Het is opvallend dat het aantal onderzoeken en publicaties rondom vraagstukken over arbeid en platformen de laatste maanden is geëxplodeerd. In 2012 voorspelde ik al dat in de platformeconomie de volgorde van opkomst zou zijn: geld (crowdfunding), spullen (deeleconomie) en dan pas arbeid (klusjeseconomie). Ook voorspelde ik dat deze laatste de meeste discussies zou gaan opleveren. Immers: hoe meer afhankelijk je bent van een platform, hoe groter de impact op jouw leven is. Zeker wanneer je niet eerlijk wordt behandeld. Dat was in 2013 dan ook voor mij de aanleiding om met mijn Crowd Expedition te starten met de hoofdvraag: hoe kunnen we van de (collaborative) platform economie een eerlijk model maken waar alle stakeholders de juiste waarde uit halen, zodat het maximale potentieel wordt bereikt. Met 400 interviews in 13 landen begint dat beeld steeds duidelijker te worden. Binnenkort start ik met een crowdfunding campagne voor het boek over deze expeditie. Daarover later meer.
Vanuit een zonnig Italië (regent het nog steeds bij jullie?) selecteerde ik weer 5 interessante publicaties en voorzag ik ze van mijn duiding en mening. Veel leesplezier!
Platformeconomie top 5
Platform zit ’klem’ | De Telegraaf
In dit artikel pleit Floyd Sijmons, de baas van schoonmaak platform Helpling in Nederland, voor nieuwe regels voor mensen die arbeid verrichten via online platforms.
Hij zegt in dit stuk: “naast het arbeidscontract en zzpschap moet er een een tussenvorm komen voor mensen die via een platform werken”. In eerdere nieuwbrieven sprak ik al over een nieuwe vorm tussen ‘contractor’ en ‘independent contractor’, de ‘dependent contractor’. Intermediairs, en dus ook platformen, worden veelal beschuldigd zich niet om hun ‘workers’ te bekommeren, maar juridisch gezien kunnen ze ook niet zoveel doen. Immers: op het moment dat zij extra diensten aanbieden als pensioen, verzekering, etc. vallen zij in de categorie werkgever. En dat is een categorie waar nagenoeg nul platformen in kunnen bestaan. (wat in sommige gevallen overigens ook iets over het platform zegt).
Ik denk niet dat er een aparte ‘online workers’ categorie moet komen, maar dat het stelsel van arbeid wel flink op de schop moet. Want hoe hard de vakbonden en verschillende partijen ook de voorkeur voor ‘echte banen’ uitspreken, de realiteit is dat we naar een steeds flexibeler wordende arbeidsmarkt toe gaan. Wat veel kansen biedt, maar wanneer je kijkt naar zekerheden en verantwoordelijkheden er echt nog iets moet gebeuren. Anders is de rekening voor de maatschappij. En wat dat betreft heet Floyd een aantal goede punten in zijn betoog.
The gig economy is not an innovation | Guardian
Goed stuk met interessante food4thought over innovatie en de klusjeseconomie (arbeid via platformen).
“If we are to have a conversation about how society must adapt to the inexorable “rise of the gig economy”, we will also have to ask what exactly has been invented and what is simply a conscious choice by investors and entrepreneurs to dodge laws that exist to protect workers.”
Veel platformen worden als innovatieve disruptors omschreven. En ja, er zitten een aantal innovatieve kenmerken in het model, maar dat zit in veel gevallen in het management (via algoritmes) wat ten gunste komt voor de eigenaren en investeerders, maar niet zozeer voor de gebruikers. Het voordeel wordt in veel gevallen niet (deels) teruggegeven aan de gebruikers. En helemaal niet aan de aanbieders. Zo ging ik afgelopen week met de taxi naar Schiphol en wist de chauffeur mij te vertellen dat de taxi centrale een commissie van 25% vangt, net zoveel als Uber. Het verlagen van transactiekosten middels technologie komt dus uiteindelijk niet bij de gebruikers (in dit geval de aanbieders) terecht. De ‘enige’ winst is waarschijnlijk een hogere bezettingsgraad, wat ook een flinke opbrengst voor het platform betekent. Al met al genoeg aanleiding om na te denken over alternatieve modellen.
Politie arresteert zes Marktplaats-oplichters | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
“De Nederlandse politie heeft woensdagochtend in Oost-Brabant zes mannen gearresteerd op verdenking van het oplichten van een groot aantal slachtoffers via Marktplaats.”
Goed dat er achter de schermen wordt gewerkt om dit soort misstanden te voorkomen. Ook ik ben een keer door een oplichter met de dood bedreigd toen ik hem doorhad. Hoe interessanter de reward, hoe meer moeite mensen doen om misbruikt te maken van online marktplaatsen.
Wat mij in dit stuk opviel was dat onder de afsluitende paragraaf ‘verantwoordelijkheid’ deze passage voorbij kwam: “De politie wijst daarnaast op de verantwoordelijkheid van klanten van webwinkels en online handelsplaatsen”.
Wat ik in deze passage mis is de verantwoordelijkheid van het platform (in dit geval Marktplaats.nl) om dit soort praktijken terug te dringen. En al wordt er achter de schermen vast een hoop gedaan (ook dit soort dingen kun je deels automatiseren), verbaas ik mij al jaren dat de reputatieprofielen op deze website zo minimaal zijn. Het enige dat je ziet zijn de gebruikersnaam en het aantal jaren dat het account actief is. Nu kan ik vandaag via een slim scriptje 500 Gmail adressen openen en daarmee 500 Marktplaats accounts, dan heb ik over 5 jaar 500 accounts met 5 jaar Marktplaats ‘ervaring’. Een uitgebreider reputatie profiel is een hogere drempel voor mensen om deel te nemen aan het platform, maar ik geloof er in dat wanneer je hier meer tijd en energie in steekt je veel narigheid kunt voorkomen. Dus: wederzijdse beoordelingen, evt. link met Facebook account (niet ideaal, maar gezien het huidige aanbod even niet anders) en meer.
Why Ride-Hailing App Juno’s Acquisition Points to a Need for Platform Co-ops – Shareable
Het New Yorkse ‘ride hailing’ platform Juno leek even anders dan de andere ‘kapitalistische’ concurrenten als Uber en Lyft. Juno’s belofte was dat dit een platform dat (voor minimaal de helft) in handen zou zijn van diegenen die waarde in het platform stopten: de chauffeurs. Helaas liep het anders af en werd Juno enkele maanden geleden voor 200 miljoen dollar overgenomen door concurrent Gett.
In dit stuk wordt ingegaan (en staan een aantal goede links) op de vraag hoe het ook anders had kunnen gaan. Oftewel: wat zijn de ingrediënten van ‘worker owned’ platforms waar de workers niet alleen het eigenaarschap, maar ook een stuk zeggenschap hebben.
Right to Challenge: lessen uit Nederland – Artikel – De Wakkere Burger
Goede en leuke ervaringen van ‘right to challenge’ programma’s van Nederlandse gemeenten waarmee zij de burgers de mogelijkheid geeft om bepaalde overheidstaken uit te voeren.
Events
15 juni: Het grootste kennisfestival van Nederland
Aanstaande donderdag sta ik met Wavemakers collega’s Hans van der Loo en Patrick Davidson op het Grootste Kennisfestival van Nederland. In een ‘De Parade’ sfeer en setting verzorgen wij een waanzinnig Wavemakers podium met sessies met o.a. Mark Vletter van Voys en Hans Meyer van ZOKU.
16 juni: The 4th International Workshop on the Sharing Economy | The International Institute for Industrial Environmental Economics (IIIEE)
Direct na het kennisfestival vlieg ik door naar Lund in Zweden. Hier verzorg ik komende vrijdag de afsluitende keynote en debat op de ‘4th international workshop on the sharing economy’. In de alweer vierde editie van dit event komen tientallen wetenschappers uit heel Europa bijeen om hun onderzoeken over de deeleconomie te presenteren en bespreken.
In de media
New Commons: [verslag] Workshop deeleconomie II: Universiteit Gent, 31 mei 2017
Vorige week gaf ik een college aan de Universiteit van Gent tijdens een deeleconomie workshop. In deze blogpost van Rogier de Langhe vind je een samenvatting van de dag en links naar de slides.
Eigen publicaties
Leadership hack Archives – Wavemakers
Voor ons boek Wavemakers, welke in oktober 2017 uit zal komen, zijn we begonnen met het publiceren van een serie ‘leadership hacks’. Via deze link kom je uit bij de eerste twee:
#1 Ga altijd naar de hoofdbron
#2 Rookie Smart: leren is belangrijker dan weten
Contact
Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)
