Goedemorgen! Vandaag ben ik in Antwerpen op een presentatie te geven voor 20 vakbond directeuren over platformwerk. Mijn doel is om duiding aan het debat te geven en te prikkelen om te kijken hoe platformen kunnen bijdragen aan de doelstellingen van de vakbond. Wat ik merk in dit soort settings is dat wanneer je het institutionele geluid even aan de kant zet en kijkt naar de onderliggende wensen en waarden, dat de verschillen opeens een stuk minder groot zijn. Dan zie je ook dat bij alle stakeholders slimme mensen werken die willen. En dat is een stuk betere uitgangspositie om verder te komen. Vanavond geef ik een bijdrage voor het programma Radar over de koerswijziging van vakantie huis platform Belvilla. Volgende week zal ik hier ook in deze nieuwsbrief wat meer duiding aan geven. Voor nu: fijne week!
Uber to launch app matching temporary workers and businesses | Financial Times
Net nu het leek dat Uber de focus op mobiliteit had gelegd, kwam dit bericht naar voren: Uber heeft ambities in de arbeidsmarkt. Niet voor de eerste keer overigens: enkele jaren geleden kwam een soortgelijk bericht naar buiten. Vanuit een business perspectief natuurlijk heel logisch: het is een enorme markt en de matching van vraag en aanbod kan efficiënter en goedkoper. Daarnaast zijn mensen steeds meer gewend om platformen ook binnen een zakelijke omgeving te gebruiken en gewend om zelf controle en verantwoordelijkheid te nemen voor een transactie (bijv. zelfroosteren). En Uber heeft nu eenmaal veel ervaring in (en data over) het bijeen brengen van vraag en aanbod van arbeid. Moeten uitzendbureau’s zich zorgen maken over dit specifieke bericht? Ik geloof het niet. Het uitrollen van een dergelijke dienstverlening vraagt een enorme investering in tijd en geld en daarnaast zijn er al veel andere (lokale en nationale) platformen die de groeiende markt bedienen. Daarnaast lijkt de focus van Uber de laatste jaren toch echt te liggen op de missie om de ‘entry app for mobility’ te worden. Een flinke uitdaging waar focus key is. Toch leek het mij interessant om dit vooroordeel / inzicht aan de kant te zetten en eens te kijken hoe een partij als Uber wél succesvol zou kunnen worden in de arbeidsmarkt.
In dit artikel wordt het volgende gezegd over het huidige experiment: “The platform is designed to help blue-collar workers such as clerks and chefs, without requiring them to re-enter their credentials every time they sign up for a new job. The technology will also allow them to have oversight of the shifts they do in one place. Uber will be partnering with agencies, including TrueBlue, one of the largest industrial staffing companies in the US, according to a person familiar with the project.”
Wat dit fragment interessant maakt is:
- Dat Uber samenwerkt met bestaande bestaande spelers in de markt. Niet het wiel zelf opnieuw willen uitvinden, maar de unieke kracht van Uber combineren met de unieke kracht van een ander;
- Er wordt niet ingezet op het freelance model;
- Uber gaat uit van de eigen (bestaande) kracht: transactiekosten verlagen en activiteiten (als roosteren) verleggen naar de gebruikers.
Uber zou in de markt van arbeidsbemiddeling een rol kunnen gaan spelen door de technologie (en ervaring, en data uit het ‘verleden’) in te zetten om bestaande spelers te empoweren. Met eventueel het Uber merk als ‘entry portal’ en aan de achterkant allerlei spelers die hun dienstverlening hier aan koppelen. Of Uber als een ‘software as a service’ (SaaS) product aanbieden aan bestaande spelers. Op die manier ontstaat er een ‘best of both worlds’ model en kunnen ook bestaande organisaties met beperkte technische kennis en een flinke achterstand op data gebied mee in de platformeconomie.
En die markt van platformwerk: hoe groot is deze dan? Dat blijft een lastige discussie. Het SEO berekende volgens een wat conservatieve definitie in 2018 dat 0,4% van de Nederlandse beroepsbevolking platformwerk doet. Volgens onderzoekers van TNO (2016) heeft ongeveer een op de acht volwassenen in de leeftijdsgroep 16-70 jaar op enig moment geld uit werk verdiend via een online platform in ons land. Het blijft definitie ziften en het is de vraag of het gegeven dat de transactie via een online platform loopt een goede reden is om die klussen in een aparte categorie mee te nemen. In dit artikel wordt over de omvang in de VS het volgende gezegd: “According to Deloitte, the professional services firm, the number of workers in the US doing “alternative” work — a category comprising contractors, outsourced teams, freelancers and gig workers — will hit 42m people next year, a three-fold increase from 2017. In Deloitte’s latest study of millennials, almost two-thirds wanted a “side hustle” to make extra cash.” En zoals vaker gezegd: het gaat velen er niet om hoe groot het nu is, maar hoe groot het zou kunnen worden. Reden genoeg voor Uber om ook deze markt in de gaten te houden.
Als laatst zou dit experiment ook een andere reden kunnen hebben. Met de juridische uitdagingen rondom de status van de aanbieders op het platform zou het ook zo maar kunnen zijn dat Uber dit project gebruikt om te experimenteren hoe platformwerk kan worden geborgd in een arbeidsrelatie, zodat het mocht het nodig zijn het model om zou kunnen gooien en de chauffeurs in dienst nemen. Dit zal niet hun voorkeur hebben, maar de onzekerheid rondom de ontwikkelingen van de status is een (te) groot risico voor de continuïteit. En dan kan het geen kwaad om de mogelijkheden voor een plan B te verkennen.
Working conditions on digital labour platforms | VOX, CEPR Policy Portal
De meeste discussies over platformwerk gaan over ‘on site’ platformwerk: vraag en aanbod ontmoeten elkaar fysiek voor de transactie. Minder zichtbaar is online platformwerk, ook wel crowdwork genoemd. Werk waarbij vraag en aanbod elkaar puur online ontmoeten, waarbij het niet van belang is waar op aarde deze twee partijen zich bevinden. Er is de laatste tijd veel interessant onderzoek gedaan naar de condities van deze doelgroep. Dit artikel brengt een aantal onderzoeken in beeld:
“Cross-border, digital labour platforms permit real-time hiring for a range of jobs, from IT programming to graphic design, copywriting and routine clerical tasks. But little is known about working conditions on these platforms or about theiremployees. This column begins to fill that gap in the scholarship using an ILO survey of 3,500 workers from 75 countries and five major microtask platforms. It finds that even workers who perform valuable labour for successful companies often do so for low wages and without the protections of a regulated employment relationship.”
Omdat dé platformwerker niet bestaat, wordt er in dit stuk ook een verdeling gemaakt tussen ‘microtasks’ en ‘macrotasks’:
“Occupations on web-based, digital labour platforms can be roughly divided into ‘microtasks’ and ‘macrotasks.’ Microtasks are short and often of a clerical nature, such as copywriting, content access, product categorization, verifying and validating data, content moderation (the removal of pornography or violent images before they are uploaded on social media accounts), text or audio transcription, and filling out surveys. Prices are set by the client or platform without negotiation, and clients pay a fee. ‘Macrotasks’ are longer-term projects that typically require specialized skills, such as IT programming or graphic design. Most macrotask platforms are designed so that workers set up individual profiles indicating their expertise and rate, with the final price for their work set via a bargaining process with the client.”
Je zult je niet verbazen dat beide groepen heel andere kansen en uitdagingen hebben.
Ook wordt er gesproken over een oproep voor de “development of an international governance system for digital labour platforms that sets and requires platforms (and their clients) to respect certain minimum rights and protections” (ILO 2019). Such an international governance system could set minimum standards as well as developing the infrastructure necessary for facilitating payments to social security systems. It could also establish a representative board to adjudicate disputes between platforms, clients, and workers. “
Absoluut nodig, aangezien online werk zich niet beperkt tot de fysieke grenzen van een land.
Uber rival Bolt sees surge in London rides three months after launch – CityAM : CityAM
Ik schreef al eerder over de zwakke plekken van het ‘ride hailing’ model van platformen als Uber. Twee daarvan zijn de lokale netwerk effecten (vraag en aanbod moet in balans zijn in een geografisch klein gebied) en de lage switching costs voor vraag en aanbod: het is eenvoudig om van aanbieder te wisselen.
Hierdoor is het aannemelijk dat er nieuwe spelers zich op de markt zullen begeven, die op andere manieren proberen te concurreren. In Londen is er een nieuwe speler bij: “Ride-hailing app Bolt has boasted that 300,000 Londoners have signed up to its platform in just three months since its summer launch, as it aims to dent Uber’s dominance. — The Estonian startup aims to undercut Uber by taking fare fees of 15 per cent to 20 per cent, compared to Uber’s 25 per cent.” Natuurlijk is het de vraag of dit lage percentage een strategie is om chauffeurs aan boord te krijgen, of dat dit percentage vast komt te liggen. Wat het in ieder geval zegt is dat het erg lastig is om van de taximarkt een ‘winner takes all’ markt te maken.
In de media
Left platformwerk een bom onder cao’s en daarmee onder de goede arbeidsverhoudingen tussen werkgevers en werknemers’ – ABU
Voor Reflex, het magazine van de ABU, werd ik gevraagd om te reageren op de volgende stelling: ‘Platformwerk legt een bom onder cao’s en daarmee onder de goede arbeidsverhoudingen tussen werkgevers en werknemers’.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
