Goedemorgen! Ik hoop dat je een goede zomer hebt gehad. Voor deze editie heb ik weer een paar stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Of ik heb stukken bij mijn duiding en commentaar gevonden, het is maar net hoe je het bekijkt 😉 Ook in deze editie het ‘nieuws’ dat ik parttime terug de schoolbanken ben ingegaan. Je leest er meer over in het laatste artikel. Veel leesplezier en een fijne dag!
Hoe gemeenten beleid voor vakantieverhuur inrichten
Alweer even geleden is Europese regelgeving rondom vakantieverhuur door particulieren ingevoerd. Kort samengevat geeft deze regelgeving gemeenten middelen om beperkingen op te leggen aan vakantieverhuur in hun stad. Zo willen sommige steden best wat meer toeristen, terwijl je in andere steden over de rolkoffertjes kunt lopen.
In dit artikel op de website van de NOS lees je meer over het doel van deze regulering en hoe de Gemeente Middelburg hier mee om gaat. Het is interessant om te zien hoe gemeenten hier hun eigen weg in kiezen. Zo besloot het bestuur van Barcelona om vakantieverhuur door particulieren helemaal te verbieden.
Ik ben benieuwd of er onderzoekers zijn die deze keuzes van gemeenten en de impact op de lokale samenleving en economie gaan monitoren. Rondom deze discussie kwam ik een interessant artikel tegen “Do short-term rental platforms affect housing markets? Evidence from Airbnb in Barcelona”. Het paper:
“In this paper, we assess the impact of Airbnb on housing rents and prices in the city of Barcelona. Examining very detailed data on rents and both transaction and posted prices, we use several econometric approaches that exploit the exact timing and geography of Airbnb activity in the city. These include i) panel fixed-effects models, where we run multiple specifications that allow for different forms of heterogeneous time trends across neighborhoods, ii) an instrumental variables shift-share approach in which tourist amenities predict where Airbnb listings will locate and Google searches predict when listings appear, iii) event-study designs, and iv) finally, we present evidence from Sagrada Familia, a major tourist amenity that is not found in the city centre. Our main results imply that for the average neighborhood, Airbnb activity has increased rents by 1.9%, transaction prices by 4.6% and posted prices by 3.7%. The estimated impact in neighborhoods with high Airbnb activity is substantial. For neighborhoods in the top decile of Airbnb activity distribution, rents are estimated to have increased by 7%, while increases in transaction (posted) prices are estimated at 17% (14%).”
Goed dat dit soort dingen onderzocht worden en blijven worden. Omdat beleid maken op basis van feiten en wetenschappelijk onderzoek een stuk beter werkt dan onderbuikgevoel en aannames 😉
De voorspelbare lobby strategie van platformen
Door de jaren hebben veel mensen, vooral op professioneel vlak (lees: beleidsmakers, ondernemingen en vertegenwoordigers in alle gradaties) zich laten verrassen door opkomende platformbedrijven die nu in het rijtje ‘big tech’ staan. Deels is dat omdat deze ondernemingen een nieuwe dynamiek en strategie met zich meenamen dan we waren gewend en deels omdat zij die deze technologie ontwikkelden (soms in hun professionele naïviteit) ook niet echt doorhadden waar ze mee bezig waren.
Toch hadden ‘we’, als we iets minder verblind waren geweest door de toffe apps en innovaties, toch ook wel beter kunnen en moeten weten. Het is denk ik vooral het andere jasje / de andere belofte/wens die een soort enthousiasme creëerde die van de kern wat er nu echt gebeurde afleidde. Zo heeft de tabakslobby ons vermoed ik nooit een gezondere wereld voorgespiegeld, maar de tech-lobby ons wel democratisering van het internet.
Waar er in de opkomst van social mediaplatformen misschien nog een excuus of verklaring was voor naïviteit (let op: naïviteit vrijwaart je niet van verantwoordelijkheid!), is dat nu niet meer het geval. Door de opkomst van de plaformeconomie van de afgelopen 10-20 jaar te bestuderen kunnen lessen worden getrokken voor de toekomst.
Toch zie ik dit nog te weinig gebeuren. In de lobby praktijken van grote AI spelers herken ik veel dezelfde strategieën als die ik (deels achteraf analyserend) zag bij de opkomst van grote platformen. Het lijkt er soms op dat iedereen het zelfde grote ‘Lobby Voor Dummies’ handboek gebruikt. De strategie die platformen als Uber en Airbnb hebben gevolgd:
- Schermen met grote oplossingen die de dienst zou kunnen oplossen. Zo zou Uber de inefficiëntie van ‘urban mobility’ oplossen, bijdragen aan meer leefbare steden, iedereen een privéchauffeur geven en autobezit verminderen. Waarbij de oprichter Travis Kalanick niet kon wachten om ‘die man achter het stuur’ te vervangen door technologie.
- Ontkennen dat regelgeving op het bedrijf van toepassing is: de regelgeving is immers niet gemaakt toen de dienst van het platform bestond. Natuurlijk weten deze bedrijven dat ze ergens in strijd zijn met regelgeving, maar zoals Kees Koolen, de man die heeft bijgedragen aan het succes van Booking, ooit zei: “als je je daar druk over maakt, dan heb je pech en wordt je nooit groot. Eigen schuld.”;
- In een volgende fase erkennen dat er regelgeving nodig is, maar alles op alles zetten om deze ontwikkeling te vertragen (dan kun je immers regel arm groeien en op het moment dat er regels komen heb je een voorsprong die een nieuwe speler nooit in kan halen) en door lobby invloed uitoefenen op de nieuwe regelgeving om de ‘schade te beperken’. Zo investeerden klusplatformen als Uber in California meer dan 100 miljoen dollar in de lobby voor een eigen wet;
- In dat vacuüm hebben deze ondernemingen relatief goedkoop zonder regelgeving kunnen groeien tot het formaat dat ze nu zijn.
De tijd van het naïef afwachten en mee juichen is dus wat mij betreft definitief voorbij. Tijd voor een beter geïnformeerd (en minder door belangen en kapitaal gestuurd) debat.
De veranderende verhoudingen tussen platform en aanbieder
Hoewel ik nog weinig artikelen heb gezien over de lobby strategieën van tech-/platformbedrijven (tips zijn welkom), zijn er wel de nodige artikelen geschreven over de groeistrategie van platformen in relatie tot de verhouding tot de verschillende stakeholder op het platform.
Een interessant artikel ‘Etsy: Big Commerce or Crafters’ Community?‘ uit de deelde onderzoeker en associate professor Joost Rietveld op Linkedin. Het stuk gaat over de veranderende houding tussen Etsy en de aanbieders op het platform. Joost maak in zijn stuk de volgende analyse:
First, platforms implement structural changes that increase options for sellers, making the platform a more attractive place. As one Etsy creator put it: “It was very much a community on Etsy in the early days. … Etsy would sponsor local craft shows, and it really felt like they were active in building the local communities.”
Second, platforms expand their boundaries by allowing new types of sellers to boost growth rates. On Etsy, one such example is allowing sellers to use third-party manufacturing: “A lot more people who import mass-produced items have flooded Etsy with items that are not true to the original vision of the owners or the creators.”
Third, platforms implement changes to ensure buyers remain engaged and keep spending. This involves tweaking or implementing algorithmic recommendation systems and giving consumers greater agency. On Etsy, for example, if a seller offers free shipping on purchases over $35, they are given priority placement in search results.
Interessante en leerzame inzichten.
Kijktip: De Taxioorlog
Ontwikkelingen in de platformeconomie staan nooit op zichzelf, maar spelen zich af binnen een bestaand speelveld. Dit klinkt logisch, maar in veel discussies wordt de context van de wereld/sector waar iets zich afspeelt buiten beschouwing gelaten. En dat is natuurlijk hartstikke onverantwoord en onverstandig. Zeker als je op zoek wilt gaan naar oplossingen.
Ook binnen de taxiwereld is dit het geval. Om bijvoorbeeld iets van het sentiment van de taxichauffeurs richting beleidsmakers te begrijpen toen UberPop in 2018 naar Nederland kwam, is het belangrijk om dit binnen de historische context te plaatsen van wat er daarvoor allemaal al is gebeurt.
Op BNR is al een tijdje de podcast serie ‘De Taxioorlog’ te beluisteren, welke in het eerste seizoen ingaat op de situatie eind jaren 90 toen de chauffeurs in Amsterdam werden benadeeld toen hun vergunning wegens wijziging van beleid waardeloos waren geworden. In het tweede seizoen wordt gekeken naar de huidige stand van zaken en ook de impact van platformen als Uber en Bolt. Later verscheen ook het boek. Als kers op de taart is afgelopen week een vierdelige documentaire over dit verhaal verschenen, gratis te bekijken via NPO Start. Absoluut de moeite van het kijken waard.
Het sentiment dat in De Taxioorlog voorbij komt, kwam overigens ook deels voorbij in de periode van UberPop wat in 2014 van start ging in Nederland. Documentairemaker Frans Bromet maakte destijds de documentaire ‘De Taxibotsing’ over de woelige periode dat UberPop in Nederland (2014-2015). Naar aanleiding van een paneldiscussie in Pakhuis de Zwijger schreef ik hier mijn gedachten over op, wat via deze link van de Waybackmachine, het archief van het internet, nog is terug te lezen. Een fragment:
“Het echte probleem kwam naar voren uit de gesprekken die volgden. We praten hier over een hechte ‘oude garde’ met eigen waarden en normen die de laatste jaren hun wereld hebben zien veranderen. Zij zagen met lede ogen aan dat er de laatste jaren een generatie nieuwe chauffeurs kwam met een heel andere moraliteit. Chauffeurs die klanten weigeren, afzetten en soms mishandelen. En daarmee het beroep waar zij trots op zijn een slechte naam bezorgen. Maar ook een groep mensen die zich door alle instituties in de steek voelt gelaten. Door de overheid, die keer op keer, soms ieder jaar, de regels veranderde. Ten koste van hun. Zo was de investering in een taxivergunning van 125.000 gulden van de ene op andere dag in lucht opgegaan. En werden zij verplicht om dure inefficiënte meters te installeren.
Daarnaast voelen de traditionele chauffeurs zich in de steek gelaten door hun eigen centrale, de TCA, die stuur- en visieloos lijkt te zijn, het niet voor hun opneemt en alleen met eigen belangen bezig lijkt te zijn. Al met al lijkt dit een groep mensen die het gevoel heeft door iedereen om zich heen structureel in de steek te zijn gelaten. Hun pensioenen verdampt en hun toekomst verpest.
En toen kwam er opeens een partij die alle regels aan zijn laars lapte en hier onder de noemer van innovatie mee weg kwam. En hoewel de rechter de dienst verbood, ging Uber vrolijk door en keek de inspectie toe. Dat was de druppel die de spreekwoordelijke emmer deed overlopen. En hadden de chauffeurs het gevoel dat ze er écht alleen voor stonden.”
Dus: kijk altijd naar de context waar een ontwikkeling zich in afspeelt, niets staat op zichzelf….
Weer naar school
Nieuwe dingen leren en jezelf (blijven) ontwikkelen kan op vele manieren. De manier die bij mij past heb ik eens omschreven als ‘expedition learning’. Op pad gaan, met mensen in gesprek, bruggen bouwen en zo van andere disciplines en werelden leren, observeren, analyseren, duiden en verwonderen. En vooral veel doen. Dit deed ik eerder als lichttechnicus en evenementen organisator (tijdens mijn middelbare school en studie), daarna als marketingmanager en de laatste 14 jaar met mijn expeditie in de Platformeconomie.
De laatste jaren veel nagedacht of een Master opleiding zou passen in deze expeditie. Praktisch merkte ik dat het ontbreken van dit papiertje bepaalde beperkingen met zich meebracht in de dingen die ik wilde doen. In het begin voelde had ik veel weerstand om veel tijd en geld te investeren in het afvinken van een vakje. En was ik gefrustreerd dat het als zelfstandige ontzettend kostbaar is om een dergelijke investering in geld en vooral tijd te doen, terwijl een werkgever de werknemer onbelast tijd kan schenken om aan de eigen ontwikkeling te werken.
Maar ik kreeg ook steeds meer zin om mijzelf inhoudelijk uit te dagen. Niet de makkelijke weg te kiezen van het vinkje, maar echt iets te leren. Dat is dan ook de reden dat ik deze week ben begonnen met het traject voor de deeltijd master “Philosophy of Data and Digital Society” aan de Tilburg University. Omdat ik denk dat in een tijd waar de impact van technologie op de samenleving alleen maar groter zal worden het belangrijk is om de juiste vragen te stellen. Niet vanuit wat kan en cool is, maar vanuit wat we willen en hoe we de samenleving leefbaar gaan houden.
Natuurlijk heb ik getwijfeld. Kan ik dit (nog) wel? Kan ik naast al mijn activiteiten (het werk gaat gewoon door) en gezin met 3 jonge kinderen ruimte in mijn hoofd en agenda vrijmaken om mij hier de komende 3 jaar op te storten? En wat als het niet werkt? Tja. De enige manier om hier achter te komen is door het te doen. En dus stond ik twee weken op station Universiteit Tilburg voor mijn introductie. Spannend? Absoluut. Maar ik heb wel ontzettend veel zin in dit avontuur en ben dankbaar dat ik aan kan en mag gaan.
Intussen heb ik colleges Contemporary Philosophy en Interpreting Humanity achter de rug en ben ik nog steeds erg tevreden met mijn keuze.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event? Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.
