Goedemorgen! Afgelopen week was een drukke week, die begon met 4 mediaoptredens bij BNR (2x), NOS en Radio 1. Dinsdag mocht ik samen met een relatie van het UWV de KlusCV casus presenteren op het congres ‘Het Kan Wel’, dat werd georganiseerd door De Omslag. Op woensdag werd ik geïnterviewd over KlusCV door onderzoekers van een universiteit in India. En donderdag was ik door PwC gevraagd een bijdrage te leveren bij de CIO-ontmoeting met als thema ‘Platform Revolutie’. Het was interessant om met een selecte groep CIO’s door te praten over platform ontwikkelingen, wat weer veel nieuwe inzichten en vragen heeft opgeleverd voor platformen in het to-business domein. Je merkt het: ik vermaak mij wel.

Voor deze nieuwsbrief weer een aantal artikelen voor je geselecteerd en voorzien van mijn duiding en commentaar. Onder aan deze editie vind je de verwijzingen naar de video, podcast en uitzendingen waar ik afgelopen week een bijdrage aan leverde. Fijne week!

Uber Eats está contra las cuerdas, o por qué tu cena tarda más de una hora en llegar

Een interessant Spaanstalig artikel, dat prima te lezen is dankzij Google Translate.

De vraag: wat nu wanneer maaltijdbezorgers die via platformen klussen uitvoeren niet als freelancer, maar via een dienstverband de klussen uitvoeren, houdt velen al een tijdje bezig. Platformen claimen een vernietiging van werkgelegenheid en economische activiteiten en vakbonden menen dat het allemaal wel mee valt.

Daarom is het interessant om in andere landen te kijken waar deze stap wel al is genomen. In dit artikel gaat het over Spanje. In dit land kregen de platformen drie maanden de tijd om de bezorgers, veelal via tussenpersonen, in dienst te nemen. Het stuk geeft een aardige observatie van de gevolgen. De punten die mij het meest opvielen:

1. Langere wachttijden, voornamelijk tijdens piekuren. Wat op zich niet vreemd is: bij de freelance bezorg constructie is het risico op geen werk voor de werkende, bij de uitzend constructie is dit risico voor het platform;
2. Hogere tarieven;
3. Klanten die daar moeite mee hebben, omdat zij dit niet gewend zijn (ik vermoed dat ze daar wel overheen komen);
4. Platformen die moeten ook nog even wennen aan hun nieuwe rol: “You go into logistics organization, shifts, workers, routes, times… That is something that takes a learning process that cannot be rehearsed in three months [the adaptation time offered by the ‘rider law’]. And, of course , you cannot limit yourself to inflating the number of delivery men, because that entails labor costs that did not exist before in your business”;
5. Het beeld bij werkenden is wisselend: sommige vinden het wel prettig om een vast inkomen te hebben, andere missen de flexibiliteit en de mogelijkheid om meer dan standaard te verdienen.

Het meest interessant vond ik zelf dit fragment: “Fleets can work interchangeably for any of the platforms. In addition, as the ‘riders’ explain, other dynamics have changed. “Before it was rare when you had to manage two orders at the same time. Now I have had up to 4 deliveries to make on the same route,” explains one of these workers.”

De tussenpersonen voor deze platformen kunnen hun ‘vloot’ van werkenden dus eenvoudig verschuiven van het ene naar het andere platformen, maar uiteindelijk ook ritten van verschillende platformen gaan combineren. Dat is een vorm van ‘flexibiliteit’ met hele lage ‘switching costs’ waar ik zelf nog niet aan had gedacht. Ik ben benieuwd hoe dit zich in de praktijk gaat vormen. En ook wat de effecten zijn voor de omstandigheden van de bezorgers.

This group of tech firms just signed up to a safer metaverse | MIT Technology Review

In het geweld van de grote techreuzen die strijden voor een dominante positie rondom de metaverse (just another platform?) is het mooi om te zien dat in dit artikel ook een Nederlandse speler in de spotlight wordt gezet: Odyssey Momentum.

“Odyssey is a digital native foundation established in The Netherlands. It originated in 2016 as a stepping stone for multi-stakeholder collaboration and solutions, bridging the gap between the worlds of large institutions and emerging web3 and AI spaces. Momentum serves as an open source web3 metaverse stack for collaboration that people can freely use to create their own collaborative 3D spaces, initiatives and communities. Users range from developers, start-ups and corporates, to creatives, scientists and other stakeholders. Odyssey raised €4M in its funding round in November, 2021.”

Waarom Alexander Klöpping zich nu opwerpt als boegbeeld tegen Big Tech – NRC

Een stichting met Alexander Klöpping als boegbeeld willen een grote consumentenclaim tegen Apple en Google indienen. Reden: de te hoge percentages (veelal 30%) die deze poortwachters in rekening brengen voor het in de winkel krijgen van een app.

Het is niet de eerste keer dat we klachten horen over deze absurd hoge commissies. Zowel leveranciers van apps (zoals Epic Games) als mededingingsautoriteiten in veel verschillende landen roeren zich in dit vraagstuk.

Ik vind de rechtszaak een interessante stap. Platformen hebben veel baat bij het in stand houden van de fragmentatie van de gebruikersgroep. Op het moment dat gebruikers zich organiseren, dan komt er een (ietsje) betere balans in macht. Dat is bijvoorbeeld zo bij platform coöperaties, maar ook bij deze zaak.

Een grote vraag in deze zaak en bij dit vraagstuk is: wat is dan wel een gerechtvaardigd percentage? Ik hoor uit veel hoeken het percentage van 15 procent. Dat is de helft van het percentage waar nu de grootste inkomsten vanuit komen, maar alsnog flink. Anderen spreken over 2 tot 4 procent: het percentage dat je als credit card maatschappij afroomt voor de dienstverlening. Ik ben benieuwd waar we uiteindelijk op uit gaan komen. Ik neig zelf ook veel meer naar de 2 tot 4 dan de 15. Zeker ook omdat het om zo’n grote markt gaat en de schaalvoordelen voor de poortwachters zo groot zijn, dat ook met een paar procent de winkel met een acceptabel rendement moet kunnen draaien.

Wat dan wel de vraag is of de discussie over het percentage de juiste is. Immers: moet het gaan om een percentage, of over het feit dat Apple exclusief met één store zonder concurrentie kan opereren. Je zou kunnen zeggen dat wanneer er ruimte is voor meerdere winkels er ook een gezonder concurrentie ontstaat en de prijzen automatisch naar een acceptabel niveau zullen dalen.

Laatste vraag: in wiens zakken zal het voordeel verdwijnen? In het verhaal van Klöpping ligt de nadruk op de consument die te veel heeft betaalt. Wat niet vreemd is: het is een consumentenclaim. Maar wat wanneer de percentages van 30 naar 3 procent zullen dalen. Worden de apps dan ook echt 27 procent goedkoper, of verdwijnt die 27 procent dan in de zakken van een andere investeerder? Ik ben benieuwd.

Ook Den Haag, Groningen, Arnhem en Amstelveen ondernemen actie tegen flitsbezorgers – NRC

Na Amsterdam zijn er nu meer steden die in actie komen tegen flitsbezorging. Zo moet Flink in Utrecht een vestiging sluiten, omdat het niet voldoet aan het bestemmingsplan. Wat ook laat zien dat je veel zaken prima binnen bestaande regelgeving op kunt lossen.

In de BNR podcast ‘De Technoloog’ werd mij de vraag gesteld of er niet gewoon landelijk beleid moet komen. Ik denk het niet. Of beter: nóg niet. Ik vergelijk het met de Airbnb casus. Daar hebben de gemeenten eerst zelf gekeken hoe zij het met bestaande middelen op kon lossen en is het in een later stadium naar het nationale niveau getrokken. Waarbij een raamwerk is neergezet waar de gemeenten zelf aan de knoppen kunnen draaien. Simpelweg omdat je per gemeente een andere behoefte (zoals meer of minder toeristen) kunt hebben. Juist die lokale wendbaarheid en dan ondersteund met een landelijk juridisch kader, lijkt mij een prima oplossing. Maar dan moet je eerst uitzoeken wat nu écht het probleem is en wat er schort aan de lokale instrumenten om in te grijpen.

220213 Jitse Groen – Business Class on Vimeo

Thuisbezorgd is, op de stukken na die je als beursgenoteerd bedrijf nu eenmaal moet publiceren, een behoorlijk gesloten bedrijf. Daarom is het interessant om dit 15 minuten durende item te bekijken waar Harry Mens oprichter Jitse Groen interviewt. De reden achter het interview lijkt duidelijk: het gaat niet goed met de koers en er zijn veel vragen (gaat Groen het Amerikaanse Grubhub weer afstoten? Ik denk het wel), dus dan is het altijd prettig om (betaald) bij Mens aan tafel je verhaal te kunnen doen.

In de media

Rare jongens, die flitsbezorgers | BNR Nieuwsradio

Afgelopen week werd ik geïnterviewd voor BNR ‘De Technoloog’ over…. flitsbezorging. Het fijne van deze podcast is dat we een uur de tijd hadden om het over veel zaken te kunnen hebben.

Hoe flitsbezorgers jou in hun mandje lokken | NOS

NOS op 3 maakte deze week een erg leuk item over flitsbezorging, waar alle partijen in het debat aan het woord en in beeld komen. Ik mocht kort wat duiding geven aan deze ontwikkelingen en de vragen en zorgen over dat alles nu zo snel moet en het reduceren van sociaal belangrijke activiteiten tot een noodzakelijke transactie.

Kritische fietsbezorgers starten vakbond vanwege werkomstandigheden | NPO Radio 1

“Ontslagen via de chat na kritiek op je baas: het overkwam Ömür Sönmez. hij was helemaal klaar met de werkomstandigheden als maaltijdbezorger bij Thuisbezorgd.nl en besloot in opstand te komen door een vakbond op te richten: Radical Riders.  Alle kritiek kostte hem uiteindelijk zijn baan….. Hij is te gast om zijn verhaal te vertellen. En ook te gast is Martijn Arets, hij is platform-economie expert en schreef het boek Platformrevolutie.”

Wie gaat er profiteren van de rechtszaak tegen Apple en Google? | BNR Nieuwsradio

“De
stichting App Store Claims eist een miljard euro van Apple en Google. Die bedrijven zouden veel te hoge provisies rekenen op de verkoop van apps en abonnementen. De stichting stelt ons 15 procent goedkopere apps in het vooruitzicht. Maar zelfs als de stichting de rechtszaken weet te winnen, is het nog maar de vraag of apps echt goedkoper zullen worden, zegt platformeconomie-expert Martijn Arets.”

The EU’s Attempt to Ensure Every Platform Worker is Employed Promises to be a Bumpy Ride | Reshaping Work

Het stuk dat ik een ruime maand geleden in het Nederlands publiceerde over de mogelijke impact en verloop van het Europese wetsvoorstel over platformwerk is deze week via Reshaping Work in het Engels verschenen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Vorige week weer een mooie week gehad: voor en met de Haagse Hogeschool ben ik begonnen met het vormgeven en voorbereiden van een minor Platformeconomie die in September zal starten en ik ben ook toegetreden tot de kenniskring van het nog op te richten lectoraat Platformeconomie. Ook zijn deze week de voorbereidingen gestart voor een expeditie met professionals van de Provincie Zuid Holland om het vraagstuk ‘de rol van de provincie in de platformeconomie’ verder te verkennen en vorm te geven.

Vanmiddag ben ik te gast bij het Radio 1 programma ‘je geld of je leven’ over de werkomstandigheden van maaltijdbezorgers en morgen (dinsdag) te gast bij BNR om de podcast ‘De Technoloog’ op te nemen waar ik o.a. meer over KlusCV ga vertellen. Je merkt het al: ik vermaak mij wel 😉

Fijne week!

Kampeerspecialist Obelink wordt marktplaats – RetailTrends

Afgelopen week kwam dit bericht voorbij: “Obelink heeft zijn onlineplatform opengesteld voor derden. Daarmee is het bedrijf uit Winterswijk de eerste kampeer- en outdoorspecialist met een marktplaats.” Wat ze hier eigenlijk zeggen: Obelink (en bekende naam in de kampeer- en outdoorwereld) heeft aan de eigen webshop een platform toegevoegd, waardoor ook anderen spullen kunnen verkopen via de kanalen van Obelink.

Op zich een opmerkelijke stap: er wordt nog niets gezegd over wat voor spullen dit zouden (mogen) zijn en hoe dit bijdraagt aan het aanbod van Obelink aan de huidige klanten. Genoeg ‘maren’, maar op zich is het interessant hoe het bedrijf haar ‘legacy’ inzet om via het eigen platform ook andere producten te verkopen.

Het meest interessant vond ik deze passage: “Voorlopig kunnen de partners enkel producten aanbieden via de website, op termijn worden ook diensten mogelijk. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld een montage of reparatie aan caravan of camper, het organiseren van een kampeerreis of een workshop rond een bepaalde interesse.”

Dat is natuurlijk een heel interessante stap: wanneer je bij Obelink voor een tent komt, heb je mogelijk ook nog andere vakantie gerelateerde zaken nodig. Voor Obelink snijdt het mes hier aan twee kanten: aan de ene kant stellen zij hun merk beschikbaar voor anderen om dit soort diensten te verkopen en pakken daar waarschijnlijk ook nog een mooie marge op. En nog interessanter: het transformeert Obelink van een winkel tot een brede aanbieder in alles rondom kamperen en outdoor. Een ‘one stop shop’. En met zo’n totaal propositie onderscheidt je je in de markt en verstevig je de positie.

Slim op papier, maar ’the devil is in the details’.

Platform Staffyou gaat freelancer minimaal 18 euro per uur betalen. Vlucht naar voren? – ZiPconomy

Dat to-business freelanceplatformen een minimumtarief hebben is niet nieuw. Meestal zitten deze rond de 13 of 14 euro ex. BTW per uur. En dat de tarieven op deze platformen als gevolg van een schaarse arbeidsmarkt door het dak gaan, dat hebben we ook al eerder gehoord. Dan is het een logische stap om deze minimumtarieven te verhogen: de tarieven zijn er naar en de stap zal voor opdrachtgevers op korte termijn geen of weinig pijn doen. In het algemeen ben ik er een voorstander van om minimum lonen juist nu te verhogen: de timing kan haast niet beter.

In die context is het een interessante stap van to-business platform Staffyou dat zij afgelopen week aankondigden het minimum tarief voor freelance klussen (Staffyou werkt zowel met de freelance- als de uitzendconstructie) vast te zetten op 18 euro per uur. De 18 euro is het resultaat van een eenvoudige rekensom: de cao uurlonen op het platform zijn doorgaans 10 euro. Vermenigvuldig dit met de loonkosten factor van een uitzendkracht á 1,75 over het bruto uurloon en rond het naar boven af en je zit op de 18.

Goed om te weten is dat bij de classificatie discussie naar aanleiding van het EU wetsvoorstel platformwerk het tarief geen rol speelt. Maar daar zal het Staffyou denk ik ook niet om te doen zijn: het is een logische stap gezien de huidige arbeidsmarkt en in de discussie over fatsoenlijke tarieven.

Uber, Lyft, Instacart, DoorDash form coalition in Washington state to ‘protect driver independence’ – GeekWire

Een interessant kijkje in de lobby machine van grote ‘gig economy’ (lees: delivery en taxi platforms) in de VS. Het continent waar dit soort ‘gig work’ vele malen groter en ‘volwassener’ (= geen waarde oordeel) is dan bij ons in Nederland.

“This employee-vs.-contractor or hourly-vs.-gig fight, which has been playing out in Seattle, California, Massachusetts and elsewhere, appears to be headed this year to Washington state.

Some of the biggest players in the state’s gig economy – Uber, Lyft, Instacart and DoorDash — have formed an industry group called Washington Coalition for Independent Work which appears to be looking to the initiative process or legislation to help curb the regulation of their businesses.

First reported by politics newsletter The Washington Observer, the newly formed group has hired lobbyists and political fixers to put the brakes on regulation and minimum-wage requirements of their contractor-based employment models.”

In California hebben deze platformen ruim 200 miljoen dollargestopt in een lobby campagne voor een eigen status van bezorgers en taxi chauffeurs via platformen. Dit lijkt (en dat was natuurlijk te verwachten) de blauwdruk te zijn waar de lobbyisten nu rond gaan in andere staten. Dit omdat zij aangeven dat ‘dit is wat de werkende’ wil. Oh, en ja, dit is ook wat de platformen zelf graag willen, aldus de chef van de lobby coalitie in dit stuk.

Amazon Care now available nationwide as demand continues to grow

Het is iets dat we al een tijd aan zien komen: big tech bedrijven die een ecosysteem van diensten en producten aanbieden en zo sector van sector proberen binnen te dringen. Waarbij de combinatie van diensten en producten als een vliegwiel functioneren en zo de macht groter en groter maken. Dit kwam al goed naar voren in het in 2016 verschenen boek ‘De platformsamenleving: Strijd om publieke waarden in een online wereld’, welke hier is te downloaden. Ook interessant is deze lezing van José van Dijck op mijn YouTube kanaal.

Afgelopen week kwam dit artikel over Amazon Care voorbij. Het verhaal van Amazon Care – ‘Healthcare Made Easy’ – zit, zoals is te verwachten, goed in elkaar. De klant wordt goed centraal gezet, wat in bijna alle sectoren waar deze spelers opereren een verademing is. Maar moeten we hier nu blij mee zijn? Is zo’n ‘one stop shop for everything’ dan echt een goed idee? Ik denk het niet en krijg er om eerlijk te zijn ook echt een ongemakkelijk gevoel van. Ik heb onlangs het boek ‘Het alles‘ (oorspronkelijk ‘The Every‘) van Dave Eggers gelezen. Eggers schreef ook al eerder het boek The Circle en Het Alles is hier het vervolg op. Absoluut een tip om te lezen. Niet omdat het zo’n goed verhaal is of zo goed geschreven is, dat valt best mee, maar simpelweg omdat het je aan het denken zet en laat zien wat er gebeurt wanneer onder het mom van gemak en alles tot een risico averse transactie terug te drinken het leven langzaam maar zeker een stuk minder interessant zal worden.

Wolt Market eröffnet in Berlin: Finnischer Lieferdienst Wolt eröffnet eigene virtuelle Supermärkte. | Wolt Newsroom

“The Finnish delivery service Wolt is opening its own virtual supermarkets under the name Wolt Markets. With the opening of its own virtual supermarkets in Berlin, the Wolt delivery service is taking the next step on the way to becoming an “app for everything” and is expanding its range to include the delivery of groceries from its own stores. At the beginning, Wolt opens a network of virtual supermarkets in Berlin. “

Wolt is in Nederland niet actief, maar ik kom ze in Zweden en Duitsland regelmatig tegen. In een Linkedin post van de public policy man van Wolt in Duitsland las ik dat Wolt in Berlijn de eerste ‘virtuele’ supermarkt heeft geopend waar je ook bestellingen af kunt halen. Ik ben overigens erg benieuwd waarom het woord ‘virtueel’ op een fysieke locatie wordt geplakt.

Los daarvan geven dit soort ontwikkelingen, dit is slechts een van de vele voorbeelden, zien in welk vakje dit soort aanbieders moeten worden geplaatst. Of in ieder geval wat de kern van dit soort organisaties is: (last mile) logistiek. Spullen bestellen (eten, boodschappen, medicijnen, whatever) via de eigen app of via een ander en vervolgens, ondersteund door technologie, het product naar jou toe laten komen. Waarbij technologie belangrijk is, maar het eerder een logistiek dan een techniek bedrijf is.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Het ziet er steeds meer naar uit dat mensen weer het vertrouwen hebben om in de nabije toekomst bijeenkomsten te organiseren. Wat ook voor mij als mens, maar ook zakelijk, erg prettig is. Ik kan niet wachten om weer op pad te gaan. Ik ben, net als jij vermoed ik, wel een beetje klaar met al dat online vergaderen en presenteren. Toch heeft het ook zijn voordelen. Zo verzorg ik voor de Global School for Entrepreneurship een blok van 5 weken over de Platformeconomie. Hybride: een aantal studenten zit in het buitenland. Hoewel ik dat niet ideaal vindt, merk ik wel dat het hybride werken ook kansen met zich meebrengt. Zo haal ik regelmatig experts en ondernemers via Zoom het college in om vanuit de praktijk hun ervaringen te delen en om vragen van studenten te beantwoorden. Zo heeft ieder nadeel zijn voordeel.

Afgelopen week weer veel tijd besteed aan het opzetten van verschillende validatie onderzoeken rondom KlusCV. Intussen zijn er onderzoekers van zes universiteiten bij betrokken: ieder weer vanuit een andere discipline. En kwam ik er achter dat KlusCV op een van de deelnemende platformen (Roamler) ook al in België, Frankrijk, Duitsland en de UK draait. Ben ik toch internationaal gegaan zonder dat ik het door had 😉

Ook deze week weer een aantal mooie stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

De kluseconomie stuit op de grenzen van de groei | FD

Een interessant en genuanceerd artikel van afgelopen zaterdag in het FD. Hier worden drie duidelijke pijnpunten / uitdagingen van de kluseconomie behandeld:

1. De verwachting dat de kosten voor arbeid (of dit nu freelance of in dienst is via een uitzend overeenkomst) zullen stijgen, wat de winstgevendheid van platformen onder druk kan zetten en schaalvergroting stimuleert (waarbij schaalvergroting bij de ‘on demand’ platformen het meest relevant is);
2. Het gegeven dat platformwerkers lastig te verenigen zijn, maar dat er wel steeds meer wordt georganiseerd via social media. Waarvan ik vermoed dat dit veelal kortdurende samenstellingen zullen zijn, zoals ook een aantal jaren geleden met de Riders Union: een bottom-up vakbond voor fietskoeriers nadat Deliveroo overschakelde naar het freelance model. Deze vakbond is uiteindelijk geadopteerd door FNV;
3. De onduidelijkheid in regelgeving en gebrek aan handhaving. Er liggen een aantal duidelijke uitspraken en FNV heeft intussen aangegeven de staat desnoods aan te klagen om handhaving af te dwingen. Intussen is vriend en vijand het er over eens dat de nationale overheid zich onwaarschijnlijk laks en onverantwoord opstelt in het debat rondom (de toekomst van) de arbeidsmarkt.

Het artikel in het FD laat ook een ander ‘pijnpunten’ zien in het debat rondom platformwerk zien: de definitie kwestie (of: de ‘alles-over-één-kam-scheer-kwestie). Hoewel platformwerk enorm divers is (on demand vs geplande transactie, eenmalige vs repeterende transactie, op locatie vs online werk, commodity vs specialistische skills, algoritmische vs handmatige match), blijven de maaltijdbezorger en taxichauffeur het debat domineren. Wat op zich niet heel vreemd is: dit zijn zichtbare uitdingen van platformwerk, worden per klus betaald (met veel intransparantie in prijsstelling en gamification) en de impact van het algoritme is erg groot. Maar platformwerk is veel breder dan alleen dat.

In het stuk wordt ook het ING onderzoek uit 2018 aangehaald: “Economen van ING stelden voor de coronacrisis dat bekende namen als Uber, Helpling (schoonmaken) en Temper (klussen in bijvoorbeeld de horeca) de potentie hebben om de hele arbeidsmarkt op zijn kop te zetten. Meer dan een miljoen mensen in Nederland zouden mogelijk hun brood gaan verdienen via platforms.” In dit rapport voorspelde ING dat, afhankelijk van ontwikkelingen mbt regelgeving en innovatie in technologie, over tien jaar 20-70 procent van de bemiddelingsmarkt via platformen zou lopen. Het probleem van dit rapport is, en dat is mede veroorzaakt door de manier waarop ING dit rapport in de media heeft gebracht, is dat iedereen dacht en soms nog denkt dat deze ‘disruptie’ komt door opzichzelfstaande platformen en de ‘Ubers-van-X’en’. Dat is echt onzin. Platformen hebben wel een steeds grotere impact op de organisatie van werk, maar dan meer als organisatie mechanisme dan als zelfstandige entiteit.

Wat naar mijn inziens het grootste pijnpunt van het debat is, is dat er wordt gedaan alsof de kluseconomie een eigen planeet is en het werk dat via deze platformen nieuw werk is of werk waar voorheen de voorwaarden vorstelijk waren. Ik moet je teleurstellen: dat is niet het geval. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat nagenoeg alle to-consumer dienstverlening plaatsvindt onder voorwaarden die, wanneer je er je hele boterham van moet betalen, niet afdoende zijn. Dit geldt zowel voor dienstverlening dat vanuit loon- of uitzenddienst wordt uitgevoerd als vanuit zzp-schap. Om maar te zwijgen over zwart werk (de zwarte markt wordt doodgezwegen in discussies over werk: fijn voor je gemoedsrust, maar daarmee is het probleem niet weg) en de door iedereen gehate, maar door angst voor een kritisch debat en reflectie ook doodgezwegen regeling dienstverlening aan huis. De rol van platformen hierin is dat zij als matchmaker de markt een gezicht geven (deze was voorheen onzichtbaar en gefragmenteerd) en drempels verlaagd, waardoor de markt explosief kan groeien. Wat bijdraagt aan de noodzaak voor een goed gesprek over de waarde van arbeid in de to-consumer dienstverlening markt. Want uiteindelijk zijn de meeste consumenten de meest verschrikkelijke werk- of opdrachtgever die je je maar kunt bedenken.

En hoewel velen (inclusief mijzelf) vinden dat alles te langzaam gaat, is Jamie Woodcock, auteur van The Gig Economy en The Fight Against Platform Capitalism, in het FD stuk toch ook nog voorzichtig positief: “Platformwerk biedt wel werk voor mensen die het elders niet vinden. In industriële sectoren duurde het soms een generatie voordat werknemers dat (zekerheden) afdwongen. In de gig economy gaat dat veel sneller. Ik ben er optimistisch over.’ Laat ik met deze optimistische noot deze reflectie afsluiten 😉

(Als laatst: stuit de kluseconomie op de grenzen van groei? Nee. Maar het zou goed zijn wanneer de prijzen en daarmee de vergoedingen zouden stijgen. En daar kan de krappe arbeidsmarkt goed aan bijdragen. Misschien daarom ook juist nu het moment om de minimum lonen te verhogen.)

Sportleraar, masseur of kapper aan huis? GetEase-app moet het eenvoudiger maken

Via een post op Nu.nl kwam ik bij het platform ‘GetEase‘ uit. Een platform voor het boeken van ‘lifestyle’ diensten als massages, manicures en yoga sessies. Nu nog alleen actief in Amsterdam, maar mogelijk ook binnenkort in andere steden.

Nu is een nieuw kluseconomie platform natuurlijk geen nieuws. Op mijn website Platformwerk.nl staan er intussen een dikke 80. Maar wel weer een voorbeeld hoe platformen in gefragmenteerde markten met veel informatie asymmetrie een rol proberen te spelen. Waarbij het overigens vaak de vraag is of het platform genoeg waarde toevoegt om ook economisch rendabel te zijn. Want dat is in veel gevallen zeker nog geen uitgemaakte zaak.

Uber Eats delivery riders are doing ‘quests’ for more cash. But do they put more than money at risk? | Euronews

On demand platformen in bezorging en taxi werken veelal met freelancers. Dit levert de platformen veel voordelen op: zij betalen niet de rekening van geen werk, lopen minder risico’s en betalen doorgaans een stuk minden loonkosten. Het nadeel voor platformen van die flexibiliteit is dat zij werkenden niet kunnen dwingen om aan het werk te gaan of langer door te werken. Iets dat, zeker in een krappe arbeidsmarkt, voor het platform wel gewenst is. Immers: de klant wil op zijn/haar wenken worden bediend.

Om toch controle te hebben op deze ‘flexibele’ freelance werkenden, wordt veel gebruik gemaakt van gameification technieken. Met speciale ‘quests’ worden werkenden uitgedaagd om meer of sneller te werken. Soms meer dan goed voor ze is. En dan gaat het nogal iets  goed mis. Zeker gezien deze diensten voornamelijk in steden worden aangeboden is dat ook niet zo heel erg gek.

In dit stuk: “If you get paid extra based on the number of deliveries you make in a limited amount of time, the risk of accidents increases as the delivery person naturally rushes to make as many deliveries as possible <…> It is undeniable that the Uber Eats system caused the accident, and I think this case raises the alarm about a system that prioritises profit over safety.”

De bezorger, en daarmee ook de omgeving, loopt daarmee meer risico. “In April last year, a bike courier working for Uber Eats allegedly collided with a 78-year-old man, killing him. At the time of the accident, the courier was in the middle of a “quest” – Uber Eats’ term for its system of delivery challenges.”

Ook de bezorger zelf wordt over het algemeen vaak niet beter van deze ‘quests’, aldus deze quote van onderzoeker Niels van Doorn: “When you’re on a quest, you’re in it to win it: you are less likely to scrutinise the payout/distance ratio and will just accept the incoming order because completing it brings you closer to your target <…> Meanwhile, because the individual orders you accept may have lower payouts, you may eventually pay the bonus out of your own pocket – at least in part”.

Het zou goed zijn om meer onderzoek te doen naar dit soort technieken van ‘gamification’ van het werkproces. Bij het betalen per stuk / bezorging, maar ook binnen het dienstverband. Lees daarvoor ook dit stuk op Reuters: “All the 13 drivers for Blinkit and Zepto whom Reuters interviewed in the key cities of Mumbai, New Delhi and Gurugram said they faced pressure to meet delivery deadlines, which often led to speeding, for fear of being rebuked by store managers.”

Bibi Mob: Araraquara cria ‘Uber’ próprio; motorista leva 95% da tarifa

Een interessant voorbeeld uit Brazilië waar een lokale overheid heeft besloten een eigen taxi app te lanceren. Intussen hebben 200 chauffeurs en 7.000 klanten zich aangesloten bij het platform dat slecht 5% commissie afroomt van iedere transactie. De ambitie van deze stad gaat verder dan alleen een taxi app: “the city is developing two more applications: for motorcycle freight (already in the registration phase) and for food delivery (for the second half of this year).”

Spotify CEO Daniel Ek defends Joe Rogan deal in tense company town hall – The Verge

Je hebt het niet kunnen missen afgelopen week: de commotie rondom de bekende podcaster Joe Rogan op Spotify. Lees hier onder de reactie van de CEO van Spotify:

“Spotify CEO Daniel Ek addressed employees in an internal town hall on Wednesday, during which he explained why he believes Spotify is a platform and not a publisher, as well as why it pursued a deal with Joe Rogan.”

De uitspraak ‘platform, not a publisher’ is er eentje die vaker voorbij is gekomen. En een uitspraak waar iedereen het intussen wel over eens is dat deze, juist in het geval van (social)media platformen zwaar achterhaald is. En dan helemaal op het moment dat je als platform de desbetreffende podcastmaker een deal van honderd miljoen dollar aanbiedt om op Spotify een podcast te maken 😉

YoungOnes boekt recordomzet, aantal werkende freelancers stijgt in 2021 van 5.200 naar 18.000 – Emerce

In een landschap waar cijfers ontbreken
een interessant inkijkje in de groei van freelance platform YoungOnes. Omzet 38mln, 435.180 gewerkte uren (+427%) en op piekdag 20.000 klussen bij 740 opdrachtgevers.

In de media

De traditionele organisatiewijze piept en kraakt: Leve de platformgedachte | iBestuur

Een mooi interview met o.a. ondergetekende in iBestuur over de ‘overheid en provincie als platform’.

Boodschappen in 10 minuten: dat kost flitsbezorgers meer dan jou | NOS

Het team van NOS maakte deze toffe game / animatie om op een speelse manier meer inzicht te geven in de manier waarop flitsbezorgers opereren. Ik leverde ook een inhoudelijke bijdrage aan deze productie.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week was een drukke week met colleges voor het blok Platformeconomie aan de Global School for Entrepreneurship en veel werk aan de verdere uitrol van KlusCV en de hierbij horende onderzoeken. Ook merk ik dat met de versoepelingen in het vooruitzicht ook de presentatie aanvragen weer goed op gang zijn gekomen. Voor wie het niet weet: ik geef zeer regelmatig presentaties over verschillende sectoren in de platformeconomie voor heel uiteenlopende groepen. Zowel publiek als private organisaties. Van 2 tot 2.000 toehoorders. Hoewel die 2.000 in een live zaal wel weer even geleden is…

Ook deze week weer mooie stukken voor je verzameld en voorzien van mijn commentaar. In enkele stukken speelde ik ook een rol in de media: Nieuwsuur en Nos.nl over flitsbezorgers, MT/Sprout en BNR over KlusCV en RetailTrends over Amazon.nl. Oh, en er kwam ook nog een nieuw boek uit waar ik een bijdrage aan leverde. Zoals ik al zei: het was een drukke week 😉

Fijne dag!

Voorlopig geen nieuwe ‘darkstores’ voor flitsbezorging toegestaan in Amsterdam | NOS

Het rommelt al een tijdje tussen de gemeenten en de opkomende flitsbezorgers. Deze bedrijven openen lokale magazijnen om vanuit daar de klant te bedienen. Logistieke hubs, veelal in winkelpanden en gelegen in woonwijken, waar dagelijks de nodige vervoersbewegingen zijn: het laden en lossen van vrachtwagens en de vele fietskoeriers die vertrekken, wachten en pauzeren.

Afgelopen week maakte de Gemeente Amsterdam bekend dat zij per direct voor een periode van 12 maanden in de stad geen nieuwe logistieke hubs van flitsbezorgdiensten zal accepteren. Amsterdam is hiermee de eerste gemeente die een / deze stap zet. Veel media besteedde afgelopen week aandacht aan deze gebeurtenis. Zelf mocht ik een bijdrage leveren voor een item bij Nieuwsuur (link vanaf 35:22).

Wat zegt deze tijdelijke stop nu eigenlijk? Nou, best simpel. Het zegt dat de gemeente niet weet wat te doen met de opkomst van deze logistieke hubs. En daarom op de ‘pauze’ knop drukt. Een zware ingreep, waarvan ik mij sterk afvraag of deze juridisch stand zal houden. Aan de andere kant: het is de vraag of flitsbezorgdienstverleners het op een rechtszaak aan laten komen: zij moeten immers straks met de gemeente in gesprek over hoe verder. Dan praat het niet heel erg fijn wanneer je tegelijkertijd ook tegen elkaar in de rechtbank strijdt. Wat dat betreft zet de gemeente deze bedrijven voor het blok. Prima keuze natuurlijk, maar wel goed om je bewust van te zijn. Oh, en de gemeenteraadverkiezingen komen er natuurlijk ook aan.

De eerste vraag is: had die ook voorkomen kunnen worden? Het is namelijk niet de eerste keer dat dit gebeurt. Ik weet nog dat een aantal jaren geleden iedereen de gemeente waarschuwde voor de aankomende deelfietsen aanbieders en de hierbij horende problematiek. Amsterdam heeft destijds de aanbieders met open armen, en zonder restricties, ontvangen. Om hen vervolgens enkele maanden later de deur te wijzen: de aanbieders moesten hun fietsen zo snel als mogelijk uit de stad verwijderen. Wat volgende was een lang proces om beleid rondom deelfietsen te ontwerpen, waarna aanbieders mondjesmaat, en nu wel onder duidelijke voorwaarden, de stad weer in mochten.

De situatie rondom de flitsbezorgers doet mij hier ook aan denken. Ik denk dat de gemeente veel eerder open had moeten staan voor gesprekken met de aanbieders om zo een noodmaatregel als deze te kunnen voorkomen.

Dan is de vraag: wat gaat er nu gebeuren? De gemeente heeft een stop van 12 maanden afgekondigd. Er voor het gemak vanuitgaande dat de verordening rechtsgeldig is en blijf staan, zal de gemeente nu op zoek moeten gaan naar een antwoord en oplossing hoe flitsbezorging en de hierbij horende logistieke hubs wél in te passen is in een stad met respect voor publieke waarden en de buurten waar zij opereren. Ik heb geen glazen bol, wel wat gezond verstand. Ik kan mij voorstellen dat:

• er strengere voorwaarden komen voor logistieke hubs in bewoonde gebieden;
• er gebieden worden aangemerkt waar logistieke hubs mogen opereren (wat ook impact kan hebben op de bezorgtijden);
• er een vergunningsysteem komt van een maximaal aantal aanbieders per stad, wijk of postcodegebied.

Het grote probleem: is dat alle oplossingen die zo eenvoudig of duidelijk klinken, in de praktijk lastig uit te voeren zullen zijn. Flitsbezorging is namelijk niet een fenomeen dat op zichzelf staat. Voor iedere eenvoudig klinkende oplossing, zul je een tienvoud complexe uitdagingen creëren. Stel dat je werkt met een maximaal aantal fietsen op de de stoep. Dan moet je ook de Domino’s pizza vestiging, waar je al jaren lang tolereert dat deze tien fietsen voor de deur heeft staan aanpakken. Daarnaast zullen de flitsbezorgers ook niet lijdzaam afwachten. Zo werkt Gorillas samen met Jumbo. Wat wanneer je vanuit bestaande Jumbo vestigingen bezorgingen gaat doen? Of nog erger: stel dat deze bedrijven besluiten om met rijdende magazijnen te werken. Iets dat in de scenario’s van Amazon in de VS en met rijdende dark kitchens ook al is bedacht. Ik voorzie een kat en muis spel tegen elkaar, waar geen ruimte is voor een gesprek mét elkaar. Geen gewenst scenario.

Waarbij ik absoluut begrijp dat er op de korte termijn iets moet gebeuren. Je zult maar boven zo’n magazijn wonen. Ik betwijfel alleen of de weg die is ingeslagen de juiste is.

Tot slot: flitsbezorging is geen op zichzelf staand fenomeen. Het is het exponent van een economie en samenleving die steeds meer en meer draait op het ‘on demand’ via een smartphone bestellen van producten en diensten (of een combinatie hiervan). Een verandering die al jaren lang gaande is en waar logistiek (met e-commerce en maaltijdbezorging) de meest in het oog springende sector is. En een verandering die echt nog wel even door zal gaan.

Ik denk dat door alleen te kijken naar flitsbezorging de gemeente een belangrijke kans laat liggen. Een kans voor een goed debat over de vercommercialisering van de publieke ruimte. Waar publieke ruimte steeds meer en meer wordt gebruikt als reclamezuil, wachtruimte en experimenteer ruimte van commerciële aanbieders. Waar   sociale ontmoetingen en – cohesie moet wijken voor zogenaamd gemak. En veel moois in het leven wordt gedegradeerd tot een lege transactie. Ik zou dan ook lievere minder in de reflex-modus willen zitten, maar vanuit het grote plaatje willen nadenken wat voor samenleving, stad en land we willen. Om vanuit daar de spelregels te bepalen. Het zou mooi zijn wanneer de Gemeente Amsterdam de komende 12 maanden gebruikt voor dit grotere debat. Om vanuit daar te kijken hoe de vraag naar snel van boodschappen bedient te worden binnen dit plaatje past. Ik ga het volgen.

Thuisbezorgd stuurde hem weg na kritiek op internet: ‘Dit gaat te ver’ – NRC

Afgelopen week in NRC:  “Maaltijdbezorgplatform Thuisbezorgd.nl heeft deze maand het arbeidscontract van een van zijn bezorgers beëindigd, nadat hij een kritisch artikel plaatste over de arbeidsomstandigheden bij het bedrijf. <…> De maaltijdbezorger, Ömür Sönmez, is oprichter van een actiegroep van fietskoeriers die strijden voor betere arbeidsomstandigheden. Hij schreef in het artikel onder meer over auto-ongelukken en fietsen met „gebrekkige remmen” en riep zijn collega’s op in actie te komen voor hogere lonen.”

Dit stuk sluit mooi aan bij het stuk dat ik vorige week deelde: “Gig Workers Were Promised a Better Deal. Then They Were Outsourced” en de reflectie die ik hier op schreef. Wat neerkomt op het gegeven dat platformen de koeriers nooit zélf in dienst zullen nemen, de zekerheden van het arbeidscontract (lees: uitzendcontract) niet om over naar huis te schrijven zijn (of zoals ik vaker zeg: men zegt tegen schijnzelfstandigheid te vechten, maar promoot schijnzekerheid) en dat we moeten beseffen dat deze werkenden in de huidige vorm, met of zonder platform, kwetsbaar zijn en zullen blijven.

Volkskrant: overheid gaf 886.000 euro uit aan ontwikkeling eigen videoplatform – IT Pro – Nieuws – Tweakers

“De Nederlandse overheid liet aan het begin van de coronacrisis een eigen videobelplatform ontwikkelen. Dat gebeurde zonder aanbesteding, kostte 886.000 euro, en werd nooit in gebruik genomen, schrijft de Volkskrant.”

Ik zag dit bericht afgelopen week voorbij komen, vergezeld met de nodige kritische reacties en reflecties. Om niet te makkelijk mee te gaan in dit sentiment én om de zaak eens van een andere kant te bekijken wil ik de vraag neerleggen: is dit slecht nieuws? Is het erg dat 886.000euro is uitgegeven voor iets dat in de kast is beland?

Want er zit ook goed nieuws in dit bericht:

1. Men besefte vrij snel afhankelijk te zijn van commerciële Amerikaanse techbedrijven voor een stuk infrastructuur dat in een pandemie alleen maar belangrijker / kritieker zou worden;
2. Er is een ambitie uitgesproken en geld vrijgemaakt, waarbij ‘shortcuts’ zijn toegepast om snel te kunnen handelen;
3. Men is aan de slag gegaan en kwam er al snel achter dat dit niet ging werken;
4. In plaats van ellenlang aan een dood paard te trekken (lees: een bodemloze put vol te storten met gemeenschapsgeld) heeft men tijdig de knoop doorgehakt niet door te gaan. Hiermee is de schade beperkt gebleven.

En natuurlijk zou het mooi zijn wanneer, wanneer alles weer wat ‘rustiger’ is, de lessen worden getrokken en op basis daarvan het gesprek en de ontwikkeling in gang wordt gezet over welke kritieke digitale infrastructuur van publiek geld zou moeten worden opgezet en met welke voorwaarden. Als dit niet gelukte project daar aan bij kan dragen, dan is die ruime acht ton prima besteedt.

Dit moet je weten over Amazon in Nederland – RetailTrends

Afgelopen week werd met mij een rapport over Amazon.nl gedeeld, als input voor een interview voor dit artikel bij RetailTrends.

Een aantal interessante weetjes uit het rapport:

• 2% van de verkooppartners op de Nederlandse site van Amazon is gevestigd in Nederland. Bijna 60% van het aanbod komt van aanbieders uit China. Hiermee lijkt Amazon.nl vooral een interessant kanaal voor niet-Nederlandse aanbieders om de Nederlandse markt te betreden;
• “40% van de Nederlandse verkopers biedt minder dan 10 producten aan via Amazon”;
• “73% van de Nederlandse aanbieders heeft nog geen enkele review ontvangen.” Dit kan er op wijzen dat Nederlandse aanbieders het kanaal nog niet serieus omarmen;
• “Bij 76% van de producten wint Amazon de Buy Box, als Amazon en één of meer verkooppartners hetzelfde product aanbieden. In al deze gevallen bieden zij de snelste levering en in 80% van de gevallen verkopen zij het product tegen de laagste prijs.” Oftewel: Amazon is een grote concurrent op het eigen platform.

Deelauto’s die op afstand worden bestuurd: dit jaar al in Duitsland | NU.nl

“Als het aan mobiliteitsaanbieder Vay ligt, gaat dit jaar nog de eerste auto zonder bestuurder de weg op. Het bedrijf wil in de Duitse stad Hamburg beginnen met zijn zogeheten teleritten. Dat betekent dat de deelauto die je boekt door een bestuurder op afstand voor je deur wordt gezet.”

In de race naar de autonome auto, waarbij het natuurlijk de vraag is of de autonome auto het doel of het middel is, vond ik dit een interessant bericht. Dit is natuurlijk de ultieme manier om toegang tot een auto aan te bieden. Erg benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen.

Boek!

The Sharing Economy in Europe | springerprofessional.de

Ik mocht een bijdrage leveren aan een nieuw boek: “The Sharing Economy in Europe”:

“This open access book considers the development of the sharing and collaborative economy with a European focus, mapping across economic sectors, and country-specific case studies. It looks at the roles the sharing economy plays in sharing and redistribution of goods and services across the population in order to maximise their functionality, monetary exchange, and other aspects important to societies. It also looks at the place of the sharing economy among various policies and how the contexts of public policies, legislation, digital platforms, and other infrastructure interrelate with the development and function of the sharing economy.”

Hoofdstuk 11, “From a Sharing Economy to a Platform Economy: Public Values in Shared Mobility and Gig Work in the Netherlands” schreef ik samen met Martijn de Waal, Lector Civic Interaction Design aan de Hogeschool van Amsterdam, schreef ik dit hoofdstuk. Het hoofdstuk en het hele boek is open acces en dus gratis te downloaden.

In de media

Nederlands kluspaspoort voor gig-werkers gaat Europa door

Een mooi en uitgebreid artikel bij MT/Sprout over KlusCV!

Nieuwsuur gemist? Start met kijken op NPO Start

Voor een item bij Nieuwsuur werd ik gevraagd duiding te geven aan de opkomst van flitsbezorgers. En nam ik zelf ook de proef op de som. Het item kun je terugzien rond 35:22.

Flitsbezorgers balen van Amsterdams besluit om nieuwe locaties te weren | Nieuwsuur

Het artikel bij het Nieuwsuur iten.

Dit moet je weten over Amazon in Nederland – RetailTrends

Het eerder aangehaalde artikel over het Amazon rapport bij RetailTrends.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week voornamelijk bezig geweest met alle werkzaamheden rondom de lancering van KlusCV. Intussen veel mooie reacties binnen en het CV is ook al volop gedownload door platformwerkers. Komende week staan nog enkele publicaties over KlusCV op de planning, zoals een stuk op MT/Sprout en een bijdrage op BNR Nieuwsradio aanstaande woensdag om 14:15uur. In de nieuwsbrief stond overigens een verkeerde link naar de website, hierbij de juiste.

Voor deze editie weer een aantal mooie stukken verzameld, zoals een stuk waaruit de kansen voor uitzenders als ‘as a service’ leverancier voor de kluseconomie naar voren komen. Een onverwachte wending. Ook deel ik een ‘longread’ die ik in opdracht van de Provincie Zuid Holland en in samenwerking met Marco Derksen schreef over ‘de provincie als platform’.

Fijne week!

De rol van de provincie in de platformeconomie | Provincie Zuid Holland

Iedere organisatie moet zich de vraag stellen hoe zich te verhouden tot de digitale- en platformeconomie. Privaat én publiek.

De vraag hoe de overheid zich moet verhouden tot de platformeconomie is een onderwerp dat mij al een tijd bezig houdt. De overheid moet zijn bestaansrecht verdedigen en zichzelf opnieuw uitvinden. De grens tussen private en publieke organisaties vervaagt namelijk door platformisering en digitalisering. In mijn boek heb ik dan ook een flink stuk aan dit vraagstuk besteedt. Hierbij kijk ik zowel op gemeentelijk, nationaal en Europees niveau. Ik kwam er begin vorig jaar achter dat er één niveau is, waar ik nog niet over had nagedacht: de provincie. Beter nog: het woord provincie komt in mijn boek geen enkele keer voor. Dit besef kwam tot mij toen ik begin vorig jaar door de Provincie Zuid Holland werd gevraagd een verkenning te starten naar hoe de provincie zich kan verhouden ten opzichte van de platformeconomie. Een erg toffe opdracht, juist omdat de provincie daarvoor niet op mijn netvlies stond.

Samen met digitaal strateeg Marco Derksen (check ook zijn website vol interessante content) en het team van de provincie hebben we de verkenning uitgevoerd: veel lezen / deskresearch, interviews, ronde tafels en goede discussies. Afgelopen week is een longread blog online gekomen waar we onze bevindingen delen. Lees het hele stuk in de PDF.

Wat betreft de rollen hebben we de blauwdruk die al in mijn boek stond verder uitgewerkt en concreet gemaakt:

1. Grip op platformen;
2. Platformen voor overheid;
3. Overheid als platform.

Bij grip op platformen wordt voornamelijk gekeken hoe de overheid publieke waarden kan borgen in de digitale economie. Dit blijkt in de praktijk een uitdaging. Ten eerste omdat bij het ontwerpen van regelgeving geen rekening is gehouden met de opkomst van platformen, ten tweede omdat de overheid moeite heeft digitaal aansluiting te vinden bij platformen. Denk bijvoorbeeld aan de moeite die de stad Amsterdam heeft met de handhaving van woning- en kamerverhuurplatform Airbnb. Ook het feit dat platformen grensoverschrijdend vraag en aanbod matchen is lastig. In tegenstelling tot platformen zijn overheden namelijk sterk gebonden aan fysieke grenzen.

De tweede manier waarop de overheid een rol kan spelen in de platformeconomie is platformen voor overheid. Dit betekent dat de overheid door platformisering publieke taken beter en efficiënter kan uitvoeren. Denk aan taken als subsidieverstrekking, onderhoud en uitbesteding openbare ruimte en interne organisatie. Bij dit soort procesoptimalisatie is het belangrijk dat continuïteit en publieke waarden zijn geborgd.

Door bestaande processen te platformiseren kunnen overheden zorgen voor horizontale verbinding in verkokerde organisaties en kosten terugdringen. De opbrengst kan enorm zijn: de Engelse overheid meldt in het ‘Digital Efficency Repport’ dat zij door offline dienstverlening te digitaliseren jaarlijks zo’n 2 miljard euro kan besparen. Bij de derde invalshoek draait het om organisatieverandering.

Wie nadenkt over de overheid als platform heeft het over echte digitale transformatie. Van een overheid die als centraal middelpunt de relaties en transacties beheert, naar een organisatie die een netwerk faciliteert en per vraagstuk een positie inneemt. Van toegangspoort en uitvoeringsinstituut naar faciliterende organisatie. En van top-down naar bottom-up.

Welke invalshoek het meeste voordeel oplevert, verschilt per situatie en vraagstuk. Dit kan zowel vanuit een praktisch als een strategisch perspectief. Zo besloot de overheid in Maleisië, toen aan het begin van de coronapandemie de werkloosheidscijfers stegen, inwoners op weg te helpen met werken via online werkplatformen.

Ik nodig je uit om de hele longread te lezen. Hebben we alle antwoorden? Nee, nog lang niet. Wel betere vragen. Het ziet er naar uit dat we ook dit jaar weer stappen gaan zetten in een ‘expeditie’, om door ook echt aan de slag te gaan weer meer te leren en verder te komen. Ik heb er zin in.

Gig Workers Were Promised a Better Deal. Then They Were Outsourced | WIRED UK

Ken je het verhaal van die platformwerker die door het platform in dienst werd genomen? Een beetje een flauwe grap, maar hier komt het wel op neer: die wordt niet door het platform in dienst genomen. Op zich is dat natuurlijk niet verrassend en geen nieuws (ik schreef er ook over in mijn analyse van het nieuwe EU wetsvoorstel platformwerk), maar wel goed om dit in het debat te blijven herhalen.

Op het moment dat platformen, en hier heb ik het vooral over de maaltijdbezorgplatformen, de werkenden in dienst nemen (vrijwillig of gedwongen), dan is het zeer onwaarschijnlijk dat zij dit zelf doen. Er zijn grofweg twee keuzes: onderaannemers of uitzendbureaus. Het model van onderaannemers zie je bij pakketbezorging veel terugkomen, het in dienst nemen via een uitzendbureau zie je bij bijvoorbeeld Thuisbezorgd.

Dit artikel gaat over Just Eat (Thuisbezorgd) in Engeland, waar het platform via Randstad 6.000koeriers in dienst heeft. Hierbij worden alle afdrachten gedaan en is verzekering geregeld, maar het stuk laat ook zien dat het model ook niet ideaal is. En Just Eat is niet de enige die gebruik maakt van uitzendbureaus: “On-demand grocery delivery service Gorillas has also been using third-party agencies, including a startup called Ryde, to supply extra workers during peak times. This industry offshoot is becoming a test-bed, as staffing agencies rush to find ways to profit from delivery platforms, which have raised around $14 billion in funding since the start of the pandemic but are not necessarily providing better work conditions, according to the gig workers who work for them.”

In deze video van de ‘Randstad Capital Markets day’ (rond 12:11) wordt de Just Eat casus ook uitgelicht, inclusief bijdrage van Jitse Groen. Waarbij hij aangeeft dat zijn platform in de landen waar het actief is uitzendbureaus gebruikt om snel voet aan de grond te krijgen en de gehele organisatie van arbeid uit te sourcen. Volgens de cijfers van Randstad was de ‘gig staffing’ markt in 2020 in de EMEA regio (Europe Middle East & Africa) een markt van 61 miljard euro.

Gekscherend zou je kunnen zeggen dat waar uitzenders zich eerst zorgen maakten dat de klusplatformen hen de kaas van het brood zou eten, het nu lijkt alsof de kluseconomie een grote kans is voor uitzenders om zich als ‘staffing as a service’ dienstverlener aan te bieden voor platformbedrijven. De platformen richten zich op technologie, nieuwe diensten ontwikkelen, sales en marketing en de uitzenders richten zich op….. uitzenden (as a service).  Interessante wending van de ontwikkeling…

Vestager: Metaverse poses new competition challenges – POLITICO

Een goede stap vanuit de EU om aan de slag te gaan met de uitdagingen op het vlak van mededinging in de aankomende ‘metaverse’: de parallelle digitale wereld waar ieder techbedrijf (en Meta/Facebook voorop) van droomt marktleider in te worden:  ‘We should start thinking about it now’ when it comes to regulating new digital spaces.’.

Waarom is dit zo belangrijk? Dat is eenvoudig. Zoals je weet is de digitale wereld verre van perfect wanneer het gaat om marktmacht. Daarnaast zijn er veel weeffouten, waarvan niemand nog weet hoe dit op te lossen. Ook de techbedrijven zelf niet. Nu zijn dit vaak nog losse eilandjes en is de impact niet maximaal en is er nog iets aan toezicht en handhaving. Met de nadruk op het woord ‘iets’.

Stel je dan nu een digitale wereld voor waar al dit soort instituties niet bestaan en alle diensten worden samengevoegd: eigen munten, heel veel schermtijd, eigen regels, geen controle en intussen dezelfde perverse prikkels (lees: winstmaximalisatie en machtsconcentratie). Dat dus. Dat is de voorbode voor een heel slecht verhaal. En daarom goed dat ze hier mee aan de slag gaan. Al is het alleen maar als signaal richting hen die het niet zo nauw nemen met publieke waarden en democratische legitimiteit.

Remote work will break the US monopoly on global talent | devonzuegel.com

Zeer interessant stuk over hoe ‘remote work’ de mondiale arbeidsmarkt kan opschudden. Ik had hier een mooie samenvatting van kunnen maken, maar het stuk is zo interessant dat ik je adviseer het toch echt zelf te lezen.

Markt van flitsbezorging groeit onstuimig in Nederland

Er zijn veel meningen over flitsbezorging, maar beroerd weinig feiten. Fijn dus dat dit stuk vorige week voorbij kwam:

“Circa 700.000 consumenten maken momenteel wel eens gebruik van flitsbezorging. Er is sprake van een zeer forse groei want in het eerste halfjaar van 2021 waren het nog slechts zo’n 200.000. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek dat Kantar in november 2021 heeft uitgevoerd onder ruim 44.000 consumenten van 16 jaar en ouder.

De onstuimige groei is niet alleen het resultaat van een groeiend aantal aanbieders; na Gorillas in 2020 betraden in 2021 ook Flink, Getir en Zapp de Nederlandse markt. Ook speelt mee dat deze partijen hun bezorggebied fors aan het uitbreiden zijn. Inmiddels woont 13% van de Nederlanders in een gebied dat door minimaal één van deze spelers wordt bediend. “

In 2022 zal Kantar ieder kwartaal cijfers over deze markt publiceren. Helaas niet als openbare informatie, ik vermoed tegen forse betaling. Dat is dan weer jammer.

In de media

Platformen geven toegang tot data met KlusCV – Emerce

Bericht over de lancering van KlusCV op Emerce.

Werkervaring bij platformen bewijzen met KlusCV – ZiPconomy

Vier Nederlandse online platformen lanceren vandaag KlusCV. Met een digitaal getuigschrift kunnen platformwerkers hun werkervaring bij deze platformen aantonen.

Un contrat de travail pour tout travailleur de plateforme : pourquoi ce vœu européen reste encore en suspens ? – NextConomy

Het stuk dat ik eerder als reactie op / analyse van het wetsvoorstel platformwerk van de Europese Commissie schreef, is nu ook in het Frans verschenen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Deze week een speciale editie van mijn wekelijkse nieuwsbrief en een dagje later dan gebruikelijk. En dat niet zonder reden. Zoals je weet reageer ik zelf zeer regelmatig in de media op ontwikkelingen in de platformeconomie. Over nieuwe wetgeving, trends, rechtszaken, overnames en meer. Veelal vraagstukken die te maken hebben met platformeconomie en de impact op de samenleving. Omdat juist die combinatie mij zo fascineert.

Vandaag breng ik voor de verandering eens zélf een nieuwtje de wereld in. En deel ik dat als eerst met jou als lezer van deze nieuwsbrief. Zoals je vast hebt gelezen ben ik al een tijd bezig met de ontwikkeling van KlusCV: een digitaal CV voor platformwerkers. Vandaag is na 2 jaar hard werken KlusCV live gegaan: 50.000 platformwerkers hebben daarmee vanaf nu toegang tot hun data middels een digitaal getuigschrift. Het is mijn ambitie om dat aantal (platformwerkers en deelnemende platformen) in dit jaar te verdubbelen.

Een unieke gebeurtenis waar ik de deelnemende platformen (Charly Cares, Helpling, Roamler en YoungOnes), de partners (Freshheads en ICTRecht), de wetenschappers met wie ik samenwerk aan onderzoek en de financiers (o.a. NSVP -Nederlandse Stichting voor Psychotechniek- en SBCM -Kenniscentrum en Arbeidsmarkt- & Opleidingsfonds voor de sociale werkgelegenheid) die dit project mede mogelijk maken wil bedanken voor hun vertrouwen en medewerking.

In deze editie lees je het persbericht dat vandaag breed zal worden verspreid. Waarbij ik vooral hoop dat KlusCV een positief voorbeeld mag zijn dat laat zien dat data delen met gebruikers de gewoonste zaak van de wereld is en het niet delen van data een zwaktebod is. Ik daag dan hierbij ook alle bemiddelaars uit om dit voorbeeld te volgen. Met KlusCV hebben we laten zien dat het kan, dus ik zie geen excuus meer om het ook niet zelf te doen.

Fijne dag!

Platformen geven toegang tot data met KlusCV

Nederlandse online platformen lanceren KlusCV, een digitaal getuigschrift voor platformwerk. Meer dan 50.000 platformwerkers hebben vanaf nu toegang tot hun data en kunnen een cv opbouwen.

Wie oppast, schoonmaakt of andere dagklussen doet via online platformen kan voortaan bewijs krijgen van die werkervaring. Met één druk op de knop download je jouw eigen KlusCV: een gevalideerd bewijs van werkervaring via platformen.

Meer kansen op de arbeidsmarkt

Het is een samenwerking met vier online platformen in de kluseconomie: Charly Cares (oppas), Helpling (schoonmaak), Roamler (bouw en installatie) en YoungOnes (verschillende dagklussen). KlusCV is een idee en initiatief van platformexpert en onderzoeker Martijn Arets.

Bij de platformen die bij de lancering betrokken zijn, zijn in totaal meer dan 50.000 platformwerkers ingeschreven. Zij kunnen vanaf nu gratis en vrijwillig hun KlusCV opvragen. Dit document moet hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten.

Behoefte van werkenden

Voor managing director Michelle van Os van Helpling was de samenwerking logisch. “Huishoudelijke hulpen die via ons platform werken vragen regelmatig om een uitdraai van hun werkervaring en beoordelingen. Die hebben ze bijvoorbeeld nodig om ervaring aan te tonen bij instanties zoals het UWV.”

Met KlusCV kunnen gebruikers voortaan zelf een overzichtelijke uitdraai maken. Wiggert de Haan, mede-oprichter van Roamler: “Wie wil werken, kan op veel platformen terecht. Wij willen de favoriet zijn voor onze gebruikers. Gebruikers hebben recht op hun data, dus die krijgen ze van ons. En als ze willen solliciteren naar een vaste baan, helpen we graag.”

Opstap naar meer of ander werk

Het is zeer aannemelijk dat werkervaring in de platformeconomie bijdraagt aan het vertrouwen van potentiële werk- of opdrachtgevers, blijkt uit onderzoek van Arets.

Werken via platformen is een laagdrempelige manier om de arbeidsmarkt te betreden: bijna iedereen kan zich makkelijk aanmelden, ook mensen die weinig ervaring hebben of maar een paar uur per week kunnen werken. Dankzij KlusCV moet platformwerk een opstap worden naar meer of ander werk. Met dit digitale getuigschrift kan een platformwerker bijvoorbeeld laten zien dat hij een goede oppas is. Misschien heeft hij geen pedagogische opleiding, maar wel 300 reviews van tevreden ouders.

Het onderzoek kreeg onder andere steun van FNV, het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en UWV. Kennisadviseur Anita Strockmeijer (UWV): “De ontwikkelingen in de platformeconomie zijn relevant voor ons, omdat klusplatformen potentieel kunnen bijdragen aan een inclusievere arbeidsmarkt.

Unieke samenwerking

Het is voor het eerst dat platformen onderling afspraken maken over het delen van data met werkenden. Dat dit gelukt is, dankt Arets mede aan de eenvoud van KlusCV. “Het is een pakket afspraken, standaarden en tools die alle platformen zelf kunnen toepassen. KlusCV heeft geen winstoogmerk.”

KlusCV is mede mogelijk gemaakt met een financiële bijdrage van NSVP (Nederlandse Stichting voor Psychotechniek) en SBCM (Kenniscentrum en Arbeidsmarkt- & Opleidingsfonds voor de sociale werkgelegenheid). Dankzij partners zoals digital service agency Freshheads en juristen van ICTRecht waren de kosten minimaal.

Van klusplatform tot uitzendbureau

De initiatiefnemers moedigen alle andere digitale bemiddelaars aan om mee te doen. Het maakt niet uit of zij werken met zzp’ers, werknemers of uitzendkrachten. Iedere werkende heeft tenslotte recht op zijn gegevens. Arets: “Er is dan ook veel interesse, ook van digitale uitzendbureaus bijvoorbeeld. Binnenkort kun je bij zeker nog vijf platformen je KlusCV opvragen.”

Voldoen aan privacywetten is voor veel organisaties een uitdaging, merken de juridisch adviseurs van ICTRecht. KlusCV laat zien dat regelgeving op dit gebied wel degelijk toepasbaar is. “De praktische uitvoering van KlusCV laat zien hoe de privacywet platformwerkers kansen biedt op de arbeidsmarkt.”

Wetenschappelijk onderzoek

KlusCV wordt later uitgebreid met meer informatie. Het wordt ook mogelijk data mee te nemen naar andere platformen. Ondertussen onderzoekt Arets samen met wetenschappers van vijf universiteiten de impact van KlusCV op de kansen van werkenden op de arbeidsmarkt. “Versterkt data delen hun positie? Onder welke voorwaarden? Nu KlusCV te downloaden is, kunnen we antwoord vinden op deze vragen. Deze kennis draagt bij aan het publieke debat.”

Meer weten?

Wil je meer weten over KlusCV? Kijk dan op de website of stuur mij een mailtje: [email protected]

Goedemorgen! Hierbij de eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar. De beste wensen! Op naar een mooi, gezond, respectvol en ondernemend 2022. Ook in dit jaar (het zesde jaar van deze nieuwsbrief alweer!) zal ik je wekelijks voorzien van mijn kijk op het nieuws rondom de ontwikkelingen van de platformeconomie. Mocht je tips, suggesties, vragen of opmerkingen hebben, dan kun je altijd op de ‘reply’ knop klikken en mij een bericht sturen.

Het begin van dit jaar stond voor mij voornamelijk in het teken van de laatste voorbereidingen voor de lancering van KlusCV, dat op 18 januari gepland staat. Hierbij merk ik hoe fijn het is om een netwerk van goede en betrouwbare professionele partners, van zzp’er tot grotere organisatie, te hebben. Mensen waar ik blind op kan vertrouwen. Dit is voor mij overigens ook de enige manier om de vele mooie dingen te kunnen doen die ik doe, zonder daarvoor te veel uren te hoeven werken.

In deze editie weer een aantal mooie stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Werkse! bundelt klussen tot banen die mensen klaarstomen voor de arbeidsmarkt | Samen voor de klant

Het is duidelijk dat er de komende jaren een flinke krapte zal zijn in onze arbeidsmarkt. De grote vraag is alleen: zijn er écht te weinig mensen om het werk te doen? Of is het een allocatie en organisatie probleem? Oftewel: wanneer de organisatie van werk anders zou zijn ingedeeld: zou er dan nog steeds een tekort zijn?

Zoals je vast is opgevallen ben ik erg enthousiast over de inzet van platform technologie in de organisatie van werk. Technologie die de werkende in plaats van het proces centraal zet. Want hoe goed de meeste managers het ook bedoelen: uiteindelijk zijn het toch echt de mensen zélf die snappen wat ze (aan)kunnen en waar ze energie van krijgen.  Wanneer je de professional, ongeacht juridische status en vorm van organisatie, centraal zet (maar we faciliteert en uitdaagt) en serieus neemt, dan is de kans groot dat professionals een stuk productiever en gelukkiger zullen zijn.

Dat is dan ook de reden dat ik al een tijdje de ontwikkeling van platformen voor klussen binnen organisaties volg. Op deze platformen die binnen organisaties als Unilever en Schneider Electric worden gebruikt, worden interne klussen geplaatst, waar medewerkers zelf op kunnen reageren. Een van de grotere platformen is Gloat, je leest hier een paar mooie cases, zoals eentje van Tata Steel: “unlocked over 165,000 hours of hidden capacity with a skills-based talent management strategy.”

Een mooi Nederland voorbeeld is Part-Up. Een platform dat ook al vaker in deze nieuwsbrief is voorbij gekomen. Afgelopen week zag ik deze mooie samenwerking voorbij komen. In dit stuk: “Leer-werkbedrijf Werkse! in Delft krijgt mensen uit de bijstand aan het werk door klussen van verschillende werkgevers te bundelen tot ontwikkelbanen. Daardoor stroomden in anderhalf jaar al 17 mensen uit naar een reguliere baan. <..> Doordat de werknemers in dienst zijn bij Werkse!, loopt een werkgever geen risico als iemand ziek wordt. <…> Zeker kleinere organisaties hebben niet snel een vacature. Met klussen kan je opeens veel meer.””.

Een mooi voorbeeld hoe een platform transactiekosten en drempels verlaagt en hiermee bijdraagt aan een meer inclusieve arbeidsmarkt.

In Nantes rukt de lokale variant van Deliveroo op. ‘De toekomst is aan de ethische bezorgdienst’ – NRC

Een mooi stuk in NRC over de lokale en coöperatieve bezorgdienst Noafood. De eerste keer dat platform coöperaties in de media in Nederland zo uitgebreid worden uitgelicht. Een goede zaak.

Wat het stuk goed laat zien is dat ook restauranthouders baat hebben bij een kleine lokale speler: korte lijntjes en de belangen zijn meer in balans. De grote uitdaging blijft het aantrekken van klanten: tegen de marketing budgetten van de grote spelers kunnen deze lokale coöperaties niet op. Zij zullen het dan ook meer van de lange adem moeten hebben en de samenwerking met de restaurants. Mooi om te zien dat dit in Frankrijk begint te lopen.

Wat ik aan dit voorbeeld sterk vindt is dat zij de grote bezorg platformen niet zien als vijand: „Wij zijn verwikkeld in een gevecht met reuzen, dat klopt. Maar tegelijk: zonder hen hadden wij nooit bestaan. Je kan zeggen dat wij meesurfen op de golf die zij gecreëerd hebben. Maar wat wij bieden dat zij niet hebben, is het ethische aspect, het menselijke aspect, het klimaataspect. Wij kunnen perfect naast mekaar bestaan.” Dit is heel sterk: ga uit van je eigen kracht. Iets dan bij vergelijkbare initiatieven nogal eens ontbreekt. Mensen boeken jou niet omdat je boos bent, maar omdat je een eigen, betere en unieke oplossing biedt.

De lokale bezorg coöperaties maken gebruik van 1 software/platform leverancier: CoopCycle. Ook een coöperatie. Hierdoor wordt de drempel om in een stad te starten drastisch verlaagd. In 2018 maakte ik, toen ik ook nog parttime onderzoeker bij de Universiteit Utrecht was, een tour door Frankrijk om diverse platform coöperatie ondernemers te interviewen. Ook de oprichter van CoopCycle. De video is hier terug te bekijken. Ik heb ook nog ergens een lange versie van dit interview op een schijf staan, ik zal deze eens opzoeken en ook publiceren. Wil je meer interviews zien met platform coöperatie ondernemers, check dan deze playlist. Uiteindelijk zijn de bevindingen gebundeld in het paper ‘Zijn platformcoöperaties levensvatbaar?’ en is een heel goede PhD student al een aantal jaar bezig met een studie naar dit fenomeen. Al met al mooi om te zien dat iets dat zich eerst zo in een niche ontwikkeld langzaam maar zeker breder wordt gedragen.

Cocoroco, wereldwijde marktplaats voor remote-vacatures – ZiPconomy

In het eerste item had ik het over het allocatie en organisatie vraagstuk wanneer je kijkt naar de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Een andere oplossing is natuurlijk door over de grens te kijken voor het benutten van beschikbaar talent. Zo kwam eerder het platform Tunga in deze nieuwsbrief voorbij, waarmee development talent in Afrika wordt opgeleid en ontsloten. Een ander mooi Nederlands voorbeeld is Cocoroco. Ik volg het platform al een tijdje en heb de initiatiefnemers meerdere malen gesproken, maar dit stuk op ZiPconomy was een goede aanleiding om dit platform in deze nieuwsbrief uit te lichten:

“Wereldwijd is er zoveel onbenut arbeidspotentieel beschikbaar, dat via remote werken kan worden bereikt. Via cocoroco.com geven we bedrijven toegang tot deze wereldwijde talentpool van potentiële meertalige medewerkers. Andersom zorgt dit ervoor dat mensen van over de hele wereld hun talenten en vaardigheden in kunnen zetten voor organisaties waar ze affectie mee hebben. Hiermee bieden we hen een opstap in hun carrière en doorgroeimogelijkheden naar de organisatie waarvoor ze werken, ongeacht hun achtergrond of waar ze wonen. Online is iedereen gelijk”

Wat dit platform onderscheidt, is dat

1. het is opgezet vanuit een bestaande organisatie, de Nederlandse outsourcing-organisatie 5CA;
2. het een focus heeft op customer support;
3. het niet gaat om korte klusjes (gigs), maar om langere opdrachten;
4. de platformwerkers (voor zover je hen platformwerkers kunt noemen) gewoon in dienst zijn en volgens de lokale regels en voorwaarden worden ingehuurd.

Een mooie casus om te blijven volgen.

Elke platformwerker een dienstverband: waarom deze EU-wens geen uitgemaakte zaak is – ZiPconomy

In mijn een-na-laatste nieuwsbrief van 2021 besteedde ik al aandacht aan het wetsvoorstel van de Europese commissie rondom platformwerk. Ik beloofde toen om later met een langere analyse terug te komen. Deze analyse is afgelopen week gepubliceerd en via deze link te lezen.

Cycloon en bol.com maken bezorging samen duurzamer en socialer – pers.bol.com

Een mooie samenwerking tussen platform Bol.com en duurzame en sociale fietskoerier Cycloon. Voor Bol een logische stap: met ook een stuk eigen bezorging (het zou mij niets verbazen wanneer Cycloon op lange termijn helemaal opgaat in Bol) biedt Bol een unieke en duurzame dienstverlening aan de verkopers van het platform. Voor Cycloon ook een logische stap: met de expertise, markt en middelen van Bol kan het bedrijf goed doorgroeien. Deze overname zal ook de andere bezorgbedrijven aan het denken moeten zetten: nu twee grote spelers (Bol en Coolblue) de bezorging voor een deel zelf regelen zullen er mogelijk meer volgen. Wat kunnen zij doen om zich te onderscheiden? Prijs lijkt (gelukkig!!) niet meer een sterke onderscheidende factor.

Cycloon is overigens ook een casus in mijn boek: zij zijn initiatiefnemer van het platform Fietskoeriers.nl, lees hier het fragment. Het is dus ook duidelijk een partij die goed digitaal aan weet te sluiten op verschillende systemen, wat vast ook een belangrijke rol heeft gespeeld in de keuze van Bol.

Aandacht graag!

Rechtszaak tegen de staat

Binnen vakbonden is het een veelgebruikte tool: rechtszaken initiëren om aandacht voor een vermeend misstand te vragen en deze te toetsen bij de rechter. De ongelijkheid in coronasteun voor zzp’ers zou je ook zeker een misstand kunnen noemen: “Zelfstandigen die worden getroffen door de coronacrisis krijgen hun inkomen aangevuld tot maximaal bijstandsniveau. Terwijl voor werknemers hun inkomen wordt gegarandeerd tot 3x modaal.” Dit terwijl alle steun wordt betaald uit algemene middelen: een pot geld waar iedereen aan bijdraagt.

De Werkvereniging, een club (eigen)wijze professionals die de belangen van de ‘moderne werkenden’ behartigt, start een rechtszaak om dit vraagstuk bij de rechter te toetsen. Zij zijn, en daar wordt ik als platform expert natuurlijk weer blij van, begonnen met een crowdfunding campagne om de proceskosten te financieren. Ik heb uiteraard een bijdrage geleverd, lees hier het hele verhaal.

In de media

De winnaars van de Challenge Inclusief Platformwerk in beeld – Deel 2: KlusCV – Kenniscentrum inclusieve en sociale werkgelegenheid

KlusCV is een van de winnende initiatieven van de Challenge Inclusief Platformwerk. Projectleider Martijn Arets geeft een upda
te.

Elke platformwerker een dienstverband: waarom deze EU-wens geen uitgemaakte zaak is – ZiPconomy

Als het aan de Europese Commissie ligt, nemen platformen als Uber en Deliveroo alle freelancers in dienst. Of dit gaat gebeuren is de vraag. De nieuwe Europese richtlijn lijkt een oplossing voor schijnzelfstandigheid in de platformeconomie, maar in de praktijk is het geen gelopen race.

Het nieuwe jaar met platform expert Martijn Arets – De LIFT – met Jelle Drijver | Podcast on Spotify

Listen to this episode from De LIFT – met Jelle Drijver on Spotify.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Afgelopen week was het gelukkig weer wat rustiger in platformland. Komende week staat in het teken van wat laatste loodjes voor de lancering van KlusCV op 18 januari: juridische documenten, nieuwe website en internationale samenwerkingen. Dat gecombineerd met drie kinderen thuis: de kerst valt vroeg dit jaar 😉 Dit is dan ook de laatste nieuwsbrief van 2021: de eerstvolgende nieuwsbrief valt op maandag 10 januari weer op je digitale deurmat. Dank voor het lezen van mijn werk dit jaar, fijne kerstdagen, blijf gezond en gelukkig, laat je niet (te) gek maken door alle onzekerheden (ik weet niet: niet makkelijk) en een fijne jaarwisseling! En voor deze week: nog veel leesplezier met deze editie.

Actually Existing Platformization: Embedding Platforms in Urban Spaces through Partnerships | Platform Labor

Een platform is niet alleen een matchmaker tussen vraag en aanbod, maar acteert ook in een omgeving met verschillende publieke en private stakeholders. De positie van een platform wordt eigenlijk alleen maar sterker naarmate de verbondenheid dmv partnerships groter is. Dan wordt het immers lastiger voor concurrenten om de positie in te nemen, maar ook voor ‘partners’ lastiger om om het platform heen te werken. Een lock-in door partnerships zal ik maar zeggen.

In dit paper kijken onderzoekers Niels van Doorn, Eva Mos en Jelke Bosma aan de hand van de casussen maaltijdbezorging, vrijwilligerswerk en vakantieverhuur, hoe platformen samenwerken met overheden, deze ook afhankelijk maken van overheden, hoe zij steeds meer betrokken worden in lokale infrastructuren en daardoor macht vergaren. Dat is in ieder geval mijn interpretatie van het paper.

Het is een interessant paper dat met deze concrete en herkenbare casussen laat zien hoe platformen deze lokale legitimiteit vergaren. Waarbij ik sommige passages wel erg vanuit een retroperspectief vindt geschreven: achteraf is alles logisch te verklaren.

Wat mijn belangrijkste inzicht is dat ik uit het stuk heb gehaald (of aan de hand van het stuk heb bedacht) is de manier waarop deze platformen gebruik maken van de beperking van het aan fysieke grenzen gebonden karakter van overheden. De route ziet er dan vervolgens als volgt uit:

1. Zowel overheden als platformen weten in het begin vaak niet wat de beste manier van samenwerken is;
2. Zij gaan beide experimenten aan om te leren;
3. Platformen zijn hierbij op zoek naar een manier waarop zij regelgeving en samenwerking met overheden kan standaardiseren en automatiseren: met zo min mogelijk lokale variabelen. Dit ontdekken zij door op lokaal niveau te experimenteren en valideren;
4. Overheden zijn op zoek naar hoe zij economische groei kunnen stimuleren en publieke waarden en belangen kunnen borgen, maar zijn hier veelal gebonden aan beperkingen mbt regelgeving en kennis;
5. Experimenten worden vaak doorgezet in een structureel iets (wat platformen ook voorzichtig maakt in het doen van beloftes: belofte in stad X is de ondergrens voor iedere andere onderhandeling met stad Y of Z);
6. Waarbij platformen heel goed de schaalvoordelen internationaal kunnen borgen en hierbij altijd een (informatie)voorsprong zullen opbouwen, aangezien overheden altijd aan fysieke grenzen gebonden zijn en hierdoor per definitie niet kunnen matchen met de schaalvoordelen die de platformen kunnen realiseren;
7. Hierbij blijft overheid achter de feiten aanlopen en houden platformen de leiding. Iets dat ook nodig is voor platformen om de standaarden en automatisering op grote schaal door te kunnen zetten (lees: minimaal lokaal maatwerk). Wanneer je niet leidend bent, krijg je dat nooit voor elkaar;
8. En platformen dus baat hebben bij het gefragmenteerd houden van overheid contacten.

Ik hoop dat je het een beetje kan volgen. Mij lukt het maar het 😉 Maar ik vermoed dat je de essentie van mijn gedachten hier wel uit kunt halen.

Amsterdam wil magazijnen van flitsbezorgers uit de stad weren

“Na een stortvloed aan klachten over flitsbezorgers stuurt Amsterdam aan op sluiting van hun magazijnen in woonwijken.”

Wie denkt dat de opkomst van technologie (en ondernemingen) een constante is waar je geen invloed hebt, die heeft het mis. Het is alleen wel de vraag op basis waarvan je keuzes maakt. In het geval van Amsterdam en flitsbezorgers wordt de keuze gemaakt om, binnen de bestaande regels, magazijnen in de stad (en in woonwijken) te verbieden. Ik vermoed dat de keuze voornamelijk is gemaakt op basis van sentiment. Een strategie die Amsterdam niet vreemd is. Ook bij de opkomst van de ‘deel’fietsen zette de stad de poorten eerst wagenwijd open, om vervolgens alle aanbieders de stad uit te jagen. Pas toen werd nagedacht hoe deze aanbieders op een gewenste manier in de stad zouden mogen opereren: een proces van enkele jaren. Ik vermoed dat dit met flitsbezorgers ook zo gaat gebeuren. Zonde eigenlijk, je zou verwachten dat keuzes rondom beleid op basis van weloverwogen en goed geïnformeerde beslissingen zou worden genomen. En hier ook het grotere plaatje in zou worden meegenomen. Ik ben benieuwd naar de volgende stappen.

Kees Verhoeven on LinkedIn: Nederland krijgt een algoritmetoezichthouder

Het is je vast niet ontgaan: er is een regeerakkoord. Wat wordt er in het akkoord gezegd over digitalisering? Voor dit soort vragen volg ik oud D66 kamerlid Kees Verhoeven waar ik eerder dit jaar mee in een panel zat. Lees hier zijn gedachten.

Uber lobbyt in stilte tegen ongunstig vonnis – NRC

Uber moet in Nederland van de rechter de chauffeurs in dienst nemen. Uber ziet daar niets in en is een tegenoffensief begonnen. Een paar weken geleden berichtte ik in deze nieuwsbrief over een stichting opgericht door chauffeurs. Toeval? Ik schreef hier over:

“Over de stichting is overigens erg weinig bekend. Er is een website, een stichting met 3 chauffeurs in het bestuur en de domeinnaam is zoals het lijkt geclaimd door iemand met een achtergrond in issuemanagement, politieke lobby en corporate affairs. Een dergelijke stichting heeft al snel de schijn tegen en zal dus ook erg transparant moeten zijn over de achtergrond, motivatie en ambities.”

In dit stuk in NRC komt naar voren dat Uber de chauffeurs heeft ondersteund in het opzetten van hun stichting. “Het bedrijf helpt Kaiser een stichting op te richten: de Stichting voor Zelfstandige Chauffeurs (SvZC). En het brengt hem in contact met notaris Jurjen Mos, van advocatenkantoor Lexence, die alle papierwerk regelt. Voor de public relations van de SvZC wordt Eelco van Ravenswaaij ingeschakeld, een voormalig lobbyist voor de tabaks- en drankenindustrie. De pr-man zorgt voor een website en helpt met uitsturen van persberichten.”

FNV schreeuwde moord en brand: hoe kan een stichting onafhankelijk zijn met geld van Uber? Ik zie het iets genuanceerder. FNV pompt ook veel geld in de campagne om het eigen standpunt te verdedigen: chauffeurs die een ander geluid willen horen kunnen hier niet tegenop boksen.

Dat Uber de chauffeurs organisatorisch en financieel steunt zorgt er wel voor dat je berichtgeving van deze stichting kritisch moet benaderen. Net als berichten vanuit FNV. Wat dat betreft is dat natuurlijk iets dat je altijd moet doen: goed bedenken wie de boodschap brengt en wat het belang is. En FNV heeft ook iets te verdedigen: de legitimiteit van de rol van belangenbehartiger. Bij Uber, maar ook bij andere organisaties als Jumbo en IKEA.

En de stichting van de chauffeurs? Het is ten eerste de vraag hoe de continuïteit kan worden geborgd: het probleem van het eigen business model waar vakbonden ook mee kampen. Waar ik vooral benieuwd naar ben is of de stichting ook vraagstukken gaat adresseren waar Uber géén baat bij heeft, zoals discussies over tarieven, transparantie, aantal toegelaten chauffeurs en meer. De stichting is pas echt geloofwaardig, wanneer zij ook dit soort vraagstukken op de agenda zetten. En dat zie ik nog niet zo snel gebeuren.

FNV stapt naar de rechter om dwangsom Uber | TaxiPro

Leuk zo’n uitspraak zonder een stok achter de deur om de uitspraak in de praktijk te brengen. Dat dacht FNV ook en dus klaagt het Uber aan om af te dwingen dat de uitspraak van de rechter ook wordt uitgevoerd.

Wetenschappers waarschuwen voor een nieuwe digitale identiteit – Follow the Money – Platform voor onderzoeksjournalistiek

Een must read: “Grote tech-bedrijven en overheden promoten de komst van een nieuwe, digitale identiteit voor iedereen. De coronacrisis geeft ze de wind in de zeilen. Experts waarschuwen voor de consequenties. ‘Dit is het einde van vrijheid.’”

Kijktip

Deepfake Therapy – 2Doc.nl

Nieuwe technologie zorgt voor nieuwe vraagstukken. Vraagstukken waar je niet zo 1, 2, 3 een antwoord op hebt. Daarom is het goed om hier over na te denken en met anderen over in gesprek te gaan. Afgelopen week keek ik de korte documentaire ‘Deepfake Therapy’:

“Onder begeleiding van een rouwtherapeut voeren nabestaanden via een nieuwe digitale techniek een interactief videogesprek met hun overleden dierbaren. Ze halen herinneringen op, stellen dringende vragen en gaan de confrontatie met onuitgewerkte zaken aan.”

We waren beide stil na het bekijken van deze docu. De docu roept verbazing, afschuw, boosheid en enthousiasme op. Meer zeg ik er niet over. Tip: kijk deze korte docu met iemand anders in deze vakantie en ga het gesprek aan. En probeer niet te oordelen, want jouw oordeel (en ook die van mij) is het minst interessant dat deze docu op kan uitlokken.

In de media

Met één druk op de knop krijgen platformwerkers een KlusCV – ZiPconomy

Een mooi stuk over de lancering van mijn rapport over data portabiliteit en de ontwikkeling van KlusCV op ZiPconomy.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Vorige week presenteerde de Europese Commissie een wetsvoorstel die zou moeten leiden tot betere voorwaarden voor platformwerkers. Op het NOS 8 uur journaal, het RTLZ journaal en voor ZiPconomy mocht ik duiding geven aan dit voorstel. Het werd een druk dagje. En ook een mooie primeur en mijlpaal: deze week besteedde Trouw in een groot artikel aandacht aan mijn KlusCV project. Daar was (en ben) ik erg trots op. Ook publiceerde ik de video’s van de presentatie van mijn rapport over data portabiliteit voor platformwerkers. Je kunt deze hier terugkijken.

Komende week gelukkig een wat rustigere week met veel laatste loodjes voor KlusCV en wat losse klussen. De kerst komt er aan. Voor deze nieuwsbrief weer een aantal stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Met KlusCV krijgen platformwerkers eindelijk toegang tot hun data en kunnen ze een cv opbouwen | Trouw

Hoewel het tof is om ontwikkelingen in de platformeconomie te mogen duiden in de media: het is natuurlijk nóg leuker om over eigen gedachten of projecten te mogen praten in de media.

Vorige week verscheen dit stuk en interview over een project waar ik al nu bijna twee jaar mee bezig ben: KlusCV. KlusCV is een standaard waarop kluseconomie platformen data rondom reputatie en transactie gaan delen met platformwerkers in de vorm van een digitaal CV. Op 18 Januari zal KlusCV live gaan en kunnen de ruim 100.000 platformwerkers die klussen vinden via de 5 deelnemende platformen hun digitale CV downloaden.

KlusCV komt voort uit een onderzoek dat ik deed naar dit vraagstuk. Lees hier het rapport of dit artikel dat op de website van NSVP verscheen over het onderzoeksrapport.

Na de lancering is het de bedoeling dat meer kluseconomie platformen zich bij de standaard zullen aansluiten en starten diverse onderzoeken om de impact van het meenemen van deze data op de positie van de werkende te onderzoeken. In het Trouw artikel lees je meer over KlusCV en waarom Charly Cares, een van de deelnemende ‘launching platforms’ meedoet.

Commission proposals to improve the working conditions of people working through digital labour platforms – Employment, Social Affairs & Inclusion – European Commission

Het zal je niet ontgaan zijn: afgelopen week presenteerde de Europese Commissie een wetsvoorstel die de positie van platformwerkers, en dan voornamelijk zij die echt via een algoritme worden aangestuurd (dus: on demand = taxi en bezorging).

Hoewel de meeste aandacht uitging naar de passage die platformen die aan bepaalde criteria voldoen dwingt de platformwerker in dienst te nemen, stond er nog veel meer interessants en relevants in het voorstel. Later deze week of volgende week volgt nog een uitgebreide analyse / reactie in de vorm van een ingezonden stuk of blog, dus in deze nieuwsbrief ‘slechts’ een korte analyse.

Om te beginnen is het een wetsvoorstel. Alle landen moeten hier nog overheen plassen en er zullen veel landen zijn die zo hun eigen wensen hebben. Vervolgens moeten de landen het ook allemaal nationaal door gaan voeren. Je raadt het al: dit gaat nog wel even duren en de lobby vanuit de platformen (zij zeggen het voorstel vooral tot het verlies van arbeidsplaatsen zal leiden en een stijging van de prijzen) zal ook niet stil zitten. De race is nog niet over, om maar in de Formule 1 sfeer te blijven.

Om als platform onder het nieuwe voorstel te vallen, heeft de Europese Commissie een aantal criteria opgesteld. Een platform is werkgever als de arbeidsrelatie in de praktijk voldoet aan twee of meer van de volgende criteria:

• Het platform bepaalt de beloning van de werkende;
• Het platform stelt eisen aan het uiterlijk van de werkende (zoals het dragen van een uniform);
• Het platform monitort de prestaties van de werkende via digitale middelen;
• Het platform bepaalt de werktijden;
• Het platform beperkt de mogelijkheden van de werkende om voor anderen te werken.

Bovenstaande punten zijn vrij ruim te interpreteren en daarnaast is het de verwachting dat platformen hun strategie zullen aanpassen om niet onder deze punten te vallen. Dit is ook gebeurt toen de staat California een wet aannam die speciaal als doel had taxi en bezorg platformen te dwingen de werkende in dienst te nemen, de AB5 wet. Ook hier hebben platformen heel snel de werking van de apps eenvoudigweg aangepast om niet meer onder deze punten te vallen. Platformen kunnen namelijk als ‘private regulator’ eenvoudig de regels van het spel eenzijdig aanpassen. En zullen dat zeker ook doen. Het gevolg: een eeuwig durend kat-en-muis spel. Dus voor iedereen die nu hard roept dat het een gelopen race is, wil ik herinneren aan een bekend Nederlands gezegde over een huid, beer en schieten.

Eerder gaf ik aan dat het stuk over de omgekeerde bewijslast (een platformwerker is werknemer, tenzij. Het platform moet vervolgens bewijzen dat de platformwerker géén werknemer is.) slechts één van de elementen is van het voorstel. Hier onder de drie onderwerpen uit het voorstel:

1. to ensure that people working through platforms have – or can obtain – the correct employment status in light of their actual relationship with the digital labour platform and gain access to the applicable labour and social protection rights;
2. to ensure fairness, transparency and accountability in algorithmic management in the platform work context;
3. to enhance transparency, traceability and awareness of developments in platform work and improve enforcement of the applicable rules for all people working through platforms, including those operating across borders

Door alle ophef over punt 1 heeft bijna niemand aandacht aan punt 2 en 3 besteedt. Dit is ontzettend zonde, omdat dit ook onderwerpen zijn die veel verder gaan dan alleen de platformeconomie. Dit gaat over de impact van technologie en data op de werkende. Waarbij de platformeconomie een fijne eerste sector is om mee te beginnen, gezien de ‘digital first’ houding van platformen. De komende tijd zal ik punt 2 en 3 verder bestuderen (kijk er intussen ook zelf even naar), deze zullen vast nog een keer in deze nieuwsbrief voorbij komen.

‘Worker Data Science’ Can Teach Us How to Fix the Gig Economy | WIRED

Vooruitlopend op wetgeving rondom het delen van data en inzicht in algoritmes zijn er veel initiatieven in de kluseconomie die bijdragen aan inzichten voor platformwerkers in de data en algoritmes van de platformen waar zij afhankelijk van zijn. Een paar maanden geleden werd vanuit de University of Edinburgh de ‘digital worker inquiry‘ conference georganiseerd waar veel van deze cases zijn gepresenteerd. Ik presenteerde hier ook mijn KlusCV / GigCV project. Vanuit de cases op dit congres is dit artikel in Wired verschenen. Een paar voorbeelden uit het stuk:

“Drawing inspiration from predecessors like the Turkopticon browser extension, which allows crowdworkers to share and access reviews of employers that use the Amazon Turk platform, developers have built apps to track working time, identify and combat wage theft, track underpayment, track living wages, harvest and port data, illustrate and visualize working conditions, and build solidarity and organize. These tools support gig, platform, and precarious workers by offering data-driven and measurable insights into working conditions.”

Dit stuk lezende, terugdenkend aan de conferentie en het nieuwe EU wetsvoorstel in gedachten kwam het volgende bij mij op. En dat is dat uit het EU stuk punt 1 (in dienst) en 2 (transparantie) redelijk haaks op elkaar staan. Het delen van data met werkenden, zodat deze beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen past goed bij het ondernemerschap. Maar wanneer de platformwerker in dienst is, is er ook minder een incentive om deze data met hen te delen en transparant te zijn. Er is immers een gezagsrelatie. Toen Uber en anderen in California met de nieuwe wet (Prop22) duidelijkheid kreeg in classificaties, hebben zij ook enkele functies die bijdragen aan meer autonomie uit het systeem gehaald. Ik weet nog niet precies waar ik heen wil in deze analyse, maar wel dat ik het gevoel heb dat deze twee punten lastiger op één lijn te brengen zouden kunnen zijn dan dat je in eerste instantie zou denken.

What Instant Delivery Services Could Do to Cities – Bloomberg

Er wordt veel geschreven over flitsbezorging. Je ziet het onderwerp ook regelmatig in deze nieuwsbrief, en dan vooral onder het kopje ‘in de media’, voorbij komen. Uiteindelijk is het belangrijk om te beseffen dat dit soort ontwikkelingen geen constante zijn die over ons heen walsen, maar het gevolg zijn van de keuzes die we maken. En om je juiste keuzes te maken, is een goed geïnformeerd debat nodig.

Dit artikel gaat over deze keuzes. En het belang hiervan Met een introductie alinea om triest van te worden: “Mini-warehouses dubbed “dark stores” are quietly taking over urban retail space. Left unregulated, the insatiable demand for faster delivery will only hasten the erosion of community life.”

En even verder: “Cities need to delineate the increasingly fuzzy boundary between stealth micro-fulfillment outposts and the traditional commerce of bodegas. If not, our post-pandemic urban future is less likely to be one where we’re on a first-name basis with the neighborhood baker than one where the streets are filled with workers ferrying cilantro for impromptu tacos. In fact, given the ambitions of DoorDash and others to vertically integrate their operations — to stop delivering meals and groceries from local stores and start running their own — it’s a future where bodegas and restaurants are unequivocally in the crosshairs.”

Waarbij het belangrijk is om te beseffen dat een samenleving veel meer is dan een verzameling van functionele transacties. Een winkel of restaurant meer dan een leverancier van spullen of eten. Dat is dan ook de reden dat ik zo vaak benadruk dat de rol van (lokale, provinciale en nationale) overheden zo belangrijk is in het debat. Zij zijn geen toeschouwer, maar moeten midden in de arena staan.

En in het geval van flitsbezorging: ik zie vaak vergelijkingen met Uber en Airbnb. Wat belangrijk is om te beseffen is dat dit geen platformen zijn die een gefragmenteerde groep aanbieders met een gefragmenteerde groep vragers verbindt, maar niet meer dan een soort supermarkt. Handhaving is daarom ook geen probleem. De juiste keuzes maken waar je als samenleving naartoe wilt dan weer wel.

Four Questions Every Marketplace Startup Should Be Able to Answer | by Jonathan Golden | Medium

Een succesvol platform neerzetten is een kunst. Een kunst waar technologie niet de grootste uitdaging is: dat is vaak een kwestie van skills (iets kunnen bouwen) of geld (iets kunnen láten bouwen). Om die kunst te leren is het altijd goed om te kijken hoe anderen het hebben gedaan en hier de lessen van mee te nemen. Heb je daar interesse in? Dan raad ik je aan deze blog te lezen van Jonathan Golden, voormalig ‘head of product’ bij Airbnb, Dropbox en Hubspot.

De onderwerpen in deze blog:

1. Type of Network Effects: How will your marketplace grow?
2. Homogeneous vs. Heterogeneous Supply: Is your startup a search marketplace or a matching marketplace?
3. Two-S
   ided Incentives: How will you keep both buyers and sellers in the marketplace?
4. Size and Frequency of Interaction: What are the unit economics of your marketplace?

In de media

Modern werkgeversgezag: Brussel presenteert criteria voor werkgeverschap in de platformeconomie | ZiPconomy

Een mooi en compleet stuk over het wetsvoorstel op ZiPconomy met bijdrage van ondergetekende.

Maaltijdbezorger straks in loondienst, Europa pakt schijnzelfstandigheid aan | RTL Nieuws

“Een fatsoenlijk loon, doorbetaald worden bij ziekte, recht op vakantiedagen en de mogelijkheid pensioen op te bouwen. Koeriers, maaltijdbezorgers en andere platformmedewerkers krijgen als het aan de Europese Commissie ligt meer rechten. Ze moeten behandeld worden als gewone werknemers.”

Fantastisch, die flitsbezorgers, maar de groeiende bezorgcultuur heeft grote gevolgen voor stad: ‘Dit worden zombiestraten’ | Topics.nl

Een mooi en uitgebreid stuk over flitsbezorging in Het Parool met bijdrage van ondergetekende.

Kun je geen heel huis kopen? Koop dan een heel klein stukje bij Brxs | Trouw

“Geen geld voor een koophuis? Koop dan een stukje huis, raadt een nieuw onlineplatform aan. Niet om in te wonen, maar om aan te verdienen.”

Met KlusCV krijgen platformwerkers eindelijk toegang tot hun data en kunnen ze een cv opbouwen | Trouw

In de herhaling: het stuk in Trouw over mijn project KlusCV.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Goedemorgen! Vorige week een bezoek gebracht aan Athene, wat een prachtige fotogenieke stad. Gelukkig had ik nog wel genoeg tijd om een aantal mooie stukken te verzamelen en te voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Bij Thuisbezorgd kun je nu ook fulltime aan de slag als maaltijdbezorger | NU.nl

Afgelopen week een interessant nieuwtje vanuit Thuisbezorgd: “Maaltijdbezorgers kunnen voortaan een voltijdscontract krijgen bij Thuisbezorgd. Waar de duizenden bezorgers tot dusver een basiscontract voor 12 uur in de week hadden, kan dat nu ook een aanstelling voor 16, 24, 32 of zelfs 40 uur in de week worden. Dat heeft het bedrijf woensdag bekendgemaakt.”

Een interessante move van Thuisbezorgd, alias Just Eat Takeaway. De bestellingen die het bedrijf zelf bezorgd, exacte cijfers zijn mij niet bekend maar het zal nog een minderheid zijn, worden uitgevoerd door bezorgers die (veelal via een tussenpartij en via een uitzendconstructie) in dienst zijn van het platform. En nu zou het dan ook mogelijk zijn om een voltijdscontract te krijgen.

Een slimme zet van Thuisbezorgd om verschillende redenen. Ten eerste: strategie.  Oprichter Jitse Groen zet zich al langer publiekelijk, en dan vooral via Twitter, af tegen de freelance constructies van concurrenten. Deze werkwijze geeft de concurrenten volgens Groen een oneerlijk concurrentievoordeel. Deze stap is een duidelijk voorbeeld van de daad bij het woord voegen. Dan de timing: deze week wordt een nieuw plan in de Europese Commissie besproken dat een ‘werknemer tenzij’ principe moet opleveren voor platformwerk. Bij platformwerk waar de werkende geen tot nauwelijks invloed heeft op het werk (met sterke sturing door het algoritme op werk, uitvoering en tarief) moet het platform dus specifiek bewijzen dat de platformwerker freelancer is. Lukt dit niet dan is het een werknemer. In een stuk van Bloomberg is te lezen dat dit kan betekenen dat hierdoor 4,1 miljoen mensen die als bezorger of chauffeur werken als werknemer zouden kunnen worden geclassificeerd, wat de platformen tot 4,5 miljard euro per jaar aan meerkosten op zou leveren. Dat zijn forse bedragen. Groen kan door zijn uitspraak invloed uitoefenen op deze besluitvorming door te laten zien dat het in dienst nemen en zekerheid bieden wel degelijk kan. Hoewel hij natuurlijk wel een beetje vals speelt, aangezien lang niet alle bestellingen door eigen bezorgers worden afgeleverd en hij veelal niet degene is die de bezorgers in dienst neemt. Hij gaat hier in tegen de platform lobby: bezorgplatformen hebben zich intussen verenigd in ‘Delivery Platforms Europe‘. Zij proberen met een eigen studie aan te tonen dat het werken als freelancer voor een groot deel van de koeriers een bewuste keuze is en zij niet op een dienstverband zitten te wachten. Zo meldt het door ‘Copenhagen Economics’ uitgevoerde onderzoek dat 75.000 Europese koeriers volledig ontmoedigd zouden worden om dit type flexibel werk (zowel in deze als andere sectoren) te doen als beleidsmaatregelen hen dat onmogelijk zouden maken, omdat voor veel koeriers meer traditionele (inflexibele) vormen van part- of fulltime werken geen optie zijn. En dat er 800 miljoen euro aan inkomsten op het spel staan als nieuwe EU-beleidsregels de huidige manier van werken aan banden zouden leggen.

Uiteindelijk zit, zoals altijd, ’the devil in the details’. Details over welk deel van de Thuisbezorgd bestellingen nu door eigen bezorgers worden afgehandeld. Details over de exacte voorwaarden waaronder deze bezorgers werken: hoe zit het nu echt met zekerheid voor deze groep? En details over voor hoeveel mensen (en uren) het aangekondigde vaste contract zal gelden. Het bericht van Thuisbezorgd was kort, heel kort. En liet daarmee veel belangrijke vragen (bewust?) onbeantwoord. Ook wat betreft de plannen van de EU zijn er nog genoeg onzekerheden. Wat gaat de definitie van platformwerk worden? Hoe gaan en kunnen landen dit in eigen wetgeving borgen? In Nederland zit dit debat al vele, vele jaren vast: hoezo zou het nu opeens wel kunnen? En op welke termijn gaat er iets gebeuren? En als laatst: hoeveel schieten de platformwerkers er zelf nu echt mee op?

Maar dat bezorgplatformen uiteindelijk meer verantwoordelijkheid zullen moeten gaan nemen voor hun werkenden, dat staat vast. Want flexibiliteit is fijn, maar het volledig afschuiven van de rekening en het risico van deze flexibiliteit is dan weer geen goed idee. En dat is iets dat de platformen ook zelf wel snappen: voor hen is het ook een kwestie van het beperken van de ‘schade’. Daarnaast hebben zij ook nu te maken met een krappere arbeidsmarkt: het bieden van meer zekerheden kan bezorgers ook binden. En met de opgedane data mbt vraag en aanbod op het platform zal ook het werk voor de platformen steeds beter te voorspellen zijn, en daarmee het risico voor meer zekerheid kleiner. En dan zal, cliché of niet, de maaltijdbezorgsector misschien wel de eerste sector zijn waar het advies van Borstlap (weet je nog?) in de praktijk zal worden uitgevoerd: flex minder flex en vast minder vast. Ik blijf het (vanzelfsprekend) vol interesse volgen.

Y Combinator-backed Tablevibe raises $1.5M led by Global Founder Capital – TechNode Global

Het is duidelijk dat veel MKB ondernemingen in food en hospitality zich iets te makkelijk (en naïef) afhankelijk hebben gemaakt van platformen. Deze platformen bieden een grote toegevoegde waarde, maar zorgen er ook voor dat de aanbieders op termijn afhankelijk worden. Zij hebben immers hun klantcontact weggegeven aan het platform. Niet zo slim. Uiteindelijk moet je als ondernemer een platform voor jou laten werken, in plaats dat jij voor een platform moet werken.

Het is daarom interessant te zien dat er steeds meet SaaS (Software as a Service) initiatieven komen die de ondernemer / onderneming ondersteunen met inzicht in klanten en gedrag en klantcontact. Of wat ze in deze blog omschrijven als ‘direct-to-consumer relationships’.

“Direct-to-consumer is the future of the F&B industry and unlocking this strategy for restaurants is a multi-trillion dollar business opportunity. This investment will help us create a direct ordering and loyalty solution to drive sustained growth for restaurants. It will significantly decrease cost-of-sales for our partners and empower them to own their customer relationships.”

Een interessante ontwikkeling, waarbij ik vermoed dat de ‘lock in’ op een dienstverlener beperkt is, wat weer goed is voor de positie van de ondernemer.

Horecasector heeft behoefte aan helder perspectief voor 2022 | ING

De tarieven van platformen zouden goed moeten kunnen meebewegen met schaarste (maar ook overvloed) in de markt. Is er meer vraag dan aanbod, dan stijgen de prijzen. Een veelgebruikt voorbeeld is de ‘surge pricing’ van Uber, waarmee het platform vraag en aanbod probeert te sturen. Is er meer vraag dan aanbod, dan stijgen de prijzen. Vervolgens daalt de vraag en stijgt het aanbod.

Voor platformen die een to-business markt bedienen was tot voor kort weinig data beschikbaar of dit ook op een dergelijke markt van toepassing is. In dit ING stuk met data van 2B platform Temper zien we op basis van data van het platform dat door krapte in de arbeidsmarkt (in dit geval horeca) de uurtarieven flink stijgen. Door ook een ondergrens te hanteren zorgt het platform ervoor dat in een geval van overvloed met aanbod er geen race 2 the bottom kan ontstaan. Hoewel in een dergelijk geval het minimumtarief waarschijnlijk ook gelijk het maximumtarief zal zijn.

Binnenkort start ik samen met onderzoekers van de VU in Amsterdam een onderzoek naar de tarieven en hoe deze invloed hebben door schaarste en grote gebeurtenissen als een lockdown van 2B freelance platformen. Het zal wel even duren voordat je daar hier iets over leest, maar dan weet je alvast dat het er aan komt 😉

UK government publishes pioneering standard for algorithmic transparency – GOV.UK

Terwijl het in Nederland partijen die al jaren met elkaar zijn opgescheept een kabinet te vormen kwam vorige week een mooi bericht binnen van onze overburen: “The CDDO has launched an algorithmic transparency standard for government departments and public sector bodies, delivering on commitments made in the National Data Strategy and National AI Strategy.”

Uit het stuk:

• The Cabinet Office’s Central Digital and Data Office has developed an algorithmic transparency standard for government departments and public sector bodies with the Centre for Data Ethics and Innovation
• The standard will be piloted by several public sector organisations and further developed based on feedback
• The move makes the UK one of the first countries in the world to develop a national algorithmic transparency standard, strengthening the UK’s position as a world leader in AI governance

Lees ook vooral de ‘note to editors’ onderaan het bericht, dat verder ingaat op de rol en verantwoordelijkheden van de ‘Cabinet Office’s Central Digital and Data Office’. Volgens mij iets waar andere landen iets van kunnen leren.

Hoe geruzie over Funda ontaardde in een gang naar de Ondernemingskamer | FD

“Wie een koophuis wil, kan niet om Funda heen. Daarom azen grote beleggers al jaren op de oer-Hollandse huizenmarktplaats. Maar grootaandeelhouder NVM wil niet verkopen, met achterdocht, geruzie en een climax bij de Ondernemingskamer komende donderdag tot gevolg. Reconstructie van een jarenlange vete.”

Een interessant overzicht van de geschiedenis en problemen bij Funda. Een interessante casus om te volgen. Funda is het enige platform dat ik ken dat proactief door een sector(vereniging) is opgezet. Dit heeft de sector(vereniging) zeker geen windeieren gelegd. Maar die betrokkenheid en eigenaarschap vanuit de sector is daarmee ook het grootste gevaar van de toekomst van het platform. Dit was misschien niet zo heel erg opgevallen wanneer NVM 100% van de aandelen had gehad, maar omdat 10% van de aandelen bij anderen ligt en zij zwaar worden beperkt door de acties van de NVM komt de zaak binnenkort bij de Ondernemingskamer.

Het voorbeeld van Funda laat zien dat sectoren veel baat kunnen hebben bij het bundelen van krachten en het zelf opzetten van een (dominant) platform, maar ook dat een single stakeholder aanpak uiteindelijk ook een groot struikelblok is in doorontwikkeling van het platform. En daarmee is de NVM op lange termijn de grootste bedreiging van het voortbestaan van het platform dat de eigen leden zoveel heeft gebracht.

In de media

Met KlusCV meer loopbaankansen voor platformwerkers? | Innovatief in Werk

Een mooi stuk over mijn rapport dat twee weken geleden is live gegaan op de website van NSVP.

Podcastserie Omzien na
ar elkaar – RIBW Overijssel

Een podcast interview met ondergetekende over platformen in de zorg.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.