Goedemorgen! Voor je ‘ligt’ de voorlaatste editie voor mijn ‘zomerstop’.  Daarna laat ik je voor 3 weken met rust. In die periode kun je natuurlijk ook prima mijn nieuwe boek lezen, dan ben je weer helemaal bij. Over het boek gesproken: ik heb deze week gehoord dat dit najaar de luisterboek versie van het zal uitkomen. Intussen zijn ze ook begonnen met de productie van de tweede druk van het fysieke boek. En start een verkenning voor anderstalige publicaties.

Komende tijd zal ik mij ook bezighouden met het ontwikkelen van een blok ‘platformeconomie’ voor de Global School for Entrepreneurship. Direct na de vakantie zal ik, vergezeld met enkele platform ondernemers, in 5 weken tijd de studenten op weg helpen in de platformeconomie. Tof van deze internationale opleiding is dat alle studenten ook zelf echt al een aan een eigen bedrijf werken of bezig zijn met de validatie van hun concept.

Deze week heb ik weer wat artikelen voor je uitgezocht en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Uber drivers to launch legal bid to uncover app’s algorithm | Uber | The Guardian

Platformen bepalen als marktmeester de regels van het ‘spel’. In het geval van platformen voor taxi’s en maaltijdberzorging is het het platform dat bepaalt wie welke klus krijgt, tegen welk tarief, wie mee mag doen en wie niet en ga zo nog maar even door. Het probleem hierbij is dat de informatiemacht volledig bij het platform ligt: voor de individuele gebruiker wordt de informatie asymmetrie misschien wel meer dan ooit in stand gehouden. Hiermee is het verschil in informatiemacht, en daarmee dus ook gewoon macht, groter dan bij traditionele bemiddelaars.

Om hier een betere balans in aan te brengen zou je kunnen bedenken dat de besluitvormingsprocessen, de algoritmes, inzichtelijk zouden moeten zijn voor een ’trusted 3rd party’, een algoritmeaccountant. Deze kan het algoritme controleren op bepaalde variabelen. In een workshop in de zomer van 2019 onderzocht ik deze mogelijkheid met een brede groep aan stakeholders.

Een andere optie, wat niets zegt dat de een beter of slechter is en of er een keuze tussen twee moet worden gemaakt, is om de gebruikers beter toegang te geven op de data die invloed heeft op de transacties van de individuele gebruiker. Juist voor platformen die de aanbieder als ondernemer classificeren zou dit een no-brainer moeten zijn. Immers: je kunt pas echt ondernemen als je toegang hebt tot de data die van invloed is op jouw business en transacties. Geen ondernemer bepaalt immers zijn strategie met de ogen dicht.

Vervolgens is het interessant om te kijken hoe je deze data kunt bundelen (poolen) om op basis van de data van meerdere aanbieders analyses te maken en hiermee het machtsverschil tussen aanbieders en platform te verkleinen. De gedachte van het samenbrengen van de aanbieders is niet nieuw. Ruim een jaar geleden schreef ik de blog ‘de coöperatie als vakbond 2.0’. Deze begint als volgt: “In het FD van 19 februari pleitten arbeidsrechtadvocaten Jaap van Slooten en Jorinde Holscher voor de introductie van de werkerscoöperatie. Een vehikel dat, in lijn met eerdere berichtgeving van de Autoriteit Consument & Markt (ACM), zzp platformwerkers moet helpen collectieve (tarief)afspraken te maken met de platformen waar zij voor werken.” Het gehele paper is hier te downloaden. Het idee van de werkerscoöperatie is om het machtsverschil tussen aanbieders en platformen te verkleinen middels een coöperatie.

Deze week kwam er een interessant nieuwtje voorbij die te maken heeft met collectief data verzamelen en de toegang tot data voor platformwerkers. Een groep Uber chauffeurs klaagt het bedrijf aan, omdat zij vinden dat zij met AVG/GDPR verzoeken te weinig data krijgen om goede keuzes te maken en inzicht te krijgen in de manier waarop het bedrijf beslissingen maakt over de aanbieders.

De zaak wordt gevoerd door de Worker Info Exchange (WIE) waar ik eerder al over schreef. In het verzoekschrift (interessant leesvoer!) wordt het volgende over deze exchange gemeld: “WIE is een non-profit organisatie die zich onder meer ten doel stelt om werknemers en zelfstandigen in de informatie-economie toegang te geven tot (persoons)gegevens die tijdens het werk over hen worden verzameld. Een belangrijk doel is daarbij om de machtsverhouding tussen grote digitale platforms, zoals Uber, en de mensen die deze platforms succesvol maken – de werknemers – in balans te brengen.”

WIE wordt ondersteund door de App Drivers & Couriers Union (ADCU). Uit het verzoekschrift: “De ADCU is een vakbond die opkomt voor de belangen van alle private hire drivers & couriers in het Verenigd Koninkrijk, onder andere in de relatie met werkgevers en toezichthouders. De ADCU zet zich onder andere in voor meer transparantie over de gegevensverwerking door partijen als Uber. De ADCU is aangesloten bij de International Alliance of App Transport Workers (IAATW). Beide organisaties zetten zich in digitale rechten voor ‘platform workers’.”

“De ADCU en IAATW hebben gezamenlijk het initiatief genomen tot oprichting van een ‘data trust’. Binnen deze data trust, welke in stand wordt gehouden door Worker Info Exchange, worden de persoonsgegevens van chauffeurs bijeengebracht. De inzichten die zodoende worden verkregen, kunnen onder andere worden gebruikt in het kader van collectieve onderhandelingen.”

Deze rechtszaak levert een belangrijke bijdrage aan de verkenning in hoe een ongelijk (informatie) speelveld tussen platformen en gebruikers in de digitale wereld kan worden tegengegaan. Er zijn nog genoeg vragen en er zullen er vast nog meer bijkomen, maar de enige manier om dit te verkennen is door er iets aan en mee te doen. Daar kan een rechtszaak als deze prima in bijdragen. Of, zoals Anton Ekker, de Nederlandse advocaat die deze zaak voert treffend samenvat: “The app decides millions of times a day who is going to get what ride: who gets the nice rides; who gets the short rides. But this is not just about Uber. The problem is everywhere. Algorithms and data give a lot of control but the people who are subject to it are often no longer aware of it.”

Deliveroo Workers Benefit From Untied’s Latest Gig Economy Accounting Tool | The Fintech Times

Op het moment dat je via verschillende platformen aan het werk bent, kan het een probleem worden om de administratie en belastingaangiften op orde te hebben. In de UK is hier een oplossing voor:

“Currently, platform workers – those who work across multiple industries – represent the fastest-growing segment of those who need to submit tax returns and while filing is relatively straight forward, many are not familiar with the UK tax system and proportionate to income, the cost of using an accountant is high.

Working quickly, untied designed and deployed a totally new product – untied for gig workers. It had a specific onboarding process and built-in translation. Recognising that people tend to work for multiple platforms, it supported the key ones directly, and additional platforms were available to add if needed. It then promoted the service to riders directly via emails circulated by Deliveroo on untied’s behalf and on social media.

Within 28 minutes of the tool being available, a Deliveroo worker had filed their tax return and during its peak, a new user signed up every 27 seconds.”

Natuurlijk is het de vraag hoe wenselijke het is wanneer mensen via verschillende platformen hun inkomen bijeen moeten sprokkelen (de tegenvraag is natuurlijk ook: wat is het alternatief en is dit beter of slechter dan dit alternatief), maar het is een interessante ontwikkeling om te volgen. Veel banken volgen deze ontwikkeling, ook in Nederland, op de voet. Ik ben wel nog benieuwd wanneer er ook vanuit de overheid tools en koppelingen (API’s) worden ontwikkeld om de steeds meer decentrale economie te faciliteren. Vanuit het oogpunt van transactiekosten een heel relevante vraag wat mij betreft…

Uber acquires public transportation software company in latest transit expansion

De laatste weken zie ik veel berichten over Uber voorbij komen dat zij experimenteren met het faciliteren van openbaar vervoer binnen de app. Ik neem deze vaak niet mee in deze nieuwsbrief, maar vond het relevant om een keer te vermelden. Zeker ook met de combinatie van dit bericht dat het een ‘public transportation software company’ heeft overgenomen. Het moge duidelijk zijn waar de ambitie van Uber ligt: al het transport (binnen steden) via één app. Wat op zich ook geen nieuws is, enkele jaren geleden was dit ook de conclusie van mijn blog ‘Waarom de rit van Uber zomaar kan eindigen in de grootste startup-deceptie ooit”.

Background paper of the Working Group on New Forms of Work | European Network of Public Employment Services (PDF download!)

Steeds meer stakeholders verdiepen zich in het fenomeen platformwerk, wat een goede zaak is. Een paar weken geleden presenteerde het ‘European Network of Employment Services’, zeg maar alle UWV’s van Europa, een inleidend paper over platformwerk. Zonder diep op de inhoud in te gaan kan ik zeggen dat het een interessant en compleet stuk is geworden. Voor wie een inleiding platformwerk nodig heeft is dit zeker een aanrader.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Het gaat goed met mijn nieuwe boek: tijdens een signeersessie bij de uitgever werd mij tussen neus en lippen medegedeeld dat de eerste druk alweer bijna is uitverkocht. Super goed nieuws dus. Die tweede druk zit er dus aan te komen. En het boek is in de Managementboek Top 10 (op nummer 10) binnengekomen. Extra bijzonder, omdat er genoeg boeken zijn die een stuk breder publiek trekken.

Deze week weer een aantal mooie stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

p.s. heb je deze nieuwsbrief doorgestuurd gekregen? Aanmelden kan hier!

Grote stap voor Uber: chauffeurs hun eigen tarief laten bepalen | door Rens Lieman, schrijver en journalist

Taxichauffeurs die via een app werken hebben geen invloed op de prijs die zij voor een rit krijgen. Het algoritme bepaalt en kiest uit wie welke rit krijgt. En degenen die de algoritmes ontwerpen bepalen de variabelen waarop het algoritme deze keuze maakt.

Het niet kunnen bepalen van de prijs door de ‘ondernemende’ taxichauffeurs is al lang een heet hangijzer in het debat of een Uber chauffeur nu echt zelfstandig is, of toch gewoon een werknemer. Vanuit het oogpunt van het gebruiksgemak (de user experience) van de app is het te verklaren dat de chauffeur niets te zeggen heeft over het tarief. Hoe meer keuzemomenten, hoe minder de ervaring voor de klant.

In dit stuk meldt Rens Lieman, journalist en auteur van het boek ‘Uber voor alles’ , dat Uber een experiment doet waarbij chauffeurs zelf hun tarief mogen bepalen. Ze kunnen een eigen bandbreedte aangeven van -50% tot +500%. Ze kunnen dus boven, maar ook onder door het algoritme geadviseerde bedrag gaan zitten.

Is dit een goede ontwikkeling? Ik heb mijn twijfels. Je kunt als chauffeur alleen een hogere prijs vragen op het moment dat het aanbod in de omgeving laag is (schaarste) en andere chauffeurs niet onder de prijs duiken. Zeker in landen (als de VS) waar de drempel om voor Uber te gaan rijden laag is, verwacht ik dat in de meeste gevallen er een overschot is. Wat zou kunnen leiden tot zelfs lagere tarieven. Op het moment dat je als klant een favoriete chauffeur op kunt slaan (er liep een experiment, ik weet niet wat de status is), dan zou je voor je vaste klanten wel een hogere prijs kunnen bieden. Aan de andere kant: vaste klanten die bedien je natuurlijk veel liever buiten de app om, dat scheelt sowieso 20-25% commissie. Daarnaast is het lastig om je te onderscheiden als taxi aanbieder ten opzichte van concurrentie, zeker op het moment dat een klant jou nog niet kent. Een veel hogere prijs betaal je als klant alleen als de nood hoog is (en er schaarste is, waar nu ook het bestaande ‘surge pricing’ systeem op inspeelt) of als je langer in een taxi moet verblijven en je een goede ervaring hebt met een chauffeur.

De reden dat Uber deze stap heeft gezet is hoogstwaarschijnlijk om een argument voor de rechter in California van tafel te halen en de kans te verkleinen dat Uber de chauffeurs in dienst moet nemen. En zo zie je dat het kat-en-muis spel waar ik al langer over schrijf, waarbij beleidsmakers nieuwe regels bedenken en platformen relatief eenvoudig eenzijdig wijzigingen doorvoeren waardoor zij niet meer in strijd zijn met deze nieuwe regels, nog wel even voortduurt. De enige oplossing lijkt mij een grondig herontwerp van ons arbeidsstelsel, waarbij zekerheden en verplichtingen worden losgekoppeld van de vorm van contract. En dat is iets dat nog wel even zal duren. Dus wat dat betreft is het kat en muis spel prima voor de korte termijn, want wachten op een systeemverandering, daar heb je op de korte termijn weinig aan.

How Amazon Lures ‘Artisanal’ Sellers and Hangs Them Out to Dry | by Sarah Kessler | Jul, 2020 | OneZero

Retailplatformen trekken veel aanbieders doordat zij hen laagdrempelig toegang geven tot een groot publiek. De enige vraag daarna is: weten de klanten deze aanbieders vervolgens ook vinden? In dit artikel een aardige omschrijving van Amazon Handmade: een speciaal deel van de Amazon website waar makers van handgemaakte spullen hun waar kunnen aanprijzen.

Wat in dit stuk duidelijk naar voren komt is hoe weinig invloed als aanbieder je hebt op een dergelijke ‘commodity’ marktplaats. Er wordt beschreven dat de handgemaakte kettingen tussen de niet handgemaakte kettingen verschijnen en kopers vaak niet eens weten dat zij een handgemaakt item hebben gekocht. Daarnaast doet Amazon er alles aan om het klantcontact met de koper bij zich te houden. Soms kun je geluk hebben: dan zet Amazon je in de etalage en stijgt de verkoop:

“The San Diego-based carpenter had been selling his handmade cutting boards and coasters on Amazon since 2015. That’s when Amazon recruited him and other Etsy sellers for the launch of its Amazon Handmade business. Since then, a small number of orders had trickled in each month, usually fewer than 10. But suddenly, business was booming. Stencil says he made more sales in May alone than he did in the whole year prior.

It was Stencil’s wife who figured out why: Amid the global pandemic, with news about local businesses struggling to stay afloat prominent in headlines, Amazon created a new “local shopping” feature on its homepage. It highlighted Handmade sellers, grouping them by region and state — Stencil’s listings could be found under California.

The sudden boost in sales showed what Amazon could do for businesses it decides to put in the spotlight.”

Waarbij het de vraag is wat de intenties van Amazon waren voor deze promotie campagne. Zeker wanneer je het volgende fragment leest: “Amazon was, meanwhile, fighting its image as a destroyer of small local businesses, including a call from local booksellers to investigate Amazon for anti-competitive practices.”

Tot slot

Na het lezen van de blog blijf ik achter met een aantal vragen. Wanneer een retailplatform groeit, in hoeverre is het dan nog in staat om niche markten te bedienen? Ik denk dat dit voor dit soort platformen een serieus probleem is, omdat er een kans bestaat dat straks alleen aanbieders van ‘commodity’ goederen (waar prijs de belangrijkste drijfveer is) van het platform gebruik maken en niche aanbieders en sterke merken het platform verlaten om hun klanten via andere kanalen te bedienen.

Hier ligt natuurlijk ook een grote kans voor niche platformen, waarbij er ook een risico is dat deze bij groei weer te breed groeien, aangezien er in de niche op een gegeven moment gene groei meer mogelijk is.

Dat brengt mij bij de laatste vraag: is 1 platform voor retail de beste optie? Of is een ecosysteem aan verschillende niche platformen met ieder hun eigen stempel en cultuur, maar wel profiterend van de schaalvoordelen van het geheel, de beste oplossing. Dat is een vraag die Pieter Zwart van CoolBlue zich vast ook heeft gesteld toen hij 360 kleine shops in één merk samenvoegde. Ik ben benieuwd.

Africa’s platform business economies | Standard Bank

Interessant rapport van expert Sangeet Paul Chaudary over de kansen voor platformen in Afrika. Wat mij in het rapport opvalt, en ik kwam dit eerder tegen in andere onderzoeken, is dat het lijkt dat platformen in landen met minder ontwikkelde instituties op korte termijn enorm veel meerwaarde kunnen brengen (zoals bijvoorbeeld veiligere taxi’s in Brazilië), maar waarbij op de lange(re) termijn de samenleving in een soort van ‘lock-in’ zit van private partijen. Zie ook dit fragment uit de executive summary:

“Africa may well draw on the experiences of both India and China, whereby governments work to develop standards and create basic digital capabilities such as identity management, while private companies build out the necessary financial and logistics infrastructure.”

Het is natuurlijk de vraag of het wenselijk is dat al deze ‘logistics infrastructure’ wordt georganiseerd door private partijen. Aan de andere kant kun je ook zeggen: anders dan was het er niet gekomen. Een dilemma.

No one can seem to agree on how much Uber and Lyft drivers actually get paid

Hoeveel verdient een Uber chauffeur? Dat lijkt een eenvoudige vraag, maar niemand weet het exacte antwoord. Het inkomen van een chauffeur is afhankelijk van veel variabelen. Om te beginnen het aantal beschikbare ritjes en een bepaalde tijd en de vergoeding per ritje. De vergoeding is ook vaak niet al te transparant opgebouwd. Daarnaast als je een gemiddelde wilt berekenen moet je ook een aantal keuzes maken. Reken je wachttijd wel of niet mee in het terugrekenen naar een uurloon? En welk bedrag per kilometer of per uur reken je voor bedrijfskosten als afschrijving auto, verzekering en meer?

In deze blog een verkenning van twee studies die een zelfde vraag probeerden te beantwoorden. Studie 1 maakte gebruik van data van Uber en Lyft en werd ook door deze platformen gefinancierd. Studie 2 verzamelde zelf data. De verschillen hadden niet groter kunnen zijn: “In the Cornell study, drivers were determined to earn a median wage of $23.35 — in the other, $9.73.”

Hoewel er vanzelfsprekend de nodige discussie was over de onafhankelijkheid van studie 1, zijn er een aantal opvallende keuzes en variabelen die het verschil verklaren.

“The Cornell study (studie 1) found that for every $10 an Uber or Lyft driver grossed, they had an average of $1 in expenses. The Parrott and Reich study (studie 2) estimated those costs to be much higher — the study found that while gross driver pay is $21.53 per hour, the driver incurs $11.80 in expenses, meaning they end up earning less than minimum wage.”

10% versus 50% kosten, dat maakt nogal een verschil. Daarnaast rekende studie 1 de wachttijd niet mee als declarabele tijd, waardoor je sowieso op een hoger uurgemiddelde uitkomt.

Al met al kun je best concluderen dat de gemiddelde verdiensten niet al te best zijn. Al ben ik dan weer heel benieuwd wat de benchmark is met de niet-app-taxi’s.

Video

Afgelopen week tussen de bedrijven door heb ik de montage afgerond van de registratie van mijn boeklancering op 10 juli 2020 bij Seats2Meet. De gehele bijeenkomst is hier terug te zien.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie – Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Afgelopen vrijdag was het dan eindelijk zover: de lancering van mijn boek Platformrevolutie. De Morgen, Managementboek.nl en het AD gaven aandacht aan dit mooie moment, je leest er meer over onderaan deze editie. Het was een mooi event in Seats2Meet Utrecht met sprekers Marjolein Verkerk (bol.com), Hans van der Loo (Energyfinder) en Ronald van den Hoff (Seats2meet). De registratie en livestream werd verzorgd door Sebastiaan ter Burg en Stephan Verveen. Het was een mooi feestje en het boek staat intussen op nummer 14 van de Managementboek top 20.000. De video en fotos’s komen later deze week online.

In deze editie heb ik mijn tijd vooral gestoken in het uitwerken van één belangrijk artikel: de aankondiging van de platform to business verordening. Een belangrijke stap voor meer transparantie en verantwoordelijkheid voor platformen als intermediair. Fijne week!

Platform-to-Business verordening vragen en antwoorden | Rijksoverheid.nl

Er is de laatste tijd veel te doen over het gebrek aan verantwoordelijkheden van platformen voor de transacties die zij faciliteren. En dan vooral over de vraag waarom hier juridisch zo weinig aan te doen is. Voor de buitenwereld lijkt het net alsof platformen vogelvrij zijn en mogen doen wat zij willen. Voor een deel is dat ook een realiteit. Nog wel en gisteren is een belangrijke eerste stap gezet in brengen van transparantie in de marktmeesterrol die een platform heeft.

Gisteren is de ‘platform to business’ verordening ingegaan. In het Nederlands ook wel de ‘‘Verordening ter bevordering van eerlijkheid en transparantie voor zakelijke gebruikers van onlinetussenhandelsdiensten’ genoemd.

Voor wie?

Deze Europese verordening is bedoeld voor platformen die een business als aanbieder en een consument als klant hebben. Het is niet noodzakelijk dat de transactie ook daadwerkelijk via het platform verloopt.

In de kamerbrief van de Rijksoverheid worden de volgende voorbeelden gegeven van platformen die onder de regeling vallen:

• Reserveringsplatforms voor bijvoorbeeld restaurants of kappers;
• Vergelijkingssites voor bijvoorbeeld energiecontracten, vliegtickets of woningen;
• Online marktplaatsen waarop ondernemers producten of diensten aanbieden zoals maaltijden, hotelovernachtingen of kleding;
• Appstores.

En dus ook voor platformen als Uber, Booking, Fiverr, Thuisbezorgd, bol.com, Deliveroo, Amazon, Werkspot en vele, vele anderen.

Of het platform zelf al dan niet in Europa is gevestigd heeft overigens geen invloed op de verplichtingen: op het moment dat de ondernemers (dus ook freelancers!) die hun diensten aanbieden in Europa zijn gevestigd is de verordening van toepassing op het platform. Belangrijke en opmerkelijke uitzondering zijn platformen die een consumer-to-consumer of een business-to-business transactie faciliteren. Deze vallen niet onder deze verordening.

Wat gaat er veranderen?

Kort gezegd moet de verordening zorgen voor transparantie bij online platformen en een effectieve geschillenbeslechting.

Uit de kamerbrief: De belangrijkste punten van de verordening zijn:

• Regels omtrent de algemene voorwaarden;
• Geven van redenen voor opschorting en beëindiging levering van diensten;
• Regels omtrent rangschikking en verschillende behandeling;
• De toegang tot gegevens;
• Het verplichten van een intern klachtenafhandelingssysteem en externe bemiddeling.

De blog vanuit de Rijksoverheid zegt het volgende: “Digitale platforms moeten zorgen dat de algemene voorwaarden helder en makkelijk te raadplegen zijn. Daarnaast moeten platforms transparant zijn over de volgorde van de zoekresultaten, het besluit om een ondernemer van een platform te verwijderen en de behandeling van eigen producten ten opzichte van producten van derden die ook op het platform worden aangeboden.”

Een platform als Uber mag dus volgens deze verordening niet meer zomaar een aanbieder deactiveren. Iets dat, als ik de Facebook groepen van chauffeurs mag geloven, regelmatig tot grote frustratie leidt. En gaat de verordening sterk in op markten waar het platform zowel marktmeester als aanbieder is op het eigen platform.

Zoekmachines

Opvallend is punt 7 in de kamerbrief wanneer het gaat over zoekmachines: “Twee bepalingen in de verordening zijn van toepassing op zoekmachines. De eerste is de bepaling over transparantie van de belangrijkste parameters van de rangschikking van zoekresultaten. De tweede is de bepaling over de manier waarop eigen producten en diensten van de zoekmachine behandelt worden ten opzichte van die van derden. Zoekmachines zijn diensten waarop gebruikers een zoekactie (getypt of gesproken) uitvoeren en waarbij de gebruiker vervolgens alle websites te zien krijgt die een link hebben met de zoekopdracht.”

En dit is niet het enige

De nieuwe verordening klinkt als een goede stap voorwaarts. Het dwingt (bepaalde) platforms tot meer transparantie in hun processen en tot het nemen van meer verantwoordelijkheid.

Hoewel deze verordening dus puur gaat om het beschermen van aanbieders op platformen met een professionele (zakelijke) aanbieder en een consument als klant, staat deze verordening niet op zichzelf. Zo kondigde Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) in een Kamerbrief aan dat zij in Europees verband gaat inzetten op meer (wettelijke) verantwoordelijkheden voor de platforms richting consumenten. Iets dat volgens mij past binnen de ‘new deal consumers‘.

Een goede stap, maar…

In het gehele document van de verordening is bij artikel 5, lid 7, het volgende te lezen: “Om de naleving door onlinetussenhandelsdienstverleners en aanbieders van onlinezoekmachines van de vereisten van dit artikel te bevorderen en ervoor te zorgen dat ze deze ook toepassen, voorziet de Commissie in richtsnoeren voor de in dit artikel genoemde transparantievereisten”. Hoewel de verordening een jaar geleden is aangekondigd en op 12 juli 2020 van kracht is gegaan, zijn de richtsnoeren nog niet gepubliceerd. En weet dus nog geen enkel platform of zij nu wel of niet de juiste stappen hebben gezet om aan de verordening te voldoen. In een update op 12 Juni wordt hier het volgende over gemeld: “The Commission has had to review the original timetable that it proposed for the publication of the guidelines. The Commission is working to expedite their publication as soon as possible.”

Nu blijkt het na wat navraag in Brussel niet geheel ongewoon te zijn dat dit soort processen volgens het boekje gaan: bij het ingaan van de AVG/GDPR schijnt een zelfde situatie zich te hebben voorgedaan. Mij is verteld dat we nog iets geduld moeten hebben en het ingaan van een nieuwe wet altijd wat tijd nodig heeft.

Ik heb zelf ook een rondvraag gedaan bij enkele platformen over de acties die zij hebben ondernomen om compliant te zijn aan de nieuwe verordening. Wat mij opvalt is dat de (hele) grote platformen aangeven alles op tijd op orde te hebben, maar dat de meeste van de middelgrote en kleine platformen voor mijn mailtje of telefoontje nog nooit van de verordening hadden gehoord. Hier is dus nog zeker werk aan de winkel.

Conclusie

Al met al is deze verordening zo op het eerste gezicht een goede stap naar meer verantwoordelijkheid van platformen in hun rol als bemiddelaar tussen vraag en aanbod. De komende maanden en jaren zal moeten uitwijzen of deze stappen het gewenste effect opleveren en of naast het opzetten van de nieuwe wet ook de handhaving effectief kan worden ingezet.

Hier ligt trouwens ook een rol voor belangenorganisaties en vakbonden. In deze blog valt te lezen dat ondernemers, als een platform zich niet aan de regels houdt, de rechter kunnen inschakelen. “Dit kunnen ondernemersorganisaties of -verenigingen ook doen.”

Kabinet introduceert aparte rechtsvorm voor sociale ondernemers

Deze week aandacht in de media voor verantwoord eigenaarschap en ondernemerschap. In het FD het volgende bericht:

“Maatschappelijke ondernemingen krijgen in de toekomst een aparte juridische status. Zij kunnen zich dan in het Handelsregister inschrijven als een maatschappelijke bv, de bvm.”

En op de website van VPRO Tegenlicht aandacht voor het Steward Ownership Model. In dit stuk: “Alle aandelen van een Steward Owned bedrijf worden ondergebracht in een stichting, die daarmee officieel eigenaar wordt van de onderneming. Het bedrijf is als het ware van zichzelf, en kan volgens de statuten van de stichting niet meer worden gekocht of verkocht.

Zo worden alle persoonlijke financiële prikkels weggenomen bij het management, die nu zelf ook vaak opties en aandelen bezitten. Bij Steward Ownership zijn de directeuren slechts stewards die voor het bedrijf zorgen tot ze niet meer willen of kunnen.

Het bedrijf kan zich daardoor richten op z’n missie: het doel van de onderneming blijft gewaarborgd. Winst verdwijnt in een Steward Owned onderneming niet in private zakken, maar kan alleen worden geherinvesteerd in de missie van het bedrijf.”

Een goede ontwikkeling. Al zullen dit soort varianten ook in het onderwijs moeten worden meegenomen. Je kunt niet van een ondernemer verwachten dit soort modellen te overwegen als deze alleen het model van een ‘exit’ naar beurs of overname krijgt onderwezen.

In de media

Uber, Deliveroo en Airbnb groeien als kool. Maar de echte wereld groeit niet mee | De Morgen

Belgische krant De Morgen interviewde mij naar aanleiding van mijn nieuwe boek over de platformeconomie: “Platformen zijn marktmeesters. Ze zijn het alziend oog dat bepaalt wie toegang krijgt tot welke informatie. De vraag is of wij hen die machtspositie blind kunnen toevertrouwen.” en “Wie had ooit gedacht dat Europees commissaris voor Mededinging de meest rock-’n-roll functie binnen Europa zou zijn?”

Martijn Arets: ‘Ik kan geen business bedenken waarin platformtechnologie niet kan helpen’ – Boekblog – Managementboek.nl

Mooi stuk en fijn interview door Pierre Spanninks voor Managementboek.nl ter gelegenheid van de lancering van mijn boek

Het stuk in De Morgen werd afgelopen zaterdag ook in afgeslankte vorm gepubliceerd in het AD.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Goedemorgen! Komende vrijdag is de grote dag: de lancering van mijn boek Platformrevolutie. Jij kunt hier zowel fysiek als online bij zijn. Er is nog plek. Meer info vind je hier.

Daarnaast is deze week de laatste week van de actie dat je bij aanschaf van mijn boek direct gratis het e-boek Platformen in Crisistijd krijgt. Het boek is hier te bestellen.

Afgelopen week een uur lang mogen praten over de platformeconomie bij BNR ‘De Technoloog’. Altijd leuk om te doen en er was een goede dynamiek met de interviewers.

Los van alles rondom het boek ook deze week weer 5 stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week! (en tot vrijdag ;-))

Restaurants to use Deliveroo takeaway app for table service

Een van de conclusies in mijn e-boek ‘Platformen in crisistijd’ is dat platformen als Uber(Eats), Deliveroo en Amazon zich in tijden van crisis positioneren als onmisbaar en onderdeel van een publieke en vitale infrastructuur. En daarnaast nieuwe diensten lanceren op een manier dat het net moet lijken alsof zij het beste met de wereld voor hebben. Vanuit de marketingmachine van de platformen snap ik (als voormalig marketeer zijnde)  dat: een boodschap verkopen als ‘doing good’ is natuurlijk altijd slim. Alleen iedere ontvangende partij zou zo scherp moeten zijn om dit in twijfel te trekken.

Deze week weer een mooi voorbeeld. In dit stuk wordt een nieuwe service van Deliveroo in de UK aangekondigd: Table Service. De nieuwe dienst doet inderdaad wat je denkt als je de titel leest: je kunt nu via Deliveroo ook een tafeltje in een restaurant reserveren. En te betalen. Hoewel de dienst nu gratis is, loopt de betaling dus wel via het platform. Eerder (voor corona) kwam Deliveroo ook al met een waanzinnige uitvinding: bestellen via de app om de maaltijd vervolgens zelf op te halen bij het restaurant.

De boodschap naar buiten is flitsend: “This is an important safety feature to give consumers confidence they can return to restaurants safely, and for restaurant staff, who will be able to work while minimising in-person contact”. Ik verwacht dat deze nieuwe feature al even op de plank lang en sowieso op een dag zou worden ingevoerd en dat de corona crisis een goede aanleiding is geweest om de dienst versneld te lanceren. Ik ben trouwens heel benieuwd of het ook gaat werken: andere reserveringtools hebben niet voor niets als advertising als businessmodel.

Het risico’s dat restaurants lopen met een dergelijke ontwikkeling is dat het platform het gehele klantcontact overneemt: bestellen, bezorgen, ophalen en komen eten. En je klantcontact blind weggeven, iets dat veel hoteliers in het verleden met o.a. Booking hebben gedaan, is natuurlijk geen slimme zet.

Oproep aan wethouder Dijksma voor eerlijke taximarkt – FNV

Na de sommatie bij Temper twee weken geleden (waar ik dit over schreef) presenteerde de FNV vorige week een ‘witboek’ over de taximarkt en de rol die Uber speelt in het verslechteren van de voorwaarden.

Het is opvallend dat in deze casus FNV het platform niet sommeert de chauffeurs in dienst te nemen. Dit kan zijn omdat ze de kans klein achten dat dit gebeurt (hoewel de kans bij Temper ook 0,000001% is), of omdat er nog een rechtszaak aan zit te komen en de sommatie deze niet in de weg wil zitten.

Dan het rapport. Over de cijfers van het rapport kan ik weinig zeggen. Net als bij het Temper ‘witboek’ ben ik altijd benieuwd naar de (gecontroleerde!) cijfers die vanuit het platform worden gegeven. Ik zou eigenlijk een derde partij willen zien die bij alle stakeholders de cijfers controleert of een groot onderzoek onder chauffeurs met bijvoorbeeld een schaduwapp die gegevens registreert. Gezien de (niet objectieve) bewoordingen die in het rapport worden gebruikt neem ik de cijfers met een korreltje zout. Zo tast Uber volgens FNV het imago van taxichauffeurs aan. Volgens mij hebben taxichauffeurs dat in het verleden ook zelf prima zonder Uber voor elkaar gekregen. Wil je iets meer lezen over het sentiment rondom taxi’s en Uber, lees dan mijn verslag van een event rondom de premiere van de documentaire Taxibotsing in 2017.

In het rapport staan zeker een aantal relevante aandachtspunten voor beleidsmakers. Zo heeft een groeiend aanbod op de markt impact op de gemiddelde verdiensten van de chauffeurs. Voor een platform is het makkelijk om te veel taxi’s te laten rondrijden: de rekening komt niet bij het platform te liggen. Toen ik een aantal jaren geleden in San Francisco was en Uber chauffeurs sprak was dat dan ook een veel gehoorde klacht: Uber probeerde de markt te domineren en concurrentie kapot te maken door veel taxi’s op het platform toe te laten. In het geval van de Verenigde Staten, waar de drempel om Uber te rijden minimaal is, is de pijn misschien wat minder groot: chauffeurs doen geen hele grote investeringen in vergunningen om te mogen rijden. In Nederland is dat natuurlijk heel anders.

Een andere klacht is de onduidelijkheid in de opbouw van tarieven. Oftewel: wat verdient een chauffeur? Het lijkt mij een goed idee om hier eens goed naar te kijken en bedrijven die hun aanbieders per stuk of klus betalen te verplichten transparant te zijn in de opbouw van de vergoeding. Daarnaast heb ik regelmatig gehoord dat de klant een ander tarief te zien krijgt dan de chauffeur. Als Uber echt het prikbord is dat ze beweert te zijn, dan is dat natuurlijk ook een no-go.

Een laatste punt uit het FNV rapport waar ik het over wil hebben is de verschillen in regelgeving tussen straat taxi’s en de bel- en bestelmarkt. In mijn boek ga ik hier ook dieper op in. Kort gezegd zijn straattaxi’s lokaal gereguleerd en vallen onder een zwaarder regime mbt regelgeving dan de nationaal gereguleerde én gecontroleerde bel- en bestelmarkt. Vanuit historisch perspectief is dit vast prima te verklaren, maar het lijkt mij een heel goed idee om dit nog eens goed tegen get licht te houden of deze tweedeling vandaag de dag nog steeds relevant is, of misschien een ongewenst concurrentievoordeel oplevert. Het is tijd dat iemand eindelijk een keer dit hete hangijzer oppakt.

In 2018 deed het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) in opdracht van de Tweede Kamer eenonderzoek naar “mogelijkheden om regeldruk te verminderen in vier situaties waar de klus- & deeleconomie zijn intrede doet. De vraag van de Kamer is ingegeven door de gedachte dat de regels die de wetgever heeft bedacht voor de oude economie, soms niet meer nodig zijn door de komst van nieuwe verdienmodellen in de klus- en deeleconomie. De vraag daarbij is welke regels geschrapt zouden kunnen worden, onder de voorwaarde dat het publieke belang dat die regels dienen, geborgd blijft.” Dit onderzoek, waar ik als lid van de adviesraad aan mocht bijdragen, heeft in de kamer destijds weinig navolging gehad. Deels misschien ook wel omdat de gekozen cases redelijk veilig waren: het onderwerp arbeid is niet ter sprake gekomen, omdat hier al andere onderzoeken naar liepen. Ik denk dat de vraag over de regulering van de taximarkt een perfecte en zeer relevante casus is voor een nieuw ATR onderzoek. Om de feiten boven tafel te krijgen en een goed onderbouwde overweging te kunnen maken voor de toekomst van de regulering van de taximarkt. Ik daag beleidsmakers die dit lezen dan ook hierbij uit om deze vraag op de agenda te zetten.

Competition: The European Commission launches a process to address the issue of collective bargaining for the self-employed | European Commission

Ook deze editie weer een nieuwtje mbt mededingingsrecht en platformen. Margrethe Vestager deelde het volgende op Twitter: “Those who need to can do collective bargaining without fear of breaking EU competition rules. But the concept “worker” and “self-employed” is now blurred. We want to clarify to enable Platformworkers to negotiate collectively to improve working conditions”.

Fijn dat er dus bij mededingingsrecht niet naar de contractvorm wordt gekeken wanneer het gaat om rechten en zekerheden. Daar zouden degenen die zich met de toekomst van de arbeidsmarkt in Nederland bezig houden iets van kunnen leren 😉

In dit stuk:

“The Commission has committed to improving the working conditions of platform workers during this mandate. So today we are launching a process to ensure that those who need to can participate in collective bargaining without the fear of breaking EU competition rules. As already stressed on previous occasions the competition rules are not there to stop workers forming a union but in today’s labour market the concept “worker” and “self-employed” have become blurred. As a result, many individuals have no other choice than to accept a contract as self-employed. We therefore need to provide clarity to those who need to negotiate collectively in order to improve their working conditions.”

Een goede stap vooruit. Wat niet wegneemt dat de grote uitdaging ligt bij de vraag hoe je in een tijd dat het aantal leden van vakbonden blijft dalen en de gemiddelde leeftijd van de overgebleven leden blijft stijgen het concept vakbond weer relevant kunt maken. Oftewel: fijn dat zij zich mogen verenigen, maar gaan ze dat ook echt doen? Wat dat betreft zou het eens goed zijn om na te denken over het toekomstige businessmodel van het concept ‘vakbond’. Ruim een jaar geleden deed ik in de blog ‘de coöperatie als vakbond 2.0’ al een voorzet.

Uber’s “Academic Research” Program: How to Use Famous Economists to Spread Corporate Narratives – Pro Market

Het grote probleem voor de wetenschap wanneer het gaat over platform onderzoek is de beperkte toegang tot data. In dit stuk komt naar voren dat Uber daar slim van gebruik lijkt te hebben gemaakt om hun (marketing) statements op een slimme manier wetenschappelijk te laten valideren. In dit stuk:

“Uber’s employees co-authored academic papers with brand name scholars that were then used to back the company’s PR and lobbying strategy. Published in respected journals, those articles are based on proprietary data and non-replicable analysis. Moreover, they all don’t discuss the subsidies that make it possible for Uber to pursue market dominance despite its endless losses.”

Een interessant verhaal om te lezen.

Uber to leverage core software to generate new revenue stream – TechSpot

De komende jaren verwacht ik veel groei in de platformeconomie doordat ondernemingen platform software als SaaS (Software as a Service) gaan aanbieden aan klanten. Aanbieders kunnen geheel nieuwe bedrijven zijn, maar ook bestaande platformen kunnen geld verdienen door hun software als ‘white label’ oplossing aan anderen beschikbaar te stellen. Daarnaast kunnen ook anderen zo profiteren van de kennis en algoritmes van de platform organisatie. Hier een voorbeeld van Uber:

“As Bloomberg highlights, the ride-hailing company is starting small, partnering with public bus agency Marin Transit in Marin County, California. When the service, called Marin Connect, goes live on July 1, Uber’s software will serve as the backend for just four vehicles. The two-year, $80,000 deal, will also integrate public transit schedules within the Uber app for locals.”

Ik ben overigens wel erg benieuwd naar de vraag wat er met data gebeurt. Oftewel: is het puur gebruik van de software, of krijgt Uber ook toegang tot de data?

Boeklancering!

Aanstaande vrijdag 10 juli van 12:00 – 14:00 vindt de boeklancering plaats bij Seats2Meet in Utrecht. Vanwege corona restricties is er ruimte voor maximaal 40 gasten. En er is nog plek! Daarnaast is het evenement online te volgen, hier is de
capaciteit vanzelfsprekend onbeperkt.

Wil je op locatie aanwezig zijn bij het evenement? Stuur dan snel een mail naar [email protected]. De capaciteit is beperkt en wie het eerst komt… Ik stel het op prijs dat wanneer jij je aanmeldt je ook echt komt.

Wil je het event online volgen via de livestream? Registreer je dan via deze link. Je ontvangt dan de link en code om het event via de livestream te volgen. Tijdens het event kun je vragen stellen via de chat en meedoen met diverse online polls.

Meer info vind je hier.

In de media

Hoe houden we de ‘platforms’ in toom? | BNR Nieuwsradio

Afgelopen week was ik te gast bij BNR ‘De Technoloog’ om een uur lang te praten over de platformeconomie. Het was een tof gesprek. Wil je laagdrempelig weten waar ik allemaal mee bezig ben, dan is deze podcast zeker een aanrader.

Martijn Arets (De Platformrevolutie): “Opereer als sport vanuit je kracht” | Sportinnovatie.studio

Afgelopen week was ik te gast in de Sportinnovatie studio om te praten over de platformeconomie. Ook deelde ik hier wat gedachten wat sportclubs en -bonden kunnen met platformen.

De platformrevolutie spaart geen enkele sector

In Aanraders signaleert de redactie van weekendkatern Futures recent verschenen of binnenkort te verschijnen publicaties als boeken, blogs, films en podcasts. Afgelopen zaterdag werd mijn aankomende boek Platformrevolutie uitgelicht.

Boek!

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.

Vrijdag 10 juli verschijnt het boek Platformrevolutie. Dat moet natuurlijk gevierd worden. Daarnaast is de lancering een goed excuus om nog eens met elkaar in gesprek te gaan over de platformeconomie.

Bij ‘vriend van de expeditie’ Seats2Meet in Utrecht vonden ze dit ook een goed idee en het team in Utrecht heeft de grootste zaal voor deze gebeurtenis beschikbaar gesteld. En omdat iedereen nu ook zo gewend is aan online events hebben we besloten om naast een offline event ook een online livestream aan te bieden. Zo kun je vanuit de luie stoel het event meemaken en via polls, vragen of een live video chat een bijdrage leveren

Wat gaan we doen?

Het nieuwe boek telt 368 pagina’s: genoeg voer voor een hele lange monoloog. Maar dat is juist niet wat we gaan doen. Tijdens het event ga ik in op de verschillende delen van het boek, waarna een externe expert telkens de tijd krijgt om vanuit zijn of haar belevingswereld te reflecteren op het verhaal en de ontwikkelingen.

Zo zal Marjolein Verkerk, manager public affairs bol.com, ingaan op de ontwikkeling van de platformeconomie. Marjolein is in de afgelopen zes jaar betrokken geweest bij de transformatie van bol.com van webwinkel naar platform. Ook Ronald van den Hoff, oprichter van Seats2Meet en auteur van o.a. Society 3.0 en Hans van der Loo, bestsellerauteur en oprichter van Energyfinder, zullen hun reflectie op het boek en de ontwikkelingen delen.

Praktische zaken

Het evenement vindt plaats op vrijdag 10 juli tussen 12:00uur en 14:00uur bij Seats2Meet in Utrecht. Vanwege corona restricties is er ruimte voor maximaal 40 gasten. Daarnaast is het evenement online te volgen, hier is de capaciteit vanzelfsprekend onbeperkt.

Wil je op locatie aanwezig zijn bij het evenement? Stuur dan snel een mail naar [email protected]. De capaciteit is beperkt en wie het eerst komt… Ik stel het op prijs dat wanneer jij je aanmeldt je ook echt komt.

Wil je het event online volgen via de livestream? Registreer je dan via deze link. Je ontvangt dan de link en code om het event via de livestream te volgen. Tijdens het event kun je vragen stellen via de chat en meedoen met diverse online polls.

Voorinschrijf actie

Wil je als een van de eerste het nieuwe boek ontvangen? Iedereen die voor 10 juli het boek via deze link bestelt, ontvangt direct gratis het e-boek ‘Platformen in crisistijd’.