De beste wensen! Op naar een mooi, uitdagend en gezond 2017. Na een kort kerstreces weer een versie update over de berichtgeving rondom de platformeconomie en wat eigen werk. Later deze maand zal ik een aantal voorspellingen voor de platformeconomie in 2017 delen, maar eerst ben ik nog bezig met een blog waarin in terugkijk op mijn voorspellingen van 2016. Ik klaag nogal eens over ’trendwatchers’ die alleen vooruit kijken en niet terug op hun eigen voorspellingen, dus laat ik hier in maar het eigen voorbeeld geven. Volgende week zal ik ‘m delen in deze nieuwsbrief.

Platformeconomie top 5

Peugeot koopt meta-zoekapp voor deelauto’s – Emerce

Ook al hebben veel platformen de wens om marktleider (of nog beter: monopolist) binnen het eigen segment te worden, uiteindelijk zullen er altijd binnen een categorie meerdere spelers actief blijven. Hoewel het voor de markt goed is dat niet niet één partij alle macht heeft: voor de klant zijn al die verschillende apps soms wat onoverzichtelijk. Emerce bracht in dit bericht het volgende: ‘Peugeot heeft het Duitse Carjump gekocht, een dienst waarmee gebruikers het aanbod van alle autodeelsites kunnen doorzoeken naar een ritje.’

Het is uiteindelijk meer dan logisch dat er uiteindelijk een aantal dominante aggregatie sites zullen komen die het vernipperde aanbod samenbrengen. Een soort booking.com voor mobiliteit. Slim dus dat Peugeot hier (mede) haar zinnen op zet.

Vlaanderen legt Airbnb-verhuurders nieuwe eisen op | De Tijd

Vlaanderen heeft nu ook eigen Airbnb regels opgesteld (via Facebook post Rogier de Langhe):

• online registreren
• verzekering burgerlijke aansprakelijkheid
• bewijs van goed zedelijk gedrag
• bewijs dat hij eigenaar of huurder is van de accommodatie
• brandveiligheidsattest:
• minstens twee evacuatieroutes
• een brandblusapparaat per 150m²
• controleattesten (elektriciteit, gas, verwarming)
• aanwezigheid plan met evacuatieroutes
• aanwezigheid brandinstructies in vier talen
• aangifte belastingen

Een volgende stap zou zijn om een soort van gemeente keurmerk voor het platform toe te voegen. Door duidelijk over dit keurmerk te communiceren krijgt deze ook een extra toegevoegde waarde voor de verhuurder: huurders hebben met het keurmerk meer duidelijkheid en veiligheid, wat weer kan leiden tot betere bezetting. Ik denk dat steden als Amsterdam hier ook eens naar moeten kijken: op dit moment heb je als gast geen idee bij wie je in huis komt (los van de recensies), of de adverteerder ook de eigenaar of huurder is.

Het atikel is alleen na (gratis) registratie te lezen, klik hier voor de PDF versie.

Crowdfundingplatformen moeten informatie over risico’s verbeteren | AFM

De verantwoordelijkheden van platformen is een onderwerp dat in deze nieuwsbrief vaak voorbij is gekomen. Platformen profileren zich veelal graag als onafhankelijke marktplaatsen die vraag en aanbod transparant maken en hen faciliteren om een transactie te doen. In de praktijk zijn platformen natuurlijk helemaal niet zo onafhankelijk en mogen gebruikers de nodige verantwoordelijkheden van deze platformen verwachten.

Het afgelopen jaar is er veel discussie geweest over transparantie van crowdfunding platformen en dan in het bijzonder lening crowdfunding. Nu de branche wat lange bestaat worden langzaam maar zeker ook de werkelijke rendementen en risico’s zichtbaar. De branchevereniging voor crowdfunding (eerder: crowdfinancing) in Nederland is in 2016 een offensief gestart om met de platformen zelf meer transparantie te bieden, maar intussen heeft de AFM in dit bericht wat meer druk op de ketel gezet.

In mijn ogen een goede zaak, dit omdat investeerders in veel gevallen geen experts zijn, de snelheid waarmee wordt ingestapt hoog is en het dus belangrijk is om goed te weten wat de risico’s en het werkelijk te verwachten rendement is. En aangezien een crowdfunding platform zelf baat heeft bij zoveel mogelijk transacties, is het geen goed idee om een slager zijn eigen vlees te laten keuren….

Takeaway koopt Duitse en Belgische activiteiten Resto-in – Emerce

In de nieuwsbrief van 5 oktober behandelde ik een nieuwsbericht over de lancering van UberEATS, een paar dagen voor de beursgang van Thuisbezorgd.nl. Een van mijn aandachtspunten voor Thuisbezorgd was toen het feit dat zij weliswaar een sterke positie hebben, maar niet de controle over de bezorgers. Het ziet er naar uit dat Thuisbezorgd flink aan de weg aan het timmeren is om ook dit stuk van de dienstverlening in handen te krijgen. Hoognodig als je het mij vraagt met de opkomst van apps als UberEATS en Foodora.

‘Na 7 minuten was ik al UberEATS-koerier’ – Trends.be

Uitdaging voor iedere onderneming: bij opschalen de kwaliteit van wie je in huis haalt op het juiste niveau houden en je niet laten verleiden om de groei ten koste te laten gaan van de kwaliteit van de dienstverlening. In dit artikel lees je de ervaring van een journalist die als UberEATS-koerier aan de slag wilde gaan. Na 7 minuten stond hij buiten als ‘werknemer’. In San Francisco heb ik eind 2014 soortgelijke verhalen van Uber chauffeurs gehoord: de drempels om te starten als chauffeur waren enorm laag, het aantal chauffeurs op de weg enorm (gevolg: veel auto’s die rondjes rijden, lage verdiensten per chauffeur en alles moesten zij zelf uitzoeken). Voor de lange(re) termijn lijkt mij dit geen wenselijke strategie.

Opmerkelijk

Ook dit jaar zijn er weer meerdere partijen die met overzichten komen van de crowdfunding resultaten van 2016. Opmerkelijk blijft dat de opgehaalde bedragen nogal van elkaar verschillen, zo bericht Douw&Koren over een totaalbedrag van 169.700.000,- en Fundwijzer op een bedrag tussen de 140 en 150 miljoen. Interessant dat er geen journalist is die hier vragen over stelt. Dat de competitie tussen de adviesbureaus in de race om aandacht verder gaat dan alleen de cijfers blijkt ook uit het feit dat Douw&Koren met een (willekeurige en vooral op sentiment gebaseerde) top 10 komt en Fundwijzer met een (op volgorde van opgehaald bedrag) top 100.

Belangrijke noot: in de verhalen over succes gaat het over het succesvol behalen van het financieringsdoel. Geen woord wordt er gerept over of het project ook voor de investeerders succesvol was. http://www.koenvvliet.nl/

Uitgelicht

Vermogende Rotterdamse havenfamilie koopt 200 huizen voor vluchtelingen – RTL Nieuws

Gewoon een mooi voorbeeld van hoe de crowd, in dit geval de vermogende crowd, zelf het initiatief neemt om ‘goed’ te doen. “Een Rotterdamse stichting is een initiatief gestart om Syrische gezinnen een dak boven hun hoofd te bieden. De stichting wil 200 huizen kopen. Met de huur die de gezinnen betalen, wordt een taal- en integratieprogramma voor hen gefinancierd.”

Eigen publicaties en in de media

5 succesfactoren van online platforms zoals Uber en Airbnb | Sprout

Voor intrapreneur.nl, het content platform van Trivento, schreef ik eind december dit artikel. Gisteren werd het stuk doorgeplaatst op Sprout.nl. “Google, Facebook, Uber en Airbnb: vier bedrijven die in korte tijd dé dominante speler in hun segment zijn geworden. Uber groeide bijvoorbeeld in zeven jaar tijd uit tot het grootste logistieke bedrijf ter wereld. Platform-expert Martijn Arets ontrafelt de succesformule van deze diensten.”

Vrije jongens van Airbnb en Uber in het nauw – Economie – Voor nieuws, achtergronden en columns

Eind december werd ik voor dit artikel in de Volkskrant geïnterviewd. Helaas is er van mijn bijdrage slechts één quote overgebleven die zonder de juiste context niet hetgeen verteld wat ik wilde melden. Voor de volledigheid de oorspronkelijke passage uit het interview dat in de eindredactie ronde helaas samen met de context is gesneuveld:

Werden de deeleconomiebedrijven in veel steden aanvankelijk binnengehaald als voorbeelden van vernieuwing, nu krijgen de overheden meer oog voor de sociale problemen die de apps met zich meebrengen, zegt deeleconomiepublicist Martijn Arets. ‘Overheden moesten lange tijd wennen aan de platforms, maar ze zien nu in dat hun agenda’s weinig met de deeleconomie van doen hebben.’ Het idee van de deeleconomie is dat consumenten via internetplaftorms spullen met elkaar gaan delen. Dit zorgt voor minder verspilling in de maatschappij. Maar Uber en Airbnb zijn bedrijven met miljarden aan investeringen gericht op het verdienen van zoveel mogelijk geld en zo hoog mogelijk rendement voor hun investeerders. Dit heeft niks meer met de idealen van de deeleconomie te maken, zegt Arets, die zich al drie jaar met het onderwerp bezig houdt en overheden adviseert over de vraag hoe ze met bedrijven als Uber en Airbnb moeten omgaan. ‘Met de deeleconomie zelf is niks mis. Het is voor de ongebreidelde groei die op weerstand stuit.’

Airbnb kan alleen zo hard groeien omdat het bedrijf ook allerlei cowboys op zijn website toelaat als verhuurders, zoals huisjesmelkers en vastgoedspeculanten. Deze verhuurders drijven de huurprijzen in steden op en zijn de oorzaak van veel overlast door toeristen. Buurtbewoners zien huizen in illegale hotels veranderen en ervaren overlast.

En Uber is misschien wel het grootste taxibedrijf in de wereld aan het worden maar doet er alles aan de kosten voor zichzelf zo laag mogelijk te houden. In veel steden probeert het bedrijf particulieren als chauffeurs te laten rondrijden zonder vergunning (UberPop). Als dat niet meer mag dan probeert het bedrijf zzp-chauffeurs voor zijn app te werven (UberX). Maar ook dan zoekt het steeds naar manieren om onder regels en vergunningen uit te komen, zegt Arets. ‘De bedrijven kunnen alleen exponentieel groeien zo lang ze zelf zo min mogelijk verantwoordelijkheid nemen.’

Foto van de week

Uber domineerde deze week de berichtgeving met nieuws over de verliezen, vergunningloze zelfrijdende taxi’s die door rood reden en een flink data schandaal. Zowel de manier waarop het bedrijf intern met data omgaat als hoe zij bij invallen de data op lokale kantoren snel versleutelen deed flink wat stof opwaaien. Stof opwaaien gebeurde deze week ook letterlijk: ik tekende een huurcontract voor een nieuw kantoor (huidige kantoor wordt gesloopt) en de eerste voorbereiding voor de verhuizing zijn dus in volle gang. In deze mail wederom weer 5 mooie artikelen én een super inspirerende podcase. Fijne week!

Why Silicon Valley VCs Are Giving Up on On-Demand Delivery

Als je dit verhaal mag geloven hebben VC’s steeds minder vertrouwen in ‘on demand delivery’ services.

Een paar oorzaken:

• Delivery startups continue to grapple with fierce competition, thin margins and a host of operating challenges that have defied easy solutions or economies of scale
• Widespread discounting and artificially low consumer prices have made on-demand delivery a race to the bottom
• Many delivery startups, he said, “make the assumption that once you get bigger, things will get easier, and that’s wrong. There is driver churn, operations people that cost money, more support costs.”
• “You can’t raise prices on consumers, and you can’t cut labor costs,” he said. “The core unit economics didn’t make sense.”

Een voorbeeld dat bewijst dat het toch lastig is om de link te leggen tussen de technologische ‘scaling’ logica en de ‘offline’ wereld.

Uber is losing $2 billion a year, new report says, with passengers paying for only 41% of each ride – San Francisco Business Times

“Uber’s passenger-based model, which is theoretically built to avoid overhead and reward drivers directly, actually pays for very little of the cost of each ride.”

De belofte van platformen is dat dankzij technologie de transactiekosten drastisch kunnen worden verlaagd, waardoor het model enorm schaalbaar en winstgevend kan zijn. In de praktijk zie ik op steeds meer plekken dat dit voordeel er nog wel steeds is, maar dat het een stuk minder groot is dan menigeen denkt. In veel publicaties kom ik verhalen tegen dat een platform een enorm lucratief model is: je bouwt software en vervolgens stroomt het geld binnen. Niets is minder waar.

De overhead van platformen is nog steeds enorm: marketing, sales, legal, development, etc. etc. etc. Ik ben benieuwd of dit ook goed is meegenomen in de enorme waarderingen die telkens voorbij komen. Ja; het potentieel is enorm, maar het is niet zo dat bij het opschalen van de business ook de kosten niet hard meeschalen….

Ubers zelfrijdende taxi: geen licentie én door rood – de Volkskrant – Blendle

Nieuw zijn testen met zelfrijdende auto’s niet. Zeker niet in Amerika. Wel nieuw is dat een bedrijf denkt dat de regels niet voor hun situatie geldt en besluit om in tegenstelling tot wat de rest doet maar geen vergunning aan te vragen voor pilots met zelfrijdende auto’s. Dat kan natuurlijk maar één bedrijf zijn: Uber. Pijnlijk is dan wel dat de eerste dag van het experiment 2 zelfrijdende Uber’s door rood rijden, waarvan 1 gefilmd door ene dashcam van een taxi waar toevallig een journalist in zat. Ai.

Waarom dit doen? Ik denk enerzijds om te kijken hoe ver je kunt gaan wanneer je je in jouw beleving strikt aan de regelgeving houdt (er zit nog steeds een persoon die in kan grijpen), maar de officials hier anders over denken. Anderzijds ook omdat door te rijden met een vergunning je aan meer regels zit verbonden, zoals het melden van incidenten.

De zelfrijdende taxi’s van Uber in Californie rijden intussen gewoon door, wat duidelijk maakt dat Uber de discussie in de rechtzaal wil uitvechten. Hebben ze gelijk? Misschien wel. Is het slim? Mwha. Daar heb ik mijn twijfels over. Want wat wanneer er nu écht iets gebeurt, dan heb je het sentiment tegen je.

Uber said it protects you from spying. Security sources say otherwise  |  Reveal

Twee jaar geleden kwam naar buiten dat medewerkers (nee, niet de chauffeurs) van Uber beschikten over de app ‘God View’. Een app waarmee realtime alle ritjes ter wereld konden worden bespied. Dit leek te zijn opgelost, totdat deze week oud security medewerker Ward Spangenberg uit de school klapte:

“Uber’s lack of security regarding its customer data was resulting in Uber employees being able to track high profile politicians, celebrities, and even personal acquaintances of Uber employees, including ex-boyfriends/girlfriends, and ex-spouses,”

De beveiliging van data voor interne medewerkers blijkt nog steeds dramatisch te zijn bij dit bedrijf met een waardering van 69 miljoen dollar. De ‘God View’ app is overigens intussen gerebranded naar ‘Heaven View’.

De uitdaging voor dit soort bedrijven is dat je met de berg data die je kunt verzamelen enerzijds enorm veel gemak kunt creëren voor de gebruiker (zie ook dit stuk over de nieuwe versie van de Uber app die o.a. een link maakt met jouw agenda), maar anderszijds ook de verleiding erg groot is om hier dingen mee te doen die niet in het voordeel zijn van de gebruikers van de app. Enerzijds dingen als bespioneren en nieuwsgierig meekijken en anderzijds ook echt de data gebruiken voor andere doeleinden. Zie ook deze tweet:

Waarom we straks lachen om onze angst voor de zelfrijdende auto

Leuk stuk waar de link wordt gelegd tussen hoe de samenleving destijds reageerde op de komst van de auto en hoe de samenleving nu reageert op de komst van dezelfrijdende auto. Naar aanleiding van het stuk had ik wat gedachten:

1. Stel voor de grap de vraag ‘wanneer gaan we over op volledig zelfrijdende auto’s’ aan een ondernemer en daarna aan een wetenschapper. De eerste zal zeggen ‘5 jaar’, de tweede ’35’. De volledig zelfrijdende auto gaat er komen, maar ik hoorde onlangs dat zelf Travis, de baas van Uber, zich letterlijk achter zijn oren krabte toen hij de chaos van de binnenstad van Amsterdam zag. Een verandering van deze gaat niet van de 1 op de andere dag, maar geleidelijk aan. En is eigenlijk al begonnen toen de cruisecontrol werd ingevoerd. Wat dat betreft zal de overgang van auto naar zelfrijdende auto in 100 stappen gaan, ipv de grote verandering van paard en wagen naar paard zonder wagen.

2. De discussie rondom rondom innovaties wordt veelal vanuit een technisch perspectief gevoerd. Over wat kan. Niet over wat gaat gebeuren. Technisch gaat over ratio, maar mensen zijn zo irrationeel als de nete. Daarom moeten we ook niet te veel waarde hechten aan wat mensen nu zeggen, ze doen uiteindelijk toch het tegenovergestelde, maar niet het meest logische. (voorbeeld: ik heb een Volvo V70 die 95% van de tijd stil staat en waar ik zelf 9 van de 10 ritjes in min eentje in rijdt. Rationeel zou je veel efficientere én goedkopere manieren van transport kunnen bedenken, maar toch kies ik voor de minst logische optie).

3. Bij transitie van paard met wagen naar paard zonder wagen waren de paarden de klos. Dus aten we ze op. Van de transitie van auto met chauffeur naar auto zonder chauffeur is de situatie anders. Niet alleen minder chauffeurs, maar ook 90% minder auto’s nodig door autodelen (mobiliteit als service). Een garagehouder vertelde mij onlangs dat electrische auto’s nog maar 10-15% van het onderhoud nodig dan fossiele auto’s. De impact in de (menselijke) keten is enorm (ook toeleveranciers en ecosysteem). Dus wordt het tijd om ons te focussen op de toekomst van arbeid of nog breder: de toekomst van ‘zijn’. Wat dat betreft nog een pré voor een oplossing als het basis inkomen.

4. Ik kan niet wachten op de volledig zelfrijdende auto. Lijkt me heerlijk. En omdat deze niet in de stad of straat hoeven te parkeren wordt onze leefomgeving ook gelijk een stuk vriendelijker. Ondanks dat ik met veel plezier irrationele ritjes in mijn Volkswagen T2 busje heb gemaakt…. Wat mij betreft ga ik dus voor die 5 jaar 😉

Inspiratie

Luisteren: Hoe onze rijke, maar zieke samenleving er weer bovenop kan komen

Mooi stukje inspiratie voor in de auto of voor op de fiets: “Volgens de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter zijn we door al onze aandacht op consumeren, carrière, genot en ikkigheid te richten het belangrijkste uit het oog verloren: zingeving. Gelukkig zijn er remedies.”

Foto van de week

Deze week mocht ik het team van online uitzenbureau Morgenwerk inspireren met mijn Brand Expedition verhaal. Morgenwerk begon een jaar of 6 geleden oorspronkelijk met een model als wat we nu ‘de Uber van….. uitzendwerk’ zouden noemen. En ontdekte toen dat iets dat logisch klinkt (alles digitaal, on demand, etc.) in de praktijk toch flink wat aandacht vraagt om te worden geaccepteerd. Mooi om ook van hun expeditie te hebben geleerd.