Deze week stond in het teken van de voorbereidingen van een nieuwe crowdfunding campagne voor mijn nieuwe boek ‘De Platformrevolutie’. 3 Juli gaat hij van start en ik zal geen gebruik maken van een bestaand platform. Mooi experiment weer. In de aanloop naar de campagne ook maar een nieuwe website voor het boek gelanceerd. In deze editie ook veel eigen werk: zo was ik een uur lang te gast bij BNR Nieuwsradio over Uber en disruptie en publiceerde ik op Intrapreneur.nl het stuk ‘De toekomst van de Uber en Airbnb’s ligt decentraal, en Sharetribe heeft de sleutel’. Inclusief een uitgebreid video interview. Ook in deze nieuwsbrief weer 5 mooie artikelen die ik voorzag van mijn mening en duiding. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Uber’s puberteit: van struikelende start-up naar professionele multinational

Nadat vorige week het nieuws bekend werd dat Travis Kalanick, de co-founder van Uber, uit zijn rol als CEO is gezet, kon je afgelopen week bijna geen krant openslaan (spreekwoordelijk dan) of er werd niet gesproken over de schandalen van het bedrijf. En dat zou allemaal door één iemand komen: Travis. Nu geloof ik zeker dat hij een belangrijke rol heeft gespeeld in deze verziekte cultuur, slecht voorbeeldgedrag vanuit de top is funest voor een bedrijf, maar er is natuurlijk meer aan de hand.

Mijn analyse / gedachte van de situatie:

• Natuurlijk is er iets mis met de cultuur, maar dat is al jaren bekend. En begon eigenlijk al met de naam, de God View app en meer. De taxi markt is een markt die je hard in moet gaat wil je iets als Uber neerzetten. De klanten waren über-blij, dus dat heeft vast bijgedragen aan het ‘unstoppable’ gevoel met menig ‘fuck the rules’ acties tot gevolg;
• Ik denk dat het grootste probleem van Uber is, is dat zij al heel vroeg een ultieme droom hebben bedacht: zelfrijdende auto’s. Travis kreeg de besef trouwens toen hij bij Google op bezoek was om te spreken over een investering. En daar komt het techiek vs realiteit issue dat je vaak ziet bij tech ondernemers. Technisch gezien had die zelfrijdende auto er best in 5 jaar kunnen zijn, maar voordat de samenleving hier klaar voor is, dan ben je wel 15-20 jaar verder. Chauffeurs waren een tijdelijk noodzakelijk kwaad, maar dan net voor 5 maar voor 15-20 jaar. En dat vraag een heel andere strategie;
• Waar Lyft zich op de VS focust (alsnog een best aardige markt), wilde Uber gelijk ‘world domination’. Best en flinke klus in een korte tijd. Ik denk in een te korte tijd;
• Uber heeft veel geld uitgegeven om ‘ons’ gewend te laten raken aan mobiliteit on demand (met 3 klikken op je smartphone een auto voor je neus), maar het is niet gelukt om een onverslaanbare monopolie positie in de markt te krijgen, waardoor het zo maar kan zijn dat een nieuwkomer dankjewel zegt en de markt overneemt. Immers: Uber heeft al een ‘legacy’ van 12 miljard investering en 70 miljard waardering. Dat klinkt tof, maar druk ook enorm op de toekomst van de organisatie;
• Taxi business is een lokale markt: vraag en aanbod bevinding zich geografisch gezien bij elkaar in de buurt, wat het voordeel van een global leader een stuk kleiner maakt. En nu mensen steeds meer gewend zijn aan mobiliteit on demand en de software goedkoper (en uiteindelijk gratis) wordt, is een lokaal alternatief een stap dichterbij.

Is Uber doomed? Ik denk het niet: het bedrijf heeft nog veel potentie, maar zal zich meer moeten focussen op de juiste markten en natuurlijk intern flink moeten bijschaven. De enige vraag is: wie gaat die kar trekken? Travis wordt vervangen door 14 anderen. Dat lijkt me een lastige zaak. Genoeg kansen, maar het komt niet vanzelf….

(later in deze nieuwsbrief de BNR uitzending van afgelopen week waar ik een uur te gast was in een uitzending over Uber én een eigen artikel over Sharetribe: een tool die decentrale marktplaatsen faciliteert.)

7 principles for fairer employment in the digital economy

Wat interessante voorstellen en food4thought voor de vraagstukken rondom arbeid in de digitale (platform) economie.

‘The way they manipulate people is really saddening’: study shows the trade-offs in gig work

De laatste tijd komen er steeds meer artikelen voorbij met vraagstukken over hoe het is om voor een app of algoritme te werken. Met de opkomst van de ‘gig economy’ of ‘klusjeseconomie’ zijn dit enorm relevante vragen. Deze week ook een leuk artikel van een journalist die een week als Foodora bezorger aan de slag ging

In een tijd dat veel (grote) partijen lopen te praten over ‘echte banen’, wordt het tijd om te erkennen dat de flexibilisering niet te stoppen is en dat het ook heel veel voordelen met zich meebrengt. Dan is het ook tijd om te beseffen dat het huidige systeem en zekerheden hier niet op ingericht zijn en dat sommige dingen die er aan komen misschien maatschappelijk gezien niet de beste optie zijn. En dat het tijd is om hier een oplossing voor te bedenken. Iets met visie.

In het kader van die discussie kwam ik vorig jaar in New York iemand van een interessant Belgisch initiatief tegen: SMart. Michel Bauwens noemde het ook in deze video. Zie hier onder hoe zij zichzelf omschrijven. Binnenkort ga ik er op bezoek voor een uitgebreid interview:

Exclusive: Amazon Japan to build stable of 10,000+ independent couriers- Nikkei Asian Review

Amazon Japan aims to build a team of 10,000 independent couriers in the Tokyo region by 2020 to continue offering same-day delivery service without relying on major parcel delivery companies.

Om mijn boodschap van bovenstaande post nog wat extra urgentie te geven, kun je dit stuk lezen.

Die Zeit: “You’re fired!”

Hoewel ik in deze updates veel spreek over de opkomst van ‘offline’ arbeid via platformen, is de groei van online arbeid via platformen al 10 stappen verder. Ik kwam onlangs dit interessante fragment tegen:

Eigen publicaties

De toekomst van de Uber en Airbnb’s ligt decentraal, en Sharetribe heeft de sleutel

In Helsinki ging ik twee weken geleden in gesprek met Juho Makkonen, de oprichter van Sharetribe. Sharetribe wil de ‘WordPress’ voor marktplaatssoftware worden. Met hem had ik een boeiend gesprek (video en podcast staan onderaan het artikel) over zijn bedrijf en de toekomst van een decentraal landschap van (deel)platformen.

F*ck the rules?

De Engelse vertaling van mijn eerder gepubliceerde blog ‘Fuck de regels?’.

ConnectingFriends: het deelplatform voor de gastvrije reiziger

Vorige week ging ik in gesprek met Marian Stoppelenburg van ConnectingFriends: een platform voor de gastvrije reiziger.

In de media

Ask me anything – BNR Nieuwsradio

Afgelopen week was ik voor de tweede keer te gast in het programma ‘Ask me anything’ op BNR. Aanleiding was het vertrek van Uber CEO Travis Kalanick. Tof om (weer) een heel uur de tijd te hebben om inhoudelijk op een onderwerp en ontwikkeling in te gaan.

LeasePlan: Accelerating the Ride Hailing Revolution – YouTube

Voor Leaseplan mocht ik als expert (ze hebben me voor het gemak maar trendwatcher genoemd) mijn visie geven op de toekomst van ‘ride hailing’. Ook gelijk een mooie kans om een kijkje in mijn nieuwe kantoor te nemen.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Wat was het een toffe week afgelopen week. Een eigen Wavemaker podium op Het Grootste Kennisfestival van Nederland en een keynote op de 4th International Workshop on the Sharing Economy in Lund. Komende week gaat mijn aandacht naar het voorbereiden van een nieuwe crowdfunding campagne voor mijn nieuwe boek ‘De Platformrevolutie’ die begin volgend jaar bij Vakmedianet verschijnt. Dat wordt dus geen rustige zomer 🙂 In de tussentijd heb ik, ik zit nu op het vliegveld in Kopenhagen, 5 artikelen in de platformeconomie van mijn duiding en mening voorzien. Mocht je deze nieuwsbrief via via hebben ontvangen: inschrijven kan hier. Fijne week!

Platformeconomie top 5

Zo kwam Victor van Tol (Snappcar) uit bij Europcar

Mooi investeringsnieuws in de deeleconomie deze week: het Franse Europcar steekt samen met bestaande aandeelhouders 10 miljoen euro in Snappcar. In deze blog verteld Victor meer over hoe dat in zijn werk is gegaan.

Voor Europcar is Snappcar natuurlijk een interessante partner. Met de transitie naar autonome voertuigen en van bezit naar toegang tot mobiliteit (mobility on demand) hebben deelplatformen een schat aan ervaring én data. Daarnaast kunnen de 214.000 auto’s van Europcar worden ingezet in gebieden waar Snappcar te weinig aanbod heeft. En juist dat is nu een van de grote uitdagingen van het platform.

Uber Weighs Leave of Absence for Chief Executive – The New York Times

Het was al een tijd de vraag hoe lang Uber co-founder en CEO Travis nog aan het hoofd van zijn bedrijf zou staan. Deze week kwam het antwoord: voorlopig even niet meer.

Aanleiding van deze stap is de publicatie van het rapport over het onderzoek over de cultuur en discriminatie bij Uber. In het rapport worden ook 47 aanbevelingen gedaan. Intussen is de ‘war room’ symbolisch omgedoopt tot ‘peace room’. Ik ben heel benieuwd of het gaat lukken om zo’n ingrijpende cultuurverandering door te voeren in een bedrijf dat nu geen duidelijke leider heeft (wel veel mensen aan de top, misschien iets te veel) en tegelijkertijd nog volop in ontwikkeling is (en onder discussie ligt). Als je naar het marktaandeel kijkt, is het bedrijf op dit moment niet aan de winnende hand.

Rotterdam krijgt als eerste stad de deelfiets om overal te stallen | AD.nl

Rotterdam krijgt binnenkort als eerste in Nederland een ‘free floating’ deelfiets aanbieder. Free floating betekent niet meer dan dat de fiets geen vaste plek heeft (binnen een bepaald gebied). Interessant aan dit project vindt ik het puntensysteem:

“Iedere gebruiker start met honderd punten. Bij goed gebruik van de oBike krijg je er punten bij, bijvoorbeeld als je een schade bij ons meldt, bij slecht gebruik gaan er punten vanaf. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld het huurtarief beïnvloeden.”

De komende maanden en jaren verwacht ik dat er in de grote steden meerdere van dit soort aanbieders aan de slag gaan. De investering per fiets is relatief laag en via smartlocks die je via je smartphone kunt openen worden drempels voor gebruik verlaagd.

Wel ben ik benieuwd of de gemeenten hier niet reactief, maar proactief beleid op gaan voeren. Immers: als 20 aanbieders ieder 1.000 fietsen in jouw stad dumpen, dan wordt je daar als stad niet blij van.

Andere optie is dat de aanbieders zelf met een voorstel komen. Zo sprak ik onlangs in Kopenhagen de oprichter van Donkey Bike, zij willen dit jaar in Amsterdam van start gaan. Zij hadden plannen om proactief voorstellen voor het beleid te doen. Zo zou er een minimum percentage moeten komen dat een deelfiets gebruikt wordt. Wordt dit percentage niet gehaald, dan wordt de fiets verwijderd.

Een stap verder: Ronald Haverman, o.a. de oprichter van de OV fiets, is betrokken bij het open source project ‘Common Bike‘. Door gebruik te maken van een open protocol voor de smartlocks zou je ook als gemeente kunnen verlangen van spelers in de markt (even los van wat juridisch mogelijk is) dat zij hier van gebruik maken. Op die manier kunnen alle fietsen via de app worden geopend. Geen eenvoudig scenario (technisch prima te doen, maar in de uitvoer en samenwerking nog wel een uitdaging), maar zeker een idee om verder uit te werken.

How One City in Spain Launched a Local Currency – Shareable

“During her 2015 campaign, Barcelona’s mayor Ada Colau promoted the idea of launching a local currency in her city. Colau viewed a local currency as a way of defending independent businesses and residents from rapidly-rising rents and benefits that are disproportionately reaped by corporate chains instead of local stores. Though the community currency failed to materialize in Barcelona, the city immediately to its northeast, Santa Coloma de Gramanet, created a local currency this year.”

Ik heb al een tijdje interesse voor lokale currency, dit onderwerp is ook al vaker voorbij gekomen in deze nieuwsbrief. Mijn interesse komt voornamelijk vanwege:

• het feit dat lokale munten een hogere omloopsnelheid hebben en lokale economie stimuleren;
• eigen currencies ook interessant kunnen zijn voor platform ecosystemen;
• net de komt van blockchain dit soort initiatieven kunnen worden vereenvoudigd en ook op een manier dat lokale munten uitwisselbaar worden en daarmee mogelijk (deels) een alternatief systeem kunnen vormen.

Amsterdams bedrijf wil eerste Airbnb-wijk ter wereld oprichten – PAROOL

Een dikke week geleden ontplofte twitter met berichten met een foto van een flyer van een bedrijf dat mensen vraagt hun huis in Amsterdam aan hen te verkopen voor 20-25% boven de marktwaarde. Het bedrijf zou hier vervolgens Airbnb woningen van maken.

Iedereen met een beetje gezond verstand zag dat dit fake nieuws was. Ten eerste mag een heel jaar verhuren in Amsterdam niet (en wordt de controle hier op flink opgeschroefd). Maar ook verder:

• de domeinnaam was een week ervoor geclaimed;
• stond het bedrijf niet bij de KvK ingeschreven;
• waren de foto’s van huizen op de site willekeurige foto’s die van het internet waren geplukt (ontdekt via Google Search);
• en zat er geen logica in: waarom zouden zij op de site laten zien welke huizen op airbnb komen, geen specificatie wat voor huizen ze zoeken, etc.

Opmerkelijk was dan ook dat verschillende media, met Het Parool als eerst (Emerce, Metro en Sprout volgden), een artikel publiceerden over deze flyer. Hoewel in het artikel de twijfel wel naar voren kwam, werden er ook quotes meegenomen van de zogenaamde eigenaar Paul van Beneden. Bizar en schandalig dat dit als serieus nieuws wordt gebracht.

Opmerkelijk

Nederlandse topbestuurder anticipeert slecht op technologische vernieuwing | FD

“Bijna 80% van de Nederlandse chief executive officers (ceo’s) vreest niet snel genoeg te kunnen reageren op technologische vernieuwingen. Tegelijkertijd doen ze er nauwelijks iets aan. Slechts 20% benoemt het invoeren van technologieën die het businessmodel volledig kunnen wegvagen tot de prioriteit. Dat blijkt uit een woensdag uitgebracht onderzoek van adviesbureau KPMG dat is gedaan onder 1300 ceo’s in tien landen, waaronder Nederland.”

Zorgelijk (maar niet verrassend) rapport van KPMG. Ik ben van mening dat het ook niet goed is om alleen te wijzen naar de CEO’s die zijn geïnterviewd. De meeste CEO’s zijn aangenomen om een bedrijf dat bestaat en draait te managen. Iets dat bestaat te continueren en uitbouwen. Daarnaast wordt in het stuk een artikel aangehaald waar CTO’s klagen dat zij geen ruimte krijgen van de CEO om te innoveren, maar mijn ervaring in de praktijk is dat de meeste CEO’s beroerd weinig ruimte van hun aandeelhouders en mede bestuurders krijgen om radicaal te innoveren. En dan kom je uit op een kip-ei verhaal dat lastig te doorbreken is.

Eigen publicatie

F*ck de regels? | Marketingfacts

In deze uitgebreide blog ga ik in op het innovatieproces van schaalbare platformen. Ik merk uit reacties dat sommige mensen zich iets te veel laten afleiden door de kop die ik heb gekozen, het stuk is geen aanval, maar een manier om mensen te laten beseffen waarom platformen welke keuzes maken en de dingen doen die zijn doen.

Ik heb het over

1. Overtuiging: we are not evil
2. Innovatieproces: op zijn kop
3. Samenwerking: iedereen is op zoek
4. Disruptie is een tijdelijke dekmantel

Ook ontdekte ik onlangs dat de bekende ‘Areas ripe for disruption’ slide van Rachel Botsman (zie afbeelding hier onder) zich eigenlijk alleen maar op de gebruikers (vraag) kant van een markt focust. En dus kwam ik met 4 criteria voor de businesskant. Want het is natuurlijk mooi voor ondernemers als een ‘area ripe is for disruption’, maar als het om een niet interessante business gaat, dan heb je er alsnog niets aan 🙂

Foto van de week

‘De Kleine Wavemaker’, de preview voor het Wavemakersboek dat eind dit jaar verschijnt, presenteerden wij op het Wavemakerspodium op Het Grootste Kennisfestival van Nederland. In 4 sessies gingen we aan de slag met Wavemakers Mark Vletter, Hans Meyer en Theo Meskers. Was een erg toffe ervaring.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Het is opvallend dat het aantal onderzoeken en publicaties rondom vraagstukken over arbeid en platformen de laatste maanden is geëxplodeerd. In 2012 voorspelde ik al dat in de platformeconomie de volgorde van opkomst zou zijn: geld (crowdfunding), spullen (deeleconomie) en dan pas arbeid (klusjeseconomie). Ook voorspelde ik dat deze laatste de meeste discussies zou gaan opleveren. Immers: hoe meer afhankelijk je bent van een platform, hoe groter de impact op jouw leven is. Zeker wanneer je niet eerlijk wordt behandeld. Dat was in 2013 dan ook voor mij de aanleiding om met mijn Crowd Expedition te starten met de hoofdvraag: hoe kunnen we van de (collaborative) platform economie een eerlijk model maken waar alle stakeholders de juiste waarde uit halen, zodat het maximale potentieel wordt bereikt. Met 400 interviews in 13 landen begint dat beeld steeds duidelijker te worden. Binnenkort start ik met een crowdfunding campagne voor het boek over deze expeditie. Daarover later meer.

Vanuit een zonnig Italië (regent het nog steeds bij jullie?) selecteerde ik weer 5 interessante publicaties en voorzag ik ze van mijn duiding en mening. Veel leesplezier!

Platformeconomie top 5

Plat­form zit ’klem’ | De Telegraaf

In dit artikel pleit Floyd Sijmons, de baas van schoonmaak platform Helpling in Nederland, voor nieuwe regels voor mensen die arbeid verrichten via online platforms.

Hij zegt in dit stuk: “naast het arbeidscontract en zzpschap moet er een een tussenvorm komen voor mensen die via een platform werken”. In eerdere nieuwbrieven sprak ik al over een nieuwe vorm tussen ‘contractor’ en ‘independent contractor’, de ‘dependent contractor’. Intermediairs, en dus ook platformen, worden veelal beschuldigd zich niet om hun ‘workers’ te bekommeren, maar juridisch gezien kunnen ze ook niet zoveel doen. Immers: op het moment dat zij extra diensten aanbieden als pensioen, verzekering, etc. vallen zij in de categorie werkgever. En dat is een categorie waar nagenoeg nul platformen in kunnen bestaan. (wat in sommige gevallen overigens ook iets over het platform zegt).

Ik denk niet dat er een aparte ‘online workers’ categorie moet komen, maar dat het stelsel van arbeid wel flink op de schop moet. Want hoe hard de vakbonden en verschillende partijen ook de voorkeur voor ‘echte banen’ uitspreken, de realiteit is dat we naar een steeds flexibeler wordende arbeidsmarkt toe gaan. Wat veel kansen biedt, maar wanneer je kijkt naar zekerheden en verantwoordelijkheden er echt nog iets moet gebeuren. Anders is de rekening voor de maatschappij. En wat dat betreft heet Floyd een aantal goede punten in zijn betoog.

The gig economy is not an innovation | Guardian

Goed stuk met interessante food4thought over innovatie en de klusjeseconomie (arbeid via platformen).

“If we are to have a conversation about how society must adapt to the inexorable “rise of the gig economy”, we will also have to ask what exactly has been invented and what is simply a conscious choice by investors and entrepreneurs to dodge laws that exist to protect workers.”

Veel platformen worden als innovatieve disruptors omschreven. En ja, er zitten een aantal innovatieve kenmerken in het model, maar dat zit in veel gevallen in het management (via algoritmes) wat ten gunste komt voor de eigenaren en investeerders, maar niet zozeer voor de gebruikers. Het voordeel wordt in veel gevallen niet (deels) teruggegeven aan de gebruikers. En helemaal niet aan de aanbieders. Zo ging ik afgelopen week met de taxi naar Schiphol en wist de chauffeur mij te vertellen dat de taxi centrale een commissie van 25% vangt, net zoveel als Uber. Het verlagen van transactiekosten middels technologie komt dus uiteindelijk niet bij de gebruikers (in dit geval de aanbieders) terecht. De ‘enige’ winst is waarschijnlijk een hogere bezettingsgraad, wat ook een flinke opbrengst voor het platform betekent. Al met al genoeg aanleiding om na te denken over alternatieve modellen.

Politie arresteert zes Marktplaats-oplichters | NU – Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

“De Nederlandse politie heeft woensdagochtend in Oost-Brabant zes mannen gearresteerd op verdenking van het oplichten van een groot aantal slachtoffers via Marktplaats.”

Goed dat er achter de schermen wordt gewerkt om dit soort misstanden te voorkomen. Ook ik ben een keer door een oplichter met de dood bedreigd toen ik hem doorhad. Hoe interessanter de reward, hoe meer moeite mensen doen om misbruikt te maken van online marktplaatsen.

Wat mij in dit stuk opviel was dat onder de afsluitende paragraaf ‘verantwoordelijkheid’ deze passage voorbij kwam: “De politie wijst daarnaast op de verantwoordelijkheid van klanten van webwinkels en online handelsplaatsen”.

Wat ik in deze passage mis is de verantwoordelijkheid van het platform (in dit geval Marktplaats.nl) om dit soort praktijken terug te dringen. En al wordt er achter de schermen vast een hoop gedaan (ook dit soort dingen kun je deels automatiseren), verbaas ik mij al jaren dat de reputatieprofielen op deze website zo minimaal zijn. Het enige dat je ziet zijn de gebruikersnaam en het aantal jaren dat het account actief is. Nu kan ik vandaag via een slim scriptje 500 Gmail adressen openen en daarmee 500 Marktplaats accounts, dan heb ik over 5 jaar 500 accounts met 5 jaar Marktplaats ‘ervaring’. Een uitgebreider reputatie profiel is een hogere drempel voor mensen om deel te nemen aan het platform, maar ik geloof er in dat wanneer je hier meer tijd en energie in steekt je veel narigheid kunt voorkomen. Dus: wederzijdse beoordelingen, evt. link met Facebook account (niet ideaal, maar gezien het huidige aanbod even niet anders) en meer.

Why Ride-Hailing App Juno’s Acquisition Points to a Need for Platform Co-ops – Shareable

Het New Yorkse ‘ride hailing’ platform Juno leek even anders dan de andere ‘kapitalistische’ concurrenten als Uber en Lyft. Juno’s belofte was dat dit een platform dat (voor minimaal de helft) in handen zou zijn van diegenen die waarde in het platform stopten: de chauffeurs. Helaas liep het anders af en werd Juno enkele maanden geleden voor 200 miljoen dollar overgenomen door concurrent Gett.

In dit stuk wordt ingegaan (en staan een aantal goede links) op de vraag hoe het ook anders had kunnen gaan. Oftewel: wat zijn de ingrediënten van ‘worker owned’ platforms waar de workers niet alleen het eigenaarschap, maar ook een stuk zeggenschap hebben.

Right to Challenge: lessen uit Nederland – Artikel – De Wakkere Burger

Goede en leuke ervaringen van ‘right to challenge’ programma’s van Nederlandse gemeenten waarmee zij de burgers de mogelijkheid geeft om bepaalde overheidstaken uit te voeren.

Events

15 juni: Het grootste kennisfestival van Nederland

Aanstaande donderdag sta ik met Wavemakers collega’s Hans van der Loo en Patrick Davidson op het Grootste Kennisfestival van Nederland. In een ‘De Parade’ sfeer en setting verzorgen wij een waanzinnig Wavemakers podium met sessies met o.a. Mark Vletter van Voys en Hans Meyer van ZOKU.

16 juni: The 4th International Workshop on the Sharing Economy | The International Institute for Industrial Environmental Economics (IIIEE)

Direct na het kennisfestival vlieg ik door naar Lund in Zweden. Hier verzorg ik komende vrijdag de afsluitende keynote en debat op de ‘4th international workshop on the sharing economy’. In de alweer vierde editie van dit event komen tientallen wetenschappers uit heel Europa bijeen om hun onderzoeken over de deeleconomie te presenteren en bespreken.

In de media

New Commons: [verslag] Workshop deeleconomie II: Universiteit Gent, 31 mei 2017

Vorige week gaf ik een college aan de Universiteit van Gent tijdens een deeleconomie workshop. In deze blogpost van Rogier de Langhe vind je een samenvatting van de dag en links naar de slides.

Eigen publicaties

Leadership hack Archives – Wavemakers

Voor ons boek Wavemakers, welke in oktober 2017 uit zal komen, zijn we begonnen met het publiceren van een serie ‘leadership hacks’. Via deze link kom je uit bij de eerste twee:

#1 Ga altijd naar de hoofdbron

#2 Rookie Smart: leren is belangrijker dan weten

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)

Deze week weer mooie interviews gehad met Michel Bauwens in Gent (en gelijk een gastcollege gegeven) en Juho Makkonen van Sharetribe (360 graden team foto). Op het moment van schrijven zit ik op het vliegveld in Tallinn. In deze nieuwsbrief extra aandacht voor definities. Omdat ik merk dat veel discussies in de verkeerde context belanden doordat we te veel op een hoop gooien. En daar moeten we maar eens mee ophouden. Amen. Goede week!

Platformeconomie top 5

Sharing economy takes mercantile twist in China

De zogenaamde deeleconomie gaat los in China. Fietsen, auto’s, basketballen…. Maar wacht even, wat gebeurt hier nu echt?

Als je mij 5 jaar geleden had gezegd dat ik definities zou gaan ziften had ik je waarschijnlijk hard uitgelachen. Maar toch. Het valt mij op hoe makkelijk mensen (journalisten, wetenschappers, beleidsmakers, etc.) alle termen op een hoop gooien. Enerzijds verklaarbaar, omdat je een boodschap wilt brengen die iedereen begrijpt. Maar anderzijds een zonde, omdat door het op een hoop gooien van verschillende onderwerpen of ontwikkelingen je de discussie en beeldvorming verpest.

In dit artikel gaat het over de explosie van de deeleconomie in China. En dat gaat hard. Maar is het de deeleconomie die groeit? Of is het iets anders?

Deeleconomie gaat over “het fenomeen dat consumenten elkaar gebruik laten maken van hun onderbenutte consumptiegoederen, eventueel tegen betaling”. (definitie Koen Frenken et al, lees ook dit artikel). Het gaat dus over consumenten, (tijdelijke) toegang en onderbenutte goederen. In veel voorbeelden komen goederen en toegang voor, maar dan gefaciliteerd door bedrijven. De goederen zijn overigens niet ‘onderbenut’, maar worden bewust voor de transactie aangeschaft. En dat is wat we de ‘product-dienst economie’ hebben genoemd.

In dit stuk wordt ook gesproken over leasing deals met Didi chauffeurs (de Chinese Uber variant). Ook hier is weinig nieuws aan. De groei van dit soort leasing deals maait overigens wel het gras voor de voeten weg van de platformen die arbeid faciliteren dat ze zich richten op mensen die ‘een centje extra’ willen verdienen. Voor een centje extra ga je geen auto leasen en de platformen zijn er het meest bij gebaat als jij als aanbieder zo veel mogelijk beschikbaar bent.

Wat is dan hetgeen dat explodeert in China? Ik zou dat gewoon de platformeconomie noemen. Of specifieker: bij tijdelijke toegang tot spullen door een bedrijf de ‘product-dienst platformeconomie’ en bij tijdelijke toegang tot dienstverlening door consumenten (hoewel je jezelf de vraag kunt stellen of dit wel consumenten zijn en niet gewoon individuele professionals) de term ‘op-afroep platformeconomie’. Een stuk minder sexy, maar dat is wel was het is.

Aan het eind van dit artikel komt overigens een expert aan het woord die toch de juiste vraagtekens zet:

“For something like bike-sharing in China, it’s not really sharing,” said William Chou, who leads Deloitte’s telecoms, media and technology practice in China. “It’s owned by a tech company. It’s a leasing model . . . and data capturing is one of their key agendas.”

Disclaimer: ik maak mijzelf ook regelmatig schuldig aan hetgeen ik hier boven over ‘klaag’: zo heb ik bij gebrek van een breder geaccepteerde term de 2 jaar geleden gelanceerde website ‘Deeleconomie in Nederland‘ nog geen nieuwe naam gegeven….

‘Overheid gaat naïef om met bedrijven als Airbnb en Uber’ – de Volkskrant – Blendle

Deze week kwam het Rathenau instituut met een interessant rapport over de deeleconomie en klusjeseconomie:

“De deeleconomie genereert werkgelegenheid, stimuleert ondernemerschap en innoveert bestaande sectoren. Tegelijkertijd zet de opkomst van online deelplatformen publieke waarden onder druk, zoals consumentenbescherming, openbare orde en privacy. In de deeleconomie dienen maatschappelijke belangen beter beschermd te worden. Dit vraagt om beleid dat de positieve effecten stimuleert en de negatieve effecten beperkt. Dat blijkt uit het rapport ‘Eerlijk delen’ over de deel- en kluseconomie.”

Er zijn verschillende publicaties in de media over dit onderzoek verschenen, ik pikte dit Volkskrant artikel er uit vanwege de volgende quote:

“In de deeleconomie is geen transparantie, zoals in de normale economie” – en dan de overheid van positieve naïviteit ‘beschuldigen’ 😉 Ow en…. wat is er gebeurt met de term ‘klusjeseconomie’ uit het originele rapport? Je raad het vast: die is door de meeste journalisten voor het gemakt vergeten in de publicaties op te nemen.

Japan begins licensing the sharing economy- Nikkei Asian Review

“A licensing regime governing Japan’s sharing economy is going into effect this month as the public and private sectors band together to foster a nascent industry.”

Interessant om te zien dat steeds meer overheden bezig zijn om een keurmerk of samenwerking met platformen op te zetten. In België mag je als aangesloten platform die arbeid faciliteert gebruik maken van een eenvoudige belastingregel en ook in Japan worden nu dus stappen gezet:

“Platforms must fulfil conditions, like creating a help desk for customers, and the certifications are good for three years barring an infraction. The goal is to authorize about 70 companies by fiscal year 2019.”

Deze ontwikkelingen zijn interessant om te volgen, omdat je als overheid weinig juridische handvatten hebt om platformen aan te spreken (dus moet je achter de gebruikers aan gaan of het op extreem negatieve communicatie gooien), dus zul je op zoek moeten gaan naar manieren dat je een toegevoegde waarde voor platformen en haar gebruikers creëert én daarmee jouw agenda als overheid waarmaakt.

Sharing economy: Lobbyists educate EU officials

“The European Collaborative Economy Forum, a trade association, has recently started doing advocacy work, while Uber increased its spending on EU lobbying significantly.”

De uitgaven vallen overigens nog in het niet bij wat Google aan EU lobbying uitgeeft (4 miljard volgens dit artikel).

Ik werd vooral door dit stuk getriggerd over het ‘educate officials’. Ik zie dat bij veel (nationale) overheden het kennis niveau nog enorm laag is en dan is de vraag én uitdaging: hoe zorg je er voor dat je op de hoogte bent van de ontwikkelingen (zodat je goed overwogen keuzes kunt maken), zonder dat je wordt beïnvloed door de agenda van jouw ‘meester’. Ik denk dat overheid veel meer structurele samenwerking aan moet gaan (tegen een structurele beloning) met individuele expert. Ik zie het bij mij nog niet gebeuren, maar wie weet.

Eerlijke ontwerpprincipes voor de platformen van de toekomst | Marketingfacts

Goed stuk van Maurits Kreijveld over vraagstukken rondom ‘eerlijke’ platforms. Op 2 stukken wil ik dieper ingaan:

‘Jij bepaalt door te kiezen wat je gebruikt’

Dit klinkt natuurlijk mooi, maar uiteindelijk weten we allemaal dat wij als consument (wij mensen zijn immers luie donders en gewoontedieren, inclusief ikzelf) keuzes maken op basis van wat voor ons de beste oplossing is. Daar winnen de grote platformen op veel fronten mee: ze spelen in op gemak. Profileren op basis van ‘eerlijkheid’ gaat misschien 1 procent van de gebruikers meekrijgen, maar daar ga je geen impact mee maken. Tenzij je als overheid ‘eerlijke’ platformen bepaalde voordelen geeft. Maar de consument gaat altijd voor de makkelijkste weg. Duurzaam of niet.

‘De overheid als hoeder van publieke belangen’
Een overheid die zelf platformen gaat ontwikkelen lijkt mij een kansarme zaak. Sturen dmv belasting en regelgeving is daarentegen goed mogelijk, dan moet de overheid wel uit de ‘volg’ modus stappen en in de ‘leiden’ modus stappen. Waar naar mijn mening nog te weinig over wordt gesproken is de vraag hoe de overheid zelf meer een platform / data partij kan worden en dus ook API’s vrij kan geven om samen te werken met platformen om haar doelstellingen te bereiken. Zo hebben we bijvoorbeeld nog geen digitaal paspoort, moet er makkelijk een koppeling kunnen worden gemaakt met het kadaster, diploma’s, belasting, etc. Op die manier biedt je als overheid tools aan om het de platformen makkelijker te maken om ‘eerlijk(er)’ te zijn. En verlaag je drempels, zodat je als platform ook geen grote schaal hoeft te hebben om te kunnen voortbestaan.

Eigen publicaties

‘Gent als commonsstad van de toekomst’ – interview met Michel Bauwens – Deeleconomie in Nederland

Oprichter van de peer2peer foundation Michel Bauwens verbleef de afgelopen 3 maanden in de stad Gent voor zijn eigen expeditie. In samenwerking met projectmanager Yurek Onzia interviewde hij 79 Gentse commoners en commons initiatieven, organiseerde 8 commonstalks en andere events en initieerde een commons wiki met 500 beschreven initiatieven voor het project ‘Gent als commonsstad van de toekomst’.

Output van het onderzoek is een ‘Commons Transitie Plan’, wat de mogelijkheden en rol van de Stad Gent (als lokale overheid) beschrijft voor het versterken van burgerinitiatieven.

Aan de vooravond van de officiële publicatie ging ik deze week in Gent met Michel in gesprek over zijn expeditie, de ontwikkeling van de commons en platformeconomie en de kansen en uitdagingen voor de toekomst.

Contact

Advies of duiding nodig of op zoek naar een spreker? Neem gerust contact op via mail ([email protected]) of telefoon (06-50244596)