Goedemorgen! Hierbij ontvang je de eerste nieuwsbrief na de ‘zomer break’. Afgelopen week ben ik teruggekomen van een waanzinnige bijna 6 weken vakantie met mijn gezin in Thailand. Even ‘bijna’ offline, veel gelezen, veel nagedacht en vooral genoten van mijn gezin. De reflecties volgen een andere keer, wat foto’s vind je op mijn Instagram account. Deze week weer vol aan de bak met o.a. een gastcollege voor een Post-HBO groep van de Han en een presentatie over platformwerk op Amsterdam Horizon ’19. Daarnaast ook meters maken met de ‘wetenschapsagenda platformeconomie’ die ik in de laatste maanden dat ik nog parttime bij de UU zit op zal leveren. De vakantie is nu écht voorbij 😉 In deze editie weer 5 mooie artikelen die ik heb voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!
Fighting Monopoly Will Require Collective Power – The Atlantic
“Tougher regulation will help, but workers and small businesses also need the ability to join forces against corporate power.”
Een zeer lezenswaardig stuk van Nathan Schneider, journalist and professor of media studies at the University of Colorado Boulder. Nathan is een van de grondleggers van het gedachtegoed rondom platform coöperaties en heeft veel interessante gedachten over gedeeld eigenaarschap van organisaties en platformen.
In dit stuk gaat hij in op ideeën hoe aanbieders van platformen en marktplaatsen meer macht te geven zich te verenigen. Dit is belangrijk, aangezien platform macht macht is bij gratie van de gebruikers. Weet je deze te verenigen, dan is het mogelijk om een tegenmacht te organiseren, waardoor er een veel gelijkere balans ontstaat in onderhandelingen. Beter gezegd: dit is de enige manier om gelijkwaardige onderhandelingen mogelijk te maken. Dit is dan ook waar mijn interesse voor het concept van vakbonden vandaan komt. Aangezien dit de kern is (of zou moeten zijn) van vakboden.
Nathan omschrijf de beperkingen die er nu zijn van het verenigen van aanbieders mbt het mededingingsrecht. Kort gezegd: juridisch gezien mogen bijvoorbeeld Uber chauffeurs zich niet verenigen en gezamenlijk met een platform onderhandelen. Hij komt met een paar interessante gedachten:
“An intriguing new bill proposed by the SEIU-affiliated United Healthcare Workers West puts forth another possible arrangement—establishing a new category of cooperative, worker-owned companies that would supply labor to gig-economy platforms. Drivers and other gig-economy workers would be employees of these cooperatives, which would negotiate with Uber, Lyft, and other platforms to set contract terms, such as wages and working conditions.”
Dit concept is in lijn met wat van Slooten en Holscher eerder opperden in een paper met de titel ‘de werkerscoöperatie’. Schneider kijkt verder en stelt ook voor dat bijvoorbeeld aanbieders op Amazon zich in een dergelijke constructie zouden kunnen organiseren:
“Organized sellers could build their own cooperative online commerce platform—or at least wield real power against Amazon. An association of sellers could negotiate a lower cut for Amazon, and members could keep 90 or 95 percent of their sales revenue, instead of the typical 85 percent. They could also establish dispute-resolution processes with more transparent rules. Much like what labor unions do with employers, collective power among sellers would transfer some power from Amazon’s executives and shareholders to the people whose daily exertions actually make the platform work.”
Leuk aan Scheider is ook dat hij dit soort gedachten ook in perspectief plaatst. Deze gedachte is namelijk helemaal niet nieuw:
“New forms of collective power will require, among other legal reforms, significant legislative revision of the antitrust laws. To protect beneficial cooperation, as we have explained in detail elsewhere, Congress has a template on which to build. The 1922 Capper-Volstead Act grants farmers and other agricultural producers the right to engage in collective action free from antitrust interference. They can cooperate in selling and processing their crops, milk, and other output and marketing the resulting products. While protected from the antitrust prohibition on collusion, farmer cooperation is still subject to oversight by the U.S. Department of Agriculture. Congress should generalize the Capper-Volstead Act and extend its protection to all powerless actors in the economy—workers, professionals, consumers, and small firms. To prevent abuse of the cooperative form, Congress should also ensure this new protection is restricted to bona fide small players.”
Het is dan ook goed om bij dit soort gedachten terug te blikken naar het verleden. Coöperaties zijn niet nieuw en veel situaties die zich nu voordoen lijken erg op situaties die in het verleden hebben plaatsgevonden. Oftewel: prik af en toe eens door de bubbel van ‘dit is nieuw’ en plaats een ontwikkeling in perspectief.
Deliveroo’s German exit prompts worker outrage – POLITICO
Tijdens mijn vakantie was het zeker geen komkommertijd voor de maaltijd bezorg sector. TakeAway en JustEat besloten hun krachten te bundelen, wat een tegenslag was voor de concurrenten. Niet veel later besloot Deliveroo de handdoek in de ring te gooien in Duitsland. Onverwachts kondigde het platform aan om binnen 4 dagen het land te verlaten. Bezorgers werd een regeling aangeboden die door Deliveroo werd omschreven als ‘een geste’, zij het niet dat je hier alleen in aanmerking voor kwam wanneer je afstand deed van de mogelijkheid om tegen het besluit van Deliveroo in beroep te gaan. Daarnaast is er ook twijfel of het maaltijd bezorg model waar de koeriers worden geregeld door het platform überhaupt uit kan. In het stuk ‘Analysts expect Uber Eats to lose money on every order forat least the next five years‘ wordt hier verder op ingegaan. Intussen is er in de media die bericht over ondernemerschap ook genoeg te lezen over de kansen van de groei van de maaltijd bezorg sector, onder andere door de opkomst van ‘delivery only virtual restaurant brands’, ook wel ‘dark kitchens’ genoemd.
Wat zeggen deze ontwikkelingen voor de opkomst van online platformen voor maaltijdbezorging?
- Het freelance model zorgt voor optimale flexibiliteit voor het platform: waar bijvoorbeeld Foodora (zij hadden de bezorgers in dienst) nog steeds bezig is met de afhandeling van het vertrek uit Nederland, kan Deliveroo met het freelance model van de een op andere dag uit een land of stad vertrekken. Hoewel het nog wel even afwachten is of hier nog rechtszaken van komen;
- De kluseconomie is een makkelijke en laagdrempelige manier om aan het werk te gaan, maar de afhankelijkheid van een platform brengt ook risico’s met zich mee. Een van de risico’s is dat een platform besluit te stoppen, wat erg vervelend is wanneer je voor de kostwinning afhankelijk bent van het platform. Het meest veilig is om het werken voor een platform als deelinkomsten te gebruiken. Bijkomend voordeel: onderzoek wijst uit dat je als aanbieder een stuk gelukkiger bent wanneer je niet voor je inkomsten afhankelijk bent van het platform. Check daarvoor ook deze presentatie van Juliet Schor tijdens Reshaping Work 2018;
- Hoewel de opkomst van deze platformen veel kansen biedt voor ondernemers mbt ‘dark kitchens’, is dit ook een risicovol model. Wanneer je voor het klantcontact én bezorging afhankelijk bent van een platform en deze besluit om binnen 4 dagen niet meer in jouw stad of land actief te zijn, dan heb je echt een probleem. Ook hierbij dus: mooi voor aanvullende inkomsten, maar een risico bij te veel afhankelijkheid.
De komende maanden en jaren zal het nog onrustig zijn in de maaltijd bezorg sector.
- Welk model zal overeind blijven staan? Het Thuisbezorgd model met beperkt eigen riders dat voor 95% leunt op de koeriers van de restaurants (die relatief goedkoop dienstverlening kunnen aanbieden omdat zij onder de horeca CAO vallen), of het UberEats/Deliveroo model met grotendeels eigen riders (die dan weer onder de duurdere TLN CAO vallen);
- Is maaltijdbezorging voor restaurants een parasitair model (de vaste kosten worden betaald door de vaste klanten, bezorging is een leuk extra’tje, maar zal nooit op zichzelf uit kunnen) of een volwassen business;
- Hoe voordelig zijn de schaalvoordelen waar over wordt gesproken bij de fusie van TakeAway en Just Eat, of is er ook nog echt ruimte voor lokale initiatieven?
Ik blijf het volgen 😉
Google Maps voegt fietsritjes en taxidiensten toe aan ov-planner | NU.nl
De komende jaren zullen meer en meer partijen zich gaan melden in de strijd om dé toegangsapp voor mobiliteit te worden. Immers: wie die positie inneemt heeft het klantcontact en daarmee een enorme macht. Het is al een tijdje duidelijk dat dit ambitie nummer 1 van Uber is, maar ook kleinere partijen als het Nederlandse Tranzer doen een serieuze gooi. Het is ook niet verrassend dat Google hier ook op inspeelt.
“Google voegt in Google Maps nieuwe functies toe aan routebeschrijvingen via het openbaar vervoer. Dit moet het plannen van een reis completer maken, schrijft het bedrijf dinsdag in een blogbericht.”
Het plannen van de reis met verschillende soorten vervoer is natuurlijk een eerste stap. Het zal niet lang meer mogen duren voordat je ook de hele reis in één keer via de app af kunt rekenen. Dit klinkt overigens een stuk eenvoudiger dan het in de praktijk zal zijn. Je zult met iedere aanbieder een koppeling moeten maken. Interessant om te zien is dat de NS hier al een eerste stap in heeft gezet: het is nu ook voor andere partijen mogelijk om kaartjes en abonnementen te verkopen via een API koppeling. Als ik bij Google werkte dan zou het heel interessant zijn om Nederland als pilot land te gebruiken voor de doorontwikkeling van de Maps app…
Donatiewebsite plotseling offline: tienduizenden euro’s verdwenen | RTL Nieuws
Nieuws dat je bijna niet gemist kúnt hebben: het op zwart zetten van crowdfunding website ‘Dream or Donate’: een van de grootste platformen in Nederland op het gebied van donatie crowdfunding. De eigenaar gaf aan te zijn gehacked en te zijn afgeperst, waardoor hij zich genoodzaakt voelde de stekker er uit te trekken. Het hele verhaal is op zijn zachts gezegd opmerkelijk te noemen en de kans is reëel dat veel projecteigenaren hun geld niet meer terugzien.
Vlak na het bekend worden van het nieuws en het opmerkelijke verhaal werd bekend dat een kamermeerderheid na dit incident toezicht wil op donatie platformen. Ik denk dat dat een wat overdreven reactie is. Veel zaken zijn al geregeld, de situatie van een crowdfunding platform ligt namelijk aardig in lijn met andere marktplaatsen die geld van aanbieders vasthouden en een percentage hiervan inhouden als commissie. En denk ook eens aan collectieve inkoop organisaties of webshops. In de nieuwe PSD2 wetgeving is hier al het een en ander over vastgelegd.
Wat mij opvalt is dat de branche zelf zich niet verenigd en een soort van ‘code of conduct’ opstelt waar aangesloten platformen zich aan moeten conformeren. Zo zou het goed zijn om het geld van de acties te storten op een derdegeldenrekening die losstaat van de dagelijkse operatie en om bijvoorbeeld een jaarlijkse audit uit te laten voeren. Volgens mij iets dat de branche prima zelf kan initiëren en ik denk niet dat hier specifieke aanvullende regulering voor nodig is, daar is de markt te klein en niet uniek genoeg voor.
Al met al wel weer een interessante case om te volgen. Hoewel het natuurlijk enorm vervelend is voor de gedupeerden, zorgt een casus als deze er wel weer voor dat overheid gedwongen wordt om serieus naar dit fenomeen te kijken. Met het risico om door te schieten in regeldruk, en dat zou zonde zijn.
‘Ik ben in de mythe van Silicon Valley getrapt’ | FD
Veel platformen worden de hemel ingeprezen, zonder dat duidelijk is of het businessmodel ooit zal werken. Waar de deeleconomie een aantal jaren geleden grote bergen beloofde, was de praktijk een stuk weerbarstiger. Zo ook voor Peerby: de app waarmee je spullen kunt huren en lenen via een app. In dit openhartige interview deelt oprichter Daan Weddepohl zijn verhaal en ervaringen. Een mooi verhaal dat benadrukt hoe lastig het is om een platform model succesvol te maken. En een mooi verhaal van een ondernemer met een missie die door blijft zetten om zijn missie te volbrengen.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.
