Goedemorgen! Voor je ligt/staat de 250ste editie van deze nieuwsbrief. Een mijlpaal. Bizar om te bedenken dat ik al 250 zondagavonden (dat is met vakanties meegeteld ruim 5 jaar!) heb besteed aan het maken van een nieuwsbrief. En met veel plezier: het dwingt mij tot lezen en nadenken en helpt in het duiden van het debat. Intussen heeft de nieuwsbrief ruim 1.000 abonnees en wordt de nieuwsbrief veelvuldig geopend en doorgestuurd. Hoewel ik altijd wel reacties ontvang ben ik voor deze editie benieuwd hoe jij deze nieuwsbrief leest, wat je er uit haalt en wat je gedachten zijn. Deel deze door op de reply knop te drukken van deze mail.
Afgelopen twee weken kwam er weer genoeg platform nieuws voorbij. In deze editie heb ik weer een aantal artikelen uitgezocht en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!
Fortnite-maker tegenover Apple in rechtszaal over machtsmisbruik in App Store | NOS
Ik schreef eerder over deze rechtszaak van Epic Games (een spelletjes maker) en Apple (met de Apple Appstore). Epic is van mening dat Apple zijn macht misbruikt en enerzijds te hoge prijzen rekent voor de dienstverlening (tot 30 procent) en anderzijds een concurrentievoordeel heeft met eigen concurrerende apps binnen de eigen appstore. Niet alleen heeft Apple daarmee een prijsvoordeel (het hoeft niet de 30 procent af te dragen), maar ook het voordeel van toegang tot data (ook van concurrenten) en het voortrekken van eigen apps in de store.
Deze zaak laat twee belangrijke discussies in de platformeconomie zien. Over de positie en macht van de poortwachter (alleen via de Apple Appstore kun je jouw app op een iPhone of iPad krijgen) en over het duivelse dilemma van de marktmeester die op het eigen platform ook aanbieder is. En daarmee een dubbele pet op heeft wat vragen is om oneerlijke concurrentie en in het meest positieve geval wantrouwen en onduidelijkheid.
Het is altijd interessant om te kijken waar in het verleden vergelijkbare zaken hebben gespeeld. Zo hebben supermarkten in mindere mate met huismerken een vergelijkbaar dilemma van (super)marktmeester en aanbieder (van huismerken) in de eigen schappen. Je kunt dit zeker niet 1-op-1 vergelijken met de platform case, maar je kunt er wel veel van leren.
Over de hoogte van de vergoeding van de poortwachter kreeg ik via Twitter een interessante case doorgestuurd waar winkeliers ontevreden waren over de hoogte van de kosten van betalingen die klanten met hun creditcard doen. “Een klant die met de creditcard betaalt, kost de winkelier wel 40 keer meer dan een klant die pint.” Ik ben niet al te diep in de case gedoken, maar voor zover ik het kan overzien heeft MasterCard toegezegd de tarieven te verlagen, is er een ‘Monitoring Trustee’ aangewezen om te controleren of MasterCard zich aan de afspraken zou houden en heeft de ACM geconcludeerd dat dit het geval was. Dit ondersteund door nieuwe wetgeving die al in de maak was. En als ik dan toch linkjes aan het delen ben, dit paper geeft ook interessante inzichten: “Multilateral Interchange Fees – Competition and regulation in light of recent legislative developments”.
Als laatst: wanneer het conflict over de commissie uiteindelijk is opgelost (dat gaat nog wel even duren, wees gerust), dan is het natuurlijk wel de (grote) vraag waar dat voordeel naartoe gaat. Draagt het bij aan de winstmarge van in dit geval Epic, of zien de consumenten dit ook echt terug in de prijzen die zij voor de software en abonnementen moeten betalen. Ook een niet onbelangrijke vraag…
“We Are Devastated”: Instacart Is Deactivating Workers and They Don’t Know Why
Het wordt langzaam maar zeker duidelijk wat de grote platform vraagstukken zijn van de komende jaren. In het vorige artikel ging het over de rol van een (meta)platform als poortwachter en het vraagstuk van de dubbelrol van marktmeester en aanbieder op een zelfde marktplaats. De volgende die in dit stuk centraal staat gaat over transparantie en accountability van (semi) automatische besluitvormingsprocessen. Het kijkje onder de motorkap van de technologie, aangestuurd door een private regulator, om te controleren of de juiste dingen gebeuren en om weerbaar te zijn wanneer er iets mis gaat.
Dit artikel gaat over Instacart: een platform waar je boodschappen bij winkels via de Instacart app kunt bestellen en ‘gig workers’ deze boodschappen voor jou ophalen. Volgens het artikel werken momenteel een half miljoen (500.000!) platformwerkers via het platform. Het platform denkt dit jaar naar de beurs te gaan met een waardering van 39 miljard dollar en was een van de platformen achter de lobby voor de ‘Proposition 22‘ wet in California eind vorig jaar.
In dit artikel komen verschillende platformwerkers aan het woord die zonder duidelijke opgaaf van reden van het platform af worden gegooid: gedeactiveerd. Wanneer zij verhaal halen, krijgen zij weinig duidelijkheid. Een voorbeeld: “It’s been two weeks since I’ve been deactivated, and I’ve lost a lot of income, and I’ve reached out more than 20 times now. No one has told me what documentation they’re asking me to send. The other problem is they’re working exclusively through email. There needs to be a way to talk to an actual person.”
Uit het artikel wordt duidelijk dat de bewijslast bij de platformwerker en niet bij het platform ligt. Je wordt gedeactiveerd, verliest je inkomstenbron en daarna verzand je in een moeras van onduidelijke processen en lukt het niet om een mens aan de lijn te krijgen die het probleem op kan lossen. Als we het dan toch hebben over een wensenlijstje voor regelgeving en/of afspraken, dan is het natuurlijk noodzakelijk dat dit soort platformen processen uitlegbaar maakt op de website en daar ook verantwoordelijk voor kan worden gehouden. Daarnaast is de strategie van ‘schuldig, tenzij’ natuurlijk verwerpelijk, laten we dat dan ook gelijk omdraaien. Je werkt immers met mensen, niet met robots.
Crowd Economy in smart villages – how does it works?
Vaak wordt bij platformen direct aan een digitale oplossing gedacht. Dit terwijl in veel gevallen een platform ‘slechts’ een digitale laag is over een bestaand proces. En daarmee een middel, nooit een doel. De afgelopen jaren maakte ik, tot maart vorig jaar, veel reizen voor interviews en presentaties: van 2012 – 2020 zo’n 60 reizen naar 16 landen. En dan kom je nog wel eens op onverwachte plekken terecht. In 2015 mocht ik spreken en interviewen op de “Crowdsourcingweek Arctic Circle”. Het congres werd gehouden in Vuollerim: een klein mini dorpje vlak naast de poolcirkel. Omdat het dorpje enkele maanden per jaar door sneeuw van de buitenwereld was afgesloten, waren zij gewend om alles wat moest gebeuren met het dorpje op te pakken. Het was een ware ‘offline crowdsourcing community’. En nog steeds zijn zij aan het verkennen hoe zij, ook met behulp van digitale tools, het ‘samen’ van de gemeenschap kunnen versterken. Vorige week kwam dan ook dit bericht voorbij:
“Notes from Smart villages 2021-04-30 Sharings from some practical examples. In Vuollerim, Arctic Circle, Sweden you find this village with 800 inhabits and 7 crowd based companies.”
Leuk om te lezen. En te beseffen dat een platform een middel is die in veel omgevingen kan worden toegepast. In dit geval in een prachtige omgeving waar ik ook nog met sledehonden op pad mocht gaan en het noorderlicht heb mogen aanschouwen. Misschien later dit jaar, wanneer het reizen weer mag, maar weer eens een bezoekje brengen…
Koninklijke onderscheiding voor bedenker OV-fiets – OV-Magazine
Een van de mooiere en succesvolle platform cases in Nederland is natuurlijk die van de OV-fiets. En zoals meer goede ideeën ook hier geboren vanuit frustratie: “en fiets huren op het station was toen nog bureaucratisch, duur, ingewikkeld en tijdrovend. Je moest een formulier invullen, een kopie van je paspoort inleveren en 100 gulden borg betalen. Dat kostte algauw een kwartier. Ronald vond dat dat binnen 1 minuut moest kunnen. En het terugbrengen binnen 30 seconden, want dan moest je je trein halen. Ook moest de OV-fiets goedkoper zijn dan een busretourtje.”
In 2019 werden volgens dit artikel 5,2 miljoen ritjes met de OV fiets gemaakt. Deze case laat zien dat achter iedere verandering een gedreven ondernemer of ondernemend persoon zit die tegen de stroom en verwachtingen in doorzet en volhoudt. Het is dan ook meer dan terecht dat Ronald Haverman twee weken geleden een lintje ontving.
L1NDA en YoungOnes bieden oplossing voor personeelstekort horeca – Emerce
Platformen in de kluseconomie zullen in de toekomst steeds meer verweven worden in bestaande processen. Een aantal weken geleden deelde ik een bericht dat uitzendplatform NowJobs ging samenwerken met ontwikkelaar van planningtools Nostradamus. Lege gaten in de planning kunnen zo worden doorgeschoten naar het platform. Afgelopen week kwam het bericht voorbij dat freelanceplatform YoungOnes gaat samenwerken met L!NDA: ook een planningstool én een uitzendplatform. Ook een interessante combi. Ik ben vooral benieuwd wie de keuze gaat maken of een klus naar het uitzend- of freelanceplatform gaat en wat we nog meer van deze samenwerking kunnen leren.
Ook gelezen
- Onder de motorkap van de arbeidsmarkt gaat het er wild aan toe. Gelukkig maar
- Uber sees driver cost rising as U.S. economy recovers
- Facebook dreigt iPhone-gebruikers: ‘Zonder je data geen gratis app’
- Uber, Lyft have a California playbook to fight proposed U.S. rules on workers
- Hoe Uber met Nederlandse bv’s wereldwijd belastingen ontwijkt
- Amazon had sales income of €44bn in Europe in 2020 but paid no corporation tax
Tweet van de week
Ik heb intussen behoorlijk wat algemene voorwaarden van platformen doorgenomen (verder gaat het goed met mij, maak je geen zorgen ;-)) en het valt mij op hoe vaak bedrijven met algemene voorwaarden weg willen poetsen wat eigenlijk niet kan. In dat rijtje past ook onderstaande melding die ik op Twitter voorbij zag komen.
In de media
Gorillas: de grote disrupter of opportunistische passant? | FoodPersonality Magazine
Voor FoodPersonality werd ik geïnterviewd over ‘flitsbezorger’ Gorillas. Misschien zul je denken: alwéér Gorillas? Ja. Alweer Gorillas. Toch adviseer ik je het stuk te lezen: het is een uitgebreid stuk (3 pagina’s) met een goede analyse.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.
