Goedemorgen! Ik besefte mij dit weekend dat ik regelmatig roep: ‘de platformeconomie is meer dan alleen Uber en Airbnb’. Om vervolgens een flink deel van mijn nieuwsbrief aan de ‘usual suspects’ te besteden. Deze week dus anders: een nieuwsbrief zonder de usual suspects. Voor de afwisseling. Maar daarmee zeker niet minder interessant. Mooie week!
How New Taipei is turning back the tide on ageing | GovInsider
“Mayor Eric Chu shares how the city is building a gig economy for the elderly.”
In de (broodnodige) discussies rondom platformeconomie en de transitie naar een steeds meer digitale (platform) samenleving wordt naar mijn mening één vraag zwaar onvoldoende gesteld: wat voor samenleving willen we en hoe kunnen platformen (en andere digitale middelen) er aan bijdragen dat de samenleving leuker, beter en inclusiever wordt. Daarnaast is in veel discussies de markt leidend en de overheid volgend. Die combinatie zorgt er voor dat er veel potentieel blijft liggen.
Gelukkig zijn er ook voldoende voorbeelden van, meestal lokale, overheden die zich deze vraag (al dan niet noodgedwongen) stellen. In dit stuk wordt het verhaal verteld van New Taipei, een stad waar het aandeel van de ‘senior population’ in 2026 zal zijn gestegen naar 25% van de inwoners. Deze stad heeft heel goed begrepen dat:
- Wanneer iemand een hogere leeftijd heeft bereikt, betekent het niet dat deze de opgebouwde kennis en skills uit het verleden niet meer toe kan passen. Dit is een doelgroep die van grote toegevoegde waarde is voor de samenleving. Behalve wanneer je ze achter de geraniums zet natuurlijk 😉
- Het vanuit korte termijn perspectief misschien aantrekkelijk is om aan deze groep geen aandacht (en geld) te besteden, maar dat dit op de langere termijn een negatief effect heeft. Door er voor te zorgen dat deze groep betrokken blijven bij de samenleving en laagdrempelig toegang hebben tot vervoer en gezondheidszorg, voorkom je een hoop (dure) problemen in de toekomst.
Kost dit dan niet enorm veel geld? Ik denk van niet. Enerzijds omdat er een preventieve werking vanuit gaat en anderzijds omdat zij ook (met behulp van technologie) ouderen uitdagen om andere ouderen te helpen:
“The city has recruited social care volunteers from an unexpected demographic: the seniors themselves. “You can have professional social workers to help you, but it costs you a lot of money,” Chu noted. “So why don’t you provide a service to other seniors who need the service?”
The city’s officials train senior citizens to provide care services for their fellow seniors. “Every district government in my city creates a lot of channels for those senior citizens to join us as volunteers.” Senior volunteers have to undergo 40 hours of training before they can become official volunteers.”
Ook leunen zij voor samenwerkingen met het bedrijfsleven niet op een aantal grote spelers, maar op de lokale middenstand.
Daarnaast: geluk en succes zijn natuurlijk niet uit te drukken in geld. Maar de begroting moet natuurlijk wel sluitend zijn 😉 Volgens mij is deze case een voorbeeld voor velen.
Report: Digital labour platforms and the future of work – ILO
Het valt mij op dat er de laatste tijd, eindelijk, steeds meer aandacht komt voor de uitdagingen en kansen die platformen bieden voor onze samenleving. Wat mij ook opvalt is dat voor veel discussies stakeholders puur binnen hun eigen verticale koker blijven. Platformen, overheid, belangenorganisaties…. doen allemaal onderzoek, bedenken oplossingen en nemen standpunten in zonder met elkaar in gesprek te gaan.
Zo publiceerde het ILO (International Labour Organization) deze week het super interessant en relevant rapport: ‘Digital labour platforms and the future of work‘.
“This report provides one of the first comparative studies of working conditions on five major micro-task platforms that operate globally. It is based on an ILO survey covering 3,500 workers in 75 countries around the world and other qualitative surveys.
The report analyses the working conditions on these micro-task platforms, including pay rates, work availability and intensity, social protection coverage and work–life balance. “
In dit rapport worden 18 adviezen gegeven hoe platformen er voor kunnen zorgen dat de conditie van workers op online klus platformen (let op: dit gaat dus alleen over platformen die online arbeid faciliteren) goed zijn. Hoewel de noodzaak van deze adviezen duidelijk zijn, valt het mij wel op dat ze wel erg zijn geschreven vanuit het perspectief van de ILO: de aanbieders/workers. Begrijpelijk, maar ook een gemiste kans. Waarom? Omdat op het moment dat in dit soort rapporten ook de belangen van andere stakeholders worden meegenomen (of beter nog: deze rapporten samen worden geschreven!), dan is de kans dat er een werkbaar iets uit komt veel groter.
Want als er iets is dat ik de afgelopen jaren hen geleerd is dat binnen iedere stakeholdergroep, ook al staan zij soms lijnrecht tegenover elkaar, slimme en hardwerkende mensen staan die vanuit hun overtuiging de dingen doen die zij doen. Door de cliché’s los te laten (corporates zijn dinosaurussen, vakbonden leven in het verleden, startups willen alleen maar alles stuk maken en cashen) kan er (eindelijk) een veel betere en gelijkwaardige discussie worden gevoerd. En nee, dan zullen we het echt niet altijd net elkaar eens zijn, maar dan zal de discussie wel een stuk inhoudelijker worden en de oplossingen breder gedragen en toepasbaar.
Misschien moet ik hier maar eens een sessie over organiseren…
‘Vakbonden moeten hun eigen Uber bouwen’ – NRC
Ik heb je geen stukken over Uber beloofd, maar daar gaat dit stuk ook niet over 😉
NRC interviewde economisch historicus Louis Hyman ter ere van zijn nieuwe boek ‘Temp: How American Work, American Business, and the American Dream Became Temporary’ In dit interview pleit hij er voor dat chauffeurs en bezorgers zelf hun voorwaarden bepalen met een eigen app en dat vakbonden alternatieve platformen waarbij de gebruikers eigenaar van het platform zijn moeten bouwen.
Als trouwe lezer van deze nieuwsbrief herken je deze zin vast: het (volgens NRC radicale) idee is al vaker voorbij gekomen in mijn ideeën over platform coöperaties. Zoals in deze blog.
Ik bestudeer platform coöperaties nu al een jaar of 3 en heb gezien dat hoewel het een super sympathiek idee is, deze executie in de praktijk toch best lastig is. In dit stuk omschrijf ik de 5 succesfactoren. Binnenkort verschijnt een uitgebreid paper waar ik momenteel met Koen Frenken de laatste hand aan leg met nog meer insights.
Wat mij, in het kader van de discussie rondom platform coöperaties, opvalt in dit stuk is dat Hyman erkent dat platformen ‘here to stay’ zijn. Hij zegt letterlijk: ‘de geest is uit de fles’. Hij richt zijn betoog primair op vakbonden: zij zijn degenen die dit soort alternatieve platformen moeten initiëren. Ik deel zijn mening dat hier een rol én kans voor vakbonden is weggelegd. Alleen is dit iets dat al in de praktijk gebeurt: een aantal platform coöperaties in de kluseconomie in de VS zijn door vakbonden geïnitieerd of vakbonden of andere maatschappelijke organisaties hebben een belangrijke rol in de oprichting gespeeld.
Hyman zegt ook het volgende: „Uber is slechts een platform. Waarom kunnen taxichauffeurs niet een alternatief starten waarvan ze zelf eigenaar zijn? De technologie is er klaar voor. Met hulp van open source-software kunnen mensen relatief gemakkelijk platforms bouwen waarbij de opbrengsten met name naar de werknemers gaan en waar zij zelf de voorwaarden bepalen in plaats van de uitbaters.” Hoewel dit mooi klink, zet het weinig zoden aan de dijk. Een platform is (veel, heel veel, ontzettend veel) meer dan alleen de technologie. Als het zo simpel was, dan zou iedere stad 100 lokale apps hebben en was de discussie over monopolie en afhankelijkheid al jaren geleden gestopt. Dat het neerzetten van een succesvol (alternatief) platform veel skills vereist is op zich natuurlijk geen probleem, maar dan moeten we wel ophouden met het naïef zijn en de complexiteit erkennen en er echt serieus werk van maken en resources voor vrijmaken. Alleen dan kan iemand echt het verschil maken.
Critical Algorithm Studies: a Reading List – Social Media Collective
Ik uit wel eens kritiek op de academische wereld dat zij wanneer het over technologie gaat vrij naïef zijn. Zo merk ik in sessies rondom platformeconomie dat er vaak de aanname wordt gemaakt dat een algoritme een neutraal iets is. En wordt er ook veel vertrouwd op wat platformen zelf naar buiten brengen.
Gelukkig kan het ook anders. Misschien heb ik ook iets te veel in mijn eigen bubbel gekeken 😉 Mijn collega wees mij deze week op deze verzameling van ‘critical algorithm studies’.
“This list is an attempt to collect and categorize a growing critical literature on algorithms as social concerns. The work included spans sociology, anthropology, science and technology studies, geography, communication, media studies, and legal studies, among others. Our interest in assembling this list was to catalog the emergence of “algorithms” as objects of interest for disciplines beyond mathematics, computer science, and software engineering.”
Een interessante collectie om eens dieper in te duiken…
Decentralisation: the next big step for the world wide web | Technology | The Guardian
“The decentralised web, or DWeb, could be a chance to take control of our data back from the big tech firms. So how does it work and when will it be here?”
Na de melding van velen dat het internet stuk is, is het tijd om te kijken ‘how it can be fixed…..’. Dit artikel gaat over een bijeenkomst dit jaar, de ‘Decentralized Web Summity’ in het Internet Archive van Brewster Kahle.
Wat is dan het zogenaamde Decentralized Web? “It is supposed to be like the web you know but without relying on centralised operators. In the early days of the world wide web, which came into existence in 1989, you connected directly with your friends through desktop computers that talked to each other. But from the early 2000s, with the advent of Web 2.0, we began to communicate with each other and share information through centralised services provided by big companies such as Google, Facebook, Microsoft and Amazon. It is now on Facebook’s platform, in its so called “walled garden”, that you talk to your friends. “Our laptops have become just screens. They cannot do anything useful without the cloud,” says Muneeb Ali, co-founder of Blockstack, a platform for building decentralised apps. The DWeb is about re-decentralising things – so we aren’t reliant on these intermediaries to connect us. Instead users keep control of their data and connect and interact and exchange messages directly with others in their network.”
Is dit de oplossing? Geen idee. Maar het is wel goed om te zien dat er steeds meer mensen zich in deze discussie gaan mengen en er ook steeds meer experimenten worden gedaan.
Tegenlicht maakte trouwens een paar jaar geleden een geweldige uitzending ‘digitaal geheugenverlies‘ waar Brewster een belangrijke rol in speelt. Tijdens een expeditie in San Francisco in 2015 heb ik hem mogen ontmoeten in zijn archive. Een indrukwekkend verhaal en bijzondere man.
Video
Door Koen Frenken werd ik gewezen op het boek ‘Platform Capitalism‘ van Nick Srnicek. In dit boek zet hij de opkomst van de deel- en kluseconomie in een perspectief van een trend die al even bezig is rondom flexibilisering en outsourcing. Voordat ik het boek bestelde keek ik eerst een college van een half uurtje van deze expert op YouTube. Uiteraard gaf het mij weer de nodige food4thought die ik met hem heb gedeeld. To be continued dus….
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]
m) of telefoon (06-50244596).
