Goedemorgen! Afgelopen week was ik in Brussel bij de Single Market conference “Collaborative Economy: Opportunities, Challenges, Policies”. Mijn verwachtingen waren niet heel hoog, maar ik werd positief verrast. Hoewel er in de collaborative economy (ik noem het meestal platform economie) nog te veel op 1 hoop wordt gegooid, is het niveau van discussie en awareness is wel een stuk beter dan 2 jaar geleden.

Voorafgaand aan de conference had ik nog afspraken met twee nieuwsbrief volgers: bij een vakbond en bij een coöperatie. Wat mij bij vakbonden opvalt is dat zij op institutioneel niveau niet al te constructief de discussie rondom platformeconomie voeren, maar wanneer je medewerkers 1-op-1 spreekt er veel besef, interesse én ideeën leven. Oftewel: trek je niet te veel aan van de oneliners, achter de schermen is er echt wel wat in gang gezet.

Ook deze week weer 5 artikelen op een rij gezet en voorzien van mijn duiding en commentaar. En een Engelstalige blog waarin ik de Airbnb oprichters uitdaag om ambitie (en ballen) te tonen en van Airbnb een coöperatie te maken. Wie weet…. Fijne week!

We work. We share. We launch: meploy Community bonus program.

In Kopenhagen ontmoette ik een dik jaar geleden de oprichter van het gig platform Meploy. Meploy is gestart als platform dat freelancers aan bedrijven koppelt voor kortlopende klussen. Al snel maakten zij een belangrijke switch: zij pakten de verantwoordelijkheid van het werkgeverschap en namen de mensen die zij via hun platform wegzetten in dienst. En werden zij een compleet digital first uitzendbureau.

Ik bleef Michael, de oprichter, volgen, kwam hem regelmatig in het buitenland tegen, zo ook afgelopen donderdag in Brussel. Hij vertelde mij dat ze tegenwoordig voor vaste klanten de hele flexibele inhuur faciliteren. Deels met het flex netwerk vanuit de klant, deels met de profielen op het Meploy platform. En afgelopen jaar factor 10 zijn gegroeid.

Meploy is een platform dat een beetje laat zien hoe ik verwacht dat de kluseconomie de komende jaren zich zal ontwikkelen. Van het faciliteren van klusjes voor consumenten steeds meer een middel om de flexibele schil van organisaties via een platform, al dan niet whitelabel, te organiseren. Dit is voor organisaties super interessant. Ook omdat de organisatie dan ook, naast de eigen flexibele schil die in het systeem wordt gezet, ook gebruik kan maken van de talent pool van het platform. Dit kan voor de uitzendbranche een flinke impact kan hebben. Of die impact een kans of een bedreiging is, dat is aan de uitzendbranche zelf. Dit is een stuk van de kluseconomie waar nog niet over wordt gesproken, maar die volgens mij een enorme impact gaat hebben….

Een aantal dagen voordat ik Michael sprak las ik ook zijn laatste blog waarin hij bekend maakt dat hij vanaf nu ieder jaar 10% van de winst zal verdelen onder hen die dat jaar via het platform hebben gewerkt. Hij heeft ook nagedacht over een coöperatief model, maar gezien de vluchtige relatie van workers met het platform zag hij daar geen toegevoegde waarde in. Volgens mij heeft hij nu een prima en unieke oplossing neergezet.

London’s food couriers under attack – BBC London

Wie denkt dat het rondbrengen van voedsel een relaxed bijbaantje is, die moet vooral (niet) dit filmpje van de BBC bekijken. In Londen is het in sommige buurten letterlijk levensgevaarlijk om dit beroep uit te oefenen.

Kunnen we hier de platformen de schuld van geven? Natuurlijk niet. Het voorbeeld in dit item gaan dan ook over koeriers die in ‘dienst’ zijn van een aantal restaurants die gezamenlijk hun logistiek organiseren.

Wat heeft dit item dan met de kluseconomie te maken?

1. Het laat zien dat we niet alleen wanneer we een mening moeten vormen over een ontwikkeling naar de manier waarop de transactie tot stand is gekomen moeten kijken. Ik haalde het voorbeeld van TakeAway.com er al eerder bij: 1,4% van hun bezorgingen wordt gedaan door eigen koeriers, 98,6% door koeriers waar het platform geen zicht en grip op heeft. Oftewel: het grootste deel van de ‘gig economy’ wordt zonder tussenkomst van een online platform georganiseerd en bestond voor de komst van de platformen ook al. Natuurlijk is het prettig om de peilen op een grote speler te kunnen richten, maar als je jezelf een beetje serieus neemt dan weet je ook wel beter. Wat niet betekent dat de grote spelers geen verantwoordelijkheid hebben natuurlijk. Verre van;
2. Wanneer we voorbij de (overigens heel belangrijke) korte termijn discussies kijken, is het ook tijd om te bedenken hoe platformen de omstandigheden van een groep workers die al jaren bestaat, maar die te gefragmenteerd waren om echt iets voor te organiseren kan verbeteren. De vraag is een beetje wie de handschoen oppakt. De platformen? De overheid? De vakbonden? Idealiter natuurlijk een combinatie van. Misschien hier binnenkort maar eens iets voor organiseren. Interesse? Je weet mij te vinden.

Tech Workers Now Want to Know: What Are We Building This For? – The New York Times

How to break platform or company power? Dit is de vraag die ik mijzelf stelde tijdens een presentatie (link: begin bij slide 17) op het Permanent Beta festival eerder dit jaar bij Seats2Meet in Utrecht.

Ik kwam erop uit dat door mensen samen te brengen en een gezamenlijke actie op te zetten (wat van alles kan zijn). Dit kan bij platformen vanuit vraag (de klant), aanbod (de aanbieders), aandeelhouders/investeerders en de medewerkers zelf. Over deze laatste groep, die blijkbaar steeds bewuster wordt van de mogelijke impact van hun acties, gaat dit stuk:

“Across the technology industry, rank-and-file employees are demanding greater insight into how their companies are deploying the technology that they built. At Google, Amazon, Microsoft and Salesforce, as well as at tech start-ups, engineers and technologists are increasingly asking whether the products they are working on are being used for surveillance in places like China or for military projects in the United States or elsewhere. That’s a change from the past, when Silicon Valley workers typically developed products with little questioning about the social costs.”

Een goede ontwikkeling, maar wel heel erg afhankelijk van de cultuur en het type mensen dat wordt aangenomen. De vraag is dan ook dat wanneer de arbeidsmarkt minder overspannen is (nu is er een war on talent bij techbedrijven, dus je moet je mensen tevreden houden) of dit nog steeds zo krachtig is. Maar op zich: het personeel als controlerende macht is natuurlijk een interessante ontwikkeling.

Wimdu haalt de stekker eruit – TravelPro

Ik wordt regelmatig om advies gevraagd door journalisten die, geïnspireerd door de voorbeelden met miljarden waarderingen, een artikel willen schrijven over hoe je makkelijk rijk kunt worden met een platform. Die gesprekken duren meestal heel kort. Want rijk met een platform worden, dat is maar voor een enkeling weggelegd. Voor de ‘happy’ 0,01 procent. Een succesvol platform neerzetten dat geen verlies, laat staan winst, maakt is namelijk een hele kunst. De meeste platformen falen. En soms keihard. Zo ook de voormalige Airbnb concurrent Wimdu.

Hoewel dit nieuws wordt gebracht alsof het platform van de een op de andere dag stopt, ziet het er naar uit dat het al langer slecht ging met het platform:

• 2011:  Rocket Internet (o.a. ook Zalando) steekt 90mln in Wimdu
• 2016: er wordt bekend dat het grootste deel van de investering op is, er wordt gezocht naar een koper;
• 2016: 9Flats koopt Wimdu (9Flats heeft slechts 10mln investering ontvangen en heeft dus nooit veel voor Wimdu kunnen betalen)
• 2016: enkele weken later koop het 50 jaar oude vakantiehuis verhuur bedrijf Novasol beide merken;
• 2018: de stekker wordt uit Wimdu getrokken.

Belangrijkste vraag is nu natuurlijk: wat is het echt verhaal? Wimdu is dus, ondanks een mooie investering, nooit van de grond gekomen. Novasol heeft uiteindelijk waarschijnlijk een schijntje voor het merk, het aanbod van het platform en een stuk ICT betaald. Het zal ook zomaar kunnen dat Novasol het aanbod van Wimdu overzet naar het eigen platform. En dit al vanaf het begin de bedoeling was. We zullen er waarschijnlijk weinig meer van horen. Voor mij wel een les om af en toe eens dieper in het verhaal en de cijfers te duiken. En een bevestiging dat het neerzetten van een succesvol platform, ook al heb je veel geld opgehaald, een grote uitdaging is.

Reflections on a food delivery workshop that almost did not happen (part 2) | Platform Labor

Onderzoeker Niels van Doorn zit momenteel in New York voor veldwerk in de kluseconomie. In deze blog beschrijft hij de outcomes van een sessie tussen diverse UberEats riders en Uber. Hij is iemand die deze twee stakeholders al vaker naast en tegenover elkaar heeft gezet, zoals ook in onderstaande video die ik maakte op het Reshaping Work congres in Amsterdam vorig jaar. Zie hier ook alle video registraties die ik maakte van de keynotes.

Mooi aan dit soort dingen is dat we eindelijk iets te horen krijgen van de groep waar iedereen over praat, maar bijna niemand mee praat. Ik wilde eerst een samenvatting van het stuk maken, maar het leest zo makkelijk weg, dat ik je toch echt adviseer om het stuk zelf te lezen. Let wel op dat dit een uniek voorbeeld is van de markt in New York, waar relatief veel fulltime gig workers werken. Dit is anders in Nederland, waar (volgens de berichten) een groot deel van het bezorg werk door studenten wordt gedaan.

Deze serie kent uiteraard ook nog een deel 1. Die is minder de moeite van het lezen waard. Deze blog gaat meer in op het organisatorische proces vooraf en hoe moeilijk het was om vertegenwoordigers van platformen zelf bij deze sessie aanwezig te laten zijn. Uiteindelijk kwam alleen een vertegenwoordiger van UberEats opdagen. De andere platformen lieten het afweten.

Het valt mij sowieso op dat Uber de laatste jaren heel zichtbaar is geworden in het debat. Ook op plekken waar je ze misschien niet zo snel zou verwachten. Zo stond er tijdens een bijeenkomst eerder dit jaar in Brussel in een zaal vol vakbondsmensen een public policy manager van Uber op het podium. Wat ik heb gemerkt, ik kwam hem vervolgens op meerdere bijeenkomsten tegen, is het effect wanneer de ‘elephant in the room’ in… ’the room’ is. Dan matigt iedereen toch wel zijn toon wanneer het over dit platform gaat (the elephant) en denkt 2x na voordat er iets wordt gezegd. Niets is namelijk makkelijker dan de ‘elephant’ bashen. Een gezamenlijke vijand/pispaal. En dat veranderd wanneer deze zelf aanwezig is. Niet dat hierdoor dingen niet worden gezegd, maar het niveau van de discussie wordt wel een stuk hoger. Een voorbeeld voor anderen.

Gekkies…

Getting worse? Leuk geprobeerd om met een dramatische kop aandacht te trekken, maar misschien moeten ze eerst de feiten wat beter op een rijtje zetten… Zolang we niet weten wat het aantal gewerkte uren is, is het een kwestie van gissen waarom Uber chauffeurs door de jaren heen minder zijn gaan verdienen. En ja, dan is ‘getting worse’ slechts één van de opties. Leuk geprobeerd…

Eigen publicaties

Airbnb as a cooperative: a viable scenario?

Twee weken geleden kwam het nieuws naar buiten dat Airbnb de hosts aandelen wil geven. In dit stuk (de Nederlandse versie verschijnt volgende week) ga ik verder in op deze actie en daag ik Airbnb uit om een stap verder te gaan door Airbnb om te vormen tot een coöperatie.

Heb ik het idee dat dit ooit gaat gebeuren? Nee. Wat ik met dit stuk wil illustreren is:

• Laten zien dat platform coöperaties een alternatief kunnen zijn in platformland;
• Mensen bewust maken dat een platform coöperatie niet persé een coop vanaf het begin hoeft te zijn, maar dat we ook na kunnen denken over modellen waarbij een bestaand platform in fases wordt overgenomen door de gebruikers;
• Dat gedeeld eigenaarschap mooi is, maar dat het probleem bij Airbnb niet bij de hosts ligt: die verdienen al goed geld met de verhuur van hun huis;
• Dit wel een goede aanleiding is voor de discussie over gedeeld bestuur en eigenaarschap van platformen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Ik was even aan het genieten van de rust van de Ardennen, vandaar deze week een dagje later. Deze week reis ik af naar Brussel voor het ‘Single Market Forum 2018/2019’ dat vanuit de Europese Commissie wordt georganiseerd. En als ik er dan toch ben plak ik er gelijk nog wat bezoekjes aan vast bij twee interessante stakeholders in de kluseconomie. Fijne week!

The gig economy will continue to expand, according to experts – Vox

Vorige week deelde ik een studie van JPMorgan met cijfers over de kluseconomie in de VS.  Dit artikel geeft een extra inkijkje in de resultaten en de reactie van 4 experts.

Onderstaand fragmentje geeft goed aan dat de kluseconomie voor verschillende doeleinden te gebruiken is. In dit voorbeeld hebben ze dat aan de generaties gekoppeld. Ik geloof niet dat het zo zwart/wit is, maar het geeft aardig beeld:

“Why people turn to gig work has a lot to do with how old they are. According to a 2018 study, Gen X-ers work the most hours per week of any generation and usually have a high school education. They are also more likely to rely exclusively on gig work for income. Baby boomers usually have high degrees and are retired. They use on-demand service platforms to make money they may not be getting in retirement. Millennials use it as a side gig way to pay off debt and are often more highly educated as well. Both millennials and boomers say they enjoy the flexibility offered by gig economy jobs.”

Wat je heel duidelijk naar voren ziet komen wanneer je het rapport en de bijdragen van de experts leest is dat de kluseconomie (gig economy) nog heel erg als een nieuw en op zichzelf staand fenomeen wordt gepresenteerd. Gig economy gaat wel/niet banen vervangen, etc. Daarnaast gaat de discussie over de voorwaarden die nu gelden.

Maar we moeten de gig economy niet behandelen alsof het een andere planeet is. Een andere arbeidsmarkt. Of een andere economie. In veel onderzoeken wordt specifiek gekeken naar het werk via de bekende platformen, terwijl er heel weinig bekend is over de gehele markt. Ik gebruik nogmaals de case van Thuisbezorgd (TakeAway): 1,4% van de bestellingen wordt uitgevoerd door eigen bezorgers, 98,6% gaat via bezorgers die door de restaurants zelf regelen. Zij werken niet via een platform en niet in de gig economy zoals velen hem nu zien. Dat is een gemis in het debat.

Ook verwacht ik dat platformen voor veel organisaties de organisatie van flexibele inhuur gaat overnemen. Zowel bij bedrijven zelf als in de rol die nu wordt gepakt door uitzendbureaus. Dat zijn in veel gevallen dus minder zichtbare platformen die wel veel impact en volume hebben, maar relatief onder de radar opereren.

De vraag is dan ook: wordt de juiste discussie gevoerd door alleen te focussen op de match van vraag en aanbod van arbeid die door een digitaal platform tot stand komt? Ik denk het niet.

Stumbling and Mumbling: Worker ownership: threat or promise?

“Labour’s plan to force large companies to give workers a 10% stake in them seems popular: Yougov reports that most voters and even a plurality of Tory supporters think it a good idea. On the other hand, though, it’s given the CBI a fit of the vapours.”

Zou je kunnen afdwingen dat organisaties een x-percentage van de aandelen aan de  employees verkoopt of toewijst? Dit is in dit stuk en serieuze discussie. Het zou wel revolutionair zijn dat de grens tussen werkenden en eigenaren (en dus ook indirect de werkgevers) vager kan worden. Ik weet het niet, maar dat maakt dit als food4thought niet minder interessant.

Gemeente mag winst afpakken bij illegale woningverhuur | NU.nl

“Wie zijn woning illegaal verhuurt via website Airbnb, pleegt een economisch delict en is strafbaar. Gemeenten kunnen voortaan niet alleen boetes opleggen, maar ook de winst van illegale kamerverhuur afpakken.”

Het ziet er naar uit dat Den Haag gemeenten gaat helpen met grip krijgen op vakantieverhuur via platformen als Airbnb en Booking. Naast de plannen voor een landelijk registratiesysteem wordt het nu dus ook makkelijker om de winst uit illegale verhuur af te pakken, aangezien dit straks als economisch delict wordt gezien. Dit zijn stappen naar een landelijk (juridisch) kader dat ik eerder al opperde, waarbij er nationale middelen zijn en de gemeenten lokaal aan de knoppen kunnen draaien.

Hoewel dit weer een stap is in het in de hand houden van vakantieverhuur, zal de tijd moeten leren of dit ook echt effect gaat hebben. Het grootste probleem is namelijk niet zozeer de boetes die kunnen worden opgelegd, maar het vinden en (op een juridisch correcte manier) vaststellen van de illegale bezigheden. Dit moet namelijk op heterdaad gebeuren en op het moment dat niemand de deur open doet, kunnen de handhavers niets doen.

Het zou mooi zijn als (en hier spreekt een gezond verstand en niet de developer ;-)) er vanuit de overheid een API (= technische koppeling) kan worden vrijgegeven met een koppeling tussen identiteit en kadaster. Als platformen gedwongen kunnen worden om hier in samen te werken en dit te koppelen aan het ID van een advertentie, dan kan hier een waterdicht systeem ontstaan. Twee uitdagingen:

1. De platformen moeten hier in samenwerken. En ook al horen we veel over goede wil van platformen, toch is het nog kinderlijk eenvoudig om op 1 adres meerdere advertenties aan te maken;
2. De overheid moet hier ook klaar voor zijn. Niet alleen moet alle ID en kadaster data op orde zijn (vooral die laatste is een uitdaging), maar ook moet de overheid een dergelijke koppeling maken. En hier ligt dan ook een kern van het probleem waarbij een steeds meer digitaal wordende wereld de aansluiting verliest met de nog veelal offline georiënteerde overheid.

Bottom line: de oplossing voor vakantieverhuur via platformen laat echt nog wel even op zich wachten….

Handy charges fees to its workers for being late or canceling jobs — Quartz at Work

“Imagine that the company you work for charged you a fee—$10, $20, or even $40—every time you showed up late for work, left an hour early, or called in sick. Professional cleaners working for Handy, a cleaning and handyman service, don’t have to imagine this scenario: They are living it.”

Interessant stuk van de altijd (terecht) kritische Nederlandse onderzoeker in de kluseconomie Niels van Doorn. Als onderdeel van een groter onderzoek interviewde hij 19 aanbieders op het klusjes platform Handy.

In veel onderzoeken gaat het over de ‘nudging’ en ‘gamification’ technieken die platformen gebruiken om de aanbieders op het platform te sturen naar gewenst gedrag. Want hoewel de aanbieders ieder voor zich een ‘independent contractor’ zijn, is het de klant die ook bepaalde verwachtingen heeft aan de hand van het merk en de merkbelofte van het platform.

Niels heeft het in dit stuk over de ‘carrot and the stick’. Oftewel: je kunt een worker een wortel voorhouden (nudging en gamification), maar tegelijkertijd ook een stok gebruiken om met een hardere hand gewenst gedrag te sturen. Uit de 19 interviews kwam naar voren dat Handy gretig gebruik maakt van de ‘stick’ methode door niet gewenst gedrag af te straffen met een boete. Een cancellation fee, missed job fee, late arrival fee, early departure fee en een referral fee (hoewel deze laatste en positieve beloning is).

Zijn conclusie: “By enforcing contractual relations that use debt as a mechanism to bind a segment of its workforce to its platform, I believe Handy effectively updates a system of debt peonage whose terms and conditions it can modify unilaterally, suddenly, and without any substantive form of appeal—save for private arbitration. As we continue to debate and reflect on the pros and cons of app-based gig work, we should remember that practices like these would be unacceptable in any regular workplace.”

HotelRunner Launches Airbnb API Integration

In een stuk over de ‘5 voorspellingen voor de deeleconomie in 2016‘ schreef ik hoe platformen API’s zouden gaan inzetten om hun groei te versnellen. Hoewel hier veel kansen liggen, zie ik dit nog minimaal gebeuren.

Daarom vond ik dit artikel dan ook des te interessant. Over HotelRunner: “HotelRunner has more than 49,000 accommodation partners from 193 countries ranging from small and boutique hotels, bed and breakfasts, and daily rentals to enterprise hotels and chains. This partnership will allow properties to save time, focusing on creating exceptional and unforgettable guest experiences.” Duidelijk een platform in de B2B markt. Met deze integratie kunnen de klanten van HotelRunner dus heel eenvoudig hun aanbod op Airbnb doorplaatsen.

Het is natuurlijk de vraag hoe uniek dit is voor de hotels. Ik vermoed dat Airbnb dit soort tools ook al aanbiedt of in de toekomst aan gaat bieden. Wel is het voor Airbnb handig om in één keer veel nieuwe klanten binnen te halen. Als ik hun was, dan zou ik nu zeggen: dankjewel. En over een jaartje de dienst zelf ontwikkelen.

Hoewel het lastig is om te zeggen of en zo ja hoeveel impact dit heeft op het aanbid op Airbnb, wordt het wel duidelijk dat er een steeds grotere groep professionele aanbieders op het platform actief zal worden. Airbnb zal hier een keuze in moeten gaan maken. Ten eerste of ze dit willen. Ik vermoed van wel: op korte termijn kan dit een mooie groei opleveren. Ten tweede hoe ze dit richting de gebruikers gaan positioneren. Het contrast tussen Henkie om de hoek die 1x per jaar zijn huis verhuurd en een professioneel Boutique Hotel is enorm. Ik verwacht dan ook dat Airbnb hier stappen in gaat maken door klanten de optie aan te bieden te kiezen uit verschillende soorten niveau’s van hoe professioneel de listing is. Dat is ook goed in het kader van verwachtingsmanagement en uiteindelijk ook de tevredenheid van de klant.

Als laatst is het de vraag in hoeverre dit de lange termijn positie van het platform beïnvloed. Airbnb en Booking.com groeien zo wel erg naar elkaar toe en er is straks misschien nog weinig unieke toegevoegde waarde van één partij te ontdekken.

Discutabel

Waar crowdfunding in het begin uitblonk in eenvoud worden de producten steeds ingewikkelder. Geldvoorelkaar spant met de introductie van de FLEX lening waarover zij communiceerden in hun nieuwsbrief de kroon. Ik vraag mij sterk af of dit een goede ontwikkeling is. Wat een politiek correcte manier is om te zeggen dat ik het een slecht idee vindt. Zeker in een markt waarbij er een overschot aan geld in de markt is en een tekort aan goede projecten om in te kunnen investeren. Misschien iets waar de vorige week opgerichte brancheorganisatie ‘Stichting MKB Financiering’ zich over kan buigen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Komende week staan presentaties gepland voor een groep van 200 makelaars over de impact van platformeconomie voor de makelaarsbranche. En ga ik in debat tijdens een sessie ‘When your boss is an Uber algorithm: about the role of automated decision making in the platform economy.’ Daarnaast start ik vandaag met een interviewserie voor een onderzoek waarvoor ik de komende 5 maanden met 50 platform verantwoordelijken, beleidsmakers en belangenvertegenwoordigers rondom de platformeconomie in gesprek ga. Ontzettend veel zin in.

Ook deze week weer 5 stukken gevonden en voorzien van mijn duiding en gedachten. Mooie week!

Airbnb Proposes Giving Hosts a Stake in the Company  – WSJ

“Airbnb has asked the SEC to change rules to potentially allow the home-sharing platform to offer hosts a stake in the company.”

Platformen krijgen regelmatig kritiek dat degenen die mede verantwoordelijk zijn voor de waarde(ring) van het platform hier niets van terug zien. Ik heb het hier over de gebruikers. Want een platform is simpelweg niets waard zonder de gebruikers die hun woning verhuren of een woning verhuren, die een taxi aanbieden of hier gebruik van maken en ga zo nog maar even door.

Airbnb co-founder Brian Chesky heeft in een brief naar de SEC zijn wens uitgesproken om de host, de aanbieders van woningen op hun website, te belonen met een aandeel in het bedrijf. Zodat zij ook profiteren wanneer het bedrijf naar de beurs gaat.

Nieuws is dit natuurlijk niet: de platform coöperaties die ik onderzoek en waar ik hier regelmatig iets over roep doen niet anders. Nieuw is wel dat deze wens vanuit een bestaande ‘commerciële’ organisatie komt. De vraag of dit een marketing stunt is, is misschien niet eens zo relevant, want Airbnb zet door deze uitspraak een nieuwe vorm van platformen waarbij de gebruikers ook mede-eigenaar (en bij voorkeur ook mede bestuurder) zijn. Hoe meer stakeholders eigenaar zijn, hoe kleiner de kans dat er een extractief model ontstaat waarbij de ene stakeholder ten koste van de ander aan de slag gaat.

Een uitgebreide analyse en gedachte experiment volgt volgende week, ik heb een stuk geschreven dat hopelijk snel in de krant verschijnt.

Blinde vlek?

Mijn eerste reactie op dit nieuws (De Volkskrant schreef hier ook over), naast het enthousiasme over het mede eigenaarschap (er wordt overigens niets gezegd over mede bestuur) was ook een reactie van onbegrip. Volgens mij zijn namelijk in de uitdagingen die Airbnb heeft de hosts niet het probleem. Die verdienen hun geld wel met het verhuren van hun woning. Is de focus op puur de hosts een blinde vlek van Airbnb?

Intussen zie je ook dat de toon rondom de discussie van politiek en Airbnb verhard. Zo wordt er gekeken of niet alleen de verhuurders die in overtreding zijn, maar ook het platform zelf aansprakelijk kan worden gesteld voor het faciliteren van illegale verhuur. En wordt uitgezocht of illegale verhuur niet als economisch delict kan worden aangezien, wat de mogelijkheden van het geven van een hogere boete vergroot.

Waar de gemeente en Airbnb eerst in harmonie leken te leven, lijkt het voor de buitenwereld of dat huwelijk op de klippen is gelopen. Is dat erg? Ik denk dat het wel meevalt hoe erg het is. Intussen is de gemeente er achter dat het beleid, ook mbt handhaving, platform onafhankelijk moet worden opgesteld en hiervoor geen absolute voorwaarde moet zijn dat alle platformen meewerken. Wat dat betreft lijkt het er op dat ook deze markt, langzaam maar zeker, volwassen aan het worden is.

BMW and Daimler plan to headquarter mobility company in Berlin | Global Fleet

“BMW Group and Daimler plan to locate the headquarters of their new global mobility company in Berlin, Germany.”

Je kunt veel zeggen van de gevestigde orde in de mobiliteit sector, maar niet dat ze stilzitten. Mooi om te zien hoe BMW en Daimler al langer hun krachten bundelen.

“The two German based premium car manufacturers create a joint venture to combine and expand their on-demand offering in the areas of carsharing, ride-hailing, parking, charging and multimodality.”

Met al het platform geweld en de grote investeringen van buiten de sector is samenwerken volgens mij de beste manier om een kans te maken in de toekomst nog relevant te zijn. Dat hebben ze dan weer goed begrepen.

Welcome to our digital nation, Your Holiness Pope Francis

Estland is heel goed in twee dingen: technologie en marketing. Met het e-Residence project kunnen mensen van buiten Estland een digitaal burgerschap krijgen. Hiermee kunnen zij op afstand gebruik maken van de technologische infrastructuur van het land. Ik schreef daar eerder dit over.

Naast dat technologie het land organisatorisch veel brengt, door digitalisering zijn de kosten van de overheid in vergelijking met andere landen minimaal, heeft het ook het land internationaal op de kaart gezet. En dat doen ze erg slim. Afgelopen week zag ik het bericht voorbij komen dat nu zelfs Paus Francis digitaal inwoner van het land is geworden. De eerste e-residence uit Vaticaanstad. Hoewel hij er zeer waarschijnlijk nooit meer naar om zal kijken (mijn e-residence kaart ligt ook al jaren in mijn bureaula), is dit wel weer een mooie stukje marketing.

The Online Platform Economy in 2018 | JPMorgan Chase Institute

Banken zitten op een bak aan data. En daar kunnen ze interessante onderzoeken mee doen. Dit onderzoek van JP Morgan geeft weer wat interessante inzichten in de ontwikkeling van de platformeconomie in de VS aan de hand van een sample van 39 miljoen bankrekeningen.

De 5 belangrijkste findings (volgens de auteurs):

1. The Online Platform Economy has continued to grow. Between 2013 and 2018, transportation platforms have grown to dominate in terms of both the number of participants and total transaction volume.
2. Most participants in the Online Platform Economy are active in just a few months out of the year.
3. The growth in the supply of drivers has come alongside a 53 percent decline in average transportation earnings.
4. Platform earnings represent a major source of income for families in the months they participate but only 20 percent of income among those who participated at any point in the prior year.
5. Participation rates in the Online Platform Economy varied significantly across the nation.

Stormachtige groei deelauto’s houdt aan – CROW-KpVV

“In 10 jaar tijd is autodelen uitgegroeid tot een serieus alternatief voor de eigen auto. Dit blijkt uit de jaarlijkse Monitor Autodelen van kennisplatform CROW-KpVV.”

Dit bureau publiceert al jaren interessante onderzoeken rondom autodelen. Kanttekening wel is dat de groei voornamelijk zit in het aanbod van auto’s op peer2peer platformen als SnappCar. Waar een ‘fulltime’ deelauto van bijvoorbeeld Greenwheels 24/7 beschikbaar is en eenvoudig is te openen zonder tussenkomst van een verhuurder, zijn de auto’s op peer2peer platformen een heel stuk minder beschikbaar en is de drempel om er een te huren ook een stuk hoger.

Kort gezegd: mooi de groei van het aantal deelauto’s, maar het meest belangrijk is natuurlijk de groei van het gebruik. De groei van het aantal is overigens een goede ontwikkeling: hoe meer deelauto’s bij je in de buurt, hoe kleiner de kans dat je misgrijpt wanneer je er eentje nodig hebt en hoe groter de kans dat je een deelauto als alternatief voor een eigen (2e) auto zal nemen.

Bewustwording

In de media

Deliveroo 3 jaar in België: “Ze kunnen nog groeien door mensen dagelijks hun eten thuis te laten leveren” | De Morgen

Voor de Vlaamse krant De Morgen werd ik uitgebreid geïnterviewd over Deliveroo (in België), het model en waar de kansen liggen. Helaas is dit artikel achter een betaalmuur, ik hoop later deze week een PDF binnen te krijgen van het stuk van 800 woorden,

Podcast: ‘Ophef Kavanaugh schaadt Trump’ | Einde van illegale verhuur? | NU.nl

Voor de Nu.nl podcast werd ik geïnterviewd over het nieuws dat vanuit Den Haag wordt gewerkt (of in ieder geval: die intentie is er) aan een landelijk registratie systeem voor vakantieverhuur.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Ik besefte mij dit weekend dat ik regelmatig roep: ‘de platformeconomie is meer dan alleen Uber en Airbnb’. Om vervolgens een flink deel van mijn nieuwsbrief aan de ‘usual suspects’ te besteden. Deze week dus anders: een nieuwsbrief zonder de usual suspects. Voor de afwisseling. Maar daarmee zeker niet minder interessant. Mooie week!

How New Taipei is turning back the tide on ageing | GovInsider

“Mayor Eric Chu shares how the city is building a gig economy for the elderly.”

In de (broodnodige) discussies rondom platformeconomie en de transitie naar een steeds meer digitale (platform) samenleving wordt naar mijn mening één vraag zwaar onvoldoende gesteld: wat voor samenleving willen we en hoe kunnen platformen (en andere digitale middelen) er aan bijdragen dat de samenleving leuker, beter en inclusiever wordt. Daarnaast is in veel discussies de markt leidend en de overheid volgend. Die combinatie zorgt er voor dat er veel potentieel blijft liggen.

Gelukkig zijn er ook voldoende voorbeelden van, meestal lokale, overheden die zich deze vraag (al dan niet noodgedwongen) stellen. In dit stuk wordt het verhaal verteld van New Taipei, een stad waar het aandeel van de ‘senior population’ in 2026 zal zijn gestegen naar 25% van de inwoners. Deze stad heeft heel goed begrepen dat:

• Wanneer iemand een hogere leeftijd heeft bereikt, betekent het niet dat deze de opgebouwde kennis en skills uit het verleden niet meer toe kan passen. Dit is een doelgroep die van grote toegevoegde waarde is voor de samenleving. Behalve wanneer je ze achter de geraniums zet natuurlijk 😉
• Het vanuit korte termijn perspectief misschien aantrekkelijk is om aan deze groep geen aandacht (en geld) te besteden, maar dat dit op de langere termijn een negatief effect heeft. Door er voor te zorgen dat deze groep betrokken blijven bij de samenleving en laagdrempelig toegang hebben tot vervoer en gezondheidszorg, voorkom je een hoop (dure) problemen in de toekomst.

Kost dit dan niet enorm veel geld? Ik denk van niet. Enerzijds omdat er een preventieve werking vanuit gaat en anderzijds omdat zij ook (met behulp van technologie) ouderen uitdagen om andere ouderen te helpen:

“The city has recruited social care volunteers from an unexpected demographic: the seniors themselves. “You can have professional social workers to help you, but it costs you a lot of money,” Chu noted. “So why don’t you provide a service to other seniors who need the service?”

The city’s officials train senior citizens to provide care services for their fellow seniors. “Every district government in my city creates a lot of channels for those senior citizens to join us as volunteers.” Senior volunteers have to undergo 40 hours of training before they can become official volunteers.”

Ook leunen zij voor samenwerkingen met het bedrijfsleven niet op een aantal grote spelers, maar op de lokale middenstand.

Daarnaast: geluk en succes zijn natuurlijk niet uit te drukken in geld. Maar de begroting moet natuurlijk wel sluitend zijn 😉 Volgens mij is deze case een voorbeeld voor velen.

Report: Digital labour platforms and the future of work – ILO

Het valt mij op dat er de laatste tijd, eindelijk, steeds meer aandacht komt voor de uitdagingen en kansen die platformen bieden voor onze samenleving. Wat mij ook opvalt is dat voor veel discussies stakeholders puur binnen hun eigen verticale koker blijven. Platformen, overheid, belangenorganisaties…. doen allemaal onderzoek, bedenken oplossingen en nemen standpunten in zonder met elkaar in gesprek te gaan.

Zo publiceerde het ILO (International Labour Organization) deze week het super interessant en relevant rapport: ‘Digital labour platforms and the future of work‘.

“This report provides one of the first comparative studies of working conditions on five major micro-task platforms that operate globally. It is based on an ILO survey covering 3,500 workers in 75 countries around the world and other qualitative surveys.

The report analyses the working conditions on these micro-task platforms, including pay rates, work availability and intensity, social protection coverage and work–life balance. “

In dit rapport worden 18 adviezen gegeven hoe platformen er voor kunnen zorgen dat de conditie van workers op online klus platformen (let op: dit gaat dus alleen over platformen die online arbeid faciliteren) goed zijn. Hoewel de noodzaak van deze adviezen duidelijk zijn, valt het mij wel op dat ze wel erg zijn geschreven vanuit het perspectief van de ILO: de aanbieders/workers. Begrijpelijk, maar ook een gemiste kans. Waarom? Omdat op het moment dat in dit soort rapporten ook de belangen van andere stakeholders worden meegenomen (of beter nog: deze rapporten samen worden geschreven!), dan is de kans dat er een werkbaar iets uit komt veel groter.

Want als er iets is dat ik de afgelopen jaren hen geleerd is dat binnen iedere stakeholdergroep, ook al staan zij soms lijnrecht tegenover elkaar, slimme en hardwerkende mensen staan die vanuit hun overtuiging de dingen doen die zij doen. Door de cliché’s los te laten (corporates zijn dinosaurussen, vakbonden leven in het verleden, startups willen alleen maar alles stuk maken en cashen) kan er (eindelijk) een veel betere en gelijkwaardige discussie worden gevoerd. En nee, dan zullen we het echt niet altijd net elkaar eens zijn, maar dan zal de discussie wel een stuk inhoudelijker worden en de oplossingen breder gedragen en toepasbaar.

Misschien moet ik hier maar eens een sessie over organiseren…

‘Vakbonden moeten hun eigen Uber bouwen’ – NRC

Ik heb je geen stukken over Uber beloofd, maar daar gaat dit stuk ook niet over 😉

NRC interviewde economisch historicus Louis Hyman ter ere van zijn nieuwe boek ‘Temp: How American Work, American Business, and the American Dream Became Temporary’ In dit interview pleit hij er voor dat chauffeurs en bezorgers zelf hun voorwaarden bepalen met een eigen app en dat vakbonden alternatieve platformen waarbij de gebruikers eigenaar van het platform zijn moeten bouwen.

Als trouwe lezer van deze nieuwsbrief herken je deze zin vast: het (volgens NRC radicale) idee is al vaker voorbij gekomen in mijn ideeën over platform coöperaties. Zoals in deze blog.

Ik bestudeer platform coöperaties nu al een jaar of 3 en heb gezien dat hoewel het een super sympathiek idee is, deze executie in de praktijk toch best lastig is. In dit stuk omschrijf ik de 5 succesfactoren. Binnenkort verschijnt een uitgebreid paper waar ik momenteel met Koen Frenken de laatste hand aan leg met nog meer insights.

Wat mij, in het kader van de discussie rondom platform coöperaties, opvalt in dit stuk is dat Hyman erkent dat platformen ‘here to stay’ zijn. Hij zegt letterlijk: ‘de geest is uit de fles’. Hij richt zijn betoog primair op vakbonden: zij zijn degenen die dit soort alternatieve platformen moeten initiëren. Ik deel zijn mening dat hier een rol én kans voor vakbonden is weggelegd. Alleen is dit iets dat al in de praktijk gebeurt: een aantal platform coöperaties in de kluseconomie in de VS zijn door vakbonden geïnitieerd of vakbonden of andere maatschappelijke organisaties hebben een belangrijke rol in de oprichting gespeeld.

Hyman zegt ook het volgende: „Uber is slechts een platform. Waarom kunnen taxichauffeurs niet een alternatief starten waarvan ze zelf eigenaar zijn? De technologie is er klaar voor. Met hulp van open source-software kunnen mensen relatief gemakkelijk platforms bouwen waarbij de opbrengsten met name naar de werknemers gaan en waar zij zelf de voorwaarden bepalen in plaats van de uitbaters.” Hoewel dit mooi klink, zet het weinig zoden aan de dijk. Een platform is (veel, heel veel, ontzettend veel) meer dan alleen de technologie. Als het zo simpel was, dan zou iedere stad 100 lokale apps hebben en was de discussie over monopolie en afhankelijkheid al jaren geleden gestopt. Dat het neerzetten van een succesvol (alternatief) platform veel skills vereist is op zich natuurlijk geen probleem, maar dan moeten we wel ophouden met het naïef zijn en de complexiteit erkennen en er echt serieus werk van maken en resources voor vrijmaken. Alleen dan kan iemand echt het verschil maken.

Critical Algorithm Studies: a Reading List – Social Media Collective

Ik uit wel eens kritiek op de academische wereld dat zij wanneer het over technologie gaat vrij naïef zijn. Zo merk ik in sessies rondom platformeconomie dat er vaak de aanname wordt gemaakt dat een algoritme een neutraal iets is. En wordt er ook veel vertrouwd op wat platformen zelf naar buiten brengen.

Gelukkig kan het ook anders. Misschien heb ik ook iets te veel in mijn eigen bubbel gekeken 😉 Mijn collega wees mij deze week op deze verzameling van ‘critical algorithm studies’.

“This list is an attempt to collect and categorize a growing critical literature on algorithms as social concerns. The work included spans sociology, anthropology, science and technology studies, geography, communication, media studies, and legal studies, among others. Our interest in assembling this list was to catalog the emergence of “algorithms” as objects of interest for disciplines beyond mathematics, computer science, and software engineering.”

Een interessante collectie om eens dieper in te duiken…

Decentralisation: the next big step for the world wide web | Technology | The Guardian

“The decentralised web, or DWeb, could be a chance to take control of our data back from the big tech firms. So how does it work and when will it be here?”

Na de melding van velen dat het internet stuk is, is het tijd om te kijken ‘how it can be fixed…..’. Dit artikel gaat over een bijeenkomst dit jaar, de ‘Decentralized Web Summity’ in het Internet Archive van Brewster Kahle.

Wat is dan het zogenaamde Decentralized Web? “It is supposed to be like the web you know but without relying on centralised operators. In the early days of the world wide web, which came into existence in 1989, you connected directly with your friends through desktop computers that talked to each other. But from the early 2000s, with the advent of Web 2.0, we began to communicate with each other and share information through centralised services provided by big companies such as Google, Facebook, Microsoft and Amazon. It is now on Facebook’s platform, in its so called “walled garden”, that you talk to your friends. “Our laptops have become just screens. They cannot do anything useful without the cloud,” says Muneeb Ali, co-founder of Blockstack, a platform for building decentralised apps. The DWeb is about re-decentralising things – so we aren’t reliant on these intermediaries to connect us. Instead users keep control of their data and connect and interact and exchange messages directly with others in their network.”

Is dit de oplossing? Geen idee. Maar het is wel goed om te zien dat er steeds meer mensen zich in deze discussie gaan mengen en er ook steeds meer experimenten worden gedaan.

Tegenlicht maakte trouwens een paar jaar geleden een geweldige uitzending ‘digitaal geheugenverlies‘ waar Brewster een belangrijke rol in speelt. Tijdens een expeditie in San Francisco in 2015 heb ik hem mogen ontmoeten in zijn archive. Een indrukwekkend verhaal en bijzondere man.

Video

Door Koen Frenken werd ik gewezen op het boek ‘Platform Capitalism‘ van Nick Srnicek. In dit boek zet hij de opkomst van de deel- en kluseconomie in een perspectief van een trend die al even bezig is rondom flexibilisering en outsourcing. Voordat ik het boek bestelde keek ik eerst een college van een half uurtje van deze expert op YouTube. Uiteraard gaf het mij weer de nodige food4thought die ik met hem heb gedeeld. To be continued dus….

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]
m) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Ik merk dat ik de laatste tijd steeds vaker niet zozeer puur een artikel behandel, maar een artikel als aanleiding gebruik om iets aan je voor te leggen waar ik al langer mee rondloop. Ben benieuwd hoe jij dit ervaart. Reageren kan eenvoudig door een reply op deze mail.

Afgelopen week een toffe voorbespreking gehad over mijn bijdrage aan het Disruptive Innovation Festival: een online festival in November. Waar het gesprek begon met een sessie over platform coöperaties, zijn we uiteindelijk geëindigd met het ontwerp van een sessie waarin we gaan verkennen hoe platformen kunnen bijdragen aan een meer inclusieve arbeidsmarkt. Als de definitieve datum bekend is, dan laat ik dat uiteraard hier weten. Ook vandaag weer een bomvolle editie waarin ik wederom 5 artikelen bespreek en voorzie van mijn duiding en gedachten. Mooie week!

After Uber and Ola, these cab aggregators are gearing up for the online rental space race

Toen de Uber’s van deze wereld op de markt kwamen, was hun propositie uniek. Een gecentraliseerd techbedrijf dat een gefragmenteerde markt betrad die al jarenlang het belang van de klant uit het oog was verloren. Met de waanzinnige Uber app, branding en manieren om kwaliteit te sturen en beoordelen werd de markt flink opgeschud. Even de wat meer discutabele activiteiten en strategieën daargelaten.

Klaus Buettner, vice president BMW, zei een tijdje gelede: “Let someone else spent the money to educate the market and then we came in with a cool product. We will not be the largest, but we can be the coolest.” Nu is het maar de vraag in hoeverre BMW in staat is om met een cooler product te komen (wat is er cool aan een taxi?), maar in essentie heeft hij een punt: veel van de investeringen van platformen als Uber zijn gegaan in het opvoeden van de markt: het vertrouwen kweken van consumenten om hub mobiliteit via een app te organiseren.

Nu dit gedrag in veel gebieden is veranderd, is er ook ruimte gekomen voor andere initiatieven. Omdat de transactie (hyper) lokaal is, is het ook prima mogelijk om een lokaal ’taxi aggregatie’ platform te organiseren. Ik deed hier eerder al eens een onderzoek naar.  In deze blog zie je een lijstje met lokale ‘cab aggregators’ in India die, ieder op hun eigen manier, met technologie de taxi markt willen organiseren. De professionaliteit van de initiatieven is nog behoorlijk wisselend. Daarnaast zijn het in veel gevallen externe ’tech’ bedrijven die intappen op bestaande taxi’s. Het is de vraag wanneer er een keer een taxi bedrijf komt met een succesvolle app case. Het gegeven dat iets op papier kan, zegt natuurlijk niets of het in de praktijk ook zal gebeuren. Bottom line is het interessant om dit soort initiatieven te gaan volgen en te kijken in hoeverre het in de praktijk gaat lukken om dit soort markten ook meer lokaal te bedienen. Of dat we uiteindelijk toch ‘beter’ af zijn met één centrale aanbieder….

This “Creepy” Time-Tracking Software Is Like Having Your Boss Watch You Every Second

Het mantra van bedrijven die via platformen werk aanbieden is dat zij de werkende vrijheid en flexibiliteit bieden. Vertrouw nooit een markteer op zijn of haar blauwe ogen: deze vrijheid is natuurlijk maar relatief. Werk je voor een food delivery platform? Dan zul je vooral goed kunnen verdienen tijdens de ‘hungry hours’. Daarnaast zal een platform altijd voor een goede balans tussen vraag een aanbod moeten zorgen, zodat er bijvoorbeeld niet te veel aanbieders zijn ten opzichte van de vraag. Want dan zakt de verdienste van de aanbieder als een baksteen omlaag. Aan de andere kant wil je de on demand klant ook niet teleurstellen. Het is voor een on demand platform waarbij zowel vraag als aanbod flexibel zijn een 24/7 balanceer oefening. Hoewel je natuurlijk met (historische) data wel een hoop kunt voorspellen.

Wanneer we het hebben over platformwerk (gig economy) dan zijn er grofweg twee soorten platformwerk: online en offline werk via een platform. Laten we dat vanaf nu crowdwork en kluseconomie noemen. In de media horen we eigenlijk alleen maar berichten over de kluseconomie: klussen die fysiek op locatie worden uitgevoerd bij de klant thuis (schoonmaak, oppas) of op een wisselende fysieke locatie (taxi). Deze vorm van platformwerk is ook het meest zichtbaar: denk maar aan de Deliveroo koeriers die door een stad heen crossen.

De andere kant van platformwerk bestaat uit het zogenaamde crowdwork. Klusjes die online, veelal bij de aanbieder thuis, worden uitgevoerd voor een klant die zich niet op dezelfde locatie bevindt. Waar in de kluseconomie de klus veelal een duidelijke kop en staart heeft (een taxi brengt je van A naar B,  je hoeft niet tussentijds over te stappen of van chauffeur te wisselen), is dit bij crowdwork lang niet altijd het geval. Soms bestaat crowdwork letterlijk uit werkzaamheden waarvan degene die het werk uitvoert geen idee heeft waar de werkzaamheden aan bijdragen.

Je kent de discussies over de manier waarop platformen in de kluseconomie via algoritmes, gamification en reputatie systemen het gedrag van de gebruiker wil sturen en controleren. Hoewel de mogelijkheden divers (en natuurlijk ook soms discutabel) zijn, zijn er in de kluseconomie veel manieren om onder deze ‘surveillance’ van het platform uit te komen. De aanbieder en vrager ontmoeten elkaar namelijk fysiek. En dan kun je, zeker bij repeterende werkzaamheden, het relatief eenvoudig op een dealtje gooien. Bij crowdwork is dit anders. De klant is vaak anoniem, woont niet in de buurt (veelal op een ander continent) en de mogelijkheden om iemand die het werk op een computer uitvoert te controleren zijn legio. En dat het kan, betekent dat het ook gebeurt (wat overigens een aanname is die door te veel mensen wordt gemaakt).

Upwork is een van de grootste crowdwork platformen. Wat uniekheid van skills betreft zit het platform een beetje in de middenmoot. Upwork gebruikt veel tools om het gedrag van de aanbieders te monitoren. En dus ook te sturen.

“Upwork, which hosts millions of coding and design gigs, guarantees payment for freelancers, even if the clients who hired them refuse to pay. But in order to get the money, freelancers have to agree in advance to use Upwork’s digital Work Diary, which counts keystrokes to measure how “productive” they are and takes screenshots of their computer screens to determine whether they’re actually doing the work they say they’re doing.”

In dit stuk wordt duidelijk hoe de aanbieders deze vorm van surveillance ervaren. En hoewel Upwork aangeeft dat veel van deze opties optioneel zijn, is het toch duidelijk dat dit door de aanbieders niet zo wordt ervaren.

Waar ik vaak aangeef dat de huidige reputatie systemen nog te beperkt zijn, is het ook bij het tracken van aanbieders van crowdwork duidelijk het geval dat de technologische oplossingen die zijn bedacht verre van af zijn. Want hoewel het gegeven of iemand wel of niet aan het typen is en of iemand wel of niet het document open heeft op zijn of haar scherm, dat zegt natuurlijk nog beroerd weinig over de kwaliteit van het werk. Het wordt tijd dat, ook de platformen, hier volwassen(er) in worden….

Get an Exclusive Look at Uber’s New Brand Revamp – Adweek

Uber heeft zijn tweede rebranding ingezet. Ook in de branding wordt de ‘nieuwe’ weg duidelijk gemaakt: Uber wordt (of heeft in ieder geval de ambitie om) een ‘platform of mobility’ (te worden). De rebranding moet ook de transitie van een ‘San Francisco startup’ naar een ‘global company’ uitstralen. Fijn dat ook de marketeers doorhebben dat het nu serious business is 😉

De vraag bij platformen is natuurlijk altijd: welke rol speelt het merk in de propositie. Ik vermoed dat deze een steeds grotere rol gaat spelen: hoewel de transacties tussen 2 individuen is (bij taxi, etc.), zal men toch steeds meer het merk van het platform gaan vertrouwen dat ze hun zaken met betrekking tot screening, klantenservice, verzekeringen en meer op orde hebben. Voor Uber zal het merk in de toekomst zeker een belangrijkere rol gaan spelen. Wanneer je nu een taxi via Uber boekt, dan is de hele online experience duidelijk vanuit Uber, maar de taxi zelf heeft weinig Uber kenmerken. Dat is ook lastig, aangezien Uber met ‘partners’ samenwerkt. Op het moment dat Uber ook in de deelfietsen, scooters en stepjes stapt, dan worden deze uiteraard ook in de Uber huisstijl gestoken. En zal de klant meer en meer in contact komen met het merk.

Dan is het overigens maar goed dat er een fors charme offensief wordt gevoerd, anders dan lopen ze de kans dat de stepjes en fietsen zo in de gracht belanden 😉

Airbnb hits back at Paris ban threat – The Straits Times

Hoewel de platformeconomie meer is dan alleen Uber en Airbnb, blijven deze twee cases interessant om te volgen. Enerzijds vanwege de schaal en snelheid, maar ook omdat zij simpelweg al wat langer bestaan. Hierdoor is het interessant om hun strategie en toon van discussie te volgen. Waar bij Uber de strategie en toon vanuit het platform richting overheden negatief en respectloos was, zie je dat het bedrijf de laatste jaren hun strategie heeft omgedraaid. Van ‘move fast and break things’ naar… tja… de meer subtiele en collaboratieve aanpak. Airbnb lijkt, hoewel het nooit het Uber zoals het in het begin was zal worden, de andere kant op te gaan. In het begin een heel positief imago en samenwerkingen met overheden, maar de laatste tijd steeds meer op ramkoers met (lokale) overheden.

Hoe dit kan? Het verschil tussen Uber en Airbnb is dat Uber zich mengde in een bestaande (en turbulente) markt. De impact (en op wie) was direct zichtbaar en de ritjes die Uber deed werden direct door de bestaande aanbieders gevoeld. Bij Airbnb is dit eigenlijk andersom. Hoewel het bieden van een overnachtingsplaats voor een toerist een grote bestaande markt is, heeft Airbnb in het begin toch wel op een slimme manier een eigen markt geclaimed. Daarnaast zijn de andere aanbieders (hotels) vaak wat grotere bedrijven en omdat de toerisme markt groeit was de pijn ook niet echt direct zichtbaar. En duurde het even dat de plek waar de pijn wél voelbaar was, de leefbaarheid van de steden, werd ontdekt. En wist hoe hier mee om te gaan. Het was dan ook meer logisch dat Uber vanaf dag 1 tegenstand zou krijgen en dat Airbnb pas na een paar jaar echte tegenstand zou krijgen op het moment dat de schaal een vorm had aangenomen dat het ook echt impact op een stad kon maken.

Foot In Mouth: 42 Quotes From Big Corporate Execs Who Laughed Off Disruption When It Hit

Voor concurrentie hoef je vandaag de dag nauwelijks naar de eigen sector te kijken. De kans dat een innovatie (of gewoon een slimme en brutale speler, het woord innovatie is ook een beetje overhyped…) van buiten de sector komt is immers groot. Zo sprak ik in 2012 tijdens de voorbereidingen voor mijn Crowd Expedition met de marketing directeur van een grote Nederlandse bank over innovatie. Crowdfunding kende hij. Ik vroeg: “ken je ook het bedrijf Transferwise?”. Hij schudde nee. Toch bijzonder dat iemand op zijn positie nog nooit had gehoord van een startup die de ‘international money transfer market’ wilde opschudden door een slimme peer2peer oplossing. De toen nog startup beloofde de klanten voor een fractie van het tarief dat banken vragen hun geld internationaal over te kunnen laten maken. Het bedrijf was opgezet door twee mannen die ook aan de wieg van Skype en PayPal hadden gestaan. En Richard Branson had al 100 miljoen in het bedrijf gestopt. Hij had er nog nooit van gehoord. Toen ik een paar jaar later las dat Transferwise inmiddels 500 miljoen euro per maand over het platform verscheepte kon ik het niet laten om een printscreen naar hem te mailen. Ik heb nooit een reactie ontvangen…

Het herkennen van innovaties die jouw branche kunnen overnemen kan de beste overkomen. “With the iPhone as a glaring example, and stretching through Amazon and e-commerce and more recently blockchain and bitcoin, many innovations have initially been met with derision by big company CEOs. History often proved them wrong.”

In dit stuk lees je 42 leuke en pijnlijke quotes van CEO’s van grote bedrijven die een mogelijke concurrent wel al hadden gespot, maar enorm hebben onderschat. Ter lering en vermaak…

Humor….

De Speld: Uber gaat het spoor op | De Volkskrant

Ben je het ook zat om afhankelijk te zijn van de NS? Dan is er goed nieuws! Uber begint namelijk een eigen taxidienst op het spoor. “Toen ik hoorde dat Uber naar het spoor kwam, heb ik meteen mijn wagon losgekoppeld en ben ik voor mezelf begonnen. Ik verdien hier beter en kan helemaal mijn eigen dienst­regeling bepalen.” Humor.

Events

When your boss is an Uber algorithm | Meetup

Op 4 oktober ben ik te gast bij de Jheronimus Academy of Data Science. Ik ben een van de twee sprekers op een tof event over platformen, data en algoritmes. Dit doe ik samen met Yingqian Zhang: “is as an Assistant Professor in the Information Systems group at Eindhoven University of Technology (TU/e). Yingqian is particularly interested in data-driven optimization (or prescriptive analytics), optimization and coordination in multi-agent system, using techniques from data mining and machine learning, algorithmic design, mathematical modelling, and applied game theory.”

Na een presentatie van ons beiden gaan we met elkaar en de zaal in discussie. Toegang is gratis.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Vorige week weer mooie discussies gehad over platformwerk bij NGSZ, weer nieuwe inzichten opgedaan met het doorspitten van de jaarverslagen van TakeAway en mijn duiding en mening mogen delen in meerdere publicaties. Je leest het allemaal in deze editie. De eerste twee stukken zijn qua lengte wat uit de hand gelopen, maar ik hoop dat ze je weer de nodige food4thought opleveren. Fijne week!

Bird Announces New GovTech Products and Team;  Cities Primary Customer for New Offerings   – Bird

In het (relatieve) verleden zag je dat platformen die een nieuwe markt betraden zich primair focusten op de directe stakeholders van het platform: vraag en aanbod. Voor de korte termijn begrijpelijk, maar voor de lange termijn een slecht idee. Online platformen/marktplaatsen opereren immers in ‘offline’ omgevingen. En daar zijn een stuk meer stakeholders om rekening mee te houden. Zie de discussie rondom Airbnb in Amsterdam: misschien zijn vraag een aanbod van het platform super tevreden, maar nu is het tijd om aandacht te besteden aan andere maatschappelijke vragen rondom burenoverlast, buurt, huizenprijzen, samenstelling samenleving, leefbaarheid stad, etc. etc. Ook bij de introductie van Uber Pop, de dienst waarbij iedereen met een geschikte auto taxi ritjes mocht uitvoeren speelde dit scenario zich af. Aanbieders en de vragers waren super tevreden. En toch vonden we het maatschappelijk toch niet zo’n goed idee. Steden als New York die hier meer open voor stonden zijn hun keuzes hierin intussen ook zwaar aan het heroverwegen.

Wat interessant is om te zien is dat steeds meer platformen ook de overheid, en daarmee de publieke waarden, vanaf dag 1 als stakeholder zien om rekening mee te houden. Mooi voorbeeld hier in is de electrische deelstep startup (hoewel je je af mag vragen of je een bedrijf dat in 2017 is gestart en intussen 415 miljoen funding heeft opgehaald nog wel een startup mag noemen) Bird. In deze blog delen zij hun activiteiten hoe zij verwachten de relatie met de lokale overheden goed te houden, de stad meer inzicht te geven over de impact en kansen van ‘free floating last mile’ mobiliteit oplossingen en hoe zij in samenwerking met de overheid bepaalde publieke waarden kunnen borgen.

Hoe zij dit doen? Kort samengevat:

1. Flight control dashboard: the dashboard “will make it easier to provide insights into Bird usage to inform and educate overall operations within a specific city. The initial release of the dashboard will utilize API endpoints on vehicle status and trip data to create aggregated and categorized reports, specifically addressing any complaints and/or other pain points for cities.”
2. Geo Fencing: via de GPS die toch al in de step zit is het mogelijk om te voorkomen dat stepjes in ‘no parking zones’ en ‘no ride zones’ terecht komen. Zoals het er nu naar uit ziet is het een dashboard voor de gemeente, maar kan de gemeente niet direct aan de knoppen draaien. Op zich een begrijpelijke keuze, al ben ik wel benieuwd hoe dit overleg in de praktijk uitpakt;
3. Community Mode: “The Bird app, available to anyone, will provide individuals the ability to easily report to the company incidents of unsafe riding, riding on sidewalks, or poor parking. This will help Bird flag riders’ policy violations, allow the company to remind those riders to follow all rules of the road, and take any further actions necessary against repeat offenders.” Anderen, dus ook niet Bird klanten, kunnen ‘company incidents’ en onveilig rijden via de app doorgeven;
4. Rider Education: “The Bird app will feature prominent, customizable messages at the beginning of every ride, educating riders about local rules and safe riding. Cities will be able to request particular, everyday messages such as “no sidewalk riding,” as well as date-specific messaging such as providing guidance on riding behavior during major holidays and events.”

Je zult begrijpen dat deze acties niet alleen in het kader van ‘doing good’ zijn, maar ook broodnodig om een free floating model (een model waarbij je de step, scooter of fiets in principe overal achter kunt laten, er zijn dus geen verzamelpunten) in een samenleving werkend te maken. Als dit model niet werkt, dan zal een lokale overheid (zeker rond verkiezingstijd ;-)) zich ook snel tegen je kunnen keren. Dit is wat je met de deelfiets (ook wel strooifiets genoemd) in Amsterdam hebt zien gebeuren. Een onbegrijpelijke gebeurtenis naar mijn mening: de gemeente had dit al een jaar eerder aan kunnen zien komen, maar ze hebben dit gewoon over zich heen laten komen. Maar dat terzijde 😉

Los van de intenties en strategische noodzaak vindt ik het goed dat er net dit soort modellen wordt geëxperimenteerd en dat de aanbieders zich proactief opstellen. Ook Bird erkent dit: “The cities we serve are Bird’s number-one customer, and partnering with them to deliver the data, insights, and products they need to advance their mobility programs and reduce congestion in their communities is essential.”

Zijn we er hiermee? Natuurlijk niet. Dit is slechts het begin van de zoektocht. Is dit model dan perfect? Ook niet. Wat je je na het lezen van dit bericht af kunt vragen is:

• Op de een of andere manier moet, mogelijk via een ’trusted 3rd party’, kunnen worden gecontroleerd of de data ook echt wel juist is;
• Waar een aanbieder als Bird enorm data gedreven is (ik vraag mij overigens af hoe lang de term ’tech company’ nog kan worden vastgehouden wanneer de grootste investeringen naar hardware gaan), is de gemeente dit niet. Bij veel gemeenten is er weinig of in ieder geval onvoldoende kennis aanwezig om goed met dit soort data om te gaan. Straks heeft de gemeente 20 dashboards en datasets. Dat gaat niet werken. In deze case is de gemeente (begrijpelijk voor nu, maar niet wenselijk voor in de toekomst) nog volgend. Uiteindelijk zal deze leidend moeten worden of in ieder geval een gelijke gespreksparter;
• Hoewel er veel inzichten zijn, is het Bird die aan de daadwerkelijke knoppen zit. Zoals in bovenstaand punt omschreven is dit voor nu begrijpelijk, maar moet de praktijk uitwijzen of dit wenselijk is;
• Het is de vraag of Bird zelf wel genoeg verantwoordelijkheid neemt: het biedt dashboards en een app waar mensen mee kunnen klagen, maar dat moet niet de kern van hun propositie worden, maar meer mooi voor ‘erbij’. Oftewel: als alle inspanningen die zij doen om er geen rommel van te maken soms niet werken, dan is de app een fijne aanvulling. Niet op een manier van: “hier samenleving, je hebt een app, dus als er iets is kun je klagen”. Dat is een omgekeerde wereld. Maar zoals gezegd: dit is iets dat zich de komende maanden en jaren moet bewijzen;
• Het is sowieso de vraag in hoeverre je het pure free floating in een stad moet willen. Hier liggen overigens wel kansen: veel steden zijn al bezig met plannen rondom autodelen waarbij ze bijvoorbeeld parkeerplaatsen beschikbaar stellen voor deelauto’s. Wanneer uit (onafhankelijk en wetenschappelijk) onderzoek blijkt dat free floating bijdraagt aan minder steps/fietsen/scooters/auto’s in een stad, dan zou het zo kunnen zijn dat een gemeente op iedere hoek van de straat een parkeerplek opoffert voor een parkeerzone voor deelvoertuigen. Dat is voor iedereen eigenlijk ook veel makkelijker….

Hoe dit verder gaat? De tijd zal het ons leren. Als ik Bird wat ongevraagd advies mag geven (of in ieder geval wat ongevraagde gedachten mag delen):

• Steek ook tijd en geld in het ‘opvoeden’ van gemeentes in hoe ze met de data om kunnen gaan;
• Organiseer een platform waar gemeenten hun ervaringen kunnen delen;
• Verenig je als ‘last mile free floating mobiliteit’ branche en zet standaarden neer waardoor het voor gemeenten eenvoudiger wordt om verschillende vormen van mobiliteit te monitoren. Ook overigens handig voor lobby activiteiten 😉
• Ga meer data delen voor onderzoek. Alleen natuurlijk als je er oprecht van overtuigd bent dat je ’the right thing’ doet dan heb je eigenlijk niets te vrezen. Er is zwaar gebrek aan gedegen (wetenschappelijk) onderzoek waar data direct van platformen voor wordt gebruikt. Om de eenvoudige reden dat platformen nagenoeg nooit data delen. Hiermee snijden zij zich in hun eigen vingers en zijn zij kwetsbaar om slachtoffer te worden van het politieke sentiment. En dat is iets waar niemand een business op wil bouwen…..

Datacase: TakeAway. Wat je kunt leren van de openbare documenten van een beursgenoteerd platform

De grote frustratie van onderzoekers en beleidsmakers is, ik sloot er het vorige stuk al mee af, het gebrek aan data van platformen. Gebruiksdata, maar ook meer algemene data over aantal transacties, omzet, etc. Gelukkig hebben we in Nederland één interessante uitzondering: Thuisbezorgd.nl, oftewel TakeAway.com. Omdat dit platform beursgenoteerd is, zijn zij verplicht om resultaten (gecontroleerd door een accountant) te publiceren. Daarnaast zijn de investor calls, het telefonische vragenuurtje waarin investeerders hun vragen kunnen stellen en waar de directie direct antwoord op geeft, openbaar. En dat is hartstikke interessant en leerzaam. De link van dit stuk verwijst naar de investor call n.a.v. het publiceren van de jaarcijfers 2017.

Belangrijke takeaway (hoe toepasselijk….) uit deze call is dat het er naar uit ziet dat het platform de meer puur logistieke platformen als Deliveroo en UberEats niet als concurrent ziet en er eigenlijk niet in gelooft dat dit model ooit levensvatbaar zal worden.

Thuisbezorgd mengde zich de laatste tijd wel vaker in de discussie met de mededeling dat zij hun eigen bezorgers wél in dienst nemen, verzekeren en een eerlijk salaris bieden. Hiermee distantieerden zij zich openlijk van de freelance oplossingen van Deliveroo en UberEats. Als je wat dieper in de cijfers duikt dan zie je dat dit een mooie gedachte is, maar dat dit in de praktijk niet echt een deuk in een pakje boter slaat. Van het totaal aantal uitgevoerde orders in 2017 van 68,3mln is slechts 1,4% (!!!) uitgevoerd door eigen bezorgers. In 2016 was dit nog 0,5%. Het uiteindelijke doel is om dit te laten groeien naar maximaal 5%. Waarom? Omdat door de logistiek zelf op een eerlijke manier te organiseren deze activiteit altijd verliesgevend zal blijven. TakeAway gebruikt de eigen bezorgers dus puur als acquisitie tool voor nieuwe klanten en restaurants en als een branding tool: eigen bezorgers zijn zichtbaar voor de buitenwereld en dragen bij aan ‘brand awareness’. Iets dat door de komst van Deliveroo en UberEats vermoed ik nog wat extra urgentie heeft gekregen,

Als ik even een grove berekening maak van de markt van Thuisbezorgd.nl (obv jaarverslag 2017):

• totaal aantal orders 2017 op de Nederlandse markt: 27,4mln
• 1,4% uitgevoerd door eigen bezorgers (1,4% is het internationale gemiddelde, het is niet bekend wat het percentage in Nederland is)
• 98,6% uitgevoerd door bezorgers vanuit de restaurants zelf

Van de 98,6% uitgevoerde orders hebben we geen idee wat de arbeidsomstandigdheden zijn. Zijn zij in dienst? Worden zij zwart betaald? Etc. Etc. Je kunt dus in het geval van Thuisbezorgd niets zinnigs zeggen over de arbeidsomstandigdheden van de koeriers, wanneer je niets weet over hoe de meerderheid er aan toe is. Zeker als je weet dat Thuisbezorgd.nl de telefonische bestellingen direct bij de restaurants als grootste concurrent beschouwd. Hun schatting is dat 70% van het aantal TakeAway orders bij restaurants (dus: eigen bezorgers én mensen die zelf op komen halen) buiten een platform om worden geboekt Dat opgeteld kun je concluderen dat het aantal bezorgers dat via het platform van de dominante marktpartij in Nederland nagenoeg verwaarloosbaar is.

Bottom line:

In veel discussies over de kluseconomie wordt niet naar het complete plaatje gekeken. De discussie gaat bijvoorbeeld over de fietskoeriers die via een app werken, terwijl dit slechts een fractie van de gehele markt is. Wanneer je een zinnige discussie over fietskoeriers wilt voeren en het grootste deel van de markt niet in de discussie meeneemt, dan is de discussie bij voorbaat waardeloos.

Wanneer je zo naar de markt kijkt, dan is het ook interessant om te kijken hoe platformen een gefragmenteerde mark kunnen centraliseren en op die manier voor heel de markt iets goeds kunnen doen. Om bij TakeAway te blijven: bij dit platform zijn 32.929 restaurants aangesloten. Zeg dat zo’n 30.000 restaurants eigen koeriers (in dienst) heeft. TakeAway zou als platform deze restaurants prima extra diensten aan kunnen bieden om er voor te zorgen dat deze koeriers beter beschermd worden. Het centraliseren (via een platform) van een gefragmenteerde en oncontroleerbare markt maakt dan a) een betere handhaving mogelijk b) handhaving kan worden geautomatiseerd middels reviews maar ook bijv. verplichte veiligheidsfilmpjes bij het opmaken van een profiel en c) mogelijk bepaalde bestaande regels overbodig maken, aangezien deze door het centrale karakter van het platform en de technische mogelijkheden overbodig zijn geworden (mits het platform hierop kan worden gecontroleerd door bijv. een trusted 3rd party).

Misschien wat ver gezocht, maar wat ik met bovenstaand verhaal duidelijk wil maken is dat je a) verder moet kijken dat je neus lang is en alle variabelen in een markt mee moet nemen en dat b) platformen die op de een of andere manier een gefragmenteerde en oncontroleerbare markt centraliseren ook een rol kunnen spelen in het ‘beter’ (of in ieder geval: maatschappelijk gewenster) maken van deze markt.

Uber to block low-rating riders in Australia and New Zealand – BBC News

“Riders rated four-out-of-five stars or lower will be banned for six months. Ratings are based on feedback left by drivers after each journey.”

Je kunt hier veel van vinden: ik ben nog steeds van mening dat het 5-sterren systeem veel te simplistisch is en dat je HR en kwaliteitscontroles wel deels kun outsourcen naar de gebruikers en een algoritme, maar dat er ook altijd nog een menselijk iets in het proces moet zitten.

Wat dit stuk wel interessant maakt is dat in het verleden veelal alleen de klant werd beschermd voor een slechte aanbieder, maar de aanbieder zelf nagenoeg geen bescherming had. Hoewe
l het systeem naar mijn mening dus verre van perfect is, is het wel een manier om ook de aanbieders in zeker zin te beschermen. En het is erg interessant om daar eens verder over na te denken….

Trader Joe’s has filed a lawsuit against Airbnb over a San Diego petit

Bij Airbnb in de VS lijkt de lobby strijd aardig op te laaien: “In its attempt to fight local legislations that would crack down on illegal short-term accommodations, Airbnb has begun implementing some drastic tactics to change public opinion”

“According to a report from NBC San Diego, Trader Joe’s has a strict policy about not letting people loiter near its stores trying to accost customers. But that doesn’t seem to have stopped Airbnb, which has reportedly hired a consulting firm to help collect signatures in protest of a new law focused on short-term rental rules. That prompted the store last week to ask a judge to sign off on a restraining order, forbidding the sharing economy rental company from being on its premises.”

Ik ben benieuwd wat voor effect dit soort acties voor het merk en reputatie op de lange termijn hebben. Time will tell….

In de media

Martijn Arets: ‘Platformen zullen in élke sector impact hebben’ – Sigma

In November spreek ik op een congres voor procesmanagers. In de aanloop naar het congres werd ik geïnterviewd over de opkomst van de platformeconomie en de impact op de rol van de procesmanager.

Regelgeving om Airbnb-overlast te verminderen: beter lokaal of landelijk?

Voor Gemeente.nu werd ik geïnterviewd over hoe gemeenten om moeten of kunnen gaan met de kansen en uitdagingen van vakantieverhuur via platformen. In het stuk pleit ik voor een nationaal juridisch kader en een kennisportal voor het uitwisselen van ervaring.

Op de Pot Cast met ondernemer Martijn Arets [8 minuten] – Jelle Drijver

In 2011, vlak na mijn Brand Expedition, had ik terwijl ik even 5 minuten bij Seats2Meet in Utrecht neerstreek een toevallige ontmoeting (jaja, serendipiteit) met ondernemer Jelle Drijver. Wat begon met een enthousiast gesprek werd uiteindelijk een dierbare vriendschap, een sparringspartner én kantoormaatje. In deze blog en podcast (Op de Pot Cast, daar kan maar één iemand op komen….) lees en hoor je meer over ons gezamenlijk ondernemers avontuur.

Eigen publicatie

The New Uber Model: Best or Most Foolish Choice Ever?

Vorige week deed ik in deze nieuwsbrief een gedachte experiment met de vraag of de nieuwe stap van Uber de beste of slechtste keuze ooit was. Omdat deze vraag ook buiten Nederland speelt heb ik dit stuk naar het Engels laten vertalen. Zie hier onder het resultaat.

(p.s. ik overweeg om ook een maandelijkse Engelstalige nieuwsbrief uit te geven waarin ik de 5 beste stukken uit de Nederlandse editie laat vertalen. Daarover later meer…)

Events

NGSZ | Nederlands Genootschap Sociale Zekerheid | Terugblik debat 3 september 2018 over Platformwerk

Vorige week maandag was ik 1 van de 3 sprekers op een bijeenkomst van het Nederlands Genootschap Sociale Zekerheid over de platformeconomie. Het was een mooie event met mooie en interessante discussies. Via de link kom je op de pagina uit waarin NGSZ terugblikt op het event en kun je de slides van alle sprekers terugvinden.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Afgelopen week was een slechte week voor de technologie evangelisten. Niet alleen bleek uit verschillende berichten dat nieuwe technologische ontwikkelingen niet het gewenste effect hebben én de ontwikkeling een stuk minder snel gaat dan gehoopt. Ook werd duidelijk dat platform technologie bedrijven (als Uber) toch iets minder asset light en schaalbaar zijn als voorheen gehoopt.

Is dit erg? Ik denk het niet. Een beetje realiteitszin, nuchterheid en besef dat technologie niet op een aparte planeet bestaat maar in een samenleving waar ook publieke waarden meespelen is zeker geen overbodige luxe. Mooie week!

Uber plans shift from cars to bikes for shorter trips | Financial Times

Deze week maakte de ‘nieuwe’ CEO van Uber bekend dat het bedrijf zich ook gaat richten op andere vervoersmiddelen dan alleen de auto.

“During rush hour, it is very inefficient for a one-tonne hulk of metal to take one person 10 blocks,” he told the Financial Times in an interview. “We’re able to shape behaviour in a way that’s a win for the user. It’s a win for the city. Short-term financially, maybe it’s not a win for us, but strategically long term we think that is exactly where we want to head.” Het is een belangrijke stap / confession voor de toekomst van Uber als “urban mobility platform”.

Veel media omschreef dit nieuws als de ‘ommekeer’ van het Uber model. Bijzonder, aangezien deze ambitie van Uber zeker niet uit de lucht komt vallen. Lees ook het interview met mij in Trouw deze week.

In deze editie doe ik een gedachte experiment (zoals ik ook eerder met een ‘move’ van Deliveroo deed) waarin ik wat punten op een rij zet waarom deze stap de beste en waarom deze stap de meest domme keuze ooit is. Niet om te oordelen, maar om het een en ander op een rijtje te zetten.

Waarom deze stap de slimste keuze van Uber ooit is:

• De groei van taxi’s is in iedere stad heel beperkt: zoals we vorige week in New York hebben gezien, is het een kwestie van tijd totdat steden het groeiend aantal taxi’s aan banden gaat leggen. Oftewel: het groeimodel kent zijn grenzen;
• In steden zijn de wegen veelal erg druk, met een auto verplaatsen is in veel gevallen niet de beste optie;
• Het is dan ook veel interessanter om meerdere vormen van mobiliteit aan te bieden. Auto’s voor de langere stukken (wat ook voor de verdiensten van de chauffeurs goed is) en andere vormen van mobiliteit voor de korte en ‘last mile’ stukken;
• Waar Uber in het huidige model erg afhankelijk is van de (freelance) chauffeurs, heeft Uber met deelfietsen, scooters en stepjes een veel strakkere controle over het aanbod op het platform. (Behalve natuurlijk als iedereen de fietsen in de gracht gooit ;-))
• Het model van Uber is momenteel, ondanks dat zij een dominante positie in veel gebieden hebben, uiterst kwetsbaar. Het netwerk effect is zwak (zie ook deze video). Voor zowel vrager als aanbieder zijn de kosten om van platform te wisselen heel laag. Chauffeurs in de VS hebben veelal meerdere apps tegelijk open staan. Niet een model om met veel vertrouwen de beurs op te gaan;
• Wie dé app heeft (het ‘urban mobility platform’), heeft een heel sterke positie in de markt. Het maakt je minder gevoelig voor concurrentie (net als Google het platform is waar nagenoeg iedere zoekopdracht start) en met alle data die je verzamelt ben je in staat om veel voordelen voor zowel klant als voor eigen organisatie te creëren.

Waarom deze stap de domste keuze van Uber ooit is:

• Uber heeft, ondanks de zwakke netwerk effecten, een uniek merk gebouwd. Ze hebben (tot op zekere hoogte) de controle over de ritjes, hebben een super app op de markt gezet en je ziet nu ook dat het stormachtige verleden langzaam maar zeker naar de achtergrond wordt gebracht. En waren de eerste in hun markt. Waarom deze sterke positionering opgeven?;
• Waar Uber voorloper was in de taxi markt, zie je dat er in de markt van andere deel mobiliteit al veel grote spelers actief zijn. Grote platformen voor deelfietsen, deelscooters en deelstepjes hebben al een voorsprong van een aantal jaar. Daarnaast is en wordt er door deze platformen miljarden in de markt gepompt. Bij Uber zag je dat het platform een enorm gefragmenteerde en ingedutte markt in stapte. Hier is het een heel andere situatie. Welke unieke toegevoegde waarde heeft Uber te bieden ten opzichte van deze platformen, die waarschijnlijk ook plannen hebben om hun aanbod te verbreden?;
• Voor het Uber taxi model tapt Uber in op capaciteit dat door anderen wordt beheerd en waar anderen het risico voor lopen. De Uber chauffeur moet zelf voor een auto zorgen, dat deze is verzekerd, wordt schoongemaakt, onderhouden, etc. Dat is het model waar Uber groot mee is geworden. Met deze nieuwe stap wordt dit model rigoureus omgegooid (misschien is dit wel het grootste nieuws van deze stap) naar een model waar Uber zélf de middelen gaat kopen en beheren. Kan Uber dit? Natuurlijk hebben ze al de nodige investeringen in dit soort startups gedaan, maar kunnen ze zo’n model ook globaal uitrollen?;
• Hoewel de komst van Uber in veel steden tot weerstand heeft geleidt, stapte het bedrijf met de taxi’s wel in een markt die al bestond. Mensen bestelden al taxi’s, er waren al regels voor taxi’s (ook al was Uber het hier niet altijd mee eens). Kort gezegd: Uber stapte in een bestaande en redelijk stabiele markt. De markt van deelfietsen, stepjes en scooters is een hele nieuwe markt. Veel steden hebben geen beleid voor deze ‘nieuwe’ vormen van mobiliteit en zullen dit de komende jaren vorm moeten gaan geven. Maar ook gebruikers moeten met dit model vertrouwd raken en dit in hun ‘systeem’ opnemen. Dit is dus echt een lange termijn project. Heeft Uber (en haar investeerders) zo’n lange adem?;
• Dit model is ook simpelweg veel minder schaalbaar. Het vraagt veel meer tijd, menskracht, aanpassingsvermogen en geld om op eigen kracht in een nieuwe stad succesvol te worden. En je bent ook nog eens afhankelijk van regelgeving en beleid dat nog moet worden geschreven. Ze lijken wel gek….

Samenvattend denk ik dat Uber weinig keuze heeft. Waar het platform eerst dé app leek te worden die alle zelfrijdende auto’s met elkaar verbond is nu ook wel duidelijk dat dat een te lange termijn scenario is. En daarnaast wordt ook steeds duidelijker dat de zelfrijdende auto ook niet dé oplossing is voor onze mobiliteitsproblemen in de stad. Dus moeten ze iets anders. Natuurlijk is het een optie dat ze niet zelf gaan investeren in de deelfietsen, stepjes en scooters, maar het is een grote vraag of de grote partijen die hier nu in zijn gestapt hun aanbod via een ander platform aan willen bieden. Dit aangezien zij hiermee hun klantcontact en alle data afgeven aan een andere partij. Dat gaan ze natuurlijk nooit doen. Eigenlijk werkt het model dat anderen hun capaciteit beschikbaar stellen via een centraal platform alleen wanneer het aanbod gefragmenteerd is. En dat is nu al niet het geval in deze markten.

Gaat het Uber lukken om hun ambitie te verwezenlijken? Ik heb geen idee. Met Softbank als investeerder (die in bijna alle vormen van ‘on demand urban transportation’ zit) zou het wel een kans hebben, maar het gaat wel een hele zware (en interessante) opgave worden. Wat we misschien nu wel kunnen zeggen is dat bijna alle platformen die in het begin enorm ‘asset light’ leken te opereren steeds meer en meer gaan investeren in eigen materialen. En alleen dat al is een hele interessante ontwikkeling…

Dit is de oplossing voor de jarenlange vete tussen Thuisbezorgd en horeca Nederland

“Zo krijg je een gezonde bezorgmarkt voor online intermediairs, een gezonde markt voor consumenten én een gezonde markt voor horeca-ondernemers.”

Niet heel actueel, maar wel zeker relevant en interessant verhaal over de vete tussen Thuisbezorgd en Horeca Nederland. Horeca Nederland is duidelijk niet blij met Thuisbezorgd en vindt dat het platform te veel geld van de bestellingen inhoudt. Maar, zoals ik al eerder zei, misschien moeten we ook maar gewoon constateren dat het runnen van een succesvol platform (wat meer is dan alleen een ICT infrastructuur) nu eenmaal een prijskaartje heeft. En het aan de gebruikers is om te bepalen of dit wel of geen acceptabel percentage is. Want als Thuisbezorgd de restaurants echt zo uit zou knijpen om zichzelf rijkelijk te verreiken, waarom zit dan niet ieder startup incubator klasje vol met nieuwe Thuisbezorgd look-a-like platformen om ook een stukje van die taart af te snoepen?

India Pushes Back Against Tech ‘Colonization’ by Internet Giants – The New York Times

“In recent months, regulators and ministers across India’s government have declared their intention to impose tough new rules on the technology industry. Collectively, the regulations would end the free rein that American tech giants have long enjoyed in this country of 1.3 billion people, which is the world’s fastest-growing market for new internet users.

The proposals include European-style limits on what big internet companies can do with users’ personal data, a requirement that tech firms store certain sensitive data about Indians only within the country, and restrictions on the ability of foreign-owned e-commerce companies to undercut local businesses on price.”

Europa met GDPR, New York die platformen aan banden legt…. Het begint er op te lijken dat na jarenlang in de volg modus te hebben gezeten overheden langzaam maar zeker beginnen te beseffen dat het klakkeloos vrijgeven van een markt onder de paraplu van disruptie en innovatie tot onwenselijke situaties kan leiden. En langzaam maar zeker zie ik dan ook meer voorbeelden van overheden die van de volgende naar een meer leidende (of in ieder geval ‘in control’) positie verschuiven. Ik zeg: een goede ontwikkeling.

Of zoals dit stuk afsluit: “Our framework will be fair to all stakeholders,” he said. “We deeply appreciate the value that the tech companies and their platforms bring to our country.” Op naar een platformeconomie waar alle stakeholders waarde uit halen. Niet uit idealisme, maar omdat dan ook het maximale potentieel er uit kan worden gehaald.

‘Zelfrijdende auto’s van Google-zusterbedrijf missen basisrijvaardigheid’ | NU.nl

De tijd van het onvoorwaardelijke vertrouwen dat technologie al onze problemen in korte tijd op zal lossen is inmiddels wel voorbij. Voor de die-hard tech evangelisten was het afgelopen week dan ook een hele slechte week. Het FD publiceerde een artikel waaruit bleek dat auto’s met slimme sensoren alleen maar tot meer schade leiden. En Nu.nl bracht het bericht dat “De zelfrijdende auto’s van Waymo, een zusterbedrijf van Google, missen basisrijvaardigheden die nodig zijn om goed op de weg te kunnen rijden.”.

Nu hoor ik vaak de zin dat de impact van technologie op korte termijn wordt overschat en op lange termijn wordt onderschat. Daar zit zeker een kern van waarheid in, maar ik denk dat het probleem ook heel erg ligt in het gegeven dat er bij technologische ontwikkelingen (en de ambities en voorspellingen die daar aan worden gekoppeld) bijna altijd wordt uitgaan van een praktisch en rationeel scenario. En wij mensen zijn helemaal niet zo praktisch en rationeel. Eerder onvoorspelbaar, onpraktisch en emotioneel. En dat zorgt er voor dat die logische waanzinnige uitvingen een stuk moeilijker en minder snel in de maatschappij landen dan menig tech evangelist zou willen. En dat is maar goed ook.

Opinion | Let’s Retire the Phrase ‘Privacy Policy’ – The New York Times

Waarom heet een privacy policy eigenlijk een privacy policy? In dit interessante opiniestuk wordt, aan de hand van onderzoek, aangetoond dat de term privacy policy eigenlijk een heel misleidende term is. Interessante food4thought.

In de media

Na auto’s nu ook steppen en deelfietsen bij Uber | TROUW

Voor Trouw werd ik geïnterviewd over de stap van Uber om nu ook in andere vormen van deel mobiliteit te stappen. En mocht ik een voorspelling doen of Uber in de toekomst nog een rol zal spelen in de markt van zelfrijdende auto’s.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Goedemorgen! Goede vakantie gehad? Ik heb mij prima vermaakt. Ik had het idee om tijdens mijn vakantie wat boeken te lezen, maar dat bleek iets te ambitieus met 3 kids op de camping waarvan de jongste 12 weken is. Uiteindelijk dus tussen de bedrijven door vooral enkele tientallen artikelen doorgelezen en tijd gehad om te aarden en na te denken. En natuurlijk te genieten van het gezin. Dat op de eerste plaats.

Na een week ziek te zijn geweest (ik had nog wel een televisie interview, maar daarover een andere keer meer….) start ik komende week weer op op de Universiteit en bereid ik een lezing voor die ik volgende week over platformwerk geef in Den Haag. Iedereen kan zich aanmelden, dus wees welkom!

Deze week weer 5 stukken bijeen geraapt en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

NYC Council passes cap on Uber, Lyft vehicles

In de auto naar de volgende camping werd ik door BNR gebeld: ‘mogen we wat vragen stellen over de actie van de gemeente New York die Uber heeft verboden?’. Bij de volgende stop gelijk even internet op gedoken en het verhaal is iets genuanceerder, maar hierdoor niet minder spectaculair. Uiteindelijk mocht ik tijdens het opzetten van de tent live duiding geven in de uitzending. De link moet ik nog even opzoeken.

Maar wat is er aan de hand?

• Ik heb al eerder bericht over de uitdaging van New York: er waren al jaren 13.500 officiële taxi’s in New York. Het aantal auto’s met chauffeur die via een app zijn te bestellen, de zogenaamde ‘ride hailing’ taxi’s, is de laatste jaren explosief gestegen naar een aantal van 80.000. De taxi chauffeurs zijn de pineut: hun inkomsten dalen en hun vergunning van 1 miljoen dollar die velen ook als pensioenvoorziening zien is nog minder dan 200 duizend dollar waard. En de straten stromen vol;
• De laatste tijd zijn er onderzoeken verschenen waaruit blijkt dat de mensen die een Uber nemen in veel gevallen die rit niet in een eigen auto hadden gemaakt en anders gewoon het OV hadden genomen of waren gaan lopen. Goodbye belofte/wens voor het verlagen van het aantal auto’s. Daarnaast bleek uit een nieuw onderzoek dat ook de ‘ride hailing chauffeurs’ in veel gevallen onder het minimumloon werkten. Toen er ook een aantal taxi chauffeurs zelfmoord pleegden omdat zij het door de veranderde markt, de teruggelopen inkomsten en het verdampte pensioen het niet meer zagen zitten was de maat vol;
• New York heeft (en dit hing al even in de lucht) nu een aantal wetten aangenomen waarin er een jaar lang een bevriezing geldt voor nieuwe ‘ride hailing’ vergunningen op de markt, er een minimumloon wordt ingevoerd voor chauffeurs én de platformen worden verplicht data over ritprijzen, uitbetalingen en commissie met de stad te delen. Een best unieke en heftige stap. In een reeks stappen om grip te krijgen op de platform economie.

Wat is er niet aan de hand?

• Dit gaat dus niet alleen over Uber, maar over alle organisaties die ‘ridehaling’ aanbieden. Dus ook Lyft, Juno en anderen;
• Dit is ook geen verbod: er mogen voor een jaar geen nieuwe ridehailing taxi’s meer bij komen;
• Nog even off topic: in Londen is Uber ook niet verboden, er werd bepaald dat de vergunning niet werd verlengd, tijdens het beroep mocht Uber gewoon actief zijn in de stad en uiteindelijk heeft Uber een nieuwe (beperkte) vergunning gekregen. En weet het bedrijf dat ze niet al te veel gekkigheid moeten uithalen.

En nu? De bevriezing voor een jaar is neem ik aan bedoeld om eens goed na te denken hoe de markt in New York wél gaat werken. Hierover in het volgende stuk ook wat meer duiding.

Waar ik op ga letten is:

• Uber (dit is eenmaal de bekendste vanuit Europees perspectief) heeft er een handje van om op het moment dat er lokaal iets wordt verboden de rechter een stapje hoger, zeg de staat, te overtuigen om de lokale beslissing te overrulen. Gaan ze dit proberen?
• Ik ben erg benieuwd naar de tegenstappen van de app bedrijven; New York is een hele grote markt, dus de belangen zijn groot. Daarnaast: als dit doorgaat in New York is dit ook de blauwdruk voor andere steden om mee aan de slag te gaan. Een soort van domino baan zeg maar. Dat de bedrijven het spel hoog en met veel geld willen spelen blijkt uit het volgende fragment: “Lyft’s leaders say the city declined an offer from the ride-hail companies to establish a $100 million fund to help taxi drivers in exchange for dropping the cap.”. Applaus voor de rechte rug van de ambtenaren;
• Wat er precies voor data gevraagd gaat worden, of het juridisch lukt om dit ook los te krijgen en of de stad vervolgens de capaciteit heeft om hier iets waardevols mee te doen. En of deze data misschien wel anoniem als common wordt vrijgegeven om de concurrentie te vergroten.

Afwachten dus. Maar voor mij was het genoeg reden om tijdens mijn vakantie even het nieuws in te duiken.

Ride-Hailing Didn’t Cause Urban Traffic Congestion – CityLab

In alle berichten dat Uber en Lyft steden volproppen met auto’s en daarvoor moeten worden gestraft hier een fijn stuk die niet alleen naar de (on demand) taxi wereld kijkt.

In dit stuk van Robin Chase, oprichter van Amerikaans autodeelplatform Zipcar (dat ze in 2013 voor 500 miljoen verkocht aan Avis) pleit ze voor dat steden nu eens werk gaan maken van een ‘urban mobility’ beleid.

“Special taxes, fees, and caps on ride-hailing vehicles are not the answer. My strong recommendation for cities is to make walking, biking and all shared modes of transit better and more attractive than driving alone—irrespective of the vehicle (personal car, taxi, or autonomous vehicle). Reallocate street space to reflect these goals. And start charging all vehicles for their contribution to emissions, congestion, and use of curbs.”

Dus: kijk naar het grote plaatje, neem je verantwoordelijkheid en ben leidend in de transitie naar een vernieuwde inrichting van mobiliteit.

Foodora stopt ermee, en nu zitten de koeriers in de problemen | TROUW

Ben je even op vakantie, vindt er een hele verschuiving plaats op de markt van maaltijdbezorgers. Voor Nederland was het grootste nieuws dat Foodora met zijn felroze tassen én niet-ZZP fietskoeriers, geen koper voor haar activiteiten heeft weten te vinden en stopt. Ik ben overigens wel benieuwd waarom het niet is gelukt om te verkopen. Als ik bij Deliveroo of Thuisbezorgd zou werken zou ik nu als de malle twee dingen gaan doen:

1. Alle restaurants die Foodora bediende (je gaat mij niet zeggen dat Deliveroo de app van Foodora niet iedere week leegtrok om een overzicht te maken van de aanbieders) benaderen: zij zijn immers het gemak gewend en zijn laaghangend fruit;
2. Mijn marketingactiviteiten aan de klantenkant voor die markten waar Foodora actief was verhogen: hier zijn klanten die al eten via een app bestelden die nu open staan voor een nieuwe aanbieder…

Buiten Nederland viel het nieuws op dat Deliveroo in 10 Duitse steden stopt. Oh, en UberEats breidt uit naar Scheveningen en Voorburg, ook dat heeft de krant gehaald 😉

Wat zegt dit over de ontwikkelingen van deze markt? Ik denk dat het nog te vroeg is om over een consolidatieslag te spreken. We hebben geen idee wat er hierna gaat gebeuren. Ook de onduidelijkheid over de status van de bezorger draagt bij aan de onduidelijkheid in de next steps. Wat wél duidelijk is, is dat de platformen die actief zijn op deze markt heel snel kunnen schakelen en schalen en keuzes durven te maken om markten waar het succes uitblijft of niet te snel komt te verlaten. Indrukwekkend vanuit platform perspectief, maar misschien mag er iets meer worden nagedacht over de afhankelijkheid en gevolgen van diegenen die nu zonder (bij)baan achterblijven.

Scooterdeler Felyx breidt uit naar Rotterdam | NU.nl

“Deelscooterbedrijf Felyx biedt binnenkort ook in Rotterdam zijn deeldienst aan. Dankzij een investering van 2 miljoen euro komen daar 324 e-scooters in omloop, naast de 108 die al in Amsterdam rondrijden.”

Wat mij opvalt:

1. Hoewel Amsterdam zich al jaren als ‘sharing city’ positioneert, lijkt het er toch echt op dat Rotterdam het van onze hoofdstad gaat winnen wanneer het gaat om on demand mobility;
2. Het eigenlijk wel reuze knap is van een startup om in een zo onzekere markt mbt regulering, zoveel geld kan ophalen, onder andere bij de ABN;

Binnenkort maar eens gaan uitproberen….

Disrupting together | New Economics Foundation

Mooi en interessant rapport van de New Economics Foundation over de kansen en bedreigingen voor platform coöperaties.

In de media

De snelle opmars van de kluseconomie – RD.nl

In het Reformatorisch Dagblad een interview met mij over de opkomst van de kluseconomie. Ik kreeg lekker de ruimte om het e.e.a. toe te lichten.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).