Goedemorgen! Voor je ‘ligt’ de eerste nieuwsbrief na de zomervakantie. Ik hoop dat alles goed met je gaat en je van de zomer hebt genoten. Ik heb nagedacht over een samenvatting van het nieuws van de afgelopen weken, maar erg vrolijk werd ik er niet van. De uiterste houdbaarheidsdatum van de aarde is in zicht (iets met klimaat, schaarste van grondstoffen en overconsumeren) en intussen dobberen we (be)stuurloos in het rond, maken de kapiteins die nog niet zijn vertrokken onnavolgbare keuzes, hebben vertrouwen en draagvlak een dieptepunt bereikt en staan de beste stuurlui nog steeds aan wal. Ik vind het serieus lastig om met deze machteloosheid om te gaan.
Terug naar de platformeconomie… Onderaan deze editie vind je flink wat media stukken. Ik had ook best wat weken gehad om deze op te sparen. Opvallend vaak ben ik geïnterviewd over de flitsbezorgers, maar gelukkig ook een mooi groot stuk in De Limburger met een breder verhaal. Ook vind je een uitnodiging voor een tof online event over migratie en kluseconomie op 24 September. Wees welkom. En natuurlijk heb ik weer een paar artikelen geselecteerd en (uitgebreid) voorzien van mijn duiding en commentaar.
Fijne week!
Apple doet na Japanse druk concessie aan apps als Spotify en Netflix | NOS
Afgelopen jaar is de discussie rondom de grote macht van de ‘app stores’ in deze nieuwsbrief veelvuldig voorbijgekomen. App stores als de Apple Appstore zijn ontzettend machtig, omdat zij de poortwachter zijn die de voorwaarden bepalen voor app-bouwers voor toegang tot vele honderden miljoenen gebruikers. Een van de voorwaarden is dat alle betalingen lopen via de appstore. Waar de appstore vervolgens een fikse commissie voor rekent. De tweede discussie rondom appstores gaat over het voordeel dat deze bedrijven hebben wanneer zij ook eigen producten aanbieden in de eigen appstores. Dat is een oneerlijk concurrentievoordeel.
Lang leek de discussie over commissies vast te zitten. Niet heel vreemd: er valt voor de stores veel te verliezen: het gaat om jaaromzetten van tientallen miljarden dollars. Dus is ingrijpen en druk van overheid de enige manier om te zorgen voor verandering. Die druk kwam uit een voor velen onverwachte hoek: Korea en Japan. Apple kondigde vorige week aan dat apps in een specifieke categorie het Apple betaalsysteem voor het afsluiten van abonnementen mogen omzeilen.
Voor velen een verrassende stap, maar wanneer je vijf minuten langer nadenkt ook een stap die te verwachten was. En een stap waar we zeker niet tevreden mee mogen zijn. De reactie van Apple is er namelijk eentje uit het handboek ‘Lobby Voor Dummies’: weten dat je iets toe moet geven, maar intussen tijd rekken en de schade beperken. Dat deden o.a. Uber en DoorDash ook toen zij lobbyden voor de ‘Proposition 22’ wet in California. Hier wisten de bedrijven dat zij meer moesten gaan betalen voor de werkenden, maar wilden liever ietsje meer betalen dan de hoofdprijs. (Intussen staat Prop22 ook weer op losse schroeven) Apple doet het echt niet anders: ze weten dat de positie die zij nu hebben op lange termijn onhoudbaar is. Dus dan is de strategie: schade beperken en tijd rekken / kopen. Ontzettend innovatief 😉
Wat deze stap van Apple wél laat zien is dat het bedrijf zich bewust is van het probleem en probeert te redden wat er te redden valt en dat nationale uitspraken effect kunnen hebben op mondiaal beleid van platformen. Ik ben dan ook erg benieuwd wat er de komende maanden rondom deze vraagstukken gaat gebeuren. Maar ik kan mij niet voorstellen dat het model van een monopolie positie van een appstore op een toestel en ongeremde macht voor het onttrekken van geld uit een systeem een model is dat veel toekomst heeft.
Ik ben ook erg benieuwd waar de druk nog meer vandaan gaat komen. Want hoewel Europa erg goed is in het agenderen van misstanden en het zetten van de agenda rondom het borgen van publieke waarden in de platformeconomie, heb ik het gevoel dat er juist weer andere landen goed zijn om ook echt de daad bij het woord te voegen.
OnlyFans ‘suspends’ decision to ban explicit content – TechCrunch
Content platformen bieden een enorme kans voor producenten van content om laagdrempelig een groot publiek te bereiken en daar geld aan te verdienen. Zo maakte YouTube deze zomer bekend dat 2 miljoen ‘creators’ geld verdienen via het platform. Daarnaast zijn er waarschijnlijk vele miljoenen creators die dankzij het platform geld verdienen.
Dat is een mooie kans, maar als aanbieder (zeker van digitale content) heb je altijd een afhankelijkheid ten opzichte van het platform. Het platform is de toegangspoort naar jouw klanten. En het platform kan als ‘private regulator’ eenvoudig de regels van het spel aanpassen, wat negatief kan uitpakken voor jouw business. Dit hebben we in het verleden vaker gezien wanneer YouTube het zoekalgoritme aanpaste en videomakers hun kijkcijfers en inkomen zagen verdwijnen.
Een recent voorbeeld van deze zomer is de casus rondom het contentplatform OnlyFans: een online platform dat voornamelijk wordt gebruikt voor de verkoop van erotische foto’s en video’s. Het platform geef creators toegang tot een groot publiek, die zij vervolgens aan hen kunnen verbinden middels o.a. een abonnement.
Het platform is hard gegroeid in de corona tijd, meldde NRC in dit artikel: “Voor veel ‘gewone’ sekswerkers was OnlyFans een oplossing om de lockdowns financieel door te komen en ook anderen die thuis kwamen te zitten gingen de site gebruiken voor de verkoop van erotische beelden. Sinds het voorjaar van 2020 nam het aantal creators toe van 350.000 tot 1,2 miljoen.”
Iedereen tevreden. Totdat OnlyFans besloot pornografisch materiaal niet meer toe te staan op het platform. Dit terwijl deze categorie content de kurk was waar het platform op drijft. De verandering van strategie bleek te zijn ingegeven door strenge eisen van betalingssystemen en de uitdaging voor het platform om nieuwe investeerders te vinden.
Uiteindelijk draaide OnlyFans bij, maar het signaal dat is afgegeven is duidelijk. En de les die is geleerd ook. De les die ik hier uit haal is dat veel platformen een goede manier zijn om een publiek op te bouwen, maar dat je er altijd voor moet zorgen dat je zelf het klantcontact in handen houdt. Op het moment dat je voor het klantcontact afhankelijk bent van het platform, bevindt je je in een kwetsbare positie. Voor de aanbieders op OnlyFans was dit dan ook een goede wake-up-call.
Is dit probleem nieuw? Natuurlijk niet. Ik weet nog dat flink wat jaren geleden veel merken investeerden in het opbouwen van communities op de Facebook pagina’s van de merken. Totdat Facebook het beleid veranderde en je opeens moest gaan betalen om de eigen ‘fans’ te bereiken. Wat dat betreft is de OnlyFans geen nieuw voorbeeld, zij het niet dat het hier om een kwetsbare groep aanbieders gaat. Ook zij zullen hun risico’s (over meerdere platformen) moeten spreiden en nadenken over manieren om het klantcontact op eigen kanalen en platformen te kunnen faciliteren. Zo zag ik al wat berichten voorbij komen over een coöperatief platform. Dat lijkt mij voor deze doelgroep een prima optie.
Gig platform Upwork haalt half miljard dollar op, bedreigt uitzenders – RecruitmentMatters
‘Dankzij’ covid weten werk-/opdrachtgevers dat talent niet persé vlak bij een van de kantoren hoeft te wonen om een opdracht succesvol uit te kunnen voeren. Ik ben ontzettend benieuwd wat dat voor impact gaat hebben op de arbeidsmarkt én welke rol digitale klusplatformen zullen hebben in het faciliteren in het samenbrengen van vraag- en aanbod van arbeid.
In dit stuk wordt melding gemaakt van het gegeven dat online gig platform Upwork een investering van 500 miljoen dollar heeft ontvangen om verder door te groeien. Volgens de auteur zal het platform een serieuze bedreiging voor uitzendbureaus vormen, mede ook omdat op dit platform (en anderen) mensen zichzelf aanbieden, waardoor de gegevens van kandidaten veel meer up2date zullen zijn dan de kaartenbak van de uitzender.
Ik ben zelf wel benieuwd in hoeverre de klussen op Upwork normaal bij een uitzendbureau waren komen te liggen. Het is dan ook de vraag of online werkplatformen als Upwork een bedreiging zijn voor uitzenders? Ik denk van wel. Zo zal een opdrachtgever voor sommige (kennis)opdrachten een platform als alternatief gaan zien: de talent pool van een online werk platform is vele malen groter dan een fysiek uitzendbureau ooit zou kunnen bieden. Ook zullen platformen scherper op prijs kunnen zitten vanwege de manier waarop zij zijn georganiseerd.
Uiteindelijk verwacht ik dat dit soort platformen ook steeds meer naar wat wij nu zien als uitzendbureau toe zullen groeien en de klant de keuze laten hoeveel begeleiding zij wensen in het maken van een match. Uitzenders zullen een tegenovergestelde weg afleggen, maar hebben het grote nadeel dat zij geen ‘digital first’ organisatie zijn. Daar zal dus flink aandacht aan moeten worden besteed. Ik ben erg benieuwd wat de (nabije) toekomst ons zal brengen…
Technologiehoogleraren gelauwerd, gaan nieuw sociaal netwerk opzetten | NOS
Een mooi bericht gisteren via NOS: hoogleraren Bart Jacobs en José van Dijck kregen beiden een mooie erkenning van het NWO, inclusief een mooi persoonlijk onderzoeksbudget van 2,5 miljoen. Beide hoogleraren zetten zich al jaren in voor een platformsamenleving waar democratische legitimiteit en publieke waarden wél zijn geborgd. In het NOS stuk vertellen zij dat zij “een deel van het geld willen besteden aan een gezamenlijk onderzoeksproject, naar een alternatief sociaal netwerk.”. Later in het stuk wordt duidelijk dat zij ook echt zaken willen gaan (laten) bouwen.
Het is een mooi gebaar van deze wetenschappers dat zij een dergelijke prijs hiervoor inzetten. Zeker ook omdat zij dit samen gaan doen met PublicSpaces, een “unieke coalitie van verschillende publieke organisaties, zoals publieke omroepen, erfgoed-instellingen, festivals, bibliotheken, musea en onderwijs.” die zich inzet om bedrijven bewust te maken van “alternatieve digitale instrumenten gebaseerd op publieke waarden” als alternatief voor de bekende big tech oplossingen.
Natuurlijk zijn de mogelijkheden van het investeren van een paar miljoen ontzettend beperkt. Wat ik vooral hoop is dat deze bijdrage helpt om een vliegwiel in gang te zetten dat dit onderwerp nu voor eens en voor altijd goed en duurzaam op de agenda zet en publieke en private partijen zal verbinden om dit onderwerp serieus op te pakken. Waarbij ook de leden van PublicSpaces de daad bij het woord zullen moeten voegen: een handtekening onder een convenant zetten is leuk, maar daar kun je niet zoveel mee. Ook zij zullen een belangrijke rol spelen in het al dan niet slagen van dit initiatief. Ik hoop dat zij zich hiervan bewust zijn en dat het ambitieniveau een flinke boost krijgt.
Nieuwe wet mogelijk einde oefening Just Eat Takeaway in New York
De stad New York heeft in de corona pandemie besloten dat platformen voor maaltijdbezorging een maximum hebben aan de commissie die zij mogen berekenen. Er zijn nu plannen om deze tijdelijke regeling permanent te maken.
Volgens dit stuk zou dit het einde kunnen betekenen voor Just Eat Takeaway in New York: “De commissie wordt begrensd op maximaal 15 procent. Voor platforms die niet zelf bezorgen is het plafond 5 procent van de bestelling. De consument mag wel apart aangeslagen worden, maar restaurants niet. De nieuwe regels geven de platforms met bezorgers als kern van de strategie, zoals Uber en DoorDash, een belangrijk concurrentievoordeel ten opzichte van Just Eat Takeaway.com. Een maximum commissie kan mogelijk einde oefening betekenen voor Just Eat Takeaway.com in New York.”
Ik kijk zelf uit naar
de rechtszaken rondom dit vraagstuk en de argumenten van beide partijen. Ik ben het er overigens zeker niet mee eens dat dit het einde van Just Eat Takeaway in New York zal betekenen? Waarom? Omdat in nagenoeg alle zaken die ik ken waar platformen iets aan de commissie structuur moesten veranderen het uitliep op een ‘vestzak-broekzak-scenario’. Oftewel: de verdeling en berekening zal veranderen, maar uiteindelijk zal de prijs voor de consument en de prijs voor de aanbieder niet veranderen. Waar het wel toe kan leiden is meer transparantie in de opbouw van tarieven. Zo zal als de commissie wordt beperkt de bezorgkosten apart worden berekent. En in een uiterst geval zal het businessmodel van een platform kunnen veranderen. Maar om nu al te zeggen dat dit einde oefening is, dat is wat voorbarig,
Insurtech Insify verzekert verkooppartners bol.com op maat – pers.bol.com
“Insify, de innovatieve insurtech op het gebied van mkb-verzekeringen, start vandaag een initiatief om Nederlandse verkooppartners van bol.com toegang te geven tot digitale, op maat gemaakte zakelijke verzekeringen.”
Platformen verzamelen veel data van de gebruikers. Hiermee kunnen ook nieuwe dienstverleningen worden ontwikkeld om de gebruikers nog beter te helpen en binden. Eerder al startte Bol en Rabobank een samenwerking waarbij verkopers die via Bol verkopen dankzij data van Bol via een kwartier horen of zij een lening kunnen krijgen. Hier komt nu nog een dienst bij:
“De verzekering wordt direct bij Insify afgesloten via een aanvraagproces speciaal voor bol.com verkooppartners. Uniek aan deze samenwerking is dat Insify, uiteraard met toestemming van de verkooppartner, data uit het bol.com verkoopaccount gebruikt. Deze vorm van embedded insurance bespaart de verkooppartner veel werk en tijd. Want mede door het uitlezen van relevante informatie van het platform is het heel eenvoudig om de juiste dekking te krijgen en is het aanvragen en afsluiten van een verzekering een kwestie van minuten, waar er voorheen weken of maanden overheen gingen.”
Slim, omdat Bol voor de verkooppartners een nog relevantere partner zal worden. Goed voor Bol, goed voor de ondernemer en goed voor Insify.
Event!
Migration and telemigration in the gig economy – September 24, 2021 – WageIndicator.org
Als onafhankelijk platformexpert ben ik bij veel projecten betrokken. Een project waar ik sinds een paar maanden bij betrokken ben is de Gig Economy tak van Wageindicator. Een ontzettend interessante en internationale club om mee samen te werken.
Met het Wageindicator Gig team organiseren we op 24 september een mooi online event over (tele)migratie in de kluseconomie. Het thema migratie in relatie tot platformen wordt op verschillende manieren aangevlogen. Klik hier voor meer info en aanmelden.
Ook gelezen
- Micromobility startup Voi raises $45 million to end sidewalk riding, improve safety
- The Silent Partner Cleaning Up Facebook for $500 Million a Year – The social network has constructed a vast infrastructure to keep toxic material off its platform. At the center of it is Accenture, the blue-chip consulting firm.
- Deelauto’s die voor de deur worden afgeleverd: startup Appacar ziet er geld in
- Accenture verdient honderden miljoenen aan modereren voor Facebook
- Van Airbnb naar Fairbnb: de opkomst van de platformÂcoöperaties
- Uber Has Reduced Drunk Driving Deaths by 6 Percent, Study Finds
In de media
Oppassen met algoritmen, volgens expert Martijn: ‘Soms wordt iemand ontslagen door een app’ | De Limburger
Een mooi groot interview in De Limburger over de platformeconomie en mijn boek.
Boodschappen binnen 10 minuten bezorgd: een zorg voor de een, een zegen voor de ander | NOS
Flitsbezorgers rukken op in Nederland, maar geld verdienen lukt ze nog niet | NU.nl
Item Flitsbezorging | NPO Radio 1
Beluister gemiste uitzendingen van NOS Radio 1 Journaal op NPO Radio . Fragment 1:19:58
De flitsbezorgers van Gorillas en Flink in Groningen leveren boodschappen binnen tien minuten voor een schijntje. Hoe kan dat? – Dagblad van het Noorden
De fietskoeriers van Gorillas en Flink beloven razendsnel boodschappen aan huis te leveren tegen aantrekkelijke tarieven. Hoe kan dat?
Flitsbezorgdiensten schieten als paddestoelen uit de grond. Wat is hun businessmodel? | Trouw
De concurrentie is moordend en de kosten zijn torenhoog. Toch zien hagelnieuwe bedrijven brood in het bezorgen van boodschappen.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
