen, maar dat moet niet de kern van hun propositie worden, maar meer mooi voor ‘erbij’. Oftewel: als alle inspanningen die zij doen om er geen rommel van te maken soms niet werken, dan is de app een fijne aanvulling. Niet op een manier van: “hier samenleving, je hebt een app, dus als er iets is kun je klagen”. Dat is een omgekeerde wereld. Maar zoals gezegd: dit is iets dat zich de komende maanden en jaren moet bewijzen;
• Het is sowieso de vraag in hoeverre je het pure free floating in een stad moet willen. Hier liggen overigens wel kansen: veel steden zijn al bezig met plannen rondom autodelen waarbij ze bijvoorbeeld parkeerplaatsen beschikbaar stellen voor deelauto’s. Wanneer uit (onafhankelijk en wetenschappelijk) onderzoek blijkt dat free floating bijdraagt aan minder steps/fietsen/scooters/auto’s in een stad, dan zou het zo kunnen zijn dat een gemeente op iedere hoek van de straat een parkeerplek opoffert voor een parkeerzone voor deelvoertuigen. Dat is voor iedereen eigenlijk ook veel makkelijker….

Hoe dit verder gaat? De tijd zal het ons leren. Als ik Bird wat ongevraagd advies mag geven (of in ieder geval wat ongevraagde gedachten mag delen):

• Steek ook tijd en geld in het ‘opvoeden’ van gemeentes in hoe ze met de data om kunnen gaan;
• Organiseer een platform waar gemeenten hun ervaringen kunnen delen;
• Verenig je als ‘last mile free floating mobiliteit’ branche en zet standaarden neer waardoor het voor gemeenten eenvoudiger wordt om verschillende vormen van mobiliteit te monitoren. Ook overigens handig voor lobby activiteiten 😉
• Ga meer data delen voor onderzoek. Alleen natuurlijk als je er oprecht van overtuigd bent dat je ’the right thing’ doet dan heb je eigenlijk niets te vrezen. Er is zwaar gebrek aan gedegen (wetenschappelijk) onderzoek waar data direct van platformen voor wordt gebruikt. Om de eenvoudige reden dat platformen nagenoeg nooit data delen. Hiermee snijden zij zich in hun eigen vingers en zijn zij kwetsbaar om slachtoffer te worden van het politieke sentiment. En dat is iets waar niemand een business op wil bouwen…..

Datacase: TakeAway. Wat je kunt leren van de openbare documenten van een beursgenoteerd platform

De grote frustratie van onderzoekers en beleidsmakers is, ik sloot er het vorige stuk al mee af, het gebrek aan data van platformen. Gebruiksdata, maar ook meer algemene data over aantal transacties, omzet, etc. Gelukkig hebben we in Nederland één interessante uitzondering: Thuisbezorgd.nl, oftewel TakeAway.com. Omdat dit platform beursgenoteerd is, zijn zij verplicht om resultaten (gecontroleerd door een accountant) te publiceren. Daarnaast zijn de investor calls, het telefonische vragenuurtje waarin investeerders hun vragen kunnen stellen en waar de directie direct antwoord op geeft, openbaar. En dat is hartstikke interessant en leerzaam. De link van dit stuk verwijst naar de investor call n.a.v. het publiceren van de jaarcijfers 2017.

Belangrijke takeaway (hoe toepasselijk….) uit deze call is dat het er naar uit ziet dat het platform de meer puur logistieke platformen als Deliveroo en UberEats niet als concurrent ziet en er eigenlijk niet in gelooft dat dit model ooit levensvatbaar zal worden.

Thuisbezorgd mengde zich de laatste tijd wel vaker in de discussie met de mededeling dat zij hun eigen bezorgers wél in dienst nemen, verzekeren en een eerlijk salaris bieden. Hiermee distantieerden zij zich openlijk van de freelance oplossingen van Deliveroo en UberEats. Als je wat dieper in de cijfers duikt dan zie je dat dit een mooie gedachte is, maar dat dit in de praktijk niet echt een deuk in een pakje boter slaat. Van het totaal aantal uitgevoerde orders in 2017 van 68,3mln is slechts 1,4% (!!!) uitgevoerd door eigen bezorgers. In 2016 was dit nog 0,5%. Het uiteindelijke doel is om dit te laten groeien naar maximaal 5%. Waarom? Omdat door de logistiek zelf op een eerlijke manier te organiseren deze activiteit altijd verliesgevend zal blijven. TakeAway gebruikt de eigen bezorgers dus puur als acquisitie tool voor nieuwe klanten en restaurants en als een branding tool: eigen bezorgers zijn zichtbaar voor de buitenwereld en dragen bij aan ‘brand awareness’. Iets dat door de komst van Deliveroo en UberEats vermoed ik nog wat extra urgentie heeft gekregen,

Als ik even een grove berekening maak van de markt van Thuisbezorgd.nl (obv jaarverslag 2017):

• totaal aantal orders 2017 op de Nederlandse markt: 27,4mln
• 1,4% uitgevoerd door eigen bezorgers (1,4% is het internationale gemiddelde, het is niet bekend wat het percentage in Nederland is)
• 98,6% uitgevoerd door bezorgers vanuit de restaurants zelf

Van de 98,6% uitgevoerde orders hebben we geen idee wat de arbeidsomstandigdheden zijn. Zijn zij in dienst? Worden zij zwart betaald? Etc. Etc. Je kunt dus in het geval van Thuisbezorgd niets zinnigs zeggen over de arbeidsomstandigdheden van de koeriers, wanneer je niets weet over hoe de meerderheid er aan toe is. Zeker als je weet dat Thuisbezorgd.nl de telefonische bestellingen direct bij de restaurants als grootste concurrent beschouwd. Hun schatting is dat 70% van het aantal TakeAway orders bij restaurants (dus: eigen bezorgers én mensen die zelf op komen halen) buiten een platform om worden geboekt Dat opgeteld kun je concluderen dat het aantal bezorgers dat via het platform van de dominante marktpartij in Nederland nagenoeg verwaarloosbaar is.

Bottom line:

In veel discussies over de kluseconomie wordt niet naar het complete plaatje gekeken. De discussie gaat bijvoorbeeld over de fietskoeriers die via een app werken, terwijl dit slechts een fractie van de gehele markt is. Wanneer je een zinnige discussie over fietskoeriers wilt voeren en het grootste deel van de markt niet in de discussie meeneemt, dan is de discussie bij voorbaat waardeloos.

Wanneer je zo naar de markt kijkt, dan is het ook interessant om te kijken hoe platformen een gefragmenteerde mark kunnen centraliseren en op die manier voor heel de markt iets goeds kunnen doen. Om bij TakeAway te blijven: bij dit platform zijn 32.929 restaurants aangesloten. Zeg dat zo’n 30.000 restaurants eigen koeriers (in dienst) heeft. TakeAway zou als platform deze restaurants prima extra diensten aan kunnen bieden om er voor te zorgen dat deze koeriers beter beschermd worden. Het centraliseren (via een platform) van een gefragmenteerde en oncontroleerbare markt maakt dan a) een betere handhaving mogelijk b) handhaving kan worden geautomatiseerd middels reviews maar ook bijv. verplichte veiligheidsfilmpjes bij het opmaken van een profiel en c) mogelijk bepaalde bestaande regels overbodig maken, aangezien deze door het centrale karakter van het platform en de technische mogelijkheden overbodig zijn geworden (mits het platform hierop kan worden gecontroleerd door bijv. een trusted 3rd party).

Misschien wat ver gezocht, maar wat ik met bovenstaand verhaal duidelijk wil maken is dat je a) verder moet kijken dat je neus lang is en alle variabelen in een markt mee moet nemen en dat b) platformen die op de een of andere manier een gefragmenteerde en oncontroleerbare markt centraliseren ook een rol kunnen spelen in het ‘beter’ (of in ieder geval: maatschappelijk gewenster) maken van deze markt.

Uber to block low-rating riders in Australia and New Zealand – BBC News

“Riders rated four-out-of-five stars or lower will be banned for six months. Ratings are based on feedback left by drivers after each journey.”

Je kunt hier veel van vinden: ik ben nog steeds van mening dat het 5-sterren systeem veel te simplistisch is en dat je HR en kwaliteitscontroles wel deels kun outsourcen naar de gebruikers en een algoritme, maar dat er ook altijd nog een menselijk iets in het proces moet zitten.

Wat dit stuk wel interessant maakt is dat in het verleden veelal alleen de klant werd beschermd voor een slechte aanbieder, maar de aanbieder zelf nagenoeg geen bescherming had. Hoewe
l het systeem naar mijn mening dus verre van perfect is, is het wel een manier om ook de aanbieders in zeker zin te beschermen. En het is erg interessant om daar eens verder over na te denken….

Trader Joe’s has filed a lawsuit against Airbnb over a San Diego petit

Bij Airbnb in de VS lijkt de lobby strijd aardig op te laaien: “In its attempt to fight local legislations that would crack down on illegal short-term accommodations, Airbnb has begun implementing some drastic tactics to change public opinion”

“According to a report from NBC San Diego, Trader Joe’s has a strict policy about not letting people loiter near its stores trying to accost customers. But that doesn’t seem to have stopped Airbnb, which has reportedly hired a consulting firm to help collect signatures in protest of a new law focused on short-term rental rules. That prompted the store last week to ask a judge to sign off on a restraining order, forbidding the sharing economy rental company from being on its premises.”

Ik ben benieuwd wat voor effect dit soort acties voor het merk en reputatie op de lange termijn hebben. Time will tell….

In de media

Martijn Arets: ‘Platformen zullen in élke sector impact hebben’ – Sigma

In November spreek ik op een congres voor procesmanagers. In de aanloop naar het congres werd ik geïnterviewd over de opkomst van de platformeconomie en de impact op de rol van de procesmanager.

Regelgeving om Airbnb-overlast te verminderen: beter lokaal of landelijk?

Voor Gemeente.nu werd ik geïnterviewd over hoe gemeenten om moeten of kunnen gaan met de kansen en uitdagingen van vakantieverhuur via platformen. In het stuk pleit ik voor een nationaal juridisch kader en een kennisportal voor het uitwisselen van ervaring.

Op de Pot Cast met ondernemer Martijn Arets [8 minuten] – Jelle Drijver

In 2011, vlak na mijn Brand Expedition, had ik terwijl ik even 5 minuten bij Seats2Meet in Utrecht neerstreek een toevallige ontmoeting (jaja, serendipiteit) met ondernemer Jelle Drijver. Wat begon met een enthousiast gesprek werd uiteindelijk een dierbare vriendschap, een sparringspartner én kantoormaatje. In deze blog en podcast (Op de Pot Cast, daar kan maar één iemand op komen….) lees en hoor je meer over ons gezamenlijk ondernemers avontuur.

Eigen publicatie

The New Uber Model: Best or Most Foolish Choice Ever?

Vorige week deed ik in deze nieuwsbrief een gedachte experiment met de vraag of de nieuwe stap van Uber de beste of slechtste keuze ooit was. Omdat deze vraag ook buiten Nederland speelt heb ik dit stuk naar het Engels laten vertalen. Zie hier onder het resultaat.

(p.s. ik overweeg om ook een maandelijkse Engelstalige nieuwsbrief uit te geven waarin ik de 5 beste stukken uit de Nederlandse editie laat vertalen. Daarover later meer…)

Events

NGSZ | Nederlands Genootschap Sociale Zekerheid | Terugblik debat 3 september 2018 over Platformwerk

Vorige week maandag was ik 1 van de 3 sprekers op een bijeenkomst van het Nederlands Genootschap Sociale Zekerheid over de platformeconomie. Het was een mooie event met mooie en interessante discussies. Via de link kom je op de pagina uit waarin NGSZ terugblikt op het event en kun je de slides van alle sprekers terugvinden.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week was een slechte week voor de technologie evangelisten. Niet alleen bleek uit verschillende berichten dat nieuwe technologische ontwikkelingen niet het gewenste effect hebben én de ontwikkeling een stuk minder snel gaat dan gehoopt. Ook werd duidelijk dat platform technologie bedrijven (als Uber) toch iets minder asset light en schaalbaar zijn als voorheen gehoopt.

Is dit erg? Ik denk het niet. Een beetje realiteitszin, nuchterheid en besef dat technologie niet op een aparte planeet bestaat maar in een samenleving waar ook publieke waarden meespelen is zeker geen overbodige luxe. Mooie week!

Uber plans shift from cars to bikes for shorter trips | Financial Times

Deze week maakte de ‘nieuwe’ CEO van Uber bekend dat het bedrijf zich ook gaat richten op andere vervoersmiddelen dan alleen de auto.

“During rush hour, it is very inefficient for a one-tonne hulk of metal to take one person 10 blocks,” he told the Financial Times in an interview. “We’re able to shape behaviour in a way that’s a win for the user. It’s a win for the city. Short-term financially, maybe it’s not a win for us, but strategically long term we think that is exactly where we want to head.” Het is een belangrijke stap / confession voor de toekomst van Uber als “urban mobility platform”.

Veel media omschreef dit nieuws als de ‘ommekeer’ van het Uber model. Bijzonder, aangezien deze ambitie van Uber zeker niet uit de lucht komt vallen. Lees ook het interview met mij in Trouw deze week.

In deze editie doe ik een gedachte experiment (zoals ik ook eerder met een ‘move’ van Deliveroo deed) waarin ik wat punten op een rij zet waarom deze stap de beste en waarom deze stap de meest domme keuze ooit is. Niet om te oordelen, maar om het een en ander op een rijtje te zetten.

Waarom deze stap de slimste keuze van Uber ooit is:

• De groei van taxi’s is in iedere stad heel beperkt: zoals we vorige week in New York hebben gezien, is het een kwestie van tijd totdat steden het groeiend aantal taxi’s aan banden gaat leggen. Oftewel: het groeimodel kent zijn grenzen;
• In steden zijn de wegen veelal erg druk, met een auto verplaatsen is in veel gevallen niet de beste optie;
• Het is dan ook veel interessanter om meerdere vormen van mobiliteit aan te bieden. Auto’s voor de langere stukken (wat ook voor de verdiensten van de chauffeurs goed is) en andere vormen van mobiliteit voor de korte en ‘last mile’ stukken;
• Waar Uber in het huidige model erg afhankelijk is van de (freelance) chauffeurs, heeft Uber met deelfietsen, scooters en stepjes een veel strakkere controle over het aanbod op het platform. (Behalve natuurlijk als iedereen de fietsen in de gracht gooit ;-))
• Het model van Uber is momenteel, ondanks dat zij een dominante positie in veel gebieden hebben, uiterst kwetsbaar. Het netwerk effect is zwak (zie ook deze video). Voor zowel vrager als aanbieder zijn de kosten om van platform te wisselen heel laag. Chauffeurs in de VS hebben veelal meerdere apps tegelijk open staan. Niet een model om met veel vertrouwen de beurs op te gaan;
• Wie dé app heeft (het ‘urban mobility platform’), heeft een heel sterke positie in de markt. Het maakt je minder gevoelig voor concurrentie (net als Google het platform is waar nagenoeg iedere zoekopdracht start) en met alle data die je verzamelt ben je in staat om veel voordelen voor zowel klant als voor eigen organisatie te creëren.

Waarom deze stap de domste keuze van Uber ooit is:

• Uber heeft, ondanks de zwakke netwerk effecten, een uniek merk gebouwd. Ze hebben (tot op zekere hoogte) de controle over de ritjes, hebben een super app op de markt gezet en je ziet nu ook dat het stormachtige verleden langzaam maar zeker naar de achtergrond wordt gebracht. En waren de eerste in hun markt. Waarom deze sterke positionering opgeven?;
• Waar Uber voorloper was in de taxi markt, zie je dat er in de markt van andere deel mobiliteit al veel grote spelers actief zijn. Grote platformen voor deelfietsen, deelscooters en deelstepjes hebben al een voorsprong van een aantal jaar. Daarnaast is en wordt er door deze platformen miljarden in de markt gepompt. Bij Uber zag je dat het platform een enorm gefragmenteerde en ingedutte markt in stapte. Hier is het een heel andere situatie. Welke unieke toegevoegde waarde heeft Uber te bieden ten opzichte van deze platformen, die waarschijnlijk ook plannen hebben om hun aanbod te verbreden?;
• Voor het Uber taxi model tapt Uber in op capaciteit dat door anderen wordt beheerd en waar anderen het risico voor lopen. De Uber chauffeur moet zelf voor een auto zorgen, dat deze is verzekerd, wordt schoongemaakt, onderhouden, etc. Dat is het model waar Uber groot mee is geworden. Met deze nieuwe stap wordt dit model rigoureus omgegooid (misschien is dit wel het grootste nieuws van deze stap) naar een model waar Uber zélf de middelen gaat kopen en beheren. Kan Uber dit? Natuurlijk hebben ze al de nodige investeringen in dit soort startups gedaan, maar kunnen ze zo’n model ook globaal uitrollen?;
• Hoewel de komst van Uber in veel steden tot weerstand heeft geleidt, stapte het bedrijf met de taxi’s wel in een markt die al bestond. Mensen bestelden al taxi’s, er waren al regels voor taxi’s (ook al was Uber het hier niet altijd mee eens). Kort gezegd: Uber stapte in een bestaande en redelijk stabiele markt. De markt van deelfietsen, stepjes en scooters is een hele nieuwe markt. Veel steden hebben geen beleid voor deze ‘nieuwe’ vormen van mobiliteit en zullen dit de komende jaren vorm moeten gaan geven. Maar ook gebruikers moeten met dit model vertrouwd raken en dit in hun ‘systeem’ opnemen. Dit is dus echt een lange termijn project. Heeft Uber (en haar investeerders) zo’n lange adem?;
• Dit model is ook simpelweg veel minder schaalbaar. Het vraagt veel meer tijd, menskracht, aanpassingsvermogen en geld om op eigen kracht in een nieuwe stad succesvol te worden. En je bent ook nog eens afhankelijk van regelgeving en beleid dat nog moet worden geschreven. Ze lijken wel gek….

Samenvattend denk ik dat Uber weinig keuze heeft. Waar het platform eerst dé app leek te worden die alle zelfrijdende auto’s met elkaar verbond is nu ook wel duidelijk dat dat een te lange termijn scenario is. En daarnaast wordt ook steeds duidelijker dat de zelfrijdende auto ook niet dé oplossing is voor onze mobiliteitsproblemen in de stad. Dus moeten ze iets anders. Natuurlijk is het een optie dat ze niet zelf gaan investeren in de deelfietsen, stepjes en scooters, maar het is een grote vraag of de grote partijen die hier nu in zijn gestapt hun aanbod via een ander platform aan willen bieden. Dit aangezien zij hiermee hun klantcontact en alle data afgeven aan een andere partij. Dat gaan ze natuurlijk nooit doen. Eigenlijk werkt het model dat anderen hun capaciteit beschikbaar stellen via een centraal platform alleen wanneer het aanbod gefragmenteerd is. En dat is nu al niet het geval in deze markten.

Gaat het Uber lukken om hun ambitie te verwezenlijken? Ik heb geen idee. Met Softbank als investeerder (die in bijna alle vormen van ‘on demand urban transportation’ zit) zou het wel een kans hebben, maar het gaat wel een hele zware (en interessante) opgave worden. Wat we misschien nu wel kunnen zeggen is dat bijna alle platformen die in het begin enorm ‘asset light’ leken te opereren steeds meer en meer gaan investeren in eigen materialen. En alleen dat al is een hele interessante ontwikkeling…

Dit is de oplossing voor de jarenlange vete tussen Thuisbezorgd en horeca Nederland

“Zo krijg je een gezonde bezorgmarkt voor online intermediairs, een gezonde markt voor consumenten én een gezonde markt voor horeca-ondernemers.”

Niet heel actueel, maar wel zeker relevant en interessant verhaal over de vete tussen Thuisbezorgd en Horeca Nederland. Horeca Nederland is duidelijk niet blij met Thuisbezorgd en vindt dat het platform te veel geld van de bestellingen inhoudt. Maar, zoals ik al eerder zei, misschien moeten we ook maar gewoon constateren dat het runnen van een succesvol platform (wat meer is dan alleen een ICT infrastructuur) nu eenmaal een prijskaartje heeft. En het aan de gebruikers is om te bepalen of dit wel of geen acceptabel percentage is. Want als Thuisbezorgd de restaurants echt zo uit zou knijpen om zichzelf rijkelijk te verreiken, waarom zit dan niet ieder startup incubator klasje vol met nieuwe Thuisbezorgd look-a-like platformen om ook een stukje van die taart af te snoepen?

India Pushes Back Against Tech ‘Colonization’ by Internet Giants – The New York Times

“In recent months, regulators and ministers across India’s government have declared their intention to impose tough new rules on the technology industry. Collectively, the regulations would end the free rein that American tech giants have long enjoyed in this country of 1.3 billion people, which is the world’s fastest-growing market for new internet users.

The proposals include European-style limits on what big internet companies can do with users’ personal data, a requirement that tech firms store certain sensitive data about Indians only within the country, and restrictions on the ability of foreign-owned e-commerce companies to undercut local businesses on price.”

Europa met GDPR, New York die platformen aan banden legt…. Het begint er op te lijken dat na jarenlang in de volg modus te hebben gezeten overheden langzaam maar zeker beginnen te beseffen dat het klakkeloos vrijgeven van een markt onder de paraplu van disruptie en innovatie tot onwenselijke situaties kan leiden. En langzaam maar zeker zie ik dan ook meer voorbeelden van overheden die van de volgende naar een meer leidende (of in ieder geval ‘in control’) positie verschuiven. Ik zeg: een goede ontwikkeling.

Of zoals dit stuk afsluit: “Our framework will be fair to all stakeholders,” he said. “We deeply appreciate the value that the tech companies and their platforms bring to our country.” Op naar een platformeconomie waar alle stakeholders waarde uit halen. Niet uit idealisme, maar omdat dan ook het maximale potentieel er uit kan worden gehaald.

‘Zelfrijdende auto’s van Google-zusterbedrijf missen basisrijvaardigheid’ | NU.nl

De tijd van het onvoorwaardelijke vertrouwen dat technologie al onze problemen in korte tijd op zal lossen is inmiddels wel voorbij. Voor de die-hard tech evangelisten was het afgelopen week dan ook een hele slechte week. Het FD publiceerde een artikel waaruit bleek dat auto’s met slimme sensoren alleen maar tot meer schade leiden. En Nu.nl bracht het bericht dat “De zelfrijdende auto’s van Waymo, een zusterbedrijf van Google, missen basisrijvaardigheden die nodig zijn om goed op de weg te kunnen rijden.”.

Nu hoor ik vaak de zin dat de impact van technologie op korte termijn wordt overschat en op lange termijn wordt onderschat. Daar zit zeker een kern van waarheid in, maar ik denk dat het probleem ook heel erg ligt in het gegeven dat er bij technologische ontwikkelingen (en de ambities en voorspellingen die daar aan worden gekoppeld) bijna altijd wordt uitgaan van een praktisch en rationeel scenario. En wij mensen zijn helemaal niet zo praktisch en rationeel. Eerder onvoorspelbaar, onpraktisch en emotioneel. En dat zorgt er voor dat die logische waanzinnige uitvingen een stuk moeilijker en minder snel in de maatschappij landen dan menig tech evangelist zou willen. En dat is maar goed ook.

Opinion | Let’s Retire the Phrase ‘Privacy Policy’ – The New York Times

Waarom heet een privacy policy eigenlijk een privacy policy? In dit interessante opiniestuk wordt, aan de hand van onderzoek, aangetoond dat de term privacy policy eigenlijk een heel misleidende term is. Interessante food4thought.

In de media

Na auto’s nu ook steppen en deelfietsen bij Uber | TROUW

Voor Trouw werd ik geïnterviewd over de stap van Uber om nu ook in andere vormen van deel mobiliteit te stappen. En mocht ik een voorspelling doen of Uber in de toekomst nog een rol zal spelen in de markt van zelfrijdende auto’s.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Goede vakantie gehad? Ik heb mij prima vermaakt. Ik had het idee om tijdens mijn vakantie wat boeken te lezen, maar dat bleek iets te ambitieus met 3 kids op de camping waarvan de jongste 12 weken is. Uiteindelijk dus tussen de bedrijven door vooral enkele tientallen artikelen doorgelezen en tijd gehad om te aarden en na te denken. En natuurlijk te genieten van het gezin. Dat op de eerste plaats.

Na een week ziek te zijn geweest (ik had nog wel een televisie interview, maar daarover een andere keer meer….) start ik komende week weer op op de Universiteit en bereid ik een lezing voor die ik volgende week over platformwerk geef in Den Haag. Iedereen kan zich aanmelden, dus wees welkom!

Deze week weer 5 stukken bijeen geraapt en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

NYC Council passes cap on Uber, Lyft vehicles

In de auto naar de volgende camping werd ik door BNR gebeld: ‘mogen we wat vragen stellen over de actie van de gemeente New York die Uber heeft verboden?’. Bij de volgende stop gelijk even internet op gedoken en het verhaal is iets genuanceerder, maar hierdoor niet minder spectaculair. Uiteindelijk mocht ik tijdens het opzetten van de tent live duiding geven in de uitzending. De link moet ik nog even opzoeken.

Maar wat is er aan de hand?

• Ik heb al eerder bericht over de uitdaging van New York: er waren al jaren 13.500 officiële taxi’s in New York. Het aantal auto’s met chauffeur die via een app zijn te bestellen, de zogenaamde ‘ride hailing’ taxi’s, is de laatste jaren explosief gestegen naar een aantal van 80.000. De taxi chauffeurs zijn de pineut: hun inkomsten dalen en hun vergunning van 1 miljoen dollar die velen ook als pensioenvoorziening zien is nog minder dan 200 duizend dollar waard. En de straten stromen vol;
• De laatste tijd zijn er onderzoeken verschenen waaruit blijkt dat de mensen die een Uber nemen in veel gevallen die rit niet in een eigen auto hadden gemaakt en anders gewoon het OV hadden genomen of waren gaan lopen. Goodbye belofte/wens voor het verlagen van het aantal auto’s. Daarnaast bleek uit een nieuw onderzoek dat ook de ‘ride hailing chauffeurs’ in veel gevallen onder het minimumloon werkten. Toen er ook een aantal taxi chauffeurs zelfmoord pleegden omdat zij het door de veranderde markt, de teruggelopen inkomsten en het verdampte pensioen het niet meer zagen zitten was de maat vol;
• New York heeft (en dit hing al even in de lucht) nu een aantal wetten aangenomen waarin er een jaar lang een bevriezing geldt voor nieuwe ‘ride hailing’ vergunningen op de markt, er een minimumloon wordt ingevoerd voor chauffeurs én de platformen worden verplicht data over ritprijzen, uitbetalingen en commissie met de stad te delen. Een best unieke en heftige stap. In een reeks stappen om grip te krijgen op de platform economie.

Wat is er niet aan de hand?

• Dit gaat dus niet alleen over Uber, maar over alle organisaties die ‘ridehaling’ aanbieden. Dus ook Lyft, Juno en anderen;
• Dit is ook geen verbod: er mogen voor een jaar geen nieuwe ridehailing taxi’s meer bij komen;
• Nog even off topic: in Londen is Uber ook niet verboden, er werd bepaald dat de vergunning niet werd verlengd, tijdens het beroep mocht Uber gewoon actief zijn in de stad en uiteindelijk heeft Uber een nieuwe (beperkte) vergunning gekregen. En weet het bedrijf dat ze niet al te veel gekkigheid moeten uithalen.

En nu? De bevriezing voor een jaar is neem ik aan bedoeld om eens goed na te denken hoe de markt in New York wél gaat werken. Hierover in het volgende stuk ook wat meer duiding.

Waar ik op ga letten is:

• Uber (dit is eenmaal de bekendste vanuit Europees perspectief) heeft er een handje van om op het moment dat er lokaal iets wordt verboden de rechter een stapje hoger, zeg de staat, te overtuigen om de lokale beslissing te overrulen. Gaan ze dit proberen?
• Ik ben erg benieuwd naar de tegenstappen van de app bedrijven; New York is een hele grote markt, dus de belangen zijn groot. Daarnaast: als dit doorgaat in New York is dit ook de blauwdruk voor andere steden om mee aan de slag te gaan. Een soort van domino baan zeg maar. Dat de bedrijven het spel hoog en met veel geld willen spelen blijkt uit het volgende fragment: “Lyft’s leaders say the city declined an offer from the ride-hail companies to establish a $100 million fund to help taxi drivers in exchange for dropping the cap.”. Applaus voor de rechte rug van de ambtenaren;
• Wat er precies voor data gevraagd gaat worden, of het juridisch lukt om dit ook los te krijgen en of de stad vervolgens de capaciteit heeft om hier iets waardevols mee te doen. En of deze data misschien wel anoniem als common wordt vrijgegeven om de concurrentie te vergroten.

Afwachten dus. Maar voor mij was het genoeg reden om tijdens mijn vakantie even het nieuws in te duiken.

Ride-Hailing Didn’t Cause Urban Traffic Congestion – CityLab

In alle berichten dat Uber en Lyft steden volproppen met auto’s en daarvoor moeten worden gestraft hier een fijn stuk die niet alleen naar de (on demand) taxi wereld kijkt.

In dit stuk van Robin Chase, oprichter van Amerikaans autodeelplatform Zipcar (dat ze in 2013 voor 500 miljoen verkocht aan Avis) pleit ze voor dat steden nu eens werk gaan maken van een ‘urban mobility’ beleid.

“Special taxes, fees, and caps on ride-hailing vehicles are not the answer. My strong recommendation for cities is to make walking, biking and all shared modes of transit better and more attractive than driving alone—irrespective of the vehicle (personal car, taxi, or autonomous vehicle). Reallocate street space to reflect these goals. And start charging all vehicles for their contribution to emissions, congestion, and use of curbs.”

Dus: kijk naar het grote plaatje, neem je verantwoordelijkheid en ben leidend in de transitie naar een vernieuwde inrichting van mobiliteit.

Foodora stopt ermee, en nu zitten de koeriers in de problemen | TROUW

Ben je even op vakantie, vindt er een hele verschuiving plaats op de markt van maaltijdbezorgers. Voor Nederland was het grootste nieuws dat Foodora met zijn felroze tassen én niet-ZZP fietskoeriers, geen koper voor haar activiteiten heeft weten te vinden en stopt. Ik ben overigens wel benieuwd waarom het niet is gelukt om te verkopen. Als ik bij Deliveroo of Thuisbezorgd zou werken zou ik nu als de malle twee dingen gaan doen:

1. Alle restaurants die Foodora bediende (je gaat mij niet zeggen dat Deliveroo de app van Foodora niet iedere week leegtrok om een overzicht te maken van de aanbieders) benaderen: zij zijn immers het gemak gewend en zijn laaghangend fruit;
2. Mijn marketingactiviteiten aan de klantenkant voor die markten waar Foodora actief was verhogen: hier zijn klanten die al eten via een app bestelden die nu open staan voor een nieuwe aanbieder…

Buiten Nederland viel het nieuws op dat Deliveroo in 10 Duitse steden stopt. Oh, en UberEats breidt uit naar Scheveningen en Voorburg, ook dat heeft de krant gehaald 😉

Wat zegt dit over de ontwikkelingen van deze markt? Ik denk dat het nog te vroeg is om over een consolidatieslag te spreken. We hebben geen idee wat er hierna gaat gebeuren. Ook de onduidelijkheid over de status van de bezorger draagt bij aan de onduidelijkheid in de next steps. Wat wél duidelijk is, is dat de platformen die actief zijn op deze markt heel snel kunnen schakelen en schalen en keuzes durven te maken om markten waar het succes uitblijft of niet te snel komt te verlaten. Indrukwekkend vanuit platform perspectief, maar misschien mag er iets meer worden nagedacht over de afhankelijkheid en gevolgen van diegenen die nu zonder (bij)baan achterblijven.

Scooterdeler Felyx breidt uit naar Rotterdam | NU.nl

“Deelscooterbedrijf Felyx biedt binnenkort ook in Rotterdam zijn deeldienst aan. Dankzij een investering van 2 miljoen euro komen daar 324 e-scooters in omloop, naast de 108 die al in Amsterdam rondrijden.”

Wat mij opvalt:

1. Hoewel Amsterdam zich al jaren als ‘sharing city’ positioneert, lijkt het er toch echt op dat Rotterdam het van onze hoofdstad gaat winnen wanneer het gaat om on demand mobility;
2. Het eigenlijk wel reuze knap is van een startup om in een zo onzekere markt mbt regulering, zoveel geld kan ophalen, onder andere bij de ABN;

Binnenkort maar eens gaan uitproberen….

Disrupting together | New Economics Foundation

Mooi en interessant rapport van de New Economics Foundation over de kansen en bedreigingen voor platform coöperaties.

In de media

De snelle opmars van de kluseconomie – RD.nl

In het Reformatorisch Dagblad een interview met mij over de opkomst van de kluseconomie. Ik kreeg lekker de ruimte om het e.e.a. toe te lichten.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Deze laatste nieuwsbrief voor mijn vakantie schrijf ik in het (3 uur vertraagde) vliegtuig vanuit Londen na een heel interessant tweedaags congres over platform coöperaties. Check mijn bevindingen via mijn Twitter timeline. Op het moment dat je deze nieuwsbrief ontvangt zit ik (als het goed is) met vriendin en kinderen op de camping in Frankrijk. Dit jaar voor het eerst in 8 jaar zonder laptop. De wereld draait ook wel zonder mij door. Echt vakantie dus.

In deze laatste editie, de volgende editie valt op 27 augustus op je digitale deurmat, heb ik weer 5 mooie stukken voor je verzameld en voorzien van mijn commentaar. Als kijkvoer heb ik nog twee nieuwe eigen video’s toegevoegd. Voor de thuisblijvers: houdt het Reformatorisch Dagblad van 10 augustus in de gaten, daar heb ik in een interview een heel verhaal mogen doen over de opkomst van de platformeconomie. Tot over 3 weken!

Wet DBA: Deliveroo wint rechtszaak van ZZP rider. – Charlotte’s Law & Fine Prints

Vorige week maandag was de langverwachte uitspraak in de rechtzaak waarbij Deliveroo koerier Sytze zijn werkgever (of beter gezegd: niet zijn werkgever) aanklaagde vanwege het gegeven dat hij zich gedwongen voelde om als ZZP’er voor het platform te moeten werken. Zijn eis: erken dat ik een werknemer ben en neem de koeriers weer in dienst.

Hoewel dit om een specifieke case gaat, werd de zaak door veel partijen, zowel platformen, politiek als vakbonden, gevolgd. Ik deed op de ochtend van de uitspraak via Twitter de voorspelling dat de rechter geen uitspraak zou doen die dag, aangezien de zaak toch ingewikkeld is en aangezien de rechter geen toegang heeft tot de data en algoritmes van het platform deze ook geen goede inzicht heeft op de exacte relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Mijn voorspelling kwam niet geheel uit De rechter bepaalde dat Deliveroo zich aan de wet houdt door deze fietskoerier als ZZP’er voor zich te laten werken. In dit artikel zet Charlotte (volgtip!) de feiten van de uitspraak en zaak heel helder en zonder agenda neer.

De vakbonden en politiek, en dan in het bijzonder de PvdA die een crowdfunding campagne heeft georganiseerd om de kosten van de rechtzaak voor Sytze te kunnen betalen, reageerden geschokt. Tweede Kamerlid Gijs van Dijk reageerde in het NRC als volgt: “Het was David tegen Goliath en helaas is de eerste slag voor Goliath.”. Maar de waarheid is dat het misschien wel andersom was, want FNV is met 1.700 medewerkers in deze zaak toch echt een slagje meer Goliath dan het relatief kleine Deliveroo.

Is de zaak daarmee nu af? Voor Sytze misschien wel. Maar deze uitspraak is zeker nog niet het einde van de discussie over de status van werknemers die via een platform werken. Hierop meldt het NRC het volgende:

“De rechter noemde nog wel de maatschappelijke discussie over de veranderende arbeidsverhouding in de zogenoemde ‘platformeconomie’. Als die „ongewenst worden geacht”, is het aan de politiek om de wet te veranderen.”

En daarmee is mijn voorspelling toch uitgekomen. De rechter heeft (in deze zaak) bepaald dat deze eigenlijk weinig kan zeggen over deze zaak en kijkend naar hoe de regels nu zijn eigenlijk alleen kan oordelen dat Deliveroo niets fout. En legt de bal terug bij de politiek om een meer fundamentele discussie te voeren.

Noot: intussen heeft Deliveroo in een open brief van de founder de nodige ideeën op tafel gelegd om de werkomstandigheden van de koeriers aanzienlijk te verbeteren. Uiteraard met behoud van de freelance relatie.

Uber’s e-bikes are cannibalizing rides from Uber’s cars

Deze week kwam een opmerkelijk bericht over Uber voorbij: “Uber is disrupting itself – and the company says it couldn’t be happier about it”. Breaking nieuws zou je zeggen, maar dat valt mee wanneer je de volgende passage leest:

“Six months after jumping into the bikesharing game, Uber has made a fascinating discovery: New riders taking a spin on its red Jump electric bikes in San Francisco are more likely to continue riding the bikes instead of hopping in one of its ubiquitous cars.”

Het word disruptive is gelijk weer tien punten in waarde gedaald ;-). Voor ons Nederlanders is dit nieuws niet meer dan logisch, zeker wanneer je weet hoe vol de wegen in San Francisco met stilstaande auto’s staan.

Daarnaast past dit nieuws ook goed in de toekomstplannen van het bedrijf: het wil dé ‘entry app’ worden voor alles wat met (on demand) mobiliteit te maken heeft.

Enerzijds is dat logisch, aangezien de positie van Uber met het huidige zwakke netwerkeffect behoorlijk zwak is. Zie ook deze video. Veel chauffeurs hebben meerdere apps tegelijkertijd openstaan en zijn niet merk trouw. Dat maakt Uber, hoewel ze natuurlijk een indrukwekkend merk en markt hebben opgebouwd kwetsbaar.

Anderzijds komt er ook vanuit steeds meer hoeken vragen of de groei van ‘ride hailing apps’ als Uber en Lyft maatschappelijk wel gewenst is.

Eerste stuk dat hierover verscheen is het bericht dat New York overweegt stappen te nemen om na een explosieve groei van het aantal taxi’s die via een app te bestellen zijn (en die dus buiten het vergunning systeem vallen) een halt toe te roepen.

“It is the second attempt by New York City — Uber’s largest United States market — to cap the company’s vehicles after a failed effort by Mr. de Blasio in 2015. Since then, the number of for-hire vehicles in the city has surged, rising to more than 100,000 vehicles, from about 63,000 in 2015, according to the city.

Mr. de Blasio, Mr. Johnson and other elected officials have raised concerns about the decimation of the once-thriving taxi industry and the increasing gridlock on city streets. “Er wordt dus niet alleen maar een maximaal aantal auto’s gedacht, maar ook aan andere manieren gekeken: “city officials could also set standards for how often a vehicle must be occupied by a passenger, to reduce the time spent driving around the city while empty.”

Tweede stuk gaat over de vraag van wie de Uber taxi nu concurrent is. Uber meldt zelf vaak dat het de ambitie heeft om de ‘private car’ van mensen te vervangen. De praktijk is helaas anders:

“Ride-hail services are more likely to be undermining mass transit than helping it, by providing a convenient option for travelers who otherwise might have taken the subway. And the companies’ heavily promoted pooled rides are not, in fact, cutting the number of miles that people travel in cars, but adding to them.

About 60% of ride-hail company users “in large, dense cities would have taken public transportation, walked, biked or not made the trip” if those services had not been available, writes transportation consultant Bruce Schaller in “The New Automobility: Lyft, Uber and the Future of American Cities.” The other 40% of users would have taken their own car or a taxi.”

Dit soort onderzoeken zal steden munitie geven om maatregelen te nemen tegen deze services die popular zijn bij haar inwoners. En zorgen er voor dat Uber ook echt verder moet gaan kijken dan alleen het vervoer van mensen in een auto.

Samenwerking Hi,hi Guide en Ctrip – Emerce

Waar ik in de editie van vorige week de investering van Booking.com in Didi onder de aandacht bracht, is er deze week weer een leuk bericht te delen over de samenwerking binnen de reisbranche. Wederom een Nederlands platform, maar dan van een heel ander formaat dan Google, gaat een samenwerking aan met een Chinese partij:

“Hi,hi Guide gaat samenwerken met Ctrip, de grootste online reisagent van China. De Nederlandse startup brengt via het platform van Ctrip Chinese reizigers in contact met lokale gidsen in tien grote Europese steden.”

Mooi om te zien dat ook Nederlandse platform startups het voor elkaar krijgen om buiten onze landsgrenzen een verschil te maken.

iemand.nl Zakelijk nu ook beschikbaar in de regio Gouda!

Wanneer we het hebben over platformen die individuele schoonmakers aan particulieren koppelen, dan spreken we eigenlijk alleen over Helpling. Onlangs kwam ik tijdens een bijeenkomst van ATR Regeldruk, ik zit in een begeleidingscommissie bij een onderzoek naar of platformen kunnen bijdragen voor het verlagen van de regeldruk, de mensen van het platform iemand.nl tegen. Iemand.nl is in 2016 opgericht en doet eigenlijk exact wat Helpling ook doet. En dat al in, naar eigen zegge, 40 steden in Nederland.

Er zijn twee dingen die dit platform in mijn ogen interessant maakt. Even los van het gegeven dat het goed is om in de discussie alle relevante partijen in de markt mee te nemen.

Ten eerste dat het platform twee varianten heeft. Een variant als Helpling waarbij individuele schoonmakers onder de wet Dienstverlening aan Huis aan particuliere klanten worden gekoppeld. De tweede variant onder de vlag van Iemand.nl is een zakelijke variant. Met deze variant kunnen bedrijven (ook eenpitters) individuele schoonmakers als ZZP’er inhuren. Tegen een (iets) hoger tarief. Iemand.nl is daarmee een van de weinige spelers die zowel de particuliere als de zakelijke markt bedient.

Tweede interessante bevinding is dat het platform onderdeel is van een grotere organisatie: “ADG dienstengroep is met haar elf groepsmaatschappijen actief in de sectoren Schoonmaak & Facility Management, Zorg & Welzijn en Personeelsdiensten. De bedrijven zijn: HEYDAY Facility Management, Asito, Gul, iemand.nl, Persoonality, Reparaad, Timing, TSN Zorg en Welzijn, Youbahn, Zorgwerk en Zorg Diensten Groep.” In een wereld die voornamelijk wordt gedomineerd door platformen die ‘van scratch’ als start-up worden gelanceerd is een initiatief die vanuit een bestaande organisatie wordt opgericht een mooie afwisseling.

Google, Facebook, Microsoft, and Twitter partner for ambitious new data project – The Verge

Today, Google, Facebook, Microsoft, and Twitter joined to announce a new standards initiative called the Data Transfer Project, designed as a new way to move data between platforms.

In de categorie: hoe kom je er op?

Vanaf nu voor iedereen een privézwembad – De Limburger

Om deze editie met een vakantiegevoel af te sluiten, hier een bericht (via Blende) over een nieuw platform in wording: Pooloha. Via dit platform kunnen eigenaren van privé zwembaden en exclusieve hotels die nog lege bedjes rondom hun zwembad over hebben hun ‘onbenutte capaciteit’ verhuren aan andere geïnteresseerden.

Is hier markt voor? Ik heb geen idee, maar echt serieus neem ik het idee niet. Momenteel doen de oprichters een crowdfunding campagne op Kickstarter om hun startkapitaal op te halen. Een discutabele (dat is de politiek correcte vertaling van ‘dom’) keuze. Kickstarter is wel het laatste platform dat geschikt is voor een dergelijk project. We gaan het meemaken…

Eigen publicaties

Up&Go: Facilitating local worker cleaning coops with a shared platform – YouTube

In Londen interviewde ik afgelopen vrijdag een van de initiatiefnemers van het platform Up&Go. Dit coöperatieve platform dat in New York actief is, biedt werknemers coöperaties die actief zijn in schoonmaak voor particulieren een digitale infrastructuur (een platform) om hun werk te organiseren. En ondersteunt hen in de marketing. De resultaten zijn erg positief. In deze video ga ik in op het verhaal achter Up&Go, de motivaties, de uitdagingen, de aannames vs de realiteit en meer. Up&Go is een van mijn favoriete platform coöperaties. Zeker de moeite van het bekijken waard.

Building a cooperative alternative to the commercial local food delivery platforms – YouTube

Een aantal weken geleden interviewde ik Antoine Struelens, mede-oprichter van het Brusselse Molenbike. Molenbike is een coöperatie (in wording) van fietskoeriers die zich aan wil sluiten bij het meta platform CoopCycle. Om zo met een coöperatieve infrastructuur een tegenwicht te kunnen bieden tegen de grote platformen als Deliveroo die daar nu de markt domineren.

In de media

27 juli – Audio Airbnb by CrowdExpedition | SoundCloud

Afgelopen week maakte Airbnb bekend dat zij een reclame campagne in Amsterdam starten om het sentiment rondom het merk een positieve boost te geven. BNR maakte een audio item voor het programma ‘Spitsuur’ of dit een juiste keuze was. Vanuit Londen deed ik een bijdrage.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Met de vakantie voor de deur (de uittocht in mijn buurt is over zijn hoogtepunt heen) een van de laatste nieuwsbrieven voor mijn vakantie. Want ook ik heb het goede voornemen opgepakt om 3 weken de focus (nagenoeg) te leggen op het offline leven.

Maar niet voordat ik deze week nog even naar Londen afreis voor een Europees congres over platform coöperaties en een academisch event ‘Unboxing the Sharing Economy‘. Volgende week maandag valt dan de laatste nieuwsbrief op de digitale deurmat voordat mijn vakantie dan écht is begonnen. Of beter gezegd: al is begonnen 😉

Deze week weer 5 stukken uitgezocht en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Digital Exile: How I Got Banned for Life from AirBnB

Steeds meer beoordeling en beslissing processen worden uitbesteedt aan de afnemers en algoritmes. Afnemers omdat zij de producten en dienstverlening achteraf beoordelen (en bij tweezijdige marktplaatsen beoordelen ook de aanbieders en afnemers) en vervolgens zorgen algoritmes er voor dat op basis van die data reputatie profielen worden gemaakt en dat andere processen automatisch in gang worden gezet. Op die manier kun je met relatief weinig mensen én kosten veel bereiken.

Dat is natuurlijk heel mooi, maar er zit wel een keerzijde aan dit verhaal. Bij het programmeren van een algoritme benoem je de variabelen die je mee wilt nemen in de berekening en bepaald je in welke situatie wat gebeurt. En dat is natuurlijk in veel gevallen veel en veel te beperkt. Op zich is daar nog niet al te veel mis mee, maar dan moet je wel de processen zo hebben ingericht dat op het moment dat iemand het idee heeft een variabele te zijn waar je vooraf niet of onvoldoende over hebt nagedacht je diegene verder kunt helpen. Daarnaast moeten de mensen op de werkvloer zich dan ook bewust zijn welke variabelen in het algoritme zijn meegenomen en dat het algoritme nooit perfect is. En daar gaat het wel eens mis.

In deze vermakelijke blog wordt een Airbnb klant van het platform gegooid, zonder dat er duidelijk was waarom. Wel duidelijk is de boodschap dat deze beslissing onomkeerbaar is en dat er over de beslissing niet kan worden gecorrespondeerd: “Airbnb reserves the right to make the final determination with respect to such matters, and this decision will not be reversed.”

Even los van de vraag wat we hier als samenleving van moeten vinden en of dit juridisch wel oké in elkaar zit, is het ook strategisch natuurlijk niet slim van, in dit geval, Airbnb. De vraag is dan ook met automatiseren: hoe ver ga je in het doorautomatiseren van je processen en op welke processen wil je nog wel grip (en verantwoordelijkheid over) hebben. Een vraag zonder eenvoudig antwoord, maar wel eentje die in mijn beleving wat vaker gesteld en vervolgens herhaald. mag worden.

Gabriel Weinberg’s answer to What is the revenue generation model for DuckDuckGo? – Quora

If You’re Not Paying For It, You Become The Product. Een veel gebruikt zinnetje wanneer mensen klagen over de macht van Facebook, Google en anderen. Ik ben van mening dat dit zinnetje iets te vaak wordt gebruikt om ongezonde (of in ieder geval discutabele) activiteiten van o.a. een onbegrensde datahonger goed te praten.

Maar als je ‘The Product’ bent, bewust of onbewust, betekent dit dat dan alles maar moet kunnen? Ik denk van niet. In dit verhaal verteld de oprichter van zoekmachine DuckDuckGo hoe hun verdienmodel in elkaar zit. Ja, zij verdienen geld aan advertenties, maar dan wel op een minimalistische manier. Hiermee zullen zij nooit een exponentieel groeiend miljardenbedrijf worden, maar misschien is dat dan ook maar goed zo. Misschien moeten we iets minder respect gaan krijgen voor ’the next unicorns’ en meer respect voor bedrijven die kiezen voor klant- in plaats van winstmaximalisatie.

Vandaag ook maar eens begonnen aan het boek van Douglas Rushkoff ‘Throwing Rocks At The Google Bus’. Dat gaat hier ook over. Leestip. En dat al na 12 bladzijden 😉

Crowdfunders willen verhandelbare aandelen en leningen, maar stuiten op AFM | Het Financieele Dagblad

Waar lening crowdfunding (ik pleit er voor om dat woord in crowd financing te veranderen) de afgelopen jaren een leuke groei heeft doorgemaakt, zien we dat de groei van aandelen crowdfunding een stuk minder snel gaat. Ik was zelf de eerste ondernemer in de wereld die een aandelen campagne succesvol afrondde in 2011 (en dat ging later aardig mis) en heb ook in veel aandelen campagnes geïnvesteerd.

In dit stuk uit het FD wordt een van de grootste uitdagingen (naast het proces van waardering van een propositie) van aandelen crowdfunding belicht. Want dan besteedt je je geld in een campagne, je krijgt een aandeel in een bedrijf. En dan? Dan is het wachten totdat het bedrijf een exit maakt, aandelen zelf terug wil kopen, een nieuwe investeerder aandelen over wilt nemen en natuurlijk wachten op dividend. Naar mijn eigen ervaring een redelijk hopeloos (ok: kansloos) proces. En wat als je in de tussentijd je aandelen wilt verkopen omdat je even geld nodig hebt, of je hebt het idee dat het bedrijf in een mooie piek zit en je wilt je winst kapitaliseren? Dan heb je pech gehad.

Daarom pleiten velen al een tijd voor het opzetten van een ‘secundaire markt’ waar aandelen ook tussentijds verhandeld kunnen worden. In Engeland (die lopen wel vaker ver voorop met crowdfunding tov de Nederlandse markt) kan dit al even, maar in Nederland zijn de drempels vanuit de AFM te hoog om een serieuze poging te wagen.

En zo moeilijk hoeft het niet te zijn volgens Lex van Teeffelen, lector Financiële en Economische Advisering aan de Hogeschool Utrecht (volgtip, hij is prettig kritisch!) hoeft het allemaal niet zo ingewikkeld te zijn: “Aan het Verenigd Koninkrijk zie je heel mooi dat restricties, zoals een grens van €1000 per belegging, ervoor zorgen dat er weinig te belazeren valt. Je kan het heel simpel houden, maar de AFM maakt het juist heel moeilijk. Dat is niet de bedoeling.”

Airbnb moet zijn verhuurvoorwaarden aanpassen aan EU-regels | NU.nl

“Airbnb moet zijn voorwaarden voor de verhuur van tijdelijke accommodaties in de EU in overeenstemming brengen met Europese consumentenwetgeving.”

En dat is eigenlijk niet meer dan logisch. “Zo moet een potentiële klant al bij de eerste klik tijdens zijn zoektocht op de website van Airbnb kunnen zien wat de totaalprijs is voor een aangeboden accommodatie, inclusief zaken als een eindschoonmaak. Ook moet het beleid voor annuleringen en compensatie in duidelijke taal worden vermeld.” Dit geldt al voor andere aanbieders, dus ik zie niet in waarom dit voor Airbnb niet van toepassing zou zijn.

Ook interessant: “De commissie wil tevens dat Airbnb duidelijk maakt wanneer de accommodatie door een privépersoon wordt aangeboden en wanneer door een professioneel bedrijf. In het laatste geval gelden andere regels voor de bescherming van de consument.” Ik denk dat het ook voor Airbnb van belang is om dit onderscheid te gaan maken. Dit omdat je van een bedrijfsmatige verhuurder een betere service, communicatie en meer mag verwachten. En je dit als (zeker zakelijke) reiziger over de streep kan halen om toch voor een Airbnb te gaan.

Dit hele proces beschrijf ik ook in een blog ‘Fuck de regels?’ die ik vorig jaar publiceerde op Marketingfacts.

Travel giant Booking invests $500M in Chinese ride-hailing firm Didi Chuxing – TechCrunch

“Didi Chuxing,  China’s largest ride-hailing company, has pulled in some strategic capital after Booking Holdings invested $500 million into its business.”

In een eerdere editie schreef ik: “Toen Didi in 2016 Uber ‘versloeg’ in thuisland China dachten veel mensen dat de strijdbijl daarmee begraven was en de ‘buit’ verdeeld. Niets is minder waar.”

Interessant aan deze deal is dat het eigenlijk helemaal niet om het geld gaat: geld heeft Didi nog genoeg op de plank liggen. Het gaat om een samenwerking en (potentieel) bereik van Booking voor Didi. “Besides Booking.com and Agoda, Booking also operates Kayak, Priceline.com, Rentacars.com and OpenTable, all of which makes it a powerful ally for Didi. That’s particularly important since the Chinese firm is in global expansion mode, having launched services in Mexico, Australia and Taiwan this year. Beyond those three, it acquired local ride-hailing company 99 in Brazil and announced plans to roll into Japan.”

Waar in Europa en in de VS dus vooral de kaarten op Uber werden gezet, zet ik mijn kaarten tocht echt op Didi. Lees ook dit stuk over de indrukwekkende opmars van dit bedrijf.

Luistertip

20VC: Lessons From 2x $Bn Exits in Trulia and lastminute.com

Podcast interview met een van de oprichters van NFX: een investeringsmaatschappij die alleen in digitale platformen investeert. Interessant is ook dat de oprichters zelf ook als ondernemer enkele indrukwekkende platformen (met indrukwekkende exits) hebben neergezet. In deze podcast verteld een van de founders over zijn ervaringen. Belangrijkste lessen: brand, marketing en focus. Niet technologie. Al denken veel mensen (van buitenaf) daar nog steeds helaas anders over: denken dat technologie leading is. Technologie is (bijna) nooit uniek. Maar dat heb je mij vast al vaker horen zeggen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week een toffe sessie gehad over de mogelijkheden van blockchain, cryptocurrencies en platformen. Ik merk dat dit soort discussies de afgelopen jaren steeds minder abstract zijn geworden. Maar in veel gevallen nog wel steeds toekomstmuziek.

Voor deze week weer 5 mooie stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en gedachten. Fijne week!

Buurtapp helpt lokale zelfstandige een handje | Het Financieele Dagblad

Lokale communities versterken en verbinden middels technologie. Op papier een waanzinnig kansrijk concept. Natuurlijk kennen we de Buurtpreventie Whatsapp groepen (8500 geregistreerde groepen), maar verder dan een berichten, marktplaats of preventie groep lijkt het, ondanks een aantal mooie platformen op de markt, voor nu niet te komen. Het lijkt alsof speciaal voor communities ontworpen apps het afleggen tegen de apps waar men al aan is gewend (Facebook en Whatsapp) te gebruiken en die men al dagelijks een tiental keer opent. Op zich zit daar iets in: uit onderzoek blijkt dat smartphone gebruikers gemiddeld 9 apps per dag en 30 apps per maand gebruiken. Zie daar maar eens tussen te komen. En ook al pochen veel apps met een hoge dekkingsgraad in buurten in Nederland, het is altijd de vraag wat het echte verhaal achter deze cijfers is. Want downloaden en een account aanmaken is 1, maar daarna is het de uitdaging om mensen terug te laten komen, blijkt uit het stuk ‘Gemiddelde app is in drie dagen al 80 procent gebruikers kwijt‘.

Maar als je voorbij de ‘beren’ kijkt, dan zou een platform voor lokale communities enorm veel waarde kunnen toevoegen. Niet alleen de buurtpreventie, communicatie, klusjes en tweedehands zaken, maar ook kennisoverdracht, (mantel)zorg, verschillende vormen van crowdfunding en meer. Daarnaast kunnen lokale retailers ook via het platform hun diensten en producten verkopen, samenwerken met bezorging en meer. En dat uiteindelijk met een eigen lokale (digitale) munt, wat er voor zorgt dat het geld lokaal wordt uitgegeven.

Als je over deze gedachte een commercieel sausje gooit, dan kom je uit bij het platform DigitalTown: “DigitalTown empowers residents, visitors, merchants and municipalities to work together to create thriving, sovereign local communities. DigitalTown CityShares empower local stakeholders to share in the transition to the peer-to-peer economy. We are equipping communities around the world with the digital tools to compete and win in the digital age and to co-create local abundance while achieving digital interoperability locally and globally.”. En dat met een eigen cryptocurrency.

Ik ben nog niet heel diep in deze case gedoken, maar dat staat wel op de planning. Al is het alleen al omdat een aantal mensen die ik hoog heb staan hun naam (o.a. als adviseur) aan dit platform verbinden. To be continued dus.

P.s. ook nog een mooie case om te vermelden, wat ook laat zien dat je niet eens een platform (ok, misschien om samenwerking te vereenvoudigen) is de Jan Evertsen Buurtcoöperatie in Amsterdam. “De Jan Evertsen BuurtCoöperatie (JEBC) wil invloed uitoefenen op de het winkelaanbod in de Jan Evertsenstraat. De pandeigenaar bepaalt aan welke ondernemer hij zijn pand verhuurt. In veel gevallen wordt daarbij niet – in de eerste plaats – gekeken of deze ondernemer iets toevoegt aan de diversiteit van het aanbod in de winkelstraat.” Natuurlijk valt er genoeg over dit soort concepten te discussiëren (hoe inclusief is zo’n buurt, hoe beheer je het grote plaatje als stad wanneer iedere buurt voor zichzelf kiest, etc.), maar het is sowieso een mooi voorbeeld van lokale betrokkenheid.

Another two share bike companies are quitting Australia citing over regulation as the reason they’ve failed.

In verschillende Australische steden hebben diverse ‘free floaring’ bike sharing projecten hun activiteiten gestaakt. Het verweer: de regulering. Hadden ze misschien iets eerder over moeten nadenken 😉 Dit filmpje laat ook gelijk zien dat je als stad goede afspraken moet maken wanneer zo’n initiatief bij jou in de stad komt: wat gebeurt er met de fietsen wanneer het initiatief besluit haar deuren te sluiten? En soort van exit by design scenario. Mogelijk zelfs ondergebracht in een apart fonds waar per ingebrachte fiets bedrag X wordt gereserveerd om weg te halen, omdat het ook zomaar kan zijn dat het initiatief failliet is en geen geld meer heeft om zijn eigen rommel op te ruimen. En dan ligt de rekening bij de samenleving.

Vermakelijk commentaar overigens ook van een expert die aangeeft dat het mislukken van de bike sharing programma’s te maken heeft met het gegeven dat Australiërs liever voor zichzelf kiezen dan voor de groep. Ik ben benieuwd of dit in andere landen anders is. Volgens mij win je alleen een markt voor je wanneer je gewoon een donders goede oplossing voor de gebruikers biedt. Alleen dan kun je op een goede schaal impact maken.

In Denmark, a historic collective agreement is turning the “bogus self-employed” into “workers with rights” – Equal Times

“In a world first, as of this August, hundreds of workers for a Danish online platform for cleaning in private homes will benefit from significant guarantees under a new collective agreement signed in April. There are around 450 workers for Hilfr.dk, a website that provides cleaning services for around 1,700 customers across Denmark.”

Wat gaat er dan gebeuren? “From 1 August onwards, in a one-year ‘trial’ agreement, any worker putting a profile on Hilfr’s platform will start off as a self-employed freelancer. But after 100 hours of work, the platform’s algorithm willautomatically change their freelance status to that of an employee.”

Na 100 uur (per jaar?) via het platform te hebben gewerkt wordt je dus automatisch een werknemer en ben je freelance-af. Wil je persé freelancer blijven, dan moet je daar een verzoek voor indienen.

Zover ik weet is dit een unieke case en het is heel interessant om te blijven volgen. Waar ik zelf het meest benieuwd naar ben is wat dit experiment met de kostprijs van de schoonmakers doet. Wordt de kostprijs niet te hoog, waardoor deze arbeid weer naar de zwarte markt wordt teruggedrongen? Ik ben benieuwd.

America’s most insidious union-buster? Its own government | Sandeep Vaheesan | US news | The Guardian

“What do ice skating coaches, organists, public defenders and property managers have in common? The government has sued them all for trying to organize”

Sinds enkele weken is mijn interesse in mededingingsvraagstukken gegroeid. Waarom? Hierom: “Workers classified as “employees” under federal law enjoy an antitrust exemption and can therefore bargain collectively through unions. But workers classified – or misclassified – as “independent contractors” cannot claim the same legal protection. Twenty million Americans, and growing, fall into that category.”

Freelancers mogen zich niet verenigen om te onderhandelen voor betere voorwaarden. Ook niet in Nederland. Met mijn interesse in platform coöperaties, het idee dat freelancers zich verenigen in een coöperatie (maar in veel gevallen nog wel steeds gewoon freelancer blijven) en zelf een eigen platform starten, is dit dan ook een heel reëel vraagstuk. De komende maanden zal ik hier vast nog het e.e.a. over posten. Heb je zelf ideeën of voorbeelden? Stuur ze gerust door per mail.

Turo, the Airbnb of Cars, Expands With ‘Extras’ | Fortune

De uitdaging in het maken van beleid rondom platformen, is dat jij (maar ook het platform) nooit weet in welke richting het businessmodel zich in de toekomst zal gaan ontwikkelen. En wat voor consequenties dit heeft voor allerlei zaken. Zo werd deze week bekend dat Turo, een van de grootste peer2peer autoverhuur platformen ter wereld, naast het peer2peer autoverhuren nu ook ‘Extras’ gaat aanbieden. Dat is nogal een brede categorie. In dit bericht wordt dat omschreven als “what they might need on a trip from camping gear and bike racks to child seats and prepaid fueling”.

Hoewel Turo deze extra’s nog wel wat duidelijker in verschillende categorieën zal moeten gaan communiceren, is dit wel een interessante move: dit is flexibiliteit dat je van een traditionele auto verhuurder niet kunt verwachten en dus een extra USP voor peer2peer auto’s. Dit kan overigens ook weer een extra uitdaging in de discussie rondom platformen opleveren: nu is bij peer2peer autodelen een deel verhuur van de auto en een deel ook de arbeid voor de communicatie en handling. Omdat we vinden dat het stuk verhuur auto zwaarder weegt, valt peer2peer autodelen in de categorie deeleconomie (spullen) en niet kluseconomie (diensten). Maar wat als er nu heel veel ‘diensten’ extra’s worden bedacht? Dan kan het zomaar zijn dat peer2peer autodelen van deeleconomie naar kluseconomie verschuift. En categorie waar nu Uber al in zit. Blijkbaar vinden we de waarde van de dienstverlening van de chauffeur meer waard dan de kosten (o.a. verzekering en brandstof) en afschrijving van de auto.

Het uitbreiden of verschuiven van het businessmodel is overigens iets dat ik meer zie gebeuren bij platformen. Zo werd deze week bekend dat de Amerikaanse ‘Airbnb voor foto en video apparatuur’ ShareGrid ook een verkoop marktplaats voor haar gebruikers is gestart. Hartstikke slimme zet: de (naar eigen zegge) 50.000 gebruikers hebben al vertrouwen in het platform, hebben profielen opgebouwd en hebben vaak tijdelijk gear nodig. En op het moment dat ze iets vaker willen gebruiken, dan wordt het aantrekkelijk om het via het platform tweedehands te kopen. Volgende stap wordt natuurlijk het aanbieden van nieuwe apparatuur in samenwerking met de grote fabrikanten. Want die hebben ook wel interesse in het samenwerken met een platform waar 50.000 mensen in hun doelgroep bij zijn aangesloten.

Dichter bij huis werkt de Nederlandse versie van ShareGird Gearbooker.com sinds enige tijd samen met Transcontinenta, de Nederlandse importeur van een aantal bekende merken. Wat Gearbooker daar over zegt: “Voor corporates en merken biedt het Gearbooker platform een uitstekende kans om hun nieuwe productlanceringen rechtstreeks aan de gebruiker aan te bieden, een soort van ‘try before you buy’ concept. Bovendien neemt Gearbooker de hele huurlogistiek en veiligheidschecks uit handen van het merk. En voor onze platformgebruikers is het natuurlijk geweldig dat ze laagdrempelig de nieuwste spullen kunnen uitproberen.”. Je huurt dus (nagenoeg) nieuwe gear via het platform direct bij de importeur. Op het moment dat je besluit tot koop over te gaan, krijg je je huurbedrag door de importeur teruggestort. Slim.

Eigen publicaties

5 key things to look for before launching a platform cooperative marketplace – Shareable

Op het internationale platform Shareable publiceerde ik afgelopen week een (intussen veel gelezen) blog waarin ik inga op 5 punten waarop je moet letten voordat je een marktplaats platform coöperatie (2-sided marketplace) wilt starten.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

De laatste weken zijn er weer veel nieuwe abonnees voor deze nieuwsbrief bijgekomen: welkom! Ook een flink aantal uit België, goed om te zien dat deze onderwerpen daar ook steeds meer op de agenda komen te staan.

Afgelopen week heb ik mij ondergedompeld in alles wat met coöperaties te maken heeft bij de ‘International Cooperative Alliance (ICA) European Research Conference‘. Weer veel interessante inzichten opgedaan. Ook heb ik veel inzichten opgedaan in een afspraak over mededingingswet en de platformeconomie. Ik ging het gesprek met meer vragen (en energie) dan dat ik er in ging, dus dat is altijd goed 😉

Deze week weer 5 stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Six-year boom pushes New York to mull Uber regulation | Daily Mail Online

“After years of untamed growth, app-based for-hire services have brought New York’s iconic yellow cabs to their knees and the city is mulling regulatory action for Uber.”

Het ziet er naar uit dat de enorme groei van ‘ride sharing’ taxi’s in New York zijn beste tijd heeft gehad. Waar er 13.500 taxi’s met vergunning rijden, zijn er intussen zo’n 80.000 ride share taxi’s (geen idee waar dat woord share voor staat) op de straat. Ik schreef hier (toen de teller nog op 63.000 stond) ook al over.

De klanten van deze services zijn blij: eindelijk fatsoenlijke en transparante service en een goede (lees: lage) prijs. Maar de wereld bestaat uit meer stakeholders dan alleen de klant. Want wat doet zo’n overvloed met een stad? Ik kan mij niet voorstellen dat dat positief is. En ook, zoals je in dit stuk kunt lezen, drukt het ook de inkomens van de chauffeurs.

Maar dan is de vraag: who to blame? Het is makkelijk om de vinger naar de app bedrijven te richten: o.a. Uber en Lyft. Natuurlijk zijn zij geen heilige boontjes, net als veel andere commerciële bedrijven (de markt doet haar werk), maar er is meer aan de hand. Want hoe heeft het kunnen gebeuren dat:

• een markt zo beschermd werd dat deze geen enkele incentive had om te innoveren en de klant voorop te stellen? Bij het uitgeven van een vergunning (zeker wanneer deze zo schaars zijn dat je er een miljoen voor moet betalen), moet het toch mogelijk zijn om hier ook bepaalde kwaliteitsdoelstellingen aan vast te hangen? Haal je de doelstelling niet? Dan raak je je vergunning kwijt;
• er wel een strenge ‘cap’ zat op het aantal vergunningen, maar het aantal TNC’s (Transportation Network Companies: taxi bedrijven waar je alleen een taxi via een app kunt bestellen) ongelimiteerd was?
• de lokale overheid dit zo ver heeft laten komen?

Daarnaast moet een stad als New York ook natuurlijk eens goed nadenken waarom het OV systeem zo brak is dat veel mensen liever in de dikke file in een Uber staan. En toch ook eens naar de Nederlanders moeten kijken om de (deel)fiets te introduceren. Er ligt immers asfalt genoeg 😉

De valse magie van algoritmes – NRC

Het valt mij nog steeds op dat, ook binnen de academische wereld, er nog bijzonder naïef wordt gesproken en gedacht over hoe neutraal technologie is. Zo bezocht ik twee weken geleden in Mannheim een aantal presentaties over onderzoeken naar online reputatie. Waar de aanname werd gemaakt dat reputatie/rating systemen eerlijke lineaire systemen zijn waar 1+1 altijd 2 is. Toen ik vroeg hoe ze zo zeker wisten dat dit zo was keken een aantal ogen mij vragend aan. Ik zeg niet dat de systemen niet eerlijk zijn ingesteld, maar als iemand die een keer door Uber werd geblokt na een kritische blog weet dat je daar niet blind vanuit moet gaan. Zeker niet als onderzoeker.

Wiskundige Cathy O’Neil is intussen een bekende naam in de Nederlandse media. In het NRC verscheen afgelopen week weer een lezenswaardig interview waar een aantal basis vragen rondom algoritmes worden behandeld. Het belangrijkste fragment betreft de vraag ‘wat kunnen we doen tegen de problemen die ontstaan door algoritmes?’. Haar antwoord:

„Om te beginnen moeten we proberen mensen op een gezonde en verstandige manier sceptisch te maken. Zodat mensen kritisch naar algoritmes kijken, vragen stellen en van bedrijven en overheden eisen dat ze kunnen aantonen dat de algoritmes die ze gebruiken eerlijk zijn.

„Maar niet iedereen heeft de opleiding, tijd en energie om die vragen te stellen. Daarom zouden er ook wetten moeten komen om de mensen te beschermen, door makers en gebruikers van algoritmes te verplichten om te controleren of hun systemen eerlijk zijn. Dit soort wetten zijn er nu nog niet.

Dus: bewustwording creëren en niet meer naïef zijn. En via regelgeving mensen beschermen, door bijvoorbeeld door een vertrouwde derde partij, noem het een accountant, algoritmes te laten controleren. Misschien moet er dan ook maar een bijsluiter aan worden bijgevoegd.

Survival of the Richest – Future Human – Medium

Douglas Rushkoff. Omschrijft zichzelf als “a writer, documentarian, and lecturer whose work focuses on human autonomy in a digital age” Schreef o.a. het boek “Throwing Rocks at the Google Bus: How Growth Became the Enemy of Prosperity” en was in 2014 te gast bij Tegenlicht.

Ik volg hem intussen al een tijdje, heb nog steeds te weinig van zijn werk gelezen en heb hem twee keer mee mogen maken op congressen in New York. De eerste keer was 2 dagen nadat Trump tot president van de VS was verkozen. Een inspirerende presentatie over de rol van de mens in de technologische revolutie stond op de planning. Uiteindelijk werd het een soort openbare rouwverwerking van de ramp die zich in de ogen van de bezoekers, veelal flink linkse activisten, had voltrokken. Een bijzonder intense gebeurtenis om, nog suf van mijn jetlag, mee te mogen maken.

In dit stuk omschrijft hij een bizarre ontmoeting waar hij door een aantal van de allerrijksten op aarde werd gevraagd hoe zij hun macht konden behouden op het moment dat er een totale chaos op aarde is uitgebroken. Zijn reactie: “I suggested that their best bet would be to treat those people really well, right now. They should be engaging with their security staffs as if they were members of their own family. And the more they can expand this ethos of inclusivity to the rest of their business practices, supply chain management, sustainability efforts, and wealth distribution, the less chance there will be of an “event” in the first place.”

Hij sluit af met de woorden: “We don’t have to use technology in such antisocial, atomizing ways. We can become the individual consumers and profiles that our devices and platforms want us to be, or we can remember that the truly evolved human doesn’t go it alone. Being human is not about individual survival or escape. It’s a team sport. Whatever future humans have, it will be together.”

Waarom dit bericht in een nieuwsbrief over platformen en digitale transitie? Daar ben ik zelf nog niet over uit. Maar misschien zet het jou aan het denken. En dan hoor ik weer graag wat daar uit komt 😉

Cooperative Commons Manifesto

Zeven jaar geleden startte ik mijn onderzoek in de platform economie met één vraag: “wat moet er gebeuren om voor de platformeconomie een duurzaam model te maken waardoor deze haar maximale capaciteit kan bereiken op een manier waarop alle stakeholders juist worden behandeld”.

Veel mensen lezen dit als een idealistische vraag. De wereld beter maken. Deels is dat zo. Maar grotendeels is het ook zo dat ik er van ben overtuigd dat op het moment dat het plaatje klopt, ook de maximale impact kan worden gerealiseerd.

In mijn onderzoek naar platform coöperaties stuitte ik op dit intussen offline gehaalde, maar door de Internet Archive weer boven water gebrachte, manifesto voor ‘cooperative commons’. Onderstaande passage beschrijft precies de gedachte achter mijn oorspronkelijke vraag:

“But it’s not only a question of fairness. It’s also a question of efficiency. A more widespread redistribution of profits makes the system more stable and sustainable. Moreover, redistributing also means allocating more resources to the middle social levels who have more purchasing power. In this way, the aggregate demand is maintained and, thus, the economic system as a whole. The present crisis is a clear indication of how the radical inequalities – those of the star system – don’t work.”

En heb ik nu zeven jaar later hét antwoord op mijn vraag gevonden? Nog niet, maar de puzzel begint wel ergens op te lijken 😉

Naast Facebook een Publicbook? –

Er komen de laatste tijd steeds meer oproepen voorbij om vanuit de overheid een alternatief voor Facebook te lanceren. Zo ook in dit stuk. Er wordt gezegd dat ‘Facebook een relatief eenvoudig product’ is en de ontwikkeling ‘misschien handig kan worden uitbesteed aan een technische universiteit’. Een paar gedachten:

• Technologie, en zeker die van platforms, is nooit uniek. Het neerzetten van een platform, in dit geval een kopie van Facebook, is een kwestie van skills en/of geld. Het ‘probleem’ is alleen dan ook niet het bouwen van waanzinnige technologie, maar het succesvol uitrollen van een succesvol platform middels strategie, marketing, timing, wat lobbywerk en meer;
• Het probleem dat ’the next Facebook’ heeft is dat toen Facebook begon het een aantal heel duidelijke ‘problemen’ oploste. Met mensen connecten, verbonden blijven, delen, communiceren en dat in een internationale setting tegen nul euro (directe) gebruikskosten. Facebook heeft dat opgelost. Dus de vraag is: wat voor extra waarde voegt een ‘next Facebook’ op dat mensen de comfortabele Facebook omgeving verlaten? Dan moet je echt wat te bieden hebben om de massa te bereiken en te overtuigen;
• Technisch is het dus allemaal wel mogelijk, zeker dankzij GDPR waarmee je alle data in één keer uit je account kunt trekken (en bij een andere dienst zou kunnen uploaden);
• Als je zoiets doet, dan moet het direct internationaal. Leuk zo’n platform voor één land (en dansende Hyves bananen), maar met 1 land ga je het niet redden;
• Misschien moeten we eens naar China kijken voor wat lessons learned 😉 En ja: daar gaat het wel erg ver, maar wie weet wat we daar kunnen leren.

Tweet van de week

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week was ik in Mannheim voor de ‘5th Workshop on the Sharing Economy‘. Een jaarlijks academisch congres waarin verschillende disciplines hun onderzoek naar onderwerpen binnen de deeleconomie presenteren. De vorige edities in Utrecht, Parijs, Southampton en Lund was ik ook van de partij. Het verbaast mij nog steeds dat er zo weinig niet-academici op dit soort events afkomen: er wordt super waardevolle informatie gedeeld. Ik presenteerde overigens een verkennend onderzoek naar platform coöperaties. Volgend jaar Juni is de 6e editie in Utrecht. Dus dan heb je echt geen goed excuus om er niet bij te zijn 😉

In de trein naar Nederland had ik weer wat tijd om 5 mooie stukken voor je uit te zoeken en te voorzien van mijn gedachten en duiding. Ook deel ik onderaan mijn slides van de presentatie die ik vorige week maandag gaf op de Permanent Beta dag. Waar ik een gedachte experiment deed op welke manieren platform macht kan worden gebroken. Alles kan stuk 😉

Mooie week!

Uber Claims to Have Changed. A London Judge Will Decide. – The New York Times

In dit stuk wordt ingegaan op de case van Londen waar de vergunning van Uber niet werd verlengd. “Regulators said Uber was not a “fit and proper” company, an important classification for businesses in Britain. They accused the ride-hailing service of having poor safety standards, of not conducting sufficient background checks on drivers and of using software to avoid government oversight.”

Een interessant stukje achtergrond, maar intussen weten we allemaal wat de uitspraak was: Uber krijgt weer een vergunning. Weliswaar een vergunning van 18 maanden in plaats van de gebruikelijke 5 jaar, maar toch.

Ik denk dat deze uitkomst onvermijdelijk was. De argumenten waarop de vergunning was ingetrokken waren maatschappelijk verklaarbaar, maar juridisch onhoudbaar. En nu? Bottom line zorgt dit uitspraken er voor dat er minder snel tot geen uitzonderingen gemaakt worden voor taxi platformen tov traditionele taxi’s. En dat platformen weten dat ze niet zomaar overal mee weg kunnen komen. En dat is dan weer een goede zaak.

Dat Uber zich hier intussen van bewust is, blijkt wel uit dit stuk. “If the shift doesn’t come from the industry, then the government will take over,” he added in an interview. “Regulators are going to play a part and it’s their right to play a part. These are important dialogues that are happening right now.”

Seattle Flirts with ‘Municipal Socialism’ – POLITICO Magazine

Steden zijn de nieuwe landen. Ik had het al even niet meer gehoord, maar zeker in de tijd van snelle veranderingen en urgente kwesties zijn het vaak steden die vaart kunnen maken. Op zich is dat natuurlijk ook niet zo verwonderlijk: zij staan met de poten in de klei, weten precies wat er gebeurt (alhoewel ze ook wat gevoeliger zijn voor een korte termijn politieke agenda op de details) en voelen, soms letterlijk, de urgentie wanneer er iets mis gaat.

Via Robert Went, econoom bij de WRR (check ook zijn nieuwsletter), kwam dit artikel over Seattle voorbij. Een stad die uitzonderlijk goed voor zijn burgers opkomt. Zeker in een tijd dat de nationale overheid wat, ik zal het voorzichtig zeggen, onvoorspelbaar is. Dit zeer lezenswaardige stuk neemt je mee in de strijd die de stad voerde om een lokaal minimum loon in te voeren (en hiermee een trend zette voor andere steden) en is nu “trying to build a whole safety net for workers—and triggering a war with its biggest companies.”

Mooi hoe een stad zo voor zijn mensen opkomt. En ook deels de rol van een vakbond overneemt. De vraag is natuurlijk: slaan ze hiermee een deuk in een pakje boter? Die vraag wordt ook in dit stuk gesteld: “All of which raises a more fundamental question: Can a city fight inequality? Even in a place as ideologically motivated as Seattle, experts say, urban-scale worker protections can only do so much to fix economic challenges that are almost always regional, national or global in nature. “The problems we face with poverty and inequality are much too broad for any one city to address,” argues Jacob Vigdor, a University of Washington economist who has criticized Seattle’s minimum-wage law. “Imagine there’s a tsunami coming, and you have an umbrella.”

Je kunt natuurlijk zeggen dat één stad niet alle problemen van een land op kan lossen, maar ze geven denk ik wel hoop en een voorbeeld en zijn natuurlijk ook een mooie proeftuin. Hoewel er ook een gevaar in zit dat de ‘onstuimigheid’ van de stad bedrijven afschrikt. Omdat juist duidelijkheid en stabiliteit in o.a. regulering voor een goed ondernemersklimaat zorgt. Je zou dan ook kunnen verwachten dat de stad ook een broedplaats is voor meer bottom-up initiatieven. Maar daar heb ik in dit stuk nog niets over kunnen lezen.

Infographic: The World’s 100 Most Valuable Brands in 2018

Via Twitter kwam deze mooie afbeelding voorbij. In deze afbeelding zie je de 100 meest waardevolle merken volgens de laatste Forbes ranking. De top 5 bestaat uit platformen. Hoewel Apple natuurlijk ook nog hardware maakt. En de anderen ook een klein beetje. Wat misschien nog indrukwekkender is (of misschien ook wel zorgelijk) is wanneer je naar de procentuele stijging kijkt van de waarde in één jaar tijd.

• Apple +8%
• Google +30%
• Microsoft +21%
• Facebook +29%
• Amazon +31%

Wie zei ook alweer dat de platformeconomie een hype is? 😉

Wat trouwens wel goed is, dat deze lijst uitgaat van beursgenoteerde bedrijven. Omdat de waarderingen van een aantal andere platformen zich nog moeten ‘bewijzen’ op de beurs. Als VC heb je natuurlijk belang bij een zo hoog mogelijke waardering op papier.

Is de Deliveroo-app de baas? – NRC

Afgelopen vrijdag was dan eindelijk de (politiek geladen) rechtzaak van een voormalig Deliveroo koerier tegen Deliveroo. Sytze stond bij Deliveroo op de payroll en werd gedwongen om dezelfde werkzaamheden als freelancer voor het platform voort te zetten. En dat wilde hij niet.

In dit stuk wordt voorzichtig duidelijk dat de aanname ‘maar dat is logisch’, in dit geval toch geen vanzelfsprekendheid is.

“De rechter vond het „superingewikkeld” om de werking van Deliveroo’s algoritmisch systeem te begrijpen, alsmede die van het reserveringssysteem waarmee bezorgers tijdslots kunnen reserveren, wat los staat van de mogelijkheid om ‘on demand’ in te loggen en te gaan werken. Als er tenminste op dat moment niet al genoeg bezorgers rondfietsen.

Deliveroo stelt dat het algoritmisch systeem, ‘Frank’ genaamd, slechts aanwijzingen geeft ten aanzien van de te leveren dienst, wat is toegestaan, en geen inhoudelijke werkinstructies. Het verplicht bezorgers niet om van Deliveroo’s spullen en kleding gebruik te maken, in tegenstelling tot wat in dagvaarding staat. Het staat bezorgers vrij om bestellingen te weigeren en om op gereserveerde tijdslots toch thuis te blijven, een vrijheid die Deliveroo in dienstverband niet biedt. Dat maakt dat de werkomstandigheden volgens Deliveroo wel degelijk veranderd zijn na de omschakeling naar een zzp-model.”

Wat het nog ingewikkelder maakt, is dat het restaurant OOK nog een keer ‘werkinstructies’ via de restaurant app kan geven. Daarnaast kan de rechter eigenlijk geen (goed onderbouwd) zinnig woord zeggen zonder ook inzicht te hebben gehad in de algoritmes en data van Deliveroo. En dat alles maakt deze zaak alleen maar meer ‘superingewikkeld’ en is het opeens een stuk minder ‘logisch’ dat Sytze gelijk krijgt.

In de tussentijd werd een zaak in Londen geschikt 50 koeriers het platform hadden aangeklaagd. En dat was dan weer de zoveelste schikking in de kluseconomie. Best jammer eigenlijk: misschien moeten we maar eens iets bedenken dat voor nieuwe vraagstukken de eerste 5 zaken niet geschikt mogen worden. Gewoon om wat juridische duidelijkheid te scheppen…

Als kers op de taart maakte ook de Belastingdienst bekend de maaltijdbezorgers op de korrel te gaan nemen. Volgens minister Snel moet de Belastingdienst haar tanden laten zien. En wat gaan ze doen? Praten met de platformen en hopen dat ze hun model aanpassen. Grrrr…..

Vanuit Sociale Zaken zet Koolmees “een commissie aan het werk die het arbeidsrecht – waarvan de oudste onderdelen dateren uit 1907 – beter moet laten passen bij de moderne tijd. Het is volgens de minister de bedoeling dat de platform- en digitale economie een plaats krijgen in het recht. De commissie moet in september van start gaan.” Het zou goed zijn als al die departementen gezamenlijk een plan du campagne op zouden stellen in plaats van ieder solo hun eigen ‘straatje’ te gaan vegen. Maar dat is ook maar slechts mijn mening 😉

De Datavakbond

Hoe breek je de macht van platformen? Door je als investeerders, medewerkers, vraag of aanbod te verenigen. Dit is een conclusie die in de onderstaande slides naar voren komt. Deze week ben ik lid geworden van de Datavakbond. Een initiatief dat gebruikers van Facebook probeert te verenigen om zo een waardige gesprekspartner aan tafel te worden bij het social media platform. Ook hebben zij ideeën over het bouwen van tools die collectief kunnen worden ingezet om de datamacht van platformen te beïnvloeden. Hoewel ik niet verwacht dat dit initiatief heel veel zoden aan de dijk zal zetten, vindt ik het wel een heel interessant (gedachte) experiment. Een experiment dat een voedingsbodem kan zijn voor

Tweet (van de week)

Al een tijd lang denk ik na hoe platformen kunnen bijdragen aan een meer inclusieve samenleving. Platformen verlagen drempels voor zowel demand als supply om eenvoudiger toegang te hebben tot spullen en dienstverlening of hun spullen of dienstverlening ten gelde te maken. Vaak heb je om te mogen werken via een platform geen diploma nodig, een VOG of ID is genoeg. De ratings doen de rest.

In het kader van deze gedachten is het onderzoek dat UU collega Andrea Herrmann presenteerde erg interessant: op ‘high skilled’ platforms heeft je vooropleiding geen effect op de hoogte van de vergoeding. Wel je ervaring die je via het platform op de desbetreffende discipline hebt opgedaan. Iets dat haaks staat op wat onderzoeken aantonen in de ‘offline’ werkwereld.

Minpunt is dat er ook in online werk een gat zit tussen wat vrouwen en mannen verdienen voor een zelfde ‘gig’. Wat dat betreft is de platformeconomie soms iets meer een spiegel van onze samenleving dan we zelf zouden willen zien…

Slides

How to fix the platform economy

Hierbij een link naar de slides van mijn presentatie op de Permanent Beta dag in Seats2Meet Utrecht. Ik gaf een (beta) presentatie waarin ik enerzijds inging op de twee extremen van de platformeconomie: waarom is de platformeconomie een vloek en waarom een zege. En daarnaast inging op hoe kwetsbaar platform macht is wanneer een bepaalde stakeholder groep zich verenigd en samen een vuist maakt.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Deze week staan voor mij drie presentaties op het programma, waar onder een afsluitende presentatie op het Permanent Béta festival. Mijn verhaal is nog aardig in beta, maar dat heeft dan ook weer zijn charme. Eind deze week reis ik af naar Mannheim voor de ‘5th International Workshop on the Sharing Economy’ waar ik een presentatie over mijn platform coöperatie onderzoek mag geven.

Ook deze week heb ik weer 5 stukken verzameld en voorzien van mijn (soms wat erg uitgebreide) duiding en gedachten. Mooie week!

FNV-bonden botsen over akkoord met zzp-platform | Het Financieele Dagblad

Hoewel FNV in veel cases in de kluseconomie een beschermende en aanvallende houding aanneemt, wordt het door dit artikel duidelijk dat dit een eenzijdig beeld is. En dat er wel degelijk wordt gekeken hoe platformen de doelstellingen van een vakbond kunnen versterken. Ik merkte dit ook een maand of twee geleden toen ik een vertegenwoordiger van een andere niet nader te noemen vakbond sprak over de kluseconomie. Hij begon een woest betoog, maar eindigde zijn verhaal dat hij ook wel snapte dat a) dit de toekomst is b) de problemen niet platform uniek zijn, maar een discussie die de vinger legt op de zere plek van een steeds flexibeler wordende arbeidsmarkt en een systeem dat daar niet is opgericht en c) dat er ook echt wel voordelen aan de platformeconomie kleven.

Dat ze bij FNV (horeca) ook niet blind hier voor zijn blijkt uit de volgende quote:
“De nieuwe voorzitter Dick Koerselman gaat voor één jaar in zee met het platform, om toegang te krijgen tot 2500 opdrachtgevers en diens freelancers, zegt hij in gesprek met het FD. Hij spreekt van een ‘experiment’ bedoeld om de zzp’ers te helpen aan opleidingen, een degelijk pensioen en verzekeringen. ‘In de horeca kunnen wij de flexschil en de zzp’er niet meer wegdenken. Dat is een vaststaand feit. Wel kunnen we met partijen als Temper beter jongeren bereiken, en werken aan goed opdrachtgeverschap en betere voorwaarden.”

FNV Horeca gaat dus voor een jaar een ‘experimentele samenwerking’ aan met Temper. Temper is een online platform waar opdrachtgevers in de horeca toegang hebben tot een pool aan horeca professionals. Een soort uitzendbureau als platform, dat zich op de eigen website zowel als platform, marktplaats als prikbord profileert. En daar zit ook het grootste discussiepunt: bij Temper werken de horeca professionals vanuit een freelance en niet vanuit een uitzend verband. Goed voor de prijs richting opdrachtgevers en op korte termijn ook voor de inkomsten van de professional, maar wel een constructie die zich in de rechtzaal nog moet bewijzen.

Tijd om de voors en tegens op een rijtje te zetten.

Deze samenwerking is een briljante zet van FNV Horeca

• Volgens mij is het samenwerken en experimenten doen de enige manier om dit soort ontwikkelingen tot een goed eind te brengen. Je zag dit ook in de samenwerking tussen de Gemeente Amsterdam en Airbnb. Door in een vroegtijdig stadium samen te gaan werken hebben beiden partijen een hoop geleerd en heeft de gemeente geleerd hoe om te gaan met dit soort platform ontwikkelingen die directe impact hebben op de lokale samenleving. Door samen te gaan werken (ook al ben je het niet op alle vlakken met elkaar eens) leer je wat zij doen, waarom zij de dingen doen die zij doen, waar ruimte zit en waar niet en door niet alleen met een politieke bril te kijken is er ook ruimte om naar de kansen te kijken;
• Temper staat open om meer voor haar supply te doen, maar dan wel op een manier waarop het huidige concept kan blijven bestaan. Hier ligt voor de FNV dus een kans om zich op een positieve manier te verbinden aan een in hun ogen ‘precaire’ groep werknemers en voorzieningen aan te bieden. En hiermee op een andere manier als een relevante gesprekspartner in te zetten, wat ook nodig is gezien het al jaren dalend aantal leden;
• Door toegang te krijgen tot de gebruikers (zowel demand als supply) krijgt FNV Horeca een goed beeld wat de plussen en minnen voor de markt zijn en waar zij van toegevoegde waarde kunnen zijn. Dat is van onschatbare waarde.

Deze samenwerking is het stomste dat FNV Horeca ooit heeft kunnen doen

• Als je samenwerkt in een domein waar een aantal collega afdelingen al rechtzaken hebben lopen (Deliveroo) en regelmatig zich kritisch in de media uitlaten, dan kleeft hier natuurlijk een risico aan. Een risico voor een interne strijd (de aanleiding voor dit artikel) en het risico dat de kritische kluseconomie collega’s zich ook met jouw zaak gaan bemoeien. En dat is wel het laatste dat je wilt;
• Als blijkt (uit bijv. een rechtzaak) dat de constructie van Temper echt niet mag, dan zul je een heel strak communicatieplan klaar hebben moeten liggen om uit te leggen waarom je meedeed, wat je er van geleerd hebt en hoe je de samenwerking achteraf gezien kunt goedpraten (wat prima kan, maar wel moet worden gedaan). Toch een afbreukrisico.

Deze samenwerking is een briljante zet van Temper

• Knuffel je vijand dood en haal wind uit de zeilen…. Zolang de samenwerking loopt zal FNV weinig heel negatiefs over het platform kunnen zeggen. Dit dwingt FNV tot een volwassen discussie (buiten het middelpunt van de media) en dat is natuurlijk heel positief voor Temper;
• Wanneer een partij met een grote naam zich zo afzet tegen jouw sector en vervolgens met jou gaat samenwerken, dan schept dit veel vertrouwen in je merk. Dus wordt het makkelijker om met andere stakeholders (ook overheid en investeerders) aan tafel te komen en dingen voor elkaar te krijgen. In de trend van ‘Als zelfs de FNV met je samen wil werken….’.

Deze samenwerking is het stomste dat Temper ooit heeft kunnen doen

• Zowel Deliveroo als UberEats werken met freelancers. Alleen is Deliveroo de partij die de shit over zich heen krijgt. Waarom? Enerzijds omdat zij de switch hebben gemaakt van 0-uren naar zzp constructie, maar ook omdat zij wel actief de aandacht en discussie opzoeken (wat ook door de switch lastig te ontwijken was). Oftewel: als je in het middelpunt van de belangstelling staat (en doet alsof je heel veel gebruikers hebt), dan ben je ook een hele makkelijke prooi voor mensen met een wat kortere termijn agenda in discussies;
• Het uitspreken van een samenwerking brengt ook verplichtingen en verwachtingen met zich mee. Dat is prima zolang het goed gaat, maar kan zich tegen je keren wanneer het mis gaat.

Al met al begrijp ik binnen de FNV de interne voors en tegens, maar denk dat het onder de streep een goede stap is van FNV om te leren of en wat de mogelijkheden zijn ipv alleen hakken in het zand zetten. En daarnaast ook een slimme zet van Temper.

How Tech Companies Conquered America’s Cities – The New York Times

Interessant stuk waarin de downside van tech in steden wordt belicht. En dan niet alleen de downside van de nieuwe diensten die de markt overspoelen, het aantal toeristen verhoogt en de straten vol met auto’s en fietsen plempen. Maar ook de downside wanneer een tech bedrijf fysiek, dus met een kantoor, een stad binnen komt.

Ik hoor de laatste maanden steeds meer zorgelijke verhalen uit San Francisco en hoorde deze week de podcast ‘Inside Amazon’s Big Showdown With Seattle‘ waarin duidelijk wordt wat de macht is van een organisatie wanneer een stad (te?) afhankelijk is geworden. Maar ook over de impact van een overspoelde stad met hoogopgeleide goedverdienenden. Een van de presentatoren vatte het mooi samen: de hoog opgeleide en goedbetaalde werknemers willen graag genieten van goede dienstverlening, alleen nu zijn de huizen te duur voor deze mensen die die dienstverlening kunnen leveren om daar nog te kunnen wonen.

Met de bizarre acties waarmee steden een nieuw hoofdkantoor als van Amazon willen binnenhalen zou het goed zijn om eens goed na te denken of je dat ook echt wel wil… (haakje: de steden die graag toeristen wilden hebben, zien ze nu liever vertrekken…)

1 miljard gebruikers voor Instagram, gaat concurrentie aan met YouTube – Emerce

Wat is de impact van een platform die jouw sector binnen komt en jouw business gaat organiseren? Veel mensen geven als antwoord: data. Data is immers het nieuwe goud. Wat je bijna nooit hoort en wat in mijn beleving ook cruciaal is, dat is klantcontact. Het verliezen van klantcontact is in veel gevallen (en dat verschilt per business) et grootste verlies van een sector.

Booking.com, Thuisbezorgd en Iens: drie mooie voorbeelden. De sector was maar wat blij toen deze in hun markt hun intrede deden. Waarom? Ze zorgende voor nieuwe business en betere bezetting van bestaande capaciteit en het zorgde er voor dat de ondernemers niet zelf hoefden te investeren in eigen online tools en kennis. Blij op korte termijn, afhankelijk op lange termijn. Want wat zij (keer op keer) blijkbaar niet aan zagen komen is dat zij op termijn een eenzijdige afhankelijkheid opbouwden en…. voor klantcontact en data geheel afhankelijk waren geworden van deze platformen. Een zoektocht naar een hotel start op… booking.com. En omdat de drempels om te boeken zo laag zijn (convenience: geen gedoe) en die op de website (indien aanwezig) van het hotel zo hoog, blijven klanten booking.com trouw.

En wat is de link met het artikel over Instagram die de video in gaat? Die link was ik ook zelf in mijn enthousiasme even kwijt 😉 Maar waar het hier om gaat is dat op het moment dát je als platform een trouwe user base hebt verzameld, je ruimte hebt om andere diensten binnen jouw sector te verkennen. En dat is wat Instagram nu heel erg slim doet. Wat dat betreft was de koop van Instagram destijds door Facebook een slimme keuze: de jongeren om mij heen trekken een heel vies gezicht wanneer je het woord Facebook uitspreekt. Die zitten allemaal o.a. op Instagram.

Kun je dan met een brede userbase zomaar alles doen en maken? Ik denk het niet. Als je naar platformen kijkt, dan zie je dat succesvolle platformen voornamelijk in een smalle ‘vertical’ zitten. Taxi, hotel, vliegticket, etc. Op het moment dat zij hier succesvol zijn en een vertrouwde userbase hebben opgebouwd kijken zij meestal verder, maar wel bijna altijd binnen hun eigen ‘vertical’ sector. Zo verschuift Uber van taxi naar mobiliteit, Helpling van schoonmaak naar ‘local home services’ en ga zo maar door. Zelden zie je dat een platform zijn sector succesvol verlaat. Wat dat betreft heeft die user base ook zijn beperkingen. Of beter gezegd: geen oneindige expansie opportuniteiten.

Uber drivers made more than $600 million in tips in one year – TechCrunch

Voor het ‘180 Days of Change’ programma waarmee Uber de relatie met zijn drivers wilde verbeteren is een jaar geleden de functionaliteit ‘fooi geven’ in de app toegevoegd. Over de fooi rekent het bedrijf ook geen commissie. Een jaar later is er al meer dan 600 miljoen dollar aan fooien via de app ontvangen. Dat klinkt als een hoop geld (en dat is het ook), maar echt interessant wordt het natuurlijk wanneer je weet of een gemiddelde fooi van een klant die de gehele transactie via een app doet (dus incl. payment) hoger of lager is dan van de gemiddelde ‘offline’ taxi klant. Platformen verlagen drempels en zo ook de drempel om een fooi te geven. De vraag is alleen of het onder de streep ook echt meer is en of er door bedrijven als Uber ook wordt geëxperimenteerd met verschillende manieren om een fooi vragen. Zo kun je zoals nu extra scherm laten opkomen met een aantal vaste opties, maar je zou bijvoorbeeld ook kunnen voorstellen om het bedrag naar een rond bedrag af te ronden. En dan weer testen wat het beste werkt voor de chauffeur. En dat is nu juist zo mooi aan technologie (zei de tech-realist) is dat je dit soort experimenten constant kunt uitvoeren.

‘Recode Decode, hosted by Kara Swisher’ van Recode op Apple Podcasts

Sinds ik in Houten woon fiets ik elke dan naar (en van) mijn werk: naar mijn kantoor aan de Europalaan of naar de Universiteit op de Uithof. Heerlijk. Tijdens het fietsen luister ik veel podcasts over verschillende onderwerpen. (tips zijn welkom!). Afgelopen week luisterde ik naar de Recode Decode podcast waar de nieuwe CEO van Uber aan het woord was. Leuk om weer even up2date te zijn over het wel en wee.

Zo testen zij momenteel in de VS een nieuw product waarbij mensen een Uber taxi delen. Dit bestaat al onder de naam ‘pool’, maar met deze (nog goedkopere) variant moeten diegenen die de taxi delen naar een gemeenschappelijk opstappunt komen. En zo zie je een soor
t van mix tussen taxi in een auto en een traditionele busdienst opkomen. Heel interessant om te volgen.

Ook experimenteren zij met een minder on demand oplossing waarbij je een seintje krijgt wanneer een ritje goedkoper is om te nemen. Ik verwacht in de toekomst nog wel meer varianten hierop, omdat het in veel gevallen natuurlijk voor de demand onzin is om iets last minute on demand te bestellen. En wanneer een taxi een combi kan maken van on de mand en ritjes die wel even kunnen wachten dan zal dat vermoed ik ook de bezettingsgraad ten goede komen.

Sowieso was het interessant om te horen wat voor een ander soort leider Dara, de nieuwe CEO, is en hoe er een cultuuromslag lijkt plaats te vinden. Ik zie de laatste maanden sowieso die omslag bij meerdere tech bedrijven plaatsvinden waar ze naar een steeds meet collaboratief leiderschap overstappen. Een heel interessante ontwikkeling….

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Deze week weer (relatief) rustig aan begonnen na mijn verlof. Komende weken focussen op het schrijven van een paper, maar ook staan weer een paar mooie sessies bij o.a. BCD Travel (13K werknemers!), de Belastingdienst en de Permanent Béta dag in Seats2Meet Utrecht (zie verder deze nieuwsbrief) op de planning.

Deze week weer 5 mooie stukken gevonden en voorzien van mijn duiding en gedachten. Met deze editie een aardige hoofdrol voor Deliveroo. Waar ik hardop nadenk of de keuzes die zij maken reuze slim of…. dom zijn. Niet om een oordeel te vellen, maar puur om gedachten op een rijtje te zetten.

Zie ook onderaan nog 2 mooie publicaties in het magazine van de Nederlandse Vereniging voor coöperaties en ManagementImpact.

Fijne week!

Deliveroo versoepelt regels en laat restaurants eigen bezorgers inzetten | NU.nl

Een opmerkelijke stap van Deliveroo: “Restaurants mogen vanaf volgende maand hun eigen bezorgers inzetten om maaltijden via Deliveroo te bezorgen.” Deliveroo profileert zich als een partij die ‘kwaliteitseten’ bezorgd. En was daarmee juist het platform (oke, samen met UberEats en Foodora) voor kwaliteitsrestaurants zonder eigen bezorging om hun businessmodel en klantenkring uit te breiden. Nu gaat het platform dus de breedte in.

Is deze stap super slim? Of super dom? Hier onder wat afwegingen (en de tijd zal ons leren wat het effect van deze keuze is).

Waarom dit de slimste keuze ooit is van Deliveroo:

1. Thuisbezorgd heeft in de eerste jaren de focus gelegd op de rol van een sales platform zonder eigen koeriers. Hiermee hebben zij de restaurants met eigen koeriers ‘opgevoed’ in hoe het is om met een platform samen te werken. Ook hebben zij uitgevonden hoe je samen kunt werken met individuele restaurants mbt branding op de brommers, etc. Van die inspanning kan Deliveroo nu dankbaar gebruik maken. Zeker als zij inzetten op betere voorwaarden voor de restaurant houders, die de laatste tijd flink klagen (let op: niemand weet hoe representatief die ontevreden groep is, een bericht van een branche organisatie is nooit neutraal) over Thuisbezorgd. (tenzij Thuisbezorgd een clausule mbt concurrerende platformen afdwingt aan het huidige klanten);
2. Dit is natuurlijk dé manier om de groei te kunnen versnellen (wat positief is op de korte termijn, op lange termijn moet altijd maar blijken hoe ‘positief’ deze groei is geweest voor de toekomst van het bedrijf);
3. Dit is de manier om UberEats en Foodora voor te blijven. Maar ook Thuisbezorgd, die intussen ook steeds meer inzet op eigen bezorgers;
4. Klanten willen een totaaloplossing, verenigd in één app. Op het moment dat je top of mind zit bij de consument en je hem of haar kunt bieden wat hij of zij op dat moment wil tegen de juiste kwaliteit en voorwaarden, dan heb je een mooie positie opgebouwd;
5. Dit kan een vliegwiel effect hebben: een breder aanbod kan leiden tot meer vraag en klanten van restaurants met eigen bezorgers kunnen ook zo nu en dan zin hebben in eten van restaurants zonder eigen bezorgers.

Waarom dit de domste keuze ooit is van Deliveroo:

1. Deliveroo richt zich in communicatie op de meer high-end restaurants. Vanuit de supply kant is dat logisch: low end heeft vaak al eigen bezorgers. Vanuit de demand kant is dat ook een duidelijke keuze. Die kwaliteit is onderdeel van de merkbelofte van Deliveroo. Maar wat wanneer de frietboer op de hoek nu ook via Deliveroo gaat leveren? Dat doet afbreuk aan de huidige positionering en onderscheidendheid in de markt. En maakt Deliveroo minder uniek. Tenzij ze een bepaalde ondergrens trekken en selectief zijn in welke restaurants ze op hun platform toelaten;
2. Thuisbezorgd.nl is een dominante speler in dit domein. En heeft de juiste relaties met de restauranthouders. Dat zeg ik op basis van alle Thuisbezorgd reclame op de duidelijk niet Thuisbezorgd brommertjes. Het is een risico om de strijd aan te gaan met de huidige dominante speler op de markt met een enorme naamsbekendheid en geschiedenis. Wat gaat de unieke toegevoegde waarde van Deliveroo worden?
3. Thuisbezorgd is een speler met een heel lokale focus. Bijna overal in het land kun je dan ook iets via het platform bestellen. Daar zit veel focus en geld in. Het is de vraag of Deliveroo, die nu actief is in 12 landen en 200 steden (niet zo veel steden per land dus), hier tegenop kan. En moet willen.

Conclusie? Tja. Deze stap heeft zijn voors en tegens, een aantal heb ik hier boven beschreven. Ik denk dat ze simpelweg geen andere keuze hebben. De markt zoals deze nu is met Thuisbezorgd, UberEats, Foodora en Deliveroo is te vol. Er zal dus een consolidatieslag plaatsvinden binnen nu en zeg 5 jaar. Deliveroo trapt met deze stap als eerste relatieve nieuwkomer als eerst op het gaspedaal. Misschien is dat er op of er onder. Ik denk dat er weinig anders te kiezen is.

FNV sleept maaltijdbezorger Deliveroo voor rechter om ontduiken cao  NU.nl

“FNV sleept Deliveroo voor de rechter. Volgens de vakbond heeft het van oorsprong Britse bedrijf schijnzelfstandigen in dienst en ontduikt de maaltijdbezorger daarmee de cao.”

Interessante timing: als ik mij niet vergis wordt eind deze maand ook meer bekend over de rechtzaak van Deliveroo bezorger Sytze tegen het platform. Deze campagne wordt gesteund (en is vermoed ik ook geïnitieerd) door PvdA. Waarom dan nu?

En om de discussie in de juiste context te plaatsen: het voor of tegen zijn op de manier waarop deze platformen met hun koeriers omgaan zegt weinig als je niet weet hoe de rest van de markt met hun koeriers omgaat. Alleen aanvallen omdat je een grote naam hebt is politiek slim, maar verder wat zinloos. Want hoe zit het met al die andere pizza/friet/chinees/shoarma/sushi-koeriers? Zijn zij netjes in dienst? Betalen zij belasting? Zijn zij verzekerd? Ik geloof er geen bal van. Los van wat je van de Deliveroo’s (die tegenwoordig vaak wel een verzekering verzorgen) van deze wereld vindt: misschien zijn zij op dit moment wel we ‘best of worst worlds’. En natuurlijk zijn zij niet perfect. Verre van. Maar zij zijn op papier wél een grote kans om een groep die ook voor de opkomst van platformen enorm precair was betere condities te geven. Dat is dan weer een voordeel van een centrale organisatie. Als de vakbonden dat nu eens leren, dan kan de toon van de discussie ook opeens een stuk constructiever (en indien juist ook goed gecommuniceerd ook politiek een stuk sexyer) worden.

Deliveroo zoekt alternatieven voor plastic verpakkingen

“Bezorgservice Deliveroo zet zich in om het gebruik van plastic verpakkingen voor bezorgmaaltijden te verminderen. Om te beginnen worden er 100.000 gratis milieuvriendelijke rietjes uitgedeeld aan Nederlandse restaurants.”

Doorbordurend op mijn uitspraak hier boven dat er ook echt wel voordelen zitten aan een centraal platform. Wat veel platformen namelijk doen is een eerst gefragmenteerde markt bedienden via een (centraal) platform. Door transactiekosten te verlagen kan deze markt ook nog eens (op papier) enorm groeien. Wat nu als die eerst gefragementeerde markt zich voornamelijk in het zwarte circuit bevond? Pizzabezorgers, schoonmaak, oppas… In deze markten kan een platform (even los van vraagstukken rondom afhankelijkheid) een behoorlijke stap voorwaarts zijn. Enerzijds voor basis processen (belasting, arbeidsvoorwaarden, etc.) en anderzijds voor extra zaken als bijvoorbeeld duurzaamheid. En als dan 1 platform bedenkt dat dit de nieuwe standaard is, dan kun je meters maken.

Nog een paar voordelen en mogelijkheden van centrale platformen in een voorheen gefragmenteerde markt:

1. Door drempels te verlagen groeit de markt;
2. Dit kan tot een inclusievere samenleving zorgen: lage toetredingsdrempels voor supply en review systemen die diploma’s vervangen;
3. Activiteiten die voorheen in de zwarte markt plaatsvonden kunnen naar de legale markt verschuiven (Helpling, Thuisbezorgd, CharlyCares, etc.);
4. Gefragmenteerde markt centraliseren, hierdoor betere controle en handhaving mogelijk;
5. Collectieve (inkoop en lobby) mogelijkheden;
6. Automatische koppeling belastingdienst (zoals Uber in Estland);
7. Collectieve afspraken borgen in algoritmes;
8. 24/7 kwaliteitscontrole middels technologie en algoritmes

Bottom line: platformen kunnen, indien goed vormgegeven, een positieve bijdrage leveren voor de samenleving.

Brent Toderian: ‘Ik ben niet tegen de auto, ik ben voor de stad’ – MO* Magazine – MO.be

Erg prettig leesbaar stuk met goede inzichten over de mobiliteit voor de toekomst. En dan geen halleluja verhaal over technologie en zelfrijdende auto’s:

“De zelfrijdende auto is de laatste poging van een industrie om het primaat van de auto veilig te stellen. Het is gebouwd op het valse, maar ook gevaarlijke idee dat we betere auto’s nodig hebben in plaats van betere steden.”

Maar gewoon goede strategische vragen over hoe we een samenleving willen vormgeven. En zo zouden meer discussies moeten worden gevoerd. Want technologie is… faciliterend en een middel om een doel te bereiken. En nooit uniek, vergeet dat nooit.

Onbelast bijverdienen: wat u moet weten | De Tijd

In België was het tot voor kort mogelijk om maximaal 5.000euro per jaar bij te verdienen met werkzaamheden tussen particulieren waarbij het platform de match maakte. Dit kon alleen via een door de overheid erkend platform (zie lijst). Van deze inkomsten werd er een voorbelasting van 10 procent ingehouden. Wel zo duidelijk. Alleen was natuurlijk de vraag of dit wel zo eerlijk was: als je bijvoorbeeld een schoonmaker via een platform inhuurde was dit fiscaal aantrekkelijker dan wanneer je dit via een briefje bij de supermarkt of via via deed. Even los van de vraag of je dan natuurlijk wel belasting betaalde… Wat dat betreft moeten ze gedacht hebben: beter iets dan niets. En ook dat is een keuze.

Maar nu komt deze regeling te vervangen en kan een grote groep Belgen (let op: niet iedereen mag meedoen) tot 6.000 euro per jaar bijverdienen voor:

1. Diensten van burger aan burger;
2. Verenigingswerk;
3. Deeleconomie via erkende platformen.

Ziet er uit als een goede stap, omdat de diensten van burger aan burger die niet via een platform worden verhandeld nu ook worden gelijk getrokken. Aan de andere kant wel jammer dat er nu geen voorbelasting via platformen wordt ingehouden, dat was juist zo’n mooi experiment in hoe overheid via een digitale link kunnen samenwerken met platformen (en deze samenwerking automatiseren).

In de media

Platformcoöperaties; een kans voor een coöperatie 2.0.pdf uploaded by @martijnarets (Martijn Arets)

In het magazine van de NCR, de Nederlandse Vereniging voor coöperaties, mocht ik een gastbijdrage leveren over hoe platformen een kans zijn voor coöperaties. En vice versa. Klik op de link om de PFD te downloaden.

Martijn Arets: ‘Toegang krijgen tot data van een platform is de uitdaging’ – Management Impact

Door ManagementImpact werd ik uitgebreid geïnterviewd over de opkomst van de platformeconomie. Dit ter ere van de release van de Nederlandse vertaling van het boek ‘De Airbnb Story’.

Eigen publicaties

An Uber-app of the people? Success criteria of platform cooperatives highlighted

Onlangs schreef ik voor Trivento een stuk over de succesfactoren van platform coöperaties. Deze week verscheen de Engelse vertaling van het stuk.

Events

Permanent Beta dag #12 | Meetup

Ik krijg regelmatig de vraag of ik ook wel eens op openbare plekken mijn verhaal deel. Ja! Zoals hier: op 25 juni op de 12e Permanent Beta dag bij Seats2Meet in Utrecht. Ik ga hier in de grote zaal een verhaal doen over…. platformen. Geen standaard verhaal, ik ga mijn gedachte delen over hoe de macht van platformen gebroken kan worden en de gebruikers meer zeggenschap over hun eigen rechten en data kunnen krijgen. Hoe het verhaal er exact uit komt te zien: nog geen idee. Dat is nog in beta 😉

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).