Goedemorgen! Een van de leukste dingen die ik vind om te doen is om (publiekelijk) in debat te gaan en mijn visie en ervaringen te delen op het podium. Iedere keer met een andere invalshoek en gemotiveerd om mensen uit te dagen anders te denken, het grotere plaatje te zien en de eigen verantwoordelijkheid te benadrukken. Gedreven door nieuwsgierigheid, verwondering en een eigenwijze wil om dingen te veranderen.

Afgelopen week mocht ik in mijn laatste ‘werkweek’ van het jaar in debat met een vakbondsbestuurder, de voorzitter van VNO-NCW en een kamerlid over de platformwerk, gaf ik context over de kansen in de platformeconomie bij een grote verzekeraar in Apeldoorn en mocht ik 950 ondernemers in Zwolle als spreker en side-kick meenemen in de kansen voor ondernemers in de platformeconomie. Een mooie afsluiter van een mooi jaar.

Deze week besteedt ik aan het schrijven aan mijn nieuwe boek (april/mei 2020 komt ie uit) en dan even ‘rust’. Wees gerust: de nieuwsbrief loopt intussen gewoon door 😉 Fijne week!

Picnic haalt 250 miljoen euro op voor robotfabriek (met 1000 medewerkers) | Sprout

“Onlinesupermarkt Picnic krijgt 250 miljoen euro groeikapitaal om een nieuw, grotendeels geautomatiseerd distributiecentrum te bouwen.”

Picnic gaat als een malle. Velen, inclusief de auteurs van dit artikel, zien het bedrijf als een online supermarkt, maar ik geloof daar niets van. Ik zie Picnic eerder als concurrent van Bol.com of PostNL dan van Albert Heijn. Ik begrijp dan ook niet dat de rechtszaak onlangs ging over de supermarkt cao en niet over de cao voor distributiecentra, die overigens ook helemaal niet verkeerd is.

Waar veel spelers beginnen met een website met dropshipping en vervolgens een eigen magazijn is Picnic begonnen met het opzetten van een eigen distributiekanaal en logistiek centrum. Nu nog van distributie van boodschappen welke ze slim en effectief kunnen inkopen, maar het is logisch dat het uiteindelijk niet uitmaakt wat er wordt vervoerd. Wie zich alleen richt op boodschappen laat veel kansen liggen. En of het de Picnic karretjes zijn of of er ook andere voertuigen en logistieke spelers als fietskoeriers worden aangesloten is ook maar de vraag. Want wie denkt dat de Picnic bij artikelen die we nu in de supermarkt vinden blijft en eigen elektrische karretjes de enige manier zullen blijven voor het vervoer in steden denkt wel erg beperkt.

Wat Picnic doet is vergelijkbaar met wat de nieuwe generatie maaltijdbezorgers doen. Wat zij ook zeggen: bezorging van warme maaltijden is het moeilijkst te organiseren wat er is. Als je dat onder de knie hebt, is alles wat je daarna doet makkelijk. Dit geldt dan voor de ‘on demand’ zaken (wat warm eten natuurlijk ook is), maar voor de zaken met ietsje minder haast is een model als Picnic natuurlijk ideaal. En ook zij begonnen met een complex proces:

“Beckers wijst ook op de complexiteit van een Picnic-order met gemiddeld tientallen items, vergeleken met twee à drie producten per Amazon-bestelling. Ook heeft Picnic te maken met grofweg drie ruimtes: een koelafdeling, een vriesafdeling met een temperatuur van min 20 graden en ruimte op kamertemperatuur.”

Op het moment dat ze dit op grote schaal onder de knie hebben, is het natuurlijk een kwestie van tijd dat er ook andere aanbieders hun logistiek gaan uitbesteden aan Picnic. Het eerste experiment loopt al waar Nespresso cupjes laat bezorgen via Picnic. Slim: je hebt een basis bezetting met boodschappen en kunt daardoor relatief eenvoudig ook met een mooie marge logistieke diensten aan anderen aanbieden.

De vraag is of Picnic als platform  richting de consument een merk gaat worden en de weg in gaat slaan als Bol.com of of het gaat groeien richting een logistiek platform dat de bezorging van anderen gaat faciliteren. Hiermee biedt het (lokale) ondernemers kansen om de online verkoop zelf via (eigen) platformen te regelen en de gehele logistiek, inclusief fulfilment, bij Picnic neer te leggen. En is het merk Picnic naar de klant minder leidend. Om daarmee een serieuze en unieke speler te worden in de logistiek. Hoewel ik geen glazen bol heb verwacht ik dat het een combi gaat worden, maar dat de nadruk op distributie (platform) en minder op het zijn van een e-commerce speler / platform zal komen te liggen.

MyWheels stopt met peer2peer autodelen, wat zegt dit over de afhankelijkheid van platformen van verzekeraars?

In September maakte ik een uitgebreide analyse van de ontwikkeling van het (peer2peer) autodelen naar aanleiding van een nieuwe investering in SnappCar. In dit stuk redeneerde ik dat het peer2peer autoverhuur model (particulier verhuurt auto aan particulier via platform) uiteindelijk de long tail zou bedienen en het grootste deel van het aanbod zou verschuiven naar professionele aanbieders.

Afgelopen week ontving ik een mail van autodeelplatform MyWheels dat zij hebben besloten om compleet te stoppen met peer2peer verhuur. Verzekeraar Centraal Beheer heeft het verzekeringsproduct uit het assortiment geschrapt. Via Twitter liet de verzekeraar het volgende weten: “De reden om te stoppen is dat ondanks alle inspanningen het product verliesgevend is gebleven. Voor deze vorm van verhuur, waarin particulieren aan andere (vaak onbekende) auto verhuren, kunnen wij door het hoge risico geen betaalbare verzekering bieden.” Dit was voor het platform aanleiding om deze dienst nog eens te evalueren, waarna werd besloten om hier helemaal mee te stoppen en alleen nog de ‘eigen’ MyWheels auto’s via het platform te verhuren. Wat opmerkelijk is dat op de blog en social media kanalen van MyWheels geen informatie te vinden is over deze stap. MyWheels is een van de oudste autodeel platform initiatieven van Nederland en ik kan mij voorstellen dat het een lastige markt is tussen alle partijen die op andere manieren vanuit grote investeringen flinke meters kunnen maken. Respect voor wat ze doen en hebben gedaan, dat zeker.

Peer2peer autodelen heeft al langer een uitdaging met verzekeren en platformen moeten vaker, gedwongen door de verzekeraar, hun voorwaarden aanpassen. Zo maakte SnappCar vorig jaar bekend dat auto’s ouder dan tien jaar niet meer onder de dekking vallen van een maximaal schadebedrag van 90.000euro, maar nog maar maximaal 750euro uitgekeerd krijgen bij schade.  Ook MyWheels moest in 2018 een wijziging in de voorwaarden doorvoeren. En de verzekeraar achter de  NKC deelcamperverzekering maakte onlangs bekend te stoppen met het verzekeren van deelcampers (via Goboony en Camptoo) die ouder zijn dan 15 jaar. Vanuit het platform perspectief is een lock in door verzekering (niemand verhuurt zijn auto of camper zonder verzekering) natuurlijk prettig (zeker voor de repeterende transacties tussen een zelfde aanbieder en vrager), maar de zware afhankelijkheid van een externe partij (de verzekeraar) is dan weer een stuk minder comfortabel.

De vraag is natuurlijk: wat gaat er mis. Het makkelijke antwoord zou zijn: peer2peer verhuur is te risicovol, fraudegevoelig en het aantal transacties en de marge is simpelweg te laag. Maar ik denk dat dat antwoord net té makkelijk is. Want hoewel de peer2peer markt nog relatief klein is, zal mobiliteit en autoverhuur in de toekomst veel meer on demand en gedecentraliseerd worden geconsumeerd. Vanuit dat opzicht zijn de platformen die we nu zien voor verzekeraars een mooie testcase voor de toekomst hoe de transactiekosten van een verzekering te verlagen zodat deze markt voor hen, en niet alleen voor nieuwe initiatieven, interessant is.

Het probleem is denk ik meer dat er nog veel wordt gedacht vanuit bestaande systemen en producten. Dat er ‘on demand’ producten tegen bestaande verzekeringen worden aangebouwd. En dan is het niet zo heel gek dat het of te duur of niet goed genoeg is. Hoe je dat oplost? Door voor zulke micro verzekeringen de transactie- en administratiekosten voor een verzekering drastisch omlaag te brengen. Deze zijn doorgaans nog behoorlijk hoog . Ik zie nog een mooie kans en uitdaging voor verzekeraars om hierin met platformen, die vanuit de kern er alles aan doen om transactiekosten te verlagen, te experimenteren en met échte innovatieve producten op de proppen te komen.

Platform economy: EU rules needed to ensure fair competition and workers’ rights

“​​​​Local and regional leaders have highlighted to Nicolas Schmit, new European Commissioner for Jobs and Social Rights, that the EU needs to set clear rules for platform economy to guarantee workers’ rights and ensure a level playing field between online and offline economic activities in the single market.

Two opinions adopted by the European Committee of the Regions (CoR) today stress that many current EU regulations are outdated against the emergence of new business models and non-standard forms of employment that are frequent in digital platforms. Notably the implementation of the e-Commerce Directive , which dates back to 2000, has led to several court cases surrounding companies such as Uber and Airbnb.”

De eerste: “stresses that a comprehensive regulatory framework at EU level is necessary to ensure the social protection and social rights for platform workers against practices such as deliberate misclassification of workers as self-employed by employers seeking to avoid employment regulations, fiscal obligations and collective agreements.” Een mooie ambitie, maar het probleem van een Europese ambitie is dat wetgeving rondom arbeid niet Europees is: ieder land heeft eigen regels. En voor zover ik heb begrepen gaat dit er ook niet komen. Wat centraal (lees: Europees) kan worden aangepakt is onderzoek en het uitwisselen van kennis en best-practises en mogelijk ook financiering van experimenten.

“The second opinion calls for the EU to define clearly the status of collaborative economy platforms, according to the precise degree of control exercised by the platform, in order to clarify the question of which rules govern their operations. Furthermore, as the collaborative economy blurs the line between personal and professional actors, the concept of “service provider” should be clarified through EU-wide thresholds. The new EU regulations should also require platforms to provide public authorities with the necessary data to enforce the rules and to ensure that collaborative economy suppliers pay their fair share of taxes.”

Dit is een hele mond vol. Ten eerste is het opmerkelijk dat de term Collaborative Economy, ik was in 2012 een van de eersten die deze term gebruikte (de .com was zelfs nog vrij), tegenwoordig alleen nog maar in de EU context wordt gebruikt. Vanuit de EU kunnen inderdaad stappen worden gezet om de classificatie van platforms aan te schermen en, enorm belangrijk, de hierbij horende verplichtingen. Wat betreft het delen van data met overheid ben ik altijd wat voorzichtig. Ja: er moeten zaken kunnen worden gecontroleerd en het platform heeft in de rol van marktmeester natuurlijk alle relevante data die er bestaat. Maar…. er moet ook goed worden gekeken hoe dit moet worden ingericht. Dit gezien het de vraag is of de overheid de capaciteit heeft om deze data te verwerken en te analyseren. Een oplossing hiervoor zou zijn om een algoritme accountant in het leven te roepen. Voor de zomer schreef ik hier dit over. Als laatst is het de vraag of het verplicht stellen van delen van data digitale bemiddelaars niet te veel regeldruk oplevert ten opzichte van niet digitale bemiddelaars. En of deze regels bestaande platformen geen concurrentievoordeel oplevert. Immers: met meer regels wordt het lastiger voor nieuwe spelers om de markt te betreden.

Nog genoeg om over na te denken. Maar dat er op EU niveau over wordt nagedacht is natuurlijk alleen maar een goed teken.

People Raise Over $2 Billion for Causes on Facebook – About Facebook

Facebook blijft een platform waar ik een dubbel gevoel over heb. Enerzijds heb ik er weinig vertrouwen in dat het bedrijf nog ooit op het juiste pad gaat komen. Er gaat simpelweg te veel mis en ik zie niet dat het beter word. Problemen worden te rationeel en technisch bekeken, alsof er voor iedere oplossing wel een technologisch trucje is te bedenken om het te fixen. Kenmerkend hiervoor is de oplossing die het bedrijf onlangs bedacht voor medewerkers die lastige vragen op verjaardagsfeestje kregen over het bedrijf: “Facebook heeft een chatbot gemaakt waarmee medewerkers kunnen oefenen om lastige vragen over het bedrijf tijdens de feestdagen te beantwoorden, meldt The New York Times. De chatbot, een stuk software dat een gesprek nabootst, leerde Facebook-medewerkers om het officiële antwoord op bepaalde vragen te geven.”

Een bizarre oplossing natuurlijk. Want zou het niet een heel goed idee zijn
om eens naar de kern van het probleem te kijken en dat op te lossen? Wie het boek ‘De Coders,  Een kijkje in het hoofd van programmeurs – de machtigste beroepsgroep ter wereld’ van Clive Thompson heeft gelezen (absolute aanrader!!) zal een case als deze herkennen van de doorgeslagen manier waarop coders het DNA van het bedrijf bepalen. En natuurlijk kun je zeggen dat dat niet zo is, maar er is blijkbaar geen weldenkende niet-coder binnen het bedrijf geweest die heeft gezegd: “he, misschien is dit toch wel een beetje een bijzondere oplossing, misschien moeten we dat maar niet doen”. Bizar.

En toch, toch gebeuren er ook goede dingen op Facebook. Wat het platform slim doet is een bestaande userbase van miljarden mensen gebruiken om iets goed te doen. Met een Facebook fundraising tool:

In five years time “people have raised over $2 billion to support the people and causes they care about on Facebook, with $1 billion of that coming from birthday fundraisers alone. By dedicating their special day to a nonprofit organization, people rally their friends and family to support important causes. From birthdays and Giving Tuesday to anytime throughout the year, over 45 million people have donated to or created a fundraiser on Facebook — which has more than doubled since last November.”

Dit is een mooi voorbeeld hoe platformen drempels verlagen en de schaalvoordelen die zij hebben ook kunnen inzetten om in dit geval goede doelen organisaties te empoweren om laagdrempelig en goedkoop (Facebook pakt hier geen commissie op) een doelgroep te activeren om geld op te halen.

Podcast

Regio Zwolle Congres by Rens de Jong | Free Listening on SoundCloud

Een podcast interview met Rens de Jong waarin hij mij in 20 minuten interviewt over de kansen voor organisaties in de platformeconomie. Deze podcast is opgenomen in de aanloop van het Regio Zwolle Congres.

Publicatie

Monitor 2019 – Regio Zwolle Congres

Vorige week mocht ik als spreker en side-kick een bijdrage leveren aan het jaarlijkse Regio Congres Zwolle. Een kleine duizend ondernemers waren bijeengekomen voor een programma rondom het thema ‘hyperflexibel ondernemen in de platformeconomie’. Tijdens dit event werd ook de Regiomonitor gepresenteerd. In deze monitor is ook een flink stuk opgenomen over de kansen voor ondernemers in de platformeconomie. Aangezien ik aan dit gedeelte een bijdrage heb geleverd deel ik de monitor in deze editie van mijn nieuwsbrief. Op pagina 16 lees je een interview met mij en op pagina 92 de pijler platformeconomie waar ik input en feedback aan heb gegeven.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Vorige week was er geen nieuwsbrief ivm mijn schrijfweek op Vlieland. Het was een productieve week: ruim 30.000 woorden gecorrigeerde tekst doorgelopen en 12.000 verse woorden op ‘papier’ gezet. Het boek is op de helft en de komende 3 maanden heb ik nog de nodige tijd vrij gepland om de ‘laatste’ 40.000 woorden te schrijven. Het boek kom april/mei 2020 uit.

Vorige week lichtte ik op Twitter een tipje van de sluier van mijn nieuwe onderzoek voor 2020: “Nieuw onderzoek in 2020: dragen reputatiescores bij aan empowering van de worker, is en zo ja onder welke voorwaarde, portabiliteit van reputatiedata een goed idee én hoe kan continuïteit van data worden geborgd. Eerste 4 partners zijn aan boord, 8 anderen overwegen deelname. Ik zal een jaar lang 2 dagen in de week aan deze verkenning besteden. Vanuit alle stakeholders (platform, vakbond, uitzend en overheid) moet minstens 1 partner aanhaken en er komt een expertteam. Tijd om de ‘sliver bullet’ die portabiliteit van reputatiedata heet te doorgronden.” Half januari maak ik de partners en het hele plan bekend. Gaat tof worden.

Komende week nog een drukke week voordat ik het jaar echt kan afsluiten. Een workshop over platform coöperaties, een podium interview tijdens een VNO-NCW sessie over platformwerk, een presentatie bij een grote verzekeraar in Apeldoorn en een presentatie op het Regio Zwolle Congres (900 bezoekers), waar ik ook bij mocht dragen aan de jaarlijkse regio monitor. En nog wat afspraken met mogelijke partners voor mijn onderzoek. Ik vermaak mij wel 😉 Fijne week!

60% meer ontmoetingen door aanpak mijnbuurtje.nl | Impact Centre Erasmus | Erasmus University Rotterdam

Het al het platform geweld van Uber, Airbnb en Amazon in deze nieuwsbrief zou je bijna vergeten dat er ook honderden, danwel niet duizenden, platformen bestaan waar een stuk minder discussie rondom is, waar we weinig van horen in de media, maar die stiekum een enorm mooie impact hebben op de samenleving.  Vandaar dat ik heb besloten om dit bericht dan maar bovenaan in de nieuwsbrief te plaatsen.

In dit bericht: “Het onderzoek is uitgevoerd via 24 online platformen van mijnbuurtje.nl. Eén op de vijf respondenten uit het onderzoek onderneemt regelmatig activiteiten met buurtbewoners die ze via het mijnbuurtje platform hebben ontmoet. Buurtverbinders besteden na hun training wekelijks gemiddeld 2 tot 3 uur aan het verbinden van inwoners. Ze groeien in hun persoonlijke ontwikkeling en sociale vaardigheden.

Gebruikers van mijnbuurtje.nl gemiddeld 60% meer ontmoetingen in hun eigen buurt hebben. Jaarlijks leren inwoners via mijnbuurtje.nl gemiddeld 22 nieuwe buurtgenoten kennen, van wie 9 buren elkaar vervolgens ook vaker dan één keer ontmoeten. Inwoners voelen zich verbonden met de buurt of wijk en zijn betrokken bij activiteiten. 48% geeft aan regelmatig activiteiten te ondernemen die ze vinden via het mijnbuurtje platform.”

Zo zie je dat er genoeg mooie initiatieven zijn die misschien wat betreft investeringen en discussie niet met hun kop boven het maaiveld uitsteken, maar intussen een belangrijke rol spelen in de samenleving en veel sociale waarde creëren.

Uber’s first ever safety report cites 6,000 sex assaults in 2 years – Axios

Uber lanceerde afgelopen week haar eerste ‘safety report’ waar het inzicht geeft in het aantal (ernstige) meldingen van zowel passagiers als chauffeurs. De cijfers:

• Total number of sexual assault incidents: 2,936 in 2017, and 3,045 in 2018. Riders were 45% of the accused in those cases.
• Total number of fatal physical assault incidents: 10 in 2017, and nine in 2018. Of the total, seven were drivers.
• Total number of motor vehicle fatalities: 49 in 2017, and 58 in 2018.
• Total number of rides: 1 billion in 2017, 1.3 billion in 2018.

Wat zeggen deze cijfers? Uhm…. eigenlijk helemaal niets. Een analyse.

Waarom Uber dit doet

Om te beginnen heel simpel: het is een belofte uit het verleden. In 2017 beloofde het bedrijf, dat toen in een diepe vertrouwenscrisis zat,  een dergelijk rapport. Maar er is natuurlijk meer. Wat Uber slim doet is hier als tech bedrijf een voortrekkersrol pakken in een tijd dat er nogal wat kritiek is op de manier waarop technologie bedrijven niet transparant zijn en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en impact niet erkennen. Uber geeft met dit rapport inzicht in de manieren waarop zij de veiligheid van de dienst proberen te verbeteren, wat een goed iets is. Voor Uber is dit ook een broodnodige zet, gezien de discussies over de legitimiteit van de dienst in steden als Londen.

Wat ze ook slim doen is door samen te werken met vertrouwde instituties als National Network to End Domestic Violence, RALIANCE en National Sexual Violence Resource Center . Hiermee kunnen zijn snel bepaalde expertise in huis halen en tappen in ervaring en netwerk van deze organisaties. Ook trekken zij zich op aan het goede imago van deze partijen. Een beetje slimme beleidsmaker zou dit laatste met gepast enthousiasme moeten ontvangen, maar het grote publiek zal hier minder diep over nadenken.

Waarom deze cijfers niets zeggen

Wat zegt een aantal van 9 ‘fatal physical assault incidents’ over het jaar 2018? Niet meer en minder dan dat wat er staat. De hamvraag is natuurlijk: is dit veel of weinig? En is het aantal door toedoen van het platform hoog of laag? Daarvoor moet je weten wat de cijfers zijn van fatal physical assault incidents van normale taxi’s in datzelfde jaar. Dan pas kun je zeggen of dat aantal schrikbarend veel of weinig is.

Uiteraard probeert Uber in het rapport wel iets van een benchmark neer te zetten.

“To put US safety challenges in context:

• In 2018, over 36,000 people lost their lives in car crashes in the United States alone
• Approximately 20,000 people were the victims of homicide in 2017
• Nearly 44% of women in the US have been a victim of sexual violence in their lifetime—which means that more than 52 million women live with that experience every day

Every form of transportation is impacted by these issues. For example, the NYPD received 1,125 complaints of sex offenses in the transit system during the same time period covered by this report.”

Slim gedaan, maar het vergelijken van het totaal aantal doden door auto ongelukken met het aantal verongelukten in een Uber zegt natuurlijk ook helemaal niets. Het enige wat dat zegt is dat er ook een risico is bij andere vormen van transport.

Waarom een benchmark onmogelijk is

Het zou dus erg wenselijk zijn wanneer er een benchmark zou zijn om deze cijfers mee te vergelijken. In het rapport wordt gesproken over een wens voor ‘industry standards’:

“Prior to this effort, there was no uniform industry standard to count reports of sexual assault consistently. This classification system will allow companies and organizations to not only track reports effectively, but to make this important data public and share best practices that make everyone safer.”

Goed en belangrijk dat hier over wordt gesproken, maar hier wordt voorbij gegaan aan het gegeven dat het al dan niet aangeven van misstanden ook erg afhangt van hoe makkelijk het is om aangifte te doen. Uber heeft bijvoorbeeld in de app een knop waar je dit kunt melden en heeft daarnaast nog meer maatregelen aangekondigd om enerzijds de veiligheid te vergroten (of: de kans op incidenten te verkleinen). Als er een incident is in een taxi dan is die drempel al veel hoger en in veel gevallen is dan ook niet te achterhalen wie de chauffeur of klant was. Dat is misschien dan ook de reden dat hier alleen wordt gesproken over zeer ernstige incidenten: dit zijn incidenten waar de kans het grootst is dat, ongeacht de drempels, slachtoffers zich melden.

Wat beter te vergelijken is

Als het nagenoeg onmogelijk is om een algemene benchmark op te stellen dan zou het goed zijn om meer duidelijkheid te krijgen over de processen rondom veiligheid. Deels wordt dit in het rapport besproken, maar grotendeels ook niet. Wat zijn de veiligheid checks voor chauffeurs en klanten? Wat zijn de procedures bij incidenten? Hoe is de communicatie rondom deze risico’s met de verschillende stakeholders. En ga zo maar even door.

En daar komt dan ook gelijk het vraagstuk over regulering. Zijn bovengenoemde vragen opties welke een bedrijf zelf mag bepalen deze wel of niet in te voeren? Zo is Uber erg trots dat op het rapport, mede ook omdat ‘ze dit niet hoefden te doen’. Of moet dit gewoon hard in regulering worden vastgelegd. Een minimum veiligheid standaard voor de sector waar iedereen zich aan moet conformeren. Het is de vraag hoe wenselijk het is dat een industrie hier zelf de lead in neemt. Zo geeft het bedrijf ook aan om lijsten met gedeactiveerde accounts met andere platforms te willen gaan delen. Hiermee neemt het letterlijk de rol over die we normaliter aan instituties toevertrouwen. En dat heeft een reden.

En dan de volgende vraag: taxi apps hebben veel meer mogelijkheden om te meten, te controleren (bespioneren…) en te sturen dan bijvoorbeeld straattaxi’s. Zo geeft Uber in het rapport een aantal interessante mogelijkheden weer als een PIN code die zowel de chauffeur als de klant heeft die ze bij instappen kunnen verifiëren. Een straattaxi kan dit niet. Moeten taxi apps (nee, dit is geen ride sharing ;-)) dan onder een zwaardere regeldruk opereren waardoor de drempels voor nieuwe app aanbieders hoger wordt (en dit taxi apps die nu groot zijn een concurrentie voordeel geeft) en niet-app-taxi’s een lagere regeldruk hebben? Ik heb het antwoord niet, maar het is wel een belangrijke vraag om in overweging te nemen.

Is de gig economy dan gevaarlijk? De bal ligt bij beleidsmakers.

Op Twitter kwam een video interview met Alexandrea Ravenelle, auteur van “Hustle & Gig: Struggling & Surviving in the Sharing Economy”, voorbij waarin zij aangaf dat de gig economy gevaarlijk is, aangezien je zowel als vrager als aanbieder niet weet wie je in huis haalt. In een reactie op een vraag van mij zegt zij: “Here in NYC we have barriers between taxi drivers and passengers, and those cabs w/o have cameras. The barriers have made a considerable difference in reducing robberies and other dangers for drivers.”

Twee vragen: de eerste vraag gaat over de context van de huidige markt. waar veel consumenten dienstverlening nu zwart gaat (o.a. thuisschoonmaak) is er geen controle en geen regulering. Hoe verhouden gig economy diensten zich ten opzichte van deze markt en hoe kunnen deze zorgen voor een verbetering? Dit is ook in het belang van de platformen zelf: veiligheid als USP is een mooi lokkertje én lock-in.

De tweede vraag is natuurlijk (wederom): is dit een platform specifiek vraagstuk of een keuze waar beleidsmakers iets mee moeten? Ik ben er van overtuigd dat  het laatste het geval is. Veel taxi apps positioneren zich in een andere categorie dan een straat taxi, waardoor zij een lagere regeldruk hebben. het lijkt mij goed om deze regelgeving te evalueren of deze nog past bij de huidige markt en of deze twee categorieën niet gewoon bij elkaar mogen worden gevoegd. Als taxi’s in New York alleen veilig kunnen zijn door een scherm tussen de passagier en chauffeur of camera’s, waarom zou dit dan niet voor taxi’s die nu juridisch ’toevallig’ in een andere categorie vallen?

Daarnaast moet dan worden gekeken of bepaalde technologische ontwikkelingen bestaande eisen kunnen vervangen en hoe platform specifieke mogelijkheden bij kunnen dragen aan de veiligheid van de gebruikers.

Hiervoor ligt de bal meer dan ooit bij beleidsmakers. Beleidsmakers die ervoor moeten zorgen dat zij een zelfde kennisniveau hebben als de platform partijen die zij consulteren en het kaf van het koren kunnen scheiden. Om er voor te zorgen dat de positieve mogelijkheden van platformen worden benut en de negatieve kanten worden vermeden. Beleidsmakers moeten de lead pakken in plaats van volgend zijn. En daarmee prima om de platformen in het proces te betrekken, maar het moet wel duidelijk zijn en blijven die de leiding heeft. En dat is naar mijn mening nu nog iets te veel de slimme lobby kracht van enkele platformen.

Ik zie hier nog echt een grote uitdaging. Onlangs zei een ambtenaar in België: “Airbnb moet maar zeggen wat wij moeten doen, want wij hebben geen verstand van platformen”. Een eerlijk maar ook schandalig antwoord. Ik hoop dat hier de komende jaren nog flink wat gaat veranderen.

Hoe Airbnb toch weer aan het langste eind trekt – NRC

In dit uitgebreide artikel een mooi overzicht van het tot stand komen van de  wettelijke regels voor woningverhuur aan toeristen die deze week is gepresenteerd. Op Twitter zag ik veel verontw
aardiging over de situatie langskomen, zeker ook over het gegeven dat de platformen zelf ook hebben meegewerkt aan deze regels. Op zich is hier natuurlijk niets mis mee, zoals ik ook in bovenstaand artikel meldde. Het is belangrijk om deze partijen te betrekken, maar er moet wel een duidelijke grens zijn tussen informeren en sturen. Het consensus model zoals beschreven in dit artikel komt mij wel erg vrijblijvend over.

De regulering rondom vakantieverhuur gaat al een tijd terug. In 2014 sluit de gemeente Amsterdam als een van de eerste steden ter wereld een convenant af met Airbnb. Er komt regulering rondom vakantieverhuur (via platformen). Probleem dat de jaren daarna blijft spelen is de handhaving. Aangezien Airbnb en andere platformen niet goed meewerken met de gemeente blijft handhaving een ineffectieve en heel dure aangelegenheid. De gemeente Amsterdam spendeert jaarlijks vele miljoenen euro’s aan een inefficiënt en achter de feiten aanlopend handhavingsapparaat. De reden dat handhaving achter de feiten aanloopt is doordat handhaving (en overheid) geen data hebben van het platform (en geen adressen) en alleen wanneer zij op heterdaad betrappen ook echt een (fikse) boete kunnen uitschrijven. Het platform staat hier verder buiten: hier valt niets tegen te doen.

In de jaren die volgen legt Amsterdam de bal bij Den Haag neer en deze stuurt Amsterdam met een legertje juristen weer terug de ring in. Uiteindelijk laat Amsterdam de zaak escaleren en ligt de bal definitief bij Den Haag. Interssant detail: in die tijd verandert Airbnb ook van een Amsterdams naar een Haags lobby bureau, op steenworp afstand van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Hier werd de afgelopen jaren gewerkt aan nieuwe regelgeving die een landelijk framework zou moeten omvatten waar gemeenten zelf aan de knoppen zouden kunnen draaien. Iets dat zeer wenselijk is, aangezien de variabelen binnen de regulering per gemeente kunnen verschillen.

Een korte samenvatting van de regels zoals in dit artikel zijn gedeeld:

• er komt een landelijk registratie systeem, maar “alleen de gemeenten die „aantoonbaar schaarste” aan woningen hebben mogen straks het registratiesysteem invoeren. (uhm…. maar hoe dan?)”;
• verhuurders zijn verplicht deze te vermelden bij een advertentie;
• platformen zijn niet verplicht om hier op te controleren;
• er komt vanuit de platformen actieve communicatie over de meldplicht naar gebruikers;
• er is niet duidelijk hoe platformen moeten reageren bij misstanden. Zij moeten bij misstanden het adres aan de gemeente overleggen, maar zorgen zij er ook voor dat deze aanbieder niet vervolgens onder een andere account het zelfde object weer op het platform aanbiedt?

Het probleem in deze casus is dat platformen in principe de ideale handhaver zijn: zij hebben toegang tot alle data en centraliseren een gefragmenteerde en onzichtbare markt. Als marktmeester kunnen zij prima een rol als deze op zich nemen. Ik schreef hier in 2016 een blog over: “Platformen: de ultieme natte droom van iedere inspecteur – Een andere kijk op hoe online platformen en inspectiediensten elkaar zouden kunnen versterken.” en schreef ook in NRC een opiniestuk “Airbnb moet de regels zelf handhaven“.

Probleem is alleen dat degenen die het meest hun best doen om onder de regels uitkomen diegenen zijn die het meest verdien en dus ook belangrijk zijn voor de continuïteit van het aanbod en de inkomsten van de platformen.  Juridisch gezien is het heel lastig om platformen juridisch verantwoordelijk te houden: “Airbnb is volgens Europese richtlijnen niet meer dan een doorgeefluik en is daarom niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Kortom: het is de vraag of het juridisch houdbaar is de platforms wettelijke verplichtingen over de inhoud op te leggen, zoals het opnemen van een registratienummer.”

Het is duidelijk dat de zaak vakantieverhuur nog lang niet gesloten is. Ik had verwacht dat er een landelijk registratiesysteem zou komen, de overheid platformen zou faciliteren met een koppeling waardoor zij deze nummers automatisch konden verifiëren en dat er toch ook echt verplichtingen bij de platformen zouden komen te liggen in het toezien (lees: als voorwaarde inprogrammeren) dat het nummer bij de advertentie vermeldt zou worden. Hoe moeilijk kan het zijn. Voor een bedrijf met een miljardenomzet. De lobby heeft haar werk goed gedaan. En ik verwacht dat de lobby alleen maar sterker zal worden: zo meldde NLDigitaal deze week:”een nieuw collectief van acht platformpartijen roept op tot meer dialoog over de maatschappelijke en economische effecten van de platformeconomie.” De deelnemers: ” Booking.com, Deliveroo, Expedia, Facebook, Google, Microsoft, Solvo en Uber.” Goed dat de branche samen optrekt om belangrijke onderwerpen te agenderen, maar ik hoop van harte dat er vanuit de ministeries een evengrote en sterke groep ambtelijke vertegenwoordigers opstaat om een ‘level playing field’ te vormen in dit debat.

Ik zie de ‘overwinning’ van de vakantieverhuur platformen overigens meer als een kortetermijn ‘succes’ en niet als een duurzame oplossing. Ik begrijp niet waarom de platformen dit niet inzien en voor een meer lange termijn oplossing gaan. Als het niet lukt om op een normale manier samen te werken, dan zou het mij niets verbazen wanneer er wordt gekozen om de harde weg te spelen: vakantieverhuur vergunningplichtig maken (net als bed&breakfast) en de administratieve last verhogen. Niet de meest effectieve weg, maar als het niet anders kan. En wat dan juist zonde is, is dat je het daarmee juist voor degenen verpest waar je nu het minste last van hebt…. To be continued.

‘Amazon is 7 procent duurder dan bol.com’ – Emerce

Wat ik mooi aan Nederland vindt is dat ‘wij’ het voor elkaar hebben gekregen om een aantal sterke nationale platformen te hebben. Marktplaats, Bol en Funda zijn daar een paar mooie voorbeelden van. Nu zou je zeggen dat platformen die meer internationaal werken door de schaalvoordelen goedkoper zouden moeten kunnen opereren. Toch niet. Uit dit onderzoek komt naar voren dat spullen op Amazon gemiddeld 7% duurder zijn dan bij Bol.com. Een positief bericht in een tijd dat iedereen verwacht dat in 2020 Amazon nu echt eindelijk eens serieus de pijlen op Nederland zal gaan richten.

En hoewel er best wat kritiek is geweest op de manier waarop Bol omgaat met het personeel in het magazijn, denk ik dat we in Nederland best blij mogen zijn met een speler als Bol. Over Amazon las ik bijvoorbeeld het volgende: “‘The rate of serious injuries for those Amazon facilities was more than double the national average for the warehousing industry: 9.6 serious injuries per 100 full-time workers in 2018, compared with an industry average that year of 4.'” Niet echt een bedrijf dat je hier zou moeten willen hebben.

To California drivers: keeping you in the driver’s seat

Nu in Califoirnia met de AB5 wet de discussie over de status van de aanbieder bij taxi apps op scherp staat heeft Uber een aantal veranderingen in de app aangekondigd die de chauffeur meer autonomie moeten bieden. Geen toeval, maar zeker een goede zet.

Chauffeurs zien volgens het bericht voor het accepteren van een ritje informatie over o.a. afstand, zodat zij een beter geïnformeerde beslissing kunnen maken. Ook heeft het weigeren van ritjes heeft geen effect meer op het behoud van de ‘Uber Pro’ status’. En het bedrijf belooft in 2020 nieuwe functionaliteiten toe te voegen waarmee chauffeurs meer hun eigen business op kunnen bouwen. Zoals: “riders will be able to request their favorite drivers when scheduling a trip in advance, giving you the first opportunity to accept the reservation request as soon as the ride is scheduled. If you give a rider a 1-star rating, you won’t be matched on future rides.”.

Het is mooi om te zien hoe krachten van buitenaf een bedrijf als Uber kunnen dwingen hun strategie aan te passen. Velen zullen zeggen dat het enige wat ze moeten doen is de chauffeurs in dienst nemen, maar bij gebrek aan dat is dit natuurlijk wel een prima zet. Deze zet geeft ook aan hoe lastig het is om de relatie tussen platform en aanbieder te classificeren. Pak je ze op het een, passen ze het een dag later aan en begint het gedoe weer opnieuw. En daarmee een extra reden om naar de onderliggende waarden van werk te kijken en niet alleen naar de contractvorm. En om de verplichtingen en zekerheden los te koppelen van de vorm van contract. Want dat classificeren op basis van de vorm van contract nog iets uit maakt, dat behoort volgens mij wel zo’n beetje tot het rijk der fabelen. Tijd om dus verder te kijken. Nog een dikke maand het het Borstlap rapport komt uit. We gaan het meemaken.

Dilemma…

Zolang de discussie gaat over contractvorm en niet over de onderliggende waarden, zekerheden en verplichtingen, zal het debat nog wel even voortduren… Zie ook onderstaande tweet:

In de media

‘Dark kitchens’: in deze keukens wordt alleen voor websites gekookt – NRC

Een artikel over de ‘dark kitchens’, oftewel: delivery only keukens. Volgende week zal ik er aandacht aan besteden in mijn nieuwsbrief, deze editie zat al wat vol zoals je hebt gemerkt. Ik mocht een bescheiden quote leveren voor dit stuk in NRC.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Op het moment dat deze nieuwsbrief op jouw digitale deurmat ploft zit ik bijna op de boot naar Vlieland. Komende week sluit ik mij op in huisje Anna om aan mijn boek te werken welke medio April 2020 moet verschijnen. Omdat deze week de focus op mijn boek ligt zal er volgende week geen nieuwsbrief verschijnen. Mocht je je vervelen, dan is het interessant om nog eens te bladeren door de 181 voorgaande edities van mijn nieuwsbrief. Ik doe dat zelf regelmatig wanneer ik deze nieuwsbrief schrijf en het is altijd interessant om te zien hoe berichtgeving en inzichten zich ontwikkelen. Deze nieuwsbrief bevat weer 5 mooie stukken, voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Bridging the Gap: How Families Use the Online Platform Economy to Manage their Cash Flow

Een jaar geleden deelde ik een onderzoek van JPMorgan Chase waarin ze enkele analyses deelden uit een waanzinnige dataset met transactiedata. De set: “Out of a sample of 39 million Chase checking accounts, we tracked payments directed through 128 online platforms to 2.3 million families participating in the Online Platform Economy between October 2012 and March 2018. The 128 online platforms meet the following criteria: 1. Connect independent suppliers to customers 2. Mediate the flow of payment from customer to supplier 3. Empower participants to enter and leave the market whenever they want.”

Een aantal onderzoekers hebben met deze dataset onderzoek gedaan in hoeverre gezinnen platformen gebruiken om extra inkomsten te verwerven wanneer bijvoorbeeld een van de familieleden een baan kwijt raakt.

“When a family experiences a cash flow interruption, they can adjust by borrowing, cutting expenditures, or generating supplementary income. With the rise of the Online Platform Economy, this last option has likely become more available.”

Online platformen hebben, zoals vaker gezegd, een lage drempel om als aanbieder aan het werk te gaan. Zeker in de Verenigde Staten, waar je ook eenvoudig als ’taxi’ chauffeur aan de slag kunt gaan. Hiermee bieden platformen een ‘ideale’ (naar omstandigheden) oplossing voor wanneer een gezin ‘cash flow’ problemen heeft. Immers: je kunt zo beginnen, er zijn geen specifieke skills of diploma’s vereist en je wordt veelal wekelijks uitbetaald.

Lees het hele rapport of de management summary voor meer inzichten: beiden zijn de moeite van het lezen waard. Tot slot een opmerking die mij bijbleef:

“Finally, high rates of labor churn in the Online Platform Economy have been taken in some policy discussions as an indication that joining may have proved to be a bad financial decision for many drivers. However, our findings imply that one function driving through the Online Platform Economy may play is to bridge a gap between jobs. In that case, the fact that many drivers find another job and become inactive shortly after joining should not necessarily be interpreted as “voting with their feet” against the viability of the Online Platform Economy as an option for generating income.”

Interessant dus hoe deze data weer context geeft aan beslissingen die aanbieders maken. En gezien de voorwaarden en ontwikkelingen van de gig economy is deze een prima oplossing als opstapje of tussendoortje, maar is en blijft het de vraag hoe ‘duurzaam’ deze is wanneer een aanbieder hier in blijft ‘hangen’.

Kleine maar niet onbelangrijke disclaimer: het ziet er naar uit dat dit onderzoek zich richt op consumer to consumer platformwerk en niet tot platformen die freelancers bemiddelen en de flexibele schil van organisaties organiseren. En het is al vaker gebleken dat c2c platformwerk doorgaans voor niemand goed is om fulltime en voor lange termijn in te blijven hangen. Wat het overigens ook al was voordat platformen de rol van bemiddelaar op zich namen. Niet dat dat een excuus is voor platformen om zich dan maar niets aan te trekken van de condities van de workers….

Gerommel met recensies op Thuisbezorgd: slechte regelmatig verwijderd | RTLZ

“Restauranteigenaren die niet zo blij zijn met je negatieve recensie, kunnen deze met behulp van Thuisbezorgd laten verwijderen. En dat gebeurt dan ook regelmatig, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws na reacties op een bericht over een verwijderde recensie. Waar het bezorgplatform eerder ontkende dat het op grote schaal gebeurde gaat het nu toch onderzoeken hoe ze dit kunnen tegengaan.”

Dat er gerommeld wordt met recensies, dat is niet nieuw. Gebruikers die het systeem proberen te beïnvloeden en eigenaren van de platformen waar de recensies staan die niet transparant zijn over de strategie, regels en uitzonderingen. En in sommige gevallen de ene klant helpen (de aanbieder -het restaurant- die geld in het laatje brengt) en daarmee de andere klant (de eindklant) benadeeld.

Uit het onderzoek van RTLZ blijkt dat restauranthouders een klant kunnen bellen naar aanleiding van een lage recensie en een compensatie kunnen bieden om deze recensie in te trekken. De vraag waar in de artikelen rondom dit onderzoek niet bij wordt stilgestaan is: in hoeverre is het een probleem dat recensies achteraf kunnen worden aangepast?

Veel reputatie systemen zijn redelijk basic vormgegeven: een klant kan redelijk ongecontroleerd een reactie achter laten. Hoewel een recensie volgende klanten een signaal afgeeft over eerdere ervaringen van klanten is het natuurlijk wel goed om de kwaliteit en echtheid van recensies te borgen en de gerecenseerde een kans te geven om een reactie te geven en eventueel een gemaakte fout te herstellen. En dan zit je in een lastige tweestrijd: enerzijds wil je transparantie en anderzijds wil je ook iemand die een recensie heeft ontvangen de mogelijkheid bieden om iets recht te zetten.

Om verder in te zoomen op deze casus van Thuisbezorgd. Wat Thuisbezorgd in dit geval in mijn ogen beter had kunnen doen is:

1. Thuisbezorgd kiest ervoor om het restaurant toegang te geven tot de contactgegevens van de klant die een recensie heeft achtergelaten. Even los van wat AVG/GDPR vraagstukken is het de vraag of dit een goede keuze is. En of Thuisbezorgd niet zelf als ‘mediator’ zou moeten optreden. Dat vraagt flink wat capaciteit van de organisatie met 15.000 recensies per dag, maar vertrouwen in het platform is key en dus echt wel wat waard. De restauranthouder is gebrand om een goede rating te hebben en het is dus niet vreemd wanneer klanten het gevoel hebben te worden geïntimideerd;
2. Thuisbezorgd komt niet heel betrouwbaar over door eerst te ontkennen en na bewijs aan te geven een onderzoek in te stellen. Recensie systemen zijn nooit 100% waterdicht en dit soort praktijken moeten intern bekend zijn. In de reactie van Thuisbezorgd had dus best wat zelfreflectie en inzicht in de keuzes die worden gemaakt gepast. Thuisbezorgd heeft sowieso wat problemen met transparantie. Zo werd een woordvoerder onlangs bij Radar geconfronteerd met het gegeven dat je als restaurant flink moet betalen om bovenaan de zoekresultaten te staan, terwijl de klant geen onderscheid tussen organische en betaalde resultaten ziet. Dit draagt niet bij aan het vertrouwen. Al ben ik overigens wel heel benieuwd hoe de gemiddelde gebruiker hier tegenaan kijkt. Ik denk echt dat het gemak van de app hier wint, maar er is natuurlijk wel een omslagpunt. 1.   En daarnaast: veel keuzes zijn naar buiten prima uit te leggen. Zo ook de keuze om wel of niet restaurants toe te laten die als ‘ghost kitchen’ fungeren en waar je dus niet kunt eten. Voor beide kanten valt iets te zeggen, zolang je er maar transparant over bent.

Hoe zou een ideaal recensie systeem er dan uitzien? Even wat losse ideeën die volgens mij een prima basis vormen:

1. Een recensie kan alleen geplaats worden door een klant die ook daadwerkelijk een transactie met de gerecenseerde heeft gedaan;
2. Het platform neemt de lead bij geschillen en treedt als mediator op. Contactgegevens van vraag en aanbod worden in basis niet onderling gedeeld;
3. Wanneer een geschil achteraf wordt opgelost, dan komt dit ook bij de recensie te staan. Iets van ‘het geschil is naar tevredenheid van beide zijden bijgelegd’. Zo is publiekelijk nog wel te zien dat er een geschil is geweest, maar voor mij als klant is het ook fijn om te zien dat als er iets is, het blijkbaar naar tevredenheid wordt opgelost;
4. Het platform houdt een benchmark bij van het aantal slechte recensies of geschillen. Op het moment dat een aanbieder naar ratio bovengemiddeld veel slechte recensies ontvangt, dan is een gesprek gewenst. Hiervoor moet het platform wel transparant zijn in de voorwaarden;
5. Het platform heeft een bijsluiter op de website staan waarin het systeem wordt uitgelegd. Iedereen heeft begrip dat er spelregels zijn, zolang deze maar transparant zijn.

Een van de beste partijen die ik ben tegengekomen met betrekking tot recensies is het Nederlandse platform ‘Meeting Review’. Zie hier een interview dat ik in 2016 met een van de oprichters had.

Worker-Owned Apps Are Trying to Fix the Gig Economy’s Exploitation – VICE

Eerder deze maand was ik in New York voor een congres over platform coöperaties: een ontwikkeling die ik nu al een jaar of 5 volg en waar ik eerder een paper en verschillende video’s over deelde.

Dit artikel in Vice geeft een mooi overzicht van een aantal succesvolle platform coöperaties en hun beweegredenen. Ik zie veel aandacht voor worker coöperaties die op de een of andere manier zelf gaan investeren in technologie. De volgende quote van Danny Spitzberg (a user experience researcher who helped develop Up & Go) is belangrijk in de ontwikkeling van deze platformen:

“To get a project like this off the ground, it helps to see platforms as digital equipment rather than things with a life of their own. In the case of Up & Go, the platform built on an existing cooperative organizing model and many years of building relationships.”

Oftewel: een platform zien als een digitale tool die intapt op (bestaande) communities. Want dat is natuurlijk in de kern wat een platform is: een stuk software om de inzet van arbeid beter te organiseren. En door in te tappen op bestaande communities / coöperaties benut je juist een unieke asset die startup platformen niet hebben: een bestaande, dedicated groep aanbieders en vragers waar ook onderling een gevoel van verantwoordelijkheid heerst. En dat is een van de elementen van de succesformule van een platform coöperatie.

Big Tech’s Toughest Opponent Says She’s Just Getting Started – The New York Times

Het is interessant om te volgen welke rol Europa heeft in het debat rondom technologie. Hoewel het merendeel van de platformen niet uit Europa komt, is het wel Europa die als eerst kwam met discussies rondom technologie en publieke waarden. AVG/GDPR heeft een standaard gezet in de wereld rondom (bewustwording rondom) privacy. En hoewel de discussies rondom technologie en publieke waarden eerst alleen in Europa plaatsvonden, zie ik de laatste maanden steeds meer berichten uit de VS rondom dit onderwerp.

Een ander onderwerp waar Europa een debat heeft aangezwengeld is deze rondom marktmacht en dus mededingingsrecht. De Deense Margrethe Vestager heeft hier een belangrijke rol in gespeeld. Dit artikel geeft een mooi overzicht van haar werk en plannen voor de toekomst. Want plannen voor de toekomst, die heeft ze zeker.

Een van de zaken waar de mee bezig is: “Some of these platforms, they have the role both as player and referee, and how can that be fair?” she asked. “You would never accept a football match where the one team was also being the referee.” Hier gaat het om de voorbeelden waar het platform zowel aanbieder als marktmeester is.

Een ander fragment: “Ms. Vestager said Europe had a different view of technology than the wide-open policies of the United States and government control of China. Europe, she said, must forge its own approach.” Of zoals ze eerder een keer zei: buitenlandse platformen zijn meer dan welkom in Europa, zolang ze het spel maar spelen volgens onze voorwaarden. Ook in dit artikel doet ze een soortgelijke uitspraak: “Market forces are more than welcome, but we do not leave it to market forces to have the final say,” she said. “Markets are not perfect.” En zo is het maar net. Voor veel oplossingen wordt naar mijn mening nog te veel naar de markt gekeken. Alleen is het zelfregulerende vermogen van een markt over het algemeen beperkt. En ligt er dus een grote verantwoordelijkheid bij beleidsmakers om de regels van het spel te bepalen. En te handhaven. Laten we die laatste niet vergeten….

Our personal data needs protecting from Big Tech | Financial Times

Ik zit de laatste tijd steeds vaker in discussies over data. En dan vooral in discussies over hoe gebruikers meer controle kunnen krijgen over hun data. Zo zat ik pas in een sessie over ‘Fair Health Data’ met een aantal afgevaardigden van het Finse Sitra (check die club!) en had ik in New York gesprekken over data coöperaties. Een goede zaak: de bewustwording over verantwoorder data gebruik en eigenaarschap groeit. Langzaam, te langzaam, maar oké. In dit stuk:

“There is one elegant way to deal with the problem — a public databank, which would be regulated by democratically elected governments. They should decide who is allowed access to citizens’ digital data, and for what purpose it can be collected. Individuals should also be able to see what companies do with their data, and transfer it as and when they like. All key existing civil rights and fairness legislation should automatically apply to such information.

Such a public data cache could be accessed by properly regulated private sector companies of all sizes. That’s an approach being considered in parts of Europe, and in Canada, where the government of Toronto has decided that data gathered by Google for its Sidewalk “smart city” should be in a public bank.”

In de media

Platformeconomie: dit is het en zo doe je mee

Op 9 December sta ik op het podium bij het ‘Regio Zwolle Congres‘. Het thema van dit jaar: ‘hyperflexibel ondernemen in de platformeconomie’. In de aanloop naar het congres werkte ik mee aan een nog te verschijnen regio Zwolle monitor over platformeconomie en werd ik geïnterviewd voor het Zon magazine.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week deelde ik een longread die ik schreef bij een podcast die ik maakte over de Zweedse vakbond Unionen. Over hoe een vakbond en platformen prima door één deur kunnen. Vorige week ook een mooie sessie over platformwerk bij de SER gehad, waar nogmaals uit bleek dat dé platformwerker niet bestaat. En dat het debat er niet eenvoudiger op maakt. Ook op het congres van ICTRecht een presentatie gegeven over platformwerk en een aantal juridische vraagstukken belicht. De slides vind je hier. Intussen gaan de voorbereidingen voor mijn nieuwe onderzoek voor 2020 ook verder, binnenkort kan ik de eerste partners bekend maken en meer info delen over wat ik nu precies ga doen. Voor nu: fijne week!

One collective agreement after the other, Swedish Unionen is leading the way in how to approach platforms. – Martijn Arets

Platformen en vakbonden vormen over het algemeen nog geen fantastisch huwelijk. Maar het tij lijkt te keren. De eerste vakbonden hebben collective agreements met platformen afgesproken, vakbonden en platformen experimenteren samen hoe goed te doen voor de worker en er wordt gekeken hoe platform specifieke technologieën kunnen worden ingezet for the benefit of the worker. Een van de vakbonden die hierin voorop loopt is het Zweedse Unionen: de grootste vakbond van Zweden. Unionen heeft al enkele CAO’s met platformen afgesproken en onderzoekt onder andere hoe collectieve afspraken kunnen worden hardcoded in de algoritmes van de platformen. In Stockholm sprak ik Victor Berhnardz, Ombudman for Digital Labour Markets bij Unionen over de Zweedse context van vakbonden en hun platform strategie. In dit artikel de meest interessante highlights en schets ik ook de unieke context van het Zweedse vakbond systeem. Het gehele gesprek is terug te beluisteren als podcast.

The SoftBank Effect: How $100 Billion Left Workers in a Hole – The New York Times

Je zult het al vaak hebben gehoord: platformen verlagen transactiekosten. Hierdoor worden bestaande transacties goedkoper en kunnen markten groeien. En kunnen transacties waar het voorheen economisch niet uit kon om deze te laten plaatsvinden toch plaatsvinden.

Wat je minder hoort is dat platformen naast verlagen ook transactiekosten verleggen. En dat is opmerkelijk. Zo is de deelauto op SnappCar goedkoper dan een huurauto, maar dit komt ook voor een groot deel doordat de arbeid die bij de transactie gepaard gaat (communicatie, schoonmaken, uitgifte, inname, aftanken, etc.) bij een verhuurbedrijf nu door de verhuurder wordt opgevangen en niet direct in de prijs wordt doorgerekend. Ook de huurder heeft meer ‘verborgen kosten’ binnen de transactie.

Bij transactiekosten gaat het niet alleen om de harde euro’s, maar ook om andere ‘kosten’ als risico. Deze wordt misschien door data en technologie verlaagd, maar ook verlegd naar de gebruikers. Waar een autoverhuurbedrijf de afweging wat betreft risico, maar ook de berekening mbt afschrijving, laat uitvoeren door professionals binnen de organisatie, is het bij veel platformen aan de gebruikers om de afweging te maken of een transactie uit kan en of het risico acceptabel is.

Al sinds het begin zet ik dan ook een fikse kanttekening bij het exponentiële model dat we eerder bij platformontwikkelingen zagen. Zo kon Uber het grootste taxibedrijf ter wereld worden, zonder te hoeven investeren in auto’s en zonder de risico’s van de chauffeurs te hoeven dragen. Maar die auto’s die rijden wel rond. En toen het gebruik groeide, was het afwachten tot de eerste ongelukken, moorden en andere nare gebeurtenissen. Alleen is het nu niet de organisatie, maar het individu die het risico draagt en moet bedenken of de activiteit economisch verstandig is.

Ook zaken als wachttijd, risico op geen werk, onzekerheid in tarieven en meer wordt naar de gebruiker (en in veel gevallen de aanbieder) verlegd. Het platform kan 24/7 experimenteren en het model finetunen, maar wel op rekening van de gebruiker. Leuk een A/B test met tarieven, maar er is altijd een half van de test die de rekening betaald.

Een partij die meester is in het verleggen van de risico’s en de rekening is Softbank. Een Japans investeringsfonds met meer dan 100 miljard dollar dat in deze nieuwsbrief al vaker voorbij is gekomen. Softbank investeerde in veel grote platformen met een strategie door een platform te overladen met geld om snel te kunnen groeien en snel een leidende positie in deze markt te kunnen verwerven. Mocht je meer over de achtergrond en strategie van Softbank willen weten, dan is de podcast aflevering ‘Unicorn Cowboy’ van ‘Planet Money’ echt een aanrader.

In dit artikel lees je een analyse van de strategie van Softbank en de manier waarop het investeerde in vele concepten die grote risico’s verlegden naar de gebruikers. En daar veel problemen mee hebben veroorzaakt. “SoftBank poured money into start-ups that use armies of contractors. That has upended the lives of drivers, hotel operators and real estate agents around the world.”

Ik denk dat de berichten rondom Softbank en de tegenvallende resultaten van enkele platformen na beursgang duidelijk maken dat sommige platform modellen uiteindelijk de transactiekosten minder verlagen dan verwacht om het een echt lucratief businessmodel te maken en in veel gevallen vooral transactiekosten verleggen naar een kwetsbare doelgroep en in sommige gevallen meer kwaad dan goed doen.

Ik denk dat we nu (heel langzaam maar zeker) op het moment zijn aangekomen waar we ons niet meer te hoeven laten sturen door de hype, maar met een nuchtere no-nonsense blik naar de ontwikkelingen kijken.

Dat vraagt ook een meer no-nonsense aanpak door platformen. Ik denk dat het goed is dat platformen daar meer volwassen in worden. Net als andere stakeholders die zullen moeten worden. En dat het tijd wordt dat verschillende stakeholders afspraken gaan maken om de belangen van gebruikers te beschermen.

Een paar willekeurige suggesties:

1. Bewustwording van de impact van experimenten met gebruikers op de impact die dit kan hebben op deze gebruikers. Lessen leren (en waardering opstuwen) op rekening van de gebruikers is niet altijd een goed verantwoord idee;
2. Platformen hebben de keuze om het aanbod op het platform te beperken. Op het moment dat er beperkte vraag is maar veel aanbod wordt iedereen daar slechter van. Platformen moeten intussen wel de ervaring hebben om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, waardoor een stuk inkomens onzekerheid voor aanbieders ook kan worden teruggedrongen;
3. Transparantie is (opbouw van de) prijs en kosten;
4. Afspraken over kosten (commissie) en vergoedingen en dat deze bijvoorbeeld maar x-procent per x-periode mogen veranderen;
5. Een bijsluiter waarin staat wat de variabelen zijn op basis waarvan een algoritme keuzes maakt.

Dit omdat ik er van overtuigd ben dat we alleen de maximale potentie uit de platformeconomie kunnen halen op het moment dat het voor alle stakeholders werkt. En laat dat net nu juist de hoofdvraag zijn waar mijn verkenningen van de platformeconomie in 2012 mee is begonnen.

How California’s new gig economy law could put freelancers out of business

Ik hoor best vaak de vraag of er geen aparte categorie ‘platformwerker’ in het arbeidsrecht moet komen. Dat lijkt mij een redelijk slecht en onmogelijk idee. Alsof een werkende op eens andere rechten moet hebben omdat de match tussen vraag en aanbod opeens door een digitaal platform wordt gedaan? Ik zie dit dan ook meer als een poging om een bestaand systeem dat blijkbaar niet meer werkt op te lappen. Met als grootste risico (en meest waarschijnlijke scenario) dat je het voor een paar mensen goed probeert te doen en intussen op een andere plek nog meer mensen in de problemen brengt.

Dat oplappen met onbedoelde gevolgen, daar gaat dit artikel rondom de AB5 regulering in California over. Waar de nieuwe wet platformwerkers moet beschermen, is er een hele andere categorie die door de nieuwe wet zijn werk niet meer uit kan voeren. Dit artikel is dan ook een interessante casus om door te lezen en van te leren voor iedereen die wel eens nadenkt over of we een oud iets op moeten lappen. Of echt fundamenteel terug moeten naar de tekentafel. Wat dat betreft kijk ik uit naar het rapport van de Commissie Borstlap begin volgend jaar.

Startups Need a New Option: Exit to Community – The Internet of Ownership

Interessante food4thought. Voor veel startups is de exit een doel op zich. Een exit naar een beursgang of worden overgenomen door een bestaande onderneming. Nathan Schneider schetst in dit stuk een interessant alternatief: exit to community. Oftewel: het bedrijf/platform verkopen aan de gebruikers.

Natuurlijk zijn er veel plussen en minnen aan een model als deze en zal het per case verschillen of dit een geweldig of vreselijk idee is. Wat ik belangrijk vind is dat er breder wordt gekeken naar dit soort modellen dan nu het geval is. En dat begint bij educatie. Waar nu voornamelijk de ’traditionele’ modellen worden onderwezen denk ik dat het belangrijk is om ook de alternatieve modellen in de lesstof mee te nemen. Want hoe wil je anders verwachten dat een ondernemer constructies als een coöperatie of een Steward Ownership Model overweegt? Wat niet weet…. wat niet doet 😉

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week was ik in New York voor een mooi congres over platformcoöperaties. Een tijd geleden schreef ik er al een blog en een paper over. Op het moment dat je deze nieuwsbrief ontvangt zit ik (als het goed is) nog in de lucht op weg naar Nederland. Het was weer een mooie ervaring. Dit soort expedities brengen mij weer buiten mijn eigen bubbel (ok, weer in een andere bubbel) en is een mooie manier om veel te leren, nieuwe mensen te leren kennen en even het e.e.a. in mijn hoofd op een rijtje te zetten. Hoewel: er is ook weer een hoop onrust bijgekomen 😉 Ik ben in New York ook een aantal mensen tegengekomen die mijn Nederlandse nieuwsbrief met behulp van Google Translate al een aantal jaren blijken te volgen. Zij waren erg blij met de Engelse editie, waarvan deze week de tweede editie verschijnt. Volgende week is een longread en een podcast n.a.v. een interview bij de Zweedse vakbond Unionen klaar welke ik hier zal delen. Voor nu: fijne week!

Crowdfunding Xs4all haalt 2,5 miljoen euro op | Het Parool

Wie in Nederland woont heeft het niet kunnen missen: de succesvolle crowdfundingcampagne van ‘Plan B’: een initiatief die een nieuwe internetprovider met de waarden van XS4ALL wil oprichten. Binnen 4 dagen werd het maximale bedrag van 2,5 miljoen Euro bijeengebracht door 3.112 investeerders. Een waanzinnige prestatie.

De motivatie: “Ondanks protesten van meer dan 54.000 mensen gaat XS4ALL verdwijnen. Terwijl er juist nu behoefte is aan een provider die werkt aan innovaties, die beschermt tegen dataroof en die klanten niet als melkkoe ziet. Daarom starten wij nu een nieuwe provider, waar vrijheid, privacy, innovatie en veiligheid centraal staan. Wil jij helpen het monopolie van de grote providers te doorbreken? Word dan lid!”

Deze actie laat de werkelijke kracht van crowdfundingplatformen zien en hoe de crowd zich kan organiseren rondom een actualiteit. Die 2,5 miljoen is overigens het maximale dat ze zonder vergunningen konden crowdfunden. Ik vermoed dat ze heel wat meer geld op hadden kunnen halen. Maar aan de andere kant: je moet ophalen wat je nodig hebt. Want uiteindelijk moet alles met rente terugbetaald worden en te veel geld ophalen betekent ook een onnodige rentelast.

De continuïteit van Plan B (de echte naam wordt deze week bekend gemaakt) is geborgd middels een stichting waar de aandelen worden ondergebracht. Dit punt is erg belangrijk in de propositie, omdat XS4ALL destijds ook is verkocht aan KPN. Het bestuur van de stichting heeft twee belangrijke taken (=kopie tekst van crowdfunding pagina):

1. Toezien op het naleven van ons corporate charter. Houden wij ons netjes aan de afspraken omtrent onze doelstellingen? Het corporate charter is vanaf 11 november na te lezen op onze website;
2. Bij winst uit de onderneming zal de stichting acteren als een fonds waaruit initiatieven voor innovatieve en/of maatschappelijke oplossingen met betrekking tot het internet gefinancierd kunnen worden.

Wat mij wel verwonderd is dat naast of na de campagne geen campagne loopt waar mensen zich als nieuw lid kunnen inschrijven en als het ware al toestemming geven om over te stappen zodra het nieuwe initiatief live is. Het zal nog wel even duren voordat het nieuwe initiatief start en ik denk dat het goed was geweest om op het positieve momentum mee te liften om al nieuwe leden te werven. Ik wilde bijvoorbeeld investeren en was te laat, maar had mij graag als toekomstige klant aan het initiatief verbonden. Want ik heb, zoals ik vermoed bijna iedereen, echt geen enkele band met mijn internetaanbieder thuis. En daar kunnen ze nog beter op inspelen.

Fairwork Foundation’s First Annual Report Released! – Fairwork

Ik schreef al eerder over het Fairwork project, welke is geïnitieerd door onderzoekers van het Oxford Internet Institute. Met een score willen zij inzichtelijk en transparant maken in hoeverre platformen hun best doen om alles goed voor de platformwerkers te regelen. Onlangs brachten zij een rapport uit en afgelopen week sprak ik in New York de (mede)initiatiefnemer van dit project Mark Graham. Voor mij was dat aanleiding om wat verder in het project te duiken.

Een platform kan maximaal 10 scoren op de Fairwork index. De index kent 5 principes: Fair pay, Fair conditions, Fair contracts, Fair management en Fair representation. Per principe zijn twee punten te verkrijgen. Het eerste punt wordt verdiend door de basis op orde te hebben. Het tweede punt krijgt het platform op het moment dat het ook echt iets extra’s doet voor de platformwerker.

Een score krijg je als platform niet zomaar: er zit een grondige (wetenschappelijke) benadering achter de score:

“The project uses three simultaneous approaches to effectively measure fairness at work.

The process starts with desk research to ascertain which platforms are operating in each city, as well as noting the largest and most influential ones. This provides the overall range of the platforms that are ranked, as well as identifying points of contact or ways to access workers. Desk research also flags up any public information that could be used to score particular platforms (for instance the provision of particular services to workers, or ongoing disputes).

The second method involves approaching platforms for interviews. Interviews involve meeting with a platform manager and asking them to provide evidence for each point on the Fairwork ranking. This provides insights into the operation and business model of the platform, while also opening up a dialogue through which the platform could agree to implement changes based on the Fairwork principles. In cases where platform managers do not agree to interviews, we limit our scoring strategy to evidence obtained through desk research and worker interviews.

The third method is interviewing platform workers directly23. A sample of between 6-10 workers is interviewed for each platform. Workers are approached either through the platform directly or at known worker meeting points. These interviews do not aim to build a representative sample, but rather to confirm or refutethat policies or practices are really in place on the platform.

This threefold approach provides a way to cross-check the claims made by platforms, while also providing the opportunity to collect both positive and negative evidence from multiple sources.”

Het is om een score te verkrijgen dan ook van belang dat alle stakeholders meewerken. Volgens de onderzoekers levert een score voor iedere stakeholder iets positiefs op:

• Workers who can use them to negotiate for better working conditions.
• Regulators who seek benchmarks against which to evaluate platforms.
• Consumers and clients who seek to make more informed decisions about how they spend their money.
• Companies who want to highlight how the jobs they create are better than those of their competitors.

Door met de score aan de slag te gaan vermoed ik dat er ook veel meer bewustwording bij alle stakeholders komt. En alleen dat al is een mooi resultaat.

In het rapport lees je naast alles wat je wilt weten over de score ook over de resultaten voor Zuid-Afrika en India. Komend jaar komen hier nog een aantal landen bij, waaronder Duitsland. Nederland staat helaas nog niet op de planning, mogelijk in een volgende fase. Ook wordt er nagedacht hoe dit model, dat aardig arbeidsintensief is, schaalbaar te maken. Het zou mooi zijn wanneer een score als deze een internationale standaard kan worden en zowel platformen als klanten kan motiveren om een stapje extra te doen.

Ik ben onder de indruk van hoe grondig onderzoek wordt gedaan voordat een platform een score krijgt en ben in grote lijnen het eens met de gemaakte keuzes. Het is een uitdaging om dit model schaalbaar te maken en de continuïteit te borgen. Ieder jaar zal ieder platform door ‘de molen’ gaan en mijn voorspelling is dat het aantal platformen per land niet minder zal worden. De initiatiefnemers zullen hier een aantal keuzes in moeten maken. De meting eenvoudiger maken zal niet snel gebeuren: de grondigheid is essentieel voor het vertrouwen. Er zal moeten worden gezocht naar een ‘businessmodel’. Wil je een score als deze internationaal neerzetten voor de komende tien jaar dan zal er ergens geld vandaan moeten komen. Een mogelijkheid is om lokale instituties (bijv. vakbonden) de score te laten adopteren, al zit je dan nog steeds met een executie probleem. Daarnaast wil je dat de score onafhankelijk is. Wat een idee is om naar het ‘Great Place To Work’ onderzoek te kijken en te leren van hoe zij in ieder land middels een franchisemodel lokale ‘nodes’ hebben die zelfstandig onder de paraplu van de moederorganisatie opereren en additionele dienstverlening ontwikkelen die de schoorsteen laten roken.

As Uber And Lyft Promise Profits, A Look At The Market’s Reaction | Crunchbase

Hoe gaat het nu met Uber en Lyft? Het prettige is dat nu beide platformen beursgenoteerde ondernemingen zijn dat zij regelmatig cijfers publiceren die openbaar zijn. Bijna nog prettiger is dat er dan ook mensen zijn die hier in duiken en interessante analyses maken. Zo als in dit Crunchbase artikel.

Wat mij vooral opviel dat zijn de diepe zakken die zowel Uber als Lyft nog hebben: “Uber reported “[u]nrestricted cash and cash equivalents were $12.7 billion” at the end of Q3. Lyft’s tally is over the $3 billion mark at the same point in time. The firms can therefore self-fund for ages; there’s little risk of either company running out of cash.”

Mocht je zin hebben om verder de cijfers in te duiken, dan raadt ik je aan om het hele artikel te lezen. Voor wie daar geen zin in heeft is vooral de conclusie interessant:

“We’re seeing Lyft tout its product focus and slimmer losses as advantages. And Uber is putting its money into other businesses and a global presence. We don’t know which method will prove more long-term lucrative, but we’re seeing two divergent bets on the ride-hailing market harden around their differences. It’s going to be a very exciting few years.”

Generation Rent: How Millennials are Fueling the Rental Economy

Van bezit naar gebruik: je ziet dat consumenten steeds vaker producten ‘as a service’ afnemen. In dit artikel wordt gesproken over de ‘rental revolution’. Sommige experts voorspellen dat we straks niets meer zelf bezitten en alles toegang wordt. Zo ver wil ik niet gaan. Ik denk dat ‘as a service’ het beste werkt op het moment dat de ‘bezit’ variant niet effectief is. Zoals bij vervoer: ik heb een Volvo V70 die 95% van de tijd voor de deur staat en 9 van de 10 keer dat ik er in rijd, zit ik alleen in de auto. By far een van de minst efficiënte goederen die ik bezit. Wanneer er een ‘as a service’ oplossing komt waardoor ik wanneer ik alleen echt met de auto moet gaan een kleine auto mee kan nemen, wanneer ik met het gezin op pad ga een grote auto en met vakantie een nog grotere met trekhaak…  Dan zou ik open staan voor een andere oplossing. Een wasmachine zou ik minder snel huren. Onder de streep is dat niet goedkoper en ik ben best tevreden met 1 apparaat dat 10 jaar lang in mijn huis staat.

Op de vraag “waarom huren consumenten” zie je in dit onderzoekje onder 500 respondenten dat slechts 6 procent huurt om bewust minder te bezitten. Waarom wel? Dat zie je in onderstaande infographic.

Ik verwacht wel dat we steeds meer van dit soort constructies zullen krijgen. Ik ben voor, omdat hiermee de circulaire economie een boost krijgt. Deze gaan (imho) namelijk alleen werken wanneer de perverse prikkel van herhalingsaankopen (oftewel: het moet stuk gaan) wordt weggehaald en de fabrikant voor het gebruik wordt betaald. Dan ontstaat er een incentive om het product zo zuinig en duurzaam als mogelijk te maken.

Airbnb’s Loss in Jersey City Could Have Big Consequences for the Company Nationwide

“The bitter, multi-million dollar battle over home-sharing in Jersey City has come to an end — with Airbnb Inc. losing the fight.”

Als er iets is waar platformbedrijven in uitblinken, dan is het marketing. Maar ook de kracht van marketing is niet oneindig.

In Jersey City (New York) was afgelopen week een referendum over of vakantieverhuur aan banden moet worden gelegd. Het voorstel: o.a. maximaal 60 dagen (he, dat komt ergens bekend van voor) en verhuurders moeten een vergunning aanvragen bij de gemeente.

Airbnb pakte uit met een marketingcampagne van zo’n 4,2 miljoen dollar om het publiek te overtuigen dat deze regels niet nodig zijn. De hotel lobby spendeerde 1 miljoen om het tegenovergestelde verhaal te prediken.

Uiteindelijk stemde 70% van de inwoners vóór de nieuwe wet. Een pijnlijke nederlaad voor Airbnb. Uiteraard is het nu de vraag wat er gaat gebeuren. Ook Amsterdam heeft al jaren regels voor vakantieverhuur, maar heeft nog steeds de handhaving niet op orde. To be continued dus.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is nu ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week lanceerde ik de eerste editie van mijn Engelstalige nieuwsbrief over de plattformeconomie: Platformtalks. Vanaf nu zal er dus ook een aparte tweewekelijkse editie verschijnen voor de niet-Nederlandstalige markt. Heb je internationale contacten die interesse hebben in platformen, stuur ze dan vooral door naar de inschrijfpagina.

In de Engelstalige nieuwsbrief zal ik voornamelijk stukken die al eerder in deze Nederlandse nieuwsbrief zijn verschenen publiceren. Voor jou als lezer van de Nederlandstalige editie verandert er dus niets.

Ook had ik vorige week mijn laatste dag bij de Universiteit Utrecht. De afgelopen twee jaar was ik parttime bij de onderzoeksgroep van Koen Frenken over platformeconomie aangesloten. Ik ben dankbaar voor de mooie kansen die ik heb gekregen en zal vanaf nu weer 100% als onafhankelijk onderzoeker de platformeconomie verkennen. Voor 2020 heb ik een heel interessant onderzoek gepland, daarover later deze maand meer.

Komende week zal ik in New York het congres “Who Owns the World? The State of Platform Cooperativism” bijwonen. Hier wil ik alles leren over data platform coöperaties en ik heb al flink wat afspraken staan. Fijne week!

Platform Talks | Revue

“The platform economy gets so much media attention, but what is really going on? In this bi-weekly newsletter, I’ll select the 5 best or most disputable articles and serve them well-seasoned with my opinions and insights.”

Ik zou het op prijs stellen wanneer je deze link door wilt sturen naar jouw internationale netwerk met interesse voor de platformeconomie. Als abonnee van de Nederlandse editie weet je wat je Engels sprekende collega’s kunnen verwachten. Inschrijven kan via deze link. Dank alvast!!

Cities and states are putting out the welcome mat for remote workers – MarketWatch

“Fed up with living in an expensive city or community? Eager to bring your stress level down? Interested in working hours you prefer and from your home? That may sound like a TV infomercial, but the fact is: working remotely in a low-cost area is becoming easier at a time when it’s also becoming more appealing.”

Ik wordt regelmatig gevraagd welke impact platformen kunnen hebben in niet stedelijke gebieden. Dit aangezien veel platformen, en dan vooral de platformen die een fysieke ontmoeting tussen vraag en aanbod faciliteren, het best werken op plekken waar juist heel veel mensen wonen.

De opkomst van platformen voor online werk zou een kans kunnen zijn voor gebieden die juist zitten te wachten op meer inwoners. Immers: de kosten voor levensonderhoud zijn een stuk lager dan in de dure stad en de omgeving is ook een stuk meer ontspannen, zeker wanneer je jonge kinderen hebt. En voor het werk maakt het niet uit waar in de wereld jij je bevindt. Het enige dat jij nodig hebt is een goede werkplek, snel internet en toegang tot snelwegen om voor die ene keer dat je fysiek ergens heen moet, dit goed te doen is.

Intussen zijn er in de Verenigde Staten ook een aantal steden die dit door hebben. Door het geven van subsidies en het creëren van een goed en inspirerend ecosysteem proberen zij deze ‘remote workers’ te lokken.

“Last year, Tulsa rolled out its Tulsa Remote initiative to lure new residents by offering them $10,000 grants for a year to work from there remotely, plus other benefits. Tulsa Remote provides co-working space for the year at 36 Degrees North, Tulsa’s base camp for entrepreneurs, and offers monthly meetups and workshops to develop skills and strategies for working remotely effectively. Program participants also have the option of living in a new, fully furnished apartment for a discounted rent, plus free utilities for the first three months.”

Slim. Ik verwacht dat dit soort aanbiedingen vooral interessant zijn voor workers die ook een gezin willen stichten. Het is dan ook wachten op de meer exotische delen op de wereld die een zelfde campagne gaan voeren om de goed verdienende crowdworker aan te trekken met een mooie belofte en met foto’s van mooie stranden.

Gig Economy | Improving the Federal Tax System for Gig Economy Work

De groei van het aantal zelfstandige professionals / ondernemers heeft een bijkomend effect waar ik tot voor kort nog niet over heb nagedacht: een mogelijke stijging van de transactiekosten van de Belastingdienst. Waar bij mensen in dienst bij een organisatie de (loon)administratie veelal centraal wordt geregeld, is dit bij freelancers decentraal. Een een stijging van deze categorie zorgt voor een meer decentrale aangifte, tenzij platformen hier een rol in gaan spelen. Daarnaast gaan individuen op meerdere manieren geld verdienen, wat de boel alleen maar meer complex maakt. En de roep om vereenvoudiging groter.

In dit stuk: “The growth of the gig economy has implications for tax policy. Many gig economy participants are treated as sole proprietors for tax purposes, which differs from how employee wages are treated in the tax system. Other gig economy workers are treated as landlords and assume responsibilities associated with reporting rental property income and expenses on their tax return. The attendant responsibilities gig economy workers face raises the cost of tax compliance and increases the risk that workers may not properly collect, report, and remit their tax obligations.”

Vooral interessant vindt ik de conclusie van het artikel:

“The flexibility and low barriers to entry associated with the gig economy has enticed millions of workers into independent contracting arrangements. Tax authorities have agrowing sense of the gig economy’s tax challenges. For example, the IRS recently created the Sharing Economy Tax Center to help gig workers understand their tax obligations.

While the federal tax system has the major pieces in place for gig economy participants to calculate their tax liabilities, policymakers have an opportunity to reduce the complexity associated with the current system. Paired with education efforts, lowering tax complexity would expand the gig economy’s benefits to workers who would otherwise avoid that kind of work while raising compliance for current gig economy participants.

When considering potential reforms, policymakers should weigh the trade-offs, such as departing from economic neutrality or adding administrative costs onto gig platforms. A multi-stakeholder approach involving taxpayers, platforms, tax authorities, and policymakers will be needed to ensure that gig economy work remains dynamic and provides opportunity for its participants.”

Uber is testing selling foodie experiences via Uber Eats – TechCrunch

Platformen starten meestal smal in een bepaalde niche. Het voordeel van starten in een niche is dat je al je activiteiten kunt focussen op die ene ‘customer journey’ en daar steengoed in worden. In deze niche kun je ook makkelijker experimenteren en het model finetunen en een gebruikers base opbouwen die jouw merk vertrouwen. En dat is een basis waar je meer mee kunt. De volgende stap is doorgaans de niche vergroten en geografisch uitbreiden.

Een aantal jaren geleden interviewde ik de toenmalige countrymanager van Helpling Floyd Sijmons en vroeg hem of Helpling uiteindelijk ook in andere sectoren actief zou worden dan alleen thuisschoonmaak. Zijn antwoord: “als we alleen bij thuisschoonmaak zouden blijven, dan hadden we het platform wel Cleanling genoemd’. Duidelijk. Op het moment dat Helpling het vertrouwen bij de gebruikers heeft opgebouwd is dit een goed moment om de dienstverlening uit te breiden. En hoeft het platform niet weer vanaf nul te beginnen en kan daarmee in theorie nieuwe diensten veel sneller en goedkoper uitrollen. Vanuit dat oogpunt is het dan ook niet heel gek dat platformen er niet zo mee zitten dat ze in het begin verlies maken: dit is een investering waarmee in de toekomst tegen veel lagere kosten kan worden opgeschaald.

Uber begon als taxibedrijf (nee, laten we niet de Amerikanen napraten die een taxi via een app als ‘ride sharing’ omschrijven)  en sprak vervolgens de ambitie uit om de entry app voor mobility te worden. Geen onverwachte stap, aangezien het taxi model heel kwetsbaar is en diegene die de app is die iedereen standaard opent voordat deze zich van A naar B verplaatst natuurlijk een droompositie in de markt heeft. Een mooie ambitie, maar ook een hele lastige, zoals ik ook eerder in deze blog omschreef waar ik het Uber model en de ambities omschrijf voordat het naar de beurs ging. Ook een platform als Booking.com lijkt deze kant op te gaan en wil de ‘entry app for travel’ worden waarbij je niet alleen je accommodatie, maar ook vliegticket, taxi en huurauto kunt boeken. Booking laat ook zie hoe moeilijk het is om deze verschillende diensten onder 1 paraplu te krijgen: tot nu toe zijn het vooral allemaal losse winkeltjes en zeker wanneer je op de knop vliegtickets klikt kom je bij een compleet ander bedrijf uit en moet je alle gegevens opnieuw invullen.

En de ontwikkeling en ambitie gaat verder. Waar platformen met de uitbreiding in het begin vooral binnen hun eigen sector bleven, zie ik de laatste maanden steeds meer berichten voorbij komen van platformen die opeens een hoger doel lijken na te streven. Zo heeft Uber nu de ambitie om “the operating system for your everyday life” te worden en biedt ook Uber Money en experiences aan. Er is blijkbaar veel vertrouwen dat het Uber merk zo sterk is dat alles dat je maar via een app kunt boeken aan de winkel kan worden toegevoegd. Ik ben benieuwd hoe dit uit gaat pakken, want met de laatste die zijn merk als religie wilde verkopen (“We dedicate this to the energy of we — greater than any one of us, but inside all of us.”) is het niet al te best afgelopen.

‘I Wonder What They Are Hiding:’ Lyft Drivers Can No Longer See How Much Riders Paid For Each Trip

Platformen lossen informatie assymmetrie op en zouden dan ook voor meer transparantie moeten zorgen. Ik zeg hier al een aantal jaar het volgende over: platformen creëren (voor de gebruikers) voornamelijk functionele transparantie. Enerzijds staat de niet totale transparantie in dienst van de transactie: als gebruiker wil je niet meer informatie ontvangen dan nodig is voor de transactie. Maar deze intransparantie heeft ook een keerzijde: het stelt bijvoorbeeld het platform in staat om onduidelijkheid te creëren over de marge die het platform inhoudt op de transactie.

Tijdens Reshaping Work nam ik deel aan een roundtable met James Ferrar, oprichter van de ‘worker info exchange‘: een organisatie in de UK die via AVG/GDPR verzoeken data van Uber chauffeurs opvraagt en analyseert als bewijs voor in rechtszaken. Hij omschreef deze intransparantie als volgt: “we are more connected then ever, but feel more isolated then ever”.

In dit artikel een verhaal over hoe chauffeurs die via Lyft werken opeens veel minder informatie krijgen over de opbrengsten. En daarmee niet kunnen zien of de afrekening goed verloopt en wat de opbrengsten per rit zijn. En dat wekt, logischerwijs, wantrouwen:

“Lyft’s hiding of the rider’s fare from drivers, which the company says began rolling out on September 12, came just a few weeks after a Jalopnik investigation found Uber and Lyft take a much higher portion of each fare than they publicly admit. Both companies denied those findings, but refused to provide any raw data to support their claims. Jalopnik used the information drivers could see about each fare, including the amount the rider paid, to conduct its study of 14,756 fares.” Lyft ontkent overigens, niet geheel verrassend, de slechte intenties en geeft aan dat de verandering is doorgevoerd op verzoek van de chauffeurs: “Drivers have said that it’s hard to track how the
y earn with Lyft so we created a clearer and more comprehensive breakdown of their earnings with the weekly pay statement.”

Los van wie gelijk heeft zou je kunnen zeggen dat het in het kader van de discussie of Lyft chauffeurs freelancers zijn of werknemers deze stap weer een interessante discussie in de rechtszaal zal opleveren. Want welke ondernemer heeft nu geen zicht op de eigen inkomsten en de manier waarop deze tot stand zijn gekomen?

Het argument van Lyft is overigens wel opmerkelijk. Op het moment dat chauffeurs een meer overzichtelijk dashboard willen hebben, dan moet het natuurlijk geen probleem zijn om voor diegenen die dat willen de meer ruwe / gespecificeerde data toegankelijk te maken. Dat moet voor een tech bedrijf een koud kunstje zijn 😉 Op het moment dat zij dit niet doen, dan zorgt dit voor wantrouwen. Zeker na het lezen van tweets als hier onder waar een onderzoeker het bedrag dat de chauffeur ontvangt in de taxi vergelijkt met wat hij moet betalen.

Blog

Wrap up: Reshaping Work 2019. How platforms will influence the organization of work in the future.

In de nieuwsbrief van vorige week deed ik uitgebreid verslag van mijn bevindingen tijdens het ‘Reshaping Work’ congres in Amsterdam. Afgelopen vrijdag is de Engelse versie van dit verslag live gegaan.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. Een Engelstalige variant van deze nieuwsbrief vind je via deze link.

Goedemorgen! Afgelopen week vond de 3e editie van het Reshaping Work congres. Naar mijn weten het enige internationale congres waar alle stakeholders bijeenkomen om scherp maar constructief in debat te gaan over de toekomst van werk in de platformeconomie. Met 200 deelnemers en 60 sprekers een indrukwekkend event. Intussen is het congres een platform op zich met events in meerdere landen. In deze nieuwsbrief als uitzondering geen verzameling van 5 artikelen, maar een overzicht van wat mij het meest opviel tijdens het congres. Veel leesplezier en een fijne week!

Hoera, het debat gaat vooruit. Maar waar is de context?

Het valt mij op dat dit jaar het debat rondom de platformeconomie steeds breder wordt gevoerd. Waar in het verleden de discussie bleef hangen bij de usual suspects als Uber en Deliveroo was dit de eerste editie waar ook echt de rol van platformen in ‘the future of work’ aan bod kwam. Een goede zaak.

In de openingskeynote van Jeremias Prassl, professor of law bij de University of Oxford, is een van zijn constateringen dat de discussie over de status van de aanbieder naar de achtergrond verdwijnt en er steeds vaker naar alternatieve manieren wordt gekeken om bij eenzelfde doel uit te komen. Ik zie ook steeds meer platformen aandacht besteden aan deze zekerheden en het zal mij niets verbazen dat deze ontwikkeling er ook voor kan zorgen dat niet-platformwerkers door deze innovaties gemakkelijker en goedkoper in kunnen tappen op collectieve zekerheden, georganiseerd door platformen of spelers in het ecosysteem rondom platformen.

Hoewel het duidelijk is dat het debat vooruitgaat, staat het debat naar mijn mening nog wel echt in de kinderschoenen. Maar het begin is er. In de startblokken is dan misschien een wat constructievere beschrijving van deze fase. Op onderzoeksgebied was er wel een hoop interessants te melden. Er wordt intussen toch alweer zeker 6 jaar wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de platformeconomie en daar komen genoeg interessante en relevante bevindingen uit.

Wat mij wederom wel opviel is de bias van veel stakeholders en de vele (willekeurige) aannames die in het debat worden gebruikt.

De ‘flexverslaving’ waar Nederland volgens Mei Li Vos onder leidt en de toename van het aantal ZZP’ers is toch echt een vraagstuk dat niet platform specifiek is, maar het gevolg van onduidelijke regelgeving en gebrekkige handhaving. Zoals Prassl het formuleerde: “we try to put a square peg into a round hole”. Iedere stakeholder die ik de laatste maanden heb gesproken is het erover eens dat het fundament van ons arbeidsstelsel op de schop moet. Iedereen kijkt dan ook uit naar het advies van de Commissie Borstlap. En wat hier daarna mee zal gebeuren en wat er voor de ’tussentijd’ geregeld gaat worden.

Het voorstel dat de overheid dan maar het lidmaatschap van de platformwerker voor een vakbond moet betalen lijkt mij een slecht idee. Laat de vakbond de relevantie voor de platformwerker aantonen en ook de platformwerker zal met liefde lid willen worden. Het bericht over de daling van het aantal leden bij de FNV afgelopen week zou een goede aanleiding kunnen zijn voor een stuk zelfreflectie.

Over de FNV gesproken: tijdens het optreden van FNV’er Joris den Ouden in de sessie ‘meet the gigworker’ werd door hem op een constructieve manier hardop nagedacht hoe de basis fundamenten van de bond op online platformwerk kan worden geprojecteerd. Het was prettig om een vakbondsman tussen een aantal high end platformen en platformwerkers te zien, omdat dit een groep is waar weinig discussie is en het daarom ook de ‘luxe’ brengt om in het debat verder te denken dan anders en echt tot de kern en kernwaarden van waar een vakbond voor staat te komen. De gebruikelijke clichés zijn niet van toepassing op deze doelgroep.

Dat platformen ervoor zullen zorgen dat het aantal Zelfstandig Professionals zal stijgen, daar lijkt iedereen het over eens. Platformen maken het makkelijker om als zelfstandig professional te organiseren: deze sourced zijn of haar sales, marketing en administratie uit aan een platform. Net als de hoteleigenaar doet met Booking.com. VZal de hele arbeidsmarkt platform- en flexibiliseren? Jeremias Prassl denkt van niet: volgens hem is ‘standard employment’ toch echt ‘here to stay’. Het is zaak om een systeem in te richten waar de collectieve zekerheden en verplichtingen voor werkenden goed zijn georganiseerd. Dan is de discussie over de vorm van contract ook direct een stuk minder relevant.

Ook onderzoekers zouden wat mij betreft meer aandacht mogen besteden aan de context van de platformeconomie. Veel c2c platformen concurreren met de zwarte markt of een markt waar de omstandigheden niet al te best zijn. Het zou erg interessant zijn om te weten hoe de omstandigheden voor de werker en de samenstelling van de populatie veranderd met de opkomst van het platform als bemiddelaar. Een veel gehoord geluid onder onderzoekers was de beperkte toegang tot data van platformen en bestanden van platformwerkers. Dat ligt naar mijn mening deels door de manier van vragen (what’s in it fort hem), maar ook in een ‘overvraging’ van de groep interview targets. Slim samenwerken en aanvragen en projecten bundelen zou hierbij kunnen helpen.

Dé platformwerker bestaat niet

Wat deze editie van Reshaping Work voor de deelnemers duidelijk heeft gemaakt is dat dé platformwerker niet bestaat. Net als dat dé werker of dé ZZP’er niet bestaat. In de sessies en presentaties van vele interessante wetenschappelijke papers kwamen alle smaken platformwerkers voorbij. Van de precaire migrant die alleen via een platform als Deliveroo aan het werk kan komen tot de creatieve zelfstandige die via Fiverr of de topdesigner die via het platform Toptal (een platform dat 98% van de aanmeldingen afwijst) voor een heel goed tarief een internationale klantenkring opbouwt en het verlies van eigen klanten opvangt door via het platform aan de slag te gaan.

Het zou goed zijn om in komende debatten hier ook meer onderscheid in te maken. Er zijn veel variabelen die invloed hebben op de positie van de platformwerker. Een willekeurig aantal variabelen zijn:

1. Moeten vraag en aanbod elkaar fysiek ontmoeten voor het uitvoeren van een opdracht? Oftewel: gaat het om on-site (op locatie) of off-site (online) werk?
2. Is de klant een consument of een organisatie?
3. Heeft de aanbieder unieke (schaarse) of commodity skills?
4. Betreft het een eenmalige of een repeterende opdracht?
5. Wordt de match automatisch of semiautomatisch (met een voorselectie) gemaakt?
6. Laat het platform onbeperkt supply inloggen, of wordt er gekeken naar een goede balans tussen aanbieders en werk om er voor te zorgen dat iedereen genoeg werk heeft?
7. Is het inkomen vanuit het platform aanvullend of is de platformwerker afhankelijk van het inkomen vanuit het platform?
8. Loopt de opdracht en betaling via het platform, of is het platform ‘slechts’ de matchmaker?
9. Wat zijn de zekerheden die het platform biedt?

Daarnaast zijn veel van de omstandigheden afhankelijk van of het goed of slecht net de economie gaat. Net als bij niet-platformwerk.

Platform als entiteit of als softwaretool?

Wanneer we het over de impact van platformen op de organisatie van werk hebben, gaat het debat veelal over de ‘stand alone’ platformen met een eigen pool vragers en aanbieders. En hoewel platformen in deze categorie groeit is het nog lastig te zeggen of dit vooral een verschuiving van een traditionele bemiddelaar naar een digitale bemiddelaar is, of of dit ook echt nieuw werk is.

De grootste impact van platformen zal naar mijn mening liggen in een platform als (software) tool om de organisatie van arbeid beter te organiseren. In mijn vorige nieuwsbrief heb ik hier al de nodige aandacht aan besteedt. Tijdens Reshaping Work nam ik deel aan een rondetafelgesprek met Twago: een platform/tool die een tijd geleden door Randstad is overgenomen. Twago bouwt voor klanten als Philips en Unilever talentpools in een eigen ‘branded’ omgeving met zowel eigen talent als talent dat via Twago binnenkomt. Daarnaast creëren zij overzicht in databases met sollicitanten die zijn afgewezen of stagiaires. Het is Twago overigens nog niet gelukt om de link te maken met de databases van Randstad. Wat dat betreft is het nog de vraag in hoeverre het praktisch lukt om dé toegangsapp voor arbeid succesvol voor grote organisaties te bouwen.

Wanneer je platformen niets als een ‘stand alone’ entiteit ziet, maar als een softwaretool, dan zul je ook veel meer de platformgedachte zelf op platformen los kunnen laten. Veel stand alone platformen zijn relatief gesloten, met de angst om aandeelhouderswaarde kwijt te raken. Een gemiste kans. Platformen zullen zich meer moeten openstellen voor externe partijen om deze diensten aan te kunnen bieden voor de gebruikers. Op zich moet dit geen probleem zijn: platformen zijn defacto een aaneenrijging van bestaande aanbieders uit het ecosysteem voor bijvoorbeeld payment, administratie, ID check en ga zo maar door. Platformen mogen de platformgedachte ook zelf nog meer in de praktijk brengen. Hier liggen nog veel kansen.

van C2C (P2C) naar P2B

Veel aandacht rondom platformwerk ging voorheen naar platformen met een transactie tussen een individuele aanbieder en een consument. C2C, maar ik spreek liever van P2C (Peer to Consumer), aangezien de aanbieder ook prima een professional kan zijn. Eerder in dit stuk sprak ik al over de platformen als Fiverr, Toptal en Twago waarbij je ziet dat de Business als klant een steeds grotere markt wordt. Voordeel van een business als klant is ook dat je relatief veel kunt investeren aan het ‘onboarden’, aangezien er per klant ook flink wat omzet wordt gedraaid. Bij een consument als klant zijn de onboarding kosten al snel hoger dan de marge die je uit de relatie haalt.

Ik verwacht dan ook, en tijdens Reshaping Work heb ik hier ook veel voorbeelden van gezien, dat platformen in een Peer 2 Business setup veel markt zullen verkrijgen en daarmee ook een serieuze concurrent kúnnen worden voor de uitzendbranche.

Conclusie

Deze editie van Reshaping Work heeft de bezoekers de diversiteit van plaformwerk laten zien en hoe platformwerk niet alleen in de consumenten, maar ook in de business omgeving een grote impact kan hebben. Wat ik nog miste waren discussies over hoe deze nieuwe ontwikkelingen in te passen in bestaand beleid en best practises van hoe dit al gebeurt. Hoewel er veel interactie was tussen de verschillende aanwezige stakeholders, zou ik een volgende keer graag willen zien dat er ook meer sessies worden georganiseerd waarin stakeholders echt samen aan de slag gaan. Iets dat naar mijn mening ook echt nodig is om deze ontwikkeling verder te helpen. Bij alle stakeholders staat het onderwerp op de agenda, dus is het juist nu belangrijk om de connectie te zoeken en om samen te leren. Maar natuurlijk hoeven we niet op een volgende editie te wachten om daar mee aan de slag te gaan.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Goedemorgen! Voor je ‘ligt’ weer een aardige longread. In 4 artikelen geef ik je een kijkje in hoe platformen (en dan niet altijd als ‘stand alone’ entiteit) een rol kunnen spelen in de organisatie van arbeid in de ’toekomst’. Afgelopen week mocht ik  een bijdrage leveren aan het seminar inkomensheffing bij digitale platforms, georganiseerde door het Ministerie van Financiën. Verder in de nieuwsbrief deel ik mijn inbreng. Komende week ben ik te vinden bij de derde editie van de ‘Reshaping Work’ conference in Amsterdam. Een unieke conference waar alle stakeholders bijeen komen. Ik zit al twee jaar in de advisory board van de conference en mag vanaf de zijlijn mij af en toe met het congres bemoeien. Dit jaar ligt de focus op ‘crowdwork’: de online kluseconomie. Een trend die in veel discussies achterwege wordt gelaten, mede ook omdat de uitdagingen voor beleidsmakers hier een stuk groter zijn dan bij de kluseconomie waar vraag en aanbod elkaar fysiek ontmoeten. Fijne week!

Gig-werk wordt de norm. Maar wanneer haakt de technologie aan? – ZiPconomy

Platformwerk wordt op dit moment nog voornamelijk georganiseerd via ‘stand alone’ platformen in de c2c markt. Waar minder (in mijn ogen: te weinig) over wordt gesproken is hoe platformen als (SaaS)tool de organisatie van arbeid binnen organisaties zullen veranderen.

Voor veel organisaties neemt de flexibele workforce een redelijk stabiel percentage van de gehele workforce in beslag. Ik hoorde onlangs dat dit bij zorginstellingen zo’n 10-15% is. Het probleem met deze flexibele workforce is dat de organisatie doorgaans niet goed is ingericht om deze te managen. Contacten met freelancers liggen vaak niet bij HR maar bij de afdelingen en door het gebrek aan standaarden in facturatie is het overzicht aan kosten vaak zoek. Om in platform jargon te spreken: de transactiekosten zijn onnodig hoog en er is sprake van informatieasymmetrie. In dit artikel: “Uit een onderzoek onder HR-organisaties heeft Bersin geconstateerd dat slechts 8% van de respondenten gelooft dat hun organisatie klaar is om tijdelijke werknemers goed te managen.” Acht procent. Bedenk eens hoeveel kansen hier blijven liggen en hoeveel onnodig geld en energie er worden verspild. Dat is bizar. Of schandalig, het is net hoe je er naar kijkt 😉

Het is dan ook niet meer dan logisch dat de juiste tooling, juist: platform software, organisaties in staat zal gaan stellen de tijdelijke workforce beter te managen en effectiever in te zetten.  Hier ligt voor organisaties een kans, maar voor traditionele arbeidsbemiddelaars (lees: uitzendbureaus) een bedreiging.  “Innovatieve organisaties wenden zich vaker tot de freelancemarkt om hun wervingsbehoeften te vervullen en behouden zelf de controle over het proces, in plaats van het uit te besteden aan agencies.” Het empoweren van de organisatie kan dus slecht nieuws zijn voor de bemiddelaar waar het businessmodel (groten?)deels is gebaseerd op informatieasymmetrie.

Maar met alleen technologie zijn we er nog niet. “Organisaties blijven voor interne en externe werknemers volledig verschillende werkwijzen gebruiken in de werving, onboarding en het management. De meeste organisaties zien tijdelijke werknemers nog steeds als uitbesteding en als transitionele of tactische behoefte in plaats van een strategische talentpool.”  Naast de praktische organisatie zal HR dus ook veel meer een rol als facilitator van arbeid en cultuur moeten worden, ongeacht de relatie die een stakeholder met het bedrijf heeft. Daar kun je een hoop technologie tegenaan gooien, maar de kern zit natuurlijk ‘gewoon’ in leiderschap en strategie.

En waar gaat dat naartoe? In dit artikel wordt geconstateerd dat er veel losse systemen zijn om verschillende soorten workforces te organiseren, maar dat een stuk software ontbreekt dat alle soorten van werk, ongeacht de vorm van contract, combineert. Herkenbaar? Ja, ook hier is er behoefte aan een ‘entry app’ voor de arbeidsmarkt. Net als dat Uber de toegangspoort wil worden voor mobiliteit en Booking en Airbnb de toegangspoort voor leisure. Maar dan in dit geval niet voor, maar achter de schermen.

Case: Elanza

Om bovenstaand verhaal wat handen en voeten te geven en naar het nu te trekken beschrijf ik een praktijkcase van een platform die hier nu al mee bezig is. Een tijdje geleden schreef ik over het Deense Meploy, maar sinds een paar weken is er ook een interessante Nederlandse case: Elanza. Afgelopen week sprak ik met de oprichters.

Elanza is een platform dat freelance zorgprofessionals verbindt met zorginstellingen. Een ‘stand alone’ platform met een eigen supply pool. Naast het stand alone platform zetten zij hun software ook in een white label variant weg bij zorginstellingen. Deze hebben veel problemen met het managen van hun flexibele schil en het verwerken van de facturen. De white label variant van Elanza stelt deze instellingen in staat om deze flexibele schil veel beter te organiseren en om de transactiekosten te verlagen. Aanbieders bij de zorginstellingen maken een profiel aan, houden hun uren bij via het platform en via een koppeling met bestaande administratieve systemen is de facturering foutloos. Een volgende stap zou zijn dat bij een tekort in de eigen flexibele schil achter de schermen een link wordt gemaakt met de Elanza supply pool. En op het moment dat er te weinig werk is voor de eigen flexibele schil, kan de instelling er voor kiezen hen te faciliteren met opdrachten bij anderen via het stand alone platform.

In de toekomst zou het mogelijk zijn dat het systeem ook andere contractvormen ondersteund. In het vorige stuk beschreef ik dat deze trend een bedreiging kan vormen voor uitzenders, maar er ligt natuurlijk ook een kans voor deze branche. Ten eerste door zelf dit soort software te gaan ontwikkelen of dit soort platformen in te lijven. Daarnaast zouden de eigen systemen van uitzenders klaar moeten worden gemaakt om in te kunnen tappen op dit soort platformen, zodat deze platformen ook kunnen putten uit de pool van de uitzender. Kans of bedreiging: het ligt er maar net aan hoe je er mee om gaat.

Mobiliteitscoöperaties in de zorg: Inventarisatie van diverse samenwerkingsvormen in de regio

Tijdens bijeenkomsten met vakbonden roep ik wel eens dat platformen kunnen bijdragen aan meer vaste banen. Of in ieder geval meer vastigheid en zekerheden voor de werkenden.

Veel zaken in de platformeconomie zijn zoals ieder weldenkend mens weet niet nieuw. De werkzaamhedendie via platformen lopen bestaan al lang. Het platform legt ‘slechts’ een digitale laag over de fysieke wereld heen. In basis niets nieuws.

Mijn idee bij de uitspraak dat platformen kunnen leiden tot meer zekerheden voor de werkenden komt vanuit de gedachte dat op het moment meerdere bedrijven gebruik maken van platform software om de arbeid te organiseren zij het aanbod ook prima kunnen poolen en daarmee de risico’s, pieken en dalen middelen met een grotere groep. Een soort van collectief systeem.

Is zoiets nieuw? In basis natuurlijk niet. Zo bestonden in de vorige eeuw in de havens van Rotterdam en Amsterdam de zogenaamde Havenpools. “De Stichting Samenwerkende Havenbedrijven (SHB) leende bij pieken en andere momenten van personeelsgebrek arbeiders uit aan de zogenaamde vaste havenbedrijven. De SHB’ers vielen met een vast dienstverband bij de havenpool onder de haven-cao en de bedrijven garandeerden de afname van een bepaald aantal poolarbeiders. Wanneer er tijdens deze ‘garantie’ geen werk was – de leegloop – werd het loon volledig doorbetaald. Ongeveer de helft van die leegloop was voor rekening van de garanderende ondernemers en in het restant werd voorzien door het Algemeen Werkloosheidsfonds dat deel uitmaakte van de Werkloosheidswet.”

Dan weer even terug naar de case van Elanza. Op het moment dat zeg 20 zorginstellingen hun (freelance) bestand onderbrengen in een gezamenlijke pool, dan zouden zij op die manier de risico’s van geen werk kunnen middelen en zo meer stabiliteit kunnen bieden voor deze groep. De toegevoegde waarde van het platform is dat de organisatie veel eenvoudiger en tegen lagere transactiekosten kan worden gerealiseerd. Je zou zelfs een stap verder kunnen gaan en via deze constructie ook andere risico’s als arbeidsongeschiktheid kunnen poolen. Dit zou dan weer direct een concurrent kunnen worden van traditionele verzekering aanbieders.

Dan is de vraag: maar hoe dan? En daar gaat dit zeer interessante rapport ‘mobiliteitcoöperaties in de zorg’ over. Voor dit onderzoek zijn tien verschillende soorten arbeidspools onderzocht:

1. Werkgeversnetwerk met matchingsplatform.
2. Commercieel servicebureau.
3. Stichting met matchingsbureau.
4. Mobiliteitsnetwerk met matchtafels.
5. Coöperatieve vereniging met pool.
6. Matchingsnetwerk met commerciële coördinator.
7. FlexBV binnen een holding.
8. Stichting met vervangingspool.
9. Werkgeversnetwerk met regionale flexpool.
10. Coöperatie met uitzendbureau.

Per soort pool worden de voors- en tegens op een rijtje gezet, De hoofdvragen van dit rapport:

1. Welke samenwerkingsvormen gericht op het in- en uitlenen van personeel komen er op dit moment binnen de zorgsector voor?
2. Wat zijn de belangrijkste randvoorwaarden die samenwerkingsmodellen succesvol maken?
3. Welke goede voorbeelden zijn er?

Vervolgens worden (op pagina 5 en 6) de overkoepelende lessen getrokken: wat zijn de voordelen en de aandachtspunten en wat zijn de belangrijkste randvoorwaarden die samenwerkingsmodellen succesvol maken?

Een zeer interessant rapport om eens de tijd voor te nemen om door te lezen.

Uitzendkracht profiteert niet van krappe arbeidsmarkt, zzp’er wel – ING – Kennis over de economie

Uit het nieuwe rapport van ING: “De uitzendsector krijgt steeds meer concurrentie van online platformen die veelal met zzp’ers werken. Zzp’ers zijn, mede door al deze ontwikkelingen, in bepaalde segmenten inmiddels een geduchte concurrent voor de uitzendsector, wat zorgt voor druk op het traditionele uitzendmodel.”

Werkenden sourcen hun marketing, sales en administratie uit via een online platform, veelal in ruil voor een marge over de inkomsten. Platformen verlagen daarmee drempels voor werkenden om werk nog flexibeler rondom de eigen behoeften op dat moment te organiseren.

Dit zorgt voor extra urgentie (hoeveel urgentie kun je hebben??) om goed te kijken hoe zekerheden voor alle werkenden goed kunnen worden geborgd en de balans tussen individu en collectief wordt hersteld.

Debat

Afgelopen week mocht ik  een bijdrage leveren aan het seminar inkomensheffing bij digitale platforms, georganiseerde door het Ministerie van Financiën. Goede opkomst vanuit alle stakeholders: de multi stakeholder workshops die ik eerder dit jaar organiseerde hebben iets moois in gang gezet. Het ziet er naar uit dat het debat de goede kant op gaat, al blijft het een uitdaging om de kaders te stellen van waar we het nu echt over hebben (er loopt veel door elkaar), wat nieuw is (heel veel is niet nieuw), de context helder houden (platformen concurreren niet alleen met bestaande bedrijven, maar ook met zwarte markt) en wat platform specifieke kansen en uitdagingen zijn. En wat niet.

De digitale laag die platformen over bestaande markten legt brengt bijvoorbeeld kansen met zich mee mbt datadeling en efficiënte belasting en handhaving. Het is wel belangrijk om kritisch te zijn wat nu écht van toegevoegde waarde is, zodat er geen buitenproportionele regeldruk ontstaat t.o.v. traditionele bemiddelaars. Oftewel: omdat iets kan, betekent het niet dat het ook moet.

Tijdens het debat verdedigde de ik stelling: ‘Digitale platforms hebben een verantwoordelijkheid dat gebruikers op platforms hun fiscale verplichtingen kunnen nakomen.’ Doel was met mijn betoog het debat te openen en aan te jagen. En dat is aardig gelukt 😉 Lees hier onder mijn pitch.

Event

Volgende week maandag 28 oktober lanceert Ronald van den Hoff zijn nieuwe boek ‘hoera het wordt ingewikkeld! Omgaan met de complexiteit van morgen’. Ik heb intussen de eerste bladzijden gelezen en het boek geeft de nodige prikkelende food4thought als ‘accepteer complexiteit… of: hoe begin je met échte keuzes maken’. Ik ben er bij, inschrijven kan hier.

Brainwave

To be continued…..

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Goedemorgen! Vorige week maandag mocht ik bij Radar duiding geven aan de veranderingen die vakantiehuis platform Belvilla doorvoert na de overname door OYO. Ook mocht ik vorige week bij de SER twee presentaties geven over ‘platformeconomie in perspectief’. Dat leverde mooie en goede discussies op. Komende week neem ik als debataanjager deel bij het seminar ‘inkomensheffing bij digitale platforms’ van het Ministerie van Financiën. Het ziet er naar uit dat op steeds meer plekken serieus werk wordt gemaakt van de platformeconomie. Fijne week!

Verhuursite Belvilla rommelt met voorwaarden | Radar

Deze week mocht ik als expert een bijdrage leveren aan een item bij Radar over de nieuwe koers van Belvilla, een platform (van Nederlandse origine) waar particulieren hun vakantiehuisje op kunnen verhuren. Het bedrijf is onlangs overgenomen door het Indiase OYO: een door o.a. Softbank gefinancierde scale-up dat in India een groot hotel boeking platform heeft. Het ziet er naar uit dat Belvilla meer en meer wil bepalen: (dynamische) prijzen, branding in het huis, smart locks en meer.  Daarmee lijkt het een meer uniforme en stabiele dienstverlening en merk te willen aanbieden voor de klanten. Sommige huidige huurders zijn daar niet blij mee en stapten naar Radar met hun verhaal.

Bij een programma als Radar zie je vaak een slachtoffer en een ‘boosdoener’. In dit geval de verhuurders vs Belvilla / OYO. Het is alleen de vraag, en dat kwam ook in mijn bijdrage naar voren, of Belvilla een boosdoener is. Ik denk het niet. Al begrijp ik ook echt wel het sentiment bij de huidige huurders. Hoewel het altijd de vraag is hoe representatief deze groep is. Dat is gissen.

Groeistrategie platformen

Platformen die willen groeien en nieuwe landen willen betreden kunnen twee dingen doen: zelf opnieuw beginnen of een bestaande speler overkopen. Nu in veel landen de markt en de spelers de start-up fase wel zijn gepasseerd is het een hele klus om dan van nul af aan te beginnen en is het doen van een overname een zet die beter kosten efficiënt is en, ook niet onbelangrijk, een hoop tijd scheelt. Dan kan het zijn dat je een partij overneemt die niet geheel in lijn ligt met jouw ideeën over de toekomst, maar dat hoeft niet een groot probleem te zijn.

Door de aankoop van Belvilla heeft OYO een sterk merk gekocht dat veel vertrouwen bij de klanten uitstraalt en waar ook al flink wat boekingen worden gedaan. Ook heeft OYO met Belvilla een partij gekocht waar alleen al in Europa 25.000 huisjes van particuliere eigenaren bij zijn aangesloten. Een prima startpunt om een nieuwe markt in te gaan.

Ambities OYO

OYO zal, net als veel andere aanbieders als Booking en Airbnb, de ambitie hebben om dé entry app te worden voor vakantie (en zakenreizen) accomodaties. Om vervolgens uit te breiden naar andere relevante dienstverlening. Het is dan ook niet zo gek dat een hotel platform een vakantiehuis platform overneemt. Zeker omdat het aantal platformen niet heel groot is en als je er eentje kunt kopen, je daar niet te lang over na moet denken. Zeker niet wanneer je zelf al flink wat financiering hebt opgehaald.

Bij zo’n overname is het te verwachten dat de business niet zoals de afgelopen 40 jaar (Belvilla is in 1980 opgericht) zal blijven doorgaan. OYO koopt het platform niet om de huidige cijfers, maar om de potentie die zij er in zien. Dat er zaken zullen veranderen, dat is dan ook zeker geen verrassing.

De stappen die OYO zet met Belvilla lijken er op te wijzen dat het platform een meer uniforme dienstverlening richting klanten wil brengen en daar de markt mee wil laten groeien. Voor zo’n transitie zijn ook meer professionele verhuurders nodig die mee willen werken om het huis optimaal te verhuren. Verhuurders die er voor het rendement in zitten, niet met de emotie. En laat juist dat de groep verhuurders zijn die bij Radar onder de aandacht kwamen: mensen die een vakantiehuisje hebben gekocht om er zelf gebruik van te maken en de kosten in de hand houden door het huis in de tussentijd via Belvilla te verhuren.

Wat ik denk is dat OYO al vanaf dag 1 wist dat het met het inzetten van de nieuwe strategie een substantieel deel van de huidige verhuurders zou verliezen. En dit verlies voor lief neemt. Immers: vanuit het sterke merk kunnen zij een nieuwe strategie inzetten en zullen zij ook snel nieuwe verhuurders aantrekken. Verhuurders die een huisje of huisjes kopen voor rendement, zeker nu de rente zo laag is. De huidige groep verhuurders zal het in de eerste fase nog ontzien en beperkt nieuwe voorwaarden opleggen, maar ik geloof er niets in dat dit ‘privilege’ lang zal duren. Dit zal net zo lang duren als nodig.

Conclusie

Is OYO dan een boosdoener? Ik vind van niet. Natuurlijk kun je iets zeggen over de slordige manier van communiceren naar de huidige trouwe huurders. Dat was niet netjes. Een ook al begrijp ik dat een deel van de huidige verhuurders niet blij is met deze stap: ook zij hebben een keuze via welke platformen zij hun vakantie huis verhuren. Heel fijn dat zij jarenlang een tevreden klant waren van Belvilla, maar er is genoeg keuze, ook al betekent het dat zij hier nu wat extra moeite voor moeten doen. Maar ach, je kunt niet alleen de lusten en niet de lasten hebben van een mooie vakantiewoning.

Jeugdwerkers: Deliveroo en Uber geven jongeren in probleemwijken toekomstperspectief | Twitter

Er is nogal wat te doen over de arbeidsomstandigheden van werkers voor platformen als Uber en Deliveroo. Te laag (hoewel dat best meevalt), te onzeker, te gevaarlijk, geen perspectief, etc. etc. Deze banen worden nogal eens als ‘minderwaardige’ jobs gepresenteerd. Een vreselijke term, want wie zijn jij of ik om te bepalen dat een baan minderwaardig is, en daarmee onze baan meerderwaardig. Maar goed.

Via Twitter kwam dit filmpje voorbij. Een Brussels parlementslid gaat daar redelijk los over de term ‘minderwaardige jobs’. Hij geeft aan dat zijn de jeugdwerkers bij hem in de buurt hem hebben verteld dat er de afgelopen jaren maar één ding is geweest dat de jongeren bij hun in de buurt van drugs en criminaliteit hebben weggehouden: Deliveroo en Uber.

Daarmee stipt hij een interessant punt aan dat veelal buiten de context van de discussie wordt gehouden. Zoals vaker gezegd zijn platformen over het algemeen inclusiever dan welke werkaanbieder dan ook. Iedereen kan zich aanmelden en krijgt een kans. In veel steden zijn het de mensen met een andere achtergrond en achternaam die nergens aan de bak komen die juist via platformen aan de slag gaan. Nu is er veel te doen over de werkomstandigheden, maar het is in die discussie ook interessant om de vraag te stellen: wat is het alternatief voor deze groep. In het geval van de spreker in dit filmpje: criminaliteit en drugs. In een ander scenario: een uitkering.

Je zou kunnen zeggen, en ik gooi hier een aardige knuppel in het hoenderhok, dat de condities voor een maaltijdbezorger alleen maatschappelijk oké zijn wanneer het als bijbaan wordt gedaan. Dan vinden we het blijkbaar prima dat een Domino’s bezorger van 18 jaar voor 4,97 bruto (of 15 jaar 2,99) pizza rondbrengt. Op het moment dat iemand afhankelijk is van dit werk, is het de vraag of deze een maatschappelijk gewenst minimum aan voorwaarden kan verdienen. Dat komt ook deels om dat de eindklant, de consument, niet bereidt is om meer te betalen. Eigenlijk exact dezelfde vraag die we ons ook moeten stellen met bijvoorbeeld thuisschoonmaaksters. De consument is nu eenmaal een niet al te fijne ‘werkgever’ om voor te werken, aangezien deze vaak niet veel geeft om de omstandigheden van degenen die het werk voor hun doen.

En dan heb je, net als bij thuisschoonmaak, als overheid de keuze: dit accepteren, zware regelgeving inzetten (met de kans dat het werk verdwijnt) of bijplussen in de vorm van belastingvoordeel of dienstencheques. Op het moment dat een dergelijk iets wordt overwogen, dan zouden er natuurlijk ook de nodige zekerheden moeten worden geborgd door de platformen.

Weer een interessant inzicht voor het debat….

Gig Workers Are Forming the World’s First Food Delivery App Unions – VICE

“Foodora delivery workers in Norway and Uber Eats couriers in Japan have succeeded in forming the first unions at major global food delivery platform companies—and with them, new rights and benefits on the job.” Voor de riders van Foodora in Noorwegen: “around 600 Foodora workers in Norway will benefit, guarantees compensation for equipment used on the job, including bikes, clothes, and smartphones (typically paid for out of pocket by workers), and an annual pay increase of around $1,647 for full time workers.”

Goed om te zien dat platformwerkers zich weten te verenigen en als collectief opkomen voor arbeidsvoorwaarden. Foodora heeft de koeriers voor zover ik weet overigens gewoon in dienst, wat het makkelijker maakt om collectieve belangen te verenigen. Bij freelance aanbieders mag dit namelijk niet.

De eersten waren zij trouwens niet, in Nederland hebben we natuurlijk de Riders Union: de vakbond die door Deliveroo riders werd opgericht toen het bedrijf hen niet meer als medewerker maar als freelancer in wilde zetten. Riders Union is daarna verdergegaan onder de vleugels van FNV en daarna is het stil gebleven. Probleem met het verenigen van maaltijdbezorgers is vermoed ik ook dat zij vaak maar een paar maanden voor het platform werken en daardoor zich niet snel aan zullen sluiten bij een platform.

Het is trouwens wel de vraag of het echt zin heeft om als ‘app workers’ aparte vakbonden te starten. Mogelijk is het beter om rondom het werk wat wordt gedaan te verenigen. Zo sloot de Oostenrijkse vakbond VIDA onlangs een aparte CAO af voor fietskoeriers. Ongeacht hoe de transactie tot stand komt. Grappig dat zij ook claimen de eerste ter wereld te zijn 🙂

The next big bet for former Uber CEO Travis Kalanick may be cloud kitchens — in China – TechCrunch

Het was een tijd stil rondom Uber co-founder Travis Kalanick. Vorige week kwam dit bericht voorbij over een nieuw bedrijf waar hij bij is betrokken. Met de groei van ‘food delivery’ ziet het er naar uit dat restaurants vaker het eten dat wordt bezorgd niet in hun eigen keuken (die op dure vierkante meters staat en die niet optimaal is ingericht voor food delivery) klaarmaken, maar op een externe locatie. Daarnaast zullen er ook meer ‘virtual restaurant brands’ komen van restaurants zonder locatie om te eten, maar puur een productiekeuken.

Kalanick lijkt op deze mogelijke trend in te willen springen. Softbank is ook weer van de partij.

Deze productiekeukens werden eerder ‘dark kitchens’ genoemd, maar dit bedrijf heeft een slimmere naam bedacht: cloud kitchen. Dat doet denken aan flexibele capaciteit waar je alleen voor betaald wanneer je daar behoefte aan hebt. Hoe ze dat praktisch in gaan richten is nog even de vraag, maar het is zeker een interessant iets om te (blijven) volgen.

Universities Should Be Preparing Students for the Gig Economy

Interessante food4thought. Opleidingen leiden mensen op voor de traditionele fulltime baan voor langere tijd bij een zelfde werkgever, terwijl de realiteit natuurlijk een stuk anders is:

“How well do universities prepare students to work independently in the Gig Economy? Today’s graduates are joining a workforce where the Gig Economy — including consultants, independent contractors, freelancers, side giggers, and on-demand workers — makes up an estimated 30-40% of the U.S. workforce. They’re also facing an economy in which alternative work arrangements are growing faster than traditional full-time jobs, and are only projected to keep growing. The recent news that the majority of Google’s workforce is made up of independent and temporary workers rather than full-time employees is just one example of the rapid transformation of the corporate workforce.”

In dit stuk wordt opgeroepen om studenten beter voor te bereiden op hoe zij zich staande houden in een wereld van meer flexibel werk. Lijkt mij een goede zaak.

Debat

Tijdens mijn presentaties bij het open huis van de SER sloot ik mijn verhaal af met een slide over met hoe het debat volgens mij een stuk constructiever zou kunnen verlopen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Goedemorgen! Vandaag ben ik in Antwerpen op een presentatie te geven voor 20 vakbond directeuren over platformwerk. Mijn doel is om duiding aan het debat te geven en te prikkelen om te kijken hoe platformen kunnen bijdragen aan de doelstellingen van de vakbond. Wat ik merk in dit soort settings is dat wanneer je het institutionele geluid even aan de kant zet en kijkt naar de onderliggende wensen en waarden, dat de verschillen opeens een stuk minder groot zijn. Dan zie je ook dat bij alle stakeholders slimme mensen werken die willen. En dat is een stuk betere uitgangspositie om verder te komen. Vanavond geef ik een bijdrage voor het programma Radar over de koerswijziging van vakantie huis platform Belvilla. Volgende week zal ik hier ook in deze nieuwsbrief wat meer duiding aan geven. Voor nu: fijne week!

Uber to launch app matching temporary workers and businesses | Financial Times

Net nu het leek dat Uber de focus op mobiliteit had gelegd, kwam dit bericht naar voren: Uber heeft ambities in de arbeidsmarkt. Niet voor de eerste keer overigens: enkele jaren geleden kwam een soortgelijk bericht naar buiten. Vanuit een business perspectief natuurlijk heel logisch: het is een enorme markt en de matching van vraag en aanbod kan efficiënter en goedkoper. Daarnaast zijn mensen steeds meer gewend om platformen ook binnen een zakelijke omgeving te gebruiken en gewend om zelf controle en verantwoordelijkheid te nemen voor een transactie (bijv. zelfroosteren). En Uber heeft nu eenmaal veel ervaring in (en data over) het bijeen brengen van vraag en aanbod van arbeid. Moeten uitzendbureau’s zich zorgen maken over dit specifieke bericht? Ik geloof het niet. Het uitrollen van een dergelijke dienstverlening vraagt een enorme investering in tijd en geld en daarnaast zijn er al veel andere (lokale en nationale) platformen die de groeiende markt bedienen. Daarnaast lijkt de focus van Uber de laatste jaren toch echt te liggen op de missie om de ‘entry app for mobility’ te worden. Een flinke uitdaging waar focus key is. Toch leek het mij interessant om dit vooroordeel / inzicht aan de kant te zetten en eens te kijken hoe een partij als Uber wél succesvol zou kunnen worden in de arbeidsmarkt.

In dit artikel wordt het volgende gezegd over het huidige experiment: “The platform is designed to help blue-collar workers such as clerks and chefs, without requiring them to re-enter their credentials every time they sign up for a new job. The technology will also allow them to have oversight of the shifts they do in one place. Uber will be partnering with agencies, including TrueBlue, one of the largest industrial staffing companies in the US, according to a person familiar with the project.”

Wat dit fragment interessant maakt is:

• Dat Uber samenwerkt met bestaande bestaande spelers in de markt. Niet het wiel zelf opnieuw willen uitvinden, maar de unieke kracht van Uber combineren met de unieke kracht van een ander;
• Er wordt niet ingezet op het freelance model;
• Uber gaat uit van de eigen (bestaande) kracht: transactiekosten verlagen en activiteiten (als roosteren) verleggen naar de gebruikers.

Uber zou in de markt van arbeidsbemiddeling een rol kunnen gaan spelen door de technologie (en ervaring, en data uit het ‘verleden’) in te zetten om bestaande spelers te empoweren. Met eventueel het Uber merk als ‘entry portal’ en aan de achterkant allerlei spelers die hun dienstverlening hier aan koppelen. Of Uber als een ‘software as a service’ (SaaS) product aanbieden aan bestaande spelers. Op die manier ontstaat er een ‘best of both worlds’ model en kunnen ook bestaande organisaties met beperkte technische kennis en een flinke achterstand op data gebied mee in de platformeconomie.

En die markt van platformwerk: hoe groot is deze dan? Dat blijft een lastige discussie. Het SEO berekende volgens een wat conservatieve definitie in 2018 dat 0,4% van de Nederlandse beroepsbevolking platformwerk doet. Volgens onderzoekers van TNO (2016) heeft ongeveer een op de acht volwassenen in de leeftijdsgroep 16-70 jaar op enig moment geld uit werk verdiend via een online platform in ons land. Het blijft definitie ziften en het is de vraag of het gegeven dat de transactie via een online platform loopt een goede reden is om die klussen in een aparte categorie mee te nemen. In dit artikel wordt over de omvang in de VS het volgende gezegd: “According to Deloitte, the professional services firm, the number of workers in the US doing “alternative” work — a category comprising contractors, outsourced teams, freelancers and gig workers — will hit 42m people next year, a three-fold increase from 2017. In Deloitte’s latest study of millennials, almost two-thirds wanted a “side hustle” to make extra cash.” En zoals vaker gezegd: het gaat velen er niet om hoe groot het nu is, maar hoe groot het zou kunnen worden. Reden genoeg voor Uber om ook deze markt in de gaten te houden.

Als laatst zou dit experiment ook een andere reden kunnen hebben. Met de juridische uitdagingen rondom de status van de aanbieders op het platform zou het ook zo maar kunnen zijn dat Uber dit project gebruikt om te experimenteren hoe platformwerk kan worden geborgd in een arbeidsrelatie, zodat het mocht het nodig zijn het model om zou kunnen gooien en de chauffeurs in dienst nemen. Dit zal niet hun voorkeur hebben, maar de onzekerheid rondom de ontwikkelingen van de status is een (te) groot risico voor de continuïteit. En dan kan het geen kwaad om de mogelijkheden voor een plan B te verkennen.

Working conditions on digital labour platforms | VOX, CEPR Policy Portal

De meeste discussies over platformwerk gaan over ‘on site’ platformwerk: vraag en aanbod ontmoeten elkaar fysiek voor de transactie. Minder zichtbaar is online platformwerk, ook wel crowdwork genoemd. Werk waarbij vraag en aanbod elkaar puur online ontmoeten, waarbij het niet van belang is waar op aarde deze twee partijen zich bevinden. Er is de laatste tijd veel interessant onderzoek gedaan naar de condities van deze doelgroep. Dit artikel brengt een aantal onderzoeken in beeld:

“Cross-border, digital labour platforms permit real-time hiring for a range of jobs, from IT programming to graphic design, copywriting and routine clerical tasks. But little is known about working conditions on these platforms or about theiremployees. This column begins to fill that gap in the scholarship using an ILO survey of 3,500 workers from 75 countries and five major microtask platforms. It finds that even workers who perform valuable labour for successful companies often do so for low wages and without the protections of a regulated employment relationship.”

Omdat dé platformwerker niet bestaat, wordt er in dit stuk ook een verdeling gemaakt tussen ‘microtasks’ en ‘macrotasks’:

“Occupations on web-based, digital labour platforms can be roughly divided into ‘microtasks’ and ‘macrotasks.’ Microtasks are short and often of a clerical nature, such as copywriting, content access, product categorization, verifying and validating data, content moderation (the removal of pornography or violent images before they are uploaded on social media accounts), text or audio transcription, and filling out surveys.  Prices are set by the client or platform without negotiation, and clients pay a fee. ‘Macrotasks’ are longer-term projects that typically require specialized skills, such as IT programming or graphic design.  Most macrotask platforms are designed so that workers set up individual profiles indicating their expertise and rate, with the final price for their work set via a bargaining process with the client.”

Je zult je niet verbazen dat beide groepen heel andere kansen en uitdagingen hebben.

Ook wordt er gesproken over een oproep voor de “development of an international governance system for digital labour platforms that sets and requires platforms (and their clients) to respect certain minimum rights and protections” (ILO 2019).  Such an international governance system could set minimum standards as well as developing the infrastructure necessary for facilitating payments to social security systems.  It could also establish a representative board to adjudicate disputes between platforms, clients, and workers. “

Absoluut nodig, aangezien online werk zich niet beperkt tot de fysieke grenzen van een land.

Uber rival Bolt sees surge in London rides three months after launch – CityAM : CityAM

Ik schreef al eerder over de zwakke plekken van het ‘ride hailing’ model van platformen als Uber. Twee daarvan zijn de lokale netwerk effecten (vraag en aanbod moet in balans zijn in een geografisch klein gebied) en de lage switching costs voor vraag en aanbod: het is eenvoudig om van aanbieder te wisselen.

Hierdoor is het aannemelijk dat er nieuwe spelers zich op de markt zullen begeven, die op andere manieren proberen te concurreren. In Londen is er een nieuwe speler bij: “Ride-hailing app Bolt has boasted that 300,000 Londoners have signed up to its platform in just three months since its summer launch, as it aims to dent Uber’s dominance. — The Estonian startup aims to undercut Uber by taking fare fees of 15 per cent to 20 per cent, compared to Uber’s 25 per cent.” Natuurlijk is het de vraag of dit lage percentage een strategie is om chauffeurs aan boord te krijgen, of dat dit percentage vast komt te liggen. Wat het in ieder geval zegt is dat het erg lastig is om van de taximarkt een ‘winner takes all’ markt te maken.

In de media

Left platformwerk een bom onder cao’s en daarmee onder de goede arbeidsverhoudingen tussen werkgevers en werknemers’ – ABU

Voor Reflex, het magazine van de ABU, werd ik gevraagd om te reageren op de volgende stelling: ‘Platformwerk legt een bom onder cao’s en daarmee onder de goede arbeidsverhoudingen tussen werkgevers en werknemers’.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.