Wat was het een toffe week afgelopen week. Een eigen Wavemaker podium op Het Grootste Kennisfestival van Nederland en een keynote op de 4th International Workshop on the Sharing Economy in Lund. Komende week gaat mijn aandacht naar het voorbereiden van een nieuwe crowdfunding campagne voor mijn nieuwe boek ‘De Platformrevolutie’ die begin volgend jaar bij Vakmedianet verschijnt. Dat wordt dus geen rustige zomer 🙂 In de tussentijd heb ik, ik zit nu op het vliegveld in Kopenhagen, 5 artikelen in de platformeconomie van mijn duiding en mening voorzien. Mocht je deze nieuwsbrief via via hebben ontvangen: inschrijven kan hier. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Zo kwam Victor van Tol (Snappcar) uit bij Europcar

Mooi investeringsnieuws in de deeleconomie deze week: het Franse Europcar steekt samen met bestaande aandeelhouders 10 miljoen euro in Snappcar. In deze blog verteld Victor meer over hoe dat in zijn werk is gegaan.

Voor Europcar is Snappcar natuurlijk een interessante partner. Met de transitie naar autonome voertuigen en van bezit naar toegang tot mobiliteit (mobility on demand) hebben deelplatformen een schat aan ervaring én data. Daarnaast kunnen de 214.000 auto’s van Europcar worden ingezet in gebieden waar Snappcar te weinig aanbod heeft. En juist dat is nu een van de grote uitdagingen van het platform.

Uber Weighs Leave of Absence for Chief Executive – The New York Times

Het was al een tijd de vraag hoe lang Uber co-founder en CEO Travis nog aan het hoofd van zijn bedrijf zou staan. Deze week kwam het antwoord: voorlopig even niet meer.

Aanleiding van deze stap is de publicatie van het rapport over het onderzoek over de cultuur en discriminatie bij Uber. In het rapport worden ook 47 aanbevelingen gedaan. Intussen is de ‘war room’ symbolisch omgedoopt tot ‘peace room’. Ik ben heel benieuwd of het gaat lukken om zo’n ingrijpende cultuurverandering door te voeren in een bedrijf dat nu geen duidelijke leider heeft (wel veel mensen aan de top, misschien iets te veel) en tegelijkertijd nog volop in ontwikkeling is (en onder discussie ligt). Als je naar het marktaandeel kijkt, is het bedrijf op dit moment niet aan de winnende hand.

Rotterdam krijgt als eerste stad de deelfiets om overal te stallen | AD.nl

Rotterdam krijgt binnenkort als eerste in Nederland een ‘free floating’ deelfiets aanbieder. Free floating betekent niet meer dan dat de fiets geen vaste plek heeft (binnen een bepaald gebied). Interessant aan dit project vindt ik het puntensysteem:

“Iedere gebruiker start met honderd punten. Bij goed gebruik van de oBike krijg je er punten bij, bijvoorbeeld als je een schade bij ons meldt, bij slecht gebruik gaan er punten vanaf. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld het huurtarief beïnvloeden.”

De komende maanden en jaren verwacht ik dat er in de grote steden meerdere van dit soort aanbieders aan de slag gaan. De investering per fiets is relatief laag en via smartlocks die je via je smartphone kunt openen worden drempels voor gebruik verlaagd.

Wel ben ik benieuwd of de gemeenten hier niet reactief, maar proactief beleid op gaan voeren. Immers: als 20 aanbieders ieder 1.000 fietsen in jouw stad dumpen, dan wordt je daar als stad niet blij van.

Andere optie is dat de aanbieders zelf met een voorstel komen. Zo sprak ik onlangs in Kopenhagen de oprichter van Donkey Bike, zij willen dit jaar in Amsterdam van start gaan. Zij hadden plannen om proactief voorstellen voor het beleid te doen. Zo zou er een minimum percentage moeten komen dat een deelfiets gebruikt wordt. Wordt dit percentage niet gehaald, dan wordt de fiets verwijderd.

Een stap verder: Ronald Haverman, o.a. de oprichter van de OV fiets, is betrokken bij het open source project ‘Common Bike‘. Door gebruik te maken van een open protocol voor de smartlocks zou je ook als gemeente kunnen verlangen van spelers in de markt (even los van wat juridisch mogelijk is) dat zij hier van gebruik maken. Op die manier kunnen alle fietsen via de app worden geopend. Geen eenvoudig scenario (technisch prima te doen, maar in de uitvoer en samenwerking nog wel een uitdaging), maar zeker een idee om verder uit te werken.

How One City in Spain Launched a Local Currency – Shareable

“During her 2015 campaign, Barcelona’s mayor Ada Colau promoted the idea of launching a local currency in her city. Colau viewed a local currency as a way of defending independent businesses and residents from rapidly-rising rents and benefits that are disproportionately reaped by corporate chains instead of local stores. Though the community currency failed to materialize in Barcelona, the city immediately to its northeast, Santa Coloma de Gramanet, created a local currency this year.”

Ik heb al een tijdje interesse voor lokale currency, dit onderwerp is ook al vaker voorbij gekomen in deze nieuwsbrief. Mijn interesse komt voornamelijk vanwege:

• het feit dat lokale munten een hogere omloopsnelheid hebben en lokale economie stimuleren;
• eigen currencies ook interessant kunnen zijn voor platform ecosystemen;
• net de komt van blockchain dit soort initiatieven kunnen worden vereenvoudigd en ook op een manier dat lokale munten uitwisselbaar worden en daarmee mogelijk (deels) een alternatief systeem kunnen vormen.

Amsterdams bedrijf wil eerste Airbnb-wijk ter wereld oprichten – PAROOL

Een dikke week geleden ontplofte twitter met berichten met een foto van een flyer van een bedrijf dat mensen vraagt hun huis in Amsterdam aan hen te verkopen voor 20-25% boven de marktwaarde. Het bedrijf zou hier vervolgens Airbnb woningen van maken.

Iedereen met een beetje gezond verstand zag dat dit fake nieuws was. Ten eerste mag een heel jaar verhuren in Amsterdam niet (en wordt de controle hier op flink opgeschroefd). Maar ook verder:

• de domeinnaam was een week ervoor geclaimed;
• stond het bedrijf niet bij de KvK ingeschreven;
• waren de foto’s van huizen op de site willekeurige foto’s die van het internet waren geplukt (ontdekt via Google Search);
• en zat er geen logica in: waarom zouden zij op de site laten zien welke huizen op airbnb komen, geen specificatie wat voor huizen ze zoeken, etc.

Opmerkelijk was dan ook dat verschillende media, met Het Parool als eerst (Emerce, Metro en Sprout volgden), een artikel publiceerden over deze flyer. Hoewel in het artikel de twijfel wel naar voren kwam, werden er ook quotes meegenomen van de zogenaamde eigenaar Paul van Beneden. Bizar en schandalig dat dit als serieus nieuws wordt gebracht.

Opmerkelijk

Nederlandse topbestuurder anticipeert slecht op technologische vernieuwing | FD

“Bijna 80% van de Nederlandse chief executive officers (ceo’s) vreest niet snel genoeg te kunnen reageren op technologische vernieuwingen. Tegelijkertijd doen ze er nauwelijks iets aan. Slechts 20% benoemt het invoeren van technologieën die het businessmodel volledig kunnen wegvagen tot de prioriteit. Dat blijkt uit een woensdag uitgebracht onderzoek van adviesbureau KPMG dat is gedaan onder 1300 ceo’s in tien landen, waaronder Nederland.”

Zorgelijk (maar niet verrassend) rapport van KPMG. Ik ben van mening dat het ook niet goed is om alleen te wijzen naar de CEO’s die zijn geïnterviewd. De meeste CEO’s zijn aangenomen om een bedrijf dat bestaat en draait te managen. Iets dat bestaat te continueren en uitbouwen. Daarnaast wordt in het stuk een artikel aangehaald waar CTO’s klagen dat zij geen ruimte krijgen van de CEO om te innoveren, maar mijn ervaring in de praktijk is dat de meeste CEO’s beroerd weinig ruimte van hun aandeelhouders en mede bestuurders krijgen om radicaal te innoveren. En dan kom je uit op een kip-ei verhaal dat lastig te doorbreken is.

Eigen publicatie

F*ck de regels? | Marketingfacts

In deze uitgebreide blog ga ik in op het innovatieproces van schaalbare platformen. Ik merk uit reacties dat sommige mensen zich iets te veel laten afleiden door de kop die ik heb gekozen, het stuk is geen aanval, maar een manier om mensen te laten beseffen waarom platformen welke keuzes maken en de dingen doen die zijn doen.

Ik heb het over

1. Overtuiging: we are not evil
2. Innovatieproces: op zijn kop
3. Samenwerking: iedereen is op zoek
4. Disruptie is een tijdelijke dekmantel

Ook ontdekte ik onlangs dat de bekende ‘Areas ripe for disruption’ slide van Rachel Botsman (zie afbeelding hier onder) zich eigenlijk alleen maar op de gebruikers (vraag) kant van een markt focust. En dus kwam ik met 4 criteria voor de businesskant. Want het is natuurlijk mooi voor ondernemers als een ‘area ripe is for disruption’, maar als het om een niet interessante business gaat, dan heb je er alsnog niets aan 🙂

Foto van de week

‘De Kleine Wavemaker’, de preview voor het Wavemakersboek dat eind dit jaar verschijnt, presenteerden wij op het Wavemakerspodium op Het Grootste Kennisfestival van Nederland. In 4 sessies gingen we aan de slag met Wavemakers Mark Vletter, Hans Meyer en Theo Meskers. Was een erg toffe ervaring.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Het is opvallend dat het aantal onderzoeken en publicaties rondom vraagstukken over arbeid en platformen de laatste maanden is geëxplodeerd. In 2012 voorspelde ik al dat in de platformeconomie de volgorde van opkomst zou zijn: geld (crowdfunding), spullen (deeleconomie) en dan pas arbeid (klusjeseconomie). Ook voorspelde ik dat deze laatste de meeste discussies zou gaan opleveren. Immers: hoe meer afhankelijk je bent van een platform, hoe groter de impact op jouw leven is. Zeker wanneer je niet eerlijk wordt behandeld. Dat was in 2013 dan ook voor mij de aanleiding om met mijn Crowd Expedition te starten met de hoofdvraag: hoe kunnen we van de (collaborative) platform economie een eerlijk model maken waar alle stakeholders de juiste waarde uit halen, zodat het maximale potentieel wordt bereikt. Met 400 interviews in 13 landen begint dat beeld steeds duidelijker te worden. Binnenkort start ik met een crowdfunding campagne voor het boek over deze expeditie. Daarover later meer.

Vanuit een zonnig Italië (regent het nog steeds bij jullie?) selecteerde ik weer 5 interessante publicaties en voorzag ik ze van mijn duiding en mening. Veel leesplezier!

Platformeconomie top 5

Plat­form zit ’klem’ | De Telegraaf

In dit artikel pleit Floyd Sijmons, de baas van schoonmaak platform Helpling in Nederland, voor nieuwe regels voor mensen die arbeid verrichten via online platforms.

Hij zegt in dit stuk: “naast het arbeidscontract en zzpschap moet er een een tussenvorm komen voor mensen die via een platform werken”. In eerdere nieuwbrieven sprak ik al over een nieuwe vorm tussen ‘contractor’ en ‘independent contractor’, de ‘dependent contractor’. Intermediairs, en dus ook platformen, worden veelal beschuldigd zich niet om hun ‘workers’ te bekommeren, maar juridisch gezien kunnen ze ook niet zoveel doen. Immers: op het moment dat zij extra diensten aanbieden als pensioen, verzekering, etc. vallen zij in de categorie werkgever. En dat is een categorie waar nagenoeg nul platformen in kunnen bestaan. (wat in sommige gevallen overigens ook iets over het platform zegt).

Ik denk niet dat er een aparte ‘online workers’ categorie moet komen, maar dat het stelsel van arbeid wel flink op de schop moet. Want hoe hard de vakbonden en verschillende partijen ook de voorkeur voor ‘echte banen’ uitspreken, de realiteit is dat we naar een steeds flexibeler wordende arbeidsmarkt toe gaan. Wat veel kansen biedt, maar wanneer je kijkt naar zekerheden en verantwoordelijkheden er echt nog iets moet gebeuren. Anders is de rekening voor de maatschappij. En wat dat betreft heet Floyd een aantal goede punten in zijn betoog.

The gig economy is not an innovation | Guardian

Goed stuk met interessante food4thought over innovatie en de klusjeseconomie (arbeid via platformen).

“If we are to have a conversation about how society must adapt to the inexorable “rise of the gig economy”, we will also have to ask what exactly has been invented and what is simply a conscious choice by investors and entrepreneurs to dodge laws that exist to protect workers.”

Veel platformen worden als innovatieve disruptors omschreven. En ja, er zitten een aantal innovatieve kenmerken in het model, maar dat zit in veel gevallen in het management (via algoritmes) wat ten gunste komt voor de eigenaren en investeerders, maar niet zozeer voor de gebruikers. Het voordeel wordt in veel gevallen niet (deels) teruggegeven aan de gebruikers. En helemaal niet aan de aanbieders. Zo ging ik afgelopen week met de taxi naar Schiphol en wist de chauffeur mij te vertellen dat de taxi centrale een commissie van 25% vangt, net zoveel als Uber. Het verlagen van transactiekosten middels technologie komt dus uiteindelijk niet bij de gebruikers (in dit geval de aanbieders) terecht. De ‘enige’ winst is waarschijnlijk een hogere bezettingsgraad, wat ook een flinke opbrengst voor het platform betekent. Al met al genoeg aanleiding om na te denken over alternatieve modellen.

Politie arresteert zes Marktplaats-oplichters | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

“De Nederlandse politie heeft woensdagochtend in Oost-Brabant zes mannen gearresteerd op verdenking van het oplichten van een groot aantal slachtoffers via Marktplaats.”

Goed dat er achter de schermen wordt gewerkt om dit soort misstanden te voorkomen. Ook ik ben een keer door een oplichter met de dood bedreigd toen ik hem doorhad. Hoe interessanter de reward, hoe meer moeite mensen doen om misbruikt te maken van online marktplaatsen.

Wat mij in dit stuk opviel was dat onder de afsluitende paragraaf ‘verantwoordelijkheid’ deze passage voorbij kwam: “De politie wijst daarnaast op de verantwoordelijkheid van klanten van webwinkels en online handelsplaatsen”.

Wat ik in deze passage mis is de verantwoordelijkheid van het platform (in dit geval Marktplaats.nl) om dit soort praktijken terug te dringen. En al wordt er achter de schermen vast een hoop gedaan (ook dit soort dingen kun je deels automatiseren), verbaas ik mij al jaren dat de reputatieprofielen op deze website zo minimaal zijn. Het enige dat je ziet zijn de gebruikersnaam en het aantal jaren dat het account actief is. Nu kan ik vandaag via een slim scriptje 500 Gmail adressen openen en daarmee 500 Marktplaats accounts, dan heb ik over 5 jaar 500 accounts met 5 jaar Marktplaats ‘ervaring’. Een uitgebreider reputatie profiel is een hogere drempel voor mensen om deel te nemen aan het platform, maar ik geloof er in dat wanneer je hier meer tijd en energie in steekt je veel narigheid kunt voorkomen. Dus: wederzijdse beoordelingen, evt. link met Facebook account (niet ideaal, maar gezien het huidige aanbod even niet anders) en meer.

Why Ride-Hailing App Juno’s Acquisition Points to a Need for Platform Co-ops – Shareable

Het New Yorkse ‘ride hailing’ platform Juno leek even anders dan de andere ‘kapitalistische’ concurrenten als Uber en Lyft. Juno’s belofte was dat dit een platform dat (voor minimaal de helft) in handen zou zijn van diegenen die waarde in het platform stopten: de chauffeurs. Helaas liep het anders af en werd Juno enkele maanden geleden voor 200 miljoen dollar overgenomen door concurrent Gett.

In dit stuk wordt ingegaan (en staan een aantal goede links) op de vraag hoe het ook anders had kunnen gaan. Oftewel: wat zijn de ingrediënten van ‘worker owned’ platforms waar de workers niet alleen het eigenaarschap, maar ook een stuk zeggenschap hebben.

Right to Challenge: lessen uit Nederland – Artikel – De Wakkere Burger

Goede en leuke ervaringen van ‘right to challenge’ programma’s van Nederlandse gemeenten waarmee zij de burgers de mogelijkheid geeft om bepaalde overheidstaken uit te voeren.

Events

15 juni: Het grootste kennisfestival van Nederland

Aanstaande donderdag sta ik met Wavemakers collega’s Hans van der Loo en Patrick Davidson op het Grootste Kennisfestival van Nederland. In een ‘De Parade’ sfeer en setting verzorgen wij een waanzinnig Wavemakers podium met sessies met o.a. Mark Vletter van Voys en Hans Meyer van ZOKU.

16 juni: The 4th International Workshop on the Sharing Economy | The International Institute for Industrial Environmental Economics (IIIEE)

Direct na het kennisfestival vlieg ik door naar Lund in Zweden. Hier verzorg ik komende vrijdag de afsluitende keynote en debat op de ‘4th international workshop on the sharing economy’. In de alweer vierde editie van dit event komen tientallen wetenschappers uit heel Europa bijeen om hun onderzoeken over de deeleconomie te presenteren en bespreken.

In de media

New Commons: [verslag] Workshop deeleconomie II: Universiteit Gent, 31 mei 2017

Vorige week gaf ik een college aan de Universiteit van Gent tijdens een deeleconomie workshop. In deze blogpost van Rogier de Langhe vind je een samenvatting van de dag en links naar de slides.

Eigen publicaties

Leadership hack Archives – Wavemakers

Voor ons boek Wavemakers, welke in oktober 2017 uit zal komen, zijn we begonnen met het publiceren van een serie ‘leadership hacks’. Via deze link kom je uit bij de eerste twee:

#1 Ga altijd naar de hoofdbron

#2 Rookie Smart: leren is belangrijker dan weten

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Deze week weer mooie interviews gehad met Michel Bauwens in Gent (en gelijk een gastcollege gegeven) en Juho Makkonen van Sharetribe (360 graden team foto). Op het moment van schrijven zit ik op het vliegveld in Tallinn. In deze nieuwsbrief extra aandacht voor definities. Omdat ik merk dat veel discussies in de verkeerde context belanden doordat we te veel op een hoop gooien. En daar moeten we maar eens mee ophouden. Amen. Goede week!

Platformeconomie top 5

Sharing economy takes mercantile twist in China

De zogenaamde deeleconomie gaat los in China. Fietsen, auto’s, basketballen…. Maar wacht even, wat gebeurt hier nu echt?

Als je mij 5 jaar geleden had gezegd dat ik definities zou gaan ziften had ik je waarschijnlijk hard uitgelachen. Maar toch. Het valt mij op hoe makkelijk mensen (journalisten, wetenschappers, beleidsmakers, etc.) alle termen op een hoop gooien. Enerzijds verklaarbaar, omdat je een boodschap wilt brengen die iedereen begrijpt. Maar anderzijds een zonde, omdat door het op een hoop gooien van verschillende onderwerpen of ontwikkelingen je de discussie en beeldvorming verpest.

In dit artikel gaat het over de explosie van de deeleconomie in China. En dat gaat hard. Maar is het de deeleconomie die groeit? Of is het iets anders?

Deeleconomie gaat over “het fenomeen dat consumenten elkaar gebruik laten maken van hun onderbenutte consumptiegoederen, eventueel tegen betaling”. (definitie Koen Frenken et al, lees ook dit artikel). Het gaat dus over consumenten, (tijdelijke) toegang en onderbenutte goederen. In veel voorbeelden komen goederen en toegang voor, maar dan gefaciliteerd door bedrijven. De goederen zijn overigens niet ‘onderbenut’, maar worden bewust voor de transactie aangeschaft. En dat is wat we de ‘product-dienst economie’ hebben genoemd.

In dit stuk wordt ook gesproken over leasing deals met Didi chauffeurs (de Chinese Uber variant). Ook hier is weinig nieuws aan. De groei van dit soort leasing deals maait overigens wel het gras voor de voeten weg van de platformen die arbeid faciliteren dat ze zich richten op mensen die ‘een centje extra’ willen verdienen. Voor een centje extra ga je geen auto leasen en de platformen zijn er het meest bij gebaat als jij als aanbieder zo veel mogelijk beschikbaar bent.

Wat is dan hetgeen dat explodeert in China? Ik zou dat gewoon de platformeconomie noemen. Of specifieker: bij tijdelijke toegang tot spullen door een bedrijf de ‘product-dienst platformeconomie’ en bij tijdelijke toegang tot dienstverlening door consumenten (hoewel je jezelf de vraag kunt stellen of dit wel consumenten zijn en niet gewoon individuele professionals) de term ‘op-afroep platformeconomie’. Een stuk minder sexy, maar dat is wel was het is.

Aan het eind van dit artikel komt overigens een expert aan het woord die toch de juiste vraagtekens zet:

“For something like bike-sharing in China, it’s not really sharing,” said William Chou, who leads Deloitte’s telecoms, media and technology practice in China. “It’s owned by a tech company. It’s a leasing model . . . and data capturing is one of their key agendas.”

Disclaimer: ik maak mijzelf ook regelmatig schuldig aan hetgeen ik hier boven over ‘klaag’: zo heb ik bij gebrek van een breder geaccepteerde term de 2 jaar geleden gelanceerde website ‘Deeleconomie in Nederland‘ nog geen nieuwe naam gegeven….

‘Overheid gaat naïef om met bedrijven als Airbnb en Uber’ – de Volkskrant – Blendle

Deze week kwam het Rathenau instituut met een interessant rapport over de deeleconomie en klusjeseconomie:

“De deeleconomie genereert werkgelegenheid, stimuleert ondernemerschap en innoveert bestaande sectoren. Tegelijkertijd zet de opkomst van online deelplatformen publieke waarden onder druk, zoals consumentenbescherming, openbare orde en privacy. In de deeleconomie dienen maatschappelijke belangen beter beschermd te worden. Dit vraagt om beleid dat de positieve effecten stimuleert en de negatieve effecten beperkt. Dat blijkt uit het rapport ‘Eerlijk delen’ over de deel- en kluseconomie.”

Er zijn verschillende publicaties in de media over dit onderzoek verschenen, ik pikte dit Volkskrant artikel er uit vanwege de volgende quote:

“In de deeleconomie is geen transparantie, zoals in de normale economie” – en dan de overheid van positieve naïviteit ‘beschuldigen’ 😉 Ow en…. wat is er gebeurt met de term ‘klusjeseconomie’ uit het originele rapport? Je raad het vast: die is door de meeste journalisten voor het gemakt vergeten in de publicaties op te nemen.

Japan begins licensing the sharing economy- Nikkei Asian Review

“A licensing regime governing Japan’s sharing economy is going into effect this month as the public and private sectors band together to foster a nascent industry.”

Interessant om te zien dat steeds meer overheden bezig zijn om een keurmerk of samenwerking met platformen op te zetten. In België mag je als aangesloten platform die arbeid faciliteert gebruik maken van een eenvoudige belastingregel en ook in Japan worden nu dus stappen gezet:

“Platforms must fulfil conditions, like creating a help desk for customers, and the certifications are good for three years barring an infraction. The goal is to authorize about 70 companies by fiscal year 2019.”

Deze ontwikkelingen zijn interessant om te volgen, omdat je als overheid weinig juridische handvatten hebt om platformen aan te spreken (dus moet je achter de gebruikers aan gaan of het op extreem negatieve communicatie gooien), dus zul je op zoek moeten gaan naar manieren dat je een toegevoegde waarde voor platformen en haar gebruikers creëert én daarmee jouw agenda als overheid waarmaakt.

Sharing economy: Lobbyists educate EU officials

“The European Collaborative Economy Forum, a trade association, has recently started doing advocacy work, while Uber increased its spending on EU lobbying significantly.”

De uitgaven vallen overigens nog in het niet bij wat Google aan EU lobbying uitgeeft (4 miljard volgens dit artikel).

Ik werd vooral door dit stuk getriggerd over het ‘educate officials’. Ik zie dat bij veel (nationale) overheden het kennis niveau nog enorm laag is en dan is de vraag én uitdaging: hoe zorg je er voor dat je op de hoogte bent van de ontwikkelingen (zodat je goed overwogen keuzes kunt maken), zonder dat je wordt beïnvloed door de agenda van jouw ‘meester’. Ik denk dat overheid veel meer structurele samenwerking aan moet gaan (tegen een structurele beloning) met individuele expert. Ik zie het bij mij nog niet gebeuren, maar wie weet.

Eerlijke ontwerpprincipes voor de platformen van de toekomst | Marketingfacts

Goed stuk van Maurits Kreijveld over vraagstukken rondom ‘eerlijke’ platforms. Op 2 stukken wil ik dieper ingaan:

‘Jij bepaalt door te kiezen wat je gebruikt’

Dit klinkt natuurlijk mooi, maar uiteindelijk weten we allemaal dat wij als consument (wij mensen zijn immers luie donders en gewoontedieren, inclusief ikzelf) keuzes maken op basis van wat voor ons de beste oplossing is. Daar winnen de grote platformen op veel fronten mee: ze spelen in op gemak. Profileren op basis van ‘eerlijkheid’ gaat misschien 1 procent van de gebruikers meekrijgen, maar daar ga je geen impact mee maken. Tenzij je als overheid ‘eerlijke’ platformen bepaalde voordelen geeft. Maar de consument gaat altijd voor de makkelijkste weg. Duurzaam of niet.

‘De overheid als hoeder van publieke belangen’
Een overheid die zelf platformen gaat ontwikkelen lijkt mij een kansarme zaak. Sturen dmv belasting en regelgeving is daarentegen goed mogelijk, dan moet de overheid wel uit de ‘volg’ modus stappen en in de ‘leiden’ modus stappen. Waar naar mijn mening nog te weinig over wordt gesproken is de vraag hoe de overheid zelf meer een platform / data partij kan worden en dus ook API’s vrij kan geven om samen te werken met platformen om haar doelstellingen te bereiken. Zo hebben we bijvoorbeeld nog geen digitaal paspoort, moet er makkelijk een koppeling kunnen worden gemaakt met het kadaster, diploma’s, belasting, etc. Op die manier biedt je als overheid tools aan om het de platformen makkelijker te maken om ‘eerlijk(er)’ te zijn. En verlaag je drempels, zodat je als platform ook geen grote schaal hoeft te hebben om te kunnen voortbestaan.

Eigen publicaties

‘Gent als commonsstad van de toekomst’ – interview met Michel Bauwens – Deeleconomie in Nederland

Oprichter van de peer2peer foundation Michel Bauwens verbleef de afgelopen 3 maanden in de stad Gent voor zijn eigen expeditie. In samenwerking met projectmanager Yurek Onzia interviewde hij 79 Gentse commoners en commons initiatieven, organiseerde 8 commonstalks en andere events en initieerde een commons wiki met 500 beschreven initiatieven voor het project ‘Gent als commonsstad van de toekomst’.

Output van het onderzoek is een ‘Commons Transitie Plan’, wat de mogelijkheden en rol van de Stad Gent (als lokale overheid) beschrijft voor het versterken van burgerinitiatieven.

Aan de vooravond van de officiële publicatie ging ik deze week in Gent met Michel in gesprek over zijn expeditie, de ontwikkeling van de commons en platformeconomie en de kansen en uitdagingen voor de toekomst.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Goedemorgen! Op naar een mooie week met reizen naar Gent, Helsinki, Tallinn en Pisa, 3 presentaties (zie later deze nieuwsbrief) en interviews met Michel Bauwens en Juho Makkonen. Afgelopen week waren er weer wat mooie Airbnb discussies die ik in deze editie met je deel en daarnaast nog wat artikelen met de nodige food4thought. Voor nu: fijne week!

Platformeconomie top 5

Topman James McClure: ‘Nog veel meer Airbnb in Amsterdam’ – PAROOL

“Het huwelijk tussen Airbnb en de gemeente is vol van onbegrip en ongenoegen. Amsterdam wil meer actie tegen illegale hotels, Airbnb voelt zich miskend door de ‘zondebokpolitiek’.”

Het is duidelijk dat steeds meer Amsterdammers tegen toerisme zijn, de stad heeft zelfs de twijfelachtige eer om op de Independent lijst van steden die toeristen haten te staan. Airbnb wordt vaak als zondebok gebruikt, maar uiteraard is het probleem groter dan dat. In dit stuk geeft James McClure terecht aan dat zij als enige ‘short stay’ platform samenwerken met de gemeenten, in tegenstelling tot o.a. Wimdu en het Amsterdamse Booking.com.

De commotie van deze week gaat rondom het invoeren van de meldplicht voor shortstay verhuur. Airbnb geeft aan dat dit een onnodige administratieve rompslomp met zich meebrengt en geeft aan dat wanneer alle andere platformen ook gewoon mee zouden werken dit helemaal niet nodig is.

Airbnb spreekt hier van een ideaal scenario dat nooit zal worden bereikt. Vrijwillig althans. Het aantal platformen voor verhuur zal alleen maar groeien, dus zal de gemeente op zoek moeten naar een instrument dat platform onafhankelijk werkt. Dus: enerzijds algemeen beleid en anderzijds ook de platformen faciliteren om bijvoorbeeld dit soort meld systemen in het platform op te nemen. Om zo voor alle partijen de drempels te verlagen, wat weer de kans op slagen vergroot.

Idealiter zou iedere inwoner een digitale identiteit hebben welke is gekoppeld aan o.a. het kadaster en de gemeente administratie. Op die manier kan er eenvoudig (binnen de privacy normen) een koppeling gemaakt worden. Dan biedt de overheid een API aan, die de platformen weer kunnen integreren. Mooi verhaal, maar wel iets dat er de komende 5 jaar nog niet zal zijn. Misschien moet onze overheid maar eens bij de collega’s in Estland op stage….

Intussen voert Airbnb de druk op door haar verhuurders aan te sporen bezwaar in te dienen. Volgens enkele fractieleden een ‘aanslag op onze democratie’. Dat gaat wel heel ver, maar ja, het is dan ook bijna verkiezingstijd. Alle discussies lopen overigens ver op de zaken vooruit: pas op het moment dat het registratie systeem live is (deadline versie 1 ligt op 1 oktober), kunnen we echt iets zeggen of dit systeem een vloek of een zegen is.

Aantal te lang verhuurde woningen op Airbnb gehalveerd – Amsterdam – PAROOL

“De samenwerking tussen Airbnb en de gemeente heeft voor grofweg een halvering van het aantal woningen gezorgd dat langer dan 60 nachten per jaar te huur is.”

Mooi dat de nieuwe afspraak zijn vruchten begint af te werpen. Minder mooi is dat er gelijk alweer vraagtekens bij deze cijfers kunnen worden gezet. Nico van Gog is data analist en bijzonder actief in het scrapen en onderzoeken van Airbnb data. Zijn gegevens geven een andere werkelijkheid weer. Het is zo dat totdat er een onafhankelijke tussenpersoon is die de data vertrouwelijk kan valideren niemand weet wat de waarheid is.

Berichtenapp Kik werkt aan eigen digitale valuta | NU.nl

Alternatieve (digitale) valuta is een onderwerp dat ik steeds meer voorbij zien komen. Wanneer ik kijk naar platformen zie ik hier grote kansen voor. Wanneer ik kijk naar overheid grote uitdagingen 😉

Zo interviewde ik in december 2014 de oprichter van het Amerikaanse Listia: een marktplaats voor tweedehands spullen waar je niet in geld, maar in Listia credits werd betaald. Met deze credits waren ze ‘real life’ bankje aan het spelen, inclusief het inspelen op inflatie.

Bij Listia hebben we het over een alternatief betaalmodel, maar nog wel op een traditionele manier georganiseerd: de eigenaar van het platform en de makers en bijdragers werden nog gewoon in ‘ouderwetse’ dollars betaald. De oprichters van La’Zooz gingen een stapje verder: in een interview met founder Matan vertelt hij hoe een virtuele munt niet alleen gebruikt kan worden voor de transactie (taxi vervoer), maar ook om de bijdragers te compenseren. Helaas is het hem niet gelukt om dit succesvol te maken en doet hij een nieuwe poging met zijn nieuwe bedrijf Backfeed.

Dit soort modellen geven ons een inkijkje in de mogelijke toekomstmodellen, waarbij platformen niet alleen decentraal empowerment organiseren, maar dit ook in hun eigen model hebben doorgevoerd. Wat in potentie een veel eerlijker model is, een duurzaam model bevorderd en de drempels om iets nieuws te beginnen kunnen verlagen.

Misschien klinkt het nog wat vaag, vergeef mij, maar neem dit mee in je achterhoofd en het zal de komende jaren alleen maar duidelijker worden…

Matchfunding: Crowdfunding governed by the Principle of Co-responsibility

Ik kan mij voorstellen dat je je niet snel druk zult maken over subsidie processen (tenzij je er zelf eentje aanvraagt), maar wanneer je hier naar kijkt zie je dat het best een ouderwets proces is. En wanneer je weet dat er veel adviseurs zijn die jou tegen betaling helpen, kun je je afvragen of dit wel zo eerlijk verloopt.

Het Spaanse ‘civic crowdfunding’ platform Goteo is, net als de Nederlandse variant ‘Voor Je Buurt’ al een tijdje bezig met het experimenteren met matchfunding. Hierbij wordt voor het verkrijgen van geld van een fonds of publieke instelling vereist dat je eerst draagvlak vindt binnen jouw doelgroep. Zo haal je bijvoorbeeld 50% van het doelbedrag op en met dit bewijs van draagvlak ‘matcht’ de instelling automatisch de volgende 50%.

Uber betaalde chauffeurs in New York miljoenen dollars te weinig | NU.nl

“Taxidienst Uber heeft chauffeurs in New York in de afgelopen 2,5 jaar 45 miljoen dollar te weinig betaald.” Nu is dat natuurlijk niet uniek aan Uber, maar het geef wel nog eens aan dat we (of een vertrouwde derde partij) op de een of andere manier meer transparantie moeten krijgen in de processen en de cijfers. Omdat je bedrijven, nee zelfs niet de platformorganisaties, op hun blauwe ogen kunt vertrouwen. (even los van of de fout door goede of slechte intenties is ingegeven)

Eigen publicaties

Deemly: Interpersoonlijk vertrouwen zonder afhankelijkheid van een platform – Deeleconomie in Nederland

Afgelopen maand was ik in Kopenhagen voor afspraken en interviews. Hier sprak ik ook met Sara Green Bodense, de oprichter van Deemly.co. Deemly is een onafhankelijke ‘rating and reputation’ service. Het brengt eenvoudig gezegd de online reputatie die je op verschillende platformen hebt opgebouwd bij elkaar. In deze blog filosofeer ik het e.e.a. over online vertrouwen en deel ik de video (45min) van ons interview.

Events

Ik krijg regelmatig de vraag wanneer mijn presentaties ook eens ‘in het wild’ te zien zijn. Vanaf nu zal ik de openbare presentaties ook delen via deze nieuwsbrief. Deze week gelijk al 3.

Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap | Workshop Deeleconomie II: Uitdagingen en opportuniteiten in de netwerkmaatschappij

Komende woensdag bij de Universiteit in Gent deel ik mijn visie op de ontwikkelingen in de platform economie.

Social Enterprise Day 2017

Tijdens dit mooie event met veel interessante sprekers doe ik een korte talk over de ontwikkelingen in de platform economie.

Honours Symposium: Rise of the Sharing Economy

Als opening keynote mag ik voor een dag over de ‘sharing economy’ een plenaire introductie van 45 minuten doen.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Deze week weer een flink aantal nieuwe expedities ingepland. Record staat straks op 4 landen in 4 dagen. Stilzitten is niet echt mijn ding 😉 Deze week ook weer flinke stappen met het Wavemakers boek, het boek ‘Crowdfunding voor Dummies‘, een artikel over de innovatiestrategie van platformen en mijn nieuwe onderzoek (daarover binnenkort eindelijk meer). En een presentatie gegeven voor een mooie coöperatie met 1.500 leden die de platformgedachte in de strategie gaat laten terugkomen. Tussen de bedrijven door ook nog 5 mooie artikelen bij elkaar gevonden (het was lastig kiezen!) en voorzien van mijn gedachten en duiding. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Worden wij beter van Platforms?

Via Marco Derksen (die ook een foto van het stuk maakte) en Albert Boswijk werd ik op deze column gewezen. Een goede vraag waar niemand nu al antwoord op kan geven. Wat niet zegt dat we er niet alvast over na kunnen denken welke dynamieken de uitkomst naar het positieve of negatieve kunnen sturen. Een korte samenvatting en aanvulling:

1. De ’traditionele’ wereld is een oligopoli, de digitale wereld een monopoli. Als je naar de digitale platform wereld van de Facebook en Google platformen van deze wereld kijkt klopt dat helemaal. Al deel ik niet de mening dat een oligopoli er voor zorgt dat er goed voor een consument wordt gezorgd: uiteindelijk gaat men in een oligopoli ook voor eigen gewin en heeft men er het belang bij om de consument te verleiden (voor te liegen) tot aankoop en andere stakeholders kort te houden om bijvoorbeeld de prijs te drukken of winstmarge te verhogen. Er is niet voor niets dat in de ’traditionele’ oligopoli markt zoveel toezichthouders en belangenverenigingen actief zijn om de consument te beschermen;
2. Het is goed om in de platform wereld een onderscheid te maken tussen platformen die wel en die niet afhankelijk zijn van een groot netwerkeffect. Dat zegt namelijk iets over hun kwetsbaarheid voor (lokale) alternatieven. Voorbeeld: ik ben van Hyves naar Facebook overgestapt omdat ik ook buitenlandse vrienden wilde toevoegen aan mijn sociale netwerk. Omdat iedereen nu op Facebook zit en het nodig is dat het netwerk wereldwijd is, is er plaats voor een heel beperkt aantal spelers (of 1 die de verschillende spelers in bezit heeft zoals Facebook). Netwerkeffect is groot en cruciaal. Wanneer je kijkt naar platformen als Uber, Helpling, SnappCar, Peerby en eigenlijk bijna alle ‘deeleconomie’ platformen met uitzondering van Airbnb, dan zie je dat de transactie fysiek en lokaal is. Oftewel: de (internationale) netwerkeffecten van het platform zijn minder relevant omdat vraag en aanbod dicht bij elkaar in de buurt woont en er een fysieke transactie plaatsvindt. Voorbeeld: SnappCar mag de grootste van de wereld willen worden, maar ik ga nooit verder dan 5 minuten fietsen voor een auto. Natuurlijk heeft het bedrijf een concurrentie voordeel mbt investeringen in ontwikkeling platform, support, branding, etc. Maar het model blijft kwetsbaar. Zeker wanneer lokale initiatieven / alternatieven met elkaar gaan samenwerken, samen investeren in (open source) software en data standaarden afspreken. Zodat ik met de lokale SnappCar concurrent uit Houten ook een auto kan huren wanneer ik een keer in Groningen ben en een auto nodig heb;
3. In de laatste 3 alinea’s (lees ze even voor het gemak) worden een paar variabelen vergeten. Het aanbod groeit, maar de concurrentie van aanbod binnen platformen vaak niet: het platform is geen transparante marktplaats en de prijs wordt veelal door de marktplaats zelf bepaald of gestuurd. Waarbij de machtspositie van een platform en dus de afhankelijkheid van de gebruikers (zowel vraag als aanbod, die eerste komt in dit stuk niet aan de orde) in het geval van monopoly natuurlijk een grote zorg is.
4. Het stuk over prijs elasticiteit mist een paar variabelen. Er zijn namelijk meer variabelen dan alleen prijs en aanbod: het gaat hier niet om een homogeen product, maar om een dienst. Die vraag stijgt ook doordat de platformen drempels verlagen waardoor de dienst, bij zowel vraag als aanbod, toegankelijk wordt voor mensen en markten waar dit oorspronkelijk niet het geval is. De diensten spelen in op convenience: een taxi voor je deur met 3 klikken op je scherm en geen gedoe met cash betalen. Hierdoor gaat de vraag omhoog (drempels gaan omlaag), is de bezettingsgraad hoger en kan de prijs omlaag én kan de chauffeur (in theorie) onder de streep ook nog eens meer geld overhouden. Daarnaast zullen ook veel assets op de markt komen vanuit particulieren (daar draait de platform economie tot nu toe toch het meest op), die voorheen niet op de markt waren als aanbod en waarvan de kostprijs niet alleen hoeft te worden betaald uit de inkomsten van de transactie. Zo betaalde je je hypotheek al uit je salaris en zijn de extra inkomsten uit Airbnb, ook al zijn deze niet marktconform, alsnog een welkome aanvulling.

Al met al goed om onszelf dit soort vragen te blijven stellen en te beseffen dat er ook andere varianten mogelijk zijn dan een winners take all market. Het blijft mij opvallen dat echt niemand (nog) rept over de variabele dat het netwerkeffect bij veel platformen in wat wij de deel- of klusjeseconomie noemen van minder groot belang is. En ruimte geeft voor lokale alternatieven.

Uber Starts Charging What It Thinks You’re Willing to Pay – Bloomberg

The ride-hailing giant is using data science to engineer a more sustainable business model, but it’s cutting drivers out from some gains.

Waar de ritprijs van een Uber ritje werd berekend op basis van een aantal heldere variabelen (starttarief, tijd en afstand), is het bedrijf nu aan het experimenteren adhv machine learning hoeveel een bepaalde klant bereid is te betalen voor een rit. Ik zag een aantal verwonderde reacties voorbij komen, alleen in de kern is dit natuurlijk helemaal niet nieuw. En je kunt je afvragen of je dit als negatief moet ontvangen. Walter Ploos van Amstel reageerde dan ook: “Why not? Airlines, hotels and many other industries use revenue management and price differentiation”

Wat wel nieuw is, is dat dit gebruikt wordt voor een platform dat ‘bemiddelt’ tussen 2 individuele partijen (chauffeur <> klant), waarbij de rechten van de chauffeur in het gedrag komen (en zijn) en er voor de aanbieders van de dienst (de chauffeurs) geen mogelijkheden zijn om met elkaar te vergelijken wat de inkoop en verkoop prijzen van van hun dienstverlening via het platform. En dat Uber, naar mijn idee veel meer dan de hotels en airliners waar Walter het over heeft, gebruik en manipulatie van datatot een kunst heeft verheven. (lees ook dit stuk)

Can A Global Alliance Of 22 Mayors Tame Airbnb, Uber, And The Gig Economy? | Fastcompany

Afgelopen week werd in New York de ‘Sharing City Summit’ gehouden. Vanuit Nederland waren hier o.a. een aantal ambtenaren vanuit de Gemeente Amsterdam en Harmen en Pieter van ShareNL bij (zij lanceerden daar ook de ‘sharing cities alliance‘). Mooi om te zien hoe verschillende steden van elkaar leren over hun aanpak en visie op de ontwikkelingen in de platform economie. Interessant uit dit stuk:

Alicia Glen, New York City’s deputy mayor for housing and economic development. “This is not about any one digital company,” she tells Fast Company. “When we started, it was a very company-by-company exercise. Now it’s clear to me that it’s more sector-by-sector.”

Dit zie ik in meerdere steden gebeuren. Waar het eerst ging op reactie en policy rondom een platform als bijvoorbeeld Airbnb, zie je nu dat de discussie breder gaat. Simpelweg omdat het bij 1 platform begon, maar er nu een hele markt aan het ontstaan is van verschillende platformen binnen 1 sector. En lang niet alle platformen open staan voor een gesprek. By far.

Lyft and Hyrecar are teaming up on rideshare rentals – Rideshare Central

De ‘gig economy’ meets ‘deeleconomie’. Het peer2peer auto deel platform HyreCar (een variant op SnappCar) is een samenwerking aangegaan met Lyft. Je hebt dus geen auto meer nodig om als ’taxichauffeur’ voor Uber concurrent Lyft aan de slag te gaan. Weer een slimme manier om drempels te verlagen om potentiële chauffeurs over de drempel te halen om voor Lyft te gaan rijden.

Driving with Lyft using HyreCar will let drivers who are thinking of buying or leasing a vehicle, experiment with a number of different options.

Ben je over de streep? Dan kun je of je eigen auto kopen of via Lyft een auto leasen.

Met deze ‘service’ heb je dus echt geen excuus meer om je niet aan te sluiten bij Lyft. Ik ben trouwens wel benieuwd wat de ervaring voor de ‘verhuurders’ van HyreCar gaat worden. Ik kan mij voorstellen dat een auto die voor taxi doeleinden wordt gebruikt meer risico heeft op schade (zowel auto als interieur) en dat de korte ritjes (veel remmen, optrekken, etc.) ook niet ideaal is voor de auto. De vermelding ‘Flexible renting options by day, week or month’ kan er ook op duiden dat er een categorie ‘professionele’ peer2peer car rental verhuurders (dan is business2peer) zal worden aangetrokken, wat ook weer positief is voor HyreCar.

Online jobs in gig economy growing fast, finds new index | The Guardian

“Jobs advertised on sites such as as Freelancer.com and PeoplePerHour leapt by 14% since May, says Online Labour index.”

Interessant om te zien hoe hard deze markt groeit. Ik ben om eerlijk te zijn nog benieuwder naar de groei van de gig economy in de fysieke wereld. Dit onderzoek gaat ‘alleen’ over de online werkzaamheden. Daarnaast zegt de stijging van het aantal advertenties niets over de hoeveelheid werk en uren.

Must read

‘Ik ben bezorgd over de impact van innovatie’ | Het Financieele Dagblad

Harvard-professor Sheila Jasanoff wil een groter en diepgravender internationaal debat over de ethische, juridische en politieke aspecten van innovatie en disruptie. Maar ze vindt meer steun in Europa dan in de VS. ‘Jonge wetenschappers leren hier niet meer om na te denken over de sociale gevolgen van wetenschap en techniek.’

Fijn dat na een periode van tech optimisme nu ook de juiste vragen steeds meer worden gesteld….

Events

The People’s Disruption: Platform Co-ops for Global Challenges

Op 10 en 11 November vindt in New York de 3e editie van het ‘Platform Coop’ congres plaats. Een samenkomst van een diverse groep mensen die allemaal bezig zijn met meer coöperatieve eigenaarschapsmodellen (en governance modellen) van online platformen. Met Iceland Air vlieg je al voor 390euro op-en-neer. Dat kan dus geen reden zijn om niet te gaan. Ik ben er sowieso weer bij.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Na een mooie expeditie door Denemarken, twee interviews met Deense deeleconomie startups Deemly en Meploy en een toffe deeleconomie meetup in Kopenhagen ben ik weer op Nederlandse bodem geland. Afgelopen week ook nog een sessie gedaan met de Onderzoeksraad voor de Veiligheid ihkv de verkenning van de digitale transitie. Altijd een goede aanleiding om vanuit een andere hoek op de ontwikkelingen van de platformeconomie te kijken. Voor de deur van de presentatie ook nog commentaar mogen geven voor BNR over een ontwikkeling rondom Uber. Daarover in deze nieuwsbrief meer. Goede week!

Platformeconomie top 5

ACM pleit voor meer transparantie bij online reviews | ACM.nl

De ACM heeft een onderzoek gedaan naar online reviews en kwam met de volgende regels:

• Informeer consumenten over de manier waarop reviews worden verzameld en weergegeven;
• Behandel positieve en negatieve reviews zoveel mogelijk gelijk;
• Plaats reviews zo snel mogelijk, in ieder geval op publicatiedatum en niet op schrijfdatum. Als de review die eerder is geschreven later wordt gepubliceerd met de schrijfdatum komt hij niet bovenaan en is daarmee slecht vindbaar;
• Wees transparant over het verhaal achter de review, zoals ‘reviewers mochten het product gratis testen’, ‘de reviewer heeft een beloning ontvangen voor het schrijven van de review’, ‘de review is aangepast na contact met het bedrijf’ etc.

Ik moet er nog even in duiken, maar ik vermoed dat bij dit onderzoek de focus lag op geschreven reviews en niet op de sterren systemen. Bij deze laatste methode pleit ik er voor om meer transparantie te krijgen in de manier waarop gemiddelden worden berekend en welke variabelen er worden meegenomen.

In dit onderzoek lijkt het daarnaast vooral te gaan over hoe online reviews het koopproces van klanten beïnvloed en niet op hoe reviews als een soort van intern audit systeem kan worden gebruikt om gebruikers meer of minder rechten te geven of zelfs van het platform te verbannen. En juist daar ligt, met de opkomst van arbeid via platformen in het achterhoofd, de komende tijd een interessante uitdaging.

The dark side of platform monopoly | Platform Strategy

Sangeet Paul Choudary is een platform expert die ik intussen al een jaar of 5 volg. Hij schreef enkele super interessante boeken over hoe je schaalbare platformen bouwt. Waar ik mij voornamelijk focus op peer2peer (of c2c) platformen, richt hij  zich op platformen in de breedste zin van het woord. Hoewel zijn verhalen vaak vrij technisch zijn, is het juist interessant om ook hem eens vraagtekens te zien zetten bij de ‘platform monopoly’ scenario’s waar veel platformen naartoe streven.

Is the Gig Economy Working? – The New Yorker

“These are jobs that don’t lead to anything,” he said, without looking up from his work. “It doesn’t feel”—he weighed the word—“sustainable to me.”

Goede en interessante longread (met de nadruk op ‘long’) met goede vragen over de opkomst van de Gig Economy.

Adviseur EU Hof: Uber is gewoon een taxibedrijf – rtlz.nl

Een bekende Amsterdamse filosoof zei het al eens heel pakkend ‘maar dat is logisch’. En toch is de vraag ‘is Uber een taxibedrijf’ een vraag die onder andere het Europese hof al een tijdje bezig houdt. Na een uitspraak deze week lijkt het alsof Uber de zaak gaat verliezen. Wat zou betekenen dat zij ‘gewoon’ als taxibedrijf te boek zullen staan en zich aan de lokale regels voor taxibedrijven moeten houden. Uber is het daar niet mee eens, die vindt dat zij een tech bedrijf zijn.

In mijn ogen onzin: de bewering van Uber dat zij een martkplaats zijn slaat kant noch wal. Op een marktplaats kunnen vraag en aanbod zich vrij bewegen. Bij Uber is dit niet het geval: het (niet transparante) algoritme maakt de verbinding tussen chauffeur en klant. Daarnaast stuurt de app het gedrag van haar gebruikers, hier worden slimme technologieën gebruikt om gedrag te beïnvloeden. Niks onafhankelijke en transparante marktplaats dus.

Technologie is geen rocket science | FD

Het internet is in een kwart eeuw tijd veranderd van experimentele speeltuin tot een business waar het maar om één ding draait: world domination. Marleen Stikker, directeur van de Waag Society en een van de eerste Nederlandse internetpioniers, betreurt dat. ‘We kunnen niet alles op zijn beloop laten.’

Leuk interview met Marleen Stikker, directeur van de Waag Society. Mooi hoe zij experimenteren en de vragen stellen die te weinig worden gesteld.

Ik werd eerst vooral aangetrokken door de titel. We hebben het, ook in platformeconomie, vaak over technologische innovatie. En dat terwijl heel veel technologie die wordt gebruikt eigenlijk helemaal niet zo ‘vers van de pers’ is. Net als dat het idee achter een nieuwe unicorn zo origineel is: ook daar draait het om de executie. Laten we dus minder over technologie praten. Dat is achter de motorkap. En sowieso iets dat de meeste mensen niets interesseert: het gaat immers om de oplossing.

In de media

Item Uber | BNR Nieuwsradio

In ‘BNR Spitsuur’ was ik deze week telefonisch te gast om commentaar te geven op de berichtgeving rondom de EU rechtzaak van Uber over de vraag: ‘is Uber een taxi- of technologiebedrijf?’

Afgelopen week heb ik mogen ervaren hoe de publicatie van een (niet onomstreden) onderzoek op NOS.nl een goede aanleiding om het over het grotere plaatje te hebben. Het onderzoek ging over Airbnb en Amsterdam en de grote vraag die daaruit voortkwam was: hoe ga je als stad om met platformen als Airbnb en waarom doen zij de dingen die zij doen? In de middag mocht ik een uur bij BNR Nieuwsradio aanschuiven, om in de avond live mijn verhaal te doen bij Nieuwsuur. Dankzij een dikke auto met privé chauffeur kon ik ook de reeds geplande presentatie tussendoor in Arnhem geven. Een beetje gekkenhuis op zijn tijd kan ook geen kwaad en zo’n auto met chauffeur went snel kan ik je zeggen ;-). Intussen zit ik as we speak in het vliegtuig naar Denemarken voor interviews en gesprekken met Deense platformeconomie startups. In deze update geef ik weer duiding op 5 mooie platformeconomie publicaties. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Airbnb ruim verdubbeld in Amsterdam: 1,7 miljoen overnachtingen | NOS

Laat ik maar gelijk beginnen met heissa rondom Airbnb en Amsterdam deze week. Colliers, een adviesbureau voor de hotelsector, publiceerde samen met de Hotelschool Den Haag een rapport met de cijfers van Airbnb in Amsterdam van 2016. Nu mag je altijd vraagtekens zetten bij onderzoeken die door partijen met een bepaald belang hebben binnen het domein van hetgeen is onderzocht, zeker wanneer de cijfers uit het onderzoek drastisch afwijken van hetgeen dat uit andere bronnen eerder naar buiten kwam. Zo vertelde dit rapport dat eind 2016 32.000 woningen in Amsterdam op Airbnb stonden, terwijl andere cijfers met een beter herleidbare bron op de helft zat (zie afbeelding hier onder). Daarnaast werden de cijfers als feiten gebracht, maar met de gebruikte data verzamel methode (scrapen) en een flink aantal onbekende variabelen, zijn absolute cijfers uitgesloten.

Interessant, zeker ook in de ‘fake news’ discussies van de laatste tijd is dat veel media het bericht 1-op-1 overnamen. Toen ik in de uitzending bij BNR zat, waren nog geen tegen cijfers voor handen.

Airbnb reageerde later in de middag met een tegenreactie waarin het de cijfers ontkracht. De gemeente Amsterdam bracht het bericht dat er binnenkort een meldplicht wordt ingevoerd voor Airbnb verhuurders. Hiermee wordt een verhuur account gekoppeld aan een fysieke identiteit. Een stap die een hoop overlast kan voorkomen. Mits goed uitgevoerd, maar daarover later meer. San Francisco doet dit overigens al een tijdje en had net afgelopen maandag een rechtzaak gewonnen waarin Airbnb word verplicht deze meldplicht ook als vereiste voor inschrijving mee te nemen.

En het Colliers onderzoek? Tja. In het artikel in Het Parool met de tegenreactie van Airbnb geven Dirk Bakker en Jeroen Oskam de volgende reactie:

Dirk Bakker van Colliers International noemt de data uit zijn onderzoek ‘buitengewoon accuraat’. “Airbnb deelt nooit data. Daarom vind ik het moeilijk om nu te reageren op data. Iedereen kan bovendien zien dat er iets aan de hand is met Airbnb. Ook op sociaal vlak. Als Airbnb nooit data deelt en nu wel moet het bedrijf de ballen hebben om met ons om de tafel te gaan.”

Het kan aan mij liggen, maar ik lees tussen de regels: “Sukkels, jullie zijn er allemaal met beide ogen ingetrapt. Wij hebben ons podium gekregen en ons punt kunnen maken. Fijne dag!”.

p.s. bij de redactie van Nieuwsuur was intussen al bekend dat de cijfers niet te controleren zijn. We hebben er toen dus voor gekozen om de cijfers niet in de uitzending te bespreken en de insteek van de meldplicht te kiezen. De enige juiste keuze naar mijn mening.

Juno, Uber’s “driver-friendly” competitor, sold to Gett for $200 million but left little for its drivers — Quartz

In een tijd dat we ons steeds meer zorgen maken over alle chauffeurs die voor diensten als Uber en Lyft rijden, leek Juno er een verfrissende strategie op na te houden. Het in New York gelanceerde ‘ride hailing platform’ stak niet alleen ‘slechts’ 10% commissie in zijn zak (tegen 25% marktconform), maar het platform had ook de ambitie om een deel (ik kan mij 50% herinneren) van de aandelen van het bedrijf in handen van de chauffeurs te laten komen. Juno werd dan ook al snel hét voorbeeld van hoe het ook kan.

Maar helaas. Afgelopen week kwam het bericht voorbij waarin bekend werd dat Juno voor 200 miljoen is overgenomen door concurrent Gett. Dag mooie ambitie, dag licht aan de horizon van de ‘gig economy’.

Regulating the internet giants: The world’s most valuable resource is no longer oil, but data | The Economist

Interessant stuk over de vraagstukken rondom de bergen data die platformen over ons verzamelen. Ik heb dit onderwerp niet als prominent punt in alle campagnes voorbij zien komen, volgens mij zijn we hier nog veel te weinig mee bezig. Een goede start is het lezen van dit stuk.

Waar ook nog niet veel over wordt geschreven is de invoering van PSD2 en GDPR:

De financiële sector moet data gaan delen en vrijwel gelijktijdig wordt de zeggenschap van burgers en consumenten over hun eigen data versterkt. Met de komst van twee complexe sets aan nieuwe Europese wetgeving – PSD-2 en GDPR – wordt de digitale samenleving er niet eenvoudiger op.

In dit stuk ‘de strijd om persoonlijke data barst los’ lees je er meer over. Onlangs nog deelgenomen aan een discussie hier over bij een Fintech bijeenkomst. Hier werd duidelijk dat een van de uitdagingen wordt het beveiligen van de data. Banken hebben hier (vanuit regelgeving) standaarden voor, maar hoe zit het met de partijen die wij via PSD2 toegang geven tot onze bank data? Dat zal vast in de kleine lettertjes staan. Die jij en ik natuurlijk trouw zullen lezen…

Nog steeds niet pessimistisch? Lees dan dit stuk: “The great British Brexit robbery: how our democracy was hijacked”

How BlaBlaCar faced growing pains and had to change its focus  |  TechCrunch

Interessante stuk over de strategie en zoektocht van BlaBlaCar. Het stuk omschrijft ook een grote reorganisatie die de scale up onlangs heeft gehad. Een aantal boeiende fragmenten:

• There are 8 million active drivers on BlaBlaCar, representing 1.3 million cars sold every year.
• Brusson talked about insurance products, cars, maybe shorter distance rides and even product deliveries.
• “It took us ten years in France to build the equivalent of what we built in 2 years and a half in Russia,” Brusson said.

Hoewel de potentie van BlaBlaCar enorm is, blijft het lastig om een platform als dit ook op lange termijn succesvol te maken. In een eerder interview dat ik had met een van de founders viel mij op dat zij een enorm sterke focus hadden. Als ik dit stuk lees, dan is daar niet veel meer van over. De mogelijkheden voor BlaBlaCar zijn eindeloos. En dat is zowel een zegen als een vloek.

China beoordeelt straks alle burgers op basis van big data – NRC

Het was al weer even geleden dat er iets in de media verscheen over de ‘Sesame Credits’ uit China. Een reputatiescore die is opgebouwd uit vele databronnen, maar die ook wordt beïnvloed welke standpunten je inneemt en met wie je omgaat. Met een behoorlijke fysieke impact: met een te lage score mag je het land niet uit of mag je niet studeren.

Eerder schreef ik het stuk ‘is online reputatie management doorgeslagen?‘. Als je dit stuk leest, dan kun je eigenlijk maar 1 conclusie trekken: ja.

In de media

Amsterdam gaat meldplicht bij Airbnb-verhuur invoeren | Nieuwsuur

Deze week was ik te gast bij Nieuwsuur. Check de link voor het hele artikel + uitzending of klik hier als je alleen in mijn fragment geïnteresseerd bent.

Amsterdam slaat slag in strijd tegen Airbnb: inwoners verplicht verhuur te melden – Volkskrant

Artikel waarin de meldplicht die de Gemeente Amsterdam de dag er voor heeft aangekondigd verder wordt uitgediept.

Ask me anything: De Deeleconomie – BNR Nieuwsradio

In het programma ‘Ask me anything’ stond De Deeleconomie centraal. Een uur lang gingen we in gesprek over dit onderwerp (n.a.v. de Airbnb publicatie). Fijn om ook eens lekker de tijd te hebben om dit onderwerp te bespreken.

Foto van de week

Deze week bracht de expeditie mij naar Lissabon voor een keynote voor de Economics Department van de ISCTE-IUL Business School. Mooie ervaring weer en altijd een prachtige stad om te zijn. Komende week een expeditie naar Denemarken voorbereiden en verder werken aan een onderzoeksplan waar ik jullie hopelijk snel meer over kan vertellen. In de tussentijd selecteerde ik weer 5 mooie platformeconomie reads en voorzag ik ze van mijn commentaar en gedachten. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Uber to offer UK drivers sickness cover in return for £2-a-week fee | Technology | The Guardian

Move expected to cost several million pounds a year is latest attempt to head off criticism over conditions for its 40,000 UK drivers

Zorg om uitwassen app-baan – De Telegraaf – Blendle

In Londen, Berlijn en het Italiaanse Turijn kwamen ze al in actie voor betere arbeidsomstandigheden, de fietskoeriers van internetplatformen als Foodora, Deliveroo en Ubereats. Ook in Nederland rukt de app-economie op, maar vakbonden krijgen er nog amper een voet aan de grond.

Goed dat hier (terechte) vragen worden gesteld. Ik zie alleen wel één hele grote maar: de ‘uitwassen’ die in dit stuk worden beschreven zijn niet platform specifiek, maar gerelateerd aan een economie waarin steeds meer flexibele krachten worden ingezet en werkgevers geen verantwoordelijkheid nemen voor deze groep ‘workers’.

Vakbonden weten niet goed wat ze er mee aan moeten.

Het stuk heeft ook een sterkte invloed vanuit de vakbondsgedachte. Ik denk dat een van de grote problemen van vakbonden is dat zij uberhaupt niet weten wat ze met de freelancers en flexwerkers in het algemeen aanmoeten. En dan krijg je al snel uitspraken over ‘echte banen’ en ‘goede en slechte werkgevers’. Volgens mij ligt het iets dieper dan alleen dat.

Hobbyist of ondernemer, de fiscus weet het niet | de Volkskrant

Goed en helder stuk (via Blendle) over belasting en deeleconomie. Eigenlijk niets op aan te merken of aan te vullen, maar dat mag geen reden zijn om hem niet te delen 😉

Bijverdieners van acht deelplatformen moeten minder belastingen betalen | De Tijd

Acht onlineplatformen hebben een erkenning van de fiscus op zak waardoor hun leden nog maar 10 procent belastingen op hun bijverdienste moeten betalen. Het tarief voor de deeleconomie kan nu echt van start gaan.

Mooi dat, ondanks de twijfels die ik in een eerdere editie deelde, de Vlaamse regering haar plannen doorzet voor (een experiment in?) het heffen van een speciale deeleconomie belasting.

De verschuldigde belasting zal rechtstreeks worden ingehouden via het elektronisch platform, naar analogie met de bedrijfsvoorheffing.

Volgens mij moeten we sowieso veel meer naar een systeem met voorheffingen, al zal daarvoor het hele belasting systeem wel drastisch moeten worden vereenvoudigd.

Verboden voor frauderende klussers | Economie | AD.nl

Doet een klusser zich beter voor dan hij is op website Werkspot, dan neemt het platform maatregelen in het belang van de klanten. Al honderden klussers zijn geroyeerd.

Een mooi kijkje achter de schermen van Werkspot.nl.

In de media

Autohoje – Soluções de mobilidade em Lisboa

Voor wie Portugees spreekt (of genoegen neemt met een Google Translate vertaling): een publicatie in een Portugees mobiliteitsblog over deeleconomie en mobiliteit.

Foto van de week

In deze (eenmalige) middag editie (dingen gaan zoals ze gaan) weer een verzameling van 5 mooie platform economie artikelen. Deze week gaat de expeditie naar Lissabon, waar ik een keynote mag verzorgen op een business school. Afgelopen week ook een mooie sessie gedaan voor ‘Share North’ over gedeelde mobiliteit. Komende weken staan ook Kopenhagen, Gent en mogelijk ook Helsinki op het programma. Even de blik weer buiten de landsgrenzen werpen 😉 Fijne week!

Platformeconomie top 5

Flatbewoners halen slag thuis voor de rechter: geen Airbnb in hun appartementsgebouw – Het Nieuwsblad

Airbnb verhuur: wanneer mag het wel en wanneer niet? Vanuit de (lokale) overheid wordt vaak een beperking opgelegd, zo mag je in Amsterdam jouw woning maximaal 60 dagen per jaar aan 4 personen tegelijk verhuren. Naast dat de handhaving nog altijd een uitdaging is (al worden hier wel goede stappen gezet door o.a. samenwerking met de platformen), dan nog kun je je afvragen of je die 60 dagen per jaar kotsende Engelsen in je portiek moet dulden.

Voor woningen die gezamenlijke faciliteiten delen is er ook een mogelijk om afspraken rondom short stay verhuur via platformen als Airbnb te maken. In veel gevallen geldt de besluitvorming op basis van een meerderheid. Best lullig wanneer je in de minderheid bent, of jouw complex voor de meerderheid in bezit is van een commerciële partij. In België lijkt dit nu anders te gaan:

Horeca Vlaanderen – dat de belangen van de hotel- en bed&breakfast-sector ver­dedigt – waarschuwde eerder al voor zulke discussies. “Volgens het nieuwe Vlaamse Logiesdecreet – sinds 1 april van kracht – mag je in Vlaanderen ook alleen nog via Airbnb verhuren als je daar de volledige toestemming voor hebt. In het geval je een appartement huurt of bezit, en de andere bewoners van het gebouw zo’n verhuring niet zien zitten, heb je dus een serieus probleem.”

De discussie blijft lastig: gun jij je mede VvE genoot wel of geen extra zakcentje. Zeker wanneer je weet dat hij of zij dit nodig heeft om financieel rond te kunnen komen (en mogelijk ook de VvE bijdrage te betalen).

Ik denk dat de oplossing deels ligt in een strengere screening van de platformen (zuipende Engelsen krijgen geen toegang meer) of niche platformen die zich op een specifieke reizigers doelgroep richt. Wat weer discussies rondom uitsluiting met zich meebrengt.

Berlin Residents Pool Their Money To Buy City’s Electricity Grid

What if you owned a share of your city’s electricity grid? Along with your fellow citizens, you could decide where your energy comes from, how much it costs and even receive a portion of the profits each year.

It sounds like a dream, but if the BürgerEnergie Berlin (BBE) initiative has its way, it could become a reality.

Mooi voorbeeld van ‘power2thecrowd’ hoe een gemeenschap zelf de touwtjes in handen neemt middels gedeeld eigenaarschap.

Vraagtekens die ik hier altijd bij zet zijn o.a.:

1. Voor hoeveel ‘gedeeld eigenaarschap’ initiatieven kun je je als persoon druk maken? Uiteindelijk hebben we ook (indirect) de overheid de opdracht gegeven om een aantal publieke taken voor ons te organiseren. De overheid heeft hier weer een deel van geprivatiseerd. Is dit dan niet een soort van omgekeerde wereld en zouden we de overheid niet meer moeten aanspreken om dit soort infrastructuur voor het publieke belang ook in publiek (overheids)bezig te houden?
2. Kan hierdoor de kloof tussen arm en rijk en laag en hoog opgeleid niet groter worden? Immers: de rijke hoog opgeleiden hebben meer de skills en resources om alles voor zichzelf te organiseren, de minder hoog opgeleiden en minder rijken blijven dan met de ‘restjes’ achter. Oftewel: in hoeverre tast gedeeld eigenaarschap een vorm van solidariteitsprincipe aan?

Zomaar wat food4thought. Voel je vrij om hier op te reageren.

Only 4 percent of Uber drivers remain after a year says report

Only 4 percent of people who sign up to drive for the ride-hailing service are still driving a year later, according to a report in The Information.

Dat is toch een zorgwekkend (of beter geformuleerd: dramatisch) getal voor een organisatie die een stabiele business wil opbouwen. Hoewel het ‘gig economy’ model een exponentiële groeicurve op korte termijn kan bewerkstelligen, zie ik ook regelmatig platformen andere keuzes maken om minder hard te groeien, maar wel met een kwalitatief goede én trouwe userbase.

A New Wrinkle in the Gig Economy: Workers Get Most of the Money – The New York Times

Stocksy, an online photo stock site, is an example of start-ups that aim to treat their professionals as owners rather than as freelance labor.

Ik heb het in de vorige nieuwsbrieven vaker gehad over Platform Cooperativism. Oftewel: platformen in beheer en eigenaarschap van de gebruikers (veelal de aanbieders). Hoewel steeds meer mensen het hier over hebben, ontbreekt het eigenlijk nog aan een flink aantal goede representatieve voorbeelden. Een van de beste voorbeelden is Stocksy: een stock foto website dat is opgezet als een platform coop. In dit stuk in de New York Times(uit 2016 al weer, maar hierdoor niet minder mooi) lees je het verhaal achter de keuzes die de founders hebben gemaakt.

Centraal in deze ontwikkeling is natuurlijk niet zozeer het platform, maar nieuwe manieren van gedeeld eigenaarschap en de invloed van technologie hier op. Het platform faciliteert en biedt veel nieuwe kansen, maar het is en blijft een (belangrijke) tool.

Tijdelijke betaalapp voor vrijmarkten – Emerce

Ik roep al een tijdje dat de (digitale) middelen die voorheen alleen voor grote partijen toegankelijk waren, uiteindelijk ook toegankelijk worden voor iedereen. In platform business zie je bijvoorbeeld dat het bouwen van een (marktplaats) platform voor iedereen beschikbaar is via de ‘WordPress voor platform software’ Sharetribe. Zie hier een korte explainer video of een uitgebreid interview met founder Juho. Vandaag zag ik dit bericht op Emerce voorbij komen: zelfs mensen op de vrijmarkt kunnen voor 1 dag pin transacties aannemen, zonder te hoeven investeren in abonnementen of lastige constructies. Mooi om te zien dat dus steeds meer tools echt voor de crowd beschikbaar komen en dat we daarmee meer en meer empowered worden om onszelf te organiseren én om laagdrempelig dingen te DOEN.