Goedemorgen! Afgelopen week was het gelukkig weer wat rustiger in platformland. Komende week staat in het teken van wat laatste loodjes voor de lancering van KlusCV op 18 januari: juridische documenten, nieuwe website en internationale samenwerkingen. Dat gecombineerd met drie kinderen thuis: de kerst valt vroeg dit jaar 😉 Dit is dan ook de laatste nieuwsbrief van 2021: de eerstvolgende nieuwsbrief valt op maandag 10 januari weer op je digitale deurmat. Dank voor het lezen van mijn werk dit jaar, fijne kerstdagen, blijf gezond en gelukkig, laat je niet (te) gek maken door alle onzekerheden (ik weet niet: niet makkelijk) en een fijne jaarwisseling! En voor deze week: nog veel leesplezier met deze editie.
Actually Existing Platformization: Embedding Platforms in Urban Spaces through Partnerships | Platform Labor
Een platform is niet alleen een matchmaker tussen vraag en aanbod, maar acteert ook in een omgeving met verschillende publieke en private stakeholders. De positie van een platform wordt eigenlijk alleen maar sterker naarmate de verbondenheid dmv partnerships groter is. Dan wordt het immers lastiger voor concurrenten om de positie in te nemen, maar ook voor ‘partners’ lastiger om om het platform heen te werken. Een lock-in door partnerships zal ik maar zeggen.
In dit paper kijken onderzoekers Niels van Doorn, Eva Mos en Jelke Bosma aan de hand van de casussen maaltijdbezorging, vrijwilligerswerk en vakantieverhuur, hoe platformen samenwerken met overheden, deze ook afhankelijk maken van overheden, hoe zij steeds meer betrokken worden in lokale infrastructuren en daardoor macht vergaren. Dat is in ieder geval mijn interpretatie van het paper.
Het is een interessant paper dat met deze concrete en herkenbare casussen laat zien hoe platformen deze lokale legitimiteit vergaren. Waarbij ik sommige passages wel erg vanuit een retroperspectief vindt geschreven: achteraf is alles logisch te verklaren.
Wat mijn belangrijkste inzicht is dat ik uit het stuk heb gehaald (of aan de hand van het stuk heb bedacht) is de manier waarop deze platformen gebruik maken van de beperking van het aan fysieke grenzen gebonden karakter van overheden. De route ziet er dan vervolgens als volgt uit:
- Zowel overheden als platformen weten in het begin vaak niet wat de beste manier van samenwerken is;
- Zij gaan beide experimenten aan om te leren;
- Platformen zijn hierbij op zoek naar een manier waarop zij regelgeving en samenwerking met overheden kan standaardiseren en automatiseren: met zo min mogelijk lokale variabelen. Dit ontdekken zij door op lokaal niveau te experimenteren en valideren;
- Overheden zijn op zoek naar hoe zij economische groei kunnen stimuleren en publieke waarden en belangen kunnen borgen, maar zijn hier veelal gebonden aan beperkingen mbt regelgeving en kennis;
- Experimenten worden vaak doorgezet in een structureel iets (wat platformen ook voorzichtig maakt in het doen van beloftes: belofte in stad X is de ondergrens voor iedere andere onderhandeling met stad Y of Z);
- Waarbij platformen heel goed de schaalvoordelen internationaal kunnen borgen en hierbij altijd een (informatie)voorsprong zullen opbouwen, aangezien overheden altijd aan fysieke grenzen gebonden zijn en hierdoor per definitie niet kunnen matchen met de schaalvoordelen die de platformen kunnen realiseren;
- Hierbij blijft overheid achter de feiten aanlopen en houden platformen de leiding. Iets dat ook nodig is voor platformen om de standaarden en automatisering op grote schaal door te kunnen zetten (lees: minimaal lokaal maatwerk). Wanneer je niet leidend bent, krijg je dat nooit voor elkaar;
- En platformen dus baat hebben bij het gefragmenteerd houden van overheid contacten.
Ik hoop dat je het een beetje kan volgen. Mij lukt het maar het 😉 Maar ik vermoed dat je de essentie van mijn gedachten hier wel uit kunt halen.
Amsterdam wil magazijnen van flitsbezorgers uit de stad weren
“Na een stortvloed aan klachten over flitsbezorgers stuurt Amsterdam aan op sluiting van hun magazijnen in woonwijken.”
Wie denkt dat de opkomst van technologie (en ondernemingen) een constante is waar je geen invloed hebt, die heeft het mis. Het is alleen wel de vraag op basis waarvan je keuzes maakt. In het geval van Amsterdam en flitsbezorgers wordt de keuze gemaakt om, binnen de bestaande regels, magazijnen in de stad (en in woonwijken) te verbieden. Ik vermoed dat de keuze voornamelijk is gemaakt op basis van sentiment. Een strategie die Amsterdam niet vreemd is. Ook bij de opkomst van de ‘deel’fietsen zette de stad de poorten eerst wagenwijd open, om vervolgens alle aanbieders de stad uit te jagen. Pas toen werd nagedacht hoe deze aanbieders op een gewenste manier in de stad zouden mogen opereren: een proces van enkele jaren. Ik vermoed dat dit met flitsbezorgers ook zo gaat gebeuren. Zonde eigenlijk, je zou verwachten dat keuzes rondom beleid op basis van weloverwogen en goed geïnformeerde beslissingen zou worden genomen. En hier ook het grotere plaatje in zou worden meegenomen. Ik ben benieuwd naar de volgende stappen.
Kees Verhoeven on LinkedIn: Nederland krijgt een algoritmetoezichthouder
Het is je vast niet ontgaan: er is een regeerakkoord. Wat wordt er in het akkoord gezegd over digitalisering? Voor dit soort vragen volg ik oud D66 kamerlid Kees Verhoeven waar ik eerder dit jaar mee in een panel zat. Lees hier zijn gedachten.
Uber lobbyt in stilte tegen ongunstig vonnis – NRC
Uber moet in Nederland van de rechter de chauffeurs in dienst nemen. Uber ziet daar niets in en is een tegenoffensief begonnen. Een paar weken geleden berichtte ik in deze nieuwsbrief over een stichting opgericht door chauffeurs. Toeval? Ik schreef hier over:
“Over de stichting is overigens erg weinig bekend. Er is een website, een stichting met 3 chauffeurs in het bestuur en de domeinnaam is zoals het lijkt geclaimd door iemand met een achtergrond in issuemanagement, politieke lobby en corporate affairs. Een dergelijke stichting heeft al snel de schijn tegen en zal dus ook erg transparant moeten zijn over de achtergrond, motivatie en ambities.”
In dit stuk in NRC komt naar voren dat Uber de chauffeurs heeft ondersteund in het opzetten van hun stichting. “Het bedrijf helpt Kaiser een stichting op te richten: de Stichting voor Zelfstandige Chauffeurs (SvZC). En het brengt hem in contact met notaris Jurjen Mos, van advocatenkantoor Lexence, die alle papierwerk regelt. Voor de public relations van de SvZC wordt Eelco van Ravenswaaij ingeschakeld, een voormalig lobbyist voor de tabaks- en drankenindustrie. De pr-man zorgt voor een website en helpt met uitsturen van persberichten.”
FNV schreeuwde moord en brand: hoe kan een stichting onafhankelijk zijn met geld van Uber? Ik zie het iets genuanceerder. FNV pompt ook veel geld in de campagne om het eigen standpunt te verdedigen: chauffeurs die een ander geluid willen horen kunnen hier niet tegenop boksen.
Dat Uber de chauffeurs organisatorisch en financieel steunt zorgt er wel voor dat je berichtgeving van deze stichting kritisch moet benaderen. Net als berichten vanuit FNV. Wat dat betreft is dat natuurlijk iets dat je altijd moet doen: goed bedenken wie de boodschap brengt en wat het belang is. En FNV heeft ook iets te verdedigen: de legitimiteit van de rol van belangenbehartiger. Bij Uber, maar ook bij andere organisaties als Jumbo en IKEA.
En de stichting van de chauffeurs? Het is ten eerste de vraag hoe de continuïteit kan worden geborgd: het probleem van het eigen business model waar vakbonden ook mee kampen. Waar ik vooral benieuwd naar ben is of de stichting ook vraagstukken gaat adresseren waar Uber géén baat bij heeft, zoals discussies over tarieven, transparantie, aantal toegelaten chauffeurs en meer. De stichting is pas echt geloofwaardig, wanneer zij ook dit soort vraagstukken op de agenda zetten. En dat zie ik nog niet zo snel gebeuren.
FNV stapt naar de rechter om dwangsom Uber | TaxiPro
Leuk zo’n uitspraak zonder een stok achter de deur om de uitspraak in de praktijk te brengen. Dat dacht FNV ook en dus klaagt het Uber aan om af te dwingen dat de uitspraak van de rechter ook wordt uitgevoerd.
Wetenschappers waarschuwen voor een nieuwe digitale identiteit – Follow the Money – Platform voor onderzoeksjournalistiek
Een must read: “Grote tech-bedrijven en overheden promoten de komst van een nieuwe, digitale identiteit voor iedereen. De coronacrisis geeft ze de wind in de zeilen. Experts waarschuwen voor de consequenties. ‘Dit is het einde van vrijheid.’”
Kijktip
Deepfake Therapy – 2Doc.nl
Nieuwe technologie zorgt voor nieuwe vraagstukken. Vraagstukken waar je niet zo 1, 2, 3 een antwoord op hebt. Daarom is het goed om hier over na te denken en met anderen over in gesprek te gaan. Afgelopen week keek ik de korte documentaire ‘Deepfake Therapy’:
“Onder begeleiding van een rouwtherapeut voeren nabestaanden via een nieuwe digitale techniek een interactief videogesprek met hun overleden dierbaren. Ze halen herinneringen op, stellen dringende vragen en gaan de confrontatie met onuitgewerkte zaken aan.”
We waren beide stil na het bekijken van deze docu. De docu roept verbazing, afschuw, boosheid en enthousiasme op. Meer zeg ik er niet over. Tip: kijk deze korte docu met iemand anders in deze vakantie en ga het gesprek aan. En probeer niet te oordelen, want jouw oordeel (en ook die van mij) is het minst interessant dat deze docu op kan uitlokken.
In de media
Met één druk op de knop krijgen platformwerkers een KlusCV – ZiPconomy
Een mooi stuk over de lancering van mijn rapport over data portabiliteit en de ontwikkeling van KlusCV op ZiPconomy.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
