Goedemorgen! Ik hoop dat je mooie paasdagen hebt gehad: aan het weer heeft het niet gelegen! Ik ben afgelopen weken in de weer geweest met verschillende onderzoeken vanuit de kenniskring Platformeconomie van de Haagse Hogeschool, een presentatie bij Roamler Care over platformen in de zorg en verschillende bijdragen in de media. En een mooi nieuwtje: KlusCV is genomineerd voor de Dutch Interactive Awards. Een mooie erkenning!
Deze week begint goed met de start van een platformexpeditie met de Provincie Zuid-Holland, die gaat leiden tot een beter beeld hoe een platform er bij de overheid zou moeten zien. Of beter nog, gaat leiden tot concrete uitwerking van hoe dat er uit ziet. Samen met Marco Derksen mag ik deze expeditie in de rol van ‘expeditie leider’ (eerder: begeleider/facilitator) mee op pad. Ontzettend veel zin in en uiteraard zullen diverse learnings ook in deze nieuwsbrief voorbij komen.
Voor deze week weer een paar mooie stukken voor je uitgezocht, waaronder een (wat uitgebreide) analyse van de wens van Elon Musk om Twitter te kopen. Fijne week!
You—Yes, You!—Would Be a Better Owner for Twitter Than Elon Musk | WIRED
Vorige week werd bekend dat Elon Musk een bod van 43 miljard dollar heeft gedaan op alle aandelen van social media platform Twitter. Of hij nu ook echt de baas zal worden van dit platform is nog maar zeer de vraag: het bestuur heeft een beschermingsmechanisme in werking gezet waardoor het voor Musk lastig (lees: nagenoeg onmogelijk) wordt om zonder medewerking van het bestuur genoeg aandelen Twitter te kopen om het voor het zeggen te krijgen.
(update: dit stuk is geschreven op 19 april 2022. Zes dagen later lukte het Musk toch om Twitter te kopen. Een bizar scenario, maar de hier onder beschreven oplossingen zijn nog steeds (of beter: nu juist) relevant. Ik heb verder niets gewijzigd aan de oorspronkelijke tekst en zal in de nieuwsbrief van 2 mei 2022 hier verder op ingaan.)
Hoewel de kans klein is dat Musk, een gevierd ondernemer en door sommigen iets te veel als een god aanbeden, de eigenaar zal worden van Twitter, is het wel een mooie aanleiding om eens verder te denken over het eigenaarschap en bestuur van dit soort platformen die tot een formaat zijn uitgegroeid dat je ze zou kunnen bestempelen als publieke infrastructuur. Publiek, maar met een private marktmeester. En dan is de vraag: is dit wenselijk.
Wat betreft de situatie met Musk is het natuurlijk een behoorlijk ambitieuze, en intussen sterk naar zwaar arrogantie neigende, zet om een dergelijk platform in handen van één privaat persoon te krijgen. Een beursgenoteerd bedrijf maakt ook niet altijd de beste keuzes wanneer het gaat om publieke waarden, maar hebben dan nog altijd het ‘voordeel’ van de versnippering van het aandeelhouderschap. Wanneer één zeer vermogend persoon aan het roer komt, dan zou je dat kunnen zien als en democratie die wordt verkocht aan een dictator. Geen fijn scenario.
In dit artikel hebben de auteurs (ook) niet heel vertrouwen in de ambities van Musk: “Musk’s stated intent to steward Twitter on behalf of democracy and free speech is familiar. In 2018 he promised audiences at South by Southwest that there would be direct democracy in his colonies on Mars—even as he was obstructing union organizing among Tesla workers. And in 2020, as the pandemic began, he forced Tesla production to resume in Fremont, California, against the recommendations of local health officials, resulting in infections. Handing absolute power to one person is never a good way to get more democracy.”
Hoe borg je dan wél het publieke belang in dit soort organisaties en hoe voorkom je dat een of ander rijk persoon het in zijn hoofd kan halen de boel maar te verkopen om zo zijn eigen mening door te kunnen drukken?
Om te beginnen zou je dit kunnen vastleggen in het juridische ‘design’ van het platform. Een voorbeeld hiervan is door gebruik te maken van het Steward Ownership Model: een model waarbij het kapitaal altijd dienend staat aan de onderneming. Platformbedrijf Sharetribe (zie blog), maar ook de Booking uitdager Moonback maken gebruik van dit model. Om te voorkomen dat medewerkers (met stemrecht) en aandeelhouders (zonder stemrecht) door samen te spannen alsnog hun zin kunnen doordrijven, maken dit soort bedrijven gebruik van een ‘golden vote’, welke is ondergebracht in een aparte stichting. In het Wired artikel komt ook een ander mooi voorbeeld naar voren: “when the unicorn biotech company Ginkgo Bioworks went public in 2021, it ensured that employees control how the technology is used, even as retail investors share in the profits. They did so by implementing a dual-class structure in which employees’ shares have 10 times the voting power of investors.”
Een andere optie is het coöperatieve model, waarbij de leden eigenaar en bestuurder zijn van het platform. Hierbij is het belangrijk om onder de leden verschillende belanghebbende stakeholders vertegenwoordigd te hebben. Anders dan krijg je het Funda effect, waarbij er één dominante groep belanghebbenden (de makelaars via de NVM) is die alleen de eigen belangen verdedigd. En ben je weer terug bij af.
Een laatste voorbeeld komt ook uit het Wired artikel: “One promising practice is what blockchain enthusiasts call “progressive decentralization”—the gradual distribution of power and wealth as a project matures. The blockchain platform Gitcoin, for example, distributed governance tokens to users, giving them the ability to vote on how the platform works and where to allocate development resources. Other blockchain projects are rediscovering older forms of shared ownership by incorporating as cooperative businesses.” DAO meets Cooperative zal ik maar zeggen. En om heel eerlijk te zijn zie ik dit als een van de meest veelbelovende ontwikkelingenvan deze tijd. Waar de technologie van DAO’s (Decentralized Autonomous Organizations, veelal met blockchain) wordt gecombineerd met meer dan honderd jaar kennis, ervaring en onderzoek over gedeeld eigenaarschap en bestuur van coöperaties. Zoals je misschien weet volg ik de ontwikkeling en wereld van platform coöperaties nu al een jaar of 7 en ook in dit wereldje zie ik deze combi steeds vaker terugkomen. In November dit jaar ga ik hier meer over leren tijdens een congres in Rio de Janeiro (iemand moet er toch naartoe… ;-)).
Bovenstaande voorbeelden gaan over hoe je het ‘from scratch’ goed in kunt richten. Het probleem is alleen dat veel van dit soort modellen minder interessant zijn voor investeerders en daardoor lastiger ambitieus te schalen zijn. Daarnaast is er in het geval van Twitter een praktisch probleem: het gaat om een bestaand platform.
In dit geval is er een andere interessante oplossing. Een oplossing die door Nathan Schneider en anderen is neergezet als ‘exit to community’. Waarbij het bedrijf niet naar de beurs gaat of wordt verkocht aan een andere grote speler, maar aan de community die mede verantwoordelijk is voor het succes van het platform.
Vanuit dit gedachtegoed geven Nathan Schneider en Danny Spitzberg in dit Wired stuk Musk het ‘advies’ om Twitter ‘vrij’ te kopen, om vervolgens terug te geven aan de community. Mijn reactie op Twitter hierop was: “Op zich zou het een mooie geste zijn van Musk om Twitter om te zetten naar een coöperatie en dit stuk publieke infrastructuur ’terug’ te geven aan de samenleving. Hij heeft immers 50% van zijn vermogen en 100% van zijn succes te danken aan publiek geld (= subsidies).” Al met al een mooi voorstel, maar de kans dat Musk dit gaat doen is natuurlijk klein.
Wat is dan wél het juiste model? Ik denk niet dat er een ‘one size fits all’ oplossing is, maar dat het wel interessant is om met verschillende hybride modellen te experimenteren. Zo vindt ik het ‘golden vote’ principe van het Steward Ownership Model interessant, waarbij je de community ook in een vereniging/coöperatie/DOA mee zou kunnen nemen in de besluitvorming. Ik denk dat het belangrijk is, voor zowel het publieke belang als het lange termijn belang van deze platformen, om op zoek te gaan naar modellen waar alle belanghebbenden een bepaalde mate van inspraak hebben. En daarnaast zou je vanuit een beleidsperspectief iets kunnen bedenken dat platformen die uitgroeien tot een ‘nutsfunctie’ ook bepaalde bescherming principes voor dit soort overnames zou moeten hebben en een verplichte inbreng van de gebruikers. Ik noem maar wat. Helaas dus geen kant en klaar antwoord, maar ik hoop dat ik je met dit stuk weer wat ‘food for thought’ heb gegeven om op verder te borduren.
Werkplatform Temper dekt zzp’er tegen arbeidsongeschiktheid
Het is al even stil in de media en politiek over de 2B freelance platformen. Het is überhaupt erg stil wanneer het gaat om de Z(Z)P discussie. Laat staan dat er een verwachting is dat er iets substantieels staat te gebeuren. Iedereen zit veilig verstopt in de eigen kuil. Lekker verantwoord bezig 😉
Wat interessant en mooi is om te zien dat freelance bemiddelaars niet stil zitten. Zij willen al tijden meer doen voor de freelancers die via hun platformen klussen vinden, maar lopen daarmee ook het risico om in een eventuele rechtszaak als argument voor werkgeverschap terug te krijgen. Dat dit deze platformen niet weerhoud iets te doen zagen we al een aantal jaren geleden toen Uber en Deliveroo verzekeringen voor de aanbieders in de dienstverlening opnamen. Ook volgden onder andere 2B freelance platformen Temper en YoungOnes enkele jaren later met enkele optionele verzekeringen.
Temper zag dat freelancers deze verzekering mondjesmaat inzetten en maakte vorige week een volgende belangrijke stap met een verplichte verzekering: “Flexwerkers die minimaal tien diensten via Temper hebben gedraaid en door ziekte of ongeval worden geveld, krijgen na een wachttijd van twee weken twee jaar 70% doorbetaald van het inkomen dat ze de voorgaande drie maanden via Temper hebben verdiend. Dat wordt in het eerste jaar 90% als ze lid zijn van de FreeFlex Foundation, een soort vakbond van zelfstandige flexwerkers.” De premie wordt indirect door de opdrachtgevers betaald door een verhoging van de gebruikskosten van het platform van 3 naar 3,5 euro per uur.
Binnen verzekeringsland is men ook enthousiast over de door Alicia ontwikkelde verzekering. Het ontving vorige week de NVGA AM Innovatieprijs voor deze ‘Embedded Insurance voor freelancers’ oplossing.
Facebook owner Meta targets finance with ‘Zuck Bucks’ and creator coins
De laatste weken kwam er veel voorbij over de ambities van Meta (Facebook) in de Metaverse: de parallelle online wereld waar Zuckerberg zijn zinnen op heeft gezet. Zo wil Facebook het bereik vergroten door een Web en een telefoon versie te maken van Meta’s Horizon Worlds. Binnen Horizon zou worden betaald met een eigen valuta: ‘Zuck Bucks’. Want wie dacht dat met het afkappen van de Libra plannen dacht dat de ambities van Meta voor een eigen munt in de ijskast zouden zijn verdwenen is een ei 😉 Wat mij betreft een enorm aandachtspunt voor beleidsmakers; een eigen digitale munt zonder enige controle binnen een digitaal domein door een dominante marktpartij met vele belangen lijkt mij iets waar je iets van moet vinden. Meta is hier natuurlijk niet de enige in, maar wel een uitzonderlijke speler gezien de verschillende activiteiten die het bedrijf onderneemt. Als laatst kwam voorbij dat Meta bijna de helft van de verkoopopbrengsten op het platform in eigen zak wil steken. Wat een innovatie…
Nieuwe fase voor flitsbezorgen: supers gaan uit eigen schappen leveren | NOS
De optie voor het snel bezorgen van boodschappen lijkt in een volgende fase te zijn beland: “Spar werkt samen met fietskoeriers van Deliveroo en Thuisbezorgd om vanuit twintig winkels boodschappen bij klanten thuis te brengen. Albert Heijn start volgende week in twee Amsterdamse winkels met diezelfde bezorgers een proef.”
Voor de bezorgdiensten zijn deze samenwerkingen een mooie manier om snel te kunnen schalen, zonder last te hebben van de beperkingen die gemeenten opleggen in het openen van nieuwe lokale distributiepunten. Voor gemeenten aanleiding om nu eens echt dieper na te gaan denken hoe deze explosie van vervoersbewegingen past binnen een leefbare (binnen)stad.
Trots!
In de media
Zes tips om b2b van waarde te zijn in platformeconomie – PwC
Experts Martijn Arets en Ron Martinek bespreken kansen en bedreigingen voor bedrijven die zich vanuit business-to-businessoogpunt richten op platformen.
Klusjesman gezocht – Telegraaf (PDF download)
‘Klusjesman gezocht’ > een artikel in de Telegraaf over klusplatformen. Inclusief bijdrage van ondergetekende en vermelding van KlusCV:
Boodschappen bezorgd binnen 10 minuten | Hart van Nederland
Afgelopen zaterdag werd ik voor een item bij Hart van Nederland gevraagd om wat duiding te geven aan de ontwikkelingen rondom flitsbezorgers. Het item begint rond 13:14.
Publicatie
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
