Goedemorgen! Deze week voor het eerst sinds 200 edities geen platform analyse, maar wel ander belangrijk nieuws. Mijn boek Platformrevolutie – van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven – is af en gaat vandaag naar de drukker! En daar ben ik ontzettend trots op. Dit 368 pagina tellend boek moet een fundament leggen voor het platformdebat en de ontwikkeling van de platformeconomie in Nederland en Vlaanderen.

Hoewel het boek ‘pas’ op 10 juli uitkomt nodig ik je vandaag uit om het boek via deze link voor te bestellen. Niet alleen ontvang je dan straks als een van de eerste een gesigneerd exemplaar, maar krijg je ook direct het gratis e-boek ‘Platformen in crisistijd’. In deze editie vertel ik er alles over en lees je ook wat anderen van het boek vonden. Fijne week!

Het boek. Is af!

Na ruim 6 jaar schrijven en veel breinbrekers en schrappen is mijn boek Platformrevolutie af. In het boek combineer ik theorie met praktijk. Heel veel praktijk. In totaal passeren 135 cases de revue, waarbij ik ook juist ook veel lokale initiatieven belicht: de platformeconomie is immers niet alleen voor bedrijven met budgetten die in de miljarden lopen.

Het boek bestaat uit 4 delen. In deel 1 ga ik in op de context van de platformeconomie: wat is het, wat gebeurt er en hoe plaats je deze ontwikkelingen in maatschappelijk perspectief? In deel 2 beschrijf ik wat bestaande organisaties met platformen kunnen. Want hoewel het misschien lijkt dat platformen alleen voor startups zijn, zijn bijna alle platformen die we kennen niet als platform begonnen. In deel 3 ga ik in op de rol van de overheid in de platformeconomie. Van grip op platformen naar hoe je een betere overheid kunt zijn door gebruik te maken van de platformgedachte. Ik sluit af met een blik op de toekomst, enkele trends en stel ik een aantal belangrijke vragen. Zo schrijf ik onder andere de ‘ode aan de informatie asymmetrie’.

Op 10 juli organiseer ik een (voornamelijk) online boekpresentatie. Meer informatie volgt de komende weken. En vanaf vandaag is het boek dus voor te bestellen. Als je nu het boek via deze link bij Managementboek.nl besteld, dan krijg je een gratis uniek e-boek over platformen in crisistijd.

Platformrevolutie – van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven

De samenleving wordt de laatste jaren opgeschud door nieuwe platformorganisaties als Amazon, Uber en Booking.com. Met hun exponentiële groeicapaciteit en onorthodoxe strategieën groeiden deze organisaties in een paar jaar uit tot spelers van wereldformaat. De platformrevolutie lijkt geen enkele sector te sparen.

Hoewel de platformrevolutie grote kansen biedt, zijn er ook genoeg vragen. Wat doen platformorganisaties anders? Wat kunnen bestaande organisaties hiervan leren? Welke rol is er voor de overheid weggelegd in de platformeconomie? Hoe benutten we de kansen en voorkomen de we mogelijke negatieve effecten?

Deze vragen stonden voor ondernemer, internationaal platformexpert en auteur Martijn Arets centraal tijdens zijn 60 reizen naar 16 landen waar hij in de afgelopen 8 jaar ruim 500 betrokkenen sprak. In Platformrevolutie analyseert Arets de belangrijkste ontwikkelingen en stakeholders, legt hij de meest prangende dilemma’s bloot en schetst hij een visie op en roadmap naar de toekomst.

Bestel nu en ontvang een gratis e-boek

Samen met het team van Managementboek.nl heb ik een speciale actie opgezet. Als je het boek voor de lancering op 10 juli besteld, ontvang je direct het e-boek ‘Platformen in crisistijd’ gratis in je inbox. Het boek:

“Wat is de impact van economische veranderingen op de platformeconomie? Werkt de platformeconomie voornamelijk in een hoogconjunctuur? Of is het een blijvend fenomeen dat ongeacht de economische situatie zijn waarde aan de economie toevoegt? En zijn platformen beter dan niet-platform organisaties in staat om te schakelen en hun model aan te passen in tijden van economische tegenwind? In dit e-boek maak ik een analyse van de ontwikkeling van de platformeconomie in crisistijd.”

Bestellen kan bij voorkeur via deze link. Door deze link te gebruiken krijg ik een klein percentage van de opbrengst. Een biertje per bestelling zal ik maar zeggen. Daarnaast helpt een voorbestelling mij om in de top 10 van Managementboek.nl te komen. Hoewel het algoritme geheim is, denk ik dat ik aardig door heb hoe deze werkt.

Inhoudsopgave

Wat anderen zeggen

Voor de publicatie heb ik het manuscript naar 15 experts uit de wetenschap, het bedrijfsleven, politiek, overheid en de platformeconomie zelf gestuurd en heb gevraagd om een quote te geven wat zij van het boek vonden. Hier onder vind je een selectie van 6 quotes. De volledige lijst vind je straks terug in het boek.

—————–

“Martijn Arets is zonder twijfel een van de best geïnformeerde experts op het gebied van de platformeconomie. In Platformrevolutie rijgt hij theorie en praktijk, ervaring en inzicht moeiteloos aan elkaar om de lezer mee te trekken langs een fascinerende ‘vlootschouw’ van platformen. Daarbij schuwt hij grote vragen niet. De kracht van dit boek zit in de talloze concrete voorbeelden die aantonen welke effecten platformen hebben op mensen, instituties, gevestigde belangen, ja, op de hele samenleving.”

José van Dijck, hoogleraar media en digitale samenleving, Universiteit Utrecht; coauteur van The Platform Society

—————–

“Platformen zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Martijn behandelt in zijn boek niet alleen de usual suspects. Hij schetst juist de diversiteit van de platformen, hun gebruiksgemak en daarmee succes .n hun complexiteit. Zijn achtergrondinformatie over oorsprong en werking van platformen zie ik als broodnodige basiskennis van dit thema. Voor overheden vormen platformen een continue uitdaging. Het lezen van Martijns visie op hoe overheden met de uitdagingen .n kansen zijn omgegaan, was herkenbaar, her en der confronterend, maar leverde bovenal nieuwe inzichten op. Het in gesprek gaan en blijven met partners, zo ook platformen, blijft de sleutel tot succes.”

Nanette Schippers, projectmanager gemeente Amsterdam

—————–

“Een heldere, complete en bovenal objectieve vertelling van hoe de platformeconomie zich heeft ontwikkeld en volwassen is geworden. Het aandeel van platformen in de wereldwijde economie groeit met de dag, maar wat speelt zich af achter de muren van de platformen en wat ligt in het verschiet? Vaak blijven die belangrijkevragen onbeantwoord. Dit boek geeft actuele en relevante antwoorden, en toont de kansen en uitdagingen in de platformeconomie.”

Michelle van Os, directeur Helpling Nederland

—————–

“Dit boek is een multidisciplinair kijkje ‘achter de schermen’. Overheden, ondernemers en wetenschappers die reflecteren op de technologiegestuurde realiteit en meebouwen aan onze meer en meer platformgedragen maatschappij, zullen inzichten en kennis ontlenen aan de informatie die Martijn Arets bijeenbrengt. Arets duidt niet alleen de werkwijze en betekenis van platformen, maar levert onder het motto ‘bij leiderschap hoort verantwoordelijkheid’ een waardevolle bijdrage aan het debat.”

Rosalie Koolhoven, wetenschappelijk auteur en universitair docent IT-recht, Rijksuniversiteit Groningen

—————–

“Hoe ontwikkel je begrip van zoiets nieuws en complex als de platformeconomie? Niet door te denken dat je er slapend rijk mee wordt (gaat niet lukken!), maar door te beginnen bij wat iemand die er al veel langer over na heeft gedacht .n er veel mensen over heeft gesproken, al weet. Martijn bundelt in dit boek heel veel voorbeelden en hij biedt denkkaders: handvatten om grip te krijgen op deze materie. Topboek voor de easy followers dus.”

Marieke Blom, hoofdeconoom ING Nederland

—————–

“Martijn volgt al tien jaar lang de platformeconomie en deelt in dit boek al zijn kennis. Door theorie en praktijkverhalen te combineren, ontstaat een goed overzicht en leest het boek prettig. Een must-read voor medewerkers van platformen, organisaties die hiermee concurreren en overheden.”

Ronald Egas, CEO Werkspot

Grote bestelling of presentatie?

Heb je interesse in een grote(re) afname (25+ exemplaren) van het boek en/of een presentatie over de Platformrevolutie voor jouw organisatie? Neem dan direct contact met mij op, dan bespreken we de mogelijkheden. Dit kan per mail ([email protected]) of per telefoon (0650244596).

Goedemorgen! Afgelopen donderdag zou een rustige dag zijn geweest. En toen besloot TakeAway (in Nederland bekend van Thuisbezorgd.nl) om de Amerikaanse concullega Grubhub voor 7,3 miljard dollar over te nemen. En werd ik die dag geïnterviewd voor het 6 en 8 uur journaal (vanaf 12:18), nos.nl, Radio 1, Trouw en NRC. Vooral bij Radio 1 kreeg ik de ruimte om deze gebeurtenissen wat breder te trekken en aandacht te vragen voor platformcoöperaties, de aankomende Europese platform to business verordening die platformen verplicht transparanter te zijn richting aanbieders en om Horeca Nederland en vakbonden nog eens aan te sporen meer gebruik maken van hun positie om aanbieders te empoweren. Dat is dan weer het voordeel van live radio.

In deze editie een verdieping op de deal tussen Takeaway en Grubhub en daarnaast nog een aantal andere mooie stukken. Fijne week!

Just Eat Takeaway confirms it’s gobbling up Grubhub in a $7.3B deal – TechCrunch

Er is al veel geschreven over de overname van de deal tussen Grubhub en Takeaway. De overname is ambitieus, risicovol, maar vooral een ‘once in a lifetime’ kans voor TakeAway. Dus hoewel de timing misschien niet ideaal was, het bedrijf is nog bezig met de integratie van de eerder overgenomen JustEat, denk ik dat nee zeggen geen optie was. Een korte analyse:

Waarom dit het ideale huwelijk is

Op het moment dat er in landen marktleiders zijn, is een overname de enige mogelijkheid om  een land of continent binnen te komen. Het is simpelweg te kostbaar om vanaf nul te beginnen. In de VS woedt momenteel een strijd tussen o.a. UberEats en Doordash. Een dure strijd: er worden per jaar vele miljoenen verbrand om marktaandeel te vergaren. Een strijd die nog wel wat jaren zal aanhouden. Nu in de Amerikaanse markt stappen is zeker weten dat je de komende jaren nog flink wat geld zult moeten verbranden. Daarnaast zijn klanten (zowel vraag als aanbod) niet trouw aan de app die zij gebruiken en zijn de switching costs, de kosten om van app te wisselen, laag.

Waarom dan toch deze stap? Ten eerste omdat Grubhub van alle partijen in de VS het meest lijkt op TakeAway. Beiden zijn als bestelplatform gestart en hebben daar op een gegeven moment bezorging aan toegevoegd. Voor beide partijen geldt dat het aandeel van eigen bezorgingen op het totaal aantal bestellingen gering is. TakeAway heeft aangegeven dat het aandeel eigen bezorgingen tot maximaal vijf procent mag groeien. Wat het aandeel en de ambitie van Grubhub, die overigens in tegenstelling tot TakeAway met freelancers werkt, heb ik nergens terug kunnen vinden. Ook zijn het beide partijen die hun sector, maaltijdbezorging, door de jaren heen trouw zijn gebleven. Jitse Groen noemt TakeAway en Grubhub dan ook de ‘pioniers’ van de maaltijdbestel platformen. Groen moet sowieso weinig hebben van de platformen als Deliveroo en UberEats die een primaire logistieke insteek hebben. Volgens Groen is dit een model dat nooit uit zal kunnen. Daarnaast ageert hij regelmatig tegen het freelance model van deze platformen: TakeAway werkt met een uitzendconstructie in samenwerking met Randstad. Die houding tegenover de andere platformen zijn wat mij betreft een wassen neus: meer dan 95% van de bestellingen worden door de restauranthouders geregeld. Dit gaat volgens de Horeca cao (die best beroerd is als je jong bent) en bij een onderzoek van de inspectie onlangs was bij 100 van de 170 restaurants er iets niet in de haak met de voorwaarden voor de bezorgers. Dus heel goed dat het voor deze kleine 5% goed is geregeld, maar dat is een minderheid van de totaalbestellingen die via het platform lopen.

Nog een reden dat dit een ideaal huwelijk is, is dat Grubhub al lang meegaat, waardoor de waardering wat beter onderbouwd is dan bijvoorbeeld de 12,6 miljard waar concurrent DoorDash nu op staat gewaardeerd. En hoewel 7,3 miljard dollar een hoop geld is, zal de prijs van overname kandidaten de komende jaren alleen maar toenemen. Zo is de huidige waardering voor Uber al 55,9 miljard dollar en ik geloof echt niet dat zij UberEats ooit (vrijwillig) zullen verkopen.

Samengevat: Grubhub lijkt het meest op TakeAway, is nog enigszins te betalen en het is onwaarschijnlijk dat een dergelijke kans zich de komende jaren voor de Amerikaanse markt nog had voorgedaan. Het was nu of nooit zal ik maar zeggen voor het Amerikaanse avontuur van TakeAway. Daarnaast is het ook een kwestie van eten of gegeten worden. Ik snap de keuze en het is een flinke prestatie dat dit is gelukt.

Impact op de (Nederlandse) markt

Mij is vaak gevraagd wat de impact is van deze deal voor Nederlandse consumenten en restaurateurs. Voor nu denk ik weinig. Het is niet zo dat twee platformen die beiden actief zijn op de Nederlandse markt zijn samengegaan en dat daardoor de keuze voor de consument minder wordt. Vanuit dat oogpunt zie ik niet veel problemen. Zie jij die wel, dan hoor ik het uiteraard graag.

Wat wel gaat gebeuren is dat de bedrijven samen gaan profiteren van de gemaakte schaalvoordelen. Ik heb geen zicht in hoeverre de boel technisch kan worden geïntegreerd en wat dit aan voordelen oplevert. Daarnaast zijn er natuurlijk genoeg schaalvoordelen te bedenken mbt staff afdelingen, inkoop, etc.. Maar ook hier moet je niet overdrijven. TakeAway werkt per land met eigen merken en teams. Dit betekent eigen campagnes, advertising, etc. Een investering in het merk op de Duitse markt heeft geen impact op de Nederlandse klant. Wat dat betreft zijn de schaalvoordelen dus niet oneindig.

Ik hoor veel mensen zeggen dat op het moment dat er een partij groter wordt en in meerdere landen dit het platform ook meer macht geeft. Dit is enerzijds waar: op het moment dat de partij groot is en kapitaalkrachtig, kan het nieuwkomers dwarszitten. Het enige ‘lastige’ (en daarmee ook ‘fijne) hierin is met een bestelplatform is dat het om lokale business gaat. Lokale klanten bestellen bij lokale aanbieders. Dit geeft kansen voor kleine initiatieven om klein en lokaal te experimenteren, te valideren en vanuit daar te groeien. De consument zal altijd gaan voor gemak en een goede prijs. Dat is niet iets dat alleen door een miljardenbedrijf kan worden geleverd.

Vooruitzicht voor deze sector

Onderliggend aan de vragen bij bovenstaand stuk zijn natuurlijk de discussies over de commissie van TakeAway en transparantie in zoekresultaten. De commissie is nu 13 procent. Veel restauranthouders vinden deze te hoog en zien de samenwerking met Thuisbezorgd als een duivels dilemma: je kunt niet met ze, maar ook niet zonder ze. Het is lastig te zeggen of dit percentage te veel, te weinig of precies goed is. Thuisbezorgd maakt veel kosten (er werken vele duizenden mensen en vele miljoenen worden maandelijks uitgegeven aan advertising) en zorgt ook voor nieuwe business voor restauranteigenaren. Is dit die 13 procent waard? Dat weet je alleen wanneer je de kosten van het platform en de extra inkomsten weet. Los daarvan adviseer ik altijd om een dergelijk platform vooral te gebruiken voor het verkrijgen van nieuwe klanten en zelf alles zo in te richten dat je vervolgtransacties via eigen kanalen kunt verwerken. Laat het platform voor jou werken in plaats van andersom.

Wat wel duidelijk is, is dat de kans dat dit percentage omlaag gaat nagenoeg nul is. Alleen verwacht ik niet dat dit anders was geweest wanneer Grubhub niet was overgenomen, dat staat hier wat mij betreft los van. Daarnaast zal er ook een grens zijn van wat een platform kan rekenen voor een transactie.

Wat betreft transparantie verwacht ik in de nabije toekomst nog wel flink wat aanpassingen wat betreft regelgeving. Het is bij veel platformen, ook bij Thuisbezorgd, niet duidelijk hoe de ranking tot stand komt. In veel gevallen is het zo dat wie betaald ook hoger in de ranking komt. Dat Thuisbezorgd hier niet transparant is, kwam naar voren in deze uitzending van Radar. Bekijk het fragment vanaf 9:06 en zie hoe de woordvoerder peentjes zweet bij het beantwoorden van vragen over de totstandkoming van de ranking. Een beschamende vertoning.

Gelukkig zitten beleidsmakers ook niet stil. Binnenkort wordt de Platform To Business Verordening ingevoerd, waarbij platformen met een business als aanbieder en een consument als klant o.a. worden verplicht om transparant te zijn over hoe een ranking tot stand is gekomen. Over een paar weken zal ik meer aandacht aan deze verordening besteden. De ‘New Deal for Consumers‘ moet meer transparantie brengen voor de consumenten die van platformen gebruik maken. Er komt nog de nodige wetgeving aan die platformen dwingen om transparanter te zijn en meer verantwoordelijkheid te pakken. Een goede zaak.

Digital gatekeepers | Report | Government.nl

Een pittig, maar zeer interessant en relevant rapport van Nicolai van Gorp en Paul de Bijl over platformen als ‘digital gatekeepers’.

“This report has been commissioned by the Ministry of Economic Affairs and Climate Policy and provides further insight into the nature of competition in digital markets and into the factors that determine when digital platforms can be said to have a gatekeeper position. These insights have been used to further shape the Dutch position on modernising competition policy in relation to digital platforms.”

Ik ben er nog niet doorheen, maar wil het hier wel alvast delen. Dit omdat ik verwacht dat het maken van een samenvatting mij de komende weken niet gaat lukken. Als dit een onderwerp is dat bij jou op de agenda staat, dan is dit stuk een must read.

Uit de executive summary:

“Governments and policy makers are concerned about the market power of digital platforms and the associated risk of abuse and spill-overs into other markets. This may, for instance, happen through discrimination by digital platforms with a (dominant) gatekeeper position.

There is a risk that competition law has only a limited deterrent effect on incentives of digital platforms to act anti-competitively. Competition cases take a long time, and meanwhile the downstream market may already be monopolised, and the situation may be irreversible due to network effects. As such, the benefits of anti-competitive behaviour remain positive even after authorities have condemned and prohibited the platform’s behaviour.

This discussion paper explores if, when and which type of ex ante regulation may be desirable in such cases. While being aware that ex ante rules can be heavy-handed and may stifle innovation, the report also explores alternatives within the context of European Competition Law (Articles 101 and 102 TFEU).

This report restricts itself to competition problems that may occur when vertically integrated platforms with market power apply discriminatory practices. It starts with an elaboration of the nature of competition in digital markets and provides a clear description of what a platform is, as a steppingstone to the analysis of the harm to competition and consumers. We then apply our analysis to recent competition cases and construct a pragmatic way to deal with competition problems in digital markets.”

BlaBlaCar partners with scooter startup Voi to launch new BlaBla Ride app – TechCrunch

Het was een lange tijd stil rondom de lift-app BlaBlaCar. Voor wie de app niet kent: dit van origine Franse platform was een van de grootste deeleconomie platformen van Europese bodem. Al vrij vroeg was het de eerste Europese ‘unicorn’ met een waardering van meer dan 1 miljard euro. In Nederland is BlaBlaCar nooit echt van de grond gekomen, wat prima te verklaren is, aangezien de afstanden in Nederland relatief kort zijn (en het gedoe om om te rijden dus groot in verhouding tot de opbrengsten).

Maar buiten Nederland is het platform flink gegroeid. Ook is het platform aardig de breedte ingegaan: het kocht een eigen busbedrijf en startte een carpooldienst voor woon-werkverkeer.

Dit artikel geeft een goede update van de stand van zaken van het platform en bericht over een nieuwe uitbreiding: de toevoeging van deel (lees: huur) stepjes. Wat dit nieuws interessant maakt is dat zij dit niet zelf gaan doen of een bestaande aanbieder overnemen, naar een samenwerking met aanbieder Voi zijn gestart. En dat samenwerken is, hoe gek het ook klinkt, een unicum.

“Existing Voi members will still use the same app, but it’ll now be called BlaBla Ride in France. Existing BlaBlaCar users will be able to log in with their BlaBlaCar accounts. Voi users in other countries will still see Voi’s brand exclusively in the app and service.”

Meer weten over BlaBlaCar? Ik interviewde beide founders. Beide video’s zijn hier terug te zien:

WEBINAR | De rol van platformen in de digitalisering van de retail

Welke rol hebben platformen in de toekomst van retail? Uhm. Groot? Ja.

Afgelopen week bekeek ik dit interessante webinar dat inging op dit vraagstuk. Vooral de inbreng van Thierry Aartsen (VVD) vond ik interessant. Zo stelt hij dat online en offline retail ook wat betreft beleid meer moet worden geïntegreerd en kwam hij met een paar duidelijke voorbeelden. Het webinar is hier terug te bekijken.

In de media

NOS Journaal gemist? Start met kijken op NPO Start

Item vanaf 12:18.

NPO Radio 1 on Twitter: “De honger van Thuisbezorgd is niet te stillen. Dit jaar namen ze al het Britse Just Eat over en nu komt daar het Amerikaanse Grubhub bij.

Oversteek naar VS logische stap voor Just Eat Takeaway, maar ook riskant | Trouw

Met de beoogde overname van het Amerikaanse maaltijdbestelplatform Grubhub hoopt het Nederlands-Britse Just Eat Takeaway concurrenten als Uber en D…

Just Eat Takeaway stilt honger in VS – NRC

Maaltijdbezorging: Just Eat Takeaway neemt het Amerikaanse Grubhub over. Een ambitieuzere stap voor het bedrijf was eigenlijk niet denkbaar. Het bedrijf,…

‘Thuisbezorgd-oprichter Jitse Groen neemt risico met overname van Grubhub’ | NOS

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week weer meters met mijn onderzoek gemaakt en nog een hoop laatste klusjes voor mijn nieuwe boek gedaan. Alles ligt bij de vormgever en het einde is nu echt in zicht. Over twee weken start de voorinschrijving. Ook heb ik een online presentatie gegeven voor relaties van Labor Redimo over de impact van  platformen op de arbeidsmarkt en wat betekent dit voor de manier waarop de inhuur en recruitment is georganiseerd? Het was leerzaam om ook meer in de wereld van inhuur te duiken, aangezien veel klusplatformen zich nu vooral in de to-consumer en de MKB markt begeven. Voor deze editie weer een aantal mooie stukken uitgezocht, waaronder een oproep om toch echt meer naar de bredere context te kijken. Fijne week!

Crisis toont kwetsbare positie platformwerker: ‘Hoofdpijn, veel hoofdpijn, broer’ | De Volkskrant

Ik word regelmatig gebeld door journalisten die aan het verkennen zijn welk verhaal zij over de impact van deze corona crisis op de platformeconomie kunnen schrijven. Het probleem is alleen dat we er dan vaak na een kort of lang gesprek achterkomen dat er eigenlijk niet zo heel veel boeiends te melden is. Natuurlijk zijn er interessante platform ontwikkelingen in de crisis te benoemen: zo pakken platformen meer dan ooit hun rol als marktmeester (en is het debat over of een platform een prikbord bij deze definitief voorbij), spelen platformen een rol in het bijeenbrengen van vraag en aanbod van vrijwilligerswerk en in sommige gevallen een rol in het faciliteren van interne mobiliteit bij bijvoorbeeld ziekenhuizen. In de nieuwsbrief edities 195 t/m 199 lees je hier (veel) meer over. Interessante ontwikkelingen, maar voor het brede publiek niet echt nieuwswaardig.

Wat deze crisis ons dan wel leert is dat platformen een spiegel zijn van de sector waarin zij opereren. Heeft de bestaande markt slechte condities, dan zal dit bij een platform in die markt niet veel anders zijn. En wordt een sector geraakt door een crisis, dan wordt het platform (en de aanbieders) even hard geraakt. Niet heel spannend, maar het maakt wel duidelijk dat mocht je nog denken dat platformen onfeilbaar zijn, het tijd wordt om uit deze droom te ontwaken. Ik vind het zo zonde dat in menig debat de context vaak volledig wordt vergeten of ontkend. En dat is echt een gemiste kans.

Zo sloot iconisch uitzendbureau Mise en Place al vrij snel na de start van de crisis de deuren, maar ook freelance bemiddelaar Temper, die voor een groot deel afhankelijk is van de horeca sector, maakte deze week bekend zo’n 45 man te moeten ontslaan op het hoofdkantoor. Ook platformen in de toeristische sector worden hard geraakt, zie ook dit overzicht. Net als iedereen in die sector.

In dit Volkskrant artikel zegt Bas ter Weel van het SEO Economisch Onderzoek het volgende over de platformwerker (n.a.v. een onderzoek uit 2018): “Hun positie is kwetsbaar. Het werk dat ze doen is eenvoudig, dus zullen ze er nooit veel geld mee verdienen. Ze dragen bovendien geen werkloosheidspremies af en zijn daarom niet verzekerd tegen werkloosheid. Buffers hebben ze vaak nauwelijks. Op het moment dat hun werk wegvalt, zijn ze dus aangewezen op de bijstand.”

Helemaal waar dat de doelgroep die hij omschrijft (er valt wat te zeggen over hoe de definitie van platformwerker door het SEO wordt gehanteerd) kwetsbaar is en dat hier iets aan moet worden gedaan. Het is alleen de vraag in hoeverre de platformwerker in een sector kwetsbaarder is dan de niet platformwerker. Zo is in het artikel te lezen dat uit FNV onderzoek blijkt dat 71 procent van de taxichauffeurs verwacht binnen een jaar te stoppen en dat dit bij Uber chauffeurs 76 procent is. Geen groot verschil, zeker wanneer je weet dat chauffeurs bij Uber sowieso relatief kort voor het platform rijden: ik verwacht dat niet-app-chauffeurs doorgaans veel langer hun beroep zullen uitoefenen. In de VS rijdt 4 procent van de Uber chauffeurs langer dan een jaar voor/via het platform.  Dan de thuisschoonmaakster: is deze via Helpling kwetsbaarder en harder geraakt door de crisis dan de thuisschoonmaakster in de zwarte markt? Ik denk het niet. Wat dat betreft doet de corona crisis eigenlijk exact hetzelfde wat sommige platformen die kwetsbare workers aan werk helpen: een vinger op een zere plek leggen en bestaande pijnpunten vergroten. En daarmee aanleiding geven voor een goed debat over de sector. De context in het debat achterwege laten is een gemiste kans. Niet doen dus.

Grocers urge CMA to block Amazon-Deliveroo deal | News | Retail Week

Half april werd bekend dat de investering van Amazon in Deliveroo, die door de Britse mededingingsautoriteiten on hold was gezet, toch door mocht gaan. De reden die werd gegeven van het proces dat is versneld is dat Deliveroo onderdeel uit zou maken van de (kritieke) infrastructuur van het land en dat zonder de investering van Amazon het bedrijf failliet zou gaan.

In dit bericht wordt gedeeld dat winkeliers tegen die beslissing in beroep zijn gegaan en de autoriteit hebben gevraagd hun keuze te heroverwegen. Mede omdat onder de huidige voorwaarden van de investering Amazon ook echt een zetel in de Deliveroo board zal krijgen. Ik ben op dit moment het boek ‘Bezonomics’ aan het lezen en om eerlijk te zijn begrijp ik de zorg. Benieuwd waar dit op uitloopt.

Why the Upwork CEO believes the pandemic will lead to more work with freelancers

Wat is de impact van corona op de toekomst van werk? In dit artikel met de CEO van Upwork, een van de grootste freelanceplatformen ter wereld, komen een aantal interessante inzichten naar voren.

1. Door maandenlang online te werken ontdekken bedrijven dat het prima werkt met mensen die nooit fysiek bij jou op locatie komen;
2. Bedrijven zijn op zoek naar een meer wendbare organisatie;
3. Werkers beseffen dat gokken op één paard ook een risico is. Gok je mis, dan ben je alle inkomsten kwijt.

Hier wat meer context op basis van 3 quotes uit het artikel:

Online werken werkt prima:

“They’re opening their eyes to getting more comfortable working with people who are not on site in their offices and are realizing that they have strategic benefits to be gained through flexing their talent pools much more dynamically than what they’ve done in the past.”

Wendbare organisaties:

“Companies are really evaluating their fixed cost structure that they have around full-time employees and the level of flexibility they have to spin teams up and down as business needs are changing,” she says, “noting that during past economic challenges, companies have tended to bring on contract and freelance employees before resuming full-time hiring.”

Risicospreiding voor de werkende:

“During the recession in 2008–2009, Brown says, the company saw indicators that people were thinking differently about their relationship with full-time work. “The idea that they had this one lifeline of safety and security, and if they were laid off or if that employer was going under suddenly, they were really exposed,” she explains. “So we saw a shift of more people into the freelance workforce.”

“Brown says she’s talked to freelancers on the Upwork platform who feel more secure during the current economic downturn because of freelancing: They can build a portfolio with multiple clients, so if one has to pull back, they aren’t losing everything.”

Interessante food4thought… Vergeet trouwens niet dat hier wordt gesproken over freelancers met unieke en schaarse skills. Een categorie die dus niet in de kwetsbare doelgroep valt. Online werk schept voor hen kansen. Wanneer je kijkt naar online werk  waar een overvloed van aanbod is, dan bestaat er een reëel risico voor een ‘race to the bottom’. Het mooie van online werk is namelijk dat de wereld jouw klant is. Het nadeel is ook dat de wereld jouw concurrent is. En op het moment dat je op een plek in de wereld woont (als Nederland) waar de kosten voor levensonderhoud hoog zijn, dan heb je een probleem. Voor een aanbieder in India is 5 euro per uur veel, voor iemand in Nederland een drama. Oftewel: bovenstaand verhaal is slechts van toepassing op een specifieke groep freelancers. Voor een meer kwetsbare groep kan een verschuiving als deze juist heel negatief uitpakken.

Estonia to implement a digital nomad visa

Een interessant bericht uit Estland, het meest digitale land ter wereld. In mijn aankomende boek heb ik de case van Estland ook uitgebreid meegenomen. Dit nieuwtje kwam helaas te laat voor het boek:

“The Estonian parliament on 3 June adopted amendments to the current laws to create a digital nomad visa that would allow people to come to Estonia as a tourist and at the same time continue working for a foreign employer or as a freelancer independent of location.”

Tweet

Voor de zomer lanceer ik een nieuwe startpagina voor platformwerk in Nederland. Op deze website komen de profielen van meer dan 100 kluseconomie platformen te staan die actief zijn op de Nederlandse markt. Het doel van de website is om een overzicht te creëren van het landschap en daarmee een fundament te leggen voor onderzoekers, beleidsmakers en ondernemers.

De afgelopen maanden heeft ’team Galaxy’ van projectpartner FreshHeads een waanzinnige website gebouwd en vorige week is de dataverzameling begonnen (dank Jaap van Slageren voor je hulp!). Van de eerste 50 platformen is nu de basis informatie verzameld. Het is altijd interessant om in de algemene voorwaarden van platformen te duiken en om uit te zoeken of de platformen iets zeggen over de ‘legal status’ van de aanbieder en over belasting. Dan kom je nogal eens bijzondere passages tegen. Hier onder de top 3 van vorige week:

“Je kan in zijn algemeenheid stellen dat de belastingdienst graag al je inkomsten belast. Hoe ze je inkomsten uit Petbnb willen belasten hangt af van je persoonlijke situatie.”

“Pawshake is een internationaal platform voor dierenoppassers en ons specialisme ligt bij het oppassen van dieren. We hopen dus op je begrip voor het feit dat we je geen belastingadvies kunnen geven.”

Eigen publicatie

Importing reputation data does make sense, according to initial research outcomes among e-commerce platforms – Kluspaspoort.nl

De eerder gedeelde blog over portabiliteit van reputatiedata is nu ook in het Engels beschikbaar.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Omdat ik verwacht dat de komende tijd nog veel events online zullen worden gehouden en omdat ik ook zeker de voordelen zie van online events heb ik deze week in mijn kantoor een vaste setup gebouwd waarmee ik online presentaties kan geven. Twee camera’s, licht, regie en geluid. En nu ik dus goed heb geïnvesteerd in kapitaalgoederen ben ik dan ook eindelijk volgens de VNO-NCW standaarden ondernemer 😉

Deze week ook mijn manuscript naar de uitgever gestuurd. Na jaren werk is het dan eindelijk af. Voor zover een boek over een dergelijk actueel thema ooit af kan zijn. 10 Juli komt het boek uit, over een week of 3 begint de voorinschrijving. Voor in mijn boek heb ik 15 mooie aanbeveling quotes ontvangen van beleidsmakers, wetenschappers, ondernemers en vakbonden. En juist die diversiteit aan stakeholders is nodig om de kansen van de platformeconomie te vangen en de negatieve effecten de kop in te drukken.

Fijne dag en week!

Hoe Beterboeken.nl wél een geduchte Booking concurrent zou kunnen worden

Een paar weken geleden las ik over de intenties van een ondernemer om een eerlijke Booking.com alternatief te lanceren. De initiatiefnemer had met vele hoteleigenaren gesproken, die nagenoeg unaniem het duivelse dilemma van Booking deelden: je kunt niet met ze, maar ook niet zonder ze.

Twee weken geleden deelde ik al een uitgebreide analyse over de vraag ‘is het feestje van Booking nu echt voorbij?’.  In dit stuk sprak ik over platformcoöperaties en over Fairbooking.com: een Frans initiatief van de hotelsector.

Deze week deelde BeterBoeken een manifest. Ook was initiatiefnemer Niels Meijssen, partner bij appbouwer TodayTomorrow, te gast in de podcast van New Business Radio.

Het manifest ziet er sympathiek uit: zo is de missie geborgd in het organisatiemodel, wat erg lijkt op het steward ownership model waar stemrecht en eigenaarschap los van elkaar staan en een stichting een ‘golden vote’ heeft mochten de aandeelhouders en medewerkers met elkaar samenspannen. Daarnaast wil het een maximum commissie percentage vastleggen van 10 procent en mogelijk ook een bijdrage van de consument vragen (wat overigens niet mag). En daarnaast hebben zij de ambitie om een eerlijke website te zijn. Geen gedoe met het verleiden van consumenten met ‘er is nog 1 kamer vrij’, iets dat Booking overigens ook niet meer mag doen.

Kansrijk of kansloos?

Dan de vraag: heeft dit initiatief een kans? Hoewel natuurlijk iedereen een kans verdient en er met alleen een manifest (iets dat normaal alleen blockchain projecten doen, die komen vaak niet verder dan een manifest) ligt is het lastig om de kansen in te schatten. Het eerste bericht over dit initiatief verscheen nog geen maand geleden. Toch leek het mij interessant om hier alvast over na te denken.

Wat opvalt is dat in de communicatie (zie hier het archief) naar voren komt dat er voornamelijk is gesproken met de hoteleigenaren. Het is geen verrassing dat deze niet altijd even blij zijn met Booking. Hoewel er natuurlijk een flinke bias zit in de groep geïnterviewden (tevreden Booking klanten zullen niet snel pro-actief reageren op een initiatief als deze), vermoed ik wel dat hotels open staan voor een nieuwe en eerlijke aanbieder. Als de koppeling net de reserveringssystemen wordt gemaakt, dan is het voor een hotel heel eenvoudig om aan te sluiten zonder enig risico. Zij hebben dus weinig te verliezen: de switching costs zijn laag.

Ook wordt er veel aandacht besteedt aan het model dat eerlijk moet zijn. Vier van de vijf punten uit het manifesto gaan hier over. Ik vraag mij af of dit een goed idee is. Hoewel ik dit enorm belangrijk vindt, is dit niet een punt waarmee je klanten (en vooral mensen die willen boeken) overtuigd om bij jou te boeken en niet bij Booking. Het is de vraag wie hier echt om geeft en of je hiermee de massa gaat bereiken. Want als er iets is dat een succesvol hotelboekingsplatform moet doen is: de massa bereiken. Zonder massa, geen succes. Het ontbrekende punt gaat over de gebruikerservaring: vertrouw ons, we bouwen echt wel iets goeds.

Over de techniek wordt weinig tot niet gesproken. Een goede boeking website bouwen lijkt volgens deze appbouwer geen probleem. Ik verwacht dat dit een stuk ingewikkelder is dan het van buiten lijkt: een dergelijk systeem moet kunnen praten met alle reserveringssystemen ter wereld. Daarnaast is een platform meer dan een app: Booking spendeert vele miljarden per jaar aan online advertising en heeft bijvoorbeeld vele duizenden medewerkers op de klantenservice zitten om alle vragen te beantwoorden en problemen te beantwoorden. Dit initiatief draait nu op donaties (1.200 euro is binnen) en wil binnenkort een crowdfunding campagne starten.

Als laatst valt mij op dat de boodschap erg gericht is op het sentiment tegen Booking. Tegen iets of iemand zijn is prima en gebruik maken van een momentum mbt het negatieve sentiment rondom Booking kan natuurlijk een strategie zijn, maar uiteindelijk moet je uitgaan van jouw eigen kracht en niet van de negativiteit rondom een ander.

En juist dat is dat ik nog mis bij dit initiatief. Wat maakt dit project uniek, behalve dat het eerlijker is dan Booking. Want fijn dat de hoteleigenaren minder commissie betalen, maar levert het ook een vergelijkbare dienstverlening naar de klant? Want die klant is de grote afwezige in de communicatie rondom dit initiatief.

Hoe zou het wél kunnen werken?

Dan is er natuurlijk de vraag: hoe zou het wél kunnen werken? Want als je het maar slim genoeg aanpakt is ook een Booking te verslaan. Alles kan immers stuk. En als er een moment is waarop grote platformen kwetsbaar zijn, dan is het wel nu. Booking, maar ook Airbnb en Uber, zijn redelijk lamgeslagen en daardoor relatief kwetsbaar. Misschien was er (behalve 20 jaar geleden) geen betere tijd om een alternatief te starten dan nu.

Even filosoferend op een mooie zondag zomeravond kwam ik op het volgende uit:

1. Begin met bouwen en experimenteren, zet het initiatief desnoods in een stichting, maar ga nu geen geld en tijd spenderen aan een juridische kerstboom.
2. Zoek en betrek partners. Je wilt snelheid maken en geen hele grote investeringen doen. Je kunt snelheid maken door met partners samen te gaan werken. Hotelketens, leveranciers en…. een branchevereniging. Dit zou voor Horeca Nederland een grote kans zijn om relevant te zijn voor de leden en niet alleen beschouwend in de slachtofferpositie te zitten, maar ook echt iets te doen. Partners stralen veelal vertrouwen uit naar hun netwerk (dan hoef je geen tijd te investeren om dit zelf op te bouwen) en hebben vaak ook de nodige resources tot hun beschikking.
3. Start en bouw een platform voor Nederlandse hotels dat parallel loopt aan andere boekingsplatformen. Neem de tijd om te leren en te experimenteren. Rome is ook niet in één dag gebouwd.
4. Zet het platform en de organisatie in twee lagen op: een meta organisatie voor techniek en schaalvoordelen en een lokale organisatie per land. Werk met partnerships om deze landen, evt. middels een franchise constructie, aan te sluiten. Zo combineer je internationale schaal- en netwerkvoordelen met lokale afstemming en draagvlak.
5. Ga in alles uit van eigen kracht en (unieke) waarde toevoegen voor beide zijden van de marktplaats: hotels én klant. Want als er één uitdaging is om een Booking te verslaan is het dat er in ieder geval één machtige zijde van de marktplaats die nu nog weinig te klagen heeft: en dat is de klant. En zonder die klant aan boord, ben je, ook met de beste bedoelingen ter wereld, helemaal nergens.

To be continued…

Verplicht betalen voor je reservering: horeca in coronatijd krijgt vorm | NOS

Vandaag gaat de horeca weer open. Dat is een spannend moment. Met de beperkingen van de anderhalvemeter is het zaak voor horeca ondernemers om hun bezetting zo efficiënt mogelijk te organiseren. No-shows zijn nu meer pijnlijk dan anders. Het is dan ook niet vreemd dat er veel initiatieven voorbij komen van apps en platformen die horeca ondernemers proberen te helpen met deze reserveringen.

Jochem Pasman, onderdeel van het platform advisory team van KPMG, voorspelde op Linkedin een platform oorlog: “Corona heeft een nieuwe ‘platform-oorlog’ ontketend in Nederland. Velen mengen zich in de strijd in de hoop een graantje mee te pikken, slechts enkelen zullen overleven. De bijvangst uit het proces zal hierbij het belangrijkste component worden: bezoekersdata van plekken waar tot nu toe zeer beperkt betrouwbare data over was. Drankenfabrikanten en brouwers staan voor dit soort data in de rij. Logisch dus dat partijen als Heineken bepaalde initiatieven steunen om zo potentiële versnippering in de vergaarde data tegen te gaan. Aan de andere kant: klanten laten betalen om deze data te genereren is daarom wellicht niet het winnende business model hier (en ja, dit kun je oa op basis van expliciete toestemming keurig AVG-compliant inregelen).”

Ik verwacht ook dat veel ondernemers hiermee zullen worstelen. Niemand heeft hier ervaring mee en er is ook geen tijd om te experimenteren. Ze kunnen hierin dus best wat hulp gebruiken en een stukje coördinatie zou hier welkom zijn. Deze zal niet van Horeca Nederland komen. In het FD zegt de woordvoerder: “Het is aan horecaondernemers zelf hoe zij hun reserveringssysteem inrichten. ‘Wij spelen daar geen coördinerende rol in.” Opmerkelijk. En een gemiste kans. Je zou denken dat hier juist een rol voor een branche organisatie is weggelegd. Daarnaast heeft de vereniging ook een belang in Bookdinners.nl: een alternatieve reserveringswebsite voor restaurants. De ideale basis om snel een eigen systeem op poten te zetten. Maar nee.

De komende weken verwacht ik dan ook genoeg berichtgeving over hoe het reserveren gaat verlopen. Gaat de klant het doen? Is er ruimte voor verschillende lokale initiatieven? Komt er één grote speler? Of gaan de horecaondernemers (eventueel lokaal) zelf iets op poten zetten? De technologie is immers geen rocket science, hoewel er wel interessante experimenten kunnen worden gaan met dynamic pricing. We gaan het meemaken.

Het belasten van inkomsten behaald uit de deel- en kluseconomie | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

Afgelopen week werd een rapport van het Ministerie van Financiën gepresenteerd mbt belasting uit inkomsten uit de deel- en kluseconomie. Via deze link lees je het 43 pagina tellende rapport. Heb je daar geen zin in, dan is dit artikel in dagblad Trouw een prima alternatief.

De context: “De verwachte groei van de deel- en kluseconomie betekent dat een steeds grotere groep belastingplichtigen inkomen verkrijgt via digitale platformen. De kans bestaat dat een deel van de gebruikers van deze digitale platformen de verworven inkomsten niet, onjuist en/of onvolledig aangeeft. Dit levert een risico op van uitholling van het bestaande systeem van inkomensheffing.

Het is daarom belangrijk de knelpunten in het huidige fiscale stelsel die deze ontwikkelingen met zich meebrengen te identificeren en beleidslijnen te benoemen voor de toekomst.”

Trouw berichtte: “Driekwart van de mensen die hun eigen woning tijdelijk verhuren via platforms als Airbnb geeft die inkomsten niet op bij de Belastingdienst. Die gaat nu scherper controleren, wat tientallen miljoenen per jaar kan opleveren. “

Het rapport heeft 4 beleidslijnen opgeleverd:

1. Verplichte gegevenslevering door digitale platformen (gegevensrenseignering)
2. Inhoudingsplicht voor platformen voor alle individuele aanbieders
3. Vereenvoudiging van fiscale wetgeving
4. Voorlichting

Wat opvalt is dat er in het rapport veel wordt verwezen naar het rapport van de Commissie Borstlap. Opvallend, omdat het Borstlap rapport weinig aandacht heeft besteedt aan de platformeconomie.

Het rapport erkent ook dat internationale samenwerking cruciaal is. Voor beleid, maar ook voor het ontwikkelen van standaarden. Zodat platformen niet voor ieder land een eigen interface hoeft te ontwerpen. Wat dit rapport vooral duidelijk maakt is dat de oplossingen niet alleen veranderingen bij platformen, maar vooral ook bij overheden vandaan moeten komen.

Geen loonoffer in deze crisis, maar winst voor medewerkers | Trouw

Goed stuk waarin wordt opgeroepen om na te denken over manieren waarop medewerkers kunnen participeren in organisaties om zo de lasten, maar ook de lusten te kunnen delen. Een onderwerp waar naar mijn mening te weinig aandacht voor is. Een van de bouwstenen hiervoor is natuurlijk onderwijs. Ik daag daarom ook de auteurs, en in het bijzonder Erik Stam, uit om in het kader van ‘practise what you preach’ een pilot te organiseren binnen de eigen opleidingen waar aandacht wordt gegeven aan verschillende vormen van eigenaarschap. Want hoe kun je verwachten dat een ondernemer dit als optie meeneemt, wanneer daar in het onderwijs geen aandacht aan wordt besteedt??

Tijdelijke commissie Digitale toekomst overhandigt eindrapport | Tweede Kamer der Staten-Generaal

De tijdelijke commissie ‘Digitale toekomst’ heeft haar rapport gepresenteerd, waarin het o.a. pleit voor een vaste kamercommissie digitale zaken. De aanbevelingen:

• richt een vaste Tweede Kamercommissie voor Digitale Zaken op;
• bepaal als Kamer welke kennis over digitalisering je nodig hebt;
• ondersteun de andere Kamercommissies rondom digitalisering;
• zorg voor passende wetten en regels voor digitalisering in Nederland en stem goed af met de organisaties die toezicht houden op digitalisering; en
• weet wat er speelt in de Europese Unie en bepaal met de regering wat Nederland daar inbrengt over digitalisering.

Het lijkt mij een goed plan om deze horizontaal opererende commissie neer te zetten. Wel ben ik erg benieuwd naar de samenstelling van deze commissie en waar deze haar kennis vandaan gaat houden. Het lijkt mij een goed idee om hier een community van experts rondom op te zetten die op deelonderwerpen een bijdrage kunnen doen. Ondernemers, wetenschappers, etc. Het gevaar is altijd dat vooral de public affair bureaus en medewerkers en brancheverenigingen aan tafel komen. Prima om naar te luisteren, maar niet als enige bron. Daarnaast zal er iets van continuïteit en onafhankelijkheid moeten worden geborgd. the devil is in the details zal ik maar zeggen. Lijkt mij in ieder geval erg interessant om eens verder over na te denken en mee vorm te geven.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen week heb ik van enkele experts een quote mogen ontvangen voor in mijn aankomende boek Platformrevolutie. Het is altijd spannend om na jarenlang gewerkt te hebben aan een boek de tekst met anderen te delen. Heel fijn is het dan wanneer de reacties positief zijn, zoals deze: “In de Platformrevolutie rijgt Martijn theorie en praktijk, ervaring en inzicht moeiteloos aan elkaar om de lezer mee te trekken langs een fascinerende ‘vlootschouw’ van platformen. Daarbij schuwt hij grote vragen niet. De kracht van dit boek zit in de talloze concrete voorbeelden die aantonen welke effecten platformen hebben op mensen, instituties, gevestigde belangen, ja, de hele samenleving.”

Afgelopen week is ook de Engelse versie van de website van mijn onderzoek live gegaan. En is een nieuwe blog over portabiliteit van reputatiescores gepubliceerd. Welke ik dan ook in deze nieuwsbrief met jullie deel. Fijne week!

Reputatiedata meenemen? Dat heeft zin, blijkt uit eerste onderzoek binnen e-commerceplatformen – Kluspaspoort.nl

Wat betekenen jouw reviews op platformen zoals Bol.com, eBay of Marktplaats voor potentiële klanten? En wat levert het eigenlijk op als jij je reputatiedata kunt meenemen naar een ander platform? Inzichten van professor ‘Trust in Digital Services’ Timm Teubner, pionier op het gebied van onderzoek naar de portabiliteit van reputatiedata.

Professor Timm Teubner is gefascineerd door de vraag hoe aanbieders op online marktplaatsen hun data mee kunnen nemen naar andere platformen. Zorgen meer reviews van diverse platformen samen voor meer vertrouwen? Welke invloed heeft ‘draagbare’ reputatiedata op jouw online profiel?

Ik sprak Teubner in Berlijn vlak voordat de maatregelen tegen de coronapandemie ieder internationaal bezoek onmogelijk maakten. Deze podcast is de registratie van ons interview over online reputatie en de toegevoegde waarde van dataportabiliteit. In deze blog deel ik mijn meest relevante bevindingen. Alvast een tipje van de sluiter: ja het lijkt zin te hebben. Hoe en onder welke voorwaarden lees je hier.

Wil je meer weten over het onderzoek van Timm, check dan deze opname op mijn YouTube kanaal. Dit is de keynote tijdens de 6th International Workshop on the Sharing Economie die ik vorig jaar juni organiseerde.

Facebook and Instagram roll out Shops, turning business profiles into storefronts – TechCrunch

Afgelopen week deelde Mark Zuckerberg het volgende bericht op zijn Facebook pagina: “I just announced that we’re launching Facebook Shops today – the basic idea is that any small business can easily start a shop to sell things directly across our apps. If you visit someone’s shop, you’ll be able to see that small business’s story, see their featured products, and buy them in our apps.”

Kort samengevat wordt iedere pagina op Facebook en Instagram in potentie een winkel. Dankzij deze tool van Facebook kunnen gebruikers hun pagina’s gebruiken om klanten een professionele online winkel ervaring te bieden. Inclusief betaaloptie.

Facebook grijpt hierbij de coronacrisis aan als momentum om deze nieuwe feature, die vast al langer op de plank lag, groots uit te rollen. Mark: “I think this particularly important right now because so many small businesses are moving online to deal with the economic fallout from Covid-19. As people are being told to stay home, physical storefronts are having a hard time staying open and millions of people are losing their jobs. I’ve been personally working with our teams on Facebook Shops every day for the last couple of months so we could accelerate launching it to small businesses who could use tools like this now.”

Ook de redacteur van TechCrunch is het hier mee eens dat de timing perfect is: “After all, the pandemic has probably made consumers even more likely to treat Facebook and Instagram profiles as the go-to source of information on local restaurants and stores — if your favorite store has changed their hours, or switched to online delivery/curbside pickup, they’ve almost certainly posted about it on Facebook or Instagram. So why not allow visitors to make purchases without having to leave the Facebook and Instagram apps?”

Dan de vraag: wat moet je hier van vinden? Aan de ene kant is deze optie natuurlijk waanzinnig voor gebruikers. Winkeliers die niet de middelen hebben om te investeren in technologie kunnen nu laagdrempelig hun bestaande accounts gebruiken om spullen te verkopen. Het geeft ondernemers mogelijkheden om via de Facebook accounts hun volgers te binden en deze investering te kapitaliseren middels de shop. Dit zal ook veel andere ondernemende types aanspreken. Investeren in je eigen brand, content gratis weggeven en deze opgebouwde groep volgers vervolgens verleiden om iets in de winkel te kopen. Dat zou op zich prima moeten werken. Er bestaat wel een risico dat het aanbod zo groot en onoverzichtelijk wordt, dat je als klant niet weet wie je wel en niet kunt vertrouwen. De lage drempel zou daarmee ook de achilleshiel kunnen zijn van het concept.

Er zit natuurlijk ook een schaduwzijde aan. De afhankelijkheid van Facebook van juist deze groep kwetsbare aanbieders zou je op zijn minst onwenselijk kunnen noemen. In het verleden heb ik genoeg voorbeelden gezien van bedrijven en individuen die veel tijd en geld hebben geïnvesteerd in het opbouwen van een Facebook pagina en vervolgens die fans alleen konden bereiken wanneer daarvoor werd betaald. Ik zie een dergelijke functie dus vooral als voordeel om mee te experimenteren en te valideren, maar zeker niet iets om volledig van afhankelijk te zijn. Over het businessmodel wordt in het stuk op TechCrunch het volgende gezegd: “Facebook’s vice president of ads Dan Levy said that while the company will charge “small fees” on each purchase, the real monetization will come from driving more advertising. (Shops can also be featured in ads and stories.)” Nog een reden om als beheerder niet te afhankelijk te willen worden van deze nieuwe dienst.

PLATFORM WARS: another chapter unfolds | Manfredi Sassoli de Bianchi posted on LinkedIn

Als aanvulling op bovenstaand verhaal over Facebook Shops deel ik deze Linkedin post van Manfredi Sassoli.  Facebook is namelijk niet de enige die in de coronacrisis extra gas geeft om de business te laten groeien. De top 5 van Manfredi:

1. Online sales for Amazon increase boosting share value
2. Google announces free listings on Google Shopping
3. Shopify launches consumer facing app “Shop”
4. TikTok adds new “BUY” button to its interface
5. Now facebook launches its shop feature

Dit maakt duidelijk dat er nog een enorme veldslag aanstaande is van platformen die individuele aanbieders faciliteren om hun waar online te verkopen.

Zalando: alle ballen op het platform | Twinkle

Steeds meer e-commerce spelers omarmen de platform strategie. Zo ook Zalando, ontdekte ik in dit artikel van een jaar geleden. In 2019 was het aandeel van de marktplaats op de totale handel van Zalando nog 10 procent. De ambitie is dat dit in 2024 is gegroeid tot 40 procent.

Zalando heeft daarmee net als andere aanbieders als Bol een platform first strategie. In mijn aankomende boek zet ik vraagtekens bij deze strategie. Ik verwacht dat het marktplaatsdeel maximaal zal groeien tot 60 procent. Maar al met al een interessante ontwikkeling om in de gaten te houden.

Reclaiming Work: The Cycle Couriers Subverting The Gig Economy

Een mooie ruim 7 minuten durende documentaire waarin platform coöperaties voor maaltijdbezorgers aan bod komen. Alex, de oprichter van CoopoCycle, interviewde ik twee jaar geleden in Parijs. De video van dit interview is hier terug te bekijken. Meer eigen video’s over platform coöperaties vind je in deze playlist.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! De laatste loodjes wegen het zwaarst, dat is zeker bij het afronden van een boek. Afgelopen week veel tijd besteed en over twee weken moeten de definitieve teksten bij de uitgever liggen. Over twee weken verwacht ik dan ook meer info over het boek, de cover en een link voor voorinschrijvingen te kunnen delen. Op dit moment ligt het manuscript bij 15 experts die een quote voor het boek zullen aanleveren. Ik heb super benieuwd naar hun reactie.

Deze week dan ook een ‘korte’ versie van de nieuwsbrief. Ik heb vooral aandacht besteed aan de casus rondom platform Booking. In NRC verscheen een uitgebreid artikel over de situatie bij het platform en dat leek mij een goede aanleiding om eens de diepte in te gaan. Veel leesplezier en een fijne week!

Het feestje van Booking is voorbij – NRC

Dat het niet goed gaat met de business van Booking, dat voor kort een van de meest winstgevende platformen was, is geen nieuws. Iedereen in de reisbranche heeft het zwaar en er is geen reden te bedenken waarom het grootste bemiddelingsplatform in deze sector daar geen last van zou hebben. Nu de reserveringen met 85% zijn gedaald en iedereen het er wel over eens is dat het echt nog wel wat jaren zal duren voordat het toerisme weer op het oude ‘niveau’ terug is, is het de verwachting dat ook Booking flink in de kosten zal moeten snijden. En niet alleen dat: ook een andere strategie zal moeten uitrollen. Het is niet meer business as usual. De vraag die in de titel van dit NRC stuk wordt gesteld is dan ook niet eens zo hele gek: Is het feest van Booking nu voorbij? Het artikel geeft een mooi overzicht van de opkomst van Booking, de periode van de startup waar het geld over de plinten heen klotste tot de eerste problemen met de fiscus en vervolgens de corona crisis.

In deze analyse deel ik de variabelen waaruit blijkt dat het zo maar eens zou kunnen zijn dat Booking zich in de meest kwetsbare periode van het bestaan van het bedrijf bevindt.

Survival modus

Hoe toerisme na corona eruit zal komen te zien weet niemand. Dat het een tijd zal duren voordat het toerisme weer op gang komt, daar is iedereen het over eens. De markt ligt op zijn gat, grote platformen hebben hun astronomische advertentiebudgetten in de koelkast gezet en hebben de focus naar binnen gericht en staan in de survival modus. Dat is een flinke uitdaging voor een organisatie als Booking die is ingericht op groei en die tegelijkertijd nog relatief weinig geld in kas heeft. Al het geld is opgebrand om aandeelhouders tevreden te stellen en er rust een flinke schuld op het bedrijf. Iets dat geen probleem zou zijn in goede tijden, maar in een crisis dubbel zo hard aankomt. Failliet zal de tent trouwens niet snel gaan: het bedrijf heeft onlangs 4 miljard opgehaald om het in ieder geval een jaar zonder inkomsten te kunnen uitzingen. De vraag is dus niet of Booking de crisis overleefd, maar hoe het platform de crisis uitkomt.

Wat staat er?

Hoewel ik de afgelopen jaren meerdere gesprekken heb gehad met mensen binnen Booking is het voor mij van buiten lastig te beoordelen wat er aan organisatie staat. Wanneer je het NRC stuk en de krantenberichten die het laatste jaar zijn verschenen over de organisatie leest, dan komt er een beeld naar voren van een gigantische uit de kluiten gegroeide organisatie (17.500 medewerkers) die de afgelopen jaren te hard is gegroeid.

De Volkskrant publiceerde eind vorig jaar het artikel ‘Als je een paar jaar bij Booking.com hebt gewerkt, zal geen fatsoenlijk techbedrijf je nog in dienst willen nemen’. Werknemers omschrijven de situatie bij het bedrijf als ‘één grote chaos’. Nu is het lastig om op basis van het artikel harde conclusies te trekken, het is niet bekend hoe representatief de groep medewerkers die is geïnterviewd is, maar op het moment dat er via verschillende kanalen dit soort berichten naar buiten lekken, dan is er toch echt wel iets mis.

Daarnaast leert het Volkskrant artikel ons dat de technologie waar Booking op draait zwaar verouderd is. Als gebruiker was mij dat ook opgevallen. Het werkt, maar vraag niet hoe. Prima, maar niet op een manier dat je zou mogen verwachten van een platform van deze omvang. Als buitenstaander krijg ik het idee dat Booking een beetje hetzelfde probleem heeft als Facebook: veel experimenteren, veel veranderen, maar dan vooral met als doel om conversie en winst te verhogen in plaats van de klant écht te helpen. Iets dat natuurlijk een risico is wanneer het geld binnenstroomt en klanten verder weinig keuze hebben. Erg relaxed wanneer het goed gaat, maar een groot gevaar in tijden van crisis.

Wat Booking natuurlijk mee heeft, is dat het veel geld kan uitgeven aan advertisement en daarmee nagenoeg iedereen weg kan concurreren met het inkopen van advertenties bij o.a. Google. Daarnaast heeft het platform een groot deel van het aanbod op het platform aangesloten en zit het bij gebruikers top of mind wanneer het gaat om merkvoorkeur. Booking heeft ook veel geluk dat de reiswereld zelf zo enorm slecht de eigen online dienstverlening heeft georganiseerd. Ook al wil ik direct bij een hotel boeken, dan nog wordt ik afgeschrikt door verschrikkelijke processen en kom ik alsnog bij Booking terecht. Aangezien reizen vaak internationaal is, heeft het platform veel baat bij de internationale netwerkeffecten waar het van profiteert.

Wat Booking tegen heeft is de verouderde technologie, de enorme omvang van de organisatie, de verwende aandeelhouders die alleen groei gewend zijn en een grote groep aanbieders die weliswaar klant zijn, maar het platform zo zullen inruilen voor een ander. Daarnaast is de unieke toegevoegde waarde voor hoteliers voor het platform ook steeds minder. In het begin van Booking waren hoteliers nog volledig analoog en kon Booking profiteren van de hoge drempels (o.a. investeringen) voor kleine aanbieders om online te gaan. Nu wordt de markt overspoeld met betaalbare boekingssystemen en andere software, wat de toegevoegde waarde van Booking verlaagd én ook een deur openzet voor concurrentie. Immers: de kosten om op meerdere platformen actief te zijn en te wisselen tussen platformen zijn nagenoeg nul. Het is dan ook de vraag hoe lang Booking de extreem comfortabele winstmarges kan behouden

Van internationale naar nationale netwerkeffecten

Hoewel Booking nog steeds goede papieren heeft en deze crisis echt wel zo overleven, is de situatie zoals die nu is uniek en een grote kans voor nieuwe initiatieven. Het is immers makkelijker de markt op komen wanneer de marktleider aan het infuus op de grond ligt, dan wanneer deze op volle kracht vooruit gaat.

Daarnaast is er een kans dat de problemen die zich de afgelopen jaren rondom Booking hebben opgestapeld een groot effect gaan hebben op het nu en straks van het bedrijf. Door de crisis liggen dit soort zaken onder een vergrootglas en de publieke druk kan ervoor zorgen dat beleidsmakers deze kwesties niet langer kunnen negeren. Denk aan de door het CPB gekraakte innovatiebox waar het bedrijf al meer dan 2 miljard belastingkorting door kreeg en de rechtszaken in verschillende landen rondom belastingen. Het kan zomaar zijn dat Booking als grote reus de case gaat worden waar politiek haar peilen op gaat richten.

Daarnaast zijn er natuurlijk ook platform technisch een aantal ontwikkelingen die Booking parten kunnen gaan spelen. Zo weet niemand hoe het post-corona toerisme er uit zal komen te zien, maar er is een kans dat (zeker de komende jaren) mensen minder ver weg gaan dan voorheen. Dit is een gevaar voor Booking. Want als internationale marktleider gedij je bij internationale netwerkeffecten. Op het moment dan mensen meer nationaal of bijvoorbeeld Europees gaan reizen, dan liggen er kansen voor een nationaal of Europees platform. Op het moment dat je alleen je peilen moet richten op een land in plaats op heel de wereld, dan is het veel makkelijker om een goed werkend platform te introduceren. Daarnaast kun je dan ook beter aansluiten op de lokale behoeften en beter inspelen op de lokale markt. Alles is simpelweg overzichtelijker.

Wie gaat de strijd met Booking aan?

Er zijn verschillende scenario’s te bedenken: een nieuw platform, een bestaand platform dat de markt van Booking in gaat, de sector zelf of de overheid.

In Frankrijk bestaat Fairbooking.com al een aantal jaar. Opgezet door de hotelsector. Het is nog een beperkt platform: je kunt er alleen zoeken en niet reserveren. Wat ze wel slim hebben gedaan is dat het voordeel dat wordt gecreëerd door niet te boeken via een platform als Booking met een hoge commissie, wordt gedeeld met de klant. De locatie betaald minder commissie en de klant krijgt korting of een gratis ontbijt. Dat is dan voor de klant weer een extra motivatie om wat extra gedoe te accepteren.

Daarnaast zouden ook nieuwe initiatieven met elkaar kunnen gaan samenwerken. Bij platform coöperaties gebeurt dit al. Er is 1 internationale tech coöperatie waar de technologie wordt ontwikkeld en de strategie wordt bedacht en vervolgens is er per land een lokale coöperatie met bijvoorbeeld de hoteliers die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het land. Een mooi schaalbaar model, wat volgens mij met een stuk minder legacy kan worden opgezet.

Ik zie hier een enorme (gemiste) kans voor brancheverengingen als een Koninklijke Horeca Nederland. Die staan nu vooral bekend als platform bashers, maar het zou natuurlijk een uitgelezen kans zijn om juist nu, eventueel samen met de Europese collega’s, een eigen platform te starten en de leden hierin mee te nemen. Dan bewijzen ze ook gelijk hun bestaansrecht én boren ze een nieuw verdienmodel aan. Ik betwijfel alleen of de visie en ambitie aanwezig is om dit ook echt van de grond te krijgen. De voorbeelden die ik tot nu toe heb gezien waren redelijk ambitieloos.

Als laatst zou een land een eigen platform kunnen starten. De vraag welke infrastructuur nationaal zou moeten zijn geregeld en geborgd wordt naar mijn mening nog te weinig gesteld. Of een boekingsplatform onderdeel zou moeten zijn van een nationale infrastructuur betwijfel ik, maar het is interessant om over na te denken. Zeker nadat Frankrijk afgelopen week bekend maakte de aanjager te willen zijn voor een nationaal platform:

“The French government will join forces with the tourism industry to build an Internet site aimed winning back customers from U.S. online travel giants such as Airbnb Inc. and Booking Holdings Inc.

The initiative is part of government-led stimulus package to revive tourism in one of the world’s top destinations as hotels, restaurants, theme parks as well as travel sites and tour operators are among the hardest hits by lockdowns and restrictions to fight the global coronavirus pandemic.”

Daarnaast is het de vraag of de problemen met het platform worden opgelost door het eigenaarschap anders in te richten. Dit was ook een van de conclusies van ons paper over platform coöperaties:

“Meer in het algemeen blijft de vraag of, en zo ja, onder welke voorwaarden platformcoöperaties tot betere uitkomsten leiden voor betrokkenen en voor de samenleving als geheel. Zo zijn alle platformcoöperaties, op een enkele uitzondering na, ‘single stakeholder’ organisaties, waarbij men zich richt op de belangen van één groep (de aanbieders). Daarnaast zijn coöperaties niet per se heel open. Wanneer platformwerkers een gecentraliseerde coöperatie oprichten, zouden ze een prikkel kunnen hebben om nieuwkomers te weren om de concurrentie voor klussen te beperken (Rey en Tirole, 2007). Tenslotte kan een platformcoop natuurlijk zelf ook uitgroeien tot een monopolist, met alle mogelijke nadelen van dien voor de consument.”

Oftewel: misschien zijn we met een platform vanuit de hotels zelf onder de streep slechter af… Niet onbelangrijk om over na te denken…

Pakketjes bezorgen en verzenden met Flitsmeister Pickup 📦

Deze nieuwsbrief afgelopen week trok mijn aandacht. Flitsmeister, een community met 1,7 miljoen leden, maakte bekend een eigen bezorgservice te willen starten. Via de app is immers bekend waar de leden rijden en zo zou eenvoudig een match kunnen worden gemaakt tussen winkels die iets willen versturen en leden.

Een sympathiek idee, maar de kans dat dit gaat werken is niet al te groot. Andere platformen als PickThisUp begonnen ook met p2p bezorgingen, maar zijn uiteindelijk overgestapt naar professionele vervoerders. Maar wie weet weet het Flitsmeister team mij te verrassen.

Watch as 3,500 Uber employees are told they are being laid off over a three-minute ZOOM call | Daily Mail Online

Vorige week deelde ik nog een goed voorbeeld van hoe je (als platform) afscheid neemt van collega’s. Deze week een minder rooskleurig voorbeeld. Uber ontsloeg in een Zoom call van een 3 minuten 3.500 contactcenter medewerkers. Een uur na de call zou iedereen toegang tot zijn account verliezen. Best naar wanneer je net de call zou hebben gemist….

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen. Vandaag beginnen de scholen weer. En hoewel ik blij ben dat 2 van onze kids weer naar school kunnen, heb ik soms ook het idee dat het nu wel erg snel gaat allemaal. Al zullen we dat past echt achteraf weten. Over hoe en wat verder is dit artikel van FTM een aanrader.

Gisteren een mooi stuk van Wouter van Noort gelezen over hoe hij deze tijd ervaart, wat nog extra besef geeft dat ieder dit vanuit zijn of haar eigen context  beleefd. Waar sommigen hebben voorgesteld om 11 mei tot bevrijdingsdag uit te roepen, heb ik de periode thuis met de kinderen juist als heel bijzonder ervaren. Waarbij ik besef dat iedereen hier, ook mede door de eigen context mbt gezondheid, financiële situatie en omgeving, anders in kan staan. Wat ik vooral mis is het reizen, waarbij ik ook mijn gedachten weer wat lucht kan geven, en het fysiek ontmoeten van mensen. Dat Zoom is super praktisch, maar wij mensen zijn niet echt gemaakt om praktisch te zijn.

Afgelopen week druk in de weer geweest met mijn onderzoek en de laatste loodjes voor mijn boek Platformrevolutie. De teller staat op 85.000 woorden en de afgelopen week ben ik en zijn de meelezers een van de laatste keren door de teksten gegaan. Ik ben echt trots op  het resultaat en ben benieuwd naar de reacties in Juli wanneer het boek uitkomt.

Voor deze week weer een aantal artikelen gevonden en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

EU countries are rolling out systems to tax income from the platform economy | The iLabour Project

Hoe kunnen platformen samenwerken met de Belastingdienst om belasting te heffen via een platform of inkomstendata te delen met de overheid? Dit is een vraagstuk dat al een tijdje speelt en waar het Ministerie van Financiën in Nederland op dit moment ook onderzoek naar doet. Het idee is natuurlijk heel logisch: het platform als marktmeester zit op alle data en kan eenvoudig deze data delen met bijvoorbeeld de belastingdienst. Waardoor ook de transactiekosten voor het innen van belasting kan worden teruggebracht.

Voor wie hier interesse in heeft, is dit paper ‘Taxing Earnings from the Platform Economy: An EU Digital Single Window for Income Data?’ interessant. Het abstract:

“Income earned through gig platforms, letting platforms, and other digital intermediaries presents new challenges for taxation. This article evaluates the efforts of three European Union Member States – Denmark, Estonia, and France – to obtain data on platform users’ earnings directly from platform companies, including Uber, Airbnb, and domestic platforms. The authors furthermore assess the viability of scaling up the national initiatives into an EU-level “Digital Single Window” that would facilitate the automated reporting of income data by platforms, and the forwarding of that data to national tax and social security agencies for taxation and collection according to national rules.”

Er ligt dan ook een opdracht bij overheden om zich ook technisch klaar te maken om hier op in te kunnen spelen. En voor Europa om hier standaarden voor te ontwikkelen. Dat is dan ook een van de conclusies van dit paper.

“However, an issue that we see on the horizon is that if every EU member country builds their own data API, then platform companies trying to operate across the EU will be asked to integrate with 27 different systems, imposing a big compliance cost. This would be a problem especially for European platform start-ups that lack the resources of international platform giants. In the article we consider what prospects there might be for an EU-wide Digital Single Window income data reporting facility. Such a system would have to overcome a number of challenges, including philosophical differences in what the ultimate objective of the system should be. In some countries it is to help reduce compliance costs for taxpayers, whereas in others it is to stamp out tax evasion via tighter surveillance.”

The Results Are In for the Sharing Economy. They Are Ugly. – The New York Times

Niet geheel onverwacht hebben een aantal grote platformbedrijven flink last van de crisis. “Lyft, Uber and Airbnb depend on travel, vacations and gatherings. That’s a problem when much of the world is staying home.”.

Deze week berichtte ook NRC over de ontslagen bij Airbnb (25%, oftewel 1.900 medewerkers) en Uber (17%, oftewel 3.700 medewerkers). FD berichtte dat ook Booking verwacht mensen te moeten ontslaan.

Een flink slagveld, maar de vraag is natuurlijk in hoeverre de impact bij platform bemiddelaars verschilt met die van niet platform bemiddelaars. Ik weet niet wat de cijfers zijn, maar om de woorden van den koppenmakers van de NYT te spreker: They Are Also Ugly. En dan verwacht ik dat deze grote platformbedrijven meer vet op de botten hebben dan een gemiddelde bemiddelaar. Zo meldt het stuk dat Uber nog 9 miljard, Airbnb 5 miljard en Booking minstens 4 miljard op de bank hebben staan.

Al met al verwacht ik dat het wel en wee van platformen in deze tijd redelijk synchroon zal lopen met die van de rest van de markt. Zo meldde Uber dat de maaltijdbezorging met 52% is gestegen in het eerste kwartaal. Tegen een daling van 80% van taxiritjes.

A Message from Co-Founder and CEO Brian Chesky

In deze brief kondigde Airbnb mede-oprichter Brian Chesky een grote ontslagronde aan onder de medewerkers van het platform. Waar techbedrijven nogal eens wat zeer terechte kritiek krijgen over hoe zij mensen ontslaan, zo is hier te lezen hoe stepjes-deel-platform Birdt 406 mensen in een vooraf opgenomen en twee minuten durend Zoom webinar ontslaat, is het interessant om deze brief van Airbnb te lezen. Heldere communicatie over wat er gaat gebeuren en – zeker voor Amerikaanse begrippen – een goede vertrekregeling. Daarnaast doet Airbnb iets dat veel techbedrijven doen bij ontslagen: ze maken een lijst waar de contactgegevens en CV’s van de ontslagen medewerkers beschikbaar zijn voor recruiters.

How Tech’s Lobbyists Are Using the Pandemic to Make Gains – The New York Times

Waar platformen als Uber en Airbnb flinke klappen krijgen, zijn er ook platformen die weinig last lijken te hebben van de crisis. NRC berichtte onlangs: ‘Zelfs Covid-19 kan Big Tech niet stoppen’.  Bedrijven als Apple, Amazon, Google, Facebook en Microsoft groeien vrolijk door. Daarnaast gebruiken platformen in sommige gevallen de crisis als excuus om zichzelf als een onmisbaar stuk infrastructuur te positioneren. Slim, maar laten we daar scherp en kritisch op blijven.

Dit artikel laat zien dat deze techbedrijven de crisis ook gebruiken als ‘excuus’ – misschien is het woord versneller beter – om invloed te hebben op bepaalde wetgeving.

In dit stuk: “Last month, lobbying groups representing advertising giants like Google and Facebook asked California’s attorney general to wait to enforce the state’s new online privacy rules given the coronavirus ripping around the world.”

Ook heeft deze crisis ervoor gezorgd dat de Engelse mededingingsautoriteiten de investering van Amazon in Deliveroo versneld heeft goedgekeurd:

“Without additional investment, which we currently think is only realistically available from Amazon, it’s clear that Deliveroo would not be able to meet its financial commitments and would have to exit the market. This could mean that some customers are cut off from online food delivery altogether, with others facing higher prices or a reduction in service quality. Faced with that stark outcome, we feel the best course of action is to provisionally clear Amazon’s investment in Deliveroo”.

Nu vindt ik het een goede zaak dat dit soort zaken worden versneld wanneer de continuïteit van het bedrijf in het geding komt. Al ben ik wat sceptisch tegenover het argument “This could mean that some customers are cut off from online food delivery altogether, with others facing higher prices or a reduction in service quality.” Als dat echt het geval zou zijn, dan zou het bedrijf al een monopolie positie op de markt in de UK hebben…

California Sues Uber and Lyft, Claiming Workers Are Misclassified – The New York Times

In September vorig jaar voerde de staat California de nieuwe AB5 wetgeving in, welke platformen als Uber, Lyft en DoorDash zou moeten dwingen de platformwerkers in dienst te nemen. In dit stuk ga ik hier uitgebreid op in.

Het was even stil, maar afgelopen week werd bekend dat de staat de bedrijven aan gaat klagen om hen, onder de nieuwe wet, te verplichten de aanbieders in dienst te nemen.

“Although A.B. 5 took effect on Jan. 1, Uber, Lyft and other gig economy companies that operate in California have resisted and are not taking steps to reclassify their drivers. Uber, Lyft and DoorDash have poured $90 million into a campaign for a ballot initiative that would exempt them from complying with the law. Uber has also argued that its core business is technology, not rides, and therefore drivers are not a key part of its business.

The lawsuit also claims the ride-hailing companies are engaging in an unfair business practice that harms other California companies that follow the law. By avoiding payroll taxes and not paying minimum wage, Uber and Lyft are able to provide rides at “an artificially low cost,” the suit claims, giving them a competitive advantage over other businesses. The suit seeks civil penalties and back wages for workers that could add up to hundreds of millions of dollars.”

Ik verwacht niet dat hier snel een eenduidige uitspraak uit zal komen, zo heeft Uber in het model al een paar aanpassingen doorgevoerd, waardoor zij minder snel onder deze wet zullen vallen. Ik verwacht dat de platformen alles in het werk zullen stellen om niet te verliezen, omdat een verlies ook een nieuwe default zou kunnen zetten voor andere staten en landen.

Ik moet trouwens zelf altijd wel lachen om de manier waarop dit soort bedrijven reageren op dit soort claims:

“Lyft said in a statement that it was “looking forward” to working with the attorney general and mayors “to bring all the benefits of California’s innovation economy to as many workers as possible, especially during this time when the creation of good jobs with access to affordable health care and other benefits is more important than ever.”

To be continued…

Portabiliteit reputatie data

Tien jaar na commissie-Bakker: een déjà-vu van gemiste kansen – NRC

Voor mijn onderzoek naar de portabiliteit van reputatiedata voor platformwerkers kijk ik ook naar hoe platformwerk kan bijdragen aan meer kansen voor de aanbieder buiten de platformeconomie. En hoe er uiteindelijk een digitaal CV kan worden samengesteld. Een soort van… e-portfolio. Van Theo Mensen, hij zit achter de ‘Stichting ePortfolio Support’, leerde ik dat dit onderwerp niet nieuw is. En dat het invoeren van een dergelijk systeem zelfs een aanbeveling was van de commissie-Bakker. De commissie die 10 jaar voordat de commissie Borstlap aan de slag ging met een rapport uitkwam over de toekomst van… de arbeidsmarkt.

Tweet

De crisis zorgde in eerste instantie een terugval van het aantal klussen voor online platformwerkers, maar nu is er een ongekende groei ingezet.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd

Goedemorgen! Afgelopen week heb ik de laatste hand gelegd aan de teksten voor mijn boek Platformrevolutie. Komende week gaan de uitgever, de redactie, de meelezers en ikzelf nog een laatste keer door alle teksten. Daarna kan het proces starten om het boek dan ook echt te gaan produceren. De verwachte datum van lancering is nu 10 juli. Vanaf binnenkort is het mogelijk om je voor in te schrijven om als een van de eerste het boek (gesigneerd en wel) te ontvangen wanneer het boek uitkomt. Het is een flinke pil geworden met ruim 300 bladzijden. Grofweg zijn er 4 delen:

1. Een algemeen platform deel: wat doen platformen en onder welke voorwaarden werkt het platform model?
2. Hoe kun je als bestaande organisatie profiteren van platformen?
3. Overheid en platformen: van grip op platformen tot hoe je een betere overheid kunt worden door gebruik te maken van platform-denken;
4. Trends en voorwaarden voor een inclusieve platformeconomie

Ik ben trots dat dit alles na 8 jaar onderzoeken (500 interviews en gesprekken in 16 landen) en 4 jaar schrijven bij elkaar is gekomen.

Voor deze nieuwsbrief editie ben ik ook begonnen met een ‘gecontroleerde corona exit’. Dus ook weer meer algemene platformeconomie artikelen: de afgelopen week is er weer veel moois verschenen. Fijne week!

What Do Platforms Do? Understanding the Gig Economy | Annual Review of Sociology

Veel berichten over platformwerk gaan over maaltijdbezorging en taxi’s, terwijl de kluseconomie natuurlijk vele en vele malen diverser is. In veel berichtgeving, ook in de wetenschap, wordt doorgaans redelijk selectief gewinkeld in de diverse smaken, zonder dat duidelijk wordt gemaakt waarom welke keuze wordt gemaakt. Ik vermoed dat er in veel gevallen helemaal geen bewuste keuze wordt gemaakt. Een kwalijke zaak wat mij betreft.

Juist omdat het nu langzaam maar zeker tijd begint te worden om antwoord op een aantal cruciale vragen te krijgen.  Daarom is ook juist dit nieuwe paper van Vallas en Schor interessant: “Key questions have come into view. Does it (gig economy) represent a continuation or acceleration of ongoing trends, such as precarization and outsourcing? Are platforms organizing a new type of algorithmically controlled labor process? Precisely how is the platform distinct from the conventional firm in its labor management? We are now in a position to answer these and related questions. That is the task we set ourselves in this review”

Mocht je geen zin of tijd hebben om het 15 pagina’s tellende paper te lezen, dan heb ik hier onder de samenvatting en de conclusie gedeeld:

Abstract:

“The rapid growth of the platform economy has provoked scholarly discussion of its consequences for the nature of work and employment. We identify four major themes in the literature on platform work and the underlying metaphors associated with each. Platforms are seen as entrepreneurial incubators, digital cages, accelerants of precarity, and chameleons adapting to their environments. Each of these devices has limitations, which leads us to introduce an alternative image of platforms: as permissive potentates that externalize responsibility and control over economic transactions while still exercising concentrated power. As a consequence, platforms represent a distinct type of governance mechanism, different from markets, hierarchies, or networks, and therefore pose a unique set of problems for regulators, workers, and their competitors in the conventional economy. Reflecting the instability of the platform structure, struggles over regulatory regimes are dynamic and difficult to predict, but they are sure to gain in prominence as the platform economy grows.”

De conclusie:

“Originally considered a curious novelty, labor platforms have now established themselves as important players in domestic and, increasingly, global labor markets. Scholars have produced several insightful theorizations of them. We identified four controlling images in the literature; however, each has weaknesses. We have added a fifth, which contends that from the point of view of labor and the future of work, platforms should be thought of as a new economic form, distinct from markets, firms, and networks. However, as we noted, the stability of the current configuration remains in doubt, and numerous analysts have attempted to predict the future of platforms (Frenken 2017; Kenney & Zysman 2015, 2016; Pasquale 2016; Scholz 2016b; Schor 2020; Srnicek 2016). They tend to share a common narrative. One path forward will bring platform capitalism with superplatforms (Frenken 2017)—consolidated, dominant entities with formidable data-gathering capability and global reach. Most of these accounts feature this future as one of superexploitation, surveillance, and even more powerful corporate rule (Frenken 2017; Kenney & Zysman 2016, 2019; Pasquale 2016; Srnicek 2016). In a second pathway, states will be successful in establishing meaningful regulation of platforms, and worker, citizen, and platform interests are balanced (Rahman 2016, Rahman & Thelen 2019). This vision is more like the current situation in some European countries, where platforms have been forced to conform to existing laws. A third possibility is that labor and social media platforms will grow more intertwined, fostering contention that heightens platform instability, perhaps generating pressures for the empowerment of users more generally. A fourth, more visionary possibility, is that platforms come to be governed and even owned by their users, as cooperatives and commons expand to compete with capitalist firms (Benkler 2017, Schneider 2018, Scholz 2016a, Schor 2020). We will not speculate on the likelihood of these four options. Whatever path unfolds will provoke far-reaching change, raising a broad array of questions that will engage social scientists for years to come.”

In het paper vind je ook onderstaand figuur dat de verschillende typen werk in de kluseconomie weergeeft. Een duidelijk overzicht, maar wat mij betreft ontbreekt er nog een derde dimensie: een as die de ’to consumer’ van de ’to business’ platformen onderscheidt. Dit omdat je dan pas echt het complete overzicht kunt laten zien. Zoals ik het figuur nu zie, zijn alleen platformen waar voorheen geen traditionele centrale bemiddelaar (lees: uitzendbureau) meegenomen. Door ook een ’to-business’ as mee te nemen is daar dan wel plek voor.

Speciale website voor platformwerkers door vakbond ABVV live

Waar vakbonden bij de opkomst van platformwerk platformen vooral aanklaagden, zie ik al een tijdje een trend waarbij vakbonden onderzoeken hoe zij de vakbondswaarden kunnen inzetten bij platformen en hoe zij platformwerkers, net als andere leden, kunnen bijstaan met dienstverlening. De Belgische vakbond ABVV lanceerde daarvoor een aparte platformwerk website waar platformwerkers informatie kunnen vinden over hun rechten. Iets dynamischer is de speciale platform Facebookgroep van de vakbond.

Is solidariteit een kwestie van digitale bemiddeling?  – Sociale Vraagstukken

In mijn eerdere nieuwsbrieven heb ik het al gehad over vrijwilligersplatformen en hun rol in tijden van crisis. In het verlengde hiervan is het interessant om deze blog van Eva Mos, PHD onderzoeker aan de UvA. Eva doet onderzoek naar de rol van digitale platforms ten tijde van een veranderende verzorgingsstaat.

In dit stuk:

“Door de coronacrisis laten mensen digitale platforms zoals Airbnb en Uber vrijwel links liggen. Buurt- en vrijwilligersplatforms daarentegen worden overstelpt door mensen die hun hulp aanbieden. Is solidariteit een simpele kwestie van digitale bemiddeling geworden?”

Eva stelt een aantal interessante en relevante vragen in haar blog. Belangrijk, omdat we soms misschien iets te praktisch gaan denken dat platformen als bemiddelaar tussen vraag en aanbod van vrijwilligerswerk bestaande instituties en processen zomaar kunnen vervangen. Wat mij vooral aan het denken zette was het laatste fragment in haar blog, ik ben zo vrij geweest om deze hieronder integraal te delen:

“Fundamenteler ten slotte is de vraag wat er met solidariteit gebeurt, als het voortaan begrepen wordt als een kwestie van bemiddeling? Wat is het effect wanneer solidariteit verwordt tot een technische mogelijkheid om vraag en aanbod in evenwicht te brengen, zonder oog te hebben voor – zoals een platformontwikkelaar het verwoordde – ‘de vraag achter de vraag?’

laagdrempeligheid, hoogdrempelig

Het is goed om ons ervan te laten doordringen dat digitale platforms eerst en vooral bemiddelaars zijn en géén sociaal werkers of opbouwwerkers, en dat dit consequenties heeft voor het type diensten, de bereikte doelgroepen, en mogelijk de kwaliteit en bestendigheid van solidariteit die platforms weten te organiseren.”

Waardevolle food4thought…

Airbnb and Covid-19: Capturing the Value of the Crisis | Platform Labor

In deze blog een uiteenzetting van de reactie van Airbnb op de corona crisis. In het eerste stuk worden geen nieuwe feiten vermeld, maar het is prettig om alles nog een keer in één stuk terug te kunnen lezen.

Echt interessant wordt het stuk vanaf de kop ‘Capturing the value of the crisis’. Hierin gaat auteur Jelke Bosma in op hoe Airbnb deze crisis gebruikt om ook echt beter te worden van deze crisis. Een aantal fragmenten:

“In what ways might Airbnb actually benefit from the crisis and capture its latent value? One way forward is by building partnerships and reinforcing its position as ‘essential’ infrastructure. Another is by expanding its market beyond the short-term rentals Airbnb has become known for.”

emphasized

“Strategic partnerships are an asset for Airbnb, as they provide an opportunity to advance its position in negotiations with local governments. <…> Airbnb leverages its host community to experiment with public infrastructuralization, tentatively and selectively taking over functions that have traditionally been organized by state agencies. By developing itself as an emergency support provider, Airbnb aims to take on an increasingly infrastructural, ubiquitous role, showing it can provide crucial resource to cities in crisis. The value Airbnb tries to capture here is not so much economic value, at least not initially, but rather a kind of public value that forms an investment in a future where Airbnb ideally would become an indispensable resource for governments and cities.”

Dit laatste constateerde ik al eerder, zo schreef ik eerder over Amazon: “Amazon gebruikt de crisis als kans om tot in de haarvaten van de publieke infrastructuur door te dringen en dit te legitimeren door zich als onmisbaar en innovatief te positioneren”. Afgelopen week was er nog een voorbeeld die in dit rijtje past: “Regulator Gives Green Light To Amazon’s Deliveroo Stake – The funding issue became more acute when the UK’s lockdown made delivery apps an essential source of food supplies, as well as a financial lifeline to shuttered restaurants.” Een mededingingszaak versnellen met als excuus dat je als bedrijf een belangrijke schakel bent in de infrastructuur van een samenleving. Slim gedaan van Deliveroo, maar zeker iets om kritisch in de gaten te houden….

Zowel Eva Mos als Jelke Bosma maken deel uit van de onderzoeksgroep van Niels van Doorn. Naast deze groep zijn er nog een aantal toffe onderzoeksgroepen waar slimme en kritische mensen een aantal zeer relevante vraagstukken oppakt. Bijzonder aan deze groep is dat zij naast relevante papers ook voor een breed publiek leesbare blogs produceren. Dat zouden meer wetenschappers moeten doen. Daarnaast zou ik ook veel meer verbinding willen zien tussen onderzoekers en onderzoeken in de platformeconomie. Hier zou ik graag een (formele) rol in willen spelen. Er is naar mijn mening veel te weinig horizontale verbinding & borging. Mocht je ideeën hebben, laat het weten.

Webinar Laurens Waling (Part-up) voor adviesbureau Haagse Beek

Part-Up is een platform dat medewerkers matcht aan werkzaamheden binnen organisaties. Waar iedereen wel snapt dat we hier meer naartoe gaan, heeft het lang geduurd voordat het platform echt van de grond kwam. Interne processen zijn nu eenmaal traag. Deze crisis heeft hier verandering in gebracht en nu matcht het platform bij diverse zorgverleners .Terwijl zorgpersoneel rondom de intensive care wordt ingezet, matcht het platform de overige medewerkers met al het werk dat blijft liggen, zodat de zorg door kan blijven draaien. Oftewel: optimaal gebruik maken van de beschikbare capaciteit binnen de eigen organisatie.

In deze video kijk je mee bij een webinar dat oprichter Laurens Walling onlangs gaf. Hij legt uit hoe zij dit platform bij zorginstellingen hebben neergezet en hoe het platform werkt. Leerzaam
en interessant om eens terug te kijken wanneer je met je boterham thuis achter de laptop aan het lunchen bent 😉

Dan dit…

1 op de 5 zelfstandigen schatte buffer in 2019 op hooguit 3 maanden

Afgelopen week was ik nogal eens onderdeel van discussies rondom de noodmaatregelen. Er is nogal wat kritiek dat ZZP’ers aanspraak kunnen maken op een regeling, terwijl zij niet bijdragen aan de collectieve WW potjes. Wat in deze discussie veelal ontbreekt is dat het geld voor de regelingen niet wordt gehaald uit de pot met opgebouwde (WW) premies, maar uit de algemene middelen. Oftewel: niemand heeft hiervoor gespaard en de rekening is voor de gehele samenleving.

Daarnaast wordt er vaak gezegd dat bijna alle ZZP’ers zich nog geen maand zelf kunnen bedruipen. Voor wat context is de TNO monitor arbeid interessant. Hieruit blijkt dat de groep met de hoogste ZZP inkomens een goede spaarpot heeft: ruim 50% verwacht het meer dan een jaar zonder inkomsten uit te kunnen zingen. Zorgen zijn voor de groep met de laagste inkomens: hiervan verwacht ruim 40% het minder dan 3 maanden vol te houden.

We kunnen pas iets nuttigs zeggen over ZZP vs werknemers wanneer we (straks) de cijfers hebben welk deel van de ZZP’ers steun heeft aangevraagd en welk deel van de werknemers ‘overeind’ worden gehouden met NOW regeling.

Wat betreft het kostenplaatje gaan de werknemers sowieso winnen: waar een ZZP’er 1.000 tot 1.500euro per maand tegemoet wordt gekomen subsidieert de NOW regeling 90% van het salaris van de werknemer tot 9.538euro + vakantiegeld en pensioen. Tegen 1 gecompenseerde werknemer staan dus al snel 2-6 ZZP’ers.

Het probleem van deze discussie is: we weten heel veel niet. De conclusie: “zelfstandige ondernemers hebben kennelijk nul buffers” is naar mijn mening voorbarig.

Het TNO rapport laat zien dat een aanzienlijk deel van de ZZP’ers een buffer heeft. 20% geeft aan dat de buffer beperkt is tot maximaal 3 maanden. 20% van de zelfstandigen heeft TOZO aangevraagd (bron: ZIPconomy).

Om echt zinnige (lees: onderbouwde) uitspraken te kunnen doen zullen we moeten onderzoeken in hoeverre de groep die TOZO heeft aangevraagd overeenkomt met de ‘kwetsbare’ groep uit het TNO rapport. Daarnaast is het interessant om te weten waarom zij dit hebben aangevraagd. Hebben zij echt nul buffers en zitten zij in acute geldnood bij een maand tegenslag, of voorzien zij voor een langere periode geen inkomsten (bijv. evenementen en cultuur sector) en gebruiken zij TOZO om een spaarpotje voor over een paar maanden aan te leggen?

Mijn punt: we weten nog veel te weinig om harde conclusies te trekken, nu conclusies trekken is niet verstandig. Meningen zijn prima (die heb ik ook genoeg), maar laten we die niet als feiten presenteren.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie (tegenwoordig ook via een online presenatie)?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Het zal je niet zijn ontgaan dat de eensgezindheid waarmee we deze crisis in zijn gegaan op zijn zachtst gezegd wat scheurtjes begint op te lopen. Zo ziet het er naar uit dat het de een beter lukt dan de ander om zijn of haar schaapjes op het droge te krijgen (en in veel gevallen: te houden) en krijg ik soms het gevoel dat veel mensen deze crisis gebruiken om te pleitten voor hun ideaalbeeld na de crisis (een ideaalbeeld dat zij ook al voor de crisis hadden), maar er nog een lange weg te gaan is. Optimisme maakt plaats voor realisme zal ik maar praktisch zeggen. Aan de andere kant vergroot deze crisis bestaande pijnpunten en ongelijkheden in de samenleving. Daar kunnen we vanaf nu dan ook niet meer blind omheen. Dat zal nog interessante discussies opleveren. Ik had oorspronkelijk de ambitie om in deze editie het woord corona niet te noemen, maar je zult als je verder leest ontdekken dat dat niet is gelukt 😉 Hopelijk zit er de nodige food4thought voor je bij. Fijne week en fijne Koningsdag!

Covid-19 has blown apart the myth of Silicon Valley innovation | MIT Technology Review

Waar veel tech optimisten jarenlang predikten dat alle problemen op de wereld met technologie konden worden opgelost, laat deze crisis ons duidelijk zien dat dat verhaal (eindelijk!) naar het land der fabelen kan worden verwezen. Niet dat de tech optimisten dit zelf al zien, maar de rest van de wereld intussen gelukkig (heel langzaam maar zeker) wel.

Zo is in het stuk ‘Contact apps won’t end lockdown. But they might kill off democracy’ in the Guardian te lezen: “A tech solution to the crisis of the type being pursed by the UK government will be both ineffective and a civil rights nightmare” en “If this signals an outbreak in Whitehall of tech “solutionism” – the belief that for every problem there is a technological answer – then we should be concerned. Tech solutions often do as much harm as good, for example, by increasing social exclusion, lacking accountability and failing to make real inroads into the problem they are supposedly addressing.” Duidelijke taal.

Het stuk van MIT gaat nog een stapje verder:

“Silicon Valley and big tech in general have been lame in responding to the crisis. Sure, they have given us Zoom to keep the fortunate among us working and Netflix to keep us sane; Amazon is a savior these days for those avoiding stores; iPads are in hot demand and Instacart is helping to keep many self-isolating people fed. But the pandemic has also revealed the limitations and impotence of the world’s richest companies (and, we have been told, the most innovative place on earth) in the face of the public health crisis.”

Lees het hele stuk op MIT Technology Review voor de nodige food4thought en realiteitszin.

Noodlijdend Booking.com wil staatssteun | De Volkskrant

De afgelopen week was er nogal wat discussie op Twitter. Niet dat dat nieuws is: zeker ook tijdens de corona crisis is er heel veel discussie op Twitter. Zoveel accounts, zoveel meningen zal ik maar zeggen.

De meeste discussie ging over de staatssteun die Booking heeft aangevraagd. De Volkskrant meldde op 15 April dat ‘noodlijdend’ Booking.com staatssteun wil aanvragen. De business is door corona met 85% ingestort en het bedrijf wil voor de 5.500 medewerkers in Nederland gebruik maken van de regeling van de overheid. En dat was voor veel mensen, niet geheel onbegrijpelijk, moeilijk te verteren. Dit omdat het bedrijf vorig jaar nog 5 miljard winst maakte (op een omzet van ruim 8) en in datzelfde jaar voor 8 miljard eigen aandelen inkocht om de prijs van de aandelen kunstmatig hoog te houden. Daarnaast maakt de organisatie gebruik van de veelbesproken (en bekritiseerde) innovatiebox. In dit stuk van Quote valt te lezen dat het daardoor in 2018 alleen al 385 miljoen euro belastingkorting heeft gekregen. Tussen 2010 en 2018 zou het gaan om een bedrag van 1,8 miljard euro. Ook meldt het stuk dat het platform in meerdere landen problemen heeft met de belastingdienst. En dat het ernaar uitziet dat het loonoffer van de CEO eerder symbolisch is: het salaris is een schijntje in vergelijking met de bonussen die de beste man kan opstrijken. Intussen heeft het bedrijf wel alvast een noodkrediet van 4 miljard geregeld, waardoor het bedrijf het nog wel een jaar zal kunnen uitzingen, zeker wanneer ze het voorbeeld van Airbnb volgen en de gigantische marketing uitgaven even op een laag pitje zetten.

Alle reden om te zeggen: het is asociaal van Booking om steun aan te vragen. Waar halen ze de brutaliteit vandaan. Dit onverantwoord gedrag moeten we niet belonen met een blanco cheque zonder voorwaarden. Laat ze lekker de boel zelf uitzoeken.

Maar. Je kunt er zeker iets van vinden over de manier waarop de organisatie achter Booking is ingericht, de manier waarop het aandeelhoudersbelang voorop staat en dat ze inderdaad prima hun eigen boontjes zouden moeten kunnen doppen. Niet de manier waarop ik mijn bedrijf zou willen runnen. Verre van. Alleen als je feitelijk kijkt naar wat het bedrijf doet, dan worden er geen juridische grenzen overschreden. Journalist en econoom Mathijs Bouman vatte dit nuchter en pakkend samen in zijn stuk ‘Foute bedrijven’: “geen enkel Nederlands bedrijf komt in aanmerking. Lekker goedkoop hoor, zo’n crisisregeling waarbij ieders geweten schoon blijft.”

Wat deze crisis naar mijn mening heel erg goed doet is het blootleggen en uitvergroten van bestaande pijnpunten in hoe wij onze samenleving hebben georganiseerd. Zo schreef het CPB eind 2018 een kritisch rapport over de innovatiebox. Het CPB noemde de box ‘een subsidie voor winstgevende bedrijven met innovaties uit het verleden’. Een pittige uitspraak. Op wie moet je dan boos zijn? Op de overheid die een dergelijke regeling invoert en, ondanks kritiek, laat bestaan? Of de organisatie die hier gebruik van maakt?

Het pijnpunt dat deze crisis duidelijk blootlegt is dat we er op de een of andere manier niet in slagen om publieke waarden af te dwingen in de markt en er te makkelijk en veel wordt geluisterd naar de grote organisaties die prima in staat zijn om hun belangen te vertegenwoordigen en te verdedigen. Er is een grote onbalans in macht en het wil blijkbaar niet lukken om hier de juiste balans in te vinden en een meer gelijk speelveld te creëren. We moeten dan ook niet (alleen) naar de markt kijken om dit te corrigeren. Organisaties vertegenwoordigen (helaas) nog steeds voornamelijk het aandeelhoudersbelang. Voor het verdedigen van de publieke waarden ligt de sleutel bij de overheid en politiek. Uiteindelijk gaat het om de keuzes die worden gemaakt. Daar ligt wat mij betreft bij dit soort vraagstukken nu echt de bal. En niet alleen nu in een crisis.

Huurder Airbnb hoeft geen bemiddelingskosten te betalen | Geld | Telegraaf.nl

Dan nog een pre-corona nieuwsbericht. Deze stond al in mijn leeslijst, maar ‘dankzij’ corona komt hij nu pas in deze editie. In maart dit jaar (dat lijkt een eeuwigheid geleden) kwam het bericht naar buiten dat de rechter heeft besloten dat Airbnb geen bemiddelingskosten aan de huurder mag rekenen. Veel media kopte dat dit het einde van het businessmodel van Airbnb zou zijn. Is dat ook echt zo? Natuurlijk niet. Hoezo? Mocht deze uitspaak stand houden in een hoger beroep dat er vast zal komen, dan zal Airbnb het deel dat zij nu aan de huurder vraagt vrolijk doorzetten naar de verhuurder. Onder de streep zal iedereen hetzelfde betalen en verdienen.

Een soortgelijke casus hebben we al gezien bij platform voor thuisschoonmakers Helpling. In 2019 bepaalde de rechter dat het platform geen werkgever is, maar wel een bemiddelaar. En geen kosten bij de schoonmaker in rekening mocht brengen voor de dienstverlening. Het ooorspronkelijke verdienmodel was een commissie die betaald werd door alleen de huishoudelijke hulp. Dus alleen aan de aanbodzijde. Ook hier werd het einde van het businessmodel voorspeld.

Niet dus. Helpling heeft het verdienmodel aangepast. De commissie wordt sinds de uitspraak van de rechter door huishoudens betaald. Huishoudens betalen nu een gebruikersvergoeding aan Helpling. De hulp stelt sindsdien een uurtarief in exclusief commissie. Het percentage dat Helping per transactie afroomt is niet veranderd. Uiteindelijk verdient de schoonmaakster een zelfde bedrag als eerst en de klant betaalt ook nog steeds hetzelfde bedrag. Vestzak-broekzak. Zoals was te verwachten.

PharmaSwap winnaar KNMP Zorginnovatieprijs — KNMP.nl

Even geen corona, maar gewoon een mooi voorbeeld van hoe een platform waarde in een keten kan toevoegen. “Na overlijden van patiënten en doordat therapieën stoppen houden apotheken en leveranciers vele dure geneesmiddelen over, die na het verstrijken van de houdbaarheidsdatum worden vernietigd. Met PharmaSwap willen Oosterhof en Faber een besloten marktplaats creëren, waar apothekers vraag en aanbod bij elkaar kunnen brengen van niet-verstrekte geneesmiddelen. Zo kan bijvoorbeeld een Groningse apotheker die geneesmiddelen over heeft, dit melden via PharmaSwap. En zo in contact komen met een collega in Zeeland die deze geneesmiddelen voor een patiënt nodig heeft. PharmaSwap richt zich uitsluitend op overgebleven geneesmiddelen bij de leverancier of apotheek. De kwaliteit van deze geneesmiddelen is gegarandeerd, omdat de middelen steeds volgens de geldende wet- en regelgeving in de apotheek zijn bewaard. Geneesmiddelen die bij patiënten zijn geweest komen niet in aanmerking voor delen via PharmaSwap, omdat van deze geneesmiddelen geen bewijs is van een juiste opslag. “

Slim gedaan. En hoewel ik heb begrepen dat er nog de nodige juridische drempels liggen zou het mooi zijn als dit initiatief verder door zal groeien.

In de media

FlexNieuws – Onderzoek naar reputatiescores op platformen

Platformdeskundige Martijn Arets gaat onderzoek doen naar manieren waarop reputatiescores duurzaam kunnen worden verankerd op platformen in de kluseconomie.

“Onderzoek naar reputatiescores op platformen draagt bij aan inclusieve arbeidsmarkt” – ZiPconomy

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker voor een online bijeenkomst over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke
iedere twee weken wordt verstuurd.